Ogey Osụ Olhoghi Ralooghị Ni Kamiteom

1. Ika kụ idị ibadị rodon romegheron ghan koghị esi ilooghị osụ olhoghi aBaibul phọ? (Proverbs 1:20, 21)

IBADỊ areelhe, yira rogbor ghan ni komhiịn bumor r’abumaranhi dị omhereghạ ikol areten rongooghị rinyạ phọ ayira we phọ rotelhe bọ koten. Nạ maḍighi aani ghan ni iphẹn phọ ḍughụm? Eḍighi idiphọ, pọ iikia i/lo nạ anaghanhạn ni oghaạph omaaniọm mọ oḍighinhom bọ siphẹ aḍinyạ phọ aProverbs—mọ osụ olhoghi ralooghị ni esi ogbo dị awe konaghạn oromha phọ odị. (Bạl Proverbs 1:20, 21.) ABaibul phọ r’arinyạ ookpomhoghan phọ epamanhạm ni “ogey osụ olhoghi”—osụ olhoghi phọ opọ k’aZihova. Osụ olhoghi phọ ophọn phọ kụ edị awe omhoghi orue omhoọgh aghuḍum k’agee-pọ. Olhoghi ayira raḅaạl ghan ni mem dị oye amheera osighẹ aani aḍiniin aḍinyạ ayira. Kuolọ k/oomo kụ romeera ghan. Abuniin u/moọgh ḍiḅeraạn olhegheri ipẹ aBaibul phọ rakaạph bọ. Abunhọn rumhilhọgh ghan iyira. Bidị rootughiạn ghan mọ aBaibul phọ aḍigbaany aḍinyạ dị u/nighẹ mun osighẹ oḍighinhom. Abunhọn kẹn roḍaghạ ghan itughemhị aBaibul dị egbolhomaam ilọ aroozọ dị eḅaạl. Bidị roḅẹm ghan mọ awe dị rodạph ghan oromha aBaibul phọ ogbagarạ we ḅilhẹ mọ rologhoma ghan mọ bunọn kụ unhighẹ opu bunhọn. Toroboiperolbọ, r’eten ephomhoghiạn aZihova akị ni ghisigh ramiteom ghan ogey osụ olhoghi kangọ torobọ oye. Kuolọ ighẹn areten?

2. Iḍighen kụ edị yira kotue omoọgh ogey osụ olhoghi rodon, kuolọ eeghe kụ edị ibadị mosopha oḍighi?

² ABaibul phọ kụ eniin eten dị aZihova rasighẹ ghan kaḍighinhom idị awe konaghạn ogey osụ olhoghi phọ odị. Enighẹ oḅẹm mọ torobọ oye amoọgh ni Baibul. Kụ kokaạph ika ilọ arinyạ phọ ayira regbạ ghan bọ Baibul phọ? Dị eego esi aḍisẹph phọ aZihova, momiteom ni rinyạ phọ iphẹn phọ runhụ aḍiaḅạ dị repel li 1,000. Buphẹ ronaghạn ghan bọ, iduọn phọ pọ, robạl ghan bọ koḅilhẹ osighẹ oḍighinhom komooghọm ni suọ. Toroboiperolbọ, ogbogh opol awe mosopha ogunhọm ilooghị ogey osụ olhoghi phọ. Mem dị bidị omhoọgh osopha osopha, bidị robeḍenhọm ghan osụ olhoghi abidị obobọ ronaghạn ghan olọ abunhọn awe. Eeni amem bidị rumhiịn ghan iyira idiphọ awe dị u/moọgh osụ olhoghi, loor esi dị yira rodaphạn ghan oromha aBaibul phọ. Siẹn emhuoghaạph phọ ephẹn phọ, yira kooḅeghiọn iyaạr phọ eḍighi bọ kụ awe romegheron ghan bọ eten phọ ephẹn phọ. Kuolọ ophụr ooḅeghiọn idị yira kotue omoọgh osụ olhoghi phọ k’aZihova.

OLHEGHERI AZIHOVA REḌIGHI IDỊ OYE KASỤ OLHOGHI

3. Ogey osụ olhoghi aḅaramaạm eeghe?

³ Osụ olhoghi pọ amem dị oye asighẹ olhegheri iyaạr phọ odị asophaam ogey osopha. Toroboiperolbọ, ogey osụ olhoghi apelhom ni siphẹ. ABaibul phọ aḅẹm mọ: “Oghiilhaan aZihova kụ emhiighom osụ olhoghi, kụ olhegheri Enhaạn Iigbia phọ Apelheghiom bọ pọ onhaghạn aḍughụm.” (Prov. 9:10) Esi iduọn phọ, mem dị yira rowạ osopha ephigh osopha, kemoghi ni dị yira kowạ olegheri iitughiạn phọ aZihova ilọ osopha phọ ayira. Iphẹn phọ keḍeenhaan mọ yira ‘olegheri ni Enhaạn Iigbia phọ Apelheghiom bọ.’ Yira kotue oḍighi iduọn phọ esi ooḅeghiọn ghan aBaibul phọ r’arinyạ phọ ayira regbạ ghan bọ Baibul phọ. Mem dị yira oḍighi iduọn phọ, pọ yira roḍeenhaan ghan mọ yira omoọgh ni ogey osụ olhoghi.—Prov. 2:5-7.

4. Uḍighi ika kụ aZihova bịn kụ aḍighi bọ oye dị katue ungọ iyira ogey osụ olhoghi?

⁴ AZihova bịn kụ oye dị katue ungọ iyira ogey osụ olhoghi. (Rom. 16:27) Eeghe kụ iḍighi kụ yira oḅẹm bọ mọ odị kụ azin osụ olhoghi phọ? Eḅẹl phọ, odị kụ Olemhiạ, odị amoọgh olhegheri iyaạr ḅilhẹ r’onhaghạn aḍughụm dị apelheghiom ilọ olhẹm mọ odị. (Ps. 104:24) Omhunhenhiom iyạl, oomo iḍighinhom araraạr phọ odị eeghironhaan osụ olhoghi phọ odị. (Rom. 11:33) Omhunhenhiom iraạr, oromha osụ olhoghi phọ aZihova rangọ suọ buphẹ osighẹ bọ oḍighinhom. (Prov. 2:10-12) Eḍighi maạr dị yira rowạ omhoọgh ogey osụ olhoghi, pọ ewạ dị yira komeeraam ikpanhạ igey phọ iphẹn phọ momạ bọ siẹn phọ, kụ ongọ eepoogh dị iphẹn phọ kiiḅakị ghan iyira mem dị yira rosopha osopha ḅilhẹ r’esi atorobọ iyaạr dị yira roḍighi.

5. Eeghe kụ reḍuạ ghan kemite mem dị awe oghel olhọgh elhegh mọ aZihova kụ azin ogey osụ olhoghi?

⁵ Ibadị dị yira rozuan ghan epẹ erugh phọ osereghiạn ni imạ ookiạ olhẹm mọ akitonhom bọ bidị, kuolọ bidị u/meeraam mọ Olemhiạ odi ni dị alhẹm raraạr phọ iphẹn phọ. Abunhọn omeeraam ni mọ Enhaạn edi ni, kuolọ bidị omiịn siigbu aBaibul phọ idiphọ asiigbu dị meḍighi igbaany, bịn osopha oḍighi ghan ilọ abidị. Kụ iphẹn phọ mekọm eeghe? Odaphạn osụ olhoghi abidị kparipẹ r’opọ Enhaạn manhighemhị ni aḅirinhi phọ ḍughụm? Bidị morue ni omoọgh ogey oḅaạl olhoghi obobọ ogey oḍuomolhoghi ilọ aghisigh phọ ḍughụm? Iphẹn yira romiịn bọ siẹn aḅirinhi phọ ekạr kụ eḍeenhaan dị iikia i/lo mọ: “Osụ olhoghi oye, oḅaranhụ ariḍien r’omhiịn eten, oomo inẹ i/lọgh ḍighaạgh dị aZihova u/lonaan r’anạ.” (Prov. 21:30) Iphẹn phọ ingọ iyira igey ariphigh otuạn owạ ogey osụ olhoghi ḍighaạgh aZihova! Kuolọ dị eeph ni iboom, ogbogh opol awe okel li osụ olhoghi phọ Enhaạn. Eeghe kụ iḍighi?

IYAẠR PHỌ AWE ROKEL GHAN BỌ OGEY OSỤ OLHOGHI

6. Odaphạn Proverbs 1:22-25, abuọ anhiạn kụ roḍue ghan bọ reḅeri abidị koghị esi ilooghị osụ olhoghi phọ?

⁶ Ibadị roḍue ghan ni reḅeri abidị mem dị ogey osụ olhoghi “ralooghị kamiteom epẹ areten emhạ phọ.” Odaphạn Baibul phọ, iraạr odọ arugu awe kụ rokel ghan bọ osụ olhoghi: “awe dị iyaạr u/legheri,” “abuọ igilaạm,” ḅilhẹ “r’aruwelologhi.” (Bạl Proverbs 1:22-25.) Uguạ, ooḅeghiọn iyaạr phọ eḍighi bọ kụ awe phọ abuẹn phọ rokel ghan bọ osụ olhoghi phọ Enhaạn ḅilhẹ r’idị yira ko/tọl aani idiphọ abidị.

7. Uḍighi ika kụ abuniin osopha bọ orọl idiphọ awe dị “iyaạr u/legheri”?

⁷ Abuphẹ “iyaạr u/legheri bọ” pọ awe dị romeeraam ghan torobọ iyaạr dị oḅenhị bidị ḅilhẹ rodugh ghan ookelheghi. (Prov. 14:15, igẹ dị edi ude.) Yira romiịn ghan ni budọ awe phọ abuẹn phọ epẹ erugh phọ. Esi omaạm, tuutughiạn ilọ irubal awe phọ abuḍiemhiom aruukụ iiḅereghị ḅilhẹ r’abuphẹ rotooghị bọ mookelheghi bọ. Abuniin rokururu ghan ni mem dị bidị oru owaaghị olhegheri mọ abuḍiemhiom mọ abuẹn phọ mookelheghi bidị. Kuolọ abuẹn oghaạph bọ oghol siẹn Proverbs 1:22 osopha orolhonhaạn adọl e”legheri, loor esi dị ipẹ kụ iḅeraạn bidị. (Jer. 5:31) Bidị rokelhọm ghan oḍighi atorobọ idị bidị rowạ, kụ bidị u/wạ otuughạ aBaibul phọ obobọ dị awe komiigh ophogh abidị okiririom mughumọ bidị rodạph ni siigbu aBaibul phọ. Ibadị rodon ologhoma aani iphẹn oniin anhịr epẹ Quebec, Canada, dị rakị ghan ni siosị alhoghoma bọ. Odị aḅenhị Bugbaanhaạn dị oghị k’odị mọ, “Eḍighi maạr dị oḍiemhiom ekụ iiḅereghị ayoor uukelheghi iyoor, pọ ipẹ phọ ilọ odị, iyaạr iyoor i/mhoọgh!” R’amem r’amem yira ko/kịgh aani we phọ abuẹn phọ osopha bọ orọl adọl e”legheri!—Prov. 1:32; 27:12.

8. Eeghe kụ kilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh oḍighi awe dị olhegheri iyaạr?

⁸ R’igey ariphigh ni, aBaibul phọ uromha iyira mọ yira ku/tolhonhaạn dọl e”legheri kuolọ mọ yira oghị ghan ghisigh ‘omoọgh iitughiạn awe dị momanạm.’ (1 Kọr. 14:20) Yira romoọgh ghan osụ olhoghi mem dị yira osighẹ oḍighinhom sinhị iilhogh aBaibul phọ siẹn aghuḍum mọ ayira. Yira oghị ghan ghisigh oḍighi iphẹn phọ, yira komiịn ni idị aBaibul phọ kulhoghonhaạn iyira ḍighaạgh ookoronhaan iiḅaghamhị ḅilhẹ r’osopha ogey osopha. Ewạ ni dị yira kokiririom ghan opogh osopha ayira. Eḍighi maạr dị yira rotuughạ ghan ni Baibul phọ ḅilhẹ rokị ghan ni ituughạ k’aḍio phọ kụ yira ko/ḅọgh loor ongọ aZihova, pọ ewạ ni dị yira kopuruan loor mọ, uḍighi ika kụ mị k”ogbatạn bọ edạ oḅọgh aloor amhị ongọ aZihova oḍiiny amuụm? Kụ eḍighi maạr dị yira moḍiiny ni muụm, yira opoph ni rokị ghisigh esi ogbeelhom r’otughemhị awe iiḅi iinhaghạn phọ ḍughụm? Osopha phọ ayira aḍeenhaan ni mọ yira oḍighi ni we dị asinhị iilhogh aBaibul phọ kụ reeḅakị ḍughụm? Yira rozọ ghan ni agey koghị esi abunhọn idiphọ aKristẹn ḍughụm? Eḍighi maạr dị yira omhiịn riisi dị yira osughanham, pọ kewạ mọ yira okiririom ophogh iromhoghiom mọ aZihova rengọ ghan bọ osụ olhoghi we phọ abuphẹ ‘iyaạr u/legheri bọ.’—Ps. 19:7.

9. Ika kụ idị abuọ “igilaạm” mọ roḍeenhaan ghan mọ bidị okel li ogey osụ olhoghi phọ?

⁹ Omhunhenhiom iyạl egu awe phọ rokel ghan bọ osụ olhoghi phọ k’Enhaạn pọ abuọ “igilaạm” mọ. Eeni amem, yira roozuanhaan ghan ni buẹn phọ epẹ erugh phọ. Bidị rokelhọm ghan ogilaạm abunhọn. (Ps. 123:4) ABaibul phọ apụr ri rurụ mọ siḍio eekunha phọ abudọ awe phọ abuẹn phọ komuza ni. (2 Pit. 3:3, 4) Idiphọ awe phọ owạ bọ ophin anmanyaạn phọ aLọt, ibadị rodon okel li iphụr arurụ phọ Enhaạn. (Gen. 19:14) Ibadị rogilaạm ghan buphẹ rodaphạn bọ sinhị iilhogh aBaibul phọ. Bidị roḍighi ghan iphẹn phọ loor esi dị bidị rowạ ghan odaphạn “ikarạph aruuphuạ” phọ abidị.” (Jud 7, 17, 18) Araagharạ abuọ igilaạm mọ abuẹn phọ aBaibul phọ aghaạph bọ aghol ekạr kụ ekịgh ilọ abuphẹ moghel bọ aZihova ḅilhẹ r’abuphẹ momheel bọ oḍuạ siẹn igey phọ kụ rogbaaghị bọ okpẹ kirokirọ ilọ ookpomhoghan phọ!

10. Odaphạn Psalm 1:1, yira koḍighi ika kụ yira ko/kịgh aani buọ igilaạm mọ?

¹⁰ Yira koḍighi ika pidị yira ko/kịgh aani buọ igilaạm mọ? Eniin eten pọ oghel oḍigh arighirị r’awe dị omhoọgh eegharạ iḍaghạ. (Bạl Psalm 1:1.) Iduọn phọ pọ yira k”obạl obobọ onaghạn ghan raghaạph abuphẹ momheel bọ oḍuạ siẹn igey phọ kụ rogbaaghị bọ okpẹ kirokirọ ilọ ookpomhoghan phọ. Ewạ mọ yira ogona loor obọ yira komoọgh ghan bọ uwaloor iḍaghạ bịn otoph oḍuomolhoghi phọ ayira esi aZihova ḅilhẹ r’iiḅakiọm mọ odị rungọ ghan bọ iyira eego bọ esi oḍighom mọ odị. Orue omhiịn mọ ipẹ phọ i/mite, ewạ ni mọ opuruan loor mọ: ‘Mị ragbor ghan ni kaḍaghạ mem dị imhoom iiḅakiọm eru obobọ onme onhaghạn aḍughụm ayira ilọ iyaạr? Mị amoọgh ni eegharạ owaaghị yogh ghan asipiomạn abuphẹ oḍiemhiom bọ?’ Mem dị yira oogboronhom oolemhi idọ aroozọ pho iphẹn phọ, olhoghi aZihova raḅaạl ghan ni.—Prov. 3:34, 35.

11. “Aruwelologhi” phọ osighẹ ika siigbu phọ aZihova?

¹¹ Omhunhenhiom iraạr egu awe phọ rokel ghan bọ osụ olhoghi pọ “aruwelologhi” phọ. Bidị olhegheri iyaạr u/moọgh loor esi dị bidị okel orọl r’asinhị iilhogh aBaibul phọ. Bidị roḍighi ghan raraạr dị bidị omhiịn menighẹ siphẹ ariḍien phọ abidị. (Prov. 12:15) Bidị okel aZihova azin osụ olhoghi phọ. (Ps. 53:1) Mem dị yira ozuan bidị, bidị ruutuughan ni iyira loor iduọn yira rodaphạn bọ sinhị iilhogh aBaibul phọ. Bidị ko/tue ungọ iyira omạ oromha ilọ orọl. ABaibul phọ akaạph mọ: “Ekparanhaạn ni uwelologhi onhaghanhạn ogey osụ olhoghi; odị o/mhoọgh iyaạr oḅẹm mem lọ rokaạph iyaạr lọ eḍighi ephigh.” (Prov. 24:7) Buphẹ u/moọgh bọ olhegheri iyaạr ko/tue ongọ ogey oromha osụ olhoghi. Pọ kụ iyaạr phọ aZihova uphụr bọ iyira rurụ mọ “kelhạn oye elologhi”!—Prov. 14:7.

12. Eeghe kụ kilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh oghel okol awe arolologhi?

¹² Yira u/kịgh buphẹ olhọgh bọ ḍien oromha phọ Enhaạn. Kparipẹ ghụn yira opomhoghiạn reten phọ Enhaạn ḅilhẹ r’iilhogh phọ odị. Kụ yira kotue ni okparamhị ephomhoghiạn phọ ephẹn phọ mem dị yira otomaạm ghan iikpiạ phọ reḍuạ ghan bọ kemite igbo onhaghanhạn r’oghel osụ olhoghi phọ k’Enhaạn. Kparaghạ ghan olhọgh elhegh idọ iiḅaghamhị dị awe rosoman ghan mem dị oghel oromha osụ olhoghi phọ aZihova. Kụ aḅilhẹ aaḅeghiọn aphogh idị onhaghanhạn Enhaạn renighemhị dọl aghuḍum mọ anạ.—Ps. 32:8, 10.

13. AZihova rukpaariọm ghan ni iyira odạph oromha osụ olhoghi phọ odị ḍughụm?

¹³ AZihova maḍighi idị osụ olhoghi phọ odị aapaany dị torobọ oye katue ateẹny, kuolọ odị ra/kpaariọm ghan oye. Toroboiperolbọ, odị rakaạph ghan ni ipẹ kemitenhaan bọ buphẹ oghel bọ osụ olhoghi phọ odị. (Prov. 1:29-32) Buphẹ osaḅạr bọ oghel onhaghanhạn aZihova kosoman ni “iikpiạ iḍighinhom araraạr phọ abidị.” Kụ epẹ ghisigh adọl aghuḍum mọ abidị kekọm ni eephinha r’imhinhimhiịn engọ bidị, kụ eekunha phọ ekọm muphe engọ bidị. Ḍieriphọ aḍighaạgh phọ, oguanhaan buphẹ ronaghanhạn ghan bọ koḅilhẹ osighẹ oḍighinhom oromha osụ olhoghi phọ aZihova mọ: “Torobọ oye dị unhaghanhạn imhị iyaạr nyodị ke/ḅọgh, odị katolhọm dọl eekpereghian dị iyaạr ka/kiilhaan.”—Prov. 1:33.

OGEY OSỤ OLHOGHI RUNGỌ GHAN IYIRA SUỌ

14-15. Yira otuughạ eeghe siphẹ Proverbs 4:23?

¹⁴ Torobọ amem dị yira osighẹ osụ olhoghi phọ Enhaạn oḍighinhom yira romooghọm ghan ni suọ. Idiphọ yira mooḅeghiọn bọ ni omhiịn, aZihova aḍighi ni idị edugh dị torobọ oye kateẹny oromha osụ olhoghi phọ ophọn phọ. Esi omaạm, siphẹ oomo aḍinyạ phọ aProverbs, aZihova ungọ ni iyira oromha dị ra/bi ghan dị yira osighẹ oḍighinhom kungọ iyira ogey adọl aghuḍum. Ooḅeghiọn inya areḍeenhaan oromha osụ olhoghi phọ ophọn phọ.

¹⁵ Koph ekpom mọ anạ. ABaibul phọ atoma mọ: “Esi oomo araraạr phọ nạ rakoph bọ, koph ekpom mọ anạ, loor esi dị aghuḍum mọ anạ odi siphẹ phọ.” (Prov. 4:23) Tuutughiạn oḍighi phọ odi bọ oghoph ekpom mọ edi bọ siphẹ aloor phọ ayira. Idiphọ ewạ bọ mọ yira olhe ghan eḍien dị emhoon, ozaamhiạn ghan loor, oghel raraạr dị kepuẹ loor phọ ayira orue oghoph ekpom mọ, kụ edị ewạ kẹn mọ yira oghoph ekpom mọ ayira aBaibul phọ aghaạph bọ aghol. Yira kotuughạ ghan Ekpo Onhụ phọ Enhaạn ḍio ḍio ḍio. Yira kookolhobian ghan oḅilhẹ okị ghan ituughạ, opanyanhaạn ghan sipuru siphẹ ituughạ phọ. Yira koozaghamhị ghan loor ayira esi ogbor ghan omite ghan epẹ erugh phọ. Yira kokel omhoọgh ikarạph aroozọ esi oḍuạ esi araraạr dị kepuẹ iitughiạn phọ ayira idiphọ okarạph umoore r’ikarạph arighirị.

16. Uḍighi ika kụ oromha phọ odi bọ Proverbs 23:4, 5 akạr bọ akpeanhaạn rodon?

¹⁶ Ipẹ nạ amhoọgh bọ egbaanyạn ghan nyinhạ. ABaibul phọ uromha iyira mọ: “Ka/kiigha loor anạ mọ nạ rawạ eelạ. . . . Eeni ikpoki anạ keḍuạ ni onyam oḅatạn mudị emoọgh raphaaph kụ epeẹph eḍuạ idiphọ uga enhụn.” (Prov. 23:4, 5) Ikpoki ḅilhẹ r’eelạ repe ghan ni. Kuolọ etigheri iphẹn phọ, ibadị dị omheel eelạ r’arukulhom omoọgh ni oboom ooḅaghamhiạn aloor ilọ omhoọgh ikpoki. Oboom ooḅaghamhiạn aloor phọ ophọn phọ makọm idị bidị moḍighi raraạr dị ephuẹ ḍien abidị, siya abidị r’abunhọn, ḅilhẹ r’adọl omhoon aloor phọ abidị. (Prov. 28:20; 1 Tim. 6:9, 10) Ḍieriphọ aḍighaạgh phọ, osụ olhoghi rulhoghonhaạn ghan iyira ḍighaạgh omhoọgh ephoghom dị eeleeny ilọ ikpoki. Edọ ephoghom mọ ephẹn phọ righoph ghan iyira kesighẹ esi adọl e”egbaanyạn, kụ rilhoghonhaạn ghan iyira ḍighaạgh omhoọgh ogbaanyạn r’ibo.—Eccl. 7:12.

17. Ika kụ idị yira kotue omoọgh “nem oye osụ olhoghi phọ” oghaạph bọ oghol siphẹ Proverbs 12:18?

¹⁷ Tuutughiạn ghan kụ agbi oḅạ. Eḍighi maạr dị yira u/gona loor, ikpo onhụ phọ ayira ketue ni ekọm igbogh iiḅaghamhị. ABaibul phọ aḅẹm mọ: “Ikpo onhụ dị u/gbiighi kụ oḅạ kegim oye idiphọ isiko, kuolọ anem oye osụ olhoghi phọ eḍighi eekonhom.” (Prov. 12:18) Yira kotue ni opamanhạm eephọ r’abunhọn eḍighi maạr dị yira u/kalhaghiạn ghan ilọ asipiomạn abunhọn. (Prov. 20:19) Eḍighi maạr dị yira rowạ mọ ikpo onhụ phọ ayira eḍighi ghan ilọ arookonhom kparipẹ r’okọm eephinha, pọ kewạ mọ yira omuzeḍi ekpom mọ ayira r’Ekpo Onhụ phọ Enhaạn. (Luk 6:45) Mem dị yira ogbirima ghan ilọ ipẹ aBaibul phọ aghaạph bọ, ikpo onhụ phọ ayira kekịgh “okol osụ olhoghi” dị rakịl kụ raamhanhamhi ghan bunhọn.—Prov. 18:4.

18. Ika kụ idị odaphạn oromha phọ odi bọ Proverbs 24:6 kelhoghonhaạn nyinhạ ḍighaạgh omhoọgh ekol epẹ erugh phọ?

¹⁸ Daphạn ghan iiḅakiọm. ABaibul phọ ungọ iyira omạ oromha dị aḅẹm bọ mọ: “Ilọ erọl erọl ekpẹ ni dị nạ kamaạr agbiighi kụ agbi ee eghạm, nạ amhoọgh ogey oromha kụ edị nạ kakpạr apu.” (Prov. 24:6, igẹ dị edi ude.) Ika kụ idị aḍinhị olhogh phọ aḍiẹn phọ ketue elhoghonhaạn nyinhạ ḍighaạgh osilor idiphọ okaaphọm r’otughemhiạ epẹ erugh phọ? Kparipẹ r’ogbạ ikpo onhụ phọ ḅilhẹ r’otughemhị eten dị eḅeraạn nyinhạ, kparaghạ ghan odaphạn iiḅakiọm mọ oḍighom mọ momiteom bọ osighẹ oḍighinhom. Kụ siphẹ otu ituughạ phọ rutughemhị ghan ni iyira ilọ osilor idiphọ abukaaphọm r’abutughemhiạ. Oḅarạm isiphẹ, oḍighom mọ aZihova romiteom ghan ni raraạr osighẹ oḍighinhom, rinyạ, r’asividio—dị ketue ilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh onhaghanhạn aBaibul phọ. Nạ ratuughạ ghan ni osighẹ araraạr phọ iphẹn phọ oḍighinhom agey ḍughụm?

19. Ika kụ idị nạ alhoghoma ilọ osụ olhoghi phọ aZihova rangọ ghan bọ? (Proverbs 3:13-18)

¹⁹ Bạl Proverbs 3:13-18. P’eeghe idị yira osereghiạn omạ oromha phọ odi bọ siphẹ Ekpo Onhụ phọ Enhaạn! Asighuḍum ayira mitọl ika m’Ekpo Onhụ phọ Enhaạn mi/lo bọ? Siẹn emhuoghaạph phọ ephẹn phọ, yira mooḅeghiọn reḍeenhaan osụ olhoghi dị edi siphẹ aḍinyạ phọ aProverbs. Ii, oomo asiikpịgh aBaibul phọ epamanhạm ni oromha osụ olhoghi dị aZihova angọ. Eḍighi idị yira kosopha osighẹ ghan oḍighinhom oromha osụ olhoghi phọ aZihova siphẹ asighuḍum mọ ayira. Ogbogh opol awe u/maghamhị maạr osụ olhoghi phọ k’Enhaạn, kuolọ yira okuphom ni owol mọ;“buphẹ osụ bọ olhoghi komoọgh ni oḅaạl olhoghi.”