Ilọ Okaran Ekeeny Ooruẹn

1-2. Ighẹn areten kụ edị yira kotue ni osoman ekeeny ooruẹn?

AZIZỌS angọ ni oghaạph omaaniọm ilọ ekpukelhe anhịr dị awạ ghan elhiom ooruẹn ḍighaạgh oogboom iiruẹn. Iikia i/lo, abumatuạn phọ aZizọs unhaghanhạn ni oghaạph anhịr phọ ophọn phọ. Loor esi dị mem mọ amuphẹ phọ awe dị ibadị ophogh ghan osooromhi usoman ghan ni ekeeny ooruẹn. (Luk 18:1-5) Oghaạph omaaniọm mọ ophọn phọ ugbolhomaam aani ni iyira, loor esi dị mem emhạn mem yira rosoman aani ghan ni ekeeny ooruẹn.

² Araraạr dị eetura siẹn aḅirinhi phọ rodon pọ ophogh osooromhi ekpisi dị oye aḍuạ aru, ozoọm awe eten dị ii/leeny. Esi iduọn phọ, re/ḍighi ghan iikia esi ayira mem dị uzoọm iyira eten dị i/nighẹ. (Eccl. 5:8) Kuolọ repin ghan kepu mem dị onyọ umor obobọ onyọ umaranhi kụ uzoọm iyira eten phọ ephẹn phọ. Ii abumor r’abumaranhi phọ ayira u/tọl idiphọ abuphẹ rukpuuroghọm ghan bọ iyira. Kuolọ e/munughan kụ rekọm ghan bọ idị abumor r’abumaranhi phọ ruzoọm ghan bọ iyira eten dị i/nighẹ eeni amem. Yira kotue ni otuughạ iyaạr esi ipẹ aZizọs amhegheron bọ aghị esi abukarạph awe phọ ozoọm bọ nyodị eten dị i/nighẹ. Eḍighi maạr dị yira kotue ni oḍeenhaan okparạm okị esi abuphẹ rusophoghom ghan bọ iyira ḅilhẹ ruzoọm ghan bọ iyira eten dị i/nighẹ, yira ko/tue oḍighi aani igina phọ okị esi abumor r’abumaranhi phọ ayira ḍughụm? AZihova raloghoma ghan ika mem dị uzoọm iyira eten dị i/nighẹ mughumọ isiẹn ookpomhoghan phọ obobọ epẹ erugh phọ? Odị akạr ri amoọgh ogbolhomaam ḍughụm?

3. AZihova ramoọgh ghan ni ogbolhomaam mem dị yira romiinhọm ekeeny ooruẹn ḍughụm, kụ eeghe kụ iḍighi?

³ AZihova amoọgh ni ogbolhomaam esi eten phọ epẹ abunhọn awe ruzoọm ghan bọ iyira. Odị “apomhoghiạn elhiom ooruẹn.” (Ps. 37:28) AZizọs ungọ ni iyira okuphom owol mọ aZihova “kaagborion ni asoph akeelemi” we elhiom eḍighinhom iyaạr mem mọ amuphẹ ekpeanhaạn bọ. (Luk 18:7, 8) Kụ moọny amem odị kaaḍighion ni oomo imhinhimhiịn phọ ekeeny ooruẹn kirokirọ mekọm bọ ingọ iyira.—Ps. 72:1, 2.

4. Eeghe olhoghonhaạn aḍighaạgh kụ edị aZihova amiteom ungọ iyira rodon?

⁴ Siẹn yira rokori bọ mem dị elhiom eḍighinhom iyaạr keepaany, aZihova rulhoghonhaạn ni iyira ḍighaạgh okaran ekeeny ooruẹn. (2 Pit. 3:13) Odị rutughemhị ghan iyira idị yira kokel ozọ eten dị i/ḍeenhaan osụ olhoghi mem dị uzoọm iyira eten dị i/nighẹ. Dị eego esi Oọny phọ odị, aZihova ungọ ni iyira eḍeenhaan dị emhunhughan ilọ okaran ghan ekeeny ooruẹn. AZihova ungọ kẹn ni iyira oromha siphẹ aBaibul phọ dị yira kosighẹ ghan oḍighinhom mem lọ yira osoman ekeeny ooruẹn.

GONA LOOR ESI ETEN PHỌ NẠ KAMEGHERON BỌ AKỊ ESI EKEENY OORUẸN

5. Eeghe kụ iḍighi kụ ewạ bọ ogona aloor esi eten phọ epẹ yira kozọ bọ okị esi ekeeny ooruẹn?

⁵ Ekeeny ooruẹn dị yira osoman etue ni iiḅaghamhị iyira obobọ epin esi ayira. (Eccl. 7:7) Arebenhẹ aZihova dị okpẹ oḍuomolhoghi idiphọ aJob r’aHabakkuk, ulhoghoma ni eten phọ ephẹn phọ. (Job 6:2, 3; Hab. 1:1-3) Ii, eḍighi ni eseeriom olhoghoma iphẹn phọ, kuolọ ewạ mọ ogona loor esi eten phọ epẹ yira komegheron bọ okị esi ekeeny ooruẹn dị yira osoman, obọ yira kozọ ghan bọ eten dị i/ḍeenhaan osụ olhoghi.

6. Eḍeenhaan phọ Absalom itughemhị iyira eeghe? (Miịn kẹn afoto phọ.)

⁶ Oye kụ uzoọm iyira eten dị i/nighẹ, yira kowạ ni oḍighi oḅulhemhian. Kuolọ omhegheron eten phọ epẹ phọ kebughẹ ghụn iiḅaghamhị phọ. Ooḅeghiọn eḍeenhaan Absalom oọny phọ aDevid. Iphin ni esi odị mem mọ oọny odẹ phọ odị, Amnon, abiighi bọ umaranhi phọ odị, Tamar. Odaphạn Olhogh phọ aMozis, Amnon akpẹ oghiigh esi ipẹ odị aḍighi bọ. (Lev. 20:17) I/beeph iduọn Absalom aghạgh bọ olhoghi, kuolọ i/nighẹ iduọn odị aghiigh bọ Amnon.—2 Sam. 13:20-23, 28, 29.

7. Ekeeny ooruẹn phọ okọ suọr phọ amhiịn bọ eḅẹl amem mọ itir ika nyodị?

⁷ Mem dị eghịgh mudị ro/liọm we dị rozoọm ghan bunhọn eten dị i/nighẹ, yira otue ni omiigh ookia mughumọ asuọ akạr ri odi oḍighi ghan idị enhighẹ. Ooḅeghiọn eḍeenhaan okọ suọr dị aatughiạn mọ abukarạph phọ kụ roḍum kopu bugey awe phọ. Odị aḅẹm mọ, “idiphọ kụ idị awe asipioghọm mọ orọl, bidị omoọgh eeḍiọm kụ eelạ phọ abidị rebụgh ghan bịn.” (Ps. 73:12) Ekeeny ooruẹn phọ odị amhiịn ghan bọ iphin ghan ni esi odị dị tutụ odị aatughiạn mọ asuọ o/lho okumu aZihova. Odị aḅẹm mọ: “Mị akururụ olhegheri emhụ iiḅaghamhị phọ, kụ ekpạr epughạn esi amhị.” (Ps. 73:14, 16) Okạr oghaạph, odị aḅẹm mọ: “Kuolọ esugha enụm bịn obọ aruwol amhị meḍuạ siphẹ eten phọ, obọ mị maghorọm ameel.” (Ps. 73:2) Iphẹn phọ iwạ ni omitenhaan onyọ umor dị yira kokol mọ Alberto.

8. Ika kụ idị ekeeny ooruẹn etir oniin onyọ umor?

⁸ Ugbạ ni okpẹ oḅạm emhụ Alberto mọ ami ikpoki ookpomhoghan phọ. Aạr ri nyodị roopoogh arukumuan phọ odị. Kụ ibadị awe dị onhaghạn aani iphẹn phọ siphẹ ookpomhoghan phọ u/lọgh ghan mun nyodị eegu. Odị aḅẹm mọ, “ighiḍim ni eḅilhẹ ephin esi amhị, kụ mị aḅonyonhu azuan.” Iphẹn phọ odị alhoghoma bọ iḍighi ni iyaạr dị asiya phọ odị r’aZihova edugh, bịn odị o/ghị ghan mun ituughạ esi oogh asiạ. Eḍeenhaan onyọ umor phọ ophọn phọ emạ emiteom idị ketue ni emite eḍighi maạr dị yira u/tue upamaghạn ighạgh ilhoghi ayira mem dị yira osoman ekeeny ooruẹn.

TUUGHAẠNY ETEN PHỌ AZIZỌS AKARAN BỌ EKEENY OORUẸN

9. Ighẹn ekeeny iiruẹn kụ edị aZizọs akparaghạm? (Miịn kẹn afoto phọ.)

⁹ AZizọs apighi ni egey eḍeenhaan odaphạn ilọ okaran ekeeny ooruẹn. Ooḅeghiọn ekeeny ooruẹn phọ odị asoman bọ ḍighaạgh abuọ eghunotu odị r’abuọ erugh. Asiya phọ odị u/meeraam bọ nyodị uḅẹm ghan mọ odị maḍigh elhaạl, abuḍiemhiom aruukụ iiḅereghị phọ ugbạ ghan mọ odị amhoọgh iikpọ phọ odị ḍighaạgh ikarạph aruwaloor, kụ awe eghạm mọ aRom ogilaạm ghan oḅilhẹ ogurọgh nyodị, kụ eekunha phọ oghiigh nyodị. (Mạk 3:21, 22; 14:55; 15:16-20, 35-37) Kuolọ, aZizọs akparaghạm ni oomo ekeeny iiruẹn phọ iphẹn phọ, odị o/ḍighi oḅulhemhian. Yira otuughạ eeghe esi eḍeenhaan phọ odị ephẹn phọ?

10. Ika kụ idị aZizọs akaran ekeeny ooruẹn? (1 Pita 2:21-23)

¹⁰ Bạl 1 Pita 2:21-23.a AZizọs uphighinhaan iyira egey eḍeenhaan ilọ okaran ekeeny ooruẹn. Odị alhegheri ni mem dị ekpẹ oḅạ r’amem oḅoorian. (Mat. 26:62-64) Odị aḅoorian ghan ni ghalhamọ r’amem dị awe rogbaanhaạn nyodị okpẹ. (Mat. 11:19) Kụ mem dị odị asopha oghaạph iyaạr, odị o/ḅenhị yogh ghan obobọ o/paarọgh ghan buphẹ rokpuuroghọm bọ nyodị. AZizọs aphamhaghạn ghan loor odị, loor esi dị odị “asighẹ ghụn oḍuomologhi phọ odị akpasị esi opọ raagbo ghan bọ iiruẹn dị eeleeny.” AZizọs alhegheri ni mọ aZihova ramiịn ni ekeeny ooruẹn phọ odị asoman bọ. Odị aḍuom olhoghi mọ aZihova kasoph ni ooruẹn mem mọ opọ ekpeanhaạn bọ.

11. Ighẹn kụ iniin areten dị yira kotue opamaghạn ikpo onhụ phọ ayira? (Miịn kẹn sifoto phọ.)

¹¹ Yira kotue ni otuughaạny Zizọs esi ophamhaghạn ghan ikpo onhụ ayira mem dị uzoọm iyira eten dị i/nighẹ. Yira otue ni opogh ogunhọm iniin ekeeny ooruẹn dị i/kạr igbagarạ. Obobọ yira otue ni osopha oḅoorian pidị yira ko/kaạph iyaạr dị kebughẹ iiḅaghamhị phọ. (Eccl. 3:7; Jems 1:19, 20) Eeni amem kewạ mọ yira oghaạph iyaạr mem dị yira omhiịn dị ozoọm oye eten dị i/nighẹ obobọ mem dị ewạ mọ ogbạ omhereghị omheeraam mọ ayira. (Iiḍ. 6:1, 2) Kụ mem dị yira rokaạph, ophoomhị loor kụ oghaaphọm r’olhọgh eegu.—1 Pit. 3:15.b

12. Ika kụ idị yira kokpasị oḍuomolhoghi ayira esi Opọ raagbo ghan bọ iiruẹn dị eeleeny?

¹² Yira kotue kẹn ni otuughaạny Zizọs esi oḅọgh aloor ongọ “Opọ raagbo ghan bọ iiruẹn dị eeleeny.” Mem dị abunhọn usophonhaan iyira okarạph ooruẹn obobọ uzoọm iyira eten dị i/nighẹ, yira oḍuom ni olhoghi mọ aZihova alegheri ni ipẹ ekạr bọ emite. Okuphom owol mọ aZihova alegheri ni ipẹ emite bọ kulhoghonhaạn iyira ḍighaạgh okparạm mem dị uzoọm iyira ekarạph eten. Loor esi dị yira olegheri mọ eekunha phọ aZihova kaalemhi ni raraạr. Mem dị yira owilhenhaạn raraạr aZihova, oghạgh olhoghi ḅilhẹ r’owunhughi ikalhạ ka/tọl pạ ekpom mọ ayira. Idọ phọ araagharạ phọ iphẹn phọ ketue ni eḍighi iyaạr dị yira kozọ eten dị iiḅaghamhị phọ kelegheri bịn ebụgh, ketue ni epiemhi ibo phọ r’asiya phọ ayira r’aZihova.—Ps. 37:8.

13. Eeghe kụ ketue ilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh okparaghạm ekeeny ooruẹn?

¹³ Ii yira ko/tue okạr odaphạn eḍeenhaan phọ aZizọs eten dị emhunhughan. Loor esi dị, eeni amem yira otue ni oḍighi obobọ okaạph iyaạr dị yira koḅilhẹ ologhoma saị. (Jems 3:2) Iniin ekeeny ooruẹn etue ni iiḅaghamhị iyira siphẹ oomo adọl aghuḍum mọ ayira. Eḍighi maạr dị ipẹ phọ emitenhaan nyinhạ, pọ kuphom ni owol mọ aZihova alegheri ni ipẹ nạ asoman bọ. Kụ aZizọs phọ masoman ghan bọ ekeeny ooruẹn kanaghanhạn ni kẹn ipẹ nạ alhoghoma bọ. (Hib. 4:15, 16) Oḅarạm imạ eḍeenhaan phọ aZizọs, aZihova mungọ iyira kẹn oromha siphẹ aBaibul phọ dị katue ulhoghonhaạn iyira ḍighaạgh orue okaran ekeeny ooruẹn. Uguạ, ooḅeghiọn iyạl asiikpịgh aBaibul siphẹ aḍinyạ phọ aRom dị ketue ilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh.

“IBILENAẠN GHỤN ENAẠN KỤ ELIỌM GHAN”

14. Remạ ghan eeghe owilhẹ dị Enhaạn kụ kaliọm? (Rom 12:19)

¹⁴ Bạl Rom 12:19. APọl uromha iyira mọ “[owilenhaạn] Enaạn kụ eIiọm ghan.” Yira robilhenhaạn ghan aZihova iiḅaghamhị phọ esi ongọ odị eepoogh dị odị ghụn kụ kamiteom elhiom ooruẹn mem mọ amuphẹ ekpeanhaạn bọ ḅilhẹ r’eten phọ odị rawạ bọ. Onyọ umor dị ozoọm eten dị i/nighẹ dị oghol mọ John, aḅẹm mọ: “Mị ulhọgh ni inyaạm iboom orue eenhan aḍiitughiạn oḅẹm mọ mị kụ kaalemhi iiḅaghamhị phọ eten phọ epẹ mị rawạ bọ. Rom 12:19 ilhoghonhaạn imhị ḍighaạgh okoriom dị aZihova kụ kaalemhi iiḅaghamhị phọ.”

15. Eeghe kụ iḍighi kụ ekạr bọ enhighẹ dị yira kokori dị aZihova kụ kaalemhi raraạr?

¹⁵ Yira romooghọm ghan ni suọ mem dị yira okori mọ aZihova kụ aalemhi raraạr. Esi omaạm, yira ko/moọgh onyạgh aloor phọ ḅilhẹ r’oḅonyonhu ozuan phọ yira muloghoma bọ loor okparaghạ oolemhi iiḅaghamhị phọ ḍiạ ayira. AZihova aguanhaan ni olhoghonhaạn ayira ḍighaạgh. Eḅilhẹ ekịgh mudị odị raḅẹm ghan mọ, ‘Uwilhenhaạn imhị ekeeny ooruẹn phọ; mị kaalemhi ni raraạr.’ Yira omheeraam ni iphẹn aZihova aḅẹm bọ mọ “mị kaḅulemian ni,” pọ yira kobilhenhaạn ni nyodị iiḅaghamhị phọ, kụ oḍuom olhoghi mọ odị kaalemhi ni raraạr eten phọ epẹ enhighẹ bọ epelheghiom. Ipẹ kụ ilhoghonhaạn bọ ḍighaạgh John phọ oghaạph bọ oghol epẹ omhạn. AJohn aḅẹm mọ, “mị akparạm akori aZihova, pọ odị kaalemhi ni raraạr eten dị enhighẹ epu ipẹ mị muḍighi bọ.”

“ISIGHẸ IGEY KỤ EZUOGHOM IKARẠPH”

16-17. Ika kụ idị iiḅereghị kilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh ‘osighẹ igey kụ ozuoghom ikarạph’? (Rom 12:21)

¹⁶ Bạl Rom 12:21. APọl aromha kẹn Kristẹn phọ mọ ‘osighẹ igey kụ ozuoghom ikarạph.’ Siphẹ eeḅarạph phọ aZizọs arọl bọ angọ oghaạph phọ, odị aḅẹm mọ: “Ipomoghiạn bumuIọgh ḍien anyina kụ eeḅereghị ghan engọ buphẹ rigbiphoghọm bọ inyina.” (Mat. 5:44) AZizọs phọ r’aloor bịn aḍighi ni iduọn phọ. Eeni nạ maatughiạn ilọ imhinhimhiịn phọ odị amhiinhọm bọ mem mọ awe eghạm aRom mọ okạn bọ nyodị siphẹ oreeny phọ. Yira k”okạr otue olegheri eephinha phọ aZizọs alhoghoma bọ. Uzoọm nyodị eten umugholoor r’ekeeny ooruẹn, kụ odị akparạm ni.

¹⁷ AZizọs o/mheera mọ ekeeny ooruẹn phọ odị ramiinhọm bọ ezuoghom nyodị. Kparipẹ r’olhọm dị komiinẹ we eghạm mọ rokiigh bọ nyodị, odị aaḅereghị ghụn aḅẹm mọ: “Odẹ, sạr ikarạph phọ abidị awilenaạn bidị, idị eḍighi bọ bidị u/legheri ipẹ bidị roḍighi bọ.” (Luk 23:34) Mem dị yira ooḅereghinhaạn buphẹ ruzoọm bọ iyira ekarạph eten, kilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh dị yira ko/kaghạm bidị olhoghi ḅilhẹ yira ko/zoọm bidị ekarạph eten.

18. Ika kụ idị iiḅereghị elhoghonhaạn ḍighaạgh Alberto r’aJohn okparaghạm ekeeny ooruẹn?

¹⁸ Iiḅereghị ilhoghonhaạn ni iyạl phọ abumor phọ oghaạph bọ oghol epẹ omhạn okaran ekeeny ooruẹn. Alberto aḅẹm mọ: “Mị uuḅereghinhaạn ni bumor phọ imhị u/zoọm bọ agey. Mị ulhọm ni aZihova ibadị amem olhoghonhaạn amhị ḍighaạgh owulha ipẹ bidị uḍighi bọ imhị.” Edụgh agey olhegheri mọ, Alberto maḅilhẹ aḅula rakumu aZihova. AJohn aḅẹm mọ: “Ibadị amem, mị uuḅereghinhaạn ghan onyọ umor phọ upiomạn bọ imhị. Idọ phọ iiḅereghị phọ ipẹ phọ milhoghonhaạn imhị ḍighaạgh omhiịn odị eten dị eeleeny. Bịn mị u/kaghạm mun nyodị olhoghi ḅilhẹ mị u/kpalhạm mun nyodị. Kụ nyiidiphọ mị amoọgh eephọ olhoghi.”

19. Siẹn aḅirinhi phọ ko/si bọ eekunha, eeghe kụ edị ewạ mọ oḍighi ghan? (1 Pita 3:8, 9)

¹⁹ Yira kosoman ghan ni ekeeny ooruẹn eeni amem siẹn aḅirinhi phọ ophọn phọ ko/si bọ eekunha. Torobọ ekeeny ooruẹn lọ yira osoman, ku/bilhẹ ooḅereghị ghan olhọm aZihova olhoghonhaạn ayira ḍighaạgh. Ḅilhẹ kẹn, yira otuughaạny Zizọs esi eten phọ odị amhegheron bọ mem mọ odị asoman bọ ekeeny ooruẹn, kụ oḅilhẹ oghiọm ghisigh osighẹ sinhị iilhogh aBaibul phọ oḍighinhom. Eḍighi iyaạr dị yira oḍighi iduọn phọ, pọ yira komoọgh ni ḍisẹph phọ aZihova.—Bạl 1 Pita 3:8, 9.