KRONIKA ENYƆNE
1 David binyumu Salomo ba ná he wami wawɛɛ ngɛ e matsɛ yemi ɔ mi, nɛ Yehowa e Mawu ɔ kɛ lɛ hi si, nɛ e pee lɛ nɔmlɔ ngua nitsɛnitsɛ.
2 Salomo tsɔ nɛ a ya tsɛ Israel tsuo: nimli akpehi kɛ nimli lafahi a nya dali ɔmɛ, kojoli ɔmɛ, kɛ ganɔ ɔmɛ tsuo nɛ a ngɛ Israel tsuo, nɛ ji a tsɛmɛ a we ɔmɛ a nyatsɛmɛ ɔmɛ. 3 Nɛ Salomo kɛ asafo ɔ tsuo pue nɔ kɛ ho he nɛ ya hiɔwe* ɔ ya ngɛ Gibeon, ejakaa lejɛ ɔ ji he nɛ anɔkuale Mawu ɔ kpe he bo tsu ɔ, nɛ ji bo tsu nɛ Yehowa sɔmɔlɔ Mose pee ngɛ nga a nɔ ɔ ngɛ. 4 Se David ya ngɔ anɔkuale Mawu ɔ Daka a kɛ je Kiriat Yearim, nɛ e kɛ kuɔ kɛ ba he nɛ David dla kɛ ha Daka a; e ma bo tsu kɛ ha Daka a ngɛ Yerusalem. 5 Nɛ a ngɔ akɔblee afɔle sami latɛ ɔ nɛ Bezalel, Hur binyumu Uri binyumu ɔ pee ɔ kɛ ma Yehowa bo tsu klɔuklɔu ɔ hɛ mi; nɛ Salomo kɛ asafo ɔ sɔleɔ ngɛ hɛ mi.* 6 Salomo sã afɔlehi ngɛ lejɛ ɔ ngɛ Yehowa hɛ mi, nɛ e sã sami afɔlehi 1,000 ngɛ akɔblee afɔle sami latɛ ɔ nɛ ngɛ kpe he bo tsu ɔ hɛ mi ɔ nɔ.
7 Jamɛ a nyɔ ɔ mi ɔ, Mawu je e he kpo kɛ tsɔɔ Salomo nɛ e de lɛ ke: “Mo bi mi nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ o suɔ nɛ ma pee ha mo.” 8 Kɛkɛ nɛ Salomo de Mawu ke: “O je suɔmi agbo nɛ se pui kpo kɛ tsɔɔ ye tsɛ David, nɛ o wo mi matsɛ ngɛ e se. 9 Oo Yehowa Mawu, amlɔ nɛ ɔ, ha nɛ si nɛ o wo ye tsɛ David ɔ nɛ ba mi, ejakaa o wo mi matsɛ ngɛ nihi nɛ a he hiɛ babauu kaa zia ngɛ zugba a nɔ ɔ a nɔ. 10 Amlɔ nɛ ɔ, mo ha mi juɛmi kɛ nile konɛ ma kɛ nyɛɛ* nimli nɛ ɔmɛ a hɛ mi, ejakaa mɛnɔ ma nyɛ maa kojo o we bi babauu nɛ ɔ?”
11 Kɛkɛ nɛ Mawu de Salomo ke: “Akɛnɛ enɛ ɔ ji nɔ́ nɛ o tsui suɔ, nɛ́ o bi we he lo nya níhi, loo ní nami, loo hɛ mi nyami, loo o he nyɛli a gbenɔ,* loo wami se kɛmi,* se mohu o bi juɛmi kɛ nile nɛ o kɛ maa kojo ye we bi nɛ i wo mo a nɔ matsɛ ɔ he je ɔ, 12 o ma ná juɛmi kɛ nile; se ma ha mo he lo nya níhi, kɛ ní nami, kɛ hɛ mi nyami hulɔ bɔ nɛ matsɛmɛ nɛ a sɛ o hlami ɔ a ti nɔ ko ná we hyɛ, nɛ o se hu nɔ ko be náe.”
13 Lɔ ɔ he ɔ, Salomo je he nɛ ya hiɔwe ɔ ngɛ Gibeon, ngɛ kpe he bo tsu ɔ hɛ mi kɛ ba Yerusalem; nɛ e ye Israel nɔ. 14 Salomo ya nɔ nɛ e bua ta zugba lɛhi kɛ okpɔngɔhi* a nya; e ná ta zugba lɛhi 1,400, kɛ okpɔngɔhi* 12,000, nɛ e kɛ mɛ ya to ta zugba lɛ ma amɛ a mi, kɛ matsɛ ɔ kasa nya ngɛ Yerusalem. 15 Matsɛ ɔ ha nɛ sika hiɔ kɛ sika tsu nɛ ngɛ Yerusalem ɔ hiɛ babauu kaa tɛhi, nɛ seda tsohi hu hiɛ babauu kaa sikamore tsohi nɛ a ngɛ Shefela a. 16 A sɛ Salomo okpɔngɔ ɔmɛ kɛ je Egipt, nɛ matsɛ ɔ jua yeli a kuu ɔ ya heɔ okpɔngɔ ɔmɛ kuu nya kuu nya* kɛ jua kake. 17 Zugba lɛhi nɛ a sɛ kɛ je Egipt ɔ eko fɛɛ eko jua ji sika hiɔ 600, nɛ okpɔngɔ jua ji sika hiɔ 150; nɛ mɛ hu a kɛ maneɔ Hitbi ɔmɛ a matsɛmɛ ɔmɛ tsuo kɛ Siria matsɛmɛ ɔmɛ.
2 Jehanɛ ɔ, Salomo fã kaa a ma we kɛ ha Yehowa biɛ ɔ, nɛ́ a ma we* kɛ ha e matsɛ yemi ɔ. 2 Salomo hla nyumuhi apaatsɛmɛ nɛ a li nine nya ní tsumi ko* 70,000, kɛ nyumuhi 80,000 kaa tɛ gbali ngɛ yoku ɔmɛ a mi, kɛ nyumuhi 3,600 kaa a nɔ hyɛli. 3 Jehanɛ ɔ, Salomo tsɔ nɛ a kɛ sɛ gbi ya ha Tiro Matsɛ Hiram ke: “Kaa bɔ nɛ o pee ha ye tsɛ David, nɛ́ o mane lɛ seda tsohi nɛ e kɛ ma we* nɛ e hi mi ɔ, moo pee jã nɔuu ha mi. 4 Amlɔ nɛ ɔ, i ngɛ we mae kɛ ha Yehowa ye Mawu ɔ biɛ ɔ, konɛ ma pee lɛ klɔuklɔu kɛ ha lɛ, nɛ́ ma sã tsopa kɛ e he via ngɛ e hɛ mi, nɛ́ ma ngɔ abolo nɛ a toɔ* ɔ kɛ ma lejɛ ɔ daa, nɛ́ ma sã sami afɔlehi daa mɔtu kɛ gbɔkuɛ, ngɛ Hejɔɔmi Ligbi ɔmɛ a nɔ, ngɛ nyɔhiɔ ehe ɔmɛ a nɔ, kɛ jehanɛ hu ngɛ Yehowa wa Mawu ɔ gbijlɔ be ɔmɛ a mi ngɛ lejɛ ɔ. Enɛ ɔ ji Israel blɔ nya ní tsumi kɛ yaa neneene. 5 We nɛ ma ma a maa kle agbo, ejakaa wa Mawu ɔ kle pe mawu kpa amɛ tsuo. 6 Nɛ mɛnɔ ma nyɛ maa ma we kɛ ha lɛ? Ejakaa hiɔwe ɔ kɛ hiɔwe ɔmɛ a mi hiɔwe ɔ po kpi lɛ, lɛɛ mɛnɔ ji mi nɛ ma ma we kɛ ha lɛ, kaa ja he nɛ a maa sã afɔle kɛ ha lɛ ngɛ kɛkɛ? 7 Amlɔ nɛ ɔ, moo wo ga ní tsulɔ ko blɔ kɛ ba ye ngɔ. E pee nɔ ko nɛ e le sika tsu, sika hiɔ, akɔblee, dade, lohwe he bwɔmi nɛ hɛɛ alamua tu su,* kpa tsutsu, kɛ kpa bluu kɛ ní tsumi saminya, nɛ́ e le bɔ nɛ a kpɛ́ɔ níhi ngɛ níhi a nɔ ha. E kɛ ye ga ní tsuli nɛ a he be nɛ ye tsɛ David hla mɛ ɔ ma tsu ní ngɛ Yuda kɛ Yerusalem. 8 Jehanɛ ɔ, moo mane mi seda tsohi, junipa tsohi, kɛ algum tsohi kɛ je Lebanon, ejakaa i le wawɛɛ kaa o sɔmɔli ɔmɛ a he be ngɛ Lebanon tsohi a poomi mi. Ye sɔmɔli ɔmɛ kɛ o sɔmɔli ɔmɛ ma tsu ní, 9 nɛ a ma bua tsohi babauu nya, ejakaa we ɔ nɛ ma ma a maa kle agbo nitsɛ. 10 Nɛ hyɛ! Ma ha o sɔmɔli ɔmɛ, nɛ ji tso pooli nɛ a maa poo tso ɔmɛ ɔ niye ní: hwiit kor* 20,000, barli* kor 20,000, wai bat* 20,000, kɛ nu bat 20,000.”
11 Kɛkɛ nɛ Tiro Matsɛ Hiram ngma sɛ gbi nɛ ɔ kɛ mane Salomo ke: “Akɛnɛ Yehowa suɔ e we bi ɔmɛ he je nɛ e wo mo a nɔ matsɛ ɔ nɛ.” 12 Lɔ ɔ se ɔ, Hiram de ke: “A je Yehowa, Israel Mawu ɔ, nɔ nɛ bɔ hiɔwe kɛ zugba a yi, ejakaa e ha Matsɛ David binyumu nɛ́ ngɛ juɛmi, nɛ́ e hɛ kã si, nɛ́ e nuɔ nɔ́ sisi, konɛ e ma we kɛ ha Yehowa, kɛ we kɛ ha e matsɛ yemi ɔ. 13 Amlɔ nɛ ɔ, i ngɛ Hiram Abi nɛ ji ga ní tsulɔ nɛ e he be, nɛ́ e le ní tsumi saminya a blɔ woe kɛ ba o ngɔ. 14 E ji yo ko nɛ e je Dan wɛtso ɔ mi ɔ binyumu, se e tsɛ ji Tirono; e le sika tsu, sika hiɔ, akɔblee, dade, tɛhi, tsohi, lohwe he bwɔmi nɛ hɛɛ alamua tu su, kpa bluu, bo kpakpa, kɛ kpa tsutsu he ní tsumi saminya. E ma nyɛ ma kpɛ́ nɔ́ fɛɛ nɔ́, nɛ e ma nyɛ ma tɛni nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ a ma ha lɛ ɔ. E kɛ mo nitsɛ o ga ní tsuli nɛ a he be, kɛ ye nyɔmtsɛ David nɛ ji o tsɛ ɔ ga ní tsuli nɛ a he be ɔ ma tsu ní. 15 Amlɔ nɛ ɔ, ye nyɔmtsɛ ɔ nɛ mane e sɔmɔli ɔmɛ hwiit, barli,* nu, kɛ wai kaa bɔ nɛ e wo si ɔ. 16 Nɛ tsohi abɔ nɛ o ngɛ hlae ɔ, wa maa poo ngɛ Lebanon, nɛ wa maa fĩ mɛ kɛ bla, nɛ waa kɛ maa gu wo ɔ nɔ kɛ ba ha mo ngɛ Yopa; konɛ o ba muɔɔ kɛ ho Yerusalem ya.”
17 Lɔ ɔ se ɔ, Salomo kane nyumuhi nɛ a ji nibwɔhi ngɛ Israel zugba a nɔ ɔ tsuo kaa bɔ nɛ e tsɛ David pee ɔ, nɛ e ná nyumuhi 153,600. 18 Lɔ ɔ he ɔ, e ha nɛ a kpɛti nihi 70,000 nɛ́ a li nine nya ní tsumi ko ɔ tsu ní kaa apaatsɛmɛ,* nɛ a kpɛti nihi 80,000 tsu ní kaa tɛ gbali ngɛ yoku ɔmɛ a mi, nɛ nihi 3,600 sɔmɔ kaa ní tsuli ɔmɛ a nɔ hyɛli.
3 Lɔ ɔ se ɔ, Salomo je Yehowa we ɔ mami sisi ngɛ Yerusalem ngɛ Moria Yoku ɔ nɔ, ngɛ he nɛ Yehowa je e he kpo kɛ tsɔɔ e tsɛ David ngɛ ɔ, ngɛ he nɛ David dla ngɛ Ornan, Yebusno ɔ ngma fiaami he ɔ. 2 E bɔni we ɔ mami ngɛ e nɔ yemi jeha eywiɛne ɔ we nyɔhiɔ enyɔne ɔ we ligbi enyɔne ɔ nɔ. 3 Anɔkuale Mawu ɔ we ɔ nɛ Salomo to sisi ɔ mi kami ji kɔni fã 60, nɛ e mi blimi ji kɔni fã 20 ngɛ blema susumi kpa* a nya. 4 Ablanaa nɛ ngɛ we ɔ hɛ mi ɔ mi kami ji kɔni fã 20, nɛ e kɛ sɔlemi we ɔ mi blimi sɔ,* nɛ e hiɔwe yami ji kɔni fã 20;* nɛ e ngɔ sika tsu ngmingmiingmi kɛ ha we ɔ mi. 5 E kɛ junipa tso ha we ngua a mi, nɛ lɔ ɔ se ɔ, e kɛ sika tsu ngmingmiingmi ha mi, nɛ e kɛ tãhi nɛ a tɛni kɛ kɔsɔkɔsɔhi dla we ɔ mi. 6 Jehanɛ hu ɔ, e kɛ tɛhi nɛ a he jua wa nɛ a ngɛ fɛu ha we ɔ mi; nɛ sika tsu nɛ e kɛ tsu ní ɔ, Parvaim nɛ a ná kɛ je. 7 E kɛ sika tsu ha we ɔ, kɛ tsohi nɛ a kɛ bu we ɔ yi mi ɔ, sinya kpoku ɔmɛ, we ɔ gbogbo ɔmɛ, kɛ we ɔ sinya amɛ a he; nɛ e kpɛ́ kerubhi kɛ wo gbogbo ɔmɛ a he.
8 Jehanɛ ɔ, e pee tsu* nɛ ji He Klɔuklɔu Pe Kulaa a; e mi kami kɛ sɔlemi we ɔ mi blimi sɔ, e mi kami ji kɔni fã 20, nɛ e mi blimi ji kɔni fã 20. E ngɔ sika tsu ngmingmiingmi talɛnt* 600 kɛ ha mi. 9 Sika tsu nɛ́ a kɛ pee plɛɛko ɔmɛ ɔ a jiɔmi ji shekel* 50; nɛ e kɛ sika tsu ha hiɔwe tsu ɔmɛ a mi.
10 Lɔ ɔ se ɔ, e pee kerub enyɔ ngɛ tsu* nɛ ji He Klɔuklɔu Pe Kulaa a mi, nɛ e kɛ sika tsu ha a he. 11 Kerub ɔmɛ a pɛli ɔmɛ tsuo kami ji kɔni fã 20; kekleekle kerub ɔ pɛli kake kami ji kɔni fã enuɔ, nɛ e pi we ɔ gbogbo ɔ, nɛ e pɛli kake ɔ hu kami ji kɔni fã enuɔ, nɛ e kɛ kerub kaketsɛ ɔ pɛli kake nya kpe. 12 Nɛ kerub kaketsɛ ɔ pɛli kake kami ji kɔni fã enuɔ, nɛ e pi we ɔ gbogbo ɔ ngɛ he kpa, nɛ e pɛli kake ɔ hu kami ji kɔni fã enuɔ, nɛ e kɛ kekleekle kerub ɔ pɛli kake nya kpe. 13 Kerub ɔmɛ a pɛli ɔmɛ nɛ a gbɛ mi ɔ tsuo mi kami ji kɔni fã 20; nɛ a daa si ngɛ a nane nɔ, nɛ a hɛ mi tsɔɔ we ɔ mi blɔ.*
14 Jehanɛ hu ɔ, e kɛ kpa bluu, lohwe he bwɔmi nɛ hɛɛ alamua tu su,* kpa tsutsu, kɛ bo kpakpa pee tsu mi pomi bo ɔ, nɛ e tɛni kerubhi kɛ wo mi.
15 Lɔ ɔ se ɔ, e pee titima enyɔ ngɛ we ɔ hɛ mi, a kami ji kɔni fã 35, nɛ titima yi mi kpɔ nɛ ngɛ titima amɛ eko fɛɛ eko yi mi ɔ ji kɔni fã enuɔ. 16 Nɛ e pee kɔsɔkɔsɔhi nɛ a ngɛ kaa kuɛ ní kɛ wo titima amɛ eko fɛɛ eko yi mi, nɛ e pee pomegranet 100 kɛ wo kɔsɔkɔsɔ ɔmɛ a he. 17 E ma titima amɛ ngɛ sɔlemi we ɔ hɛ mi, kake ngɛ hiɔ nɔ,* nɛ kake ngɛ muɔ nɔ;* e wo nɔ́ nɛ ngɛ hiɔ nɔ ɔ biɛ ke Yakin,* nɛ e wo nɔ́ nɛ ngɛ muɔ nɔ ɔ biɛ ke Boaz.*
4 Lɔ ɔ se ɔ, e pee akɔblee afɔle sami latɛ ɔ, nɛ e mi kami ji kɔni fã 20, nɛ e mi blimi ji kɔni fã 20, nɛ e hiɔwe yami ji kɔni fã 10.
2 E kɛ dade pee nyu kã agbo ko nɛ́ a tsɛɛ ke Wo* ɔ. E ngɛ lokotoo,* nɛ kɛ je e nya hiɛ kɛ ya hiɛ ɔ, kɔni fã 10, nɛ e hiɔwe yami ji kɔni fã 5, nɛ susumi kpa nɛ e kami ji kɔni fã 30 lɛ ma nyɛ maa bɔle lɛ kɛ kpe. 3 Nɛ e pee june tɔhi ngɛ e sisi kɛ bɔle si kɛ kpe. Kɔni fã kake fɛɛ kɔni fã kake hɛɛ tɔ nyɔngma kɛ bɔle Wo ɔ he tsuo. A to tɔ ɔmɛ zã enyɔ, nɛ a pee a kɛ Wo ɔ tsuo kɛ bla. 4 E maa si ngɛ na ku 12 a nɔ, 3 hɛ mi tsɔɔ yiti je, 3 hɛ mi tsɔɔ pusinɔ he, 3 hɛ mi tsɔɔ woyi je, nɛ 3 hɛ mi tsɔɔ puje he; nɛ Wo ɔ maa si ngɛ a nɔ, nɛ mɛ tsuo a se tsɔɔ kpɛti je. 5 Nɛ e timi ji dɛ mi blimi* kake; nɛ a pee e nya a kaa kplu nya, kaa lili* mɔmɔ nɛ gba hleii. Nyu tomi nɔ́ ɔ ma nyɛ maa hɛɛ nyu* bat* 3,000.
6 Lɔ ɔ se ɔ, e pee kã nyɔngma konɛ a kɛ fɔ níhi a he, nɛ e kɛ enuɔ ma hiɔ nɔ, nɛ e kɛ enuɔ ma muɔ nɔ. A jaleɔ níhi nɛ a kɛ sãã sami afɔle ɔ he ngɛ mi. Se Wo ɔ lɛɛ, osɔfo ɔmɛ nɛ a kɛ fɔɔ a he.
7 Lɔ ɔ se ɔ, e kɛ sika tsu pee kane tso nyɔngma amɛ kaa bɔ nɛ a tsɔɔ ɔ, nɛ e ngɔ mɛ kɛ ma sɔlemi we ɔ, enuɔ ngɛ hiɔ nɔ, nɛ enuɔ ngɛ muɔ nɔ.
8 Jehanɛ hu ɔ, e pee okplɔɔ nyɔngma kɛ ma sɔlemi we ɔ, enuɔ ngɛ hiɔ nɔ, nɛ enuɔ ngɛ muɔ nɔ; nɛ e pee sika tsu tsesi 100.
9 Nɛ e pee osɔfo ɔmɛ a yale ɔ kɛ yale* ngua a, kɛ yale ɔ nya sinya amɛ, nɛ e kɛ akɔblee ha sinya amɛ a he. 10 Nɛ e ngɔ Wo ɔ kɛ ma hiɔ nɔ kɛ yaa woyi je ngɛ puje he blɔ.
11 Jehanɛ hu ɔ, Hiram pee lazu muɔɔmi ní ɔmɛ, sofi ɔmɛ, kɛ tsesi ɔmɛ.
Lɔ ɔ he ɔ, Hiram gbe níhi tsuo nɛ e tsu kɛ ha Matsɛ Salomo ngɛ anɔkuale Mawu ɔ we ɔ he ɔ nya: 12 titima enyɔ ɔmɛ kɛ titima yi mi kpɔ lokotoo ɔmɛ nɛ a ngɛ titima enyɔ ɔmɛ a yi mi ɔ; ya enyɔ ɔmɛ nɛ a ngɛ titima yi mi kpɔ lokotoo enyɔ ɔmɛ nɛ a ngɛ titima amɛ a yi mi ɔ he ɔ; 13 ya enyɔ ɔmɛ a he pomegranet 400 ɔmɛ, pomegranet zã enyɔ ngɛ ya amɛ eko fɛɛ eko he, konɛ a kɛ ha titima yi mi kpɔ lokotoo enyɔ ɔmɛ nɛ a ngɛ titima enyɔ ɔmɛ a nɔ ɔ he; 14 tlɔɔke nyɔngma amɛ kɛ kã nyɔngma amɛ nɛ a ngɛ tlɔɔke ɔmɛ a nɔ ɔ; 15 Wo ɔ kɛ na ku 12 nɛ a ngɛ e sisi ɔ; 16 kɛ lazu muɔɔmi ní ɔmɛ, sofi ɔmɛ, fɔɔki ɔmɛ, kɛ a he ní ɔmɛ tsuo nɛ Hiram Abiv ngɔ akɔblee nɛ a sa he kɛ pee kɛ ha Matsɛ Salomo konɛ a kɛ ma Yehowa we ɔ. 17 Matsɛ ɔ sɔ̃ ní nɛ ɔmɛ ngɛ zu níhi a mi, ngɛ Yordan kpokpa a nɔ ngɛ Sukot kɛ Zereda a kpɛti. 18 Salomo pee ní nɛ ɔmɛ babauu nitsɛ; a li akɔblee ɔ jiɔmi.
19 Salomo pee anɔkuale Mawu ɔ we ɔ mi ní ɔmɛ tsuo: sika tsu afɔle sami latɛ ɔ; okplɔɔ ɔmɛ nɛ a kɛ hɛ mi mami abolo ɔmɛ ma pue nɔ ɔ; 20 kane tsohi nɛ a kɛ sika tsu ngmingmiingmi pee nɛ a maa su ngɛ se tsu ɔ mi kaa bɔ nɛ e biɔ nɛ a pee ɔ; 21 nɛ a kɛ sika tsu, nɛ ji sika tsu ngmingmiingmi pe kulaa lɛ pee mɔmɔ ɔmɛ, kane ɔmɛ, kɛ abɛɛle ɔmɛ ɔ; 22 nɛ a kɛ sika tsu ngmingmiingmi lɛ pee la gbemi ní ɔmɛ, tsesi ɔmɛ, kplu ɔmɛ, kɛ la jemi ní ɔmɛ; nɛ we ɔ agbo ɔ nya, He Klɔuklɔu Pe Kulaa a sinya amɛ, kɛ sɔlemi we ɔ sinya amɛ lɛɛ, a kɛ sika tsu lɛ pee.
5 Lɔ ɔ he ɔ, Salomo gbe Yehowa we ɔ he ní tsumi tsuo nɛ e sa kaa e tsu ɔ nya. Lɔ ɔ se ɔ, Salomo ngɔ níhi nɛ e tsɛ David pee mɛ klɔuklɔu ɔ kɛ ba we ɔ mi, nɛ e ngɔ sika hiɔ, sika tsu, kɛ ní ɔmɛ tsuo kɛ ya to anɔkuale Mawu ɔ we ɔ juetli to he ɔmɛ. 2 Jamɛ a be ɔ mi ɔ, Salomo bua Israel nikɔtɔma amɛ, wɛtsoyi ɔmɛ tsuo, kɛ Israelbi ɔmɛ a tsɛmɛ a we ɔmɛ a mi ganɔ ɔmɛ a nya. A ba Yerusalem konɛ a ya ngɔ Yehowa somi daka a kɛ je David Ma, nɛ ji Zion ɔ mi konɛ a kɛ kuɔ kɛ ba. 3 Israel nyumu ɔmɛ tsuo bua a he nya ngɛ matsɛ ɔ hɛ mi ngɛ gbijlɔ* nɛ a yeɔ ngɛ nyɔhiɔ kpaagone ɔ mi ɔ sisi.
4 Lɔ ɔ he ɔ, Israel nikɔtɔma amɛ tsuo ba, nɛ Levibi ɔmɛ wo Daka a nɔ. 5 A ngɔ Daka a, kpe he bo tsu ɔ, kɛ ní klɔuklɔu ɔmɛ tsuo nɛ a ngɛ bo tsu ɔ mi ɔ kɛ kuɔ kɛ ba. Osɔfo ɔmɛ kɛ Levibi* ɔmɛ ngɔ ní ɔmɛ kɛ kuɔ kɛ ba. 6 Matsɛ Salomo kɛ Israel asafo ɔ tsuo nɛ e tsɔ ya tsɛ mɛ kɛ ba konɛ a kɛ lɛ nɛ ba kpe ɔ ba bua a he nya ngɛ Daka a hɛ mi. A ngɔ jijɔhi kɛ nahi babauu nɛ́ a li nya, nɛ́ a be nyɛe maa kane kɛ sã afɔle. 7 Lɔ ɔ se ɔ, osɔfo ɔmɛ ngɔ Yehowa somi daka a kɛ ya ma e ma he, ngɛ we ɔ mi se tsu ɔ nɛ ji He Klɔuklɔu Pe Kulaa a mi, ngɛ kerub ɔmɛ a pɛli ɔmɛ a sisi. 8 Kerub ɔmɛ a pɛli ɔmɛ a mi gbɛ kɛ ha he nɛ Daka a ngɛ ɔ, nɛ kerub ɔmɛ ha Daka a kɛ e he tso ɔmɛ a nɔ ngɛ hiɔwe blɔ. 9 Tso ɔmɛ ka saminya bɔ nɛ ke nɔ ko ngɛ He Klɔuklɔu ɔ ngɛ se tsu ɔ hɛ mi ɔ, e maa na a nya nɛ je kpo, se a nya ji kpo nɛ a maa na ngɛ kpo nɔ. Nɛ a ngɛ lejɛ ɔ kɛ ba si mwɔnɛ ligbi nɛ ɔ. 10 Nɔ́ ko nɔ́ ko be Daka a mi kaa ja tɛ tɛtlɛɛ enyɔ ɔmɛ nɛ Mose kɛ wo mi ngɛ Horeb, benɛ Yehowa kɛ Israelbi ɔmɛ so somi ko benɛ a je Egipt zugba a nɔ kɛ ma a.
11 Benɛ osɔfo ɔmɛ je kpo kɛ je he klɔuklɔu ɔ (e ngɛ mi kaa osɔfo ɔmɛ tsuo nɛ a ngɛ lejɛ ɔ ngɛ kuu slɔɔtohi a mi mohu lɛɛ, se mɛ tsuo a tsu a he), 12 Levibi nɛ a ji lali ɔmɛ tsuo, nɛ ji Asaf we bi ɔmɛ, Heman we bi ɔmɛ, Yedutun we bi ɔmɛ, kɛ a binyumu ɔmɛ kɛ a nyɛminyumu ɔmɛ a we bi ɔmɛ ha bo kpakpahi, nɛ a hɛɛ ayawahi, kpa sakuhi, kɛ sakuhi; a daa si ngɛ afɔle sami latɛ ɔ puje he, nɛ osɔfohi 120 piɛɛ a he kɛ ngɛ titimatihi kpae. 13 Titimati kpali ɔmɛ kɛ lali ɔmɛ a nya sɔ kɛ ngɛ Yehowa yi jee nɛ a ngɛ lɛ si nae. Nɛ titimati ɔmɛ, kɛ ayawa amɛ, kɛ la fiami ní kpa amɛ a pɛmi ɔ ngɛ hiɔwe yae be mi nɛ a ngɛ Yehowa yi jee ke, “e hi; e suɔmi nɛ se pui ɔ ngɛ kɛ yaa neneene” ɔ. Amlɔ nɔuu ɔ, bɔku hyi we ɔ, nɛ ji Yehowa we ɔ tɔ. 14 Bɔku ɔ ha nɛ osɔfo ɔmɛ nyɛ we nɛ a da si nɛ a sɔmɔ, ejakaa Yehowa hɛ mi nyami ɔ hyi anɔkuale Mawu ɔ we ɔ tɔ.
6 Kɛkɛ nɛ Salomo de ke: “Yehowa de ke e maa hi bɔku kpii mi. 2 Amlɔ nɛ ɔ, i ma we gojoo kɛ ha mo, he ko nɛ maa hi si daa konɛ o hi lejɛ ɔ kɛ ya neneene.”
3 Lɔ ɔ se ɔ, matsɛ ɔ plɛ e he nɛ e bɔni Israel asafo ɔ tsuo jɔɔmi, be mi nɛ Israel asafo ɔ tsuo daa si ɔ. 4 E de ke: “A je Yehowa, Israel Mawu ɔ yi, nɔ nɛ e kɛ lɛ nitsɛ e nya wo ye tsɛ David si, nɛ́ e kɛ lɛ nitsɛ e nine ha nɛ e ba mi, nɛ́ e de ke, 5 ‘Kɛ je ligbi nɛ i ngɔ ye ma Israel kɛ je Egipt zugba a nɔ kɛ ba a, i hlɛ ma ko ma ko ngɛ Israel wɛtso ɔmɛ tsuo a mi konɛ a ma we ngɛ mi nɛ ye biɛ nɛ hi lejɛ ɔ daa, nɛ i hlɛ nyumu ko nɛ e nyɛɛ ye ma Israel hɛ mi. 6 Se i hla Yerusalem konɛ ye biɛ ɔ nɛ hi lejɛ ɔ daa, nɛ i hla David konɛ e hyɛ ye ma Israel nɔ.’ 7 Nɛ ngɛ ye tsɛ David tsui mi ɔ, jinɛ e suɔ nɛ e ma we kɛ ha Yehowa, Israel Mawu ɔ biɛ ɔ. 8 Se Yehowa de ye tsɛ David ke, ‘Ngɛ o tsui mi ɔ, o suɔ nɛ o ma we kɛ ha ye biɛ ɔ, nɛ o bɔ mɔde kaa o ná jamɛ a suɔmi ɔ ngɛ o tsui mi. 9 Se pi mo nɛ o maa ma we ɔ, mohu ɔ, mo nitsɛ o binyumu nɛ́ a ma fɔ ha mo ɔ* lɛ maa ma we ɔ kɛ ha ye biɛ ɔ.’ 10 Yehowa ye si nɛ e wo ɔ nɔ, ejakaa i ba ye ye tsɛ David se, nɛ i hi Israel matsɛ sɛ ɔ nɔ kaa bɔ nɛ Yehowa wo si ɔ. Jehanɛ hu ɔ, i ma we ɔ kɛ ha Yehowa, Israel Mawu ɔ biɛ ɔ, 11 nɛ i ngɔ Daka a kɛ ma lejɛ ɔ. Somi nɛ Yehowa kɛ Israel ma a so ɔ ngɛ Daka a mi.”
12 Kɛkɛ nɛ e da si ngɛ Yehowa afɔle sami latɛ ɔ hɛ mi ngɛ Israel asafo ɔ tsuo hɛ mi, nɛ e wo e nine nɔ. 13 (Salomo pee akɔblee kpoku ko kɛ ma yale* ɔ kpɛti tutuutu. E mi kami ji kɔni fã* enuɔ, e mi blimi ji kɔni fã enuɔ, nɛ e hiɔwe yami ji kɔni fã etɛ; nɛ e da nɔ.) Nɛ e kplã si ngɛ Israel asafo ɔ tsuo hɛ mi, nɛ e wo e nine nɔ kɛ ya hiɔwe, 14 nɛ e de ke: “Oo Yehowa, Israel Mawu, Mawu ko be hiɔwe aloo zugba a nɔ nɛ ngɛ kaa mo, ejakaa o yeɔ somi nɔ, nɛ o jeɔ suɔmi nɛ se pui kpo kɛ tsɔɔ o sɔmɔli nɛ́ a kɛ a tsui tsuo nyɛɛɔ ngɛ o hɛ mi ɔ. 15 O ye si nɛ o wo o sɔmɔlɔ David nɛ ji ye tsɛ ɔ nɔ. O kɛ mo nitsɛ o nya lɛ wo si ɔ nɛ, nɛ mwɔnɛ ligbi nɛ ɔ, o kɛ mo nitsɛ o nine ha nɛ e ba mi. 16 Oo Yehowa, Israel Mawu, amlɔ nɛ ɔ, moo ye si nɛ o wo o sɔmɔlɔ David nɛ ji ye tsɛ ɔ nɔ. O de ke: ‘Ke o binyumu ɔmɛ maa hyɛ a he nɔ saminya nɛ́ a kɛ anɔkuale yemi maa nyɛɛ ngɛ ye mlaa amɛ a nya kaa bɔ nɛ o pee ɔ, lɛɛ e be bae kɔkɔɔkɔ kaa be ko maa ba nɛ o nina be Israel matsɛ sɛ ɔ nɔ hie ngɛ ye hɛ mi.’ 17 Oo Yehowa, Israel Mawu, amlɔ nɛ ɔ, ha nɛ si nɛ o wo o sɔmɔlɔ David ɔ nɛ ba mi.
18 “Se anɛ Mawu kɛ nimli adesahi maa hi zugba a nɔ niinɛ lo? Hyɛ! Hiɔwe ɔ, ee, hiɔwe ɔmɛ a mi hiɔwe ɔ po kpi mo; lɛɛ kɛ e maa pee kɛɛ nɛ we nɛ ɔ nɛ i ma a maa kpe mo! 19 Oo Yehowa, ye Mawu, amlɔ nɛ ɔ, moo bu sɔlemi nɛ o sɔmɔlɔ ɔ ngɛ sɔlee kɛ pɛɛ nɛ e ngɛ kpae kaa o na lɛ mɔbɔ ɔ tue, nɛ́ o bu tsɛmi nɛ o sɔmɔlɔ ɔ ngɛ mo tsɛe kɛ ha yemi kɛ buami kɛ sɔlemi nɛ e ngɛ sɔlee ngɛ o hɛ mi ɔ tue. 20 We nɛ ɔ nɛ́ o de ngɛ he kaa o ma ha nɛ o biɛ ɔ nɛ hi lejɛ ɔ, ha nɛ o hɛngmɛ nɛ hi he nyɔ kɛ pia, konɛ ke o sɔmɔlɔ ɔ plɛ e hɛ mi kɛ tsɔɔ hiɛ ɔ nɛ e sɔle ɔ, o bu tue. 21 Nɛ́ o bu pɛɛ nɛ o sɔmɔlɔ ɔ ma kpa kaa o ye bua lɛ ɔ tue, nɛ ke o ma Israel plɛ a hɛ mi kɛ tsɔɔ hiɛ ɔ, nɛ a sɔle kɛ bi nɔ́ ko ɔ, moo bu tue, nɛ́ o nu ngɛ o hi he ɔ ngɛ hiɔwe; ee, moo nu nɛ o ngɔ kɛ ke.
22 “Ke nɔ ko tɔ̃ e nyɛmi nɔ, nɛ a ha nɛ e kã kita,* nɛ gbiɛmi ba e nɔ, nɛ benɛ gbiɛmi ɔ ngɛ e nɔ ɔ, e ba o we afɔle sami latɛ ɔ hɛ mi ngɛ we nɛ ɔ mi ɔ, 23 moo bu tue ngɛ hiɔwe, nɛ o pee he nɔ́ ko nɛ o kojo o sɔmɔli ɔmɛ, nɛ́ o wo yayami peelɔ ɔ hiɔ, nɛ o kpa nɔ́ nɛ e pee ɔ kɛ bu lɛ nitsɛ e yi, nɛ o wo dalɔ ɔ nguɔ* nɛ o wo lɛ hiɔ ngɛ e dami ɔ nya.
24 “Ke he nyɛlɔ ko ye o ma Israel nɔ kunimi akɛnɛ a ya nɔ nɛ́ a pee yayami kɛ si mo ɔ he je, nɛ a kpale kɛ ba, nɛ a ba wo o biɛ ɔ hɛ mi nyami, nɛ a sɔle, nɛ a kpa pɛɛ ngɛ o hɛ mi ngɛ we nɛ ɔ mi kaa o na mɛ mɔbɔ ɔ, 25 moo bu tue ngɛ hiɔwe nɛ o ngɔ o ma Israel he yayami ɔ kɛ ke mɛ nɛ o kpale mɛ kɛ ba zugba nɛ o kɛ ha a kɛ a nɛmɛ ɔmɛ ɔ nɔ.
26 “Ke hiɔwe nya nga, nɛ hiɔmi nɛ́ ngɛ yayami nɛ a ya nɔ nɛ a pee kɛ si mo ɔ he je, nɛ a plɛ a hɛ mi kɛ tsɔɔ hiɛ ɔ, nɛ a sɔle, nɛ a wo o biɛ ɔ hɛ mi nyami, nɛ a kpale a se kɛ je a yayami ɔ he akɛnɛ o ba mɛ si* he je ɔ, 27 moo bu tue ngɛ hiɔwe nɛ o ngɔ o sɔmɔli, nɛ ji o ma Israel a yayami ɔ kɛ ke mɛ, ejakaa o maa tsɔɔ mɛ blɔ kpakpa nɛ e sa kaa a nyɛɛ nɔ; nɛ́ o ha nɛ hiɔmi nɛ́ nɛ kɛ pue o zugba nɛ o kɛ ha o we bi ɔmɛ kaa weto ní ɔ nɔ.
28 “Ke hwɔ, loo gbenɔ hiɔ nɛ sãã nɔ, je mi la dɔmi, tsohi a he hiɔ, baalɛhi babauu, loo baalɛhi* nɛ a puɛɔ ní wawɛɛ ba zugba a nɔ; loo ke a he nyɛli ba sa a yi ngɛ ma amɛ nɛ a ngɛ zugba a nɔ* ɔ eko mi, loo haomi kpa ko, loo hiɔ kpa ko ba a, 29 sɔlemi fɛɛ sɔlemi nɛ nɔ ko aloo o ma Israel tsuo maa sɔle, aloo pɛɛ fɛɛ pɛɛ nɛ nɔ ko aloo o ma Israel tsuo ma kpa kɛ bi mɔbɔ nami (ejakaa nɔ fɛɛ nɔ le lɛ nitsɛ e haomi kɛ lɛ nitsɛ e nɔ́ nami) be mi nɛ a wo a nine nɔ kɛ tsɔɔ we nɛ ɔ, 30 moo bu tue ngɛ hiɔwe, ngɛ o hi he ɔ, nɛ́ o ngɔ kɛ ke; nɛ́ o wo nɔ fɛɛ nɔ hiɔ ngɛ e ní peepee ɔmɛ tsuo a nya, ejakaa o le e tsui mi (mo pɛ lɛ o le adesa tsui mi nitsɛnitsɛ), 31 konɛ a ye mo gbeye, nɛ́ a nyɛɛ ngɛ o blɔ ɔmɛ a nɔ ligbi abɔ nɛ a ngɛ zugba a nɛ o kɛ ha wa nɛmɛ ɔ nɔ ɔ.
32 “Jehanɛ hu ɔ, ke ma se no ko nɛ e pi o ma Israel mi no je ma se lokoo kɛ ba ngɛ o biɛ ngua a,* kɛ o kɔni si wami ɔ, kɛ o nine mi nɛ o kpa a he je, nɛ e ba plɛ e hɛ mi kɛ tsɔɔ we nɛ ɔ nɛ e sɔle ɔ, 33 moo bu tue ngɛ hiɔwe, ngɛ o hi he ɔ, nɛ́ o pee níhi tsuo nɛ ma se no ɔ ma bi mo ɔ, konɛ nihi tsuo nɛ a ngɛ zugba a nɔ ɔ nɛ́ a le o biɛ, nɛ a ye mo gbeye kaa bɔ nɛ o ma Israel peeɔ ɔ, nɛ́ a le kaa o biɛ ngɛ we nɛ ɔ nɛ i ma a nɔ.
34 “Ke o tsɔ o we bi ɔmɛ kaa a kɛ a he nyɛli ɔmɛ nɛ ya hwu ta, nɛ a plɛ a hɛ mi kɛ tsɔɔ ma nɛ o hla a, kɛ we nɛ i ma ha o biɛ ɔ, nɛ a sɔle ha mo ɔ, 35 moo bu sɔlemi nɛ a sɔle kɛ pɛɛ nɛ a kpa kɛ bi mɔbɔ nami ɔ tue ngɛ hiɔwe, nɛ o ye a sane ɔ ha mɛ.
36 “Ke a pee yayami kɛ si mo (ejakaa adesa ko be nɛ e pee we yayami), nɛ o mi mi fu mɛ wawɛɛ, nɛ o ngɔ mɛ kɛ wo he nyɛlɔ ko dɛ mi, nɛ e nuu mɛ nyɔguɛ kɛ ho zugba ko nɔ ya, e kɛ jio, e kɛ we jio, 37 nɛ a hɛ ba a he nɔ ngɛ zugba nɛ a nuu mɛ nyɔguɛ kɛ ho nɔ ya a nɔ, nɛ a kpale kɛ ba o ngɔ, nɛ a kpa mo pɛɛ kaa o na mɛ mɔbɔ ngɛ zugba nɛ a nuu mɛ nyɔguɛ kɛ ho nɔ ya a nɔ, nɛ a de ke, ‘Wa pee yayami, nɛ wa tɔ̃; wa pee yiwutso ní,’ 38 nɛ a kpale kɛ ba o ngɔ kɛ a tsui tsuo kɛ a klaa* tsuo ngɛ zugba nɛ a nuu mɛ nyɔguɛ kɛ ho nɔ ya a nɔ, nɛ a plɛ a hɛ mi kɛ tsɔɔ a zugba a nɛ o kɛ ha a nɛmɛ ɔ, kɛ ma nɛ o hla a, kɛ we ɔ nɛ i ma kɛ ha o biɛ ɔ nɛ a sɔle ha mo ɔ, 39 moo bu sɔlemi nɛ a sɔle kɛ pɛɛ nɛ a kpa kaa o na mɛ mɔbɔ ɔ tue ngɛ hiɔwe, ngɛ o hi he ɔ, nɛ́ o ye a sane ɔ ha mɛ, nɛ́ o ngɔ yayami nɛ o we bi ɔmɛ pee kɛ si mo ɔ kɛ ke mɛ.
40 “Oo ye Mawu, amlɔ nɛ ɔ, i kpa mo pɛɛ nɛ o ha nɛ o hɛngmɛ kɛ o tue nɛ hi sɔlemi nɛ a maa sɔle ngɛ hiɛ ɔ he.* 41 Oo Yehowa Mawu, amlɔ nɛ ɔ, moo ho o he jɔɔmi he ɔ ya, mo kɛ o he wami Daka a. Oo Yehowa Mawu, ha nɛ yi wami hemi nɛ ha o we osɔfo ɔmɛ a he, nɛ o ha nɛ nihi nɛ a fĩ o se ɔ nɛ a nya ngɛ o kpakpa peemi ɔ mi. 42 Oo Yehowa Mawu, ko kua nɔ nɛ o pɔ lɛ nu ɔ.* Mo kai suɔmi nɛ se pui nɛ o je kpo kɛ tsɔɔ o sɔmɔlɔ David ɔ.”
7 Jehanɛ ɔ, benɛ Salomo sɔle ta pɛ ɔ, la je hiɔwe nɛ e ba sã sami afɔle ɔ kɛ afɔle kpa amɛ, nɛ Yehowa hɛ mi nyami hyi we ɔ tɔ. 2 Osɔfo ɔmɛ nyɛ we nɛ a sɛ Yehowa we ɔ, ejakaa Yehowa hɛ mi nyami ɔ hyi Yehowa we ɔ tɔ. 3 Nɛ benɛ la a je hiɔwe kɛ ba, nɛ́ Yehowa hɛ mi nyami ɔ ba we ɔ nɔ ɔ, Israel ma a tsuo ngɛ hyɛe, nɛ a kplã si nɛ a kɛ a hɛ mi bu zugba nɛ́ a wo nɔ tɛ ɔ nɔ, nɛ a je bumi kpo, nɛ a na Yehowa si ke, “e hi; e suɔmi nɛ se pui ɔ ngɛ kɛ yaa neneene.”
4 Jehanɛ ɔ, matsɛ ɔ kɛ ni ɔmɛ tsuo sã afɔlehi ngɛ Yehowa hɛ mi. 5 Matsɛ Salomo kɛ nahi 22,000 kɛ jijɔhi 120,000 sã afɔle. Kikɛ ji bɔ nɛ matsɛ ɔ kɛ ni ɔmɛ tsuo plɛ kɛ bli anɔkuale Mawu ɔ we ɔ nya. 6 Osɔfo ɔmɛ daa si ngɛ a blɔ he ɔmɛ ngɛ a ní tsumi ɔmɛ a nya, nɛ Levibi ɔmɛ nɛ a hɛɛ la fiami ní ɔmɛ nɛ a fiaa kɛ toɔ Yehowa la a he ɔ hu daa si. (Matsɛ David pee la fiami ní nɛ ɔmɛ konɛ a kɛ na Yehowa si, “ejakaa e suɔmi nɛ se pui ɔ ngɛ kɛ yaa neneene,” be fɛɛ be nɛ David kɛ mɛ* ma je Mawu yi ɔ.) Nɛ osɔfo ɔmɛ ngɛ titimati ɔmɛ kpae wawɛɛ ngɛ a hɛ mi be mi nɛ Israelbi ɔmɛ tsuo daa si ɔ.
7 Kɛkɛ nɛ Salomo pee yale ɔ kpɛti ɔ nɛ ngɛ Yehowa we ɔ hɛ mi ɔ klɔuklɔu, bɔ nɛ pee nɛ e sã sami afɔlehi, kɛ tue mi jɔmi afɔlehi a he zɔ ɔmɛ ngɛ lejɛ ɔ, ejakaa akɔblee afɔle sami latɛ ɔ nɛ Salomo pee ɔ klee we kulaa kɛ ha sami afɔle ɔmɛ, ngma afɔle ɔmɛ, kɛ zɔ ɔmɛ. 8 Jamɛ a be ɔ, Salomo kɛ Israel tsuo, nimli* babauu nitsɛ je Lebo Hamat* hluu kɛ ya si Egipt Dɔ* ɔ nya a ye gbijlɔ ɔ ligbi kpaago. 9 Se ngɛ ligbi kpaanyɔne* ɔ nɔ ɔ, a pee kpe klɛdɛɛ ko, ejakaa a kɛ ligbi kpaago jɔɔ afɔle sami latɛ ɔ nɔ, nɛ a kɛ ligbi kpaago hu ye gbijlɔ ɔ. 10 Lɔ ɔ se ɔ, ngɛ nyɔhiɔ kpaagone ɔ we ligbi nɛ ji 23 ɔ nɔ ɔ, e wo ni ɔmɛ blɔ kɛ ho a wehi a mi ya kɛ nyami, kɛ tsui nɛ hyi tɔ kɛ bua jɔmi ngɛ kpakpa nɛ Yehowa pee David kɛ Salomo kɛ e ma nɛ ji Israel ɔ he je.
11 Lɔ ɔ he ɔ, Salomo gbe Yehowa we ɔ kɛ matsɛ ɔ we ɔ nya; nɛ nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ Salomo to kaa e maa pee ngɛ Yehowa we ɔ kɛ lɛ nitsɛ e we ɔ he ɔ, e pee. 12 Lɔ ɔ se ɔ, Yehowa je e he kpo kɛ tsɔɔ Salomo nyɔ mi nɛ e de lɛ ke: “I nu o sɔlemi ɔ, nɛ i hla we nɛ ɔ kɛ ha ye he kaa afɔle sami we. 13 Ke i nga hiɔwe nya nɛ hiɔmi nɛ́, ke i fã agãhi* kaa a ba kpata zugba a hɛ mi, ke i ha nɛ gbenɔ hiɔ nɛ sãã nɔ sɛ ye we bi ɔmɛ a kpɛti, 14 nɛ ye we bi nɛ ye biɛ ngɛ a nɔ ɔ ba a he si, nɛ a sɔle, nɛ a ba ye hɛ mi, nɛ a kpale kɛ je a blɔ yayami ɔmɛ a nɔ ɔ, ma bu tue ngɛ hiɔwe, nɛ ma ngɔ a yayami ɔmɛ kɛ ke mɛ, nɛ ma ha nɛ a zugba a maa ba ní ekohu. 15 Nɛ ma bli ye hɛngmɛ nɛ ma ta tue ha sɔlemi nɛ a maa sɔle ngɛ hiɛ ɔ. 16 Amlɔ nɛ ɔ, i hla we nɛ ɔ nɛ i pee lɛ klɔuklɔu konɛ ye biɛ ɔ nɛ hi lejɛ ɔ daa, nɛ ye hɛngmɛ kɛ ye tsui maa hi lejɛ ɔ be fɛɛ be.
17 “Nɛ moo lɛɛ, ke o nyɛɛ ngɛ ye hɛ mi kaa bɔ nɛ o tsɛ David nyɛɛ ɔ, kɛ gu nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ i fã mo nɛ o maa pee ɔ nɔ, nɛ o ye ye blɔ tsɔɔmi ɔmɛ kɛ ye kojomi ɔmɛ a nɔ ɔ, 18 lɛɛ ma ha nɛ o matsɛ yemi sɛ ɔ maa ma si kaa bɔ nɛ i kɛ o tsɛ David so ɔ. I de lɛ ke, ‘E be bae kɔkɔɔkɔ kaa be ko maa ba nɛ o nina be Israel nɔ yee.’ 19 Se ke nyɛ kpale nyɛ se, nɛ nyɛ kua ye blɔ tsɔɔmi ɔmɛ kɛ ye kita amɛ nɛ i kɛ fɔ nyɛ hɛ mi ɔ, nɛ nyɛ ya sɔmɔ mawu kpahi nɛ nyɛ kplã si ha mɛ ɔ, 20 ma hia Israel ngɛ ye zugba nɛ i kɛ ha mɛ ɔ nɔ, nɛ ma je we ɔ nɛ i pee lɛ klɔuklɔu kɛ ha ye biɛ ɔ kɛ je ye hɛ mi, nɛ we ɔ maa pee he guɛ gbemi nɔ́* kɛ he fɛu yemi nɔ́ ngɛ nihi tsuo a kpɛti. 21 Nɛ we nɛ ɔ maa pee we doku. Nɔ fɛɛ nɔ nɛ maa be ngɛ he ɔ maa na, nɛ e nya maa kpɛ e he, nɛ e ma bi ke, ‘Mɛni he je nɛ Yehowa pee zugba nɛ ɔ kɛ we nɛ ɔ kikɛ nɛ ɔ?’ 22 Nɛ a ma de ke, ‘Ejakaa a kua Yehowa, a nɛmɛ ɔmɛ a Mawu ɔ, nɔ nɛ e ngɔ mɛ kɛ je Egipt zugba a nɔ kɛ ba a, nɛ a ya mɛtɛ mawu kpahi a he, nɛ a kplã si ha mɛ nɛ a sɔmɔ mɛ. Enɛ ɔ he je nɛ e ngɔ amanehlu nɛ ɔ tsuo kɛ ba a nɔ ɔ nɛ.’”
8 Ngɛ jeha 20 mi ɔ, Salomo ma Yehowa we ɔ, kɛ lɛ nitsɛ e we* ɔ. 2 Lɔ ɔ se ɔ, Salomo kpale po ma amɛ nɛ́ Hiram ngɔ kɛ ha Salomo ɔ, nɛ e ha nɛ Israelbi* ya hi a mi. 3 Jehanɛ hu ɔ, Salomo ya Hamat Zoba, nɛ e ya ngɔ ma a. 4 Lɔ ɔ se ɔ, e fia gbogbo kɛ wo Tadmor he* ngɛ nga a nɔ, kɛ mahi tsuo nɛ a toɔ ní ngɛ a mi nɛ e ma ngɛ Hamat ɔ. 5 Jehanɛ hu ɔ, e kpale po Yiti Je Bet Horon kɛ Dɔ Si Je Bet Horon, nɛ́ a ji mahi nɛ a fia gbogbohi kɛ wo a he, kɛ a nya agbohi kɛ a se lami dadehi ɔ. 6 Nɛ Salomo kpale po Baalat, kɛ mahi tsuo nɛ e toɔ ní ngɛ a mi ɔ, kɛ ta zugba lɛ ma amɛ tsuo, kɛ okpɔngɔ nɔ hili a ma amɛ, kɛ nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ Salomo suɔ kaa e maa ma ngɛ Yerusalem, Lebanon, kɛ zugba a tsuo nɛ e yeɔ a nɔ ɔ.
7 Se Hitbi, Amorbi, Perizbi, Hivbi, kɛ Yebusbi ɔmɛ a kpɛti nihi tsuo nɛ a piɛ nɛ a pi Israelbi ɔ, 8 a ninahi nɛ a piɛ ngɛ zugba a nɔ, nɛ ji ni nɛmɛ nɛ Israelbi ɔmɛ kpataa we a hɛ mi ɔ, Salomo nyɛ a nɔ nɛ a tsu ní tsumi kpakpataa kɛ ba si mwɔnɛ ligbi nɛ ɔ. 9 Se Salomo pee we Israelbi ɔmɛ a ti nɔ ko nyɔguɛ konɛ e tsu ní ha lɛ, ejakaa mɛ ji e tatsɛmɛ, e we asafoatsɛmɛ ɔmɛ a nya dali, kɛ e ta zugba lɛ hɛɛli kɛ e we okpɔngɔ nɔ hili a nya dali. 10 E ngɛ nɔ hyɛli a nya dali 250 nɛ a hyɛɔ Matsɛ Salomo ní tsumi ɔ nɔ, mɛ ji nihi nɛ a hyɛɔ ní tsuli ɔmɛ a nɔ.
11 Jehanɛ hu ɔ, Salomo ya ngɔ Farao biyo ɔ kɛ je David Ma a mi, nɛ e kɛ lɛ kuɔ kɛ ba we ɔ nɛ e ma ha lɛ ɔ mi, ejakaa e de ke: “E ngɛ mi kaa ye yo ji lɛ mohu lɛɛ, se e sɛ nɛ e hi Israel Matsɛ David we ɔ mi, ejakaa hehi nɛ a kɛ Yehowa Daka a ba ma a ngɛ klɔuklɔu.”
12 Kɛkɛ nɛ Salomo sã sami afɔlehi ha Yehowa ngɛ Yehowa afɔle sami latɛ nɛ e ma ngɛ ablanaa a hɛ mi ɔ nɔ. 13 Kaa bɔ nɛ a peeɔ daa ligbi ɔ, e sã afɔlehi kaa bɔ nɛ Mose fã ke a pee ngɛ Hejɔɔmi Ligbi ɔmɛ kɛ nyɔhiɔ ehe ɔmɛ a nɔ, kɛ gbijlɔhi etɛ nɛ a yeɔ ngɛ jeha mi ɔ a nɔ, mɛ ji, Abolo Nɛ Masa Be Mi Gbijlɔ, Otsihi Gbijlɔ, kɛ Gbahi A Sisi Himi* Gbijlɔ. 14 Jehanɛ hu ɔ, e hla osɔfohi a kuuhi konɛ a sɔmɔ kaa bɔ nɛ e tsɛ David fã ke a pee ɔ, kɛ Levibi ɔmɛ konɛ a da a blɔ hehi ngɛ a ní tsumi ɔmɛ a nya, nɛ́ a je Mawu yi, nɛ a sɔmɔ ngɛ osɔfo ɔmɛ a hɛ mi kaa bɔ nɛ a peeɔ daa ligbi ɔ. Nɛ e hla agbo nya buli ɔmɛ ngɛ a kuu ɔmɛ a mi kɛ da agbo slɔɔto ɔmɛ a nya, ejakaa jã ji bɔ nɛ David, nɛ ji anɔkuale Mawu ɔ nɔmlɔ ɔ fã ke a pee. 15 Nɛ a gba we kɛ ji fami nɛ matsɛ ɔ kɛ ha osɔfo ɔmɛ kɛ Levibi ɔmɛ nɛ kɔɔ sane fɛɛ sane, aloo nito he ɔmɛ a he ɔ he. 16 Lɔ ɔ he ɔ, a to Salomo ní tsumi ɔ tsuo he blɔ nya saminya,* kɛ je be nɛ a to Yehowa we ɔ sisi hluu kɛ ya si be nɛ a ma ta. Enɛ ɔ he ɔ, a gbe Yehowa we ɔ nya.
17 Jamɛ a be ɔ mi nɛ Salomo ya Eziongeber kɛ Elot ngɛ wo ɔ nya ngɛ Edom zugba a nɔ ɔ nɛ. 18 Hiram ha nɛ lɛ nitsɛ e sɔmɔli ɔmɛ ngɔ melehi kɛ nihi nɛ a tsuɔ ní ngɛ wo nɔ nɛ́ a he be kɛ ya ha lɛ. A piɛɛ Salomo sɔmɔli ɔmɛ a he kɛ ya Ofir, nɛ a ya ngɔ sika tsu talɛnt* 450 kɛ je lejɛ ɔ kɛ ba ha Matsɛ Salomo.
9 Jehanɛ ɔ, Sheba manyɛ ɔ nu Salomo he sane, lɔ ɔ he ɔ, e ba Yerusalem konɛ e ba ka Salomo kɛ sane bimihi* nɛ a mi wa. Nimli babauu nitsɛ, kɛ afukpɔngɔhi nɛ a tloo balsam nu, kɛ sika tsu babauu, kɛ tɛhi nɛ a he jua wa piɛɛ e he kɛ ba. E ya Salomo ngɔ nɛ e kɛ lɛ ya sɛɛ nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ ngɛ e tsui mi ɔ he ní. 2 Nɛ Salomo ha e sane bimi ɔmɛ tsuo a heto. Nɔ́ ko be nɛ mi wa tsɔ ha Salomo* nɛ́ e nyɛ we nɛ e tsɔɔ lɛ nya.
3 Benɛ Sheba manyɛ ɔ na bɔ nɛ Salomo ngɛ juɛmi ha, we nɛ e ma, 4 e we okplɔɔ nɔ niye ní, bɔ nɛ e sɔmɔli ɔmɛ hiɔ si ngɛ okplɔɔ se ha, bɔ nɛ e we okplɔɔ he sɔmɔli ɔmɛ sɔmɔɔ lɛ ngɛ okplɔɔ he ha kɛ tadehi nɛ a wo, e dã woli ɔmɛ kɛ tadehi nɛ a wo, kɛ sami afɔlehi nɛ e sãã daa ngɛ Yehowa we ɔ, e he mi po.* 5 Lɔ ɔ he ɔ, e de matsɛ ɔ ke: “Níhi nɛ i nu ngɛ imi nitsɛ ye zugba a nɔ kɛ kɔ níhi nɛ o pee* kɛ juɛmi nɛ o ngɛ ɔ he ɔ ji anɔkuale. 6 Se i he we níhi nɛ i nu ɔ yi kɛ ya si be nɛ i ba, nɛ i kɛ imi nitsɛ ye hɛngmɛ ba na. Nɛ hyɛ! A de we mi o juɛmi nɛ mi kuɔ ɔ mi fã po. Nɔ́ nɛ i ba na a hiɛ kulaa pe nɔ́ nɛ i nu ɔ. 7 O we bi ɔmɛ ngɛ bua jɔmi pɛ, nɛ o sɔmɔli ɔmɛ nɛ a daa si ngɛ o hɛ mi be fɛɛ be nɛ a buɔ o juɛmi munyu ɔmɛ tue ɔ hu ngɛ bua jɔmi pɛ! 8 A je Yehowa o Mawu ɔ yi, nɔ nɛ e bua jɔ o he nɛ e ngɔ mo kɛ hi e matsɛ sɛ ɔ nɔ konɛ o ye matsɛ kɛ ha Yehowa o Mawu ɔ. Akɛnɛ o Mawu ɔ suɔ Israel, nɛ́ e suɔ kaa Israel nɛ hi si kɛ ya neneene he je ɔ, e wo mo Israel nɔ matsɛ konɛ o ye dami sane, nɛ́ o pee nɔ́ nɛ da.”
9 Lɔ ɔ se ɔ, e ha matsɛ ɔ sika tsu talɛnt* 120, kɛ balsam nu babauu kɛ tɛhi nɛ a he jua wa. Nɔ ko nɔ ko kɛ balsam nu kaa jã bɛ hu kaa nɔ́ nɛ Sheba manyɛ ɔ kɛ ba ha Matsɛ Salomo ɔ.
10 Jehanɛ hu ɔ, Hiram sɔmɔli ɔmɛ kɛ Salomo sɔmɔli ɔmɛ nɛ́ a ngɔɔ sika tsu kɛ jeɔ Ofir kɛ baa a hu ngɔ algum tsohi, kɛ tɛhi nɛ a he jua wa kɛ ba. 11 Matsɛ ɔ kɛ algum tso ɔmɛ pee atlakpehi ngɛ Yehowa we ɔ kɛ matsɛ we ɔ, kɛ sakuhi, kɛ kpa sakuhi kɛ ha lali ɔmɛ. A nɛ́ nɔ́ ko kaa jã hyɛ ngɛ Yuda zugba a nɔ.
12 Matsɛ Salomo hu ha Sheba manyɛ ɔ nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ e suɔ kɛ nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ e bi lɛ ɔ. Níhi nɛ matsɛ ɔ ha lɛ ɔ hiɛ kulaa pe níhi nɛ e kɛ ba ha matsɛ ɔ.* Lɔ ɔ se ɔ, manyɛ ɔ kpale kɛ ho lɛ nitsɛ e zugba a nɔ ya, e kɛ e sɔmɔli ɔmɛ.
13 Nɛ sika tsu nɛ a kɛ ba haa Salomo ngɛ jeha kake mi ɔ jiɔmi ji sika tsu talɛnt 666, 14 slo nɔ́ nɛ jua yeli ɔmɛ, kɛ ní juali ɔmɛ, kɛ Arabia matsɛmɛ ɔmɛ tsuo, kɛ zugba a nɔ amlaalo ɔmɛ nɛ a ba haa Salomo sika tsu kɛ sika hiɔ ɔ ngɔɔ kɛ baa.
15 Matsɛ Salomo kɛ sika tsu nɛ a futu pee tsɛ̃i nguanguahi 200 (e kɛ sika tsu nɛ a futu shekel* 600 lɛ ha tsɛ̃i ɔmɛ eko fɛɛ eko he), 16 nɛ e kɛ sika tsu nɛ a futu pee tsɛ̃i nyafinyafihi* 300 (e kɛ sika tsu mina* etɛ lɛ ha tsɛ̃i nyafinyafihi ɔmɛ eko fɛɛ eko he). Lɔ ɔ se ɔ, matsɛ ɔ ngɔ tsɛ̃i ɔmɛ kɛ ya to ngɛ Lebanon Hue Tso We ɔ mi.
17 Jehanɛ hu ɔ, matsɛ ɔ kɛ suɔ wu pee matsɛ sɛ ngua ko, nɛ e kɛ sika tsu ngmingmiingmi kɛ ha he. 18 Kpoku kakaaka ekpa lɛ a kuɔɔ kɛ yaa matsɛ sɛ ɔ he, nɛ sika tsu nɔ́ nɛ a kɛ nane maa nɔ ngɛ matsɛ sɛ ɔ he, nɛ nine ngɛ sɛ ɔ he ngɛ hiɛ kɛ hiɛ, nɛ jata enyɔ daa si ngɛ sɛ ɔ nine ɔmɛ a he. 19 Nɛ jata 12 daa si ngɛ kpoku ekpa amɛ a nɔ. Ngɛ kpoku ekpa amɛ eko fɛɛ eko nya hiɛ kɛ hiɛ ɔ, jata kake ngɛ lejɛ ɔ. Matsɛ yemi ko be nɛ pee nɔ́ ko kaa jã. 20 Matsɛ Salomo ní numi kplu ɔmɛ tsuo ɔ, a kɛ sika tsu lɛ pee, nɛ níhi tsuo nɛ ngɛ Lebanon Hue Tso We ɔ mi ɔ, a kɛ sika tsu ngmingmiingmi lɛ pee. Nɔ́ ko be nɛ a kɛ sika hiɔ pee, ejakaa ngɛ Salomo ligbi ɔmɛ a mi ɔ, a bui sika hiɔ he akɔtaa. 21 Ejakaa Hiram sɔmɔli ɔmɛ kɛ matsɛ ɔ mele ɔmɛ yaa Tarshish. Daa jeha etɛ ɔ, Tarshish mele ɔmɛ ngɔɔ sika tsu kɛ sika hiɔ, suɔ wu, siatohi, kɛ gigahi* kɛ baa.
22 Lɔ ɔ he ɔ, ngɛ ní nami kɛ juɛmi blɔ fa mi ɔ, Matsɛ Salomo pe zugba a nɔ matsɛmɛ ɔmɛ tsuo. 23 Nɛ matsɛmɛ nɛ a ngɛ zugba a nɔ tsuo hla kaa a maa ba Salomo ngɔ* konɛ a ba bu juɛmi nɛ anɔkuale Mawu ɔ kɛ wo e tsui mi ɔ tue. 24 A ti nɔ fɛɛ nɔ ngɔɔ nike ní kɛ baa, sika hiɔ níhi, sika tsu níhi, tadehi, tabuli a he piɛ pomi níhi, balsam nu, okpɔngɔhi, kɛ teji okpɔngɔhi, nɛ nɔ́ nɛ ɔ yaa nɔ daa jeha. 25 Salomo ngɛ okpɔngɔhi a tsu 4,000 kɛ ha e we okpɔngɔhi nɛ́ gblaa ta zugba lɛ ɔmɛ, kɛ okpɔngɔhi* 12,000, nɛ e kɛ mɛ ya to ta zugba lɛ ma amɛ a mi, kɛ matsɛ ɔ kasa nya ngɛ Yerusalem. 26 Nɛ e ye matsɛmɛ ɔmɛ tsuo a nɔ, kɛ je Pa* a he kɛ ya si Filistibi ɔmɛ a zugba a kɛ Egipt huzu ɔ nya. 27 Matsɛ ɔ ha nɛ sika hiɔ nɛ ngɛ Yerusalem ɔ hiɛ babauu kaa tɛhi, nɛ seda tsohi hu hiɛ babauu kaa sikamore tsohi nɛ a ngɛ Shefela a. 28 Nɛ a ngɔɔ okpɔngɔhi kɛ jeɔ Egipt kɛ zugba kpa amɛ tsuo a nɔ kɛ ba haa Salomo.
29 Salomo he sane nɛ piɛ, kɛ je sisije kɛ ya si nyagbe ɔ, a ngma ngɛ gbalɔ Natan kɛ Ahiya, nɛ ji Shilono ɔ a gbami ɔ, kɛ ní nalɔ Ido nina amɛ nɛ kɔɔ Yeroboam, Nebat binyumu ɔ he ɔ a mi. 30 Salomo hi Yerusalem kɛ ye Israel tsuo nɔ jeha 40. 31 Lɔ ɔ se ɔ, Salomo gbo,* nɛ a pu lɛ ngɛ e tsɛ David Ma a mi; nɛ e binyumu Rehoboam ba ye matsɛ ngɛ e se.
10 Rehoboam ho Shekem ya, ejakaa Israel tsuo ba Shekem konɛ a ba wo lɛ matsɛ. 2 Benɛ Yeroboam nɛ ji Nebat binyumu ɔ nu he pɛ ɔ (loloolo ɔ, e ngɛ Egipt, ejakaa e tu Matsɛ Salomo nya fo), Yeroboam kpale e se kɛ je Egipt kɛ ba. 3 Kɛkɛ nɛ a tsɔ kɛ ya tsɛ lɛ, nɛ Yeroboam kɛ Israel tsuo ba Rehoboam ngɔ, nɛ a ba de lɛ ke: 4 “O tsɛ ɔ ha nɛ wa kuɛpã tso ɔ mi jiɔ tsɔ. Se ke o ha nɛ o tsɛ ɔ sɔmɔmi nɛ he wa a pee gbɔjɔɔ, nɛ o ha nɛ kuɛpã tso nɛ mi jiɔ nɛ e kɛ fɔ wa nɔ ɔ pee hlɛhlɛɛhlɛ bɔɔ ɔ, wa ma sɔmɔ mo.”
5 Kɛkɛ nɛ e de mɛ ke: “Ligbi etɛ se ɔ, nyɛɛ kpale kɛ ba ye ngɔ.” Lɔ ɔ he ɔ, ni ɔmɛ je kɛ ho. 6 Lɔ ɔ se ɔ, Matsɛ Rehoboam ya na nikɔtɔmahi nɛ a sɔmɔ e tsɛ Salomo benɛ e ngɛ je mi ɔ, nɛ e bi mɛ ke: “Mɛni ga nyɛ maa wo mi ngɛ bɔ nɛ e sa kaa ma ha nimli nɛ ɔmɛ heto ha a he?” 7 A ha lɛ heto ke: “Ke o kɛ nimli nɛ ɔmɛ maa hi si saminya, nɛ o maa pee nɔ́ nɛ a suɔ, nɛ o ma ha mɛ heto nɛ sa a, lɛɛ a ma sɔmɔ mo daa.”
8 Se e kua nikɔtɔma amɛ a ga womi ɔ, nɛ e ya na nihewi nɛ e kɛ mɛ je nɔ nɛ́ amlɔ nɛ ɔ, a ji e tsɔli ɔ konɛ a wo lɛ ga. 9 E de mɛ ke: “Nimli nɛ ɔmɛ ba de mi ke, ‘Ha nɛ kuɛpã tso nɛ o tsɛ ɔ kɛ fɔ wa nɔ ɔ nɛ pee hlɛhlɛɛhlɛ bɔɔ,’ lɔ ɔ mɛni ga nyɛ maa wo mi ngɛ bɔ nɛ e sa kaa ma ha mɛ heto ha a he?” 10 Nihewi nɛ e kɛ mɛ je nɔ ɔ de lɛ ke: “Nɔ́ nɛ e sa kaa o de ni ɔmɛ nɛ a ba de mo ke, ‘O tsɛ ɔ ha nɛ wa kuɛpã tso ɔ mi jiɔ tsɔ, se moo lɛɛ mo ha nɛ e pee hlɛhlɛɛhlɛ bɔɔ’ ɔ ji nɛ ɔ nɛ; ‘Ye nguɛ nyafii ɔ po ma ti pe ye tsɛ mlɛmi. 11 Ye tsɛ ɔ ngɔ kuɛpã tso nɛ mi jiɔ kɛ fɔ nyɛ nɔ, se imi lɛɛ ma ngɔ eko kɛ piɛɛ nyɛ kuɛpã tso ɔ he. Ye tsɛ ɔ fiaa nyɛ kpa, se imi lɛɛ i kɛ mio kpa maa guao nyɛ.’”
12 Yeroboam kɛ ni ɔmɛ tsuo ba Rehoboam ngɔ ngɛ ligbi etɛne ɔ nɔ, ejakaa matsɛ ɔ de mɛ ke: “Nyɛɛ kpale kɛ ba ye ngɔ ngɛ ligbi etɛne ɔ nɔ.” 13 Se matsɛ ɔ ha mɛ heto nɛ nya wa. Lɔ ɔ he ɔ, Matsɛ Rehoboam kua nikɔtɔma amɛ a ga womi ɔ. 14 Kaa bɔ nɛ nihewi ɔmɛ wo lɛ ga a, e de mɛ ke: “Ma ha nɛ nyɛ kuɛpã tso ɔ mi maa jiɔ po pe jã, nɛ ma ngɔ eko kɛ piɛɛ he. Ye tsɛ ɔ fiaa nyɛ kpa, se imi lɛɛ i kɛ mio kpa maa guao nyɛ.” 15 Matsɛ ɔ bui ni ɔmɛ tue, ejakaa anɔkuale Mawu ɔ lɛ ha nɛ ní nɛ ɔmɛ ya nɔ konɛ e kɛ ha nɛ munyu nɛ Yehowa tu kɛ gu Ahiya, nɛ ji Shilono ɔ nɔ kɛ tsɔɔ Yeroboam, Nebat binyumu ɔ nɛ ba mi.
16 Se Israel tsuo lɛɛ, akɛnɛ matsɛ ɔ bui mɛ tue he je ɔ, ni ɔmɛ de matsɛ ɔ ke: “Mɛni blɔ fa mi nɔ́ wa ngɛ ngɛ David mi? Wa be gbosi ní ko ngɛ Ishai binyumu ɔ ngɔ. Israelbi, nyɛ ti nɔ fɛɛ nɔ nɛ e ho e mawu ɔmɛ a ngɔ ya. Jehanɛ ɔ David, hyɛ mo nitsɛ o we nɔ.” Kɛkɛ nɛ Israelbi ɔmɛ tsuo kpale kɛ ho a wehi* a mi ya.
17 Se Rehoboam ya nɔ nɛ e ye Israelbi nɛ a ngɛ Yuda ma amɛ a mi ɔ a nɔ.
18 Lɔ ɔ se ɔ, Matsɛ Rehoboam tsɔ Hadoram, nɛ ji nihi nɛ a nyɛɔ a nɔ kɛ tsuɔ ní tsumi kpakpataa a nya dalɔ ɔ, se Israelbi ɔmɛ tsuo fiaa lɛ tɛ nɛ e gbo. Matsɛ Rehoboam bɔ mɔde nɛ e kuɔ e ta zugba lɛ ɔ, nɛ e tu fo kɛ ho Yerusalem ya. 19 Nɛ Israelbi ɔmɛ ya nɔ nɛ a tsɔ atuã kɛ si David we ɔ kɛ ba si mwɔnɛ ligbi nɛ ɔ.
11 Benɛ Rehoboam ba su Yerusalem ɔ, oya nɔuu nɛ e bua Yuda we ɔ kɛ Benyamin wɛtso ɔ nya, tatsɛmɛ nɛ a tsɔse* mɛ 180,000, konɛ a kɛ Israel nɛ ya hwu ta, nɛ́ a kpale matsɛ yemi ɔ kɛ ha Rehoboam. 2 Kɛkɛ nɛ Yehowa kɛ sɛ gbi ha Shemaya, nɛ ji anɔkuale Mawu ɔ nɔmlɔ ɔ ke: 3 “Mo de Rehoboam, Salomo binyumu ɔ nɛ ji Yuda matsɛ ɔ, kɛ Israelbi tsuo nɛ a ngɛ Yuda kɛ Benyamin ɔ ke, 4 ‘Nɔ́ nɛ Yehowa ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ: “Nyɛ ko kuɔ kɛ ya nɛ nyɛɛ kɛ nyɛ nyɛmimɛ ɔmɛ nɛ ya hwu ta. Nyɛ ti nɔ fɛɛ nɔ nɛ e kpale kɛ ho e we mi ya, ejakaa imi lɛ i ha nɛ nɔ́ nɛ ɔ ba.”’” Lɔ ɔ he ɔ, a bu Yehowa munyu ɔ tue, nɛ a kpale a se, nɛ a ya tua we Yeroboam hu.
5 Rehoboam hi Yerusalem, nɛ e po mahi nɛ́ a fia gbogbo wo a he ngɛ Yuda. 6 Lɔ ɔ he ɔ, e po ma nɛ ɔmɛ:* Betlehem, Etam, Tekoa, 7 Betzur, Soko, Adulam, 8 Gat, Mareshah, Zif, 9 Adoraim, Lakish, Azeka, 10 Zora, Aiyalon, kɛ Hebron, nɛ ji mahi nɛ a fia gbogbo wo a he nɛ a ngɛ Yuda kɛ Benyamin ɔ. 11 Jehanɛ hu ɔ, e ha nɛ mahi nɛ a fia gbogbo wo a he ɔ a he wa, nɛ e hla nya dali kɛ to ma amɛ a nya, nɛ e haa mɛ niye ní, kɛ nu, kɛ wai, 12 nɛ e ha ma slɔɔto ɔmɛ tsuo tsɛ̃i nguahi kɛ akplɔhi; e ha nɛ ma amɛ a he wa wawɛɛ. Nɛ e ya nɔ nɛ e ye Yuda kɛ Benyamin a nɔ.
13 Nɛ osɔfohi kɛ Levibi nɛ a ngɛ Israel tsuo ɔ je a zugba kpɔ ɔmɛ tsuo a mi kɛ ba fĩ e se. 14 Levibi ɔmɛ je a lohwehi a ní yemi he ɔmɛ kɛ a ní ɔmɛ a he, nɛ a ba Yuda kɛ Yerusalem, ejakaa Yeroboam kɛ e binyumu ɔmɛ ha we nɛ a sɔmɔ kaa osɔfohi ha Yehowa hu. 15 Lɔ ɔ se ɔ, Yeroboam hla lɛ nitsɛ e we osɔfohi kɛ ha hehi nɛ ya hiɔwe* ɔ konɛ a sɔmɔ daimoniohi nɛ a ngɛ kaa apletsi ɔ,* kɛ na bi amaga amɛ nɛ e pee ɔ. 16 Nɛ nihi nɛ a je Israel wɛtso ɔmɛ tsuo a mi nɛ a ma nya si ngɛ a tsui mi kaa a ma hla Yehowa, Israel Mawu ɔ se blɔ ɔ nyɛɛ a se kɛ ho Yerusalem ya konɛ a ya sã afɔle kɛ ha Yehowa, a nɛmɛ a Mawu ɔ. 17 A kɛ jeha etɛ wo Yuda matsɛ yemi ɔ mi he wami, nɛ a fĩ Salomo binyumu Rehoboam se, ejakaa a nyɛɛ ngɛ David kɛ Salomo blɔ ɔ nɔ jeha etɛ.
18 Lɔ ɔ se ɔ, Rehoboam ngɔ Mahalat kaa e yo. Mahalat tsɛ ji David binyumu Yerimot, nɛ e nyɛ ji Abihail, Ishai binyumu Eliab biyo ɔ. 19 Pee se ɔ, Mahalat fɔ binyumu nɛ ɔmɛ kɛ ha lɛ: Yeush, Shemaria, kɛ Zaham. 20 Ngɛ Mahalat se ɔ, Rehoboam ngɔ Maaka, nɛ ji Absalom bibiyo ɔ. Pee se ɔ, Maaka fɔ Abiya, Atai, Ziza, kɛ Shelomit kɛ ha lɛ. 21 Rehoboam suɔ Maaka, nɛ ji Absalom bibiyo ɔ pe e yi ɔmɛ tsuo kɛ e yi kpa amɛ tsuo. E ngɔ yihi 18 kɛ yi kpahi 60, nɛ e fɔ binyumuhi 28, kɛ biyihi 60. 22 Lɔ ɔ he ɔ, Rehoboam hla Abiya, nɛ ji Maaka binyumu ɔ kaa e nyɛminyumu ɔmɛ a nyatsɛ kɛ a hɛ mi nyɛɛlɔ, ejakaa e to kaa e maa wo lɛ matsɛ. 23 Se Rehoboam kɛ nɔ́ sisi numi tsu ní, nɛ e tsɔ e binyumu ɔmɛ a ti ni komɛ kɛ ya* Yuda kɛ Benyamin kpokpa amɛ tsuo a nɔ, kɛ ya mahi nɛ a fia gbogbo wo a he ɔ mi, nɛ e ha mɛ niye ní babauu, nɛ e hla yihi fuu kɛ ha mɛ.
12 Benɛ Rehoboam matsɛ yemi ɔ ma si kpɛii, nɛ́ e ná he wami pɛ ɔ, e kua Yehowa Mlaa a, nɛ Israel tsuo hu piɛɛ e he kɛ pee jã. 2 Ngɛ Matsɛ Rehoboam nɔ yemi jeha enuɔne ɔ mi ɔ, Egipt Matsɛ Shishak kuɔ kɛ ba tua Yerusalem, ejakaa a yi Yehowa anɔkuale. 3 E kɛ ta zugba lɛhi 1,200, kɛ okpɔngɔ nɔ hili 60,000, kɛ tabuli babauu nɛ a li a yibɔ je Egipt kɛ ba. Tabuli ɔmɛ a ti ni komɛ ji Libiabi, Sukbi, kɛ Etiopiabi. 4 E ngɔ Yuda mahi nɛ a fia gbogbo wo a he ɔ, nɛ nyagbenyagbe ɔ, e ba su Yerusalem.
5 Gbalɔ Shemaya ba Rehoboam kɛ Yuda ma nikɔtɔma amɛ nɛ a bua a he nya ngɛ Yerusalem ngɛ Shishak he je ɔ a ngɔ, nɛ e ba de mɛ ke: “Nɔ́ nɛ Yehowa ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ, ‘Nyɛ kua mi, enɛ ɔ he ɔ, imi hu i ngmɛɛ nyɛ he kɛ wo Shishak dɛ mi.’” 6 Kɛkɛ nɛ Israel ma nikɔtɔma amɛ kɛ matsɛ ɔ ba a he si, nɛ a de ke: “Yehowa sane da.” 7 Benɛ Yehowa na kaa a ba a he si ɔ, Yehowa de Shemaya ke: “A ba a he si. I be a hɛ mi kpatae, nɛ e be kɛe nɛ ma kpɔ̃ mɛ. I be Shishak nɔ gue kɛ plɛ ye mi mi fumi ɔ kɛ pue Yerusalem nɔ. 8 Se a maa pee e sɔmɔli, konɛ a na slɔɔto nɛ ngɛ imi nɛ a ma sɔmɔ kɛ zugba kpa amɛ a nɔ matsɛmɛ* ɔmɛ nɛ a ma sɔmɔ ɔ a kpɛti.”
9 Lɔ ɔ he ɔ, Egipt Matsɛ Shishak kuɔ kɛ ba tua Yerusalem. E ba muɔɔ juetlihi nɛ ngɛ Yehowa we ɔ, kɛ juetlihi nɛ ngɛ matsɛ we ɔ. E muɔɔ nɔ́ fɛɛ nɔ́, nɛ e muɔɔ sika tsu tsɛ̃ihi nɛ Salomo pee ɔ hulɔ. 10 Lɔ ɔ he ɔ, Matsɛ Rehoboam pee akɔblee tsɛ̃ihi konɛ e kɛ to nane mi, nɛ e ngɔ tsɛ̃i ɔmɛ kɛ wo buli* nɛ a buɔ matsɛ we ɔ agbo ɔ nya a, a nya dali ɔmɛ a dɛ. 11 Be fɛɛ be nɛ matsɛ ɔ maa ba Yehowa we ɔ, buli ɔmɛ baa nɛ a ba hɛɛɔ tsɛ̃i ɔmɛ, nɛ lɔ ɔ se ɔ, a kpaleɔ tsɛ̃i ɔmɛ kɛ yaa buli a tsu ɔ mi. 12 Akɛnɛ matsɛ ɔ ba e he si he je ɔ, Yehowa we abofu ɔ je e nɔ, nɛ e kpataa we a hɛ mi pɛsɛpɛsɛ. Jehanɛ hu ɔ, a na ní kpakpa komɛ ngɛ Yuda.
13 Matsɛ Rehoboam ha nɛ he blɔ nɛ e ná a pi si wawɛɛ ngɛ Yerusalem, nɛ e ya nɔ nɛ e ye matsɛ; Rehoboam ye jeha 41 benɛ e bɔni matsɛ yemi ɔ, nɛ e ye nɔ jeha 17 ngɛ Yerusalem, nɛ ji ma nɛ Yehowa hla ngɛ Israel wɛtso ɔmɛ tsuo a mi kaa he nɛ e ma ha nɛ e biɛ ɔ nɛ hi ɔ. A tsɛɔ matsɛ ɔ mami ke Naama, nɛ́ e ji Ammonno ɔ. 14 Se Rehoboam pee ní yayamihi, ejakaa e mɛ nya si ngɛ e tsui mi kaa e ma hla Yehowa se blɔ.
15 Rehoboam he sane, kɛ je sisije kɛ ya si nyagbe ɔ, a ngma ngɛ gbalɔ Shemaya kɛ ní nalɔ Ido a weku kpa womi ɔ mi. Nɛ daa nɛ ɔ, Rehoboam kɛ Yeroboam ngɛ ta nɔ. 16 Lɔ ɔ se ɔ, Rehoboam gbo* nɛ a pu lɛ ngɛ David Ma a mi; nɛ e binyumu Abiya ba ye matsɛ ngɛ e se.
13 Ngɛ Matsɛ Yeroboam nɔ yemi jeha nɛ ji 18 ɔ mi ɔ, Abiya bɔni Yuda nɔ matsɛ yemi. 2 E ye nɔ jeha etɛ ngɛ Yerusalem. A tsɛɔ e nyɛ ke Mikaya, nɛ ji Uriel nɛ e je Gibea a biyo ɔ. Nɛ Abiya kɛ Yeroboam hwu ta.
3 Enɛ ɔ he ɔ, Abiya ngɔ tabuli nɛ a he wa, nɛ́ a ji tatsɛmɛ nɛ a tsɔse* mɛ 400,000 kɛ ya ta. Nɛ Yeroboam kɛ nyumuhi nɛ a tsɔse* mɛ, nɛ́ a ji tatsɛmɛ nɛ a he wa 800,000 gba ta kɛ wo e he. 4 Kɛkɛ nɛ Abiya ya da Zemaraim Yoku ɔ nɛ ngɛ Efraim yoku ɔmɛ a nɔ ɔ nɔ, nɛ e de ke: “Oo Yeroboam kɛ Israel tsuo, nyɛɛ bu mi tue. 5 Anɛ nyɛ li kaa Yehowa, Israel Mawu ɔ gu ngo somi* nɔ nɛ e kɛ matsɛ yemi ha David kɛ e binyumu ɔmɛ, konɛ a ye Israel nɔ kɛ ya neneene lo? 6 Se Yeroboam, Nebat binyumu ɔ, nɛ ji David binyumu Salomo sɔmɔlɔ ɔ te si nɛ e tsɔ e nyɔmtsɛ ɔ hɛ mi atuã. 7 Nɛ nyumuhi nɛ a tsu we nɔ́ ko, nɛ́ a ji yaka nyumuhi ya piɛɛ Yeroboam he. A nyɛ nɛ a te si kɛ wo Salomo binyumu Rehoboam benɛ Rehoboam wɛ nɛ e yeɔ gbeye nɛ e be mɛ nyɛe ɔ.
8 “Nɛ amlɔ nɛ ɔ, akɛnɛ nyɛ he hiɛ, nɛ́ nyɛ ngɛ sika tsu na bi ɔmɛ nɛ Yeroboam kɛ pee mawuhi ha nyɛ ɔ he je ɔ, nyɛ susu kaa nyɛ ma nyɛ maa te si kɛ wo Yehowa matsɛ yemi ɔ nɛ ngɛ David binyumu ɔmɛ a dɛ mi ɔ. 9 Anɛ nyɛ fiee we Yehowa we osɔfo ɔmɛ, nɛ ji Aaron nina amɛ, kɛ Levibi ɔmɛ, nɛ nyɛ wui nyɛ nitsɛmɛ nyɛ we osɔfohi kaa bɔ nɛ nihi nɛ a ngɛ zugba kpa amɛ a nɔ ɔ peeɔ ɔ lo? Nɔ fɛɛ nɔ nɛ maa ngɔ na ku wayo, kɛ agbosu kpaago kɛ ba a,* e ma nyɛ maa pee osɔfo kɛ ha níhi nɛ a pi mawuhi. 10 Wɔɔ lɛɛ, Yehowa ji wa Mawu, nɛ wa kua we lɛ; wa we osɔfo ɔmɛ, nɛ ji Aaron nina a ngɛ Yehowa sɔmɔe, nɛ Levibi ɔmɛ yeɔ bua kɛ tsuɔ ní tsumi ɔ. 11 A haa nɛ sami afɔlehi kɛ tsopa kɛ e he via jeɔ lasuku kɛ haa Yehowa daa mɔtu kɛ gbɔkuɛ, nɛ abolo nɛ a toɔ* ɔ ngɛ okplɔɔ ɔ nɛ a kɛ sika tsu ngmingmiingmi pee ɔ nɔ, nɛ a suɔ sika tsu kane tso ɔ kɛ e kane ɔmɛ daa gbɔkuɛ, ejakaa wa tsuɔ wa blɔ nya ní tsumi kɛ haa Yehowa wa Mawu ɔ; se nyɛɛ lɛɛ nyɛ kua lɛ. 12 Nɛ hyɛ! anɔkuale Mawu ɔ kɛ wɔ ngɛ, nɛ e kɛ e we osɔfo ɔmɛ kɛ titimatihi nɛ a kpaa kɛ peeɔ okadi nɛ́ a kɛ ma kpa ta ngmlaa a ngɛ wa hɛ mi nyɛɛe konɛ wa ba tua nyɛ. Oo Israel nyumuhi, nyɛ ko hwu ta kɛ si Yehowa, nyɛ nɛmɛ ɔmɛ a Mawu ɔ, ejakaa nyɛ be manye yee.”
13 Se Yeroboam ha nɛ nihi ya wo ka ngɛ Yuda se, enɛ ɔ he ɔ, mɛɛ a ngɛ Yuda hɛ mi, nɛ ka woli ɔmɛ ngɛ Yuda se. 14 Benɛ Yuda nyumu ɔmɛ plɛ a he ɔ, a na kaa e sa nɛ a kɛ nihi nɛ ngɛ a se kɛ nihi nɛ ngɛ a hɛ mi ɔ tsuo nɛ hwu ta. Lɔ ɔ he ɔ, a bɔni ngmlaa kpami kɛ ngɛ Yehowa tsɛe, be mi nɛ osɔfo ɔmɛ ngɛ titimati ɔmɛ kpae wawɛɛ ɔ. 15 Yuda nyumu ɔmɛ he ta ose, nɛ benɛ Yuda nyumu ɔmɛ he ta ose ɔ, anɔkuale Mawu ɔ ye Yeroboam kɛ Israel tsuo nɔ kunimi ngɛ Abiya kɛ Yuda a hɛ mi. 16 Israelbi ɔmɛ tu Yudabi ɔmɛ nya fo, nɛ Mawu ngɔ mɛ kɛ wo Yuda dɛ mi. 17 Abiya kɛ e we bi ɔmɛ gbe a kpɛti nihi babauu, nɛ nyumuhi nɛ a tsɔse* mɛ 500,000 ji nihi nɛ a gbo ngɛ Israelbi ɔmɛ a kpɛti. 18 Lɔ ɔ he ɔ, jamɛ a be ɔ mi ɔ, a ba Israel nyumu ɔmɛ si, se Yuda nyumu ɔmɛ lɛɛ a ye kunimi, ejakaa a kɛ a hɛ fɔ Yehowa, a nɛmɛ ɔmɛ a Mawu ɔ nɔ.* 19 Abiya ya nɔ nɛ e fiee Yeroboam se, nɛ e ngɔ mahi ngɛ e dɛ, Betel kɛ mahi nɛ bɔle lɛ* ɔ, Yeshana kɛ mahi nɛ bɔle lɛ ɔ, kɛ Efrain kɛ mahi nɛ bɔle lɛ ɔ. 20 Nɛ Yeroboam ná we e he wami ɔ hu ngɛ Abiya be ɔ mi; lɔ ɔ se ɔ, Yehowa fia lɛ nɔ́ nɛ e gbo.
21 Se Abiya he wami ɔ ba pue nɔ wawɛɛ. Pee se ɔ, e ngɔ yihi 14, nɛ e fɔ binyumuhi 22 kɛ biyihi 16. 22 Abiya he sane nɛ piɛ, níhi nɛ e pee kɛ níhi nɛ e de ɔ, a ngma ngɛ gbalɔ Ido ningma amɛ* a mi.
14 Kɛkɛ nɛ Abiya gbo* nɛ a pu lɛ ngɛ David Ma a mi; nɛ e binyumu Asa ba ye matsɛ ngɛ e se. Ngɛ Asa be ɔ mi ɔ, tue mi jɔmi hi zugba a nɔ jeha nyɔngma.
2 Asa pee nɔ́ nɛ hi kɛ nɔ́ nɛ da ngɛ Yehowa, e Mawu ɔ hɛ mi. 3 E je ma se afɔle sami latɛ ɔmɛ kɛ hehi nɛ ya hiɔwe* ɔ, nɛ e ywia wɔ titima amɛ, nɛ e poo wɔ tso* ɔmɛ. 4 Jehanɛ hu ɔ, e de Yudabi ɔmɛ kaa a hla Yehowa, a nɛmɛ a Mawu ɔ se blɔ, nɛ́ a ye e Mlaa a kɛ kita a nɔ. 5 Nɛ e je hehi nɛ ya hiɔwe ɔ, kɛ tsopa kɛ e he via sami ní ɔmɛ ngɛ Yuda ma amɛ tsuo a mi, nɛ tue mi jɔmi hi matsɛ yemi ɔ mi ngɛ e yi nɔ. 6 Akɛnɛ tue mi jɔmi ngɛ zugba a nɔ, nɛ nɔ ko nɔ ko kɛ lɛ hwui ta ngɛ jamɛ a jeha amɛ a mi he je ɔ, e po mahi nɛ́ a fia gbogbo wo a he ngɛ Yuda, ejakaa Yehowa ha lɛ he jɔmi. 7 Asa de Yuda ke: “Nyɛ ha nɛ waa po ma nɛ ɔmɛ nɛ waa fia gbogbohi kɛ wo a he, nɛ waa ma mɔhi, kɛ a nya agbohi* kɛ a se lami dadehi. Ejakaa loloolo ɔ, zugba a ngɛ wa dɛ, akɛnɛ wa hla Yehowa wa Mawu ɔ se blɔ ɔ he je. Wa hla e se blɔ, nɛ e ha wɔ he jɔmi ngɛ he fɛɛ he.” Lɔ ɔ he ɔ, a nyɛ nɛ a po ma amɛ.
8 Asa ngɛ tabuli 300,000 nɛ a je Yuda, nɛ a dla a he kɛ tsɛ̃i nguahi, kɛ akplɔhi. Nɛ e ngɛ tabuli nɛ a he wa 280,000 nɛ a je Benyamin, nɛ a hɛɛ tsɛ̃i tsɔwitsɔwihi* nɛ a dla a he kɛ kɛ̃ɛ̃hi.*
9 Pee se ɔ, Zera, nɛ ji Etiopiano ɔ ngɔ tabuli 1,000,000 kɛ ta zugba lɛhi 300 kɛ ba tua mɛ. Benɛ e su Mareshah a, 10 Asa je kpo kɛ ya tua lɛ, nɛ a gba ta ngɛ Zefata Dɔgba a mi ngɛ Mareshah. 11 Kɛkɛ nɛ Asa tsɛ Yehowa, e Mawu ɔ nɛ e de lɛ ke: “Oo Yehowa, e he wɛ ha mo kaa o maa ye bua nihi, a he hiɛ jio, a be he wami jio. Oo Yehowa wa Mawu, moo ye bua wɔ, ejakaa wa ngɔ wa hɛ kɛ fɔ o nɔ,* nɛ wa ba ngɛ o biɛ mi konɛ wa ba tua nimli babauu nɛ ɔ. Oo Yehowa, mo ji wa Mawu. Ko ha nɛ adesa nɛ gboɔ ɔ nɛ ye o nɔ kunimi.”
12 Lɔ ɔ he ɔ, Yehowa ye Etiopiabi ɔmɛ a nɔ kunimi ngɛ Asa kɛ Yuda hɛ mi, nɛ Etiopiabi ɔmɛ tu fo. 13 Asa kɛ ni ɔmɛ nɛ a piɛɛ e he ɔ fiee a se hluu kɛ ya su Gerar tɔɔ, nɛ a gbe Etiopiabi ɔmɛ hluu kɛ ya si be nɛ a ti nɔ kake ngmelu po píɛ, ejakaa Yehowa kɛ e tabo ɔ kpata a hɛ mi pɛsɛpɛsɛ. Lɔ ɔ se ɔ, a muɔɔ ta yibu ní babauu nitsɛ kɛ je. 14 Jehanɛ hu ɔ, a kpata mahi tsuo nɛ a bɔle Gerar a hɛ mi, ejakaa Yehowa ha nɛ gbeye nu mɛ; nɛ a ha ní ngɛ ma amɛ tsuo a mi, ejakaa ní babauu ngɛ ma amɛ a mi. 15 Jehanɛ hu ɔ, a ya tua nihi nɛ a lɛɛ lohwehi ɔ a bo tsu ɔmɛ, nɛ a nuu tohi babauu kɛ afukpɔngɔhi, nɛ lɔ ɔ se ɔ, a kpale kɛ ho Yerusalem ya.
15 Jehanɛ ɔ, Mawu mumi ɔ ba Oded binyumu Azaria nɔ. 2 Lɔ ɔ he ɔ, e je kpo nɛ e kɛ Asa ya kpe, nɛ e de lɛ ke: “Oo Asa, o kɛ Yuda tsuo kɛ Benyamin, nyɛɛ bu mi tue! Be abɔ nɛ nyɛɛ kɛ Yehowa ngɛ nɛ ɔ, lɛ hu e kɛ nyɛ ngɛ; nɛ ke nyɛ hla e se blɔ ɔ, e ma ha nɛ nyɛɛ na lɛ, se ke nyɛ kua lɛ ɔ, lɛ hu e ma kua nyɛ. 3 Israel hi si be kɛkɛɛ* nɛ́ anɔkuale Mawu ɔ piɛɛ we a he, a be osɔfo nɛ e maa tsɔɔ mɛ ní, nɛ a be mlaa ko hulɔ. 4 Se benɛ a ngɛ haomi mi ɔ, a kpale kɛ ba Yehowa, Israel Mawu ɔ ngɔ, nɛ a hla e se blɔ, nɛ e ha nɛ a na lɛ. 5 Jamɛ a be ɔ mi ɔ, nɔ ko nyɛ we nɛ e hiaa blɔ slɔkee,* ejakaa basabasa ngɛ nihi tsuo nɛ a ngɛ zugba amɛ a nɔ ɔ a kpɛti. 6 Je ma ngɛ je ma hɛ mi kpatae, nɛ ma ngɛ ma hɛ mi kpatae, ejakaa Mawu ngɔ haomi slɔɔtohi kɛ ba, nɛ lɔ ɔ kɛ basabasa peemi ba a kpɛti. 7 Se nyɛɛ lɛɛ, nyɛ he nɛ wa nɛ nyɛ kɔni mi nɛ ko jɔ̃,* ejakaa a maa wo nyɛ hiɔ ngɛ nyɛ ní tsumi ɔ nya.”
8 Benɛ Asa nu munyu nɛ ɔmɛ kɛ gbalɔ Oded gbami ɔ, oya nɔuu nɛ e ná kã, nɛ e je wɔhi nɛ a he ngɛ tai ɔ kɛ je Yuda zugba a nɔ tsuo, kɛ Benyamin, kɛ mahi nɛ e ngɔ ngɛ Efraim yoku ɔmɛ a nɔ ɔ mi, nɛ e kpale ma Yehowa afɔle sami latɛ ɔ nɛ ngɛ Yehowa ablanaa a hɛ mi ɔ. 9 Nɛ e bua Yuda tsuo kɛ Benyamin kɛ nibwɔhi nɛ a je Efraim kɛ Manase kɛ Simeon kɛ ba piɛɛ a he ɔ a nya, ejakaa benɛ a na kaa Yehowa e Mawu ɔ kɛ lɛ ngɛ ɔ, a ti nihi babauu tu fo kɛ je Israel kɛ ba e ngɔ. 10 Lɔ ɔ he ɔ, a bua a he nya ngɛ Yerusalem ngɛ Asa nɔ yemi jeha nɛ ji 15 ɔ we nyɔhiɔ etɛne ɔ mi. 11 Jamɛ a ligbi ɔ, a ngɔ na 700 kɛ jijɔ 7,000 ngɛ ta yibu ní nɛ a kɛ ba a mi kɛ sã afɔle ha Yehowa. 12 Jehanɛ hu ɔ, a so kaa a ma hla Yehowa, a nɛmɛ a Mawu ɔ se blɔ kɛ a tsui tsuo kɛ a klaa* tsuo. 13 Nɔ fɛɛ nɔ nɛ e be Yehowa, Israel Mawu ɔ se blɔ hlae ɔ, a maa gbe lɛ, nɔ nyafii jio, nɔmlɔ ngua jio, nyumu jio, yo jio. 14 Lɔ ɔ he ɔ, a kɛ gbi nɛ nya wa kã Yehowa kita, nɛ a kpa ngmlaa kɛ bua jɔmi, nɛ a kpa titimatihi kɛ bɛhi. 15 Nɛ Yuda tsuo nya ngɛ kita a he je, ejakaa a kɛ a tsui tsuo lɛ kã kita a nɛ, nɛ a kɛ hɛdɔ hla e se blɔ, nɛ e ha nɛ a na lɛ, nɛ Yehowa ya nɔ nɛ e ha mɛ he jɔmi ngɛ he fɛɛ he.
16 Matsɛ Asa kpa Maaka nɛ ji e maa po manyɛ yemi, ejakaa e pee wɔ ko nɛ he ngɛ tai nɛ́ a kɛ jaa wɔ tso* ɔ. Asa po e maa wɔ ɔ nɛ he ngɛ tai ɔ kɛ fɔ si, nɛ e poo mi tsɔwitsɔwi, nɛ e sã ngɛ Kidron Dɔgba a mi. 17 Se a je we hehi nɛ ya hiɔwe* ɔ ngɛ Israel. Se kɛ̃ ɔ, Asa kɛ e tsui tsuo ha Mawu e wami ligbi ɔmɛ tsuo. 18 Nɛ e ngɔ níhi nɛ e kɛ e tsɛ ɔ pee mɛ klɔuklɔu ɔ kɛ ba anɔkuale Mawu ɔ we ɔ; sika hiɔ, sika tsu, kɛ ní slɔɔtohi. 19 Ta ko ta ko ti si kɛ ya si Asa nɔ yemi jeha nɛ ji 35 ɔ mi.
16 Ngɛ Asa nɔ yemi jeha nɛ ji 36 mi ɔ, Israel Matsɛ Baasha kuɔ kɛ ba tua Yuda, nɛ e bɔni Rama pomi ekohu* konɛ e kɛ tsi blɔ, nɛ́ nɔ ko nɛ ko je Yuda Matsɛ Asa ngɔ kɛ ho, aloo e ba e ngɔ.* 2 Kɛkɛ nɛ Asa ngɔ sika hiɔ kɛ sika tsu kɛ je Yehowa we ɔ juetli to he ɔmɛ kɛ matsɛ we ɔ mi, nɛ e tsɔ nɛ a kɛ ya ha Siria Matsɛ Benhadad nɛ ngɛ Damasko ɔ, nɛ e de lɛ ke: 3 “Somi ko ngɛ i kɛ mo wa kpɛti, kɛ ye tsɛ kɛ o tsɛ a kpɛti. I kɛ sika hiɔ kɛ sika tsu ngɛ mo manee. Moo ba nɛ o ba po somi nɛ ngɛ o kɛ Israel Matsɛ Baasha nyɛ kpɛti ɔ mi konɛ e je ye zugba a nɔ.”
4 Benhadad bu Matsɛ Asa tue, nɛ e wo e tabo ɔmɛ a nya dali ɔmɛ blɔ kɛ ho, nɛ a ya tua Israel ma amɛ, nɛ a kpata Iyon, Dan, Abel Maim, kɛ nito hehi tsuo nɛ ngɛ Naftali ma amɛ a mi ɔ a hɛ mi. 5 Benɛ Baasha nu he ɔ, oya nɔuu nɛ e kpa Rama pomi,* nɛ e je ní nɛ e ngɛ tsue ngɛ he ɔ he. 6 Kɛkɛ nɛ Matsɛ Asa bua Yudabi ɔmɛ tsuo a nya nɛ a ya muɔɔ tɛhi kɛ tsohi nɛ Baasha kɛ ngɛ Rama poe ɔ, nɛ e kɛ ya po Geba kɛ Mizpa ekohu.
7 Jamɛ a be ɔ mi ɔ, ní nalɔ Hanani ba Yuda Matsɛ Asa ngɔ nɛ e ba de lɛ ke: “Akɛnɛ o kɛ o hɛ fɔ Siria matsɛ ɔ nɔ* nɛ o kɛ o hɛ fɔɛ Yehowa, o Mawu ɔ nɔ* he je ɔ, Siria matsɛ ɔ tabo ɔ je o dɛ. 8 Tse Etiopiabi ɔmɛ kɛ Libiabi ɔmɛ a tabo ɔ hiɛ babauu, nɛ a ngɛ zugba lɛhi kɛ okpɔngɔ nɔ hili fuu? Se akɛnɛ o ngɔ o hɛ kɛ fɔ Yehowa nɔ he je ɔ, e ngɔ mɛ kɛ wo o dɛ mi. 9 Ejakaa Yehowa hɛngmɛ ngɛ si poe kɛ ngɛ yae kɛ ngɛ bae ngɛ zugba a nɔ tsuo, konɛ e je e he wami ɔ kpo ngɛ nihi nɛ a kɛ a tsui tsuo ha lɛ ɔ a blɔ fa mi.* Ngɛ sane nɛ ɔ mi ɔ, o je kuasia; kɛ je amlɔ nɛ ɔ kɛ yaa a, tahi maa nyɛɛ o se.”
10 Se Asa mi mi fu ní nalɔ ɔ, nɛ e wo lɛ tsu,* ejakaa nɔ́ nɛ ɔ wo e mi mi la. Nɛ jamɛ a be ɔ mi nɔuu ɔ, Asa bɔni ni ɔmɛ a kpɛti ni komɛ yi mi wami. 11 Jehanɛ ɔ, Asa he sane, kɛ je sisije kɛ ya si nyagbe ɔ, a ngma ngɛ Yuda Matsɛmɛ Ɔmɛ A Womi ɔ kɛ Israel Matsɛmɛ Ɔmɛ A Womi ɔ mi.
12 Ngɛ Asa nɔ yemi jeha nɛ ji 39 ɔ mi ɔ, Asa nu nane hiɔ ko, nɛ hiɔ ɔ mi ba wa wawɛɛ; nɛ benɛ e be he wami ɔ po ɔ, e yɛ Yehowa ngɔ, mohu ɔ, hiɔ tsali a ngɔ nɛ e ya. 13 Lɔ ɔ se ɔ, Asa gbo;* e gbo ngɛ e nɔ yemi jeha 41 ɔ mi. 14 Nɛ a ya pu lɛ ngɛ yɔkɔ ngua nɛ e tsua kɛ ha e he ngɛ David Ma a mi ɔ mi, nɛ a kɛ lɛ fɔ nɔ́ nɛ a kɛ gbogboe fɔɔ nɔ ɔ nɔ. Nɔ́ ɔ nɔ hyi tɔ kɛ balsam nu kɛ nu nɛ a je blɔ nɛ a kɛ tsopa slɔɔtohi pee. Jehanɛ hu ɔ, a slɛ la ko nɛ ngɛ tsoe gegeege kɛ ha lɛ kɛ pee e ya a.*
17 Nɛ e binyumu Yehoshafat ba ye matsɛ ngɛ e se, nɛ e ha nɛ he blɔ nɛ e ná ngɛ Israel nɔ ɔ pi si wawɛɛ. 2 E to tabuli ngɛ Yuda ma amɛ nɛ a fia gbogbo wo a he ɔ tsuo mi, nɛ e to tabohi ngɛ Yuda zugba a nɔ, kɛ Efraim ma amɛ nɛ́ e tsɛ Asa kpɔ̃ ɔ a mi. 3 Yehowa ya nɔ nɛ e kɛ Yehoshafat hi si, ejakaa e nyɛɛ e nɛnɛ David blɔ ɔmɛ a nɔ, nɛ e hla we Baal amaga amɛ a se blɔ. 4 Ejakaa e hla e tsɛ ɔ Mawu ɔ se blɔ, nɛ e ye e kita a nɔ,* nɛ e nyɛɛ we Israel ní peepee ɔmɛ a se. 5 Yehowa ha nɛ matsɛ yemi ɔ ma si kpɛii ngɛ Yehoshafat dɛ mi; nɛ Yuda tsuo ya nɔ nɛ a ke Yehoshafat ní, nɛ e ná ní kɛ hɛ mi nyami babauu. 6 E kɛ kã nyɛɛ Yehowa blɔ ɔmɛ a nɔ, nɛ e je hehi nɛ ya hiɔwe* ɔ kɛ wɔ tso* ɔmɛ po ngɛ Yuda.
7 Ngɛ e nɔ yemi jeha etɛne ɔ mi ɔ, e tsɔ nɛ a ya tsɛ e ma nikɔtɔmahi, nɛ ji Ben Hail, Obadia, Zakaria, Netanel, kɛ Mikaya kɛ ba konɛ a ya tsɔɔ ní ngɛ Yuda ma amɛ a mi. 8 Levibi nɛ ɔmɛ piɛɛ a he: Shemaya, Netania, Zebadia, Asahel, Shemiramot, Yehonatan, Adoniya, Tobiya, kɛ Tobadoniya, nɛ osɔfo Elishama kɛ osɔfo Yehoram hu piɛɛ a he. 9 A bɔni ní tsɔɔmi ngɛ Yuda, nɛ a hɛɛ Yehowa Mlaa womi ɔ ngɛ a dɛ, nɛ a ya kpa Yuda ma amɛ tsuo a mi, nɛ a tsɔɔ ni ɔmɛ ní.
10 Nɛ matsɛ yemi ɔmɛ tsuo nɛ a ngɛ zugba amɛ nɛ bɔle Yuda a nɔ ɔ, Yehowa ha nɛ gbeye nu mɛ, nɛ a kɛ Yehoshafat hwui ta. 11 Nɛ Filistibi ɔmɛ ngɔ nike ní kɛ sika kɛ ba ha Yehoshafat kaa tó. Arabiabi ɔmɛ hu ngɔ agbosu 7,700 kɛ akpakpo 7,700 ngɛ a to ɔmɛ a kpɛti kɛ ba ha lɛ.
12 Yehoshafat he wami ɔ ya nɔ nɛ e pue nɔ wawɛɛ nitsɛ, nɛ e ya nɔ nɛ e po mahi nɛ a fia gbogbo wo a he kɛ nito he mahi ngɛ Yuda. 13 E pee ní nguanguahi ngɛ Yuda ma amɛ a mi, nɛ e ná tabuli, nɛ a ji tatsɛmɛ nɛ a he wa ngɛ Yerusalem. 14 A gba nimli nɛ ɔmɛ kɛ wo kuuhi a mi ngɛ a tsɛmɛ a we ɔmɛ a nya: ngɛ Yuda nimli akpehi a nya dali ɔmɛ a kpɛti ɔ, nya dalɔ Adnah, nɛ tatsɛmɛ nɛ a he wa 300,000 piɛɛ e he. 15 Nɛ nɔ nɛ ngɛ e sisi ji nya dalɔ Yehohanan, nɛ nihi 280,000 piɛɛ e he. 16 Nɛ Zikri binyumu Amasia hu ngɛ e sisi; e ngɔ e he kɛ ha faa kaa e ma tsu Yehowa sɔmɔmi ní tsumi ɔ, nɛ tatsɛmɛ nɛ a he wa 200,000 piɛɛ e he. 17 Nɛ ngɛ Benyamin wɛtso ɔ mi ɔ, Eliada; e ji tatsɛ nɛ e he wa, nɛ nyumuhi nɛ a mia kɛ kɛ̃ɛ̃ kɛ tsɛ̃i 200,000 piɛɛ e he. 18 Nɛ nɔ nɛ ngɛ e sisi ji Yehozabad, nɛ nyumuhi nɛ a dla a he kɛ ha ta hwumi 180,000 piɛɛ e he. 19 Ni nɛ ɔmɛ sɔmɔɔ matsɛ ɔ, slo nihi nɛ matsɛ ɔ ngɔ mɛ kɛ to Yuda mahi tsuo nɛ a fia gbogbo wo a he ɔ mi.
18 Yehoshafat ná ní kɛ hɛ mi nyami babauu, se e kɛ Ahab so gba si himi somi. 2 Lɔ ɔ he ɔ, jeha komɛ a se ɔ, e kple kɛ ho Ahab ngɔ ya ngɛ Samaria, nɛ Ahab ngɔ jijɔhi kɛ nahi babauu kɛ sã afɔle ha lɛ kɛ nihi nɛ a piɛɛ e he ɔ. Nɛ e wo* e yi mi kaa e piɛɛ e he nɛ a kuɔ kɛ ya tua Ramot Gilead. 3 Kɛkɛ nɛ Israel Matsɛ Ahab bi Yuda Matsɛ Yehoshafat ke: “O kɛ mi maa ya Ramot Gilead lo?” Yehoshafat ha lɛ heto ke: “Imi kɛ mo ɔ, nimli kake ji wɔ, nɛ ye ma a, o ma, nɛ ma ye bua mo ngɛ ta a mi.”
4 Se Yehoshafat de Israel matsɛ ɔ ke: “I kpa mo pɛɛ, mo bi Yehowa juɛmi kekle.” 5 Lɔ ɔ he ɔ, Israel matsɛ ɔ bua gbali ɔmɛ a nya, nyumuhi 400, nɛ e bi mɛ ke: “Anɛ waa ya nɛ waa kɛ Ramot Gilead nɛ ya hwu ta, aloo e sɛ nɛ ma ya?” A de ke: “Kuɔɔ kɛ ya, nɛ anɔkuale Mawu ɔ maa ngɔ ma a kɛ wo matsɛ ɔ dɛ mi.”
6 Kɛkɛ nɛ Yehoshafat de ke: “Anɛ Yehowa gbalɔ ko be hiɛ ɔ lo? Ha nɛ wa bi ní kɛ gu lɛ hu e nɔ.” 7 Nɛ Israel matsɛ ɔ de Yehoshafat ke: “E piɛ nyumu kake ko nɛ wa ma nyɛ ma bi Yehowa juɛmi ngɛ e ngɔ; se i sume e sane kulaa, ejakaa e gbɛ nɔ́ kpakpa ko ngɛ ye he gblee, nɔ́ yayami pɛ lɛ e gbaa be fɛɛ be. Lɛ ji Mikaya, Imla binyumu ɔ.” Se Yehoshafat de ke: “E sɛ nɛ matsɛ ɔ nɛ de nɔ́ ko kaa jã.”
8 Lɔ ɔ he ɔ, Israel matsɛ ɔ tsɛ matsɛ we ɔ mi nɔkɔtɔma ko, nɛ e de lɛ ke: “Yaa ngɔ Mikaya, Imla binyumu ɔ kɛ ba esɔ.” 9 Jamɛ a be ɔ mi ɔ, Israel matsɛ ɔ kɛ Yuda Matsɛ Yehoshafat tsuo hii si ngɛ a matsɛ sɛhi a nɔ kɛ a he matsɛ tadehi; a hii si ngɛ ngma fiaami he ɔ ngɛ Samaria agbo ɔ nya, nɛ gbali ɔmɛ tsuo ngɛ gbae ngɛ a hɛ mi. 10 Kɛkɛ nɛ Zedekia, Kenaana binyumu ɔ pee dade kolihi kɛ ha e he, nɛ e de ke: “Nɔ́ nɛ Yehowa ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ, ‘O maa ngɔ koli nɛ ɔmɛ kɛ hɛɛ* Siriabi ɔmɛ kɛ ya si be nɛ o ma kpata a hɛ mi kulaa.’” 11 Gbali kpa amɛ tsuo ngɛ gbae jã nɔuu, nɛ a ngɛ dee ke: “Kuɔɔ kɛ ya Ramot Gilead, nɛ o maa ye manye; Yehowa maa ngɔ ma a kɛ wo matsɛ ɔ dɛ mi.”
12 Lɔ ɔ he ɔ, tsɔlɔ ɔ nɛ e ya tsɛ Mikaya a de Mikaya ke: “Hyɛ! Gbali ɔmɛ tsuo a nya sɔ, nɛ a ngɛ manye munyu tue kɛ ngɛ matsɛ ɔ tsɔɔe. I kpa mo pɛɛ, ha nɛ o munyu ɔ kɛ a munyu ɔ nɛ kɔ, nɛ́ o tu manye munyu.” 13 Se Mikaya de ke: “Be abɔ nɛ Yehowa ngɛ nɛ ɔ, nɔ́ nɛ ye Mawu ɔ ma de ɔ, lɔ ɔ nɛ ma de.” 14 Kɛkɛ nɛ e ba matsɛ ɔ ngɔ, nɛ matsɛ ɔ bi lɛ ke: “Mikaya, waa ya nɛ waa kɛ Ramot Gilead nɛ ya hwu ta, aloo ma ko ya?” Oya nɔuu nɛ e ha heto ke: “Kuɔɔ kɛ ya, nɛ o maa ye manye; a maa ngɔ mɛ kɛ wo nyɛ dɛ mi.” 15 Kɛkɛ nɛ matsɛ ɔ bi lɛ ke: “Si enyɛmɛ nɛ ma kã mo kita kaa o ko de mi nɔ́ kpa ko pe anɔkuale ɔ pɛ ngɛ Yehowa biɛ mi?” 16 Enɛ ɔ he ɔ, Mikaya de ke: “I na Israelbi ɔmɛ tsuo nɛ a gbɛ fĩa yoku ɔmɛ a nɔ kaa jijɔhi nɛ a be hyɛlɔ. Yehowa de ke: ‘Nimli nɛ ɔmɛ be nyɔmtsɛ. Ha a ti nɔ fɛɛ nɔ nɛ kpale e se kɛ ho e we mi ya ngɛ tue mi jɔmi mi.’”
17 Kɛkɛ nɛ Israel matsɛ ɔ de Yehoshafat ke: “Anɛ i de we mo ke, ‘E be nɔ́ kpakpa ko gbae ngɛ ye he kaa ja nɔ́ yayami pɛ’ lo?”
18 Kɛkɛ nɛ Mikaya de ke: “Enɛ ɔ he ɔ, nyɛɛ bu nɔ́ nɛ Yehowa de ɔ tue: I na Yehowa nɛ e hii si ngɛ e matsɛ sɛ ɔ nɔ, nɛ hiɔwe tabo ɔ tsuo daa si ngɛ e hiɔ nɔ kɛ e muɔ nɔ. 19 Nɛ Yehowa bi ke, ‘Mɛnɔ maa sisi Israel Matsɛ Ahab konɛ e kuɔ kɛ ho nɛ e ya gbo ngɛ Ramot Gilead?’ Nɔ ko de kikɛ, nɛ nɔ ko hu de kikɛ. 20 Kɛkɛ nɛ mumi* ko je kpo nɛ e ba da si ngɛ Yehowa hɛ mi, nɛ e de ke: ‘Ma sisi lɛ.’ Yehowa bi lɛ ke, ‘Mɛni blɔ nɔ o maa gu kɛ pee jã?’ 21 E he nɔ ke, ‘Ma ya, nɛ ma ya ngɔ lakpa munyu kɛ wo e gbali ɔmɛ tsuo a nya.’* Lɔ ɔ he ɔ, e de lɛ ke, ‘O maa sisi lɛ niinɛ, nɛ o maa ye manye hulɔ. Yaa nɛ o ya pee jã.’ 22 Nɛ amlɔ nɛ ɔ, Yehowa ngɔ lakpa munyu* kɛ wo o gbali nɛ ɔmɛ tsuo a nya, se Yehowa de ke e kɛ haomi maa ba o nɔ.”
23 Kɛkɛ nɛ Zedekia, Kenaana binyumu ɔ su Mikaya he, nɛ e gba e tue mi ma, nɛ e bi lɛ ke: “Jije Yehowa mumi ɔ gu kɛ be ye he loko e kɛ mo ba tu munyu ɔ?” 24 Mikaya ha heto ke: “Hyɛ! Ligbi nɛ o ma ya sɛ se tsu ɔ mi nɛ o ma ya laa o he ɔ, kɛkɛ o maa na.” 25 Kɛkɛ nɛ Israel matsɛ ɔ de ke: “Nyɛɛ ngɔ Mikaya kɛ ya ha Amon, nɛ ji ma a mi nɔkɔtɔma a, kɛ Yoash, nɛ ji matsɛ ɔ binyumu ɔ. 26 Nyɛ de mɛ ke, ‘Nɔ́ nɛ matsɛ ɔ ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ: “Nyɛɛ wo nyumu nɛ ɔ tsu, nɛ́ nyɛ gbɔ niye ní kɛ nyu nɛ nyɛ ma ha lɛ ɔ nɔ, kɛ ya si be nɛ ma kpale kɛ ba ngɛ tue mi jɔmi mi.”’” 27 Se Mikaya de ke: “Ke o kpale kɛ ba ngɛ tue mi jɔmi mi fii, lɛɛ pi Yehowa nɛ kɛ mi tu munyu ɔ mɔ.” Lɔ ɔ se ɔ, e de hu ke: “Nyɛ tsuo nyɛ kadi.”
28 Enɛ ɔ he ɔ, Israel matsɛ ɔ kɛ Yuda Matsɛ Yehoshafat kuɔ kɛ ho Ramot Gilead ya. 29 Jehanɛ ɔ, Israel matsɛ ɔ de Yehoshafat ke: “Ma tsake ye he kɛ ya ta a konɛ a ko le ye mi tso, se moo lɛɛ, e sa nɛ o wo o matsɛ tade ɔ.” Lɔ ɔ he ɔ, Israel matsɛ ɔ tsake e he konɛ a ko le e mi tso, nɛ a ho ta a ya. 30 Jamɛ a be ɔ mi ɔ, Siria matsɛ ɔ fã e ta zugba lɛ mi hili a nyatsɛmɛ ɔmɛ ke: “Nyɛɛ kɛ nɔ ko nɔ ko nɛ ko hwu ta, nɔ nyafii jio, nɔmlɔ ngua jio, kaa ja Israel matsɛ ɔ pɛ.” 31 Nɛ benɛ ta zugba lɛ mi hili a nyatsɛmɛ ɔmɛ na Yehoshafat ɔ, oya nɔuu nɛ a de a he ke: “Israel matsɛ ɔ ji nɛ ɔ nɛ.” Lɔ ɔ he ɔ, a je a hɛ kɛ pi lɛ konɛ a kɛ lɛ nɛ hwu ta; nɛ Yehoshafat bɔni ngmlaa kpami kaa a ba ye bua lɛ, nɛ Yehowa ye bua lɛ, nɛ amlɔ nɔuu ɔ, Mawu ha nɛ a kpale ngɛ e se. 32 Benɛ ta zugba lɛ mi hili a nyatsɛmɛ ɔmɛ na kaa tsa pi lɛ ji Israel matsɛ ɔ, oya nɔuu nɛ a kpale ngɛ e se.
33 Se nyumu ɔmɛ a kpɛti nɔ kake tsɛ̃ e kɛ̃ɛ̃ ɔ tlukaa,* nɛ e ya gbɔ Israel matsɛ ɔ ngɛ e dade tade ɔ nya kpemi he ɔ. Lɔ ɔ he ɔ, matsɛ ɔ de e ta zugba lɛ hɛɛlɔ ɔ ke: “Mo plɛ o he nɛ o ngɔ mi kɛ je ta a nya* kɛ ho, ejakaa i plaa wawɛɛ nitsɛ.” 34 Jamɛ a ligbi ɔ tsuo ɔ, ta a mi wa wawɛɛ, nɛ a pɛtɛ matsɛ ɔ he kɛ da si ngɛ ta zugba lɛ ɔ mi, nɛ e hɛ mi tsɔɔ Siriabi ɔmɛ kɛ ya si gbɔkuɛ; nɛ e gbo benɛ pu nɔ si ɔ.
19 Kɛkɛ nɛ Yuda Matsɛ Yehoshafat kpale kɛ ho lɛ nitsɛ e we* mi ya ngɛ Yerusalem slɔkee.* 2 Ní nalɔ Hanani binyumu Yehu je kpo nɛ e kɛ Matsɛ Yehoshafat ya kpe, nɛ e de lɛ ke: “Anɛ yayami peeli lɛ e sa kaa o ye bua lo, nɛ nihi nɛ a nyɛɔ Yehowa lɛ e sa kaa o suɔ lo? Nɔ́ nɛ ɔ he je ɔ, Yehowa mi mi fu mo. 3 Se kɛ̃ ɔ, Mawu na ní kpakpahi ngɛ o mi, ejakaa o je wɔ tso* ɔmɛ ngɛ zugba a nɔ, nɛ o dla o tsui* kaa o ma hla anɔkuale Mawu ɔ se blɔ.”
4 Yehoshafat ya nɔ nɛ e hi Yerusalem, nɛ e kpale je kpo kɛ ya nyɛɛ ni ɔmɛ a nɔ kɛ je Beersheba kɛ ya si Efraim yoku ɔmɛ a nɔ, konɛ e ya kpale mɛ kɛ ba Yehowa, a nɛmɛ a Mawu ɔ ngɔ. 5 Jehanɛ hu ɔ, e to kojoli ngɛ zugba a nɔ tsuo, ngɛ Yuda mahi nɛ a fia gbogbo wo a he ɔ tsuo mi, ma fɛɛ ma ná e nɔ́. 6 Nɛ e de kojoli ɔmɛ ke: “Nyɛ hɛ nɛ hi nɔ́ nɛ nyɛ ngɛ pee ɔ he, ejakaa pi adesa nɛ nyɛ ngɛ kojoe ha, se mohu Yehowa lɛ nyɛ ngɛ kojoe ha, nɛ ke nyɛ ngɛ kojoe ɔ, e piɛɛ nyɛ he. 7 Amlɔ nɛ ɔ, nyɛ ha nɛ Yehowa gbeye yemi nɛ hi nyɛ mi. Nyɛ hɛ nɛ hi nɔ́ nɛ nyɛ ngɛ pee ɔ he saminya, ejakaa Yehowa, wa Mawu ɔ plɛ we dami sane hɛ mi ngɔ bu si, e hyɛ we nɔ hɛ mi, nɛ e ngɔɛ nyɔ mi ní hulɔ.”
8 Jehanɛ hu ɔ, Yehoshafat ngɔ Levibi ɔmɛ kɛ osɔfo ɔmɛ a ti ni komɛ, kɛ Israelbi ɔmɛ a tsɛmɛ a we ɔmɛ a nyatsɛmɛ ɔmɛ a ti ni komɛ kɛ to Yerusalem konɛ a sɔmɔ kaa kojoli kɛ ha Yehowa, nɛ a hyɛ nihi nɛ a ngɛ Yerusalem ɔ a sanehi a mi ha mɛ. 9 Nɛ e fã mɛ ke: “Nɔ́ nɛ e sa kaa nyɛɛ kɛ Yehowa gbeye yemi, kɛ anɔkuale yemi, kɛ nyɛ tsui tsuo nɛ pee ji: 10 Be fɛɛ be nɛ nyɛ nyɛmimɛ nɛ a ngɛ a ma amɛ a mi ɔ maa ngɔ sane ko nɛ kɔɔ muɔ si puemi, aloo mlaa ko, aloo kita ko, aloo blɔ tsɔɔmihi, aloo kojomihi a he kɛ ba ha nyɛ kaa nyɛɛ hyɛ mi ɔ, nyɛɛ bɔ mɛ kɔkɔ konɛ a ko ye fɔ ngɛ Yehowa hɛ mi; ke pi jã a, e we abofu maa ba nyɛɛ kɛ nyɛ nyɛmimɛ ɔmɛ a nɔ. Enɛ ɔ ji nɔ́ nɛ e sa kaa nyɛɛ pee konɛ nyɛ ko ye fɔ. 11 Hyɛ, osɔfo nɔkɔtɔma Amaria ji nɔ nɛ maa hyɛ nyɛ nɔ ngɛ sane fɛɛ sane nɛ kɔɔ Yehowa he ɔ mi. Zebadia, nɛ ji Ishmael binyumu ɔ ji Yuda we ɔ hɛ mi nyɛɛlɔ ngɛ sane fɛɛ sane nɛ kɔɔ matsɛ ɔ he ɔ mi. Nɛ Levibi ɔmɛ ma sɔmɔ kaa nikɔtɔmahi ha nyɛ. Nyɛ he nɛ wa, nɛ nyɛ tsu ní, nɛ Yehowa nɛ́ piɛɛ nihi nɛ a peeɔ nɔ́ nɛ da a he.”*
20 Pee se ɔ, Moabbi ɔmɛ kɛ Ammonbi ɔmɛ kɛ Amonimbi* komɛ ba konɛ a kɛ Yehoshafat nɛ ba hwu ta. 2 Lɔ ɔ he ɔ, a ya de Yehoshafat ke: “Asafo babauu ko je kpokpa a nɛ ngɛ wo ɔ* he ɔ nɔ, nɛ ji Edom kɛ ba konɛ a ba tua mo, nɛ a ngɛ Hazazon Tamar, nɛ ji Engedi.” 3 Kɛkɛ nɛ Yehoshafat ye gbeye, nɛ e fia e pɛɛ si* kaa e ma hla Yehowa se blɔ. Enɛ ɔ he ɔ, e fã ke Yuda tsuo nɛ ha hwɔ. 4 Kɛkɛ nɛ Yudabi ɔmɛ ba bua a he nya konɛ a ba bi Yehowa juɛmi; a je Yuda ma amɛ tsuo a mi kɛ ba konɛ a ba bi Yehowa juɛmi.
5 Kɛkɛ nɛ Yehoshafat te si, nɛ e da Yuda kɛ Yerusalem asafo ɔ kpɛti ngɛ Yehowa we ɔ mi ngɛ yale ehe ɔ hɛ mi, 6 nɛ e de ke:
“Oo Yehowa, wa nɛmɛ ɔmɛ a Mawu, anɛ pi Mawu ji mo ngɛ hiɔwe lo; anɛ o be he wami ngɛ je ma amɛ a matsɛ yemi ɔmɛ tsuo a nɔ lo? O dɛ mi nɛ he wami kɛ nyɛmi ngɛ, nɛ nɔ ko nɔ ko be nyɛe maa te si kɛ wo mo. 7 Oo wa Mawu, anɛ o fiee we nihi nɛ a ngɛ zugba nɛ ɔ nɔ kɛ ji o ma Israel hɛ mi, nɛ o kɛ ma nɛ ɔ ha we o huɛ Abraham nina a* kaa e weto ní kɛ ya neneene lo? 8 Nɛ a hi nɔ, nɛ a ma jami he ngɛ lejɛ ɔ kɛ ha o biɛ ɔ, nɛ a de ke, 9 ‘Ke amanehlu ko ná wɔ, klaate jio, fɔ bumi jio, gbenɔ hiɔ nɛ sãa nɔ jio, hwɔ jio, ha nɛ waa da si ngɛ we nɛ ɔ mi ngɛ o hɛ mi (ejakaa o biɛ ngɛ we nɛ ɔ mi) nɛ wa tsɛ mo konɛ o ba kpɔ̃ wɔ ngɛ wa we amanehlu ɔ mi, nɛ o bu wɔ tue nɛ o he wa yi wami.’ 10 Amlɔ nɛ ɔ, hyɛ, nyumuhi nɛ a je Ammon, Moab, kɛ Seir yoku ɔmɛ a nɔ ɔ ji nɛ ɔ nɛ, nihi nɛ o ha we nɛ Israel nɛ tua mɛ benɛ Israel kuɔ kɛ je Egipt kɛ ma a. A lɔgɔ mɛ, nɛ a kpataa we a hɛ mi. 11 Amlɔ nɛ ɔ, nɔ́ nɛ a kɛ ngɛ wɔ nane mi toe ji kaa a ma nɛ a ba fiee wɔ kɛ je o weto ní ɔ nɛ o kɛ ha wɔ kaa gbosi ní ɔ nɔ. 12 Oo wa Mawu, o be mɛ kojoe lo? Ejakaa wa be he wami nɛ waa kɛ nimli asafo nɛ a ma wɔ tuami nɛ ɔ maa hwu; nɛ wa li nɔ́ nɛ wa maa pee, se wa ngɛ mo hyɛe.”
13 Jamɛ a be ɔ mi ɔ, Yudabi ɔmɛ tsuo daa si ngɛ Yehowa hɛ mi, a kɛ a yi ɔmɛ kɛ a bimɛ* ɔmɛ, nɛ́ tsɔwi ɔmɛ po piɛɛ he.
14 Kɛkɛ nɛ Yehowa mumi ɔ ba Yahaziel, nɛ ji Levino ɔ, nɛ́ e je Asaf binyumu ɔmɛ a kpɛti ɔ nɔ ngɛ nimli asafo ɔ mi. Yahaziel tsɛ ji Zakaria, Zakaria tsɛ ji Benaya, Benaya tsɛ ji Yeyel, Yeyel tsɛ ji Matania. 15 E de ke: “Yuda tsuo, kɛ nyɛ nihi nɛ nyɛ ngɛ Yerusalem, kɛ Matsɛ Yehoshafat, nyɛɛ bu tue! Nɔ́ nɛ Yehowa ngɛ nyɛ dee ji nɛ ɔ nɛ, ‘Nyɛ ko ye gbeye, nɛ nyɛ ko nu sawale ngɛ nimli babauu nɛ ɔ a he je, ejakaa ta a, pi nyɛ nɔ́, se Mawu nɔ́. 16 Hwɔɔ ɔ, nyɛ kple kɛ ya tua mɛ. A maa kuɔ kɛ gu Ziz blɔ ɔ nɔ kɛ ba, nɛ nyɛ maa na mɛ ngɛ dɔgba a* nya ngɛ Yeruel nga a hɛ mi. 17 E he be hiae nɛ nyɛɛ hwu ta nɛ ɔ. Nyɛɛ da nyɛ blɔ he, nyɛɛ da si kpɛii, nɛ́ nyɛɛ hyɛ bɔ nɛ Yehowa ma he nyɛ yi wami* ha. Oo Yuda kɛ Yerusalem, nyɛ ko ye gbeye, nɛ nyɛ ko nu sawale. Hwɔɔ ɔ, nyɛɛ je kpo kɛ ya tua mɛ, nɛ Yehowa maa piɛɛ nyɛ he.’”
18 Oya nɔuu nɛ Yehoshafat kplã si nɛ e kɛ e hɛ mi bu zugba, nɛ Yuda tsuo, kɛ nihi nɛ a ngɛ Yerusalem ɔ kplã si ngɛ Yehowa hɛ mi, nɛ a ja Yehowa. 19 Kɛkɛ nɛ Levibi ɔmɛ nɛ a ji Kohatbi ɔmɛ kɛ Korabi ɔmɛ a nina amɛ te si nɛ a kɛ gbi nɛ nya wa wawɛɛ je Yehowa, Israel Mawu ɔ yi.
20 E nɔ jena mɔtu mla a, a te si nɛ a je kpo kɛ ho Tekoa nga a nɔ ya. Benɛ a ngɛ kpo jee kɛ yaa a, Yehoshafat te si da si, nɛ e de ke: “Oo Yuda kɛ nyɛ nihi nɛ nyɛ ngɛ Yerusalem, nyɛɛ bu mi tue! Nyɛ ná hemi kɛ yemi ngɛ Yehowa nyɛ Mawu ɔ mi, konɛ nyɛ nyɛ nɛ nyɛɛ da si kpɛii.* Nyɛ ná hemi kɛ yemi ngɛ e gbali ɔmɛ a mi, nɛ nyɛ maa ye manye.”
21 Benɛ e kɛ ni ɔmɛ ya ajla a, e hla nyumuhi konɛ a nyɛɛ tabuli ɔmɛ a hɛ mi kɛ a he tade klɔuklɔuhi, nɛ́ a la ha Yehowa, nɛ a je e yi ke: “Nyɛɛ na Yehowa si, ejakaa e suɔmi nɛ se pui ɔ ngɛ kɛ yaa neneene.”
22 Benɛ a kɛ bua jɔmi bɔni yi jemi lahi lami ɔ, Yehowa wo Ammon nyumu ɔmɛ, kɛ Moab nyumu ɔmɛ, kɛ nyumuhi nɛ a je Seir yoku ɔmɛ a nɔ konɛ a ba tua Yuda a a he ka, nɛ a gbe a sibi pue si. 23 Nɛ Ammonbi ɔmɛ kɛ Moabbi ɔmɛ tua nihi nɛ a je Seir yoku ɔmɛ a nɔ ɔ, nɛ a gbe mɛ, nɛ a kpata a hɛ mi pɛsɛpɛsɛ; nɛ benɛ a kpata Seirbi ɔmɛ a hɛ mi ta a, a ye bua kɛ kpata a sibi a hɛ mi.
24 Se benɛ Yudabi ɔmɛ ba su hwɔɔmi mɔ ɔ he ngɛ nga a nɔ, nɛ́ a hyɛ nimli asafo ɔ, a na kaa a gbo kɛ pueɔ si ngɛ zugba; a ti nɔ kake po píɛ. 25 Lɔ ɔ he ɔ, Yehoshafat kɛ e we bi ɔmɛ ba nɛ a ba ha ní ngɛ a he, nɛ a ná níhi babauu, tadehi, kɛ níhi nɛ a he jua wa, nɛ ji níhi nɛ a je ngɛ a he nɛ a ngɔ. A muɔɔ ní ɔmɛ hluu kɛ ya si be nɛ a nyɛ we nɛ a tloo hu. A kɛ ligbi etɛ lɛ muɔɔ ta yibu ní ɔ, ejakaa e hiɛ babauu nitsɛ. 26 Ngɛ ligbi eywiɛne ɔ nɔ ɔ, a ya bua a he nya ngɛ Beraka Dɔgba a mi, ejakaa lejɛ ɔ nɛ a je Yehowa yi* ngɛ. Lɔ ɔ he je nɛ a wo lejɛ ɔ biɛ ke Beraka* Dɔgba a nɛ, nɛ jã lɛ a tsɛɔ lejɛ ɔ kɛ ba si mwɔnɛ ɔ.
27 Lɔ ɔ se ɔ, Yehoshafat nyɛɛ Yuda nyumu ɔmɛ tsuo, kɛ nyumuhi nɛ a je Yerusalem ɔ a hɛ mi, nɛ a kpale a se kɛ ho Yerusalem ya kɛ nyami, ejakaa Yehowa ha nɛ a nya ngɛ a he nyɛli ɔmɛ a nɔ kunimi nɛ a ye ɔ he je. 28 Lɔ ɔ he ɔ, a ba Yerusalem kɛ kpa sakuhi kɛ sakuhi a fiami, kɛ titimati kpami, nɛ a ya Yehowa we ɔ. 29 Benɛ matsɛ yemi ɔmɛ tsuo nɛ a ngɛ zugba amɛ a nɔ ɔ nu kaa Yehowa ye Israel he nyɛli ɔmɛ a nɔ kunimi ɔ, a ye Mawu gbeye. 30 Lɔ ɔ he ɔ, tue mi jɔmi hi Yehoshafat matsɛ yemi ɔ mi, nɛ e Mawu ɔ ya nɔ nɛ e ha lɛ he jɔmi ngɛ he fɛɛ he.
31 Nɛ Yehoshafat ya nɔ nɛ e ye Yuda nɔ matsɛ. E ye jeha 35 benɛ e bɔni matsɛ yemi ɔ, nɛ e ye nɔ jeha 25 ngɛ Yerusalem. E nyɛ biɛ ji Azuba, nɛ ji Shilhi biyo ɔ. 32 E wo e tsɛ Asa nane. E gba we kɛ ji he, nɛ e pee nɔ́ nɛ da ngɛ Yehowa hɛ mi. 33 Se a je we hehi nɛ ya hiɔwe ɔ,* nɛ ni ɔmɛ dla we a tsui lolo kɛ ha we a nɛmɛ ɔmɛ a Mawu ɔ.
34 Yehoshafat he sane nɛ piɛ, kɛ je sisije kɛ ya si nyagbe ɔ, hyɛ, a ngma ngɛ Hanani binyumu Yehu munyu ɔmɛ nɛ piɛɛ Israel Matsɛmɛ Ɔmɛ A Womi ɔ he ɔ mi. 35 Enɛ ɔ se ɔ, Yuda Matsɛ Yehoshafat, kɛ Israel Matsɛ Ahazia yiwutsotsɛ ɔ ya pee kake. 36 Lɔ ɔ he ɔ, e ha nɛ e piɛɛ e he nɛ a pee melehi konɛ a ya Tarshish. A pee mele ɔmɛ ngɛ Eziongeber. 37 Se Dodavahu nɛ je Maresha a binyumu Eliezer tu gbami munyu ko kɛ si Yehoshafat ke: “Akɛnɛ o kɛ Ahazia ya pee kake he je ɔ, Yehowa ma puɛ o ní tsumi ɔmɛ.” Lɔ ɔ he ɔ, mele ɔmɛ butu, nɛ a nyɛ we nɛ a ya Tarshish.
21 Lɔ ɔ se ɔ, Yehoshafat gbo* nɛ a pu lɛ kɛ piɛɛ e nɛmɛ ɔmɛ a he ngɛ David Ma a mi; nɛ e binyumu Yehoram ba ye matsɛ ngɛ e se. 2 E nyɛminyumu ɔmɛ nɛ ji Yehoshafat binyumu ɔmɛ ji Azaria, Yehiel, Zakaria, Azaria, Mikael, kɛ Shefatia; ni nɛ ɔmɛ tsuo ji Israel Matsɛ Yehoshafat binyumuhi. 3 Nɛ a tsɛ ɔ ha mɛ sika hiɔ, sika tsu, kɛ níhi nɛ a he jua wa babauu kɛ Yuda mahi nɛ a fia gbogbo wo a he; se e kɛ matsɛ yemi ɔ ha Yehoram, ejakaa lɛ ji e kekleekle bi.
4 Benɛ Yehoram nine su e tsɛ ɔ matsɛ yemi ɔ nɔ ɔ, e ha nɛ he blɔ nɛ e ná a pi si wawɛɛ kɛ gu e nyɛminyumu ɔmɛ tsuo nɛ e kɛ klaate gbe mɛ ɔ nɔ, nɛ e gbe Israel ma nikɔtɔma amɛ ekomɛ hulɔ. 5 Yehoram ye jeha 32 benɛ e bɔni matsɛ yemi ɔ, nɛ e ye nɔ jeha kpaanyɔ ngɛ Yerusalem. 6 E ya wo Israel matsɛmɛ ɔmɛ a nane kaa bɔ nɛ Ahab we ɔ mi bimɛ ɔmɛ pee ɔ, ejakaa e ngɔ Ahab biyo kaa e yo; nɛ e ya nɔ nɛ e pee ní yayamihi ngɛ Yehowa hɛ mi. 7 Se Yehowa sume kaa e ma kpata David we ɔ hɛ mi ngɛ somi nɛ e kɛ David so ɔ he je, ejakaa e wo si kaa e ma ha e kɛ e binyumu ɔmɛ kane be fɛɛ be.
8 Ngɛ Yehoram be ɔ mi ɔ, Edom tsɔ Yuda hɛ mi atuã, nɛ a wo matsɛ kɛ ha mɛ nitsɛmɛ a he. 9 Enɛ ɔ he ɔ, Yehoram kɛ e tabuli a nyatsɛmɛ ɔmɛ ngɔ e ta zugba lɛ ɔmɛ tsuo kɛ po mi kɛ ho lejɛ ɔ ya, nɛ e te si nyɔ mi nɛ e ye Edombi ɔmɛ nɛ a bɔle e kɛ ta zugba lɛ mi hili a nyatsɛmɛ ɔmɛ a nɔ kunimi. 10 Se Edom ya nɔ nɛ e tsɔ Yuda hɛ mi atuã kɛ ba si mwɔnɛ ligbi nɛ ɔ. Jamɛ a be ɔ mi ɔ, Libna hu tsɔ e hɛ mi atuã, ejakaa e kua Yehowa, e nɛmɛ a Mawu ɔ. 11 Jehanɛ hu ɔ, e pee hehi nɛ ya hiɔwe* ngɛ Yuda yoku ɔmɛ a nɔ, nɛ lɔ ɔ ha nɛ nihi nɛ a ngɛ Yerusalem ɔ yi Mawu anɔkuale,* nɛ e ha nɛ Yuda tla blɔ.
12 Nyagbenyagbe ɔ, gbalɔ Eliya ngma sɛ gbi ko kɛ mane lɛ ke: “Nɔ́ nɛ Yehowa, o nɛnɛ David Mawu ɔ ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ, ‘O nyɛɛ we o tsɛ Yehoshafat blɔ ɔmɛ a nɔ, nɛ jã kɛ̃ nɛ o nyɛɛ we Yuda Matsɛ Asa hu blɔ ɔmɛ a nɔ. 13 Se o ya nyɛɛ Israel matsɛmɛ ɔmɛ a blɔ ɔ nɔ, nɛ o ha nɛ Yuda kɛ nihi nɛ a ngɛ Yerusalem ɔ yi Mawu anɔkuale* kaa bɔ nɛ Ahab we ɔ hu yi Mawu anɔkuale ɔ,* nɛ o gbe mo nitsɛ o nyɛminyumu ɔmɛ, nɛ ji o tsɛ we ɔ mi bimɛ ɔmɛ nɛ a hi pe mo ɔ po. 14 Enɛ ɔ he ɔ, Yehowa maa ngɔ haomi ngua kɛ ba o we bi ɔmɛ, o binyumu ɔmɛ, o yi ɔmɛ, kɛ níhi tsuo nɛ o ngɛ ɔ nɔ. 15 Nɛ hiɔhi fuu maa nu mo, mini mi hiɔ hu piɛɛ he, kɛ ya si be nɛ hiɔ ɔ ma ha nɛ o mini maa hi kpo jee daa ligbi.’”
16 Kɛkɛ nɛ Yehowa su Filistibi ɔmɛ* kɛ Arabiabi ɔmɛ nɛ a ngɛ Etiopiabi ɔmɛ a kasa nya a kɛ wo Yehoram he. 17 Nɛ a ba tua Yuda, nɛ a sɛ ma a mi pani nya, nɛ a muɔɔ níhi tsuo nɛ a na ngɛ matsɛ we ɔ kɛ ho, nɛ a nuu e binyumu ɔmɛ kɛ e yi ɔmɛ hu kɛ ho; nɛ a si we binyumu ko ha we lɛ kaa ja Yehoahaz,* nɛ ji e binyumu wayoo pe kulaa a pɛ. 18 Nɛ ngɛ nɔ́ nɛ ɔ tsuo se ɔ, Yehowa ha nɛ mini mi hiɔ ko nɛ be tsaba nu lɛ. 19 Be komɛ a se, ngɛ jeha enyɔ se ɔ, hiɔ ɔ ha nɛ e mini je kpo. Hiɔ ɔ ha nɛ e na nɔ́ wawɛɛ loko e gbo; nɛ e we bi ɔmɛ slɛ we la kɛ ha we lɛ kaa bɔ nɛ a slɛ la kɛ ha e nɛmɛ ɔmɛ ɔ. 20 E ye jeha 32 benɛ e bɔni matsɛ yemi ɔ, nɛ e ye nɔ jeha kpaanyɔ ngɛ Yerusalem. Benɛ e gbo ɔ, nɔ ko nɔ ko yi kɔmɔ. Lɔ ɔ he ɔ, a pu lɛ ngɛ David Ma a mi, se a pu we lɛ ngɛ hehi nɛ a puɔ matsɛmɛ ngɛ ɔ.
22 Kɛkɛ nɛ nihi nɛ a ngɛ Yerusalem ɔ wo Ahazia, nɛ ji e binyumu wayoo pe kulaa a matsɛ ngɛ e se, ejakaa basabasa peeli a kuu ɔ nɛ a kɛ Arabiabi ɔmɛ ba sito he ɔ gbe e binyumu nikɔtɔma amɛ tsuo. Lɔ ɔ he ɔ, Ahazia, Yehoram binyumu ɔ bɔni Yuda nɔ yemi kaa matsɛ. 2 Ahazia ye jeha 22 benɛ e bɔni matsɛ yemi ɔ, nɛ e ye nɔ jeha kake ngɛ Yerusalem. E nyɛ biɛ ji Atalia, nɛ ji Omri bibi* ɔ.
3 Ahazia hu ya wo Ahab we ɔ mi bimɛ ɔmɛ a nane, ejakaa e nyɛ ɔ ji nɔ nɛ woɔ lɛ ga nɛ e peeɔ ní yayamihi. 4 Nɛ e ya nɔ nɛ e pee ní yayamihi ngɛ Yehowa hɛ mi kaa bɔ nɛ Ahab we ɔ pee ɔ, ejakaa ngɛ e tsɛ ɔ gbenɔ se ɔ, mɛ lɛ a woɔ lɛ ga, nɛ lɔ ɔ ha nɛ e hɛ mi kpata. 5 E bu a ga womi ɔ tue nɛ e piɛɛ Yehoram, nɛ ji Israel Matsɛ Ahab binyumu ɔ he nɛ a kɛ Siria Matsɛ Hazael ya hwu ta ngɛ Ramot Gilead; lejɛ ɔ nɛ kɛ̃ɛ̃ tsɛli ɔmɛ plaa Yehoram ngɛ. 6 E kpale e se kɛ ho Yezreel ya, konɛ plaami nɛ a plaa lɛ ngɛ Rama benɛ e kɛ Siria Matsɛ Hazael ya hwu ta a, e ya tsa e he.
Yuda Matsɛ Ahazia,* nɛ ji Yehoram binyumu ɔ hu kple kɛ ho Yezreel ya konɛ e ya slaa Ahab binyumu Yehoram, ejakaa a plaa lɛ.* 7 Se Mawu ha nɛ Ahazia hɛ mi kpata ngɛ Yehoram ngɔ nɛ e ba a he je; nɛ benɛ e ba a, e kɛ Yehoram je kpo nɛ a kɛ Yehu, nɛ ji Nimshi bibinyumu* ɔ nɛ Yehowa pɔ lɛ nu kaa e kpata Ahab we ɔ hɛ mi* ɔ ya kpe. 8 Benɛ Yehu bɔni Ahab we ɔ kojomi ɔ, e na Yuda ma nikɔtɔma amɛ kɛ Ahazia nyɛminyumu ɔmɛ a binyumu ɔmɛ, nɛ́ a sɔmɔɔ Ahazia a, nɛ e gbe mɛ. 9 Lɔ ɔ se ɔ, e hla Ahazia; a ya nu lɛ ngɛ Samaria, ngɛ he nɛ e ya laa ngɛ ɔ, nɛ a ngɔ lɛ kɛ ba ha Yehu. Nɛ a gbe lɛ nɛ a pu lɛ, ejakaa a de ke: “Yehoshafat, nɔ nɛ e kɛ e tsui tsuo hla Yehowa se blɔ ɔ bibinyumu ji lɛ.” Nɔ ko be Ahazia we ɔ mi nɛ ngɛ he wami nɛ e kɛ maa ye nɔ ngɛ matsɛ yemi ɔ mi.
10 Benɛ Atalia, nɛ ji Ahazia nyɛ ɔ na kaa e binyumu ɔ gbo ɔ, e te si nɛ e kpata nihi tsuo nɛ a ngɛ he blɔ kaa a yeɔ matsɛ nɛ a je Yuda we ɔ mi ɔ a hɛ mi.* 11 Se Yehoshabeat, nɛ ji matsɛ ɔ biyo ɔ ngɔ Yehoash, Ahazia binyumu ɔ, nɛ e ju lɛ ngɛ matsɛ binyumu ɔmɛ nɛ a maa gbe mɛ ɔ a kpɛti, nɛ e ngɔ lɛ kɛ e nɔ hyɛlɔ ɔ kɛ ya to ngɛ se tsu ko nɛ a hwɔɔ mi ɔ mi. Yehoshabeat, nɛ ji Matsɛ Yehoram biyo ɔ (osɔfo Yehoyada yo ji lɛ, nɛ e ji Ahazia nyɛmiyo) bɔ mɔde nɛ e ngɔ lɛ kɛ laa konɛ Atalia nine nɛ ko su e nɔ nɛ́ e gbe lɛ. 12 Jokuɛ ɔ hi a ngɔ, nɛ a laa ngɛ anɔkuale Mawu ɔ we ɔ jeha ekpa, be mi nɛ Atalia ngɛ zugba a nɔ yee ɔ.
23 Ngɛ jeha kpaagone ɔ mi ɔ, Yehoyada pee kã, nɛ e kɛ nimli lafahi a nya dali ɔmɛ, nɛ ji Yeroham binyumu Azaria, Yehohanan binyumu Ishmael, Obed binyumu Azaria, Adaya binyumu Maaseya, kɛ Zikri binyumu Elishafat so somi ko. 2 Nɛ a ya kpa Yuda tsuo, nɛ a bua Levibi ɔmɛ a nya kɛ je Yuda ma amɛ tsuo a mi, nɛ a bua Israelbi ɔmɛ a tsɛmɛ a we ɔmɛ a nyatsɛmɛ ɔmɛ hu a nya. Benɛ a ba Yerusalem ɔ, 3 asafo ɔ tsuo kɛ matsɛ ɔ so somi ko ngɛ anɔkuale Mawu ɔ we ɔ, nɛ lɔ ɔ se ɔ, Yehoyada de mɛ ke:
“Hyɛ! Matsɛ ɔ binyumu ɔ maa ye nɔ kaa bɔ nɛ Yehowa wo si kɛ kɔ David binyumu ɔmɛ a he ɔ. 4 Nɔ́ nɛ nyɛ maa pee ji nɛ ɔ nɛ: Osɔfo ɔmɛ kɛ Levibi ɔmɛ nɛ́ ma ba tsu ní ngɛ Hejɔɔmi Ligbi ɔ nɔ ɔ, nyɛ gba a mi kɛ wo kuu etɛ mi. Kuu kake ma sɔmɔ kaa sinya nya buli; 5 kuu kake hu maa hi matsɛ we ɔ, nɛ kuu kake hu maa hi Sisi Tomi Agbo ɔ nya, nɛ ni ɔmɛ tsuo maa hi Yehowa we ɔ yale ɔ mi. 6 Nyɛ ko ngmɛ nɔ ko blɔ nɛ e sɛ Yehowa we ɔ kaa ja osɔfo ɔmɛ kɛ Levibi ɔmɛ nɛ a ngɛ sɔmɔe ɔ pɛ. Mɛɛ lɛɛ a ma nyɛ maa sɛ mi, ejakaa a ji kuu nɛ ngɛ klɔuklɔu, nɛ ni ɔmɛ tsuo maa ye Yehowa blɔ tsɔɔmi ɔ nɔ. 7 Levibi ɔmɛ nɛ́ a bɔle matsɛ ɔ kɛ kpe, nɛ́ a ti nɔ fɛɛ nɔ nɛ hɛɛ e ta hwumi níhi ngɛ e dɛ. Nɔ fɛɛ nɔ ko nɛ maa sɛ we ɔ mi ɔ, a maa gbe lɛ. He fɛɛ he nɛ matsɛ ɔ maa ya a, nyɛɛ kɛ lɛ nɛ ya.”*
8 Levibi ɔmɛ kɛ Yudabi ɔmɛ tsuo pee kaa bɔ nɛ osɔfo Yehoyada fã mɛ ɔ pɛpɛɛpɛ. Lɔ ɔ he ɔ, a ti nɔ fɛɛ nɔ ngɔ e nyumuhi nɛ a ngɛ ní tsue ngɛ Hejɔɔmi Ligbi ɔ nɔ ɔ kɛ piɛɛ ni nɛmɛ nɛ a tsu we ní ngɛ Hejɔɔmi Ligbi ɔ nɔ ɔ a he, ejakaa osɔfo Yehoyada ha we nɛ kuu ɔmɛ nɛ a kpa ní tsumi. 9 Lɔ ɔ se ɔ, osɔfo Yehoyada ngɔ Matsɛ David akplɔ ɔmɛ kɛ e tsɛ̃i tsɔwitsɔwi* ɔmɛ kɛ e tsɛ̃i lokotoo ɔmɛ nɛ ngɛ anɔkuale Mawu ɔ we ɔ kɛ ha nimli lafahi a nya dali ɔmɛ. 10 Lɔ ɔ se ɔ, e ngɔ ni ɔmɛ tsuo kɛ da a blɔ hehi; a ti nɔ fɛɛ nɔ hɛɛ e ta hwumi ní* ngɛ e dɛ, kɛ je we ɔ hiɔ nɔ kɛ ya si we ɔ muɔ nɔ, ngɛ afɔle sami latɛ ɔ kɛ we ɔ kasa nya kɛ bɔle matsɛ ɔ kɛ kpe. 11 Kɛkɛ nɛ a ngɔ matsɛ ɔ binyumu ɔ kɛ je kpo, nɛ a bu lɛ matsɛ pɛɛ* ɔ, nɛ a kɛ Odase* ɔ fɔ e yi nɔ, nɛ a wo lɛ matsɛ, nɛ Yehoyada kɛ e binyumu ɔmɛ pɔ lɛ nu. Lɔ ɔ se ɔ, a de ke: “Matsɛ ɔ se nɛ kɛ!”
12 Benɛ Atalia nu ni ɔmɛ a he nɛ a ngɛ fo tue nɛ a ngɛ matsɛ ɔ yi jee ɔ, amlɔ nɔuu nɛ e ba ni ɔmɛ a ngɔ ngɛ Yehowa we ɔ. 13 Kɛkɛ nɛ e na matsɛ ɔ nɛ daa si ngɛ lejɛ ɔ ngɛ e titima a he ngɛ agbo ɔ nya. Ma nikɔtɔma amɛ kɛ titimati kpali ɔmɛ daa si ngɛ matsɛ ɔ kasa nya, nɛ ma a mi bi ɔmɛ tsuo ngɛ nyae nɛ a ngɛ titimatihi kpae, nɛ lali nɛ a hɛɛ la fiami ní ɔmɛ ɔ ngɛ yi jemi la amɛ a hɛ mi nyɛɛe. Kɛkɛ nɛ Atalia gba e tade ɔmɛ, nɛ e kpa ngmlaa ke: “Yi nɔ somi! Yi nɔ somi!” 14 Se osɔfo Yehoyada ngɔ nimli lafahi a nya dali ɔmɛ, nɛ ji ni nɛmɛ nɛ a hla konɛ a hyɛ tabo ɔ nɔ ɔ kɛ ba, nɛ e de mɛ ke: “Nyɛ je lɛ kpo ngɛ buli ɔmɛ a kpɛti, nɛ ke nɔ ko nyɛɛ e se ɔ, nyɛɛ ngɔ klaate kɛ gbe jamɛ a nɔ ɔ!” Ejakaa osɔfo ɔ de ke: “Nyɛ ko gbe lɛ ngɛ Yehowa we ɔ.” 15 Lɔ ɔ he ɔ, a nu lɛ, nɛ benɛ e su matsɛ we ɔ Okpɔngɔ Agbo ɔ nya a, a gbe lɛ ngɛ lejɛ ɔ oya nɔuu.
16 Kɛkɛ nɛ Yehoyada kɛ matsɛ ɔ kɛ ni ɔmɛ tsuo so somi ko kaa a maa ya nɔ maa pee Yehowa we bi. 17 Lɔ ɔ se ɔ, ni ɔmɛ tsuo ba Baal we* ɔ, nɛ a ba hule lɛ kɛ pue si, nɛ a ywia e we afɔle sami latɛ ɔmɛ kɛ e we amaga amɛ dukuduku, nɛ a gbe Matan nɛ ji Baal osɔfo ɔ ngɛ afɔle sami latɛ ɔmɛ a hɛ mi. 18 Kɛkɛ nɛ Yehoyada ngɔ Yehowa we ɔ nɔ hyɛmi kɛ wo osɔfo ɔmɛ kɛ Levibi ɔmɛ a dɛ. Mɛ ji nihi nɛ David hla nɛ e gba a mi kɛ wo kuuhi a mi konɛ a hyɛ Yehowa we ɔ nɔ, nɛ́ a sã sami afɔlehi ha Yehowa kaa bɔ nɛ a ngma ngɛ Mose Mlaa a mi ɔ, nɛ́ a kɛ nyami kɛ la nɛ pee jã kaa bɔ nɛ David fã mɛ ɔ.* 19 Jehanɛ hu ɔ, e ngɔ agbo nya buli ɔmɛ kɛ to Yehowa we ɔ agbo ɔmɛ a nya konɛ nɔ ko nɛ he tsɔ we ngɛ blɔ ko nɔ ɔ nɛ ko sɛ mi. 20 Jehanɛ ɔ, e kɛ nimli lafahi a nya dali ɔmɛ, odehe ɔmɛ, ni ɔmɛ a nɔ yeli ɔmɛ, kɛ ma a mi bi ɔmɛ tsuo ya je matsɛ ɔ blɔ kɛ je Yehowa we ɔ kɛ kple kɛ ho. Nɛ a gu matsɛ we ɔ yiti je agbo ɔ mi kɛ ba, nɛ a ngɔ matsɛ ɔ kɛ ba hi matsɛ yemi sɛ ɔ nɔ. 21 Lɔ ɔ he ɔ, ma a mi bi ɔmɛ tsuo nya, nɛ ma a mi jɔ, ejakaa a ngɔ klaate kɛ gbe Atalia.
24 Yehoash ye jeha kpaago benɛ e bɔni matsɛ yemi ɔ, nɛ e ye nɔ jeha 40 ngɛ Yerusalem. E nyɛ biɛ ji Zibia, nɛ e je Beersheba. 2 Yehoash ya nɔ nɛ e pee níhi nɛ da ngɛ Yehowa hɛ mi ngɛ osɔfo Yehoyada ligbi ɔmɛ tsuo a mi. 3 Yehoyada hla yihi enyɔ ha lɛ, nɛ e fɔ binyumuhi kɛ biyihi.
4 Pee se ɔ, Yehoash ná suɔmi ngɛ e tsui mi kaa e ma dla Yehowa we ɔ. 5 Lɔ ɔ he ɔ, e bua osɔfo ɔmɛ kɛ Levibi ɔmɛ a nya, nɛ e de mɛ ke: “Nyɛɛ je kpo kɛ ya Yuda ma amɛ a mi nɛ nyɛ ya tsu sika ngɛ Israelbi ɔmɛ tsuo a dɛ konɛ nyɛ kɛ ba dla nyɛ Mawu ɔ we ɔ daa jeha; nɛ nyɛɛ kɛ oya yemi nɛ tsu enɛ ɔ he ní.” Se Levibi ɔmɛ kɛ oya yemi tsu we he ní. 6 Lɔ ɔ he ɔ, matsɛ ɔ tsɛ Yehoyada, nɛ ji nya dalɔ ɔ, nɛ e bi lɛ ke: “Mɛni he je nɛ o ha we nɛ Levibi ɔmɛ nɛ a ya tsu tó klɔuklɔu ɔ nɛ Yehowa sɔmɔlɔ Mose fã ke a wo, nɛ ji tó klɔuklɔu nɛ Israel asafo ɔ woɔ kɛ haa bo tsu ɔ nɛ Odase ɔ ngɛ mi ɔ kɛ ji Yuda kɛ Yerusalem kɛ bɛ ɔ? 7 Ejakaa Atalia, nɛ ji jamɛ a yo yiwutsotsɛ ɔ binyumu ɔmɛ ywia anɔkuale Mawu ɔ we ɔ, nɛ a sɛ mi, nɛ a ya muɔɔ ní klɔuklɔuhi tsuo nɛ ngɛ Yehowa we ɔ kɛ ya ja Baal ɔmɛ.” 8 Kɛkɛ nɛ ngɛ matsɛ ɔ fami nya a, a pee daka ko, nɛ a kɛ ya ma kpo ɔ nya ngɛ Yehowa we ɔ agbo ɔ nya. 9 Lɔ ɔ se ɔ, a fiɛɛ kɛ kpa Yuda kɛ Yerusalem tsuo kaa á ngɔ tó klɔuklɔu ɔ nɛ anɔkuale Mawu ɔ sɔmɔlɔ Mose po ha Israelbi ɔmɛ ngɛ nga a nɔ ɔ kɛ ba ha Yehowa. 10 Ma nikɔtɔma amɛ tsuo kɛ ni ɔmɛ tsuo nya, nɛ a ya nɔ nɛ a ngɔ yemi kɛ buami ɔmɛ kɛ ba wo daka a mi kɛ ya si benɛ daka a hyi.*
11 Be fɛɛ be nɛ Levibi ɔmɛ maa ngɔ daka a kɛ ba konɛ a kɛ ya ha matsɛ ɔ nɛ́ a maa na kaa sika a hiɛ saminya ngɛ mi ɔ, matsɛ ɔ womi ngmalɔ ɔ kɛ osɔfo nɔkɔtɔma a nane mi dalɔ ɔ baa, nɛ a ba plɛɔ sika a ngɛ daka a mi, nɛ lɔ ɔ se ɔ, a kpaleɔ kɛ ya maa e ma he. Daa ligbi ɔ, jã nɛ a peeɔ, nɛ a bua sika babauu nya. 12 Lɔ ɔ se ɔ, matsɛ ɔ kɛ Yehoyada ngɔɔ sika a kɛ haa nihi nɛ a hyɛɛ Yehowa we ɔ sɔmɔmi ní tsumi ɔ nɔ ɔ, nɛ mɛ hu a ya bɔɔ tɛ gbali kɛ ga ní tsuli apaa konɛ a ba dla Yehowa we ɔ, nɛ a bɔɔ dade kɛ akɔblee he ní tsuli hu apaa konɛ a ba dla Yehowa we ɔ. 13 Nɛ nihi nɛ a ngɛ ní tsumi ɔ nɔ hyɛe ɔ ha nɛ a je ní tsumi ɔ sisi, nɛ we ɔ dlami he ní tsumi ɔ ya nɔ ngɛ a blɔ tsɔɔmi sisi, nɛ a ha nɛ anɔkuale Mawu ɔ we ɔ kpale pee kaa bɔ nɛ e ngɛ sa a, nɛ a ha nɛ e he wa. 14 Nɛ benɛ a gbe nya pɛ ɔ, a kpale sika nɛ piɛ ɔ kɛ ba ha matsɛ ɔ kɛ Yehoyada, nɛ a kɛ pee níhi kɛ ma Yehowa we ɔ, nɛ ji níhi nɛ a kɛ ma sɔmɔ, kɛ níhi nɛ a kɛ maa sã afɔlehi, kɛ kpluhi, kɛ sika tsu níhi kɛ sika hiɔ níhi. Nɛ ngɛ Yehoyada ligbi ɔmɛ tsuo a mi ɔ, a sãã sami afɔlehi ngɛ Yehowa we ɔ be fɛɛ be.
15 Benɛ Yehoyada wa, nɛ e ye ligbihi babauu ɔ, e gbo; e ye jeha 130 loko e gbo. 16 Lɔ ɔ he ɔ, a pu lɛ ngɛ David Ma a mi kɛ piɛɛ matsɛmɛ ɔmɛ a he, ejakaa e pee ní kpakpahi ngɛ Israel kɛ ha anɔkuale Mawu ɔ kɛ Mawu we ɔ.
17 Yehoyada gbenɔ se ɔ, Yuda ma nikɔtɔma amɛ ba, nɛ a ba kplã si ha matsɛ ɔ, nɛ matsɛ ɔ bu mɛ tue. 18 A kua Yehowa, a nɛmɛ a Mawu ɔ we ɔ, nɛ a bɔni wɔ tsohi* kɛ wɔhi jami, nɛ Mawu we abofu ba* Yuda kɛ Yerusalem nɔ ngɛ a yayami ɔ he je. 19 E ya nɔ nɛ e tsɔ gbali kɛ ya a ngɔ konɛ a ya kpale mɛ kɛ ba Yehowa ngɔ, nɛ a ya nɔ nɛ a bɔ mɛ kɔkɔ,* se a bui tue.
20 Mawu mumi ɔ ba* osɔfo Yehoyada binyumu Zakaria nɔ, nɛ e ya da he ko nɛ ya hiɔwe ngɛ ni ɔmɛ a hɛ mi, nɛ e de mɛ ke: “Nɔ́ nɛ anɔkuale Mawu ɔ ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ, ‘Mɛni he je nɛ nyɛ ngɛ Yehowa kita amɛ a nɔ tɔ̃e ɔ? Nyɛ be manye yee! Akɛnɛ nyɛ kua Yehowa he je ɔ, lɛ hu e ma kua nyɛ.’” 21 Se a so e yi nɔ, nɛ a fiaa lɛ tɛ ngɛ matsɛ ɔ fami nya ngɛ Yehowa we ɔ yale ɔ mi. 22 Matsɛ Yehoash kai we suɔmi nɛ se pui nɛ e tsɛ* Yehoyada je kpo kɛ tsɔɔ lɛ ɔ, nɛ e gbe e binyumu ɔ. Loko e binyumu ɔ ma gbo ɔ, e de ke: “Yehowa nɛ hyɛ, nɛ e ha nɛ o bu he akɔtaa.”
23 Jeha a sisije ɔ, Siria tabo ɔ kuɔ kɛ ba tua Yehoash, nɛ a ba tua Yuda kɛ Yerusalem. Nɛ a gbe ma nikɔtɔma amɛ tsuo, nɛ a ngɔ a ta yibu ní ɔ tsuo kɛ ya ha Damasko matsɛ ɔ. 24 E ngɛ mi kaa Siria tabo ɔ nɛ ya tua mɛ ɔ a he pi mohu lɛɛ, se Yehowa ngɔ Yuda tabo babauu nitsɛ kɛ wo a dɛ mi, ejakaa a kua Yehowa, a nɛmɛ a Mawu ɔ; lɔ ɔ he ɔ, a* kojo Yehoash. 25 Nɛ benɛ a je e he ɔ (ejakaa a plaa lɛ wawɛɛ nɛ a je e he*), lɛ nitsɛ e sɔmɔli ɔmɛ so e yi nɔ, ejakaa e pue osɔfo Yehoyada binyumu ɔmɛ* a muɔ si. A gbe lɛ ngɛ lɛ nitsɛ e sa nɔ. Lɔ ɔ he ɔ, e gbo nɛ a pu lɛ ngɛ David Ma a mi, se a pu we lɛ ngɛ hehi nɛ a puɔ matsɛmɛ ɔmɛ ngɛ ɔ.
26 Nihi nɛ a so e yi nɔ ɔ ji: Zabad, nɛ ji Ammon yo Shimeat binyumu ɔ, kɛ Yehozabad, nɛ ji Moab yo Shimrit binyumu ɔ. 27 E binyumu ɔmɛ a he sane, kɛ munyuhi fuu nɛ a tu kɛ si lɛ, kɛ anɔkuale Mawu ɔ we ɔ dlami ɔ,* a ngma ní nɛ ɔmɛ tsuo ngɛ ningma amɛ* nɛ ngɛ Matsɛmɛ Ɔmɛ A Womi ɔ mi ɔ mi. Nɛ e binyumu Amazia ba ye matsɛ ngɛ e se.
25 Amazia ye jeha 25 benɛ e bɔni matsɛ yemi ɔ, nɛ e ye nɔ jeha 29 ngɛ Yerusalem. E nyɛ biɛ ji Yehoadan, nɛ e je Yerusalem. 2 E ya nɔ nɛ e pee nɔ́ nɛ da ngɛ Yehowa hɛ mi, se pi kɛ e tsui tsuo. 3 Benɛ matsɛ yemi ɔ da si pɛ ɔ, e gbe e sɔmɔli ɔmɛ nɛ́ a gbe e tsɛ, nɛ ji matsɛ ɔ. 4 Se e gbi a binyumu ɔmɛ ngɛ nɔ́ nɛ a ngma ngɛ Mlaa a, nɛ ji Mose womi ɔ mi ɔ he je. Ngɛ Mlaa a mi ɔ, Yehowa fã ke: “A ko gbe tsɛmɛ ngɛ a binyumuhi a he je, nɛ a ko gbe binyumuhi ngɛ a tsɛmɛ a he je; mohu ɔ, a gbe nɔ fɛɛ nɔ ngɛ lɛ nitsɛ e yayami he je.”
5 Nɛ Amazia bua Yudabi ɔmɛ a nya, nɛ e ha nɛ a da si ngɛ a tsɛmɛ a we ɔmɛ a nya, ngɛ nimli akpehi kɛ nimli lafahi a nya dali ɔmɛ a sisi kɛ ha Yuda kɛ Benyamin tsuo. E ngma nihi nɛ a ye kɛ je jeha 20 kɛ yaa a a biɛ, nɛ e ná tatsɛmɛ nɛ a tsɔse* mɛ 300,000 nɛ́ a ma nyɛ maa hɛɛ akplɔ kɛ tsɛ̃i ngua, konɛ a sɔmɔ ngɛ tabo ɔ mi. 6 Jehanɛ hu ɔ, e kɛ sika hiɔ talɛnt* 100 ya bɔ tatsɛmɛ nɛ a he wa 100,000 apaa kɛ je Israel. 7 Se anɔkuale Mawu ɔ nɔmlɔ ko ba e ngɔ, nɛ e ba de lɛ ke: “Oo Matsɛ, ko ha nɛ Israel tabo ɔ nɛ piɛɛ o he kɛ ya, ejakaa Yehowa piɛɛ we Israel he, e piɛɛ we Efraimbi ɔmɛ a ti nɔ ko he. 8 Se mo pɛ o ya, tee si, nɛ́ o pee kã ngɛ ta a mi. Ke pi jã a, anɔkuale Mawu ɔ ma nyɛ ma ha nɛ o nɔ si ngɛ o he nyɛlɔ hɛ mi, ejakaa Mawu ngɛ he wami nɛ e kɛ yeɔ bua nɔ, nɛ e ngɛ he wami nɛ e kɛ haa nɛ nɔ nɔɔ si.” 9 Kɛkɛ nɛ Amazia de anɔkuale Mawu ɔ nɔmlɔ ɔ ke: “Nɛ talɛnt 100 nɛ i kɛ ha Israel tabuli ɔmɛ ɔ hu nɛɛ?” Anɔkuale Mawu ɔ nɔmlɔ ɔ ha lɛ heto ke: “Yehowa ma nyɛ ma ha mo nɔ́ nɛ pe jã.” 10 Lɔ ɔ he ɔ, Amazia ha nɛ tabuli ɔmɛ nɛ a je Efraim kɛ ba e ngɔ ɔ kpale kɛ ho mɛ nitsɛmɛ a ma mi ya. Se a mi mi fu Yuda wawɛɛ, lɔ ɔ he ɔ, a kɛ abofu nɛ nya wa kpale kɛ ho mɛ nitsɛmɛ a ma mi ya.
11 Kɛkɛ nɛ Amazia pee kã, nɛ e nyɛɛ lɛ nitsɛ e tabuli ɔmɛ a hɛ mi kɛ ya Ngo Dɔgba a mi, nɛ e gbe Seir nyumuhi 10,000. 12 Yuda nyumu ɔmɛ nuu nihi 10,000 hɛ ngmengmle. Nɛ a ngɔ mɛ kɛ ba tɛsa a yi mi, nɛ a sake mɛ kɛ je tɛsa a yi mi kɛ pue kɔ̃ ɔ mi, nɛ mɛ tsuo a mi tsɔtslɔɔ. 13 Se tabuli ɔmɛ nɛ Amazia wo mɛ blɔ kɛ ho nɛ e ha we nɛ a piɛɛ e he kɛ ya ta a, ya tua Yuda ma amɛ kɛ je Samaria hluu kɛ ya si Bet Horon; a gbe nihi nɛ a ngɛ lejɛ ɔ a kpɛti nihi 3,000, nɛ a muɔɔ ta yibu ní fuu.
14 Se benɛ Amazia ya gbe Edombi ɔmɛ nɛ e kpale kɛ ba a, e ngɔ Seir nyumu ɔmɛ a mawu ɔmɛ kɛ ba, nɛ e ngɔ mɛ kɛ ba pee e mawuhi, nɛ e bɔni si kplami ha mɛ, nɛ e sãã afɔle kɛ haa mɛ. 15 Lɔ ɔ he ɔ, Yehowa mi mi fu Amazia wawɛɛ, nɛ e tsɔ gbalɔ ko, nɛ e ya de lɛ ke: “Mɛni he je nɛ o ngɛ ni ɔmɛ a mawu ɔmɛ nɛ a nyɛ we nɛ a kpɔ̃ mɛ nitsɛmɛ a we bi ɔmɛ ngɛ o dɛ mi ɔ a se nyɛɛe ɔ?” 16 Benɛ e kɛ matsɛ ɔ ngɛ munyu tue ɔ, matsɛ ɔ de lɛ ke: “Anɛ wa hla mo kaa matsɛ ɔ ga wolɔ lo? Ma o nya! O ngɛ hlae nɛ a gbe mo lo?” Kɛkɛ nɛ gbalɔ ɔ ma e nya, se loko e ma ma e nya a, e de kɛ piɛɛ he ke: “I le kaa Mawu to e yi mi kaa e ma kpata o hɛ mi, ejakaa o pee nɔ́ nɛ ɔ, nɛ o bui ye ga womi ɔ tue.”
17 Benɛ Yuda Matsɛ Amazia ya na e ga woli ɔmɛ se ɔ, e tsɔ nɛ a kɛ sɛ gbi ya ha Israel Matsɛ Yehoash, nɛ ji Yehu binyumu Yehoahaz binyumu ɔ ke: “Ba! Ha nɛ waa kɛ wa sibi nɛ hwu ta.”* 18 Israel Matsɛ Yehoash tsɔ nɛ a kɛ sɛ gbi nɛ ɔ ya ha Yuda Matsɛ Amazia ke: “Lebanon mio tso ɔ ngɔ sɛ gbi kɛ ya ha Lebanon seda tso ɔ ke, ‘Moo ngɔ o biyo ɔ kɛ ha ye binyumu ɔ nɛ e ngɔ lɛ kaa e yo.’ Se Lebanon lohwe awi yelɔ ko ba be, nɛ e naa mio tso ɔ nɔ. 19 O de ke, ‘Hyɛ! I* kpata Edom hɛ mi.’ Lɔ ɔ he je ɔ, o tsui wo e he nɔ, nɛ o suɔ nɛ a wo o hɛ mi nyami. Se amlɔ nɛ ɔ, moo hi mo nitsɛ o we* mi. Mɛni he je nɛ e sa nɛ o ya hla sane nɛ́ o kɛ Yuda nyɛ hɛ mi nɛ kpata a?”
20 Se Amazia bui tue, ejakaa nɔ́ nɛ ɔ je anɔkuale Mawu ɔ ngɔ konɛ e ngɔ mɛ kɛ wo he nyɛlɔ ɔ dɛ mi, akɛnɛ a ya nyɛɛ Edom mawu ɔmɛ a se ɔ he je. 21 Lɔ ɔ he ɔ, Israel Matsɛ Yehoash kuɔ kɛ ho, nɛ e kɛ Yuda Matsɛ Amazia ya hwu ta ngɛ Yuda ma nɛ ji Bet Shemesh ɔ mi. 22 Israel ye Yuda nɔ kunimi, nɛ nɔ fɛɛ nɔ tu fo kɛ ho e we mi* ya. 23 Israel Matsɛ Yehoash nu Yuda Matsɛ Amazia, nɛ ji Yehoahaz* binyumu Yehoash binyumu ɔ ngɛ Bet Shemesh. Lɔ ɔ se ɔ, e ngɔ lɛ kɛ ba Yerusalem, nɛ e ku Yerusalem gbogbo ɔ kɔni fã 400* kɛ je Efraim Agbo ɔ nya kɛ ya si Kɔ Nya Agbo ɔ nya. 24 E muɔɔ sika tsu kɛ sika hiɔ tsuo, kɛ níhi tsuo nɛ e na ngɛ anɔkuale Mawu ɔ we ɔ, kɛ Obed Edom,* kɛ níhi nɛ e na ngɛ matsɛ we ɔ juetli to he ɔmɛ kɛ ho, nɛ e nuu nihi nyɔguɛhi hulɔ. Lɔ ɔ se ɔ, e kpale e se kɛ ho Samaria ya.
25 Israel Matsɛ Yehoash, nɛ ji Yehoahaz binyumu ɔ gbenɔ se ɔ, Yuda Matsɛ Amazia, nɛ ji Yehoash binyumu ɔ hi si jeha 15. 26 Amazia he sane nɛ piɛ, kɛ je sisije kɛ ya si nyagbe ɔ, hyɛ! a ngma ngɛ Yuda Matsɛmɛ Ɔmɛ A Womi ɔ kɛ Israel Matsɛmɛ Ɔmɛ A Womi ɔ mi. 27 Kɛ je be nɛ Amazia kpale ngɛ Yehowa se ɔ, a so e yi nɔ ngɛ Yerusalem, nɛ e tu fo kɛ ho Lakish ya, se a tsɔ nyumuhi kɛ nyɛɛ e se kɛ ya Lakish, nɛ a ya gbe lɛ ngɛ lejɛ ɔ. 28 Nɛ a ngɔ lɛ kɛ fɔ okpɔngɔhi a nɔ kɛ ba, nɛ a ba pu lɛ kɛ piɛɛ e nɛmɛ ɔmɛ a he ngɛ Yuda ma a mi.
26 Kɛkɛ nɛ Yudabi ɔmɛ tsuo ngɔ Uziah nɛ a wo lɛ matsɛ ngɛ e tsɛ Amazia se. Jamɛ a be ɔ mi ɔ, e ye jeha 16. 2 E kpale po Elot ma a, nɛ e ha nɛ Yuda nine kpale su ma a nɔ benɛ matsɛ* ɔ gbo* ɔ se. 3 Uziah ye jeha 16 benɛ e bɔni matsɛ yemi ɔ, nɛ e ye nɔ jeha 52 ngɛ Yerusalem. E nyɛ biɛ ji Yekolia, nɛ e je Yerusalem. 4 E ya nɔ nɛ e pee nɔ́ nɛ da ngɛ Yehowa hɛ mi kaa bɔ nɛ e tsɛ Amazia pee ɔ. 5 Nɛ e ya nɔ nɛ e hla Mawu se blɔ ngɛ Zakaria, nɔ nɛ tsɔɔ lɛ kaa e ye anɔkuale Mawu ɔ gbeye ɔ ligbi ɔmɛ tsuo a mi. Benɛ e hla Yehowa se blɔ ɔ, anɔkuale Mawu ɔ ha nɛ níhi a mi hi ha lɛ.
6 E je kpo nɛ e kɛ Filistibi ɔmɛ ya hwu ta, nɛ e ku Gat gbogbo ɔ, Yabne gbogbo ɔ, kɛ Ashdod gbogbo ɔ. Kɛkɛ nɛ e po mahi ngɛ Ashdod zugba kpɔ ɔ mi kɛ Filistibi ɔmɛ hu a zugba kpɔ ɔ mi. 7 Anɔkuale Mawu ɔ ya nɔ nɛ e ye bua lɛ nɛ e kɛ Filistibi ɔmɛ, Arabiabi ɔmɛ nɛ a ngɛ Gurbaal ɔ, kɛ Meunimbi ɔmɛ ya hwu ta. 8 Ammonbi ɔmɛ bɔni Uziah tó hami. E biɛ pɛ kɛ ya su Egipt tɔɔ, ejakaa e ba ná he wami wawɛɛ nitsɛ. 9 Jehanɛ hu ɔ, Uziah ma mɔhi ngɛ Yerusalem ngɛ Kɔ Nya Agbo ɔ kasa nya, Dɔgba Agbo ɔ kasa nya, kɛ Gbogbo Se Pimi Nɔ́ ɔ kasa nya, nɛ e ha nɛ a he wa. 10 Lɔ ɔ se ɔ, e ma mɔhi ngɛ nga a nɔ, nɛ e tsua* nyu tomi muɔhi fuu (ejakaa e ngɛ lohwe lɛlɛɛhi babauu nitsɛ); e pee jã ngɛ Shefela a kɛ nga a* nɔ hulɔ. E ngɛ ngmɔ huli kɛ wai ngmɔ nɔ hyɛli ngɛ yoku ɔmɛ a nɔ kɛ Karmel, ejakaa e suɔ ngmɔ humi kɛ lohwe lɛmi.
11 Jehanɛ hu ɔ, Uziah ba ná tabo nɛ a mia kɛ ha ta. A gba mɛ kɛ wo kuuhi a mi, nɛ a jeɔ kpo kɛ ya gbaa ta. Womi ngmalɔ Yeyel kɛ nɔkɔtɔma Maaseya kane mɛ nɛ a ngma a biɛ, ngɛ Hanania, nɛ ji matsɛ ɔ he nikɔtɔma amɛ a kpɛti nɔ kake ɔ fami nya. 12 A tsɛmɛ a we ɔmɛ a nyatsɛmɛ ɔmɛ nɛ́ a ngɛ tatsɛmɛ nɛ a he wa nɛ ɔmɛ a nɔ hyɛe ɔ tsuo a yibɔ ji 2,600. 13 Tabuli nɛ ngɛ a sisi, nɛ ji nyumuhi nɛ a mia kɛ ha ta a, a yibɔ ji 307,500. A ji tabuli nɛ a he wa nɛ a ma fĩ matsɛ ɔ se konɛ e hwu kɛ si e he nyɛlɔ. 14 Uziah ha tabo ɔ tsuo tsɛ̃ihi, akplɔhi, dade pɛɛhi, dade tadehi, kɛ̃ɛ̃hi, kɛ amlami tɛhi. 15 Jehanɛ hu ɔ, e ha nɛ klama peeli pee ta hwumi klamahi ha lɛ ngɛ Yerusalem; a kɛ klama nɛ ɔmɛ ma mɔ ɔmɛ a nɔ kɛ gbogbo ɔmɛ a kɔ nya amɛ, nɛ a kɛ ma nyɛ ma tsɛ̃ kɛ̃ɛ̃hi, nɛ a kɛ ma nyɛ maa fɔ tɛ nguahi hulɔ. Lɔ ɔ he ɔ, e biɛ pɛ kɛ ya tsitsaa lokoo, ejakaa a ye bua lɛ wawɛɛ nɛ e he ba wa.
16 Se benɛ e ná he wami pɛ ɔ, e wo e he nɔ, nɛ lɔ ɔ ha nɛ e hɛ mi kpata, nɛ e yi Yehowa, e Mawu ɔ anɔkuale kɛ gu Yehowa sɔlemi we ɔ nɛ e ya sɛ, nɛ e sã tsopa kɛ e he via ngɛ afɔle sami latɛ nɛ a sãã tsopa kɛ e he via ngɛ nɔ ɔ nɔ. 17 Oya nɔuu nɛ osɔfo Azaria kɛ Yehowa we osɔfo kpahi 80 nɛ a ji katsɛmɛ nyɛɛ e se. 18 A ya ná Matsɛ Uziah nɛ a de lɛ ke: “Uziah, e dɛ blɔ kaa o maa sã tsopa kɛ e he via kɛ ha Yehowa! Osɔfo ɔmɛ pɛ lɛ e sa kaa a sã tsopa kɛ e he via, ejakaa a ji Aaron ninahi, nihi nɛ a pee mɛ klɔuklɔu. Jee kpo kɛ je jami he ɔ, ejakaa o yi anɔkuale, nɛ Yehowa Mawu be o hɛ mi nyami woe ngɛ nɔ́ nɛ ɔ he.”
19 Se Uziah nɛ jamɛ a be ɔ mi ɔ, e hɛɛ tsopa kɛ e he via sami nɔ́ ngɛ e dɛ nɛ́ e yaa sã tsopa kɛ e he via a mi mi fu wawɛɛ; nɛ benɛ e mi mi fu osɔfo ɔmɛ ɔ, kpiti pue e hɛ nya ngɛ osɔfo ɔmɛ a hɛ mi ngɛ Yehowa we ɔ ngɛ afɔle sami latɛ nɛ a sãã tsopa kɛ e he via ngɛ nɔ ɔ kasa nya. 20 Benɛ osɔfo nɔkɔtɔma Azaria kɛ osɔfo ɔmɛ tsuo plɛ nɛ a hyɛ lɛ ɔ, a na kaa kpiti pue e hɛ nya! Lɔ ɔ he ɔ, a je lɛ kpo esɔesɔ, nɛ lɛ nitsɛ hu e he sɔ kɛ je kpo, ejakaa Yehowa fia lɛ nɔ́.
21 Matsɛ Uziah hi si kaa kpititsɛ kɛ ya si be nɛ e gbo, nɛ e ya nɔ nɛ e hi si kaa kpititsɛ ngɛ we kpa mi, ejakaa a je lɛ kɛ je Yehowa we ɔ. E binyumu Yotam hyɛɔ matsɛ we ɔ nɔ, nɛ e kojoɔ nihi nɛ a ngɛ zugba a nɔ ɔ.
22 Uziah he sane nɛ piɛ, kɛ je sisije kɛ ya si nyagbe ɔ, gbalɔ Yesaya, nɛ ji Amoz binyumu ɔ ngma kɛ fɔ si. 23 Lɔ ɔ se ɔ, Uziah gbo* nɛ a pu lɛ ngɛ e nɛmɛ ɔmɛ a yɔkɔ ɔ kasa nya, se ngɛ matsɛmɛ ɔmɛ a nɔ pumi zugba a nɔ, ejakaa a de ke: “Kpititsɛ ji lɛ.” Nɛ e binyumu Yotam ba ye matsɛ ngɛ e se.
27 Yotam ye jeha 25 benɛ e bɔni matsɛ yemi ɔ, nɛ e ye nɔ jeha 16 ngɛ Yerusalem. E nyɛ biɛ ji Yerusha, Zadok biyo ɔ. 2 E ya nɔ nɛ e pee nɔ́ nɛ da ngɛ Yehowa hɛ mi kaa bɔ nɛ e tsɛ Uziah pee ɔ, se lɛɛ lɛɛ e ya sɛ we Yehowa sɔlemi we ɔ pani nya. Se kɛ̃ ɔ, ni ɔmɛ ya nɔ nɛ a pee ní yayamihi. 3 E ma Yehowa we ɔ yiti je agbo ɔ, nɛ e tsu níhi fuu ngɛ Ofel gbogbo ɔ he. 4 Jehanɛ hu ɔ, e po mahi ngɛ Yuda yoku ɔmɛ a nɔ, nɛ ngɛ hue tso ɔmɛ a mi hu ɔ, e po mahi nɛ a fia gbogbohi wo a he, nɛ e ma mɔhi. 5 E kɛ Ammonbi ɔmɛ a matsɛ ɔ ya hwu ta, nɛ nyagbenyagbe ɔ, e ye a nɔ kunimi, lɔ ɔ he ɔ, ngɛ jamɛ a jeha a mi ɔ, Ammon bi ɔmɛ ha lɛ sika hiɔ talɛnt* 100, hwiit kor* 10,000, kɛ barli* kor 10,000. Jehanɛ hu ɔ, Ammonbi ɔmɛ ha lɛ ní nɛ ɔmɛ ngɛ jeha enyɔne ɔ kɛ jeha etɛne ɔ mi. 6 Lɔ ɔ he ɔ, Yotam he wami ɔ ngɛ nɔ puee, ejakaa e to e níhi a he blɔ nya saminya* ngɛ Yehowa, e Mawu ɔ hɛ mi.
7 Yotam he sane nɛ piɛ, tahi tsuo nɛ e hwu, kɛ níhi tsuo nɛ e pee ɔ, a ngma ngɛ Israel Matsɛmɛ Ɔmɛ A Womi ɔ, kɛ Yuda Matsɛmɛ Ɔmɛ A Womi ɔ mi. 8 E ye jeha 25 benɛ e bɔni matsɛ yemi ɔ, nɛ e ye nɔ jeha 16 ngɛ Yerusalem. 9 Lɔ ɔ se ɔ, Yotam gbo* nɛ a pu lɛ ngɛ David Ma a mi. Nɛ e binyumu Ahaz ba ye matsɛ ngɛ e se.
28 Ahaz ye jeha 20 benɛ e bɔni matsɛ yemi ɔ, nɛ e ye nɔ jeha 16 ngɛ Yerusalem. E pee we nɔ́ nɛ da ngɛ Yehowa hɛ mi kaa bɔ nɛ e nɛnɛ David pee ɔ. 2 Mohu ɔ, e wo Israel matsɛmɛ ɔmɛ a nane, nɛ e kɛ dade pee Baal amagahi. 3 Jehanɛ hu ɔ, e sã afɔle ngɛ Hinom Binyumu ɔ Dɔgba* a mi, nɛ e sã e binyumuhi ngɛ la mi; e pee ní hiemi* níhi nɛ je ma amɛ nɛ Yehowa fiee mɛ ngɛ Israelbi ɔmɛ a hɛ mi ɔ pee ɔ eko. 4 Jehanɛ hu ɔ, e ya nɔ nɛ e sã afɔlehi, nɛ e ha nɛ afɔle sami lasuku je ngɛ hehi nɛ ya hiɔwe ɔ,* kpongu ɔmɛ a nɔ, kɛ tso fɛɛ tso nɛ bɔ kusuu sisi.
5 Lɔ ɔ he ɔ, Yehowa e Mawu ɔ ngɔ lɛ kɛ wo Siria matsɛ ɔ dɛ mi, nɛ Siriabi ɔmɛ ye e nɔ kunimi, nɛ a nuu nihi babauu nyɔguɛ nɛ a kɛ mɛ ba Damasko. A ngɔ lɛ kɛ wo Israel matsɛ ɔ hu dɛ, nɛ e gbe Ahaz we bi babauu. 6 Ejakaa Peka, nɛ ji Remalia binyumu ɔ gbe nihi nɛ mɛ tsuo a ji nyumu katsɛmɛ 120,000 ngɛ ligbi kake mi, akɛnɛ a kua Yehowa, a nɛmɛ a Mawu ɔ he je. 7 Nɛ Zikri, nɛ ji Efraimno tatsɛ ɔ gbe matsɛ ɔ binyumu Maaseya, kɛ Azrikam nɛ ji nɔ nɛ hyɛɛ matsɛ we* ɔ nɔ ɔ, kɛ Elkana nɛ ji matsɛ ɔ se yelɔ ɔ. 8 Jehanɛ hu ɔ, Israelbi ɔmɛ nuu a nyɛmimɛ ɔmɛ a kpɛti nihi 200,000 nyɔguɛ; yihi, binyumuhi, kɛ biyihi; a ha ta yibu ní babauu hulɔ, nɛ a muɔɔ ta yibu ní ɔ kɛ ho Samaria ya.
9 Se Yehowa gbalɔ ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Oded ɔ ngɛ lejɛ ɔ. E je kpo, nɛ e kɛ tabo ɔ nɛ ma Samaria a ya kpe, nɛ e de mɛ ke: “Hyɛ! Akɛnɛ Yehowa, nyɛ nɛmɛ ɔmɛ a Mawu ɔ mi mi fu Yuda he je nɛ e ngɔ mɛ kɛ wo nyɛ dɛ ɔ nɛ, nɛ nyɛɛ kɛ abofu gbe mɛ, nɛ abofu nɛ nyɛɛ kɛ gbe mɛ ɔ su hiɔwe tɔɔ. 10 Nɛ amlɔ nɛ ɔ, nyɛ to nyɛ yi mi kaa nyɛ maa ngɔ Yudabi ɔmɛ kɛ Yerusalembi ɔmɛ kɛ pee nyɛ sɔmɔli kɛ nyɛ mawayihi. Anɛ nyɛɛ lɛɛ nyɛ yi fɔ ngɛ Yehowa nyɛ Mawu ɔ hɛ mi lo? 11 Amlɔ nɛ ɔ, nyɛɛ bu mi tue, nɛ nyɛɛ ngmɛɛ nihi nɛ nyɛ nuu mɛ nyɔguɛ kɛ je nyɛ nyɛmimɛ ɔmɛ a kpɛti ɔ a he, ejakaa Yehowa ná nyɛ he abofu wawɛɛ.”
12 Kɛkɛ nɛ Efraimbi ɔmɛ a nya dali ɔmɛ a ti ni komɛ, nɛ ji Yehohanan binyumu Azaria, Meshilemot binyumu Berekia, Shalum binyumu Yehizkia, kɛ Hadlai binyumu Amasa kɛ nihi nɛ a je ta kɛ ma a ya kpe, 13 nɛ a de mɛ ke: “Nyɛ ko ngɔ nyɔguɛ ɔmɛ kɛ ba hiɛ ɔ, ejakaa e ma ha nɛ waa ye fɔ ngɛ Yehowa hɛ mi. Nɔ́ nɛ nyɛ to kaa nyɛ maa pee ɔ ma ha nɛ wa yayami ɔmɛ kɛ wa fɔ yemi ɔ maa kle agbo, ejakaa wa fɔ yemi ɔ kle momo, nɛ abofu nɛ nya wa ngɛ Israel nɔ.” 14 Lɔ ɔ he ɔ, tabuli ɔmɛ ngɔ nyɔguɛ ɔmɛ kɛ ta yibu ní ɔ kɛ wo ma nikɔtɔma amɛ kɛ asafo ɔ tsuo dɛ. 15 Kɛkɛ nɛ nyumuhi nɛ a je blɔ wo a biɛ ta a te si, nɛ a ya ngɔ nyɔguɛ ɔmɛ, nɛ a je tadehi ngɛ ta yibu ní ɔmɛ a mi kɛ ha a kpɛti nihi tsuo nɛ a hɛɛ a he gu ɔ. Lɔ ɔ he ɔ, a wo mɛ tade, nɛ a ha mɛ tokotahi, niye ní kɛ nyu, kɛ nu nɛ a ma kpa. Jehanɛ hu ɔ, a ngɔ a ti nihi nɛ a gbɔjɔ ɔ kɛ hi tejihi a nɔ, nɛ a kɛ mɛ ba ha a nyɛminyumu ɔmɛ ngɛ Yeriko, nɛ ji ma nɛ tãhi ngɛ mi ɔ mi. Lɔ ɔ se ɔ, a kpale kɛ ho Samaria ya.
16 Jamɛ a be ɔ mi ɔ, Matsɛ Ahaz ya bi yemi kɛ buami ngɛ Asiria matsɛ ɔ ngɔ. 17 Nɛ Edombi ɔmɛ ba nɛ a ba tua Yuda ekohu, nɛ a nuu nihi nyɔguɛ kɛ ho. 18 Filistibi ɔmɛ hu ya tua Yuda mahi nɛ ji Shefela kɛ Negeb ɔ, nɛ a ngɔ Bet Shemesh, Aiyalon, Gederot, Soko kɛ mahi nɛ bɔle lɛ ɔ,* Timna kɛ mahi nɛ bɔle lɛ ɔ, kɛ Gimzo kɛ mahi nɛ bɔle lɛ ɔ; nɛ a hi lejɛ ɔ. 19 Yehowa ba Yuda si ngɛ Israel Matsɛ Ahaz he je, ejakaa e ngmɛɛ Yuda he kɛ fɔ si, nɛ lɔ ɔ ha nɛ a yi Yehowa anɔkuale kulaa.
20 Nyagbenyagbe ɔ, Asiria Matsɛ Tilgat Pilneser ba tua lɛ, nɛ e ha nɛ e hao mohu pe nɛ e maa wo lɛ he wami. 21 Ejakaa Ahaz muɔɔ níhi tsuo nɛ ngɛ Yehowa we ɔ, kɛ matsɛ we ɔ, kɛ ma nikɔtɔma amɛ a we ɔmɛ a mi ɔ, nɛ e kɛ ya ke Asiria matsɛ ɔ; se lɔ ɔ yi bua lɛ. 22 Nɛ benɛ Matsɛ Ahaz ngɛ haomi mi po ɔ, e pee níhi fuu nɛ tsɔɔ kaa e yi Yehowa anɔkuale kulaa. 23 E bɔni afɔle sami ha Damasko mawu ɔmɛ nɛ́ a ye e nɔ kunimi ɔ, nɛ e ya nɔ nɛ e de ke: “Akɛnɛ Siria matsɛmɛ ɔmɛ a mawu ɔmɛ ngɛ mɛ ye buae he je ɔ, ma sã afɔle ha mɛ konɛ a ye bua mi.” Se a ha nɛ e kɛ Israel tsuo nɔ si. 24 Jehanɛ hu ɔ, Ahaz muɔɔ níhi nɛ ngɛ anɔkuale Mawu ɔ we ɔ; lɔ ɔ se ɔ, e poo níhi nɛ ngɛ anɔkuale Mawu ɔ we ɔ mi tsɔwitsɔwi, e nga Yehowa we ɔ sinya amɛ, nɛ e pee afɔle sami latɛhi kɛ ha e he ngɛ Yerusalem ma a kɔ nya fɛɛ kɔ nya. 25 Nɛ ngɛ Yuda ma amɛ tsuo a mi ɔ, e pee hehi nɛ ya hiɔwe konɛ a sã afɔlehi ngɛ lejɛ ɔmɛ kɛ ha mawu kpahi, nɛ e tɔ̃ Yehowa, e nɛmɛ a Mawu ɔ nɔ.
26 E he sane nɛ piɛ, níhi tsuo nɛ e pee kɛ je sisije kɛ ya si nyagbe ɔ, hyɛ, a ngma ngɛ Yuda Matsɛmɛ Ɔmɛ A Womi ɔ, kɛ Israel Matsɛmɛ Ɔmɛ A Womi ɔ mi. 27 Lɔ ɔ se ɔ, Ahaz gbo* nɛ a pu lɛ ngɛ ma a mi ngɛ Yerusalem, ejakaa a kɛ lɛ bɛ hehi nɛ a puɔ Israel matsɛmɛ ɔmɛ ngɛ ɔ. Nɛ e binyumu Hezekia ba ye matsɛ ngɛ e se.
29 Hezekia bɔni matsɛ yemi benɛ e ye jeha 25, nɛ e ye nɔ jeha 29 ngɛ Yerusalem. E nyɛ biɛ ji Abiya, Zakaria biyo ɔ. 2 E ya nɔ nɛ e pee nɔ́ nɛ da ngɛ Yehowa hɛ mi kaa bɔ nɛ e nɛnɛ David pee ɔ. 3 Ngɛ e nɔ yemi kekleekle jeha a mi, ngɛ kekleekle nyɔhiɔ ɔ mi ɔ, e bli Yehowa we ɔ sinya amɛ, nɛ e dla mɛ. 4 Lɔ ɔ se ɔ, e ngɔ osɔfo ɔmɛ kɛ Levibi ɔmɛ kɛ ba, nɛ e ba bua a nya ngɛ magbɛ ɔ nɔ ngɛ puje he blɔ. 5 E de mɛ ke: “Nyɛ Levibi, nyɛɛ bu mi tue. Amlɔ nɛ ɔ, nyɛɛ tsu nyɛ he, nɛ nyɛɛ tsu Yehowa, nyɛ nɛmɛ a Mawu ɔ we ɔ he, nɛ́ nyɛ je nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ he tsɔ we kɛ je he klɔuklɔu ɔ. 6 Ejakaa wa tsɛmɛ ɔmɛ yi anɔkuale, nɛ a pee ní yayamihi ngɛ Yehowa wa Mawu ɔ hɛ mi. A kua lɛ, nɛ a je a hɛ ngɛ Yehowa bo tsu klɔuklɔu ɔ he, nɛ a plɛ a se kɛ wo lɛ. 7 Jehanɛ hu ɔ, a nga ablanaa a sinya amɛ, nɛ a gbe kane ɔmɛ. A kpa tsopa kɛ e he via kɛ sami afɔlehi sami ha Israel Mawu ɔ ngɛ he klɔuklɔu ɔ. 8 Lɔ ɔ he ɔ, Yehowa mi mi fu Yuda kɛ Yerusalem, nɛ e ngɔ haomi kɛ ba a nɔ, nɛ nɔ fɛɛ nɔ nɛ e maa na loo e maa nu he ɔ maa ye gbeye, e he mi maa po, nɛ e ma kpa nyagba kɛ wo mɛ* kaa bɔ nɛ nyɛ nitsɛmɛ nyɛɛ kɛ nyɛ hɛngmɛ ngɛ hyɛe ɔ. 9 Nɛ hyɛ, wa nɛmɛ ɔmɛ gbo ngɛ klaate nya, nɛ a nuu wa binyumu ɔmɛ, wa biyi ɔmɛ, kɛ wa yi ɔmɛ kɛ ho nyɔguɛ tso mi ya ngɛ enɛ ɔ he je. 10 Amlɔ nɛ ɔ, ngɛ ye tsui mi ɔ, i suɔ nɛ i kɛ Yehowa, Israel Mawu ɔ nɛ so somi ko, konɛ e we abofu nɛ nya wa a nɛ je wa nɔ. 11 Ye binyumuhi, pi nane si gblami* be ji nɛ ɔ, ejakaa Yehowa hla nyɛ konɛ nyɛɛ da e hɛ mi, nɛ́ nyɛ sɔmɔ kaa e sɔmɔli, nɛ́ nyɛ ha nɛ e we afɔle ɔmɛ nɛ a je lasuku.”
12 Kɛkɛ nɛ Levibi ɔmɛ te si: Mahat, nɛ ji Amasai binyumu ɔ, kɛ Yoel, nɛ ji Azaria binyumu ɔ nɛ je Kohatbi ɔmɛ a kpɛti ɔ; ngɛ Meraribi ɔmɛ a kpɛti ɔ, Kish nɛ ji Abdi binyumu ɔ, kɛ Azaria, nɛ ji Yehalelel binyumu ɔ; ngɛ Gershonbi ɔmɛ a kpɛti ɔ, Yoa, nɛ ji Zima binyumu ɔ, kɛ Eden, nɛ ji Yoa binyumu ɔ; 13 ngɛ Elizafan binyumu ɔmɛ a kpɛti ɔ, Shimri kɛ Yeuel; ngɛ Asaf binyumu ɔmɛ a kpɛti ɔ, Zakaria kɛ Matania; 14 ngɛ Heman binyumu ɔmɛ a kpɛti ɔ, Yehiel kɛ Shimei; ngɛ Yedutun binyumu ɔmɛ a kpɛti ɔ, Shemaya kɛ Uziel. 15 Kɛkɛ nɛ a bua a nyɛminyumu ɔmɛ a nya, nɛ a tsu a he, nɛ a ba konɛ a ba tsu Yehowa we ɔ he, kaa bɔ nɛ matsɛ ɔ fã ke a pee ngɛ Yehowa munyu ɔ nya a. 16 Kɛkɛ nɛ osɔfo ɔmɛ sɛ Yehowa we ɔ konɛ a ya tsu he, nɛ a je níhi tsuo nɛ he tsɔ we nɛ a na ngɛ Yehowa sɔlemi we ɔ kpo, nɛ a kɛ ya pue Yehowa we ɔ yale ɔ mi. Nɛ Levibi ɔmɛ hu muɔɔ kɛ je kpo, nɛ a kɛ ya pue Kidron Dɔgba a mi. 17 Lɔ ɔ he ɔ, a je he tsumi ɔ sisi ngɛ kekleekle nyɔhiɔ ɔ we kekleekle ligbi ɔ nɔ, nɛ ngɛ nyɔhiɔ ɔ we ligbi kpaanyɔne ɔ nɔ ɔ, a su Yehowa ablanaa a nɔ. A kɛ ligbi kpaanyɔ tsu Yehowa we ɔ he, nɛ ngɛ kekleekle nyɔhiɔ ɔ we ligbi nɛ ji 16 a nɔ ɔ, a gbe nya.
18 Lɔ ɔ se ɔ, a ya Matsɛ Hezekia ngɔ, nɛ a ya de lɛ ke: “Wa tsu Yehowa we ɔ tsuo he, afɔle sami latɛ nɛ a sãã sami afɔle ngɛ nɔ ɔ, kɛ e he ní ɔmɛ tsuo, kɛ okplɔɔ ɔ nɛ a kɛ abolo nɛ a toɔ* ɔ pueɔ nɔ ɔ, kɛ e he ní ɔmɛ tsuo. 19 Nɛ ní ɔmɛ tsuo nɛ Matsɛ Ahaz je mɛ we benɛ e ngɛ nɔ yee nɛ e pee ní yayamihi ɔ, wa dla mɛ, nɛ wa tsu a he, nɛ a ngɛ Yehowa afɔle sami latɛ ɔ hɛ mi.”
20 Nɛ Matsɛ Hezekia te si mɔtu mla, nɛ e bua ma nikɔtɔma amɛ a nya, nɛ a kuɔ kɛ ya Yehowa we ɔ. 21 A ngɔ na ku kpaago, agbosu kpaago, jijɔ ku wawi kpaago, kɛ akpakpo kpaago kɛ ba kaa yayami afɔle kɛ ha matsɛ yemi ɔ, jami he ɔ, kɛ Yuda ma a. Lɔ ɔ he ɔ, e de osɔfo ɔmɛ nɛ ji Aaron nina amɛ kaa a sã lohwe ɔmɛ ngɛ Yehowa afɔle sami latɛ ɔ nɔ. 22 Kɛkɛ nɛ a gbe na amɛ, nɛ osɔfo ɔmɛ ngɔ a muɔ ɔ kɛ fĩa afɔle sami latɛ ɔ nɔ; lɔ ɔ se ɔ, a gbe agbosu ɔmɛ, nɛ a kɛ a muɔ ɔ fĩa afɔle sami latɛ ɔ nɔ, nɛ a gbe jijɔ ku wawi ɔmɛ, nɛ a kɛ a muɔ ɔ fĩa afɔle sami latɛ ɔ nɔ. 23 Lɔ ɔ se ɔ, a ngɔ akpakpo ɔmɛ nɛ́ a kɛ maa sã yayami afɔle ɔ kɛ ba matsɛ ɔ kɛ asafo ɔ hɛ mi, nɛ a ngɔ a ninehi kɛ pue a nɔ. 24 Nɛ osɔfo ɔmɛ gbe lohwe ɔmɛ, nɛ a kɛ a muɔ ɔ pue afɔle sami latɛ ɔ nɔ kaa yayami afɔle, konɛ a kɛ kpata kɛ ha Israel tsuo, ejakaa matsɛ ɔ de ke e sa nɛ a sã sami afɔle ɔ, kɛ yayami afɔle ɔ kɛ ha Israel tsuo.
25 Jamɛ a be ɔ mi ɔ, e ha nɛ Levibi ɔmɛ ya da si ngɛ Yehowa we ɔ kɛ a dɛ mi ayawahi, kpa sakuhi, kɛ sakuhi kaa bɔ nɛ David kɛ Gad, nɛ ji matsɛ ɔ ní nalɔ ɔ, kɛ gbalɔ Natan fã ke a pee ɔ, ejakaa Yehowa ngɔ fami nɛ ɔ kɛ ha kɛ gu e gbali ɔmɛ a nɔ. 26 Lɔ ɔ he ɔ, Levibi ɔmɛ daa si, nɛ a hɛɛ David la fiami ní ɔmɛ, nɛ osɔfo ɔmɛ hu hɛɛ titimati ɔmɛ.
27 Kɛkɛ nɛ Hezekia fã ke a sã sami afɔle ɔ ngɛ afɔle sami latɛ ɔ nɔ. Benɛ a je sami afɔle ɔ sami sisi ɔ, a je Yehowa la a lami sisi, nɛ a je titimati ɔmɛ hu a kpami sisi kɛ to Israel Matsɛ David la fiami ní ɔmɛ a he. 28 Nɛ asafo ɔ tsuo kplã si be mi nɛ a ngɛ la a lae nɛ a ngɛ titimati ɔmɛ kpae ɔ. Nɔ́ nɛ ɔ ya nɔ hluu kɛ ya si be nɛ a sã sami afɔle ɔ ta. 29 Nɛ benɛ a sã afɔle ɔ ta pɛ ɔ, matsɛ ɔ kɛ nihi tsuo nɛ a piɛɛ e he ɔ kplã si, nɛ a je bumi kpo. 30 Jehanɛ ɔ, Matsɛ Hezekia kɛ ma nikɔtɔma amɛ de Levibi ɔmɛ kaa a ngɔ David kɛ Asaf nɛ ji ní nalɔ ɔ a munyu ɔmɛ kɛ je Yehowa yi. Lɔ ɔ he ɔ, a kɛ nyami babauu je e yi, nɛ a kplã si, nɛ a je bumi kpo.
31 Lɔ ɔ se ɔ, Hezekia de ke: “Amlɔ nɛ ɔ nɛ a je nyɛ banee* kɛ ha Yehowa nɛ ɔ, nyɛɛ ngɔ afɔlehi kɛ sina afɔlehi kɛ ba Yehowa we ɔ.” Lɔ ɔ he ɔ, asafo ɔ bɔni afɔlehi kɛ sina afɔlehi ngɔmi kɛ bɔni bami, nɛ nɔ fɛɛ nɔ nɛ e ná suɔmi ngɛ e tsui mi kaa e ha nɔ́ ko ɔ, ngɔ sami afɔlehi kɛ ba. 32 Sami afɔlehi abɔ nɛ asafo ɔ ngɔ kɛ ba ji na 70, agbosu 100, jijɔ ku wawi 200. A kɛ ní nɛ ɔmɛ tsuo ba kaa sami afɔle kɛ ha Yehowa, 33 nɛ afɔle klɔuklɔu ɔmɛ ji na 600 kɛ jijɔ 3,000. 34 Se osɔfo ɔmɛ a he pi kɛ ha lohwehi nɛ a kɛ maa sã sami afɔle ɔmɛ a he womi kpɔmi, lɔ ɔ he ɔ, a nyɛminyumu ɔmɛ nɛ ji Levibi ɔmɛ ye bua mɛ kɛ ya si be nɛ a gbe ní tsumi ɔ nya, kɛ ya si be nɛ osɔfo ɔmɛ tsu mɛ nitsɛmɛ a he ta, ejakaa Levibi ɔmɛ suɔ wawɛɛ* kaa a maa tsu a he pe bɔ nɛ osɔfo ɔmɛ suɔ. 35 Jehanɛ se hu ɔ, a sã sami afɔlehi fuu, kɛ tue mi jɔmi afɔlehi a he zɔ, nɛ a ngɔ dã afɔlehi hu kɛ piɛɛ sami afɔle ɔmɛ a he. Enɛ ɔ he ɔ, a bɔni sɔmɔmi ngɛ Yehowa we ɔ ekohu.* 36 Lɔ ɔ he ɔ, Hezekia kɛ ni ɔmɛ tsuo nya ngɛ nɔ́ nɛ anɔkuale Mawu ɔ pee kɛ ha ni ɔmɛ ɔ he je, ejakaa nɔ́ nɛ ɔ tsuo ba ngɛ be kpiti mi.
30 Hezekia tsɔ nɛ a kɛ sɛ gbi ya ha Israel tsuo kɛ Yuda, nɛ e ngma sɛ womihi po kɛ ya Efraim kɛ Manase kaa a ba Yehowa we ɔ ngɛ Yerusalem nɛ a ba ye Hetsɔmi ɔ kɛ ha Yehowa, Israel Mawu ɔ. 2 Se matsɛ ɔ, kɛ e ma nikɔtɔma amɛ, kɛ asafo ɔ tsuo nɛ a ngɛ Yerusalem ɔ ma nya si kaa a maa ye Hetsɔmi ɔ ngɛ nyɔhiɔ enyɔne ɔ mi, 3 ejakaa a nyɛ we nɛ a ye ngɛ be nɛ a yeɔ ɔ nɔ, akɛnɛ osɔfohi nɛ a tsu a he ɔ a he pi, nɛ́ ni ɔmɛ hu bua we a he nya ngɛ Yerusalem ɔ he je. 4 Blɔ nya tomi nɛ ɔ sa matsɛ ɔ kɛ asafo ɔ tsuo a hɛ mi. 5 Lɔ ɔ he ɔ, a ma nya si kaa a maa fia adafi ngɛ Israel tsuo, kɛ je Beersheba kɛ ya si Dan kaa ni ɔmɛ nɛ a ba nɛ a ba ye Hetsɔmi ɔ kɛ ha Yehowa, Israel Mawu ɔ ngɛ Yerusalem, ejakaa a yi Hetsɔmi ɔ kutuu kaa bɔ nɛ a ngma kaa a pee ɔ.
6 Kɛkɛ nɛ tsɔli* ɔmɛ ngɔ matsɛ ɔ kɛ e ma nikɔtɔma amɛ a sɛ womi ɔmɛ kɛ ya Israel tsuo kɛ Yuda kaa bɔ nɛ matsɛ ɔ fã mɛ ke a pee ɔ, nɛ a ya de mɛ ke: “Israelbi, nyɛɛ kpale kɛ ba Abraham, Isak, kɛ Israel a Mawu Yehowa a ngɔ, konɛ lɛ hu e kpale kɛ ba nihi nɛ a piɛ nɛ a je Asiria matsɛ ɔ dɛ ɔ a ngɔ. 7 Nyɛ ko pee kaa nyɛ nɛmɛ ɔmɛ kɛ nyɛ nyɛminyumu ɔmɛ nɛ a yi Yehowa, a nɛmɛ a Mawu ɔ anɔkuale, nɛ́ e ha nɛ a pee he gbeye womi nɔ́ kaa bɔ nɛ nyɛ ngɛ hyɛe ɔ. 8 Amlɔ nɛ ɔ, nyɛ tue mi nɛ ko ti kaa nyɛ nɛmɛ ɔmɛ. Nyɛɛ ba nyɛ he si ha Yehowa nɛ nyɛɛ ba e jami he nɛ e pee lɛ klɔuklɔu kɛ yaa neneene ɔ, konɛ nyɛ ba sɔmɔ Yehowa, nyɛ Mawu ɔ, bɔ nɛ pee nɛ e we abofu nɛ nya wa a nɛ je nyɛ nɔ. 9 Ejakaa ke nyɛ kpale kɛ ba Yehowa ngɔ ɔ, nihi nɛ a nuu nyɛ nyɛminyumu ɔmɛ kɛ nyɛ binyumu ɔmɛ ɔ maa na mɛ mɔbɔ, nɛ a maa ngmɛ mɛ blɔ nɛ́ a kpale kɛ ba zugba nɛ ɔ nɔ, ejakaa Yehowa, nyɛ Mawu ɔ ji dloolɔ* kɛ mɔbɔ nalɔ, nɛ ke nyɛ kpale kɛ ba e ngɔ ɔ, e be e hɛ jee ngɛ nyɛ he.”
10 Lɔ ɔ he ɔ, tsɔli* ɔmɛ je mahi a mi kɛ ya mahi a mi ngɛ Efraim kɛ Manase zugba a nɔ tsuo, nɛ a ya Zebulun po, se ni ɔmɛ ye a he fɛu, nɛ a muɔ mɛ. 11 Se ni kakaaka komɛ nɛ a je Asher, Manase, kɛ Zebulun ɔ ba a he si, nɛ a ba Yerusalem. 12 Jehanɛ hu ɔ, anɔkuale Mawu ɔ nine ngɛ Yuda nɔ konɛ e pee mɛ kake,* nɛ́ a tsu nɔ́ nɛ matsɛ ɔ kɛ ma nikɔtɔma amɛ fã ke a pee ngɛ Yehowa munyu ɔ nya a.
13 Nihi babauu bua a he nya ngɛ Yerusalem konɛ a ye Abolo Nɛ Masa Be Mi Gbijlɔ ɔ ngɛ nyɔhiɔ enyɔne ɔ mi; a ji asafo ngua nitsɛnitsɛ. 14 A te si, nɛ a je afɔle sami latɛ ɔmɛ nɛ a ngɛ Yerusalem ɔ, nɛ a je afɔle sami latɛ ɔmɛ nɛ a sãã tsopa kɛ e he via ngɛ a nɔ ɔ tsuo, nɛ a ya sake mɛ kɛ pue Kidron Dɔgba a mi. 15 Lɔ ɔ se ɔ, a gbe lohwe ɔmɛ nɛ a kɛ maa ye Hetsɔmi ngɛ nyɔhiɔ enyɔne ɔ we ligbi nɛ ji 14 ɔ nɔ. Zo gbe osɔfo ɔmɛ kɛ Levibi ɔmɛ, lɔ ɔ he ɔ, a tsu a he, nɛ a ngɔ sami afɔlehi kɛ ba Yehowa we ɔ. 16 A da a blɔ hehi kaa bɔ nɛ anɔkuale Mawu ɔ nɔmlɔ Mose Mlaa a tsɔɔ ɔ; lɔ ɔ se ɔ, osɔfo ɔmɛ fĩa muɔ nɛ a nine su nɔ kɛ je Levibi ɔmɛ a dɛ ɔ. 17 Nihi fuu ngɛ asafo ɔ mi nɛ a pee we a he klɔuklɔu, nɛ Levibi ɔmɛ ji nihi nɛ a gbeɔ Hetsɔmi afɔle lohwe ɔmɛ kɛ haa nihi tsuo nɛ a he tsɔ we ɔ, konɛ a kɛ tsu a he ha Yehowa. 18 Ejakaa ni ɔmɛ a kpɛti nihi babauu, titli nihi nɛ a je Efraim, Manase, Isakar, kɛ Zebulun ɔ pee we a he klɔuklɔu, se kɛ̃ ɔ, a ye Hetsɔmi ɔ, nɛ enɛ ɔ kɛ nɔ́ nɛ a ngma a kɔ we. Se Hezekia sɔle ha mɛ ke: “Yehowa, mo nɛ o hi ɔ, moo ngɔ kɛ ke 19 nɔ fɛɛ nɔ nɛ e dla e tsui kaa e ma hla anɔkuale Mawu ɔ, nɛ ji Yehowa e nɛmɛ a Mawu ɔ se blɔ ɔ, e ngɛ mi kaa nɔ ɔ pee we e he klɔuklɔu ngɛ klɔuklɔu peemi mlaa a nya mohu lɛɛ.” 20 Nɛ Yehowa bu Hezekia tue, nɛ e kɛ ke* ni ɔmɛ.
21 Lɔ ɔ he ɔ, Israelbi nɛ a ngɛ Yerusalem ɔ kɛ nyami babauu ye Abolo Nɛ Masa Be Mi Gbijlɔ ɔ ligbi kpaago, nɛ Levibi ɔmɛ kɛ osɔfo ɔmɛ jeɔ Yehowa yi daa ligbi, nɛ a fiaa a la fiami ní ɔmɛ wawɛɛ ha Yehowa. 22 Jehanɛ hu ɔ, Hezekia tu munyu kɛ tsɔɔ Levibi ɔmɛ tsuo nɛ a kɛ hɛ si kami sɔmɔɔ Yehowa a, nɛ e wo mɛ he wami.* Nɛ a ye ní ngɛ gbijlɔ ɔ mi ligbi kpaago ɔ tsuo, nɛ a sã tue mi jɔmi afɔlehi, nɛ a na Yehowa, a nɛmɛ a Mawu ɔ si.
23 Nɛ asafo ɔ tsuo ma nya si kaa a maa ye gbijlɔ ɔ ligbi kpaago kɛ piɛɛ he, lɔ ɔ he ɔ, a kɛ nyami ye gbijlɔ ɔ ligbi kpaago kɛ piɛɛ he. 24 Nɛ Yuda Matsɛ Hezekia ha asafo ɔ na ku 1,000 kɛ jijɔ 7,000, nɛ ma nikɔtɔma amɛ ha asafo ɔ na ku 1,000 kɛ jijɔ 10,000; nɛ osɔfohi babauu tsu a he. 25 Nɛ Yuda asafo ɔ tsuo, osɔfo ɔmɛ, Levibi ɔmɛ, asafo ɔ tsuo nɛ je Israel kɛ ba a, kɛ nibwɔhi nɛ a je Israel zugba a nɔ kɛ ba a, kɛ nihi nɛ a ngɛ Yuda a ya nɔ nɛ a nya. 26 Nɛ Yerusalem pee hoo kɛ nyami babauu nitsɛ, ejakaa kɛ je Salomo, David binyumu ɔ, nɛ ji Israel matsɛ ɔ ligbi ɔmɛ a mi ɔ, nɔ́ ko kaa jã bɛ hyɛ ngɛ Yerusalem. 27 Nyagbe ɔ, osɔfo ɔmɛ nɛ ji Levibi ɔmɛ te si, nɛ a jɔɔ ni ɔmɛ; nɛ Mawu nu a gbi, nɛ a sɔlemi ɔ su e hi he klɔuklɔu ɔ ngɛ hiɔwe.
31 Benɛ a gbe nɔ́ nɛ ɔ tsuo nya a, oya nɔuu nɛ Israelbi ɔmɛ tsuo nɛ a ngɛ lejɛ ɔ je kpo kɛ ho Yuda ma amɛ a mi ya, nɛ a ya ywia wɔ titima amɛ, nɛ a poo wɔ tso* ɔmɛ, nɛ a hule hehi nɛ ya hiɔwe* ɔ, kɛ afɔle sami latɛhi nɛ a ngɛ Yuda kɛ Benyamin ɔ tsuo, kɛ ní nɛmɛ nɛ ngɛ Efraim kɛ Manase ɔ, kɛ ya si be nɛ a kpata a hɛ mi pɛsɛpɛsɛ, nɛ lɔ ɔ se ɔ, Israelbi ɔmɛ tsuo kpale kɛ ho a ma amɛ a mi ya; nɔ fɛɛ nɔ ho lɛ nitsɛ e weto ní he ya.
2 Lɔ ɔ se ɔ, Hezekia hla osɔfo ɔmɛ ngɛ a kuu ɔmɛ a nya, kɛ Levibi ɔmɛ hu ngɛ a kuu ɔmɛ a nya, osɔfo fɛɛ osɔfo kɛ Levino fɛɛ Levino kɛ e ní tsumi; e hla mɛ konɛ a sã sami afɔlehi, kɛ tue mi jɔmi afɔlehi, nɛ́ a sɔmɔ, nɛ a ngɔ sina kɛ yi jemi kɛ ha ngɛ Yehowa yale ɔmɛ* agbo ɔmɛ a mi. 3 A ngɔ matsɛ ɔ ní ɔmɛ eko kɛ ha konɛ a kɛ sã sami afɔlehi, kɛ mɔtu kɛ gbɔkuɛ afɔle ɔmɛ, kɛ sami afɔle nɛ a sãã ngɛ Hejɔɔmi ligbi ɔ nɔ ɔ, nyɔhiɔ ehe ɔ nɔ ɔ, kɛ gbijlɔ ɔmɛ a mi ɔ kaa bɔ nɛ a ngma ngɛ Yehowa Mlaa a mi ɔ.
4 Jehanɛ hu ɔ, e fã nihi nɛ a ngɛ Yerusalem ɔ konɛ a ngɔ osɔfo ɔmɛ kɛ Levibi ɔmɛ a blɔ fa mi nɔ́ ɔ kɛ ha mɛ, konɛ a nyɛ nɛ a ye Yehowa mlaa a nɔ sisiisi.* 5 Benɛ a ngɔ fami ɔ kɛ ha pɛ ɔ, Israelbi ɔmɛ ngɔ kekleekle yiblii babauu kɛ ba, ngma, wai ehe, nu, kɛ hwo, kɛ ngmɔ ní tsuo; a ngɔ nɔ́ fɛɛ nɔ́ mi dlami nyɔngmanyɔngma mi kakaaka babauu kɛ ba. 6 Nɛ Israelbi kɛ Yudabi nɛ a ngɛ Yuda ma amɛ a mi ɔ hu ngɔ nahi kɛ jijɔhi a mi dlami nyɔngmanyɔngma mi kakaaka, kɛ ní klɔuklɔu ɔmɛ nɛ a tsu a he kɛ ha Yehowa a Mawu ɔ mi dlami nyɔngmanyɔngma mi kakaaka kɛ ba. A ngɔ kɛ ba nɛ a ba bua nya glekuglekuu. 7 Ngɛ nyɔhiɔ etɛne ɔ mi ɔ, a bɔni a yemi kɛ buami ɔmɛ a nya buami glekuglekuu; nɛ ngɛ nyɔhiɔ kpaagone ɔ mi ɔ, a gbe nya. 8 Benɛ Hezekia kɛ ma nikɔtɔma amɛ ba nɛ a ba na níhi nɛ a bua nya glekuglekuu ɔ, a je Yehowa yi, nɛ a jɔɔ e ma Israel.
9 Hezekia bi osɔfo ɔmɛ kɛ Levibi ɔmɛ níhi nɛ a bua nya glekuglekuu ɔ he sane, 10 nɛ osɔfo nɔkɔtɔma Azaria, nɛ e je Zadok we ɔ mi ɔ de lɛ ke: “Kɛ je be nɛ a kɛ yemi kɛ buami ɔ bɔni Yehowa we ɔ bami ɔ, ni ɔmɛ yeɔ ní nɛ a tɔɔ, nɛ babauu piɛɛ, ejakaa Yehowa jɔɔ e we bi ɔmɛ, nɛ nɔ́ nɛ piɛ ji nɔ́ nɛ pueɔ si babauu nɛ ɔ nɛ.”
11 Kɛkɛ nɛ Hezekia de mɛ ke a dla nito he tsuhi* a mi ngɛ Yehowa we ɔ, nɛ a dla nito he tsu ɔmɛ a mi. 12 A ya nɔ nɛ a je anɔkuale yemi mi nɛ a ngɔ yemi kɛ buami ɔmɛ, mi dlami nyɔngmanyɔngma mi kakaaka amɛ, kɛ ní klɔuklɔu ɔmɛ kɛ ba; Konania, nɛ ji Levino ɔ lɛ a hla kaa e hyɛ nɔ́ nɛ ɔ tsuo nɔ, nɛ e nyɛminyumu Shimei ji nɔ enyɔne. 13 Yehiel, Azazia, Nahat, Asahel, Yerimot, Yozabad, Eliel, Ismakia, Mahat, kɛ Benaya ji nane mi dali nɛ a yeɔ bua Konania kɛ e nyɛminyumu Shimei ngɛ Matsɛ Hezekia fami nya, nɛ Azaria ji anɔkuale Mawu ɔ we ɔ nɔ hyɛlɔ. 14 Nɛ Levino Kore, Imnah binyumu ɔ, nɛ ji puje he agbo ɔ nya bulɔ ɔ ji nɔ nɛ hyɛɛ afɔlehi nɛ je tsui mi faa nɛ a kɛ ha anɔkuale Mawu ɔ nɔ, nɛ e gba yemi kɛ buami ɔmɛ nɛ a kɛ ba ha Yehowa a, kɛ ní klɔuklɔu pe kulaa amɛ. 15 Nɛ nihi nɛ a tsuɔ ní tsumi nɛ a kɛ woɔ anɔkualetsɛmɛ a dɛ nɛ a ngɛ e sisi ngɛ osɔfo ɔmɛ a ma amɛ a mi ji Eden, Miniamin, Yeshua, Shemaya, Amaria, kɛ Shekania, nɛ a gba ní ɔ fiee kɛ ha a nyɛminyumu ɔmɛ ngɛ kuu ɔmɛ a mi, nɔmlɔ ngua jio, nɔ nyafii jio. 16 Slo ní nɛ a gba kɛ ha jokuɛ nyumuwi nɛ a ye kɛ je jeha etɛ kɛ yaa nɛ a ngma a biɛ ngɛ a weku kpa womi ɔ mi, nɛ́ a baa nɛ a ba sɔmɔɔ daa ligbi ngɛ Yehowa we ɔ, nɛ́ a ba tsuɔ ní tsumihi nɛ a kɛ wo a kuu ɔmɛ a dɛ ɔ.
17 A ngma osɔfo ɔmɛ a biɛ ngɛ a weku kpa womi ɔ mi, ngɛ a tsɛmɛ a we ɔ nya kaa bɔ nɛ e ji ngɛ Levibi nɛ a ye jeha 20 kɛ yaa a hu a blɔ fa mi ɔ, ngɛ a kuu ɔmɛ a ní tsumi ɔmɛ a nya. 18 A ngma a bimɛ ɔmɛ tsuo, a yi ɔmɛ, a binyumu ɔmɛ, kɛ a biyi ɔmɛ, a we asafo ɔ tsuo hu a biɛ ngɛ a weku kpa womi ɔ mi, ejakaa a tsu a he kɛ ha ní tsumi klɔuklɔu, akɛnɛ a ní tsumi ɔ ji ní tsumi nɛ a kɛ woɔ anɔkualetsɛmɛ a dɛ ɔ he je, 19 nɛ a ngma Aaron nina amɛ, nɛ ji osɔfo ɔmɛ nɛ a ngɛ lohwehi a ní yemi he ɔmɛ kɛ mahi nɛ bɔle mɛ ɔ a mi ɔ hu a biɛ. Ngɛ ma amɛ tsuo a mi ɔ, a je blɔ wo nyumu komɛ a biɛ ta konɛ a ha osɔfo ɔmɛ a kpɛti nyumuhi, kɛ nɔ fɛɛ nɔ nɛ a ngma e biɛ ngɛ Levibi ɔmɛ a weku kpa womi ɔ mi ɔ ní ɔ eko.
20 Hezekia pee nɔ́ nɛ ɔ ngɛ Yuda tsuo, nɛ e ya nɔ nɛ e ye anɔkuale, nɛ e pee nɔ́ nɛ hi, kɛ nɔ́ nɛ da ngɛ Yehowa e Mawu ɔ hɛ mi. 21 Nɛ nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ e pee kɛ hla e Mawu ɔ se blɔ, nɔ́ nɛ kɔɔ sɔmɔmi ngɛ anɔkuale Mawu ɔ we ɔ he jio, nɔ́ nɛ kɔɔ Mlaa a kɛ kita a he jio, e kɛ e tsui tsuo lɛ pee, nɛ e ye manye.
32 Ngɛ níhi nɛ Hezekia pee kɛ anɔkuale nɛ e ye ɔ se ɔ, Asiria Matsɛ Senakerib ba nɛ e ba tua Yuda. E ba sa mahi nɛ a fia gbogbo wo a he ɔ yi, nɛ e to e yi mi kaa e maa ku gbogbo ɔmɛ konɛ e sɛ ma amɛ a mi nɛ e ngɔ ma amɛ.
2 Benɛ Hezekia na kaa Senakerib ba, nɛ e to e yi mi kaa e kɛ Yerusalem maa hwu ta a, 3 e ya na e ma nikɔtɔma amɛ kɛ e tatsɛmɛ ɔmɛ, nɛ lɔ ɔ se ɔ, e ma e juɛmi nya si kaa e maa tsi nyu hɛngmɛ ɔmɛ nɛ a ngɛ ma a se ɔ, nɛ a fĩ e se. 4 A bua nihi babauu a nya, nɛ a tsi nyu hɛngmɛ ɔmɛ tsuo, kɛ pa a nɛ beɔ ngɛ zugba a nɔ ɔ, nɛ a de ke: “Mɛni he je nɛ e sa kaa Asiria matsɛmɛ ɔmɛ nɛ a ba nɛ a ba ná nyu babauu ɔ?”
5 Jehanɛ hu ɔ, e bɔ mɔde wawɛɛ nɛ e fia gbogbo nɛ ku pue si ɔ tsuo ekohu, nɛ e ma mɔhi ngɛ nɔ, nɛ e fia gbogbo kpa ngɛ gbogbo ɔ se. E dla Milo* ɔ nɛ ngɛ David Ma a mi ɔ hulɔ, nɛ e pee ta hwumi ní* babauu kɛ tsɛ̃ihi. 6 Lɔ ɔ se ɔ, e hla tabuli a nya dali konɛ a da ni ɔmɛ a nya, nɛ e bua a nya ngɛ ma a he nya buami he ɔ ngɛ ma a agbo ɔ nya, nɛ e wo mɛ he wami* ke: 7 “Nyɛɛ pee kã nɛ nyɛ he nɛ wa. Nyɛ ko ye gbeye, nɛ nyɛ ko nu sawale ngɛ Asiria matsɛ ɔ kɛ nihi babauu nɛ a piɛɛ e he ɔ a he je, ejakaa nihi nɛ a kɛ wɔ ngɛ ɔ, a he hiɛ pe nihi nɛ a kɛ lɛ ngɛ ɔ. 8 Lɛɛ lɛɛ he lo kɔni* lɛ piɛɛ e he, se wɔɔ lɛɛ Yehowa wa Mawu ɔ ji nɔ nɛ piɛɛ wa he, nɛ e maa ye bua wɔ, nɛ e maa hwu wa ta amɛ.” Nɛ munyu nɛ Yuda Matsɛ Hezekia tu ɔ wo ni ɔmɛ he wami.
9 Enɛ ɔ se ɔ, benɛ Asiria Matsɛ Senakerib kɛ e tabo ɔ tsuo ngɛ Lakish ɔ, e tsɔ e sɔmɔli ɔmɛ kɛ ya Yerusalem ngɛ Yuda Matsɛ Hezekia, kɛ Yudabi tsuo nɛ a ngɛ Yerusalem ɔ a ngɔ ya de mɛ ke:
10 “Nɔ́ nɛ Asiria Matsɛ Senakerib ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ, ‘Mɛni nɔ nyɛ ngɔ nyɛ hɛ kɛ fɔ loko loloolo ɔ, nyɛ ngɛ Yerusalem be mi nɛ a sa ma a yi ɔ? 11 Hezekia ngɛ nyɛ dee ke: “Yehowa wa Mawu ɔ ma kpɔ̃ wɔ ngɛ Asiria matsɛ ɔ dɛ mi.” Anɛ pi nɛ e ngɛ nyɛ sisie nɛ e ngɛ hlae nɛ nyɛ gbo ngɛ hwɔ kɛ kuma dɛ mi lo? 12 Anɛ pi Hezekia nɛ ɔ nɔuu nɛ e je nyɛ Mawu ɔ hehi nɛ ya hiɔwe ɔ,* kɛ e we afɔle sami latɛ ɔmɛ, nɛ́ lɔ ɔ se ɔ, e de Yuda kɛ Yerusalem ke: “E sa nɛ nyɛ kplã si ngɛ afɔle sami latɛ kake hɛ mi, nɛ lɔ ɔ nɔ nɛ e sa kaa nyɛɛ sã afɔlehi ngɛ” ɔ lo? 13 Anɛ nyɛ li nɔ́ nɛ i kɛ ye nɛmɛ ɔmɛ wa pee ni ɔmɛ tsuo nɛ a ngɛ zugba amɛ a nɔ ɔ lo? Anɛ je ma amɛ nɛ a ngɛ zugba amɛ a nɔ ɔ, a mawu ɔmɛ nyɛ nɛ a kpɔ̃ a zugba a ngɛ ye dɛ lo? 14 Je ma amɛ nɛ ye nɛmɛ ɔmɛ kpata a hɛ mi ɔ, a mawu ɔmɛ tsuo a kpɛti mɛnɔ lɛ e nyɛ nɛ e kpɔ̃ e we bi ɔmɛ ngɛ ye dɛ, nɛ́ lɔ ɔ he ɔ, nyɛ Mawu ɔ ma nyɛ ma kpɔ̃ nyɛ ngɛ ye dɛ? 15 Amlɔ nɛ ɔ, nyɛ ko ha nɛ Hezekia nɛ e sisi nyɛ, aloo e mlɔɔ nyɛ kikɛ nɛ ɔ! Nyɛ ko he lɛ nɛ nyɛɛ ye, ejakaa je ma ko aloo matsɛ yemi ko mawu nyɛ we nɛ e kpɔ̃ e we bi ngɛ ye dɛ, nɛ jã kɛ̃ nɛ eko hu nyɛ we nɛ e kpɔ̃ e we bi ngɛ ye nɛmɛ ɔmɛ a dɛ, lɛɛ kɛ maa pee kɛɛ nɛ nyɛ Mawu ɔ ma nyɛ ma kpɔ̃ nyɛ ngɛ ye dɛ!’”
16 E sɔmɔli ɔmɛ tu munyuhi fuu po kɛ si Yehowa, nɛ ji anɔkuale Mawu ɔ kɛ e sɔmɔlɔ Hezekia. 17 E ngma sɛ womihi hu kɛ jɛ Yehowa, Israel Mawu ɔ, nɛ e tu munyu kɛ si lɛ, nɛ e de ke: “Kaa bɔ nɛ je ma amɛ nɛ a ngɛ zugba amɛ a nɔ ɔ a mawu ɔmɛ nyɛ we nɛ a kpɔ̃ a we bi ɔmɛ ngɛ ye dɛ ɔ, jã kɛ̃ nɛ Hezekia Mawu ɔ hu be nyɛe ma kpɔ̃ e we bi ɔmɛ ngɛ ye dɛ.” 18 A ya nɔ nɛ a wo a gbi nɔ, nɛ a kɛ nihi nɛ a ngɛ Yerusalem gbogbo ɔ nɔ ɔ tu munyu ngɛ Yudabi ɔmɛ a gbi mi, konɛ a ye gbeye, nɛ a tsui nɛ e po, konɛ a nyɛ nɛ a ngɔ ma a. 19 A tu munyu kɛ si Yerusalem Mawu ɔ kaa bɔ nɛ a tu munyu kɛ si zugba a nɔ bi ɔmɛ a mawu ɔmɛ nɛ a ji adesahi a nine nya ní tsumi ɔ nɔuu. 20 Se Matsɛ Hezekia kɛ gbalɔ Yesaya, nɛ ji Amoz binyumu ɔ ya nɔ nɛ a sɔle ngɛ nɔ́ nɛ ɔ he, nɛ a fo ya kɛ tsɛ Mawu ngɛ hiɔwe kaa e ye bua mɛ.
21 Kɛkɛ nɛ Yehowa tsɔ bɔfo ko, nɛ e ba kpata tatsɛ fɛɛ tatsɛ nɛ he wa, hɛ mi nyɛɛlɔ fɛɛ hɛ mi nyɛɛlɔ, kɛ nya dalɔ fɛɛ nya dalɔ hɛ mi ngɛ Asiria matsɛ ɔ sito he ɔ. Lɔ ɔ he ɔ, Asiria matsɛ ɔ kɛ zo kpale e se kɛ ho lɛ nitsɛ e zugba a nɔ ya. Pee se ɔ, e ya sɛ e mawu ɔ we* ɔ, nɛ lɛ nitsɛ e binyumu ɔmɛ a ti ni komɛ kɛ klaate gbe lɛ ngɛ lejɛ ɔ. 22 Lɔ ɔ he ɔ, Yehowa he Hezekia kɛ nihi nɛ a ngɛ Yerusalem ɔ a yi wami ngɛ Asiria Matsɛ Senakerib kɛ ni kpahi tsuo a dɛ mi, nɛ e ha mɛ he jɔmi ngɛ he fɛɛ he. 23 Nɛ nihi fuu ba ke Yehowa ní ngɛ Yerusalem, nɛ a ke Yuda Matsɛ Hezekia ní kpakpahi, nɛ kɛ je lɔ ɔ se ɔ, je ma amɛ tsuo ba ná bumi kɛ ha lɛ wawɛɛ.
24 Jamɛ a be ɔ mi ɔ, hiɔ ba fia Hezekia, nɛ e miɔ nɛ e ma gbo, nɛ e sɔle ha Yehowa, nɛ e ha lɛ heto, nɛ e ha lɛ okadi ko. 25 Se Hezekia pee we nɔ́ ko kɛ tsɔɔ kaa e bua jɔ kpakpa nɛ a pee lɛ ɔ he, ejakaa e tsui wo e he nɔ, nɛ e ha nɛ Mawu abofu ba e kɛ Yuda kɛ Yerusalem nɔ. 26 Se Hezekia ba e he si, nɛ e ha we nɛ e tsui nɛ wo e he nɔ hu, e kɛ nihi nɛ a ngɛ Yerusalem ɔ, nɛ Yehowa we abofu ɔ bɛ a nɔ ngɛ Hezekia ligbi ɔmɛ a mi.
27 Nɛ Hezekia ná ní kɛ hɛ mi nyami babauu; nɛ e pee nito hehi kɛ ha e he, nɛ e ngɔ sika hiɔ, sika tsu, tɛhi nɛ a he jua wa, balsam nu, tsɛ̃ihi, kɛ níhi tsuo nɛ a he jua wa kɛ to ngɛ a mi. 28 Jehanɛ hu ɔ, e pee nito hehi konɛ a ngɔ ngma* kɛ wai ehe, kɛ nu kɛ to ngɛ a mi, nɛ e pee tsuhi kɛ ha lohwe lɛlɛɛ slɔɔtoslɔɔtohi, kɛ tsuhi kɛ ha to kuu ɔmɛ hulɔ. 29 Jehanɛ hu ɔ, e po mahi kɛ ha e he, nɛ e ná lohwe lɛlɛɛhi babauu, to kuuhi, kɛ nahi, ejakaa Mawu ha nɛ e ná ní babauu nitsɛ. 30 Hezekia ji nɔ nɛ tsi Gihon pa a nyu hɛngmɛ ɔ ngɛ yiti je, nɛ e gba dɔ ha nyu ɔ tɛɛ kɛ kple kɛ ya David Ma a pusinɔ he ɔ nɛ, nɛ Hezekia ye manye ngɛ nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ e pee ɔ mi. 31 Se benɛ a tsɔ Babilon ma nikɔtɔma amɛ a nane mi dali ɔmɛ kɛ ba e ngɔ kaa a ba bi lɛ okadi nɛ ba zugba a nɔ ɔ, anɔkuale Mawu ɔ si lɛ nɔ kake too konɛ e kɛ ka lɛ nɛ e hyɛ, nɛ́ e le níhi tsuo nɛ ngɛ e tsui mi.
32 Hezekia he sane nɛ piɛ, kɛ suɔmi nɛ se pui nɛ e je kpo ɔ, a ngma ngɛ gbalɔ Yesaya, Amoz binyumu ɔ nina a, kɛ Yuda Matsɛmɛ Ɔmɛ A Womi ɔ, kɛ Israel Matsɛmɛ Ɔmɛ A Womi ɔ Mi. 33 Lɔ ɔ se ɔ, Hezekia gbo* nɛ a pu lɛ ngɛ yoku nɛ a kuɔɔ kɛ yaa David binyumu ɔmɛ a pumi he ɔ he; nɛ Yuda tsuo, kɛ nihi nɛ a ngɛ Yerusalem ɔ wo e hɛ mi nyami benɛ e gbo ɔ. Nɛ e binyumu Manase ba ye matsɛ ngɛ e se.
33 Manase ye jeha 12 benɛ e bɔni matsɛ yemi ɔ, nɛ e ye nɔ jeha 55 ngɛ Yerusalem.
2 E pee ní yayamihi ngɛ Yehowa hɛ mi, nɛ e nyɛɛ ní hiemi* níhi nɛ je ma amɛ nɛ Yehowa fiee mɛ ngɛ e ma Israelbi ɔmɛ a hɛ mi ɔ pee ɔ se. 3 E kpale ma hehi nɛ ya hiɔwe* nɛ́ e tsɛ Hezekia hule pue si ɔ, e ma afɔle sami latɛhi ha Baal ɔmɛ, nɛ e pee wɔ tsohi,* nɛ e kplã si ha hiɔwe tabo ɔmɛ tsuo, nɛ e sɔmɔ mɛ. 4 Jehanɛ hu ɔ, e ma afɔle sami latɛhi ngɛ Yehowa we ɔ, we nɛ Yehowa de ngɛ he ke: “Yerusalem lɛ ye biɛ ɔ maa hi kɛ ya neneene” ɔ. 5 Nɛ e ma afɔle sami latɛhi kɛ ha hiɔwe tabo ɔ tsuo ngɛ Yehowa we ɔ yale enyɔ ɔmɛ a mi. 6 Nɛ e sã lɛ nitsɛ e binyumuhi ngɛ la mi* ngɛ Hinom Binyumu ɔ Dɔgba a mi; e tsu kunya, e kla, e nyua, nɛ e ha nɛ nihi sɔmɔ kaa ní peeli kɛ klamɔhi. E pee ní yayamihi babauu nitsɛnitsɛ ngɛ Yehowa hɛ mi kɛ wo e mi mi la.
7 E ngɔ amaga nɛ a hlɔ nɛ e pee ɔ kɛ ya ma anɔkuale Mawu ɔ we ɔ, we nɛ Mawu de David kɛ e binyumu Salomo ngɛ he ke: “Ma ha nɛ ye biɛ ɔ maa hi we nɛ ɔ mi, kɛ Yerusalem, he nɛ i hla ngɛ Israel wɛtso ɔmɛ tsuo a kpɛti ɔ daa a. 8 Ke Israel maa ye níhi tsuo nɛ i fã mɛ, nɛ ji Mlaa a tsuo, blɔ tsɔɔmi ɔmɛ kɛ kojomi ɔmɛ nɛ i gu Mose nɔ kɛ ha mɛ ɔ nɔ ɔ, lɛɛ i be a nane jee kɛ je zugba nɛ i kɛ ha a nɛmɛ ɔ nɔ hu.” 9 Manase ya nɔ nɛ e ha nɛ Yuda kɛ nihi nɛ a ngɛ Yerusalem ɔ tla blɔ, nɛ e ha nɛ a pee yayami pe yayami nɛ je ma amɛ nɛ Yehowa kpata a hɛ mi ngɛ Israelbi ɔmɛ a hɛ mi ɔ pee ɔ.
10 Yehowa ya nɔ nɛ e tu munyu kɛ tsɔɔ Manase kɛ e we bi ɔmɛ, se a bui tue. 11 Lɔ ɔ he ɔ, Yehowa ha nɛ Asiria matsɛ ɔ tabo ɔ nya dali ɔmɛ ba tua mɛ, nɛ a kɛ gbowehi nu Manase,* nɛ a bɔ lɛ akɔblee pã enyɔ, nɛ a kɛ lɛ ho Babilon ya. 12 Benɛ e ngɛ haomi mi ɔ, e kpa Yehowa, e Mawu ɔ pɛɛ kaa e na lɛ mɔbɔ, nɛ e ya nɔ nɛ e ba e he si wawɛɛ ngɛ e nɛmɛ a Mawu ɔ hɛ mi. 13 E ya nɔ nɛ e sɔle ha Mawu, nɛ pɛɛ nɛ e kpa a ha nɛ Mawu mi mi sã lɛ, nɛ Mawu nu pɛɛ nɛ e kpa kaa e na lɛ mɔbɔ ɔ, nɛ Mawu kpale lɛ kɛ ba Yerusalem, nɛ e ba ye matsɛ ekohu. Kɛkɛ nɛ Manase ba ná le kaa Yehowa ji anɔkuale Mawu ɔ nɛ.
14 Enɛ ɔ se ɔ, e fia gbogbo kɛ wo David Ma a he ngɛ Gihon pusinɔ he blɔ ngɛ dɔgba a mi* hluu kɛ ya si Pa Mi Lo Agbo ɔ he, nɛ e tsa gbogbo ɔ nɔ kɛ bɔle si kɛ ya si Ofel, nɛ e ha nɛ e ya hiɔwe wawɛɛ. Jehanɛ hu ɔ, e hla tabo nya dali kɛ to Yuda ma amɛ nɛ a fia gbogbo wo a he ɔ tsuo mi. 15 Lɔ ɔ se ɔ, e je ma se mawu ɔmɛ, kɛ amaga a kɛ je Yehowa we ɔ, nɛ e je afɔle sami latɛhi tsuo nɛ e ma ngɛ yoku ɔ nɛ Yehowa we ɔ maa si ngɛ nɔ ɔ nɔ, kɛ ní nɛmɛ nɛ e ma ngɛ Yerusalem ɔ, nɛ e ha nɛ a ya sake mɛ kɛ pue ma a se. 16 Jehanɛ hu ɔ, e dla Yehowa afɔle sami latɛ ɔ, nɛ e bɔni tue mi jɔmi afɔlehi, kɛ sina afɔlehi sami ngɛ nɔ, nɛ e de Yudabi ɔmɛ kaa a sɔmɔ Yehowa, Israel Mawu ɔ. 17 Se kɛ̃ ɔ, ni ɔmɛ sãã afɔle ngɛ hehi nɛ ya hiɔwe ɔ loloolo, se Yehowa a Mawu ɔ pɛ ji nɔ nɛ a sãã kɛ haa.
18 Manase he sane nɛ piɛ, sɔlemi nɛ e sɔle ha e Mawu ɔ, kɛ ní nali ɔmɛ nɛ a tu munyu kɛ tsɔɔ lɛ ngɛ Yehowa, Israel Mawu ɔ biɛ mi ɔ a munyu ɔmɛ ɔ, a ngma ngɛ Israel matsɛmɛ ɔmɛ a yi nɔ sane womi ɔ mi. 19 Jehanɛ hu ɔ, sɔlemi nɛ e sɔle, kɛ bɔ nɛ a ha e pɛɛ kpami ɔ heto ha, yayamihi tsuo nɛ e pee, kɛ anɔkuale nɛ e yi, hehi nɛ e ma wɔ tsohi,* kɛ hehi nɛ ya hiɔwe ngɛ, kɛ hehi nɛ e ma amagahi ngɛ loko e ba e he si ɔ, a ngma kɛ piɛɛ e ní nali ɔmɛ a munyu ɔmɛ a he. 20 Lɔ ɔ se ɔ, Manase gbo* nɛ a pu lɛ ngɛ e we ɔ mi; nɛ e binyumu Amon ba ye matsɛ ngɛ e se.
21 Amon ye jeha 22 benɛ e bɔni matsɛ yemi ɔ, nɛ e ye nɔ jeha enyɔ ngɛ Yerusalem. 22 Nɛ e ya nɔ nɛ e pee ní yayamihi ngɛ Yehowa hɛ mi, kaa bɔ nɛ e tsɛ Manase pee ɔ; nɛ Amon sã afɔle kɛ ha amagahi tsuo nɛ e tsɛ Manase pee ɔ, nɛ e ya nɔ nɛ e sɔmɔ mɛ. 23 Se lɛɛ lɛɛ e bɛ e he si ngɛ Yehowa hɛ mi kaa bɔ nɛ e tsɛ Manase ba e he si ɔ; mohu ɔ, Amon ha nɛ e fɔ yemi ɔ kle agbo. 24 Nyagbenyagbe ɔ, e sɔmɔli ɔmɛ so e yi nɔ, nɛ a gbe lɛ ngɛ lɛ nitsɛ e we ɔ mi. 25 Se zugba a nɔ bi ɔmɛ gbe nihi tsuo nɛ a so Matsɛ Amon yi nɔ ɔ, nɛ a wo e binyumu Yosia matsɛ ngɛ e se.
34 Yosia ye jeha kpaanyɔ benɛ e bɔni matsɛ yemi ɔ, nɛ e ye nɔ jeha 31 ngɛ Yerusalem. 2 E pee nɔ́ nɛ da ngɛ Yehowa hɛ mi, nɛ e nyɛɛ e nɛnɛ David blɔ ɔmɛ a nɔ, nɛ e gba we kɛ yɛ hiɔ nɔ aloo muɔ nɔ.
3 Ngɛ e nɔ yemi jeha nɛ ji 8 ɔ mi be mi nɛ e ji nyumuyo loloolo ɔ, e bɔni e nɛnɛ David Mawu ɔ se blɔ hlami; nɛ ngɛ jeha nɛ ji 12 ɔ mi ɔ, e bɔni hehi nɛ ya hiɔwe* ɔ, kɛ wɔ tso* ɔmɛ, amaga amɛ, kɛ dade amaga amɛ jemi ngɛ Yuda kɛ Yerusalem. 4 Jehanɛ hu ɔ, a hule Baal afɔle sami latɛ ɔmɛ ngɛ e hɛ mi, nɛ e poo tsopa kɛ e he via sami ní ɔmɛ nɛ a ngɛ a nɔ ɔ hu pue si. E ywia wɔ tso* ɔmɛ, amaga amɛ, kɛ dade amaga amɛ hu wɔtsɔwɔtsɔ, nɛ e wɛɛ mɛ bukɔbukɔ, nɛ e kɛ ya fĩa nihi nɛ jinɛ a sãã afɔle ha mɛ ɔ a yɔkɔ ɔmɛ a nɔ. 5 Nɛ e sã osɔfohi a wuhi ngɛ a we afɔle sami latɛ ɔmɛ a nɔ. Lɔ ɔ he ɔ, e tsu Yuda kɛ Yerusalem he.
6 Nɛ ngɛ mahi nɛ a ngɛ Manase, Efraim, Simeon, hluu kɛ ya si Naftali, ngɛ ma dokuhi nɛ bɔle mɛ ɔ a mi ɔ, 7 e hule afɔle sami latɛ ɔmɛ, nɛ e ywia wɔ tso* ɔmɛ kɛ amaga amɛ, nɛ e wɛɛ mɛ bukɔbukɔ; nɛ e poo tsopa kɛ e he via sami ní ɔmɛ tsuo ngɛ Israel zugba a nɔ tsuo, nɛ lɔ ɔ se ɔ, e kpale kɛ ho Yerusalem ya.
8 Ngɛ e nɔ yemi jeha nɛ ji 18 ɔ mi benɛ e tsu zugba a kɛ sɔlemi we* ɔ he ɔ se ɔ, e tsɔ Shafan, nɛ ji Azalia binyumu ɔ, Maaseya, nɛ ji ma a mi nɔkɔtɔma a, kɛ sane ngmalɔ Yoa, nɛ ji Yoahaz binyumu ɔ, kaa a ya dla Yehowa, e Mawu ɔ we ɔ. 9 A ba Hilkia, nɛ ji osɔfo nɔkɔtɔma pe kulaa a ngɔ, nɛ a ngɔ sika nɛ a kɛ ba Mawu we ɔ kɛ ha lɛ. Sika nɛ ɔ ji sika nɛ Levibi nɛ a sɔmɔɔ kaa sinya nya buli ɔ ngɔ ngɛ Manase, Efraim, kɛ Israelbi tsuo nɛ a piɛ ɔ, kɛ Yuda, Benyamin, kɛ nihi nɛ a ngɛ Yerusalem ɔ a dɛ. 10 Kɛkɛ nɛ a ngɔ sika a kɛ ha nihi nɛ a hla mɛ kaa a hyɛ Yehowa we ɔ ní tsumi ɔ nɔ ɔ. Nɛ ní tsuli nɛ a ngɛ Yehowa we ɔ hu ngɔ sika a kɛ dla we ɔ nɛ a pee lɛ ehe. 11 A kɛ sika a ha ga ní tsuli ɔmɛ, kɛ tsu mali ɔmɛ konɛ a kɛ ya he tɛhi nɛ a gba, kɛ tsohi nɛ a kɛ maa pi níhi a se, nɛ́ a ngɔ tso nguanguahi kɛ ma we ɔ nɛ Yuda matsɛ ɔ ngmɛɛ he nɛ e puɛ ɔ.
12 Nɛ nyumu ɔmɛ kɛ anɔkuale yemi tsu ní tsumi ɔ. Levibi nɛ a hla mɛ kaa a nɔ hyɛli ji Yahat kɛ Obadia nɛ́ a je Meraribi ɔmɛ a kpɛti ɔ, kɛ Zakaria kɛ Meshulam nɛ́ a je Kohatbi ɔmɛ a kpɛti ɔ. Nɛ Levibi ɔmɛ nɛ mɛ tsuo a ji la fiali nɛ a he be ɔ 13 hyɛ apaatsɛmɛ nɛ a li nine nya ní tsumi ko ɔ* a nɔ, nɛ mɛ ji nihi tsuo nɛ a tsu sɔmɔmi ní tsumi slɔɔtoslɔɔto ɔmɛ ɔ a nɔ hyɛli; nɛ Levibi ɔmɛ a ti ni komɛ ji womi ngmali, nikɔtɔmahi, kɛ agbo nya buli.
14 Benɛ a ngɛ sika nɛ a kɛ ba Yehowa we ɔ jee ɔ, osɔfo Hilkia na Yehowa Mlaa a nɛ́ e kɛ ha kɛ gu Mose nɔ ɔ.* 15 Lɔ ɔ he ɔ, Hilkia de Shafan, nɛ ji womi ngmalɔ ɔ ke: “I na Mlaa womi ɔ ngɛ Yehowa we ɔ.” Lɔ ɔ he ɔ, Hilkia ngɔ womi ɔ kɛ ha Shafan. 16 Lɔ ɔ se ɔ, Shafan ngɔ womi ɔ kɛ ba ha matsɛ ɔ, nɛ e de lɛ ke: “O sɔmɔli ɔmɛ ngɛ nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ a kɛ wo a dɛ kaa a pee ɔ pee. 17 A plɛ sika nɛ a ná ngɛ Yehowa we ɔ, nɛ a kɛ ha nyumuhi nɛ a hla mɛ ɔ, kɛ nihi nɛ a ngɛ ní ɔ tsue ɔ.” 18 Jehanɛ hu ɔ, Shafan nɛ ji womi ngmalɔ ɔ de matsɛ ɔ ke: “Osɔfo Hilkia ha mi womi ko.” Kɛkɛ nɛ Shafan bɔni womi ɔ kanemi ngɛ matsɛ ɔ hɛ mi.
19 Benɛ matsɛ ɔ nu munyuhi nɛ ngɛ Mlaa a mi ɔ, amlɔ nɔuu nɛ e gba e tade ɔmɛ. 20 Kɛkɛ nɛ matsɛ ɔ kɛ fami nɛ ɔ ha Hilkia, Ahikam, nɛ ji Shafan binyumu ɔ, Abdon, nɛ ji Mika binyumu ɔ, Shafan nɛ ji womi ngmalɔ ɔ, kɛ Asaya nɛ ji matsɛ ɔ sɔmɔlɔ ɔ ke: 21 “Nyɛɛ ya nɛ nyɛ ya bi Yehowa juɛmi ha imi, kɛ nihi nɛ piɛ ngɛ Israel kɛ Yuda ngɛ womi ɔ nɛ a ya na a mi munyu ɔmɛ a he; ejakaa Yehowa mi mi la nɛ a ma plɛ kɛ pue wa nɔ ɔ nya maa wa wawɛɛ nitsɛ akɛnɛ wa nɛmɛ ɔmɛ kɛ Yehowa munyu ɔ tsu we ní, nɛ́ a yi níhi tsuo nɛ a ngma ngɛ womi nɛ ɔ mi ɔ nɔ ɔ he je.”
22 Lɔ ɔ he ɔ, Hilkia kɛ nihi nɛ matsɛ ɔ tsɔ mɛ kɛ piɛɛ e he ɔ ho gbalɔyo Hulda ngɔ ya.. E ji Shalum, nɔ nɛ hyɛɔ tadehi a nɔ ɔ yo. Shalum tsɛ ji Tikva, nɛ Tikva tsɛ Harhas. Hulda ngɛ Yerusalem Ma Ehe ɔ mi; nɛ a kɛ lɛ ya tu munyu ngɛ lejɛ ɔ. 23 Yo ɔ de mɛ ke: “Nɔ́ nɛ Yehowa, Israel Mawu ɔ ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ, ‘Nyɛ ya de nyumu ɔ nɛ tsɔ nyɛ ye ngɔ ɔ ke: 24 “Nɔ́ nɛ Yehowa ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ, ‘Ma ngɔ amanehlu, nɛ ji gbiɛmi tsuo nɛ a ngma ngɛ womi ɔ nɛ a kane ngɛ Yuda matsɛ ɔ hɛ mi ɔ mi ɔ kɛ ba ma nɛ ɔ kɛ nihi nɛ a ngɛ mi ɔ a nɔ. 25 Akɛnɛ a kua mi, nɛ a ngɛ afɔlehi sãe kɛ ngɛ mawu kpahi hae konɛ a kɛ a nine nya ní tsumihi tsuo nɛ wo ye mi mi la he je ɔ, ye mi mi la a ma kpa kɛ pue ma nɛ ɔ nɔ, nɛ e be hie gbemi.’” 26 Se nyɛ ya de Yuda matsɛ ɔ nɛ e tsɔ nyɛ ke nyɛ ba bi Yehowa juɛmi ɔ ke, “Nɔ́ nɛ Yehowa, Israel Mawu ɔ ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ: ‘Ngɛ munyuhi nɛ o nu ɔ blɔ fa mi ɔ lɛɛ, 27 akɛnɛ o tsake o tsui* nɛ o ba o he si ngɛ Mawu hɛ mi benɛ o nu nɔ́ nɛ e de ngɛ ma nɛ ɔ kɛ nihi nɛ a ngɛ mi ɔ a he, nɛ́ o ba o he si ngɛ ye hɛ mi, nɛ́ o gba o tade ɔmɛ, nɛ o fo ya ngɛ ye hɛ mi he je ɔ, imi hu i bu mo tue, Yehowa lɛ de. 28 Enɛ ɔ he ɔ, ma bua o nya kɛ ya piɛɛ o nɛmɛ ɔmɛ a he,* nɛ a maa pu mo ngɛ o yɔkɔ mi ngɛ tue mi jɔmi mi, nɛ o hɛngmɛ be amanehlu nɛ ma kɛ ba ma nɛ ɔ kɛ nihi nɛ a ngɛ mi ɔ a nɔ ɔ nae.’”’”
Kɛkɛ nɛ a ngɔ heto ɔ ba ha matsɛ ɔ. 29 Lɔ ɔ he ɔ, matsɛ ɔ tsɔ nɛ a ya tsɛ nikɔtɔmahi tsuo nɛ a ngɛ Yuda kɛ Yerusalem ɔ kɛ ba. 30 Lɔ ɔ se ɔ, matsɛ ɔ kɛ Yuda nyumu ɔmɛ tsuo, kɛ nihi nɛ a ngɛ Yerusalem ɔ, osɔfo ɔmɛ, Levibi ɔmɛ; ni ɔmɛ tsuo, kɛ je nɔ nyafii nɔ kɛ ya si nɔmlɔ ngua nɔ, kuɔ kɛ ho Yehowa we ɔ ya. E kane somi womi ɔ nɛ a ya na ngɛ Yehowa we ɔ mi munyu ɔmɛ tsuo nɛ a nu. 31 Matsɛ ɔ ya da e da he, nɛ e so somi ko* ngɛ Yehowa hɛ mi kaa e maa nyɛɛ Yehowa se, nɛ e maa ye e kita amɛ, e kaimi ɔmɛ, kɛ e blɔ tsɔɔmi ɔmɛ a nɔ kɛ e tsui tsuo, kɛ e klaa* tsuo, nɛ tsɔɔ kaa e maa ye somi nɛ ɔ nɛ a ngma ngɛ womi nɛ ɔ mi ɔ mi munyu ɔmɛ a nɔ. 32 Jehanɛ hu ɔ, e ha nɛ nihi tsuo nɛ a ngɛ Yerusalem kɛ Benyamin ɔ kplɛɛ somi ɔ nɔ. Nɛ nihi nɛ a ngɛ Yerusalem ɔ ye Mawu, nɛ ji a nɛmɛ ɔmɛ a Mawu ɔ somi ɔ nɔ. 33 Lɔ ɔ se ɔ, Yosia je ní hiemi* níhi tsuo kɛ je Israelbi ɔmɛ a zugba amɛ tsuo a nɔ, nɛ e ha nɛ nɔ fɛɛ nɔ nɛ ngɛ Israel ɔ sɔmɔ Yehowa a Mawu ɔ. Ngɛ e wami ligbi ɔmɛ tsuo a mi ɔ, a gba we kɛ ji Yehowa, a nɛmɛ a Mawu ɔ se.
35 Yosia ye Hetsɔmi ha Yehowa ngɛ Yerusalem, nɛ a gbe lohwehi nɛ a kɛ maa ye Hetsɔmi afɔle ɔ ngɛ kekleekle nyɔhiɔ ɔ we ligbi nɛ ji 14 ɔ nɔ. 2 E ngɔ osɔfo ɔmɛ kɛ da a ní tsumihi a nya, nɛ e wo mɛ he wami kaa a tsu sɔmɔmi ní tsumi nɛ a kɛ wo a dɛ ngɛ Yehowa we ɔ. 3 Lɔ ɔ se ɔ, e de Levibi ɔmɛ, nihi nɛ a tsɔɔ Israel tsuo ní, nɛ ji nihi nɛ a ngɛ klɔuklɔu ha Yehowa a ke: “Nyɛɛ ngɔ Daka klɔuklɔu ɔ kɛ ya ma we ɔ nɛ Salomo, David binyumu ɔ, nɛ ji Israel matsɛ ɔ ma a mi; nyɛ be tlooe ngɛ nyɛ konɔ hu. Amlɔ nɛ ɔ, nyɛ sɔmɔ Yehowa nyɛ Mawu ɔ, kɛ e ma Israel. 4 Nɛ nyɛ dla nyɛ he ngɛ nyɛ tsɛmɛ a we ɔmɛ a nya, ngɛ nyɛ kuu ɔmɛ a nya, nɛ́ nyɛɛ nyɛɛ nɔ́ nɛ Israel Matsɛ David kɛ e binyumu Salomo ngma a se. 5 Nyɛɛ da he klɔuklɔu ɔ ngɛ ni ɔmɛ nɛ piɛ,* nɛ ji nyɛ nyɛminyumu ɔmɛ a tsɛmɛ a we ɔmɛ a nya; ejakaa e sa nɛ a ti nɔ fɛɛ nɔ nɛ hi Levibi ɔmɛ a tsɛmɛ a we ɔmɛ a kuu ko mi. 6 Nyɛɛ gbe lohwe ɔmɛ nɛ́ a kɛ maa ye Hetsɔmi afɔle ɔ, nɛ nyɛɛ tsu nyɛ he, nɛ́ nyɛ dla níhi kɛ to ha nyɛ nyɛminyumu ɔmɛ konɛ a ye munyu nɛ Yehowa tu kɛ gu Mose nɔ ɔ nɔ.”
7 Yosia ha ni ɔmɛ tohi, nɛ ji jijɔ ku wawi, kɛ apletsi ku wawi, nɛ́ kulaa peeɔ 30,000, kɛ na 3,000 kaa Hetsɔmi afɔlehi kɛ ha nihi tsuo nɛ a ngɛ lejɛ ɔ. Matsɛ ɔ nitsɛ níhi a mi nɛ ní nɛ ɔmɛ je. 8 E ma nikɔtɔma amɛ hu ha yemi kɛ buami kaa afɔle nɛ je tsui mi faa kɛ ha ni ɔmɛ, osɔfo ɔmɛ, kɛ Levibi ɔmɛ. Hilkia, Zakaria, kɛ Yehiel, nɛ ji anɔkuale Mawu ɔ we ɔ nɔ hyɛli ɔmɛ ha osɔfo ɔmɛ lohwehi 2,600 nɛ́ a kɛ sã Hetsɔmi afɔle, kɛ na 300. 9 Konania kɛ e nyɛminyumuhi, nɛ ji Shemaya kɛ Netanel, kɛ jehanɛ ɔ Hashabia, Yeyel, kɛ Yozabad, nɛ ji Levibi ɔmɛ a nya dali ɔmɛ ha Levibi ɔmɛ lohwehi 5,000 nɛ a kɛ sã Hetsɔmi afɔle, kɛ na 500.
10 A to níhi a blɔ nya kɛ ha sɔmɔmi ɔ, nɛ osɔfo ɔmɛ da a blɔ hehi, nɛ Levibi ɔmɛ hu ngɛ a kuu ɔmɛ a mi kaa bɔ nɛ matsɛ ɔ fã a. 11 A gbe lohwe ɔmɛ nɛ́ a kɛ maa ye Hetsɔmi afɔle ɔ, nɛ osɔfo ɔmɛ fĩa muɔ ɔ nɛ a nine su nɔ kɛ je a dɛ ɔ, be mi nɛ Levibi ɔmɛ ngɛ lohwe ɔmɛ a he womi kpɔe ɔ. 12 Lɔ ɔ se ɔ, a to sami afɔle ɔmɛ a he blɔ nya konɛ a gba ha nihi nɛ a piɛ ɔ, nɛ ji nihi nɛ a gba mɛ kɛ wo kuuhi a mi ngɛ a tsɛmɛ a we ɔ nya a, konɛ a nyɛ nɛ a kɛ ha Yehowa kaa bɔ nɛ a ngma ngɛ Mose womi ɔ mi ɔ; nɛ a pee na amɛ hu jã nɔuu. 13 A hoo* Hetsɔmi afɔle ɔ ngɛ la nɔ kaa bɔ nɛ kusumi ɔ tsɔɔ ɔ; nɛ a hoo afɔle klɔuklɔu ɔmɛ ngɛ buɛhi, dadesɛhi, kɛ tsesihi a mi, nɛ lɔ ɔ se ɔ, a ngɔ kɛ ba ha nihi nɛ piɛ ɔ tsuo amlɔ nɔuu. 14 Lɔ ɔ se ɔ, a to níhi a he blɔ nya kɛ ha mɛ nitsɛmɛ a he, kɛ osɔfo ɔmɛ, ejakaa osɔfo ɔmɛ, nɛ ji Aaron nina amɛ ngɛ sami afɔle ɔmɛ, kɛ zɔ ɔmɛ sãe hluu kɛ ya si be nɛ je jɔ, lɔ ɔ he ɔ, Levibi ɔmɛ to níhi a he blɔ nya kɛ ha mɛ nitsɛmɛ a he, kɛ osɔfo ɔmɛ, nɛ ji Aaron nina amɛ.
15 Nɛ lali ɔmɛ, nɛ ji Asaf binyumu ɔmɛ ngɛ a blɔ he ɔmɛ kaa bɔ nɛ David, Asaf, Heman, kɛ Yedutun, nɛ ji matsɛ ɔ ní nalɔ ɔ fã ke a pee ɔ; nɛ agbo nya buli ɔmɛ ngɛ agbo ekpaekpahi a nya. E he hia we nɛ a je a sɔmɔmi ɔ he, ejakaa a nyɛminyumu ɔmɛ, nɛ ji Levibi ɔmɛ dla níhi kɛ to ha mɛ. 16 Lɔ ɔ he ɔ, a to Yehowa sɔmɔmi ɔ tsuo he blɔ nya jamɛ a ligbi ɔ, konɛ a ye Hetsɔmi ɔ, nɛ́ a sã sami afɔlehi ngɛ Yehowa afɔle sami latɛ ɔ nɔ, kaa bɔ nɛ Matsɛ Yosia fã ke a pee ɔ.
17 Israelbi nɛ a ngɛ lejɛ ɔ ye Hetsɔmi ɔ jamɛ a be ɔ mi, nɛ a ye Abolo Nɛ Masa Be Mi Gbijlɔ ɔ ligbi kpaago. 18 Kɛ je gbalɔ Samuel ligbi ɔmɛ a mi ɔ, a yi Hetsɔmi ko kaa jã hyɛ ngɛ Israel; nɛ jã kɛ̃ nɛ Israel matsɛ kpa ko hu yi Hetsɔmi ɔ kaa bɔ nɛ Yosia, osɔfo ɔmɛ, Levibi ɔmɛ, Yudabi tsuo kɛ Israelbi nɛ a ngɛ lejɛ ɔ, kɛ nihi nɛ a ngɛ Yerusalem ɔ ye ɔ. 19 A ye Hetsɔmi nɛ ɔ ngɛ Yosia nɔ yemi jeha nɛ ji 18 ɔ mi.
20 Ngɛ nɔ́ nɛ ɔ tsuo se benɛ Yosia dla sɔlemi we* ɔ, Egipt Matsɛ Neko kuɔ kɛ ba konɛ e ba hwu ta ngɛ Karkemish ngɛ Yufrate ɔ he. Kɛkɛ nɛ Yosia je kpo kɛ ya tua lɛ. 21 Lɔ ɔ he ɔ, Neko tsɔ tsɔli kɛ ya Yosia ngɔ ya de lɛ ke: “Oo Yuda matsɛ, mɛni enɛ ɔ kɔɔ ngɛ o he? Mwɔnɛ ɔ, pi mo nɛ i ma tuami, se we kpa mohu lɛ i kɛ yaa hwu ta, nɛ Mawu de ke, e sa nɛ ye he nɛ sɔ. Koo te si kɛ wo Mawu, nɔ nɛ e kɛ mi ngɛ ɔ konɛ e hi ha mo nitsɛ, ke pi jã a, e ma kpata o hɛ mi.” 22 Se Yosia kpale we ngɛ e se, mohu ɔ, e tsake e he nɛ́ a ko le e mi tso, konɛ e kɛ lɛ nɛ ya hwu ta, nɛ e bui Neko munyu ɔmɛ nɛ je Mawu nya a tue. Lɔ ɔ he ɔ, e ba konɛ e kɛ lɛ nɛ ba hwu ta ngɛ Megido Nga a nɔ.
23 Nɛ kɛ̃ɛ̃ tsɛ̃li ɔmɛ tsɛ̃ Matsɛ Yosia kɛ̃ɛ̃, nɛ matsɛ ɔ de e sɔmɔli ɔmɛ ke: “Nyɛɛ ngɔ mi kɛ je hiɛ ɔ kɛ ho, ejakaa i plaa wawɛɛ.” 24 Lɔ ɔ he ɔ, e sɔmɔli ɔmɛ je lɛ ngɛ ta zugba lɛ ɔ mi, nɛ a kɛ lɛ wo e ta zugba lɛ enyɔne ɔ mi, nɛ a ngɔ lɛ kɛ ba Yerusalem. Nɛ Yosia gbo, nɛ a pu lɛ ngɛ e nɛmɛ ɔmɛ a yɔkɔ ɔ mi, nɛ Yuda tsuo kɛ Yerusalem fo e he ya. 25 Nɛ Yeremia la ngɛ Yosia he, nɛ nyumuhi kɛ yihi tsuo nɛ a ji lali ɔ woɔ Yosia ta ngɛ a we aywilɛho yemi la amɛ a mi kɛ ba si mwɔnɛ ɔ; nɛ a ma nya si kaa e sa nɛ a la la nɛ ɔmɛ ngɛ Israel, nɛ a ngma jamɛ a la amɛ kɛ piɛɛ aywilɛho yemi lahi a he.
26 Yosia he sane nɛ piɛ, kɛ níhi nɛ e pee kɛ je suɔmi nɛ se pui kpo, nɛ ji níhi nɛ a ngma ngɛ Yehowa Mlaa a mi ɔ a nɔ nɛ e ye, 27 kɛ níhi nɛ e pee, kɛ je sisije kɛ ya si nyagbe ɔ, a ngma ngɛ Israel Matsɛmɛ Ɔmɛ A Womi ɔ, kɛ Yuda Matsɛmɛ Ɔmɛ A Womi ɔ mi.
36 Lɔ ɔ se ɔ, zugba a nɔ bi ɔmɛ ngɔ Yosia binyumu Yehoahaz, nɛ a wo lɛ matsɛ ngɛ Yerusalem ngɛ e tsɛ ɔ se. 2 Yehoahaz ye jeha 23 benɛ e bɔni matsɛ yemi ɔ, nɛ e ye nɔ nyɔhiɔ etɛ ngɛ Yerusalem. 3 Se Egipt matsɛ ɔ kpa lɛ tsɛ yemi ngɛ Yerusalem, nɛ e po hiɔ sika hiɔ talɛnt* 100 kɛ sika tsu talɛnt kake kɛ ha maa. 4 Jehanɛ hu ɔ, Egipt matsɛ ɔ wo Yehoahaz nyɛminyumu Eliakim Yuda kɛ Yerusalem nɔ matsɛ, nɛ e tsake e biɛ kɛ pee Yehoyakim; se Neko ngɔ e nyɛminyumu Yehoahaz kɛ ba Egipt.
5 Yehoyakim ye jeha 25 benɛ e bɔni matsɛ yemi ɔ, nɛ e ye nɔ jeha 11 ngɛ Yerusalem. E ya nɔ nɛ e pee ní yayamihi ngɛ Yehowa e Mawu ɔ hɛ mi. 6 Babilon Matsɛ Nebukadnezar kuɔ kɛ ba tua lɛ konɛ e bɔ lɛ akɔblee pã enyɔ, nɛ́ e ngɔ lɛ kɛ ho Babilon ya. 7 Nɛ Nebukadnezar muɔɔ Yehowa we ɔ ní ɔmɛ ekomɛ kɛ ho Babilon ya, nɛ e kɛ ya pue e matsɛ we ɔ mi ngɛ Babilon. 8 Yehoyakim he sane nɛ piɛ, ní hiemi* níhi nɛ e pee, kɛ ní yayamihi nɛ a na ngɛ e he ɔ, a ngma ngɛ Israel Matsɛmɛ Ɔmɛ A Womi ɔ, kɛ Yuda Matsɛmɛ Ɔmɛ A Womi ɔ mi; nɛ e binyumu Yehoyakin ba ye matsɛ ngɛ e se.
9 Yehoyakin ye jeha 18 benɛ e bɔni matsɛ yemi ɔ, nɛ e ye nɔ nyɔhiɔ etɛ kɛ ligbi nyɔngma ngɛ Yerusalem; nɛ e ya nɔ nɛ e pee ní yayamihi ngɛ Yehowa hɛ mi. 10 Jeha a sisije ɔ,* Matsɛ Nebukadnezar tsɔ kaa a ya ngɔ lɛ kɛ ba Babilon, nɛ́ a muɔɔ Yehowa we ɔ níhi nɛ a he jua wa a hu kɛ piɛɛ e he kɛ ba. Nɛ e wo e tsɛ ɔ nyɛminyumu Zedekia Yuda kɛ Yerusalem nɔ matsɛ.
11 Zedekia ye jeha 21 benɛ e bɔni matsɛ yemi ɔ, nɛ e ye nɔ jeha 11 ngɛ Yerusalem. 12 E ya nɔ nɛ e pee ní yayamihi ngɛ Yehowa e Mawu ɔ hɛ mi. E bɛ e he si ha gbalɔ Yeremia, nɔ nɛ tu munyu ngɛ Yehowa fami nya a. 13 Jehanɛ hu ɔ, e tsɔ Matsɛ Nebukadnezar, nɔ nɛ e ha nɛ e kɛ Mawu kã kita a hɛ mi atuã, nɛ e ya nɔ nɛ e wa tue,* nɛ e kplii e tsui, nɛ e kua Yehowa, Israel Mawu ɔ ngɔ bami. 14 Osɔfo ɔmɛ a nya dali ɔmɛ tsuo, kɛ ni ɔmɛ yi anɔkuale kulaa, nɛ a peeɔ ní hiemi* níhi tsuo nɛ je ma amɛ peeɔ ɔ, nɛ a ble Yehowa we ɔ nɛ́ e tsu he ngɛ Yerusalem ɔ.
15 Yehowa, a nɛmɛ a Mawu ɔ ya nɔ nɛ e bɔ mɛ kɔkɔ kɛ gu e tsɔli ɔmɛ a nɔ; e bɔ mɛ kɔkɔ si abɔ, ejakaa e mi mi sã lɛ ngɛ e we bi ɔmɛ kɛ e hi he ɔ he. 16 Se a ya nɔ nɛ a ye anɔkuale Mawu ɔ tsɔli ɔmɛ a he fɛu, nɛ a kua e munyu ɔmɛ, nɛ a ye e gbali ɔmɛ a he fɛu hluu kɛ ya si be nɛ Yehowa we abofu ba e we bi ɔmɛ a nɔ, nɛ a hí tsami hu.
17 Lɔ ɔ he ɔ, e ha nɛ Kaldeabi ɔmɛ a matsɛ ɔ ba tua mɛ, nɛ e kɛ klaate gbe a nihewi ɔmɛ ngɛ a jami he ɔ; e mi mi sɛ lɛ ngɛ niheyo aloo yomiyo he, nɛ jã kɛ̃ nɛ e mi mi sɛ lɛ ngɛ nɔ nɛ bwɔ aloo nɔ nɛ gbɔjɔ hu he. Mawu ngɔ nɔ́ fɛɛ nɔ́ kɛ wo e dɛ. 18 E muɔɔ anɔkuale Mawu ɔ we ɔ ní ɔmɛ tsuo, ní nguanguahi kɛ ní nyafinyafihi, kɛ Yehowa we ɔ juetli ɔmɛ, kɛ matsɛ ɔ kɛ e ma nikɔtɔma amɛ a juetli ɔmɛ; e muɔɔ nɔ́ fɛɛ nɔ́ kɛ ba Babilon. 19 E sã anɔkuale Mawu ɔ we ɔ, e ku Yerusalem gbogbo ɔ kɛ pue si, e kɛ la sã Yerusalem mɔhi nɛ a he wa a tsuo, nɛ e kpata nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ he jua wa a hɛ mi. 20 E nuu nihi nɛ a kɛ klaate gbi mɛ ɔ nyɔguɛ kɛ ho Babilon ya, nɛ a ba plɛ e kɛ e binyumu ɔmɛ a sɔmɔli kɛ ya si be nɛ Persia matsɛ yemi ɔ bɔni nɔ yemi, 21 bɔ nɛ pee nɛ munyu nɛ Yehowa tu kɛ gu Yeremia nɔ ɔ nɛ e ba mi, kɛ ya si be nɛ zugba a maa ye e hejɔɔmi ligbi ɔmɛ tsuo kɛ tsɔ. Be abɔ nɛ zugba a fɔ si gu ɔ, e ye hejɔɔmi ligbi kɛ ya si jeha 70 ɔ ba nyagbe.
22 Ngɛ Persia Matsɛ Sirus nɔ yemi kekleekle jeha a mi ɔ, bɔ nɛ pee nɛ munyu nɛ Yehowa tu kɛ gu Yeremia nɔ ɔ nɛ e ba mi ɔ, Yehowa ha nɛ Persia Matsɛ Sirus ná suɔmi ɔ kaa e maa fiɛɛ munyu nɛ ɔ ngɛ e nɔ yemi ɔ mi tsuo, nɛ e ngma kɛ fɔ si ke: 23 “Nɔ́ nɛ Persia Matsɛ Sirus de ji nɛ ɔ nɛ, ‘Yehowa, nɛ ji hiɔwe Mawu ɔ ngɔ zugba a nɔ matsɛ yemi ɔmɛ tsuo kɛ ha mi, nɛ e tsɔ mi kaa ma ya ma we ha lɛ ngɛ Yerusalem, ngɛ Yuda. E we bi ɔmɛ tsuo a ti nɔ fɛɛ nɔ nɛ ngɛ nyɛ kpɛti ɔ, Yehowa, e Mawu ɔ nɛ piɛɛ e he, nɛ e kuɔ kɛ ya.’”
Aloo “nɛ Salomo kɛ asafo ɔ biɔ Mawu ní ngɛ lejɛ ɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “konɛ ma nyɛ nɛ ma je kpo nɛ ma ba mi ngɛ.”
Aloo “klaa.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ligbihi fuu.”
Aloo “okpɔngɔ nɔ hili.”
Aloo “okpɔngɔ nɔ hili.”
Baiblo komɛ de ke “kɛ je Egipt kɛ Kue; matsɛ ɔ jua yeli ɔmɛ ya heɔ mɛ kɛ jeɔ Kue,” eko ɔ, Kilikia nɛ a ngɛ tsɔɔe ɔ nɛ.
Aloo “matsɛ we.”
Aloo “a ji tlomi tlooli.”
Aloo “matsɛ we.”
Nɛ ji hɛ mi mami abolo ɔ.
“Lohwe he bwɔmi.” E ji jijɔ he bwɔmi nɛ a lo lɛ kaa kpã, nɛ a wo lɛ kɔla nɛ ji alamua tu su.
Kor kake peeɔ lita 220 (kwat 200). Hyɛ Mi Tsɔɔmi Munyu B14.
E ji ngma henɔ ko.
Bat kake peeɔ lita 22 (galɔn 5.81). Hyɛ Mi Tsɔɔmi Munyu B14.
E ji ngma henɔ ko.
Aloo “a ji tlomi tlooli.”
Kɔni fã nɛ a kɛ pɔɔ nɔ́ susumi ɔ kake peeɔ sɛntimita 44.5 (intsisi 17.5), se ni komɛ susuɔ kaa “blema susumi kpã” nɛ ɔ tsɔɔ kɔni fã gagaa nɛ peeɔ sɛntimita 51.8 (intsisi 20.4). Hyɛ Mi Tsɔɔmi Munyu B14.
Aloo “nɛ we ɔ mi blimi ji kɔni fã 20.”
Blema womi kpo komɛ de ke “120,” nɛ womi kpo kpa komɛ kɛ sisi tsɔɔmi komɛ hu de ke “kɔni fã 20.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “we.”
Talɛnt kake peeɔ kilogram 34.2 (oz t 1,101). Hyɛ Mi Tsɔɔmi Munyu B14.
Shekel kake peeɔ gram 11.4 (oz t 0.367). Hyɛ Mi Tsɔɔmi Munyu B14.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “we.”
Nɛ tsɔɔ kaa a hɛ mi tsɔɔ He Klɔuklɔu ɔ.
“Lohwe he bwɔmi.” E ji jijɔ he bwɔmi nɛ a lo lɛ kaa kpã, nɛ a wo lɛ kɔla nɛ ji alamua tu su.
Aloo “woyi je.”
Aloo “yiti je.”
E sisi ji, “É [nɛ ji Yehowa] Ha Nɛ E Ma Si Saminya.”
Eko ɔ, e sisi ji, “Ngɛ He Wami Mi.”
Aloo “nyu tomi nɔ́.”
Aloo “kokloo.”
Maa pee sɛntimita 7.4 (intsisi 2.9). Hyɛ Mi Tsɔɔmi Munyu B14.
Aloo “tɔngɔtofoe.”
Aloo “Nyu nɛ yaa mi ji.”
Bat kake peeɔ lita 22 (galɔn 5.81). Hyɛ Mi Tsɔɔmi Munyu B14.
Aloo “piɛ.”
Nɛ ji Gbahi A Sisi Himi Gbijlɔ.
Aloo “Levi osɔfo.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “o binyumu, nɔ nɛ maa je o se tso mi ɔ.”
Aloo “piɛ.”
Kɔni fã kake peeɔ sɛntimita 44.5 (intsisi 17.5). Hyɛ Mi Tsɔɔmi Munyu B14.
Aloo “nɛ e nyɛmi ɔ gbiɛ lɛ.” Nɛ ji lakpa kita aloo kita nɛ ke nɔ ɔ yi nɔ ɔ, gbiɛmi maa ba e nɔ.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “nɛ o bu dalɔ ɔ dalɔ.”
Aloo “akɛnɛ o ha nɛ a na nɔ́.”
Aloo “agãhi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “zugba nɛ ngɛ e we agbo ɔmɛ a mi.”
Aloo “biɛ nɛ o he.”
Aloo “sɔlemi nɛ a maa sɔle kɛ kɔ hiɛ ɔ he ɔ he.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ko plɛ nɔ nɛ o pɔ lɛ nu ɔ hɛ mi kɛ tsɔɔ he kpa.”
Eko ɔ, e daa si kɛ ha Levi bi ɔmɛ.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “asafo.”
Aloo “nɛ je he nɛ a guɔ kɛ yaa Hamat ɔ.”
Ligbi nɛ nyɛɛ gbijlɔ ɔ se, aloo ligbi nɛ ji 15 ɔ nɔ.
Aloo “tukpɛtukpɛhi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “abɛ bumi nɔ́.”
Aloo “matsɛ we.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Israel binyumu ɔmɛ.”
Aloo, “e kpale po Tadmor ekohu.”
Aloo “Gbahi Nɛ A Maa Nɛ A Hiɔ Sisi Be Kpiti Ko.”
Aloo “a gbe Salomo ní tsumi ɔ tsuo nya.”
Talɛnt kake peeɔ kilogram 34.2 (oz t 1,101). Hyɛ Mi Tsɔɔmi Munyu B14.
Aloo “ajohi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Nɔ́ ko laa we Salomo.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “mumi ta e mi.”
Aloo “kɛ kɔ o munyuhi.”
Talɛnt kake peeɔ kilogram 34.2 (oz t 1,101). Hyɛ Mi Tsɔɔmi Munyu B14.
Baiblo komɛ de ke “Matsɛ ɔ ha lɛ níhi babauu nɛ kɛ níhi nɛ e ba ha matsɛ ɔ sɔ, nɛ matsɛ ɔ kɛ eko hu piɛɛ he ha lɛ.”
Shekel kake peeɔ gram 11.4 (oz t 0.367). Hyɛ Mi Tsɔɔmi Munyu B14.
Behi fuu ɔ, kɛ̃ɛ̃ tsɛli lɛ a hɛɛɔ tsɛ̃i nɛ ɔmɛ.
Ngɛ Hebri Ngmami ɔ mi ɔ, mina kake peeɔ gram 570 (oz t 18.35). Hyɛ Mi Tsɔɔmi Munyu B14.
Ngɛ Blɛfo gbi mi ɔ, a tsɛɛ mɛ ke peacocks.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “hla kaa a maa na Salomo hɛ mi.”
Aloo “okpɔngɔ nɔ hili.”
Nɛ ji Yufrate Pa a.
Aloo “Salomo kɛ e nɛmɛ ɔmɛ ya hwɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “bo tsuhi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “hla.”
Aloo “e fia gbogbo wo ma nɛ ɔmɛ a he.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “kɛ apletsi ɔmɛ.”
Aloo “e gbɛ e binyumu ɔmɛ a ti ni komɛ kɛ fia.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “matsɛ yemi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “fo tuli.”
Aloo “Rehoboam kɛ e nɛmɛ ɔmɛ ya hwɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “hla.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “hla.”
Nɛ ji somi nɛ ngɛ kɛ yaa neneene nɛ tsakee we.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “nɔ fɛɛ nɔ nɛ maa ba konɛ e ba ngɔ na ku bi kake kɛ agbosu kpaago kɛ wo e dɛ mi ɔ.”
Nɛ ji, hɛ mi mami abolo ɔ.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “hla.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “kpasa Yehowa, a nɛmɛ ɔmɛ a Mawu ɔ.”
Aloo “mahi nɛ ngɛ e sisi.”
Aloo “níhi a mi tsɔɔmi ɔmɛ.”
Aloo “Abiya kɛ e nɛmɛ ɔmɛ ya hwɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “sinya blablɛhi.”
Behi fuu ɔ, kɛ̃ɛ̃ tsɛli lɛ a hɛɛɔ tsɛ̃i nɛ ɔmɛ.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “nɛ a dɔɔ kɛ̃ɛ̃ mi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “wa kpasa mo.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ligbihi babauu.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “tue mi jɔmi be kɛ ha nɔ nɛ e jeɔ kpo aloo nɔ nɛ e baa mi ɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “nyɛ ko ba nyɛ nine si.”
Aloo “e bɔni gbogbo fiami kɛ wo Rama he.”
Aloo “nɔ ko nɛ ko je Yuda Matsɛ Asa zugba kpɔ ɔ mi kɛ ba, aloo e ya lejɛ ɔ.”
Aloo “e kpa gbogbo fiami kɛ wo Rama he.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “o kpasa Siria matsɛ ɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “o kpasaa we Yehowa, o Mawu ɔ.”
Aloo “konɛ e ye bua nihi nɛ a kɛ a tsui tsuo ha lɛ ɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “nɛ e kɛ lɛ wo pã tsu ɔ mi.”
Aloo “kɛ e nɛmɛ ɔmɛ ya hwɔ.”
E ngɛ heii kaa pi nɛ a sã Asa, mohu ɔ, a sã tsopahi kɛ a he via.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “e nyɛɛ ngɛ e kita a mi.”
Aloo “gbe.”
Aloo “tsitsɛɛ.”
Aloo “bɔfo.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ma ya pee lakpa mumi ngɛ e gbali ɔmɛ tsuo a nya.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “lakpa mumi.”
Aloo “nɛ e li e he be.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “sito he ɔ.”
Aloo “matsɛ we ɔ.”
Aloo “ngɛ Yerusalem ngɛ tue mi jɔmi mi.”
Aloo “o ma nya si ngɛ o tsui mi.”
Aloo “nɛ piɛɛ nɔ́ nɛ da he.”
Baiblo komɛ de ke “Meunbi.”
E ngɛ heii kaa Wo Gbogboe ɔ.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “e kɛ ma e hɛ mi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ngmɛdu ɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “binyumu.”
Aloo “dɔ ɔ.”
Aloo “hyɛ bɔ nɛ Yehowa ma kpɔ̃ nyɛ.”
Aloo “nyɛ nyɛ nɛ nyɛ fĩ si.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “jɔɔ Yehowa.”
E sisi ji, “Jɔɔmi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Yehoshafat kɛ enɛmɛ ɔmɛ ya hwɔ.”
Aloo “bɔ mumi mi ajuama.”
Aloo “bɔ mumi mi ajuama.”
Aloo “bɔ ajuama a.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Filisti bi ɔmɛ a mumi ɔ.”
A tsɛɛ lɛ ke Ahazia hulɔ.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “biyo.”
A kɛ biɛ “Azaria” lɛ tsu ní ngɛ Hebri womi kpohi nɛ a kɛ nine ngma a ekomɛ a mi.
Aloo “e be he wami.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “binyumu.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “kaa e po Ahab we ɔ kɛ fɔ he.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “kpata Yuda we ɔ mi matsɛ yemi ɔ ngmɛdu ɔ tsuo hɛ mi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Nyɛɛ hi matsɛ ɔ he ngɛ e yami kɛ e bami tsuo mi.”
Behi fuu ɔ, kɛ̃ɛ̃ tsɛli lɛ a hɛɛɔ tsɛ̃i nɛ ɔmɛ.
Aloo “ta hwumi ní nɛ a fɔɔ.”
Aloo “a fĩ lɛ jlasi.”
E ma nyɛ maa pee kaa womi kpo nɛ Mawu Mlaa a ngɛ mi.
Aloo “jami he.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ngɛ David nine nɔ.”
Baiblo komɛ de ke “kɛ ya si benɛ mɛ tsuo a ha a nɔ́.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “nɛ abofu ba.”
Aloo “nɛ a ye odase kɛ si mɛ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ha.”
Nɛ ji Zakaria tsɛ.
Nɛ ji Siria bi ɔmɛ.
Aloo “a si lɛ kɛ e he hiɔhi fuu.”
Aloo “binyumu.” Eko ɔ, a ngma lɛ ngɛ hiɛhiɛɛ mi kɛ tsɔɔ kaa a buɔ lɛ wawɛɛ.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “we ɔ sisi tomi ɔ.”
Aloo “níhi a mi tsɔɔmi ɔmɛ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “hla.”
Talɛnt kake peeɔ kilogram 34.2 (oz t 1,101). Hyɛ Mi Tsɔɔmi Munyu B14.
Aloo “waa kɛ wa sibi nɛ kpe hɛ mi kɛ hɛ mi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “O.”
Aloo “o matsɛ we ɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “e bo tsuhi a mi.”
A tsɛɛ lɛ Ahazia hulɔ.
Maa pee mita 178 (nanewɛɛ 584). Hyɛ Mi Tsɔɔmi Munyu B14.
Aloo “nɛ́ Obed Edom hyɛɔ nɔ ɔ.”
Nɛ ji e tsɛ Amazia.
Aloo “benɛ matsɛ ɔ kɛ e nɛmɛ ɔmɛ ya hwɔ.”
Aloo “e kpɛ́,” eko ɔ, ngɛ tɛ sa mi.
Aloo “yoku nɛ yi mi fɔɔ si tɛtlɛɛ ɔ.”
Aloo “Uziah kɛ e nɛmɛ ɔmɛ ya hwɔ.”
Talɛnt kake peeɔ kilogram 34.2 (oz t 1,101). Hyɛ Mi Tsɔɔmi Munyu B14.
Kor kake peeɔ lita 220 (kwat 200). Hyɛ Mi Tsɔɔmi Munyu B14.
E ji ngma henɔ ko.
Aloo “e dla e blɔ ɔmɛ.”
Aloo “Yotam kɛ e nɛmɛ ɔmɛ ya hwɔ.”
Hyɛ Munyu Komɛ A Sisi Tsɔɔmi, “Gehena.”
Aloo “ní hiɔmi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “we.”
Aloo “mahi nɛ ngɛ e sisi ɔ.”
aloo “Ahaz kɛ e nɛmɛ ɔmɛ ya hwɔ.”
Aloo “e maa ye a he fɛu.”
Aloo “pi he jɔɔmi.”
Nɛ ji hɛ mi mami abolo.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “nɛ nyɛ ha nɛ nyɛ dɛ mi hyi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “a tsui da.”
Aloo “a to sɔmɔmi ngɛ Yehowa we ɔ sisi ekohu.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “fo tuli.”
Aloo “nɔ nɛ mi mi sãã lɛ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “fo tuli.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “konɛ e ha mɛ tsui kake.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “nɛ e tsa.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “nɛ e tu munyu kɛ tsɔɔ a tsui.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “sito he ɔmɛ.”
Aloo “mlaa a nɔ kɛ a tsui tsuo.”
Aloo “ní yemi tsuhi.”
E ji Hebri munyu nɛ e tsɔɔ nɔ́ ko nɛ a bua nya kaa kpongu.
Aloo “ta hwumi ní nɛ a fɔɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “e tu munyu kɛ tsɔɔ a tsui.”
Aloo “adesa he wami.”
Aloo “jami he.”
Ngma nɛ a ngɛ tsɔɔe ngɛ hiɛ ɔ ji hwiit, blɛfo kɛ a henɔ ɔmɛ.
Aloo “Hezekia kɛ e nɛmɛ ɔmɛ ya hwɔ.”
Aloo “ní hiɔmi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “e ha nɛ e binyumuhi gu la mi.”
Baiblo komɛ de ke “nɛ a nu Manase ngɛ tɛ puɔ ɔmɛ a mi.”
Aloo “dɔ ɔ nɔ.”
Aloo “Manase kɛ e nɛmɛ ɔmɛ ya hwɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “we.”
Aloo “tlomi tlooli ɔmɛ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “kɛ gu Mose nine nɔ ɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “o tsui he jɔ.”
Enɛ ɔ ji asilɛ gbi nɛ a kɛ tsuɔ ní kɛ haa gbenɔ.
Aloo “e so somi ekohu.”
Aloo “ní hiɔmi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ni ɔmɛ a binyumu ɔmɛ.”
Baiblo komɛ de ke “sã.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “we.”
Talɛnt kake peeɔ kilogram 34.2 (oz t 1,101). Hyɛ Mi Tsɔɔmi Munyu B14.
Aloo “ní hiɔmi.”
Eko ɔ, gbiɛ be mi (March loo April).
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “e ya nɔ nɛ e ha nɛ e kuɛ wa.”
Aloo “ní hiɔmi.”