Iḍoọgh Abumor, Ituughaạny Mạk R’aTimoti

1-2. Eeghe araraạr kụ mitue ni ekikima Mạk r’aTimoti obughẹ arukumuan phọ abidị?

IḌOỌGH abumor, nyinha rewạ ni obughẹ arukumuan phọ nyinha rengọ bọ aZihova kụ oḅilhẹ olhoghonhaạn aḍighaạgh buọ ookpomhoghan phọ anyinha ḍughụm? Dị ikia i/lo, nyinha rewạ ni. Olhoghi ayira aḅaạl li omhiịn mọ ibadị iḍoọgh abumor rowạ ni okumu ongọ abunhọn! (Ps. 110:3) Eeni nạ asoman ni ipaanhaạn orue oḍighi iduọn phọ. Nạ raakpukiạn ni obughẹ arukumuan phọ nạ rangọ bọ aZihova loor esi dị nạ o/lhegheri idị iḍuenheen ketọl ḍughụm? Nạ mawilhẹ ghan ni osighẹ eepoogh arukumuan dị ongọ nyinhạ loor oghiilhaan m’eeni nạ ka/tue aḍighi agey ḍughụm? Eḍighi idiphọ, pọ nạ kụ ko/ḅẹl dị alhoghoma eten phọ epẹ phọ.

² AMạk r’aTimoti usoman ni idọ ipaanhaạn phọ ipẹ phọ. Kuolọ bidị u/meera mọ oghiilhaan ipẹ kemite bọ iḍuenheen obobọ aḍiitughiạn oḅẹm mọ bidị ko/ḍighi agey ekikima bidị obughẹ arukumuan phọ abidị. Eeni aMạk arọl ghan imạ otu r’onhiin odị mem mọ otelhedom mọ aPọl r’aBanabạs omhạgh bọ nyodị oḍighan abidị oghị aani oḍighi amisonarị phọ. (Iiḍ. 12:12, 13, 25) AMạk awilhẹ ni imạ otu phọ abidị oghị obughẹ arukumuan phọ odị. Odị aphụr adạph bidị aghị Antiọk. Kụ odị aḅilhẹ adạph bidị aghị rikpisi dị ekẹl. (Iiḍ. 13:1-5) Iniin phọ kẹn ni, aTimoti arọl ghan r’odẹ r’onhiin odị mem mọ aPọl amhạgh bọ nyodị oḍighan odị oghị oḍighi amisonarị phọ. Idiphọ onyọ iḍoọgh, aTimoti mutue ni aatughiạn mọ olhegheri iyaạr odị k”omhanhạm odạph aPọl. (Poghom 1 Korịnt 16:10, 11 ḅilhẹ 1 Timoti 4:12.) Kuolọ, odị amegheron ni ḍimhạgh phọ aPọl kụ aghelhọm ḍisẹph kirokirọ.—Iiḍ. 16:3-5.

3. (a) Yira ulhegheri ika mọ aPọl asereghiạn ni Mạk r’aTimoti? (2 Timoti 4:6, 9, 11) (Miịn kẹn sifoto phọ.) (b) Ighẹn asipuru kụ edị yira kooḅeghiọn?

³ AMạk r’aTimoti utuughạ ni oḍighi ibadị araraạr siphẹ ookpomhoghan phọ mem dị oḍighi ni iḍoọgh. APọl asereghiạn ni iboom Mạk r’aTimoti dị tutụ odị awạ mọ bidị orọl r’odị mem mọ rekpụl bọ dị odị kamugh. (Bạl 2 Timoti 4:6, 9, 11.) Ighẹn imạ araagharạ kụ edị aPọl amhiịn loor aMạk r’aTimoti dị eḅeraạn bọ nyodị? Ika kụ idị iḍoọgh abumor kotue otuughaạny raagharạ phọ abidị? Kụ eeghe kụ edị iḍoọgh abumor kotuughạ esi imạ oromha phọ aPọl?

TUUGHAẠNY MẠK ESI OOKOLHOBIAN OKUMUAN GHAN

4-5. Ika kụ idị aMạk aḍeenhaan mọ odị rawạ ni okumuan ongọ abunhọn?

⁴ Aḍiniin aḍinyạ iḅẹm mọ okumuan ongọ abunhọn remạ ghan “oghiọm aghisigh olhọgh inyaạm okumuan ghan ongọ awe.” Kụ ipẹ kụ idị aMạk aḍighi. Eeni iḍighi ni mabi eḅilhẹ ephin olhoghi aMạk mem mọ aPọl u/meera bọ u/pạm nyodị ukimọm omhunhenhiom iyạl erelhe phọ odị. (Iiḍ. 15:37, 38) Kuolọ ipẹ phọ i/sophoghom Mạk okumuan ongọ abumor r’abumaranhi phọ.

⁵ AMạk adạph ni Banabạs onyọ asiya phọ odị aghị enhọn ekpisi okumuan. Kuolọ 11 asiạ reten, aMạk aḍighi aani ni oniin odị abakị Pọl eḅẹl amem mọ olhọgh bọ nyodị ikoli epẹ Rom. (Faị. 23, 24) Okạr oghaạph, aPọl akạr kụ asereghiạn olhoghonhaạn aḍighaạgh phọ aMạk angọ bọ nyodị dị tutụ aghaạph mọ aMạk ‘raloghonaạn ni nyinọ ḍighaạgh iboom.’—Kọl. 4:10, 11.

6. Ika kụ idị aMạk amhooghọm suọ ooḍikuan r’aKristẹn dị osi omhanhanhaạm? (Miịn igẹ dị edi ude.)

⁶ AMạk akạr kụ amhooghọm suọ iduọn odị aaḍikuan ghan bọ Kristẹn dị osi omhanhanhaạm. Esi omaạm, mem dị aMạk arọl r’aPọl epẹ Rom, odị aghị ni arọl r’aPita epẹ Babilọn okumuan r’odị. Asiya iyạl phọ abidị ikpạr ri dị tutụ aPita amhạgh nyodị mọ “aMạk oọny phọ amị.” (1 Pit. 5:13) Iduọn bidị oḅophạn bọ rokumuan, eeni aPita asighẹ ni eepoogh phọ aghaaphọm ilọ adọl aghuḍum mọ aZizọs aḅenhị oḍoọgh oyaghirị phọ odị Mạk, kụ odị agẹ ni iphẹn phọ alhọgh siphẹ aḍinyạ aBaibul phọ ogholhom bọ ḍien phọ odị.a

7. Ika kụ idị oḍoọgh onyọ umor dị oghol mọ Joel atuughaạny eḍeenhaan phọ aMạk? (Miịn kẹn afoto phọ.)

⁷ AMạk aphamanhạm ni rukumuan phọ odị kụ aaḍikuan ghan bumor dị osi omhanhanhaạm. Ika kụ idị nạ katue atuughaạny Mạk? Eḍighi maạr dị nạ k“orue oteẹny eepoogh arukumuan dị nạ rawạ, pọ kparạm awạ inhọn areten okumu ongọ aZihova r’ookpomhoghan phọ. Omhiịn eḍeenhaan onyọ umor dị oghol mọ Joelb dị maḍighi nyiidiphọ okumor oye ookpomhoghan. Mem iḍoọgh odị, aJoel atomaạm ghan loor odị bunhọn iḍoọgh abumor. Abuniin abidị momhoọgh roopoogh arukumuan kuolọ odị k”omhoọgh aani. AJoel alhoghoma mọ ogunhọm nyodị bịn, kụ ephin olhoghi odị. Kụ odị aghaạph aḅenhị ikumor awe phọ ipẹ odị alhoghoma bọ. Oniin okumor oye aḅenhị nyodị mọ odị aḍighi ipẹ odị katue bọ okumu ongọ abunhọn ghalhamọ ighịgh ni mudị ro/miịn ipẹ odị raḍighi bọ. AJoel asighẹ ni oromha phọ aḍighinhom kụ amhiigh olhoghonhaạn aḍighaạgh bumor dị asiạ meghị r’abunhọn dị omhoghi olhoghonhaạn aḍighaạgh oghị ituughạ. Mem dị odị aatughiạn raraạr phọ odị aḍighi bọ, odị aḅẹm mọ: “Mị maru anaghanhạn iyaạr phọ remạ ghan bọ okumu ongọ abunhọn. Kụ mị umhoọgh ni oḅaạl olhoghi phọ raḍuạ ghan bọ karu esi olhoghonhaạn aḍighaạgh bunhọn.”

TUUGHAẠNY TIMOTI ESI OḌEENHAAN GHAN ABUNHỌN EPHOMHOGHIẠN

8. Eeghe kụ iḍighi kụ aPọl asaḅạr bọ Timoti odạph odị? (Filipai 2:19-22)

⁸ APọl amhoghi ni dị abumor dị omhoọgh akpọ oḅio kodạph nyodị iduọn odị raḅula bọ ramhạ dị okpuuroghọm ghan nyodị. Odị aphụr amhạgh onyọ aKristẹn dị asi amhanhanhaạm dị oghol mọ SaiIạs odạph odị. (Iiḍ. 15:22, 40) Onyebel roten, odị aḅilhẹ amhạgh Timoti odạph odị. Eeghe kụ iḍighi kụ aPọl asaḅạr bọ Timoti odạph odị? Eniin ephigh phọ pọ, abumor phọ ughaạph ghan igey ilọ odị. (Iiḍ. 16:1, 2) Enhọn ephigh pọ, aTimoti amhoọgh ephomhoghiạn abunhọn.—Bạl Filipai 2:19-22.

9. Ika kụ idị aTimoti aḍeenhaan mọ onọ akạr kụ apomhoghiạn bumor r’abumaranhi phọ?

⁹ K’emhiighom arukumuan phọ odị r’aPọl, aTimoti aḍeenhaan ni mọ onọ apomhoghiạn bunhọn apuemhi loor. Loor iduọn phọ, aPọl o/ghiilhaan owilhẹ aTimoti epẹ Beroea orọl okparamhị abumhoom abumor r’abumaranhi phọ. (Iiḍ. 17:13, 14) Dị iikia i/lo, aTimoti atuughạ ni ibadị araraạr ḍighaạgh aSaiIạs phọ arọl bọ r’odị epẹ Beroea. Onyebel roten, aPọl arom ogina aTimoti oghị okparamhị abumor r’abumaranhi phọ orọl bọ ookpomhoghan aTesalonikạ. (1 Tẹs. 3:2) Dị repel li 15 asiạ ghisigh, aTimoti atuughạ ni oḍighan abulọ romoghi omhoghi aani mem dị romiinhọm, oḍeenhaan mọ odị apomhoghiạn ni bidị. (Rom 12:15; 2 Tim. 1:4) Ika kụ idị iḍoọgh abumor kotuughaạny eḍeenhaan phọ aTimoti?

10. Ika kụ idị umor phọ John atuughạ okuamhị oḍeenhaan abunhọn ogbolhomhaam?

¹⁰ Oniin onyọ umor dị oghol mọ Johnc atuughạ ni ilọ okuamhị oḍeenhaan abunhọn ogbolhomhaam. Mem iḍoọgh odị, ikparanhaạn ghan ni nyodị oghaaphạn ghan abumor r’abumaranhi dị oghupheri nyodị. Loor iduọn phọ, mem dị odị amhiịn bidị Kindọm Họl odị amhạgh ghan bidị bịn arelhe aḍuạ. Oniin okumor oye ookpomhoghan aḅenhị John mọ odị katue ni amiighom raghaạph r’abumor phọ esi oḅenhị abidị raraạr dị odị asereghiạn ilọ abidị. Okumor oye phọ aḅilhẹ aḅenhị John mọ odị aatughiạn ghan ilọ araraạr dị keḅeraạn ni ophoriphọ oye phọ oghaạph aani. Umor phọ John asighẹ ni iphẹn okumor oye phọ aḅenhị bọ nyodị aḍighinhom. Nyiidiphọ, aJohn maḍighi okumor oye ookpomhoghan. Odị aḅẹm mọ: “Midughanhaan imhị nyiidiphọ oghaaphạn ghan r’oomo awe etigheri siạ phọ abidị. Olhoghi amhị aḅaạl agey loor esi dị mị malhegheri iboom ilọ abumor r’abumaranhi phọ ḅilhẹ r’iiḅaghamhị dị bidị osoman. Iphẹn phọ milhoghonhaạn imhị ḍighaạgh olhegheri areten dị mị katue aloghonhaạn bidị ḍighaạgh.”

11. Ighẹn areten kụ edị iḍoọgh abumor kotuughạ okuamhị oḍeenhaan abunhọn ogbolhomhaam siẹn ookpomhoghan phọ? (Miịn kẹn afoto phọ.)

¹¹ Iḍoọgh abumor, nyinha ketue ni etuughạ aani ilọ omhaạr ophogh ghan abunhọn. Mem dị nyinha eghị ituughạ, iḍeenhaan ghan ḍiḅeraạn bunhọn etigheri siạ phọ r’adọl phọ abidị. Ipuru ghan idị bidị odi, kụ elher rurụ engọ bidị. Esighẹ rekị bịn nạ kalegheri ni reten olhoghonhaạn abidị ḍighaạgh. Eeni nạ atue ni amiịn mọ olom r’anhịr dị asiạ meghị omoghi olhoghonhaạn aḍighaạgh orue oḍighinhom aJW Library^® app. Obobọ eeni bidị u/moọgh oye orelhean epẹ erugh phọ. Nạ katue ni aloghonhaạn bidị ḍighaạgh oḍighinhom afon phọ abidị obobọ aakolhobian orelhean abidị epẹ erugh phọ ḍughụm? Nạ alhoghonhaạn ghan bunhọn ḍighaạgh, pọ nạ kaḍighi ni emạ eḍeenhaan angọ oomo awe.

MOOGHỌM SUỌ OROMHA PHỌ APỌL

12. Ika kụ edị iḍoọgh abumor komooghọm suọ oromha phọ aPọl angọ bọ Timoti?

¹² APọl angọ ni Timoti oromha dị alhoghonhaạn nyodị ḍighaạgh orọl aḍigey adọl r’omhoọgh ekol siphẹ rukumuan phọ odị. (1 Tim. 1:18; 2 Tim. 4:5) Iḍoọgh abumor, ika kụ edị nyinha ketue emooghọm aani suọ oromha phọ aPọl? Bạl iyạl arinyạ phọ aPọl agẹ bọ aghiọm Timoti mudị ogẹ oruom nyinhạ, kụ aaḅeghiọn aphogh oromha dị nạ kasighẹ aḍighinhom siphẹ aghuḍum mọ anạ. Ooḅeghiọn iniin iromhoghiom mọ.

13. Eeghe kụ kilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh oḅạr aZihova?

¹³ “Kuọm [loor] anạ atuughạ ghan ipẹ ekpeanaạn bọ dọI aruukuan phọ.” (1 Tim. 4:7) Adọl aruukuan phọ p’eeghe? Remạ ghan oḅạr aZihova r’omhoọgh eephuạ oḍighi ghan araraạr dị eḅeraạn nyodị. Iyira u/mharạm dọl aruukuan, ewạ dị yira kotuughạ kụ omoọgh. Ika? Ikpo onhụ aGrik phọ ogbạ bọ mọ ‘kuọm loor atuughạ’ remạ ghan odọ okuọm aloor phọ awe eghiil rolọgh ghan bọ otuughạ eghiil obobọ ookolhobian ilọ eghiil. Awe eghiil roliọm ghan ni loor ookolhobian ilọ aḍio eghiil phọ. Iniin phọ eten phọ kụ edị rewạ mọ yira oliọm loor orue omhoọgh imạ araagharạ dị kiḍur iyira etumeri aZihova

14. Eeghe kụ eḍighi ḍiigbu ayira mem dị yira robạl Baibul phọ? Ngọ eḍeenhaan.

¹⁴ Iduọn nạ ralẹm bọ eegharạ otuughạ ghan aBaibul phọ ḍio ḍio ḍio, u/bula ghan mọ aḍiigbu anạ pọ oḍuraan otuman aZihova. Esi omaạm, retughemhị ghan nyinhạ eeghe mem dị nạ aạl ilọ aZizọs r’onyugheel oolhạ phọ? (Mạk 10:17-22) Onyugheel oolhạ phọ amheeraam ni mọ aZizọs kụ aMesaya phọ ni, kuolọ o/mhoọgh omheeraam mọ ewạ bọ odạph aZizọs. Ghalhamọ r’iduọn phọ ni, aZizọs ‘aphomhoghiạn ni nyodị’. Eten phọ aZizọs aḅaanhaạn bọ onyugheel phọ nyinhạ i/tir ḍughụm? Eegholhaan ni mọ aZizọs awạ dị onyugheel phọ kasopha ogey osopha. Ephomhoghiạn phọ aZizọs esi onyugheel phọ eeghironhaan ephomhoghiạn phọ aZihova esi onyugheel oye phọ kẹn. (Jọn 14:9) Iduọn nạ ragbirima bọ ilọ oghaạph onyugheel oolhạ phọ r’adọl phọ anạ, puruan loor mọ, ‘Eeghe kụ edị ewạ mọ mị uḍighi orue oḍuraan otuman aZihova r’okuamhị okumu ongọ abunhọn?’

15. Uḍighi ika kụ emhạn bọ maạr dị oḍoọgh onyọ umor kaḍighi egey eḍeenhaan? Kaạph amaaniọm. (1 Timoti 4:12, 13)

¹⁵ “Ḍighi ghụn ni oye omaaniọm esi abuphẹ momeeraam bọ.” (Bạl 1 Timoti 4:12, 13.) APọl o/romha Timoti omhoọgh asighalhanyạ ibạl r’itughemhị bịn, kuolọ aromha kẹn nyodị mọ odị amhoọgh ephomhoghiạn, omheeraam, ḅilhẹ r’aroozọ dị eḅaạl. Eeghe kụ iḍighi? Loor esi dị, egey eḍeenhaan kụ imhạn maạr epu ipẹ yira rokaạph bọ. Esi omaạm, oḅẹm mọ ongọ nyinhạ oghaạph dị agbolhomaam ilọ obughẹ oophugh phọ ayira epẹ erugh phọ. Kedughanhaan nyinhạ agey oghaạph r’oophugh eḍighi maạr dị nạ ragbor ghan ni kamite epẹ erugh phọ. Eḍeenhaan phọ anạ kụ keḍighi idị oghaạph phọ anạ katir we.—1 Tim. 3:13.

16. (a) Ighẹn oogh areten kụ edị iḍoọgh abumor kotue oḍighi egey eḍeenhaan? (b) Ika kụ idị oḍoọgh onyọ umor kaḍighi egey eḍeenhaan ‘siphẹ oghaạph phọ’ odị?

¹⁶ Siphẹ 1 Timoti 4:12, aPọl agọ ni oogh areten dị iḍoọgh abumor koḍighi egey eḍeenhaan. Kenighẹ ni lọ nạ atuughạ ilọ oogh areten phọ odị amạ bọ mem ituughạ aBaibul ogina anạ. Esi omaạm, oḅẹm mọ nạ rawạ oḍighi egey eḍeenhaan omaaniọm ghan siphẹ “oghaạph phọ anạ.” Nạ atue ni aatughiạn reten dị nạ kakaạph ghan iyaạr kụ elọgh bunhọn epophe. Kụ eḍighi maạr lọ nạ odi ghan r’odẹ r’onhiin anạ, pọ nạ atue ni atuughạ ilọ ogbor ghan osẹph abidị esi ipẹ bidị roḍighinhaan bọ nyinhạ. Kụ mem dị omhạn ituughạ, nạ atue ni aḅenị aani oye dị aphinhom aani bin edeọm ituughạ phọ iyaạr dị nạ asereghiạn gạ phọ odị aphạm bọ. Nạ atue kẹn ni akparaghạ osighẹ ikpo onhụ ilọ anạ kụ ophagharanhaạm aḍipuru mem ituughạ. Ikuph phọ nạ alhọgh bọ oḍighi egey eḍeenhaan siphẹ oghaạph phọ anạ keḍeenhaan mọ nạ rapoph ni siẹn ookpomhoghan phọ.—1 Tim. 4:15.

17. Eeghe kụ keloghonhaạn ḍighaạgh oḍoọgh onyọ umor oteẹny asiigbu odị? (2 Timoti 2:22)

¹⁷ ‘Kporiọn raghaạgh ikarạph aruuphuạ phọ ugheel-anmụny phọ odimom ghan bọ, . . . kụ awạ ghan ruukuan.’ (Bạl 2 Timoti 2:22.) APọl aromha Timoti mọ odị akporiọn raghaạgh ruuphuạ dị ketue ni egbaragbaramhị siigbu phọ odị raporogh bọ oteẹny ḅilhẹ kekạ siya phọ odị r’aZihova. Eeni nạ mamhiịn mọ araraạr dị obọ i/beeph ni oḍighi mesighẹ muboom amem mọ nạ mungọ bọ aZihova. Esi omaạm, tuutughiạn onhụ amem mọ nạ ralọgh ghan bọ ophegh areephegh, oḍighinhom afon r’intanẹt, r’ophegh asividio gem. K”enighẹ eḍighi maạr dị nạ asighẹ muniin amem mọ amuphẹ phọ aḍighinhom raraạr ookpomhoghan phọ ḍughụm? Nạ atue ni asighẹ muniin amem mọ amuphẹ phọ aloghonhaạn ḍighaạgh oselemhi aani Kindọm Họl obobọ obakị aani iikolhobian akạt phọ. Nạ aḍighi iduọn phọ, nạ kamoọgh ni bumhoom arighirị dị kolhoghonhaạn nyinhạ ḍighaạgh ophighi r’oteẹny asiigbu siẹn ookpomhoghan phọ.

OKUMU ONGỌ ABUNHỌN RENGỌ GHAN ḌISẸPH KIROKIRỌ

18. Eeghe aḍisẹph kirokirọ kụ edị aMạk r’aTimoti oghelhọm?

¹⁸ AMạk r’aTimoti uphinyọn ni rikiạ orue okumu ongọ abunhọn, kụ omhoọgh oḅaạl olhoghi r’aḍisẹph kirokirọ. (Iiḍ. 20:35) AMạk aghiighị ni ibadị arikpisi akumu angọ bumor r’abumaranhi phọ. Odị agẹ kẹn ḍimạ aḍinyạ aBaibul dị eghaạph ilọ adọl aghuḍum mọ aZizọs r’iiḍighi phọ odị. ATimoti alhoghonhaạn ḍighaạgh Pọl omiteom imhoom arookpomhoghan r’olhọgh ophophe abumor r’abumaranhi phọ. Eegholhaan ni mọ olhoghi aZihova akạr kụ aḅaạl esi arikiạ phọ aMạk r’aTimoti ophinyọn bọ.

19. Eeghe kụ iḍighi kụ ewạ bọ dị iḍoọgh abumor kodạph oromha phọ aPọl angọ bọ Timoti, kụ eeghe asuọ kụ edị bidị komoọgh?

¹⁹ Arinyạ phọ aPọl agẹ bọ aghiọm Timoti ekạr kụ eḍeenhaan mọ odị aphomhoghiạn agey oḍoọgh oyaghirị phọ odị. Kụ eḍeenhaan kẹn mọ aZihova apomhoghiạn inyinha iḍoọgh abumor phọ iboom. AZihova rawạ mọ imoọgh ekol. Esi iduọn phọ, iḍighi oomo ipẹ nyinha ketue bọ osighẹ oḍighinhom oromha phọ aPọl, kụ eḅilhẹ ekumu engọ bunhọn. Nyinha eḍighi iduọn phọ, nyinha kekelhọm ni ghuḍum nyiidiphọ kụ eḅilhẹ emoọgh “okaraghị akugey aghuḍum mọ” ratu bọ ghisigh.—1 Tim. 6:18, 19.