Burudẹ r’Aburunhiin—Iloghonhaạn Ḍighaạgh Ibạm Anmụny Phọ Anyinha Ophomhoghiạn AZihova

1-2. Gbạ ipẹ asinhị iilhogh aBaibul phọ ketue bọ itir iyira eten dị egbatanaạn mem dị asidọl ayira enmia.

ḌIO APINIEN phọ, olom mọ r’anhịr phọ roler ghan ni rurụ kongọ oghaạph apinien dị akpasị siphẹ aBaibul phọ. Asinhị iilhogh aBaibul phọ kokaạph bọ okol, i/ḍighi idị bidị k/onhaghạn ghan. Kuolọ emhiigh ḍio phọ aḍiphẹ phọ kụ rekị, ipẹ phọ kemoọgh ni etirom dị egbatanaạn siphẹ aghuḍum mọ abidị. Eeghe kụ iḍighi? Loor esi dị bidị komiigh osighẹ oḍighinhom idiphọ olom r’anhịr.

² Iniin phọ kẹn kụ edị remite ghan mem dị olom r’anhịr omhiigh emariạ. Epẹ omhạn, bidị monaghạn ghạn ni ibadị araghaạph ilọ ookonhom ibạm anmụny. Kuolọ emhiigh mem mọ amuphẹ phọ kụ rekị araghaạph phọ ipẹ phọ ketir bidị eten dị eḍighan elhegh. Bidị k’omoọgh aani obumoọny olọ abidị ookonhom. P’eeghe emạ eepoogh! Okạr agey, mem dị adọl ayira enmia ariisi aBaibul dị yira olhegheri ghan igbaany ritir ghan ni iyira eten dị egbatanaạn. Epẹ kụ iyaạr phọ abugbaanhaạn aZihova robạl ghan bọ Baibul phọ koḅilhẹ ogbiran, idiphọ oromha bọ ruw-emhạ phọ Isral mọ oḍighi ghan “oomo asiḍughul otu” aghuḍum mọ odị.—Deut. 17:19.

3. Yira kooḅeghiọn eeghe siẹn emhuoghaạph phọ ephẹn phọ?

³ Burudẹ r’aburunhiin, nyinha emoọgh eekiạ eepoogh, eepoogh phọ pọ otughemhị ibạm anmụny phọ anyinha ilọ aZihova. Kuolọ iphẹn phọ epelhom oghaạph ghan ilọ Enhaạn phọ ayira oḅenhị abidị bịn. Nyinha kelhoghonhaạn bidị ḍighaạgh ophomhoghiạn aZihova. Ika kụ idị nyinhạ ketue elhọgh ephomhoghiạn aZihova rokpom ibạm anmụny phọ anyinha? Siẹn emhuoghaạph phọ ephẹn phọ, yira kooḅeghiọn inya asinhị iilhogh aBaibul dị kelhoghonhaạn nyinhạ ḍighaạgh idiphọ odẹ r’onhiin. (2 Tim. 3:16) Yira komiịn kẹn idị aburudẹ r’aburunhiin momhooghọm suọ esi osighẹ oromha aBaibul phọ oḍighinhom.

INYA ASINHỊ IILHOGH DỊ KETUE ELOGHONHAẠN ḌIGHAẠGH BURUDẸ R’ABURUNHIIN

4. Oghẹn aḍinhị olhogh aBaibul kụ ketue elhoghonhaạn ḍighaạgh burudẹ r’aburunhiịn ozụph ephomhoghiạn aZihova rokpom ibạm anmụny phọ abidị? (Jems 1:5)

⁴ Aḍinhị olhogh phọ 1: Wạ iiḅakiọm aZihova. Lọm mọ aZihova angọ nyinhạ osụ olhoghi phọ nạ amhoghi bọ olhoghonhaạn ibạm anmụny phọ anạ ḍighaạgh ophomhoghiạn odị. (Bạl Jems 1:5.) Oromha Odị kụ anhighẹ apelheghiom. Eeghe kụ iḍighi? Ooḅeghiọn iyạl ariphigh. Eḅẹl phọ, aZihova kụ aphụr aḍighi odẹ, esi iduọn phọ eḍeenhaan phọ odị idiphọ odẹ kụ inhighẹ epeleghiom. (Ps. 36:9) Omhuneniom iyạl, oromha osụ olhoghi phọ odị ra/bighan.—Isa. 48:17.

5. (a) Ighẹn araraạr kụ edị oḍighom mọ aZihova momiteom olhoghonhaạn aburudẹ r’aburunhiin ḍighaạgh? (b) Odaphạn ipẹ oḍeenaan bọ pạ avidio phọ, nạ atuughạ eeghe esi umor phọ r’umaranhi phọ Amorim ilọ ookonhom ibạm anmụny?

⁵ Dị eego esi Ekpo onhụ phọ odị ḅilhẹ r’oḍighom mọ odị, aZihova ramiteom ghan ni riiḍien aruwaloor dị ketue iloghonhaạn inyinha ḍighaạgh ookonhom ibạm anmụny phọ anyinha ophomhoghiạn aZihova. (Mat. 24:45) Esi omaạm, nạ katue ni amiịn oromha dị nạ katue asighẹ aḍighinhom siphẹ asikoọl arumhuoghaạph phọ “Olhoghonhaạn Aḍighaạgh Olọ Arughunotu,” romiteom ghan bọ siphẹ Awake! phọ esi ibadị asiạ, ḅilhẹ nyidiphọ nạ katue bọ ni amiịn siphẹ jw.org. Ḅilhẹ kẹn, ibadị asividio dị edị siphẹ jw.org phọ eḍighi idị oopuruyogh wẹ sipuru ḅilhẹ r’aregberi dị ketue elhoghonhaạn ḍighaạgh burudẹ r’aburunhiin osighẹ oḍighinhom oromha aBaibul phọ ilọ ookonhom ibạm anmụny phọ abidị.b—Prov. 2:4-6.

6. Ika kụ idị oniin odẹ alhoghoma ilọ iiḅakiọm mọ odị r’anhịr phọ odị romoọgh ghan bọ ḍighaạgh oḍighom mọ aZihova?

⁶ Ibadị aburudẹ r’aburunhiin moḍeenhaan ni idị bidị osereghiạn olhoghonhaạn aḍighaạgh phọ oḍighom mọ aZihova r’angọ ghan bọ. Odẹ dị oghol mọ Joe aḅẹm mọ: “I/dugh ookonhom iraạr ibạm anmụny siẹn igey phọ. Mị r’anhịr amhị uuḅereghị ghan ni egbagbạ amem olhọm olhoghonhaạn aḍighaạgh aZihova. Kụ arumhuoghaạph phọ r’asividio phọ romiteom ghan bọ ekạr retu ghan mem dị ekasiạn olhoghonhaạn ayoor ḍighaạgh okaran adọl dị yoor osoman. Yoor rolọm ghan iiḅakiọm aZihova oomo amem.” AJoe r’anhịr odị momiịn mọ araraạr phọ oḍighom mọ romiteom bọ meḍur ibạm anmụny phọ abidị etumeriom aZihova.

7. Eeghe kụ iḍighi kụ aburudẹ r’aburunhiin komaạr bọ ni opogh eḍeenhaan phọ bidị rongọ bọ ibạm anmụny phọ abidị? (Rom 2:21)

⁷ Aḍinhị olhogh phọ 2: Ḍighi emạ eḍeenhaan. Ibạm anmụny ropogh ghan k’oḅilhẹ otuughaạny burudẹ r’aburunhiin abidị. Kuolọ etu ni inẹ mọ odẹ r’onhiin dị omhunughan u/lo. (Rom. 3:23) Ghalhamọ riduọn phọ ni bịn, aburudẹ r’aburunhiin dị osụ olhoghi rokparaghạ ghan ni oḍighi oomọ idị bidị kotue oḍighi egey eḍeenhaan ongọ ibạm anmụny phọ abidị. (Bạl Rom 2:21.) Dị egbolomaam ibạm anmụny, oniin odẹ aḅẹm mọ: “Bidị okịgh asapụ dị ramoọph ghan torobọ iyaạr dị ookuom.” Kụ odị aḅarạm mọ: “Bidị kuḅenhị ni iyira mem dị yira r/oḍighi ipẹ yira rotughemhị bọ bidị.” Esi iduọn phọ, eḍighi iyaạr dị yira rowạ mọ ibạm anmụny phọ ayira ophomhoghiạn aZihova, pọ ephomhoghiạn phọ ephẹn ayira kekpạr agey kụ eganana dị bidị komiịn.

8-9. Araraạr phọ Andrew r’Emma oghaạph bọ itughemhị iyira eeghe?

⁸ Ibadị areten edi ni dị aburudẹ r’aburunhiin kotue osighẹ otughemiọm ibạm anmụny phọ abidị ophomhoghiạn aZihova. Lọgh elhegh idị oniin onyọ umor dị amhạn 17 asiạ dị oghol mọ Andrew aḅẹm: “Odẹ r’onhiin amhị utughemhị imhị mọ iiḅereghị emạn maạr agey. Torobọ aḍughul, Odẹ amhị aaḅereghị ghan ni r’amhị, ghalhamọ ramem dị mị maaḅereghị ni elọ amhị. Odẹ r’onhiin ayoor ugbor ghan uḅenhị iyoor mọ: ‘Nyinha ketue ni eḅaanhaạn aZihova torobọ amem dị nyinha rewạ.’ Ipẹ bidị oḍighi ghan bọ ikạr kụ itir imhị, kụ nyiidiphọ mị ragbor ghan k’aaḅereghị aḅilhẹ amhiịn aZihova idiphọ odẹ ephomhoghiạn.” Burudẹ r’aburunhiin, ilhegheri mọ ephomhoghiạn phọ nyinha emhoọgh bọ eghị esị aZihovạ ketue ni enyu ibạm anmụny phọ anyinha ophomhoghiạn aani aZihova.

⁹ Ooḅeghiọn eḍeenhaan Emma. Mem dị odẹ abidị awilhẹ bidị, awilhenhaạn ni onhiin phọ abidị ruumhụgh okpeeghị. Emma aḅẹm mọ: “Ibadị amem onhiin o/mhoọgh ghan ikpoki, kuolọ odị uḅenhị ghan iyoor mọ aZihova rapogh ghan ni rebenhẹ phọ odị. Kụ ipẹ odị aseere bọ adọl aghuḍum mọ odị mị ukạr amhiịn mọ odị ameeraam ni ipẹ odị uḅenhị ghan bọ iyoor. Onhiin akạr kụ aḍighi ghan ipẹ odị atughemhị ghan bọ.” Eeghe kụ iyaạr ituughạ phọ? Ghalhamọ ramem dị araraạr ekpạr aburudẹ r’aburunhiin kotue ni otughemhị dị eego esi eḍeenhaan phọ abidị.—Gạl. 6:9.

10. Ighẹn kụ aroopoogh dị abuọ Isral phọ omhoọgh ghan oghaaphạn ibạm anmụny phọ abidị? (Deuteronomy 6:6, 7)

¹⁰ Aḍinhị olhogh phọ 3: Gbor ghan aghaaphạn ibạm anmụny phọ anạ. AZihova atọ angọ we Isral iḍiodi phọ m’ogbor ghan otughemhị ibạm anmụny phọ abidị ilọ onọ. (Bạl Deuteronomy 6:6, 7.) Aburudẹ r’aburunhiin phọ abuẹn phọ umhoọgh ghan ni ibadị aroopoogh oghaaphạn anmụny phọ abidị, ḅilhẹ r’ozụph ephomhoghiạn aZihova rokpom abidị. Esi omaạm, oḍoọgh oọny olọ Isral arọl ghan r’odẹ odị ibadị amem olhoghonhaạn odẹ phọ ḍighaạgh ozụph iizuphạ obobọ ookpomhoghị ilọ mobugha. Umaranhi odị arọl ghan ronhiin phọ olhoghonhaạn aḍighaạgh okọl, r’olho, ḅilhẹ r’oḍighi inhọn araraạr pạ otu phọ. Iduọn bidị oḅophạn bọ rokumuan, odẹ phọ r’onhiin phọ kotue ni osighẹ eepoogh phọ ephẹn phọ okaaphọm ilọ ibadị araraạr dị emhạn maạr. Esi omaạm, odẹ phọ r’onhiin phọ kotue ni okaạph ilọ ipẹ aZihova raḍighi ghan bọ iiḅi ḅilhẹ r’idị ralhoghonhaạn ḍighaạgh eghunotu phọ.

11. Eghẹn kụ eniin eepoogh dị aburudẹ r’aburunhiin dị oḍighi Kristẹn omhoọgh oghaaphạn ibạm anmụny phọ abidị?

¹¹ Ogbaranhaạn marọl mem mọ Isral r’aḍio arodon. Ibadị arikpisi, aburudẹ r’aburunhiin ḅilhẹ r’ibạm anmụny ro/moọgh ghan mụn mem dị ebụgh oghaaphạn siphẹ aḍio phọ. Odẹ phọ r’onhiin phọ rokị oḍighi, ibạm anmụny phọ rokị askul. Iphẹn phọ remạ ghan mọ odẹ phọ r’onhiin phọ kụ kowạ mem oghaaphạn ibạm anmụny phọ abidị. (Efẹ. 5:15, 16; Fil. 1:10) Kụ iiseeny eghunotu phọ eḍighi emạ eepoogh oḍighi iduọn phọ. Oḍoọgh oọny dị oghol mọ Alexander aḅẹm mọ: “Odẹ amhị aḅoonhomhị ghan ni torobọ iyaạr omhiịn mọ opạm ni iiseeny eghunotu phọ dị iyaạr i/gbaragbaramhị. Kụ yoor ughaạph ghan ni ilọ ibadị araraạr mem dị yoor otuughạ omhạn.”

12. Eeghe iyaạr kụ edị uw-emhụ eghunotu kaseerian olhoghi mem dị ophạm iiseeny eghun otu?

¹² Eru maạr dị nạ aḍighi uw-emhụ eghunotu, nạ kaḍighi ika kụ ibạm anmụny phọ anạ okelhọm ghan iiseeny eghunotu phọ? Nạ ragbi mọ osighẹ aḍimạ aḍimhoom aḍinyạ phọ ayira Kelhọm Ghuḍum K’agee-pọ! kụ otughemhị ibạm anmụny phọ kenighẹ ḍughụm? Ituughạ aḍinyạ phọ aḍiphẹ phọ kemiteom ni emạ eepoogh dị anmụny phọ r’anạ kekaaphạn. Eḍighi iyaạr dị nạ rawạ mọ ibạm anmụny phọ anạ oḅenhị nyinhạ raraạr dị reeḅaghamhị bidị, ḅilhẹ r’ogbolhomaam abidị, pọ amem iiseeny eghunotu phọ kụ ka/mem oḅaaghiọm obobọ olhiọm abidị. Kụ akparaghạ kẹn ophamhaghạn oghạgh olhoghi anạ mem dị bidị oghaạph iyaạr dị bidị olhoghoma kuolọ i/daphạn rasiigbu aBaibul phọ. Kparipẹ ghụn olhoghi anạ aḅaạl, loor esi iduọn bidị ozu bọ ekpom abidị roḅenhị nyinha, kụ aḅenhị bidị mọ oḅio abidị ku/kaph oghaạph atorobọ iyaạr dị reeḅaghamhị bidị. Amem dị nạ alhegheri ipẹ bidị olhoghoma bọ kụ edị nạ katue alhoghonhaạn bidị ḍighaạgh.

13. Eghẹn kụ enhọn eepoogh dị aburudẹ r’aburunhiin omhoọgh olhoghonhaạn aḍighaạgh nmụny phọ abidị oḍuraany otuman aZihova?

¹³ Burudẹ r’aburunhiin, iwạ ghan roopoogh siphẹ aḍio phọ elhoghonhaạn ibạm anmụny phọ anyinha ḍighaạgh oḍuraany otuman aZihova. Ke/kori ghan mem dị rotughemhị obumoọny phọ Baibul bịn kụ eghaạph ghan ilọ Enhaạn ephomhoghiạn phọ ayira. Lọgh elhegh idị onhiin dị oghol mọ Lisa aḅẹm: “Yoor usighẹ ghan olhẹm mọ kụ otughemhiọm ghan ibạm anmụny phọ ayoor ilọ aZihova. Esi omaạm, mem dị aghoogh ayoor aḍighi iyaạr dị ibạm anmụny phọ omhilhọgh, yoor umaghạn oḍeenhaan bidị mọ Olhemhiạ phọ ayira aḍighi Enhaạn oḅaạl olhoghi, pọ kụ iyaạr phọ odị alhẹm bọ raraạr eten dị kingọ ghan iyira oḅaạl olhoghi.”

14. Uḍighi ika kụ emhạn bọ maạr dị aburudẹ r’aburunhiin kolhoghonhaạn ḍighaạgh ibạm anmụny phọ abidị omhoọgh igey arighirị? (Proverbs 13:20)

¹⁴ Aḍinhị olhogh phọ 4: Loghonhaạn ḍighaạgh ibạm anmụny phọ anạ osaḅạr igey arighirị. Ekpo onhụ phọ Enhaạn eḍeenhaan ni mọ odọ arighirị phọ yira osabạr bọ ketue ni etir dọl aghuḍum mọ ayira—egey eten obobọ ekarạph. (Bạl Proverbs 13:20.) Burudẹ r’aburunhiin, nyinha elegheri ni righirị ibạm anmụny phọ anyinha? Nạ mamhiịn ghan ni bidị aḅilhẹ akaaphạn bidị? Eeghe kụ edị nạ katue aḍighi olhoghonhaạn ibạm anmụny phọ anạ ḍighaạgh oḍigh arighirị r’awe dị ophomhoghiạn aZihova? (1 Kọr. 15:33) Nạ katue ni alhoghonhaạn bidị ḍighaạgh esi ogbor ghan omhạgh awe dị nạ alhegheri mọ okpạr rị siẹn igey phọ dị nạ r’ibạm anmụny phọ anạ kokelhọm ooḍikuan r’abidị.—Ps. 119:63.

15. Eeghe kụ edị aburudẹ r’aburunhiin kotue oḍighi olhoghonhaạn aḍighaạgh ibạm anmụny phọ abidị omhoọgh igey arighirị?

¹⁵ Ooḅeghiọn eḍeenhaan odẹ dị oghol mọ Tony. Odị aghaạgh ni iyaạr dị odị r’anhịr odị roḍighi ghan olhoghonhaạn aḍighaạgh ibạm anmụny phọ abidị omhoọgh igey arighirị, odị aḅẹm mọ: “Esi ibadị asiạ, mị r’anhịr amhị umhạgh ghan ni bumor r’abumaranhi akirokirọ oki oru olhoghotu ayoor. Bidị ulhe ghan eḍien r’ayoor oḅilhẹ oḍighan iiseeny eghun otu phọ ayoor. Ipẹ phọ ikạr kụ eḍighi emạ eten olhegheri obughẹ abuphẹ ophomhoghiạn bọ aZihova kụ oghị bọ ghisigh rokumu nyodị r’ibo. Ḅilhẹ kẹn abupoghom eghir, asimisonari r’abunhọn urọl ghan ni kẹn k’ayoor, ipẹ phọ iḍighi ni kẹn ḍigbogh aḍisẹph. Iphirigba phọ abidị, oophugh phọ, ḅilhẹ r’inyaạm mọ bidị olhọgh bọ okumu aZihova, ikạr kụ etir ibạm anmụny phọ ayoor kụ elhoghonhaạn bidị ḍighaạgh oḍuraan otuman aZihova.” Burudẹ r’aburunhiin ikị ghisigh elhoghonhaạn ghan ḍighaạgh ibạm anmụny phọ anyinha omhoọgh igey arighirị.

KIỌM GHISHIGH AḌUOM GHAN OLHOGHI!

16. Nạ kaḍighi ika eḍighi iyaạr dị obumoọny anạ awilhẹ okumu aZihova?

¹⁶ Kokaạph ika, eḍighi iyaạr dị obumoọny anạ awilhẹ aZihova etigheri oomo ipẹ nạ aḍighi bọ? K/aatughiạn mọ nạ o/ḍighi agey idiphọ odẹ obobọ onhiin. AZihova mangọ oomo ayira—eḅarạm ni obumoọny phọ anạ—inmọ eereẹgh osopha mọ oye phọ kakumu ni nyodị obobọ ka/kumu. Eḍighi iyaạr dị obumoọny anạ asopha owilhẹ aZihova, pọ kiọm ni ghisigh aḍuom ghan olhoghi mọ odị kaḅulha ni k’aZihova. Ka/bulha ḍidogh oọny uruur phọ. (Luk 15:11-19, 22-24) Oọny phọ opọ phọ aḍighi ni ibadị ikarạph araraạr, kuolọ eekunha phọ, odị akiton ni. Oye atue ni aḅẹm mọ “aḍiphẹ phọ oopho aḍidum.” “Ipẹ phọ kekạr rị etue emite eye?” Okạr agey ketue ni! Ipẹ phọ imitenhaan ni oniin oọny dị oghol mọ Elie.

17. Ika kụ idị eḍeenhaan phọ Elie ekparamhị nyinhạ?

¹⁷ Mem dị Elie rakaạph ilọ odẹ r’onhiin odị, odị aḅẹm mọ: “Bidị uḍighi ni oomo ipẹ bidị kotue bọ omhiịn mọ yoor opomhoghiạn ni aZihova ḅilhẹ r’Ekpo onhụ phọ odị, Baibul phọ. Kuolọ mị romhạn 15 asiạ, bịn mị amhiigh oḅaạr emhụ.” Elie amhiigh orọl adọl ughelhe, odẹ r’onhiin phọ odị ukparaghạ ni olhoghonhaạn odị ḍighaạgh oduraan otuman aZihova kuolọ odị o/mheera. Kụ odị aḍuạ otu, bịn amhiigh oḍighiyogh ikarạph araraạr. Kuolọ ghalhamọ r’iduọn phọ ni bịn, odị aghaạgh ghan ni ilọ aBaibul phọ aḅenhị arighirị phọ odị. Elie aḅẹm mọ: “Ogbor oghaạph ghan ilọ aZihova oḅenhị righirị phọ amhị, iḍighi ni idị mị amhiigh ootughiạn ilọ aZihova. Bịn enụm enụm igey aBaibul phọ odẹ r’onhiin phọ amhị okparaghạ ghan bọ ozụph siphẹ ekpom mọ amhị—emhiigh osi.” Esighẹ rekị bịn, Elie aḅula siẹn igey phọ.c Gbiom olhoghi ibo dị odẹ r’onhiin phọ odị omhoọgh otughemhị odị k’eghoroghọr ophomhoghiạn aZihova!—2 Tim. 3:14, 15.

18. Nạ aloghoma ika ilọ aburudẹ r’aburunhiin phọ rokparaghạ bọ otughemhị ibạm anmụny phọ abidị ophomhoghiạn aZihova?

¹⁸ Burudẹ r’aburunhiin, aZihova mingọ inyinha emạ eepoogh, eepoogh ookonhom omhoom ogheel arebenhẹ odị. (Ps. 78:4-6) Opọ phọ k/oọny oḍighi, kụ yoor risẹph ni inyinha esi inyaạm mọ nyinha elhọgh bọ olhoghonhaạn ibạm anmụny phọ anyinha ḍighaạgh! Nyinha eghị ghisigh eḍighi ghan oomo ipẹ nyinha ketue bọ oḍighi idị ibạm anmụny phọ anyinha kopomhoghiạn oḅilhẹ onaghanạn ghan aZihova, pọ nyinha etue ni ekuphom owol mọ olhoghi Odẹ ephomhoghiạn phọ ayira kaḅaạl li.—Efẹ. 6:4.