Nạ Katue Ni Aḍighi “Zin Iboom Iidereghị”

1. Ighẹn asidọl dị ekpạr ri kụ edị ibadị arebenhẹ aZihova dị okpẹ oḍuom olhoghi osoman?

SIẸN oomo aḅirinhi phọ, ibadị arebenhẹ aZihova rosoman ghan ni sidọl dị rekọm ghan ooḅaghamhiạn aloor ḅilhẹ re/ḅaạl olhoghi. Nạ o/mhiịn aani idiphọ siphẹ ookpomhoghan phọ anyinha ḍughụm? Abuniin aKristẹn osoman ni egbagarạ e/moon obobọ oye ephomhoghiạn abidị kụ amhugh. Abunhọn olhoghi o/ḅaạl loor esi dị asiya abidị obobọ oyaghirị abidị m’awilhẹ igey phọ. Ḅilhẹ ekperenhom araraạr dị olhoghi u/seere mekọm imhinhimhiịn engọ buniin. Oomo phọ abumor r’abumarani phọ abuẹn phọ omoghi ni iidereghị. Ika kụ idị yira kotue ologhonhaạn bidị ḍighaạgh?

2. Eeghe kụ iḍighi kụ eeni amem emhoghi ghan bọ oodereghị aani otelhedom mọ Pọl?

² Otelhedom mọ aPọl amuzaan ni ḍuugh ibadị amem. (2 Kọr. 11:23-28) Odị aḅilhẹ kẹn akparạm “ooburom” dị agim nyodị, eeni iḍighi e/moon. (2 Kọr. 12:7) Ḅilhẹ odị aḅonyonhu ni azuan mem mọ aDemạs, oniin onyọ abuphẹ r’odị okumuan ghan bọ awilhẹ nyodị “akiton [aphomoghiạn] aḅirini phọ.” (2 Tim. 4:10) APọl aḍighi onyọ aKristẹn dị osagharạn aani uwaloor iigbia phọ dị akpọ ni oḅio, ḅilhẹ alhoghonhaạn ghan ḍighaạgh bunhọn r’ophooph olhoghi, kuolọ eeni amem aḅonyonhu ghan ni azuan.—Rom. 9:1, 2.

3. Ika kụ idị aZihova aadereghị aḅilhẹ abakị Pọl?

³ APọl amhoọgh ni iidereghị phọ r’olhoghonhaạn aḍighaạgh phọ ewạ bọ. Ika? AZihova asighẹ uwaloor iigbia phọ Odị kụ akparamhiọm nyodị. (2 Kọr. 4:7) AZihova aḅilhẹ kẹn asighẹ buniin abuọ aKristẹn phọ aadereghiọm nyodị. APọl aḅẹm mọ abuniin abuphẹ r’odị okumuan ghan bọ oḍighi zin “iboom [iidereghị].” (Kọl. 4:11) Abuniin abudị odị aagholhogh siḍien phọ pọ Aristakọs, Tikikọs, r’aMạk. Bidị ukparamhị ni Pọl, olhoghonhaạn nyodị ḍighaạgh omhoọgh okparạm. Eeghe araagharạ kụ ilhoghonhaạn ḍighaạgh iraạr aKristẹn phọ abuẹn phọ oḍighi awe iidereghị? Ika kụ idị yira kotuughaạny aani imạ areḍeenhaan phọ abidị mem dị yira roodereghị koḅilhẹ okparamhị bunhọn?

ḄẠR GHAN BUNHỌN IDIPHỌ ARISTAKỌS

4. Ika kụ idị Aristakọs aḍeenhaan mọ onọ aḅạr ri Pọl?

⁴ Aristakọs olọ ookpomhoghan aTesalonikạ epẹ Masidonia, odị aḍighi ni oyaghirị dị aḅạr Pọl. Eḅẹl amem dị oghaạph ilọ Aristakọs, pọ amem mọ aPọl aghị bọ omhunhenhiom iraạr eghị ph’odị epẹ Efesọs. Mem dị odị adạph Pọl, ugheel ekpạr usiph ni nyodị. (Iiḍighi 19:29) Mem mọ otagharạn bọ nyodị, odị o/ghiilhaan bịn ogheel, aghiọm ni ghisigh arọl r’aPọl. Arunwanyụ reten epẹ Gris, Aristakọs arọl li r’aPọl ghalhamọ r’iduọn abuọ isophoghom mọ oghiọm bọ ni ghisigh ookperemhi ghuḍum mọ aPọl. (Iiḍighi 20:2-4) Reteẹny igbo alhạ phọ 58 C.E. mem mọ osighẹ bọ Pọl oghimọm epẹ Rom idiphọ onyọ ikoli, Aristakọs adạph ni nyodị aghị ekpisi dị ekẹl idiphọ, kụ iyạl phọ abidị kụ uḍigh bọ ni oghuugh phọ aḅi bọ epẹ ophiịny phọ. (Iiḍighi 27:1, 2, 41) Bidị osi bọ Rom, eeni ukasaghiọm aani ni Aristakọs ephurukpu amem epẹ otu ikoli phọ r’aPọl, kụ ogbi oseere odị mọ agheel. (Kọl. 4:10) Eten dị iikia i/lo, ogey oyaghirị phọ ophọn aḅạr bọ Pọl, akạr kụ akparamhị ḅilhẹ aadereghị Pọl!

5. Odaphạn Proverbs 17:17, ika kụ idị yira kotue oḍighi oyaghirị dị aḅạr?

⁵ Idiphọ Aristakọs, yira kotue ni oḍighi ogey oyaghirị esi oḅạr ghan r’abumor r’abumarani phọ ayira torobọ amem, ghalhamọ r’amem “iiḅaghamhị.” (Bạl Proverbs 17:17.) Ghalhamọ iiḅaghamhị phọ meten ni, kemoghi ni dị yira kokiọm ghisigh oodereghị ghan bumor r’abumarani phọ ayira. Onyọ umor dị oghol mọ Frances,b dị odẹ phọ amhugh bọ iraạr uwanyụ bịn kụ iten bịn onhiin phọ amhugh aani, aḅẹm mọ: “iiḅaghamhị phọ ipẹ phọ ikạr kụ imiinẹ iyoor esi ekpo amem dị edoọny ni iboom. Mị rasereghiạn ni righirị phọ amhị abuẹn olhegheri bọ ni mọ eephinha aḍuugh odẹ r’onhiin phọ amhị ke/ḍuạ, ghalhamọ r’iduọn mesighẹ bọ ni mem egbi k’amem mọ iyạl phọ abidị omhuughu bọ.”

6. Eḍighi maạr dị yira oḅạr bumor phọ, k’inyu iyira oḍighi eeghe?

⁶ Arighirị dị oḅạr ropinyọn ghan ni rikiạ, omhiịn mọ bidị obakị aani ni bumor r’abumarani phọ abidị. Esi omaạm, oyil arookonhom aḅenhị onyọ umor dị oghol mọ Peter, m’odị amoọgh egbagarạ ezẹgh dị kenuụn ni ekiigh nyodị. Anhịr odị Kathryn, aḅẹm mọ: “Oniin olom r’anhịr siphẹ ookpomhoghan phọ ayoor usighẹ ni iyoor oghị esi dị olhegheri ilọ ezẹgh phọ aPeter. Olom mọ r’anhịr phọ usopha mem mọ amuphẹ phọ mọ bidị iyoor ku/wilhẹ siẹn iiḅaghamhị phọ iphẹn phọ, kụ bidị odi ni r’ayoor torobọ amem lọ yoor rowạ bidị.” Ekạr eḍighi iyaạr iidereghị omhoọgh abugey arighirị dị kotue ni ulhoghonhaạn iyira ḍighaạgh okparạm r’okaran iiḅaghamhị!

ḌIGHI OYAGHIRỊ DỊ AKPẸ OBEḌENHỌM IDIPHỌ ATIKIKỌS

7-8. Odaphạn Kolosị 4:7-9, ika kụ idị aTikikọs aḍighi oyaghirị dị akpẹ obeḍenhọm?

⁷ ATikikọs onyọ aKristẹn Asia epẹ eelhe phọ aRom, odị aḍighi ni oyaghirị dị aPọl aḍuom olhoghi. (Iiḍighi 20:4) Lhạ phọ 55 C.E., aPọl amiteom ni iikolhobian aanyị iisogh ikpoki, oghị olhoghonhaạn aḍighaạgh Kristẹn phọ orọl bọ epẹ Zudia, eeni aTikikọs kụ alhoghonhaạn nyodị ḍighaạgh aphạm oḍighi phọ ophọn phọ. (2 Kọr. 8:18-20) Eḅẹl amem mọ olhọgh bọ Pọl ikoli epẹ Rom, aTikikọs kụ aghianhaạn ghan Pọl sidom. Odị asighẹ ghan ni rinyạ phọ aPọl agẹ bọ r’asidom okparamhiọm aghiọm rookpomhoghan phọ epẹ Asia.—Kọl. 4:7-9.

⁸ ATikikọs aghiọm ni ghisigh aḍighi oyaghirị dị aPọl abeḍenhọm ghan. (Taitọs 3:12) K/oomo aKristẹn phọ orọl bọ mem mọ amuphẹ phọ kụ uḍighi we dị okpẹ oḍuom olhoghi idiphọ aTikikọs. Lhạ phọ 65 C.E., omhunhenhiom iyạl amem mọ olhọgh bọ Pọl ikoli phọ, odị agẹ mọ ibadị alhephiri anmụny dị oḍighi Kristẹn epẹ Asia u/meera ghan uuḍiikuan nyodị, eeni ughiilhaan ghan buọ isophoghom mọ. (2 Tim. 1:15) Toroboiperolbọ, aPọl aḍuom ni olhoghi Tikikọs kụ angọ onhọn oḍighi. (2 Tim. 4:12) Olhoghi aPọl aḅaạl li omhoọgh ogey oyaghirị idiphọ aTikikọs.

9. Ika kụ idị yira kotue otuughaạny Tikikọs?

⁹ Yira kotue ni otuughaạny Tikikọs esi oḍighi oyaghirị dị akpẹ obeḍenhọm. Esi omaạm, mem dị yira oguan olhoghonhaạn aḍighaạgh bumor phọ, otuụgh ghan ni oḍighi ongọ. (Mat. 5:37; Luk 16:10) Mem dị buphẹ yira oguan bọ olhoghonhaạn aḍighaạgh olhegheri mọ yira koḍighi ni ongọ bidị, kekaraghị ni eedereghị bidị. Oniin onyọ umarani aḅẹm mọ, “Aloor anạ kemaạr ri epọ loor esi dị nạ alegheri mọ onyọ umor phọ obobọ umarani phọ kaḍighi ni ipẹ dị aghaạph bọ.”

10. Odaphạn Proverbs 18:24, aḍighaạgh abuọ anhiạn kụ edị buphẹ osoman bọ iiḅaghamhị obobọ omhoọgh bọ mabi kotue omoọgh iidereghị?

¹⁰ Abudị osoman iiḅaghamhị obobọ omhoọgh mabi rogbor ghan komhoọgh iidereghị esi oghaạph ilọ iiḅaghamhị phọ oḅenhị oyaghirị dị bidị oḍuomolhoghi. (Bạl Proverbs 18:24.) Oniin onyọ umor dị oghol mọ Bijay dị ophorogh oọny phọ siẹn ookpomhoghan phọ aḅẹm mọ, “Imhoghi ni mọ mị ukaạph ipẹ mị alhoghoma bọ uḅenhị oye dị akpẹ oḍuom olhoghi.” Onyọ umor dị oghol mọ Carlos dị aroph eepoogh arukumuan odị siẹn ookpomhoghan phọ loor opiomạn odị, aḅẹm mọ, “Mị uwạ ni esi dị eḍighi ‘oghoph’ dị mị kamoọgh eereẹgh oghaạph iiḅaghamhị phọ amhị dị mị ka/kiilhaan ipẹ kosoph bọ ooruẹn phọ.” ACarlos amhiịn ni oghoph phọ ḍighaạgh ikumor awe phọ, olhoghonhaạn bọ nyodị ḍighaạgh orue okpạr opu iiḅaghamhị phọ odị. Odị aḅilhẹ kẹn amhoọgh iidereghị olhegheri mọ ikumor awe phọ osụ ni olhoghi kụ ko/ḅenhị ipẹ odị aghaạph bọ bunhọn awe.

11. Ika kụ idị yira kotue oḍighi oyaghirị dị akpẹ oḍuomolhoghi ḅilhẹ r’ogey oye omitenhom ghan ezue?

¹¹ Emoghi omhoọgh okparạm, orue oḍighi oye dị akpẹ oḍuom olhoghi ḅilhẹ oḍighi oye ezue. Mem dị olom onyọ umarani dị oghol mọ Zhanna awilhẹ Zhanna, odị amhoọgh ni iidereghị mem dị odị aghaạph ipẹ odị alhoghoma bọ aḅenhị ogbogh oyaghirị odị. Odị aḅẹm mọ “Bidị ukparạm ni olher rurụ ungọ imhị etigheri iduọn mị aghaạph ghan bọ kụ aḅilhẹ aghaạph ghan eniin phọ iyaạr phọ.” Nạ kẹn katue ni aḍighi ogey oyaghirị esi omhaạr ghan olher arurụ ongọ arighirị anạ.

KOOKOLHOBIAN OKUMU GHAN ONGỌ ABUNHỌN IDIPHỌ AMẠK

12. AMạk phọ pọ anhiạn, kụ yira ulhegheri ika mọ odị aakolhobian ghan ni okumu ongọ abunhọn?

¹² AMạk onyọ aKristẹn olọ aZu epẹ Zeruselem, umhạgh ghan kẹn ni mọ Jọn. Onyọ asiya phọ odị Banabạs, aḍighi onyọ amisonarị dị awe olhegheri. (Kọl. 4:10) Ekịgh mudị otọ k’abuọ aMạk umheel li eelạ, ghalhamọ r’iduọn phọ ni, aMạk o/sighẹ ipẹ phọ oḍighi eḅẹl iyaạr siphẹ aghuḍum mọ odị. AMạk aakolhobian ghan okumu ongọ abunhọn oomo amem r’oḅaạl olhoghi. Esi omaạm, odị agbor ghan akumuan r’otelhedom mọ aPọl ḅilhẹ r’otelhedom mọ aPita, eeni aMạk aakolhobianaan ghan bidị raraạr olhe ḅilhẹ r’inhọn araraạr lọ ewạ. (Iiḍighi 13:2-5; 1 Pit. 5:13) APọl aghaạph ilọ aMạk idiphọ oniin “Siphẹ abuphẹ [r’odị oḍighi] ghan bọ oḍighi omạr phọ [k’Enhaạn],” ḅilhẹ “[alhoghonaạn ghan]” nyodị ḍighaạgh.—Kọl. 4:10, 11.

13. Ika kụ idị 2 Timoti 4:11 aḍeenhaan mọ aPọl asereghiạn ni rokumuan phọ aMạk ekpẹ bọ ni oḍuomolhoghi?

¹³ AMạk aḍighi aani ni oniin ogbogh oyaghirị aPọl. Esi omaạm, mem mọ aPọl arọl bọ otu ikoli dị esughanham omhạn epẹ Rom, lhạ phọ 65 C.E., odị agẹ ni omhunhenhiom iyạl aḍinyạ aghiomaạn Timoti. Siphẹ aḍinyạ phọ, aPọl aḅenhị Timoti mọ aphạm Mạk aghimọm epẹ Rom. (2 Tim. 4:11) Dị iikia i/lo, aPọl asereghiạn ni igbaany arukumuan phọ aMạk akumuanham bọ r’ophooph olhoghi, esi iduọn phọ, odị aḅilhẹ ni amhạgh Mạk oghị olhoghonhaạn odị ḍighaạgh. AMạk alhoghonhaạn ni Pọl ḍighaạgh ibadị areten, eeni aakolhobianhaan ghan nyodị eḍien olhe r’inhọn araraạr lọ rewạ dị aPọl kageọm rinyạ ph’odị. Eten phọ epẹ bidị obakị bọ oḅilhẹ okparamhị Pọl, ilhoghonhaạn nyodị ḍighaạgh okparạm siḍio phọ erorori bọ rekị oteẹny amem mọ kokiigh bọ nyodị.

14-15. Eeghe kụ edị aḍinyạ phọ aMatiu 7:12 itughemhị iyira ilọ idị yira koḍighi ghan kụ olhoghonhaạn bunhọn ḍighaạgh?

¹⁴ Bạl Matiu 7:12. P’eeghe idị yira rosereghiạn ghan buphẹ rulhoghonhaạn ghan bọ iyira ḍighaạgh mem lọ yira osoman ḍikparamineẹn! Onyọ umor dị oghol mọ Ryan, dị ekperenhom iyaạr emitenhaan odẹ phọ kụ amhugh aḅẹm mọ: “Ghalhamọ r’araraạr phọ ipẹ oye phọ raḍighi ghan bọ ḍio ḍio ḍio, ketue ni ekparanhaạn oye phọ oḍighi mem dị oye phọ asoman iiḅaghamhị. Ghalhamọ olhoghonhaạn aḍighaạgh dị aghom ni iboom reḍighi ghan ni eboom iyaạr kemiteom.”

¹⁵ Eḍighi maạr dị yira ozuumaam ghan ongọ ḅilhẹ omhaạr ghan olhọgh elhegh mem lọ abunhọn osoman iiḅaghamhị, yira kotue ni omiịn reten kirokirọ dị yira kologhonhaạn bidị ḍighaạgh. Esi omaạm, oniin onyọ umarani aagboronom ni alhoghonhaạn ḍighaạgh Peter r’aKathryn, oghaạph bọ oghol epẹ omhạn, omhiịn mọ okị ghan ni osighẹ rookonhom. APeter obobọ Kathryn u/tue mun ukiilhom moto, esi iduọn phọ onyọ umarani phọ amiteom ḍinyạ dị ogeeghị siḍien abumor r’abumarani dị oḅọgh loor abidị omiteom oghị ghan osaạny abidị. Iikolhobian phọ iphẹn phọ ilhoghonhaạn ni ḍighaạgh ḍughụm? AKathryn aḅẹm mọ, “Yoor ulhoghoma mudị museere iyoor ḍiboom adool.” R’amem r’amem ka/pogh asooromhi olhoghonhaạn aḍighaạgh phọ nạ rangọ ghan bọ oodereghiọm abunhọn, mughumọ ekom obobọ ebụgh.

16. Eeghe ephigh iyaạr kụ edị yira otuughạ idị egbolhomaam ongọ ghan iidereghị, esi eḍeenhaan phọ aMạk?

¹⁶ Onyọ amatuạn phọ Mạk arọl bọ mem mọ aZizọs, aḍighi ni onyọ aKristẹn dị oomo amem amhoọgh ghan iyaạr oḍighi. Esi omaạm, odị amhoọgh ni oboom oḍighi dị odị aḍighinhaan ghan aZihova, dị eḅarạm ogẹ aḍinyạ aBaibul phọ oghol bọ ogbaghạm ḍien phọ odị. Ghalhamọ r’iduọn phọ ni, aMạk amiteom ghan mem aadereghị Pọl, kụ aPọl apuru ghan olhoghonhaạn aḍighaạgh aMạk. Onyọ umarani dị oghol mọ Angela, dị awe oghiigh onyọ asiya odị, asereghiạn ni bumor phọ omiteom bọ loor oghị oodereghị nyodị. Angela aḅilhẹ aḅẹm mọ “Arighirị phọ amhị uu/kpukiạn r’amem r’amem olhoghonhaạn amhị ḍighaạgh.” Puruan loor anạ mọ, ‘Ulhegheriom ni imhị idiphọ oye dị raakolhobian ghan oḍighi oomo ilọ mị katue oodereghị aani abunhọn ḍughụm?’

SOPHA OODEREGHỊ AANI GHAN ABUNHỌN

17. Ika kụ idị ogbiran ipẹ ogẹ bọ 2 Korịnt 1:3, 4 k’inyu iyira oodereghị aani abunhọn?

¹⁷ I/kpạr omhiịn abumor r’abumarani dị omhoghi iidereghị. Yira otue kẹn ni osighẹ idị awe uudereghị iyira oodereghiọm aani bunhọn. ANino, oniin onyọ umarani dị ogbogh onhiin phọ amhugh, aḅẹm mọ: “AZihova katue ni usighẹ iyira aadereghiọm bunhọn, eḍighi maạr dị yira omheera ni.” (Bạl 2 Korịnt 1:3, 4.) AFrances, oghaạph bọ oghol epẹ omhạn, aḅẹm mọ: “Ikpo onhụ phọ ogẹ bọ siphẹ 2 Korịnt 1:4 inẹ ni. Yira otue ni osighẹ ipẹ abunhọn uudereghị bọ iyira oodereghiọm aani bunhọn.”

18. (a) Eeghe kụ iḍighi kụ ibadị kotue bọ ni okiilhaan oodereghị abunhọn? (b) Ika kụ idị yira kotue oodereghị aani bunhọn? Ngọ eḍeenhaan.

¹⁸ Ewạ dị yira koogboronom ghan ologhonhaạn ḍighaạgh bunhọn etegheri oghiilhaan phọ ayira. Esi omaạm, oḅio ayira atue ni akaph ilọ ipẹ yira kokaạph bọ obobọ oḍighi kụ oodereghị oye dị odi esi iiḅaghamhị. Mem dị oniin okumor oye ookpomhoghan dị oghol mọ Paul aatughiạn idị awe olhọgh inyaạm oodereghị odị mem dị odẹ odị amhugh, aḅẹm mọ: “i/dughanhaan we phọ abuẹn phọ oru oteẹny amhị ongọ iidereghị. Bidị u/kạr ulegheri ilọ oghaạph. Kuolọ mị usereghiạn ni ikuph phọ bidị olhọgh bọ r’olhoghonhaạn aḍighaạgh phọ abidị.” Onhọn onyọ umor dị oghol mọ Tajon dị ade ekpisi abidị eḅomaan, aḅẹm mọ: “Ogbạ agey, mị u/tue mun uutughiạn oomo asidom iidereghị phọ awe orom bọ uruomnaan imhị siḍio phọ ade ekpisi phọ ayoor eḅomaan bọ, kuolọ mị aatughiạn ni ogbolhomaam mọ bidị uḍeenhaan bọ imhị, owaaghị omhiịn ilọ rekị.” Eḍighi maạr dị yira oḍeenhaan ogbolhomaam, yira kotue ni oodereghị aani bunhọn.

19. Eeghe kụ iḍighi kụ nạ kasopha bọ ni oḍighi azin “iboom” iidereghị?

¹⁹ Iduọn yira oḍuraan bọ rokị osi eekunha eghimoghọm araraạr aḅirinhi phọ ophọn phọ, adọl aḅirinhi phọ kelegheri ghan bịn eloghorị ḅilhẹ aḅirinhi phọ kakpạr ri orọl. (2 Tim. 3:13) Yira kokạr kụ omoghi iidereghị loor e/munughan phọ ayira rekọm ghan bọ idị yira kopiomạn. Iidereghị phọ otelhedom mọ aPọl amhoọgh bọ ḍighaạgh abuerị phọ aKristẹn phọ, kụ ilhoghonhaạn bọ nyodị ḍighaạgh okparạm imhinhimhiịn phọ odị. Eḍighi idị yira koḅạr ghan bunhọn idiphọ aRistakọs, koḍighi righirị dị okpẹ obeḍenhọm idiphọ aTikikọs, ḅilhẹ kookolhobian okumu ghan ongọ abunhọn idiphọ aMạk. Yira oḍighi iduọn phọ, yira kotue ni ologhonhaạn ḍighaạgh bumor r’abumarani phọ ayira ophạm omheeraam mọ abidị okparamhị.—1 Tẹs. 3:2, 3.