YESAYA
1 Nina nɛ Amoz binyumu Yesaya* na kɛ kɔ Yuda kɛ Yerusalem a he ngɛ Yuda matsɛmɛ nɛ ji Uziah, Yotam, Ahaz, kɛ Hezekia a yi nɔ ji nɛ ɔ nɛ:
2 Oo hiɔwe, bu tue, Oo zugba, ta tue,
Ejakaa Yehowa tu munyu:
“I tsɔse* binyumuhi nɛ a wa,
Se a tsɔ ye hɛ mi atuã.
3 Na ku le e tsɛ* saminya,
Nɛ teji le he nɛ e nyɔmtsɛ haa lɛ niye ní ngɛ;
Se Israel li mi,*
Imi nitsɛ ye we bi ɔmɛ kɛ nɔ́ sisi numi tsu we ní.”
4 Musu tloo je ma nɛ peeɔ yayami ɔ,
Nihi nɛ tɔmi ngɛ mɛ gbee ɔ,
Yiwutsotsɛmɛ a ninahi, bimɛ nɛ a puɛ!
A kua Yehowa;
A bui Israel Nɔ Klɔuklɔu ɔ;
A plɛ a se wo lɛ.
5 Nyɛ ngɛ atuã tsɔe kɛ mwɔɔ, nyɛ jije kulaa lɛ ma fia nɔ́ ekohu?
Yi ɔ tsuo be he wami,
Nɛ hiɔ nu tsui ɔ tsuo.
6 Kɛ je nyɛ nane si kɛ ya si nyɛ yi mi ɔ, he ko he ko be nɛ ngɛ he wami.
He komɛ plaa, he komɛ kpɔ, he komɛ pee pahi nɛ a nɔ fɔɔ si gu
—A tsɔɔ we,* nɛ a fi we a nɔ, nɛ a tui a nɔ nu hulɔ.
7 Nyɛ zugba a pee ma doku.
A kɛ la sã nyɛ ma amɛ.
Ma se bi kpata nyɛ zugba a hɛ mi ngɛ nyɛ nitsɛmɛ nyɛ hɛ mi.
E ngɛ kaa zugba nɛ se nami be he nɛ ma se bi ngɔ.
9 Ke pi nɛ Yehowa tabohiatsɛ ɔ ha nɛ wa ti nihi bɔɔ wa yi ná wami ɔ,
Jinɛ wa ko pee kaa Sodom,
Nɛ jinɛ wa ko pee kaa Gomora.
10 Nyɛ Sodom nɔ yeli nɛ nyɛ yi mi wa,* nyɛɛ bu Yehowa munyu ɔ tue.
Nyɛ Gomorabi, nyɛ ta tue ha wa Mawu ɔ mlaa a.*
11 Yehowa ke: “Mɛni se nami ngɛ nyɛ afɔlehi babauu ɔ he ha mi?
Agbosuhi nɛ nyɛɛ kɛ sãã sami afɔlehi kɛ lohwehi nɛ a plɔke a zɔ ɔ ba ti mi,*
Nɛ ye bua jɔɛ na ku wawi ɔmɛ a muɔ kɛ jijɔ bimɛ kɛ apletsihi a he.
12 Ke nyɛ ba ye hɛ mi ɔ,
Mɛnɔ deɔ nyɛ ke
Nyɛ ba naa ye yale ɔ mi?
13 Nyɛ kpa ngma afɔlehi nɛ se nami be a he ɔ ngɔmi kɛ ba.
I hiɔ nyɛ tsopa kɛ he via amɛ.
Nyɛ yeɔ nyɔhiɔ ehehi, he jɔɔmi ligbihi, nɛ nyɛ tsɛɔ kpehi;
I be kunya he wami nɛ nyɛɛ kɛ tsuɔ ní kɛ nyɛ he nya buami klɔuklɔu ɔmɛ a he tsui.
14 I* hiɔ nyɛ nyɔhiɔ ehe ɔmɛ kɛ nyɛ gbijlɔ ɔmɛ.
A ba pee tlomi ha mi;
Pɔ tɔ ye he kɛ a tloomi.
15 Nɛ ke nyɛ gbɛ nyɛ dɛ mi ɔ,
I ngɔɔ ye hɛ mi* kɛ laa nyɛ.
E ngɛ mi kaa nyɛ sɔleɔ babauu mohu lɛɛ,
Se i bui tue;
Nyɛ ninehi a he hyi tɔ kɛ muɔ.
16 Nyɛ fɔ nyɛ he, nyɛ ha nɛ nyɛ he nɛ tsɔ;
Nyɛ je nyɛ ní peepee yayami ɔmɛ kɛ je ye hɛ mi;
Nyɛ kpa nɔ́ yayami peemi.
17 Nyɛɛ kase bɔ nɛ a peeɔ kpakpa ha, nyɛ hla dami sane yemi se blɔ,
Nyɛ tsɔse nɔ nɛ e yi mi wa,
Nyɛ fã he blɔhi nɛ awusa* ngɛ ɔ he,
Nɛ nyɛ fã yalɔyo he.”
18 Yehowa ke: “Amlɔ nɛ ɔ, nyɛɛ ba, nyɛ ha nɛ wa dla wa kpɛti.”
“E ngɛ mi kaa nyɛ yayami ɔmɛ tsuɔ tsutsuutsu mohu lɛɛ,
Se ma ha nɛ a hiɛ futaa kaa snoo;
E ngɛ mi kaa a tsuɔ kaa kɔjai* mohu lɛɛ,
Se a maa pee kaa jijɔ he bwɔmi.
19 Ke nyɛ je nyɛ tsui mi nɛ nyɛ bu tue ɔ,
Nyɛ maa ye zugba a nɔ ní kpakpahi.
20 Se ke nyɛ bui tue nɛ nyɛ tsɔ atuã a,
Klaate ma kpata nyɛ hɛ mi,
Imi Yehowa lɛ i de.”
21 Hyɛ! Ma nɛ yeɔ anɔkuale ɔ ba plɛ tuutuu polɔ!
Jinɛ dami sane yemi hyi lɛ tɔ;
Jinɛ dami ngɛ ma a mi,
Se amlɔ nɛ ɔ, nɔ gbeli lɛ a ngɛ mi.
22 O sika hiɔ ɔ plɛ pee sika hiɔ mi mu,
Nɛ a kɛ nyu futu o dã a.*
23 O ma nikɔtɔma amɛ a tue mi ti, nɛ juli ji a huɛmɛ.
A ti nɔ fɛɛ nɔ suɔ nyɔ mi ní, nɛ a diɔ nike níhi a se.
A yi dami sane kɛ ha awusahi,*
Nɛ a bui yalɔyihi hu a sane tue.
24 Enɛ ɔ he ɔ, anɔkuale Nyɔmtsɛ ɔ, Yehowa tabohiatsɛ ɔ,
Israel He Walɔ ɔ ngɛ dee ke:
“Aa! Ma je ye he nyɛli ɔmɛ kɛ je ye he,
Nɛ ma ye lue ngɛ ye he nyɛli ɔmɛ a nɔ.
25 Ma je ye nine kɛ pi mo,
Ma sile mo, nɛ ma je mu nɛ ngɛ o mi ɔ kɛ je kaa bɔ nɛ jale jeɔ mu ɔ,
Nɛ ma je o mi mu ɔ tsuo.
26 Ma ha mo kojoli ekohu kaa bɔ nɛ e ji kekle ɔ,
Nɛ ma ha mo ga woli ekohu kaa bɔ nɛ e ji kɛ je sisije ɔ.
Lɔ ɔ se ɔ, a ma tsɛ mo ke Dami Ma, Anɔkuale Yemi Ma.
27 A kɛ dami sane yemi ma kpɔ̃ Zion,
Nɛ a kɛ dami ma kpɔ̃ e mi bi nɛ́ a kpale kɛ ba a.
28 A ma kpata atuã tsɔli ɔmɛ kɛ yayami peeli ɔmɛ a hɛ mi kɛ bla,
Nɛ nihi nɛ a jeɔ Yehowa he ɔ, a hɛ mi ma kpata.
29 Ejakaa tso nguanguahi nɛ nyɛ suɔ ɔ, a he zo maa pee mɛ,
Nɛ nyɛ hɛ mi ma pue si ngɛ abɔɔhi* nɛ nyɛ hla a he je.
30 Ejakaa nyɛ maa pee kaa tso ngua ko nɛ e bahi ngɛ gblie,
Nyɛ maa pee kaa abɔɔ nɛ e nɛ nyu.
31 Nyumu he walɔ maa pee kaa doti kpa,*
Nɛ e ní tsumi ɔ maa pee kaa la nɛ ngɛ pɛ́e;
Lɛ tsuo maa sã gegeege,
Nɛ nɔ ko be nɛ e maa gbe la a.”
2 Nɔ́ nɛ Amoz binyumu Yesaya na kɛ kɔ Yuda kɛ Yerusalem he ji nɛ ɔ nɛ:
2 Ngɛ nyagbe ligbi ɔmɛ a mi ɔ,*
Yehowa we ɔ yoku ɔ
Maa ma si kpɛii ngɛ yoku ɔmɛ a nɔ,
Nɛ a ma wo nɔ kɛ be yoku wawi ɔmɛ a he,
Nɛ je ma amɛ tsuo ma bu yuu kɛ ya he.
3 Nɛ nihi babauu maa ya, nɛ a ma de ke:
“Nyɛɛ ba, nyɛ ha nɛ waa kuɔ kɛ ya Yehowa yoku ɔ nɔ,
Kɛ ya Yakob Mawu ɔ we ɔ.
E maa tsɔɔ wɔ e blɔ ɔmɛ,
Nɛ wa maa nyɛɛ e blɔ ɔmɛ a nɔ.”
Ejakaa mlaa* maa je Zion,
Nɛ Yehowa munyu ɔ maa je Yerusalem.
4 E maa kojo je ma amɛ a kpɛti,
Nɛ e ma dla sanehi kɛ ha mahi babauu.
A kɛ a klaate ɔmɛ maa sɔ̃ kpakplaahi,
Nɛ a kɛ a we akplɔ ɔmɛ maa sɔ̃ tso he suami hahi.
Je ma ko be klaate nɔ woe kɛ si je ma ko,
Nɛ a be ta hwumi kasee hulɔ.
5 Oo Yakob we, nyɛɛ ba,
Nyɛ ha nɛ waa nyɛɛ ngɛ Yehowa la a nya.
6 Ejakaa o kua o we bi ɔmɛ, Yakob we ɔ,
Ejakaa níhi nɛ a kɛ je Puje He ɔ hyi mɛ tɔ;
A tsuɔ kunya kaa Filistibi ɔmɛ,
Nɛ ma se bi a bimɛ sɔuu ji a kpɛti.
7 A zugba a nɔ hyi tɔ kɛ sika hiɔ kɛ sika tsu,
Nɛ a li a juetli ɔmɛ a nya.
A zugba a nɔ hyi tɔ kɛ okpɔngɔhi,
Nɛ a li a ta zugba lɛ ɔmɛ a nya.
8 Mawuhi nɛ se nami be a he hyi a zugba a nɔ tɔ.
A kplãã si kɛ haa mɛ nitsɛmɛ a nine nya ní tsumihi,
Kɛ haa nɔ́ nɛ mɛ nitsɛmɛ a nine nguɛhi pee.
9 Lɔ ɔ he ɔ, adesa kplãã si, nɛ e baa si,
Nɛ o be nyɛe maa ngɔ kɛ ke mɛ.
10 Yaa sɛ tɛsa mi, nɛ o laa o he ngɛ zu mi
Ngɛ Yehowa we abofu nɛ ngɛ gbeye
Kɛ e we agboje kɛ e hɛ mi nyami ɔ he je.
11 A maa ba adesa hɛngmɛ nɛ woɔ e he nɔ ɔ si,
Nɛ a maa ba adesa he nɔ woli si.
Yehowa pɛ lɛ a ma wo e nɔ gojoo jamɛ a ligbi ɔ.
12 Ejakaa e ji Yehowa tabohiatsɛ ɔ ligbi.
E ma nɔ fɛɛ nɔ nɛ e ji he nɔ wolɔ kɛ pupuupu peelɔ ɔ nɔ,
E ma nɔ fɛɛ nɔ nɔ, nɔ nɛ a wo e nɔ jio, nɔ nɛ a ba lɛ si jio,
13 E ma Lebanon seda tso ɔmɛ tsuo nɛ a ya hiɔwe nɛ a wo a nɔ ɔ nɔ,
Kɛ Bashan oak tso ɔmɛ tsuo a nɔ,
14 E ma yokuhi tsuo nɛ a ya hiɔwe ɔ a nɔ,
Kɛ kponguhi nɛ a ya hiɔwe ɔ tsuo a nɔ,
15 E ma mɔ fɛɛ mɔ nɛ ya hiɔwe kɛ gbogbo fɛɛ gbogbo nɛ e he wa a nɔ,
16 E ma Tarshish mele ɔmɛ tsuo a nɔ,
Kɛ lɛhi nɛ a ngɛ fɛu tsuo a nɔ.
17 A maa ba adesa he nɔ womi si,
Nɛ a maa ba adesa he nɔ woli si.
Yehowa pɛ lɛ a ma wo e nɔ gojoo jamɛ a ligbi ɔ.
18 Mawuhi nɛ se nami be a he ɔ maa laa gbidigbidi.
19 Benɛ e maa te si konɛ e ha nɛ zugba a kɛ gbeye yemi nɛ mimiɛ ɔ,
Nihi ma ya sɛ tɛsahi a mi puɔhi a mi,
Kɛ muɔhi nɛ a ngɛ zugba a mi ɔ mi,
Ngɛ Yehowa we abofu nɛ ngɛ gbeye
Kɛ e we agboje kɛ e hɛ mi nyami ɔ he je.
20 Jamɛ a ligbi ɔ, adesahi maa ngɔ a sika hiɔ kɛ a sika tsu mawuhi nɛ se nami be a he
Nɛ́ a pee kɛ ha a he konɛ a kplã si ha mɛ ɔ,
Nɛ a ma ya sake mɛ ngɔ pue he kɛ ha kɔkueatɔhi* kɛ apanihi,*
21 Konɛ a ya sɛ tɛsahi a mi puɔhi a mi,
Kɛ tɛsahi a kpɛ,
Ngɛ Yehowa hɛ mi gbeye yemi
Kɛ e we agboje kɛ e hɛ mi nyami ɔ he je,
Benɛ e maa te si konɛ e ha nɛ zugba a kɛ gbeye yemi nɛ mimiɛ ɔ.
22 Bɔ nɛ pee nɛ e hi ha nyɛ nitsɛmɛ ɔ, nyɛɛ jɔɔ nyɛ hɛ ngɔmi kɛ fɔ nɔmlɔ adesa nɔ,
Nɔ nɛ e ngɛ kaa lɛ nitsɛ e gugwɔ mi kɔɔhiɔ ɔ.*
Mɛni he je nɛ e sa kaa a susu e he?
3 Ejakaa hyɛ! anɔkuale Nyɔmtsɛ ɔ, Yehowa tabohiatsɛ ɔ
Ngɛ yemi kɛ buami fɛɛ yemi kɛ buami, kɛ nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ a kɛ ba ye bua Yerusalem kɛ Yuda a jee kɛ je,
Yemi kɛ buami tsuo nɛ ji niye ní* kɛ nyu,
2 Nyumu he walɔ kɛ tatsɛ,
Kojolɔ kɛ gbalɔ, klamɔ kɛ nɔkɔtɔma,
3 Nimli 50 a nya dalɔ, nɔmlɔ ngua, kɛ ga wolɔ,
Nyakpɛ ní peelɔ nɛ e he be, kɛ kunya yelɔ nɛ e he be.
4 Ma ha nɛ nyumuwi maa pee a ma nikɔtɔmahi,
Nɛ yi mi enyɔɔnyɔtsɛ* maa ye a nɔ.
5 Nihi maa wa a sibi yi mi,
Nɔ fɛɛ nɔ maa wa e nyɛmi nɔmlɔ yi mi.
Jokuɛ nyumuyo maa tsuaa nɔmoyo ní,
Nɛ nɔ nɛ bumi be e he maa gbe nɔ nɛ bu ngɛ e he he guɛ.
6 Nɔ fɛɛ nɔ maa nu e nyɛminyumu ngɛ e tsɛ we mi, nɛ e ma de lɛ ke:
“O ngɛ tade klɔii, moo pee wa nyatsɛ.
Moo hyɛ he nɛ a ku pue si nɛ ɔ nɔ.”
7 Se jamɛ a ligbi ɔ, e be kplɛɛe, nɛ e ma de ke:
“I be nyɛ pa tsɔɔlɔ* pee;
I be niye ní aloo tadehi ngɛ ye we ɔ mi.
Nyɛ ko ngɔ mi kɛ pee ni ɔmɛ a nyatsɛ.”
8 Ejakaa Yerusalem nane tɔ̃tɔ̃,
Nɛ Yuda nɔ si,
Ejakaa a kɛ a munyu tutui kɛ a ní peepee teɔ si kɛ woɔ Yehowa;
A tsɔ atuã ngɛ nɔ nɛ e hɛ mi ngɛ nyami ɔ hɛ mi.
Musu tloo mɛ,* ejakaa a kɛ haomi ma mɛ nitsɛmɛ a nɔ!
10 Nyɛ de dali ɔmɛ ke níhi maa hi ha mɛ;
A maa jɔɔ mɛ ngɛ níhi nɛ a peeɔ ɔ he.*
11 Musu tloo yiwutsotsɛ!
Haomi maa ba e nɔ,
Ejakaa nɔ́ nɛ e kɛ e nine pee ɔ, a maa pee lɛ jã a nɔuu!
12 Ye we bi ɔmɛ lɛɛ, nihi nɛ a hyɛɔ a nɔ konɛ a tsu ní ɔ peeɔ mɛ basabasa,
Nɛ yihi yeɔ a nɔ.
Ye we bi, nyɛ hɛ mi nyɛɛli ɔmɛ ha nɛ nyɛ ngɛ lalaalo woe,
Nɛ a haa nɛ nyɛ nane tlaa blɔ.
13 Yehowa te si kɛ da si konɛ e jaje e sane ɔ;
E te si kɛ da si konɛ e kojo je ma amɛ.
14 Yehowa maa kojo e we bi ɔmɛ a nikɔtɔma amɛ kɛ a ganɔ ɔmɛ.
“Nyɛ sã wai ngmɔ ɔ,
Nɛ ohiatsɛmɛ a níhi nɛ nyɛ ju ɔ ngɛ nyɛ we ɔmɛ a mi.
15 Mɛni he je nɛ nyɛ wa ye we bi ɔmɛ yi mi,
Nɛ nyɛɛ kɛ ohiatsɛmɛ a hɛ mi sa si ngɛ zugba a?” Nyɔmtsɛ Matsɛ Yehowa tabohiatsɛ ɔ lɛ de.
16 Yehowa ngɛ dee ke: “Akɛnɛ Zion biyi ɔmɛ woɔ a he nɔ,
Nɛ́ a woɔ a yi nɔ* kɛ nyɛɛɔ,
Nɛ́ a peeɔ a hɛngmɛ dɔkɔɔ, nɛ́ a tuɔ kɛ yaa kɛ baa,
Nɛ́ a nane si kpawo he gahi pɛɔ ngmleingmlei he je ɔ,
17 Yehowa hu ma ha nɛ sakpa ma pue Zion biyi ɔmɛ a yi mi,
Nɛ Yehowa ma ha nɛ a hɛ nya ma kpa.
18 Jamɛ a ligbi ɔ, Yehowa ma ha nɛ a he fɛu ɔ maa laa: a nane si kpawo he ga amɛ,
Yi fimi ní ɔmɛ, junehi nɛ a pee mɛ kaa nyɔhiɔ nɛ kpaako e ngɛ jee,
19 Tue nya ní ɔmɛ,* nine si ga amɛ, kɛ hɛ mi hami ní ɔmɛ,
20 Jlasi ɔmɛ, nane si kpawo he tsen ɔmɛ, kɛ gugue fimi ní ɔmɛ,
Nu kɛ e he via tɔ ɔmɛ,* kɛ sɛbɛ ɔmɛ,
21 Nguɛ ga amɛ kɛ gugwɔ mi ga amɛ,
22 Gbijlɔ tade klɔii ɔmɛ, tadehi nɛ a woɔ kɛ fɔɔ tade nɔ, tade klɔii ɔmɛ, kɛ sika kotoku ɔmɛ,
23 Dɛ mi ahuhuɛ ɔmɛ, kɛ klala tade ɔmɛ,*
Pɛɛ ɔmɛ kɛ hɛ mi hami ní ɔmɛ.
24 Ngɛ balsam nu nane mi ɔ, nɔ́ nɛ sa nɛ ngɛ fu jee;
Ngɛ mlɛmi fimi nɔ́ nane mi ɔ, kpa;
Ngɛ yi gbɔmi nɛ ngɛ fɛu nane mi ɔ, yi mi nɛ kpa;
Ngɛ tade nɛ he jua wa nane mi ɔ, kpekpe tade;
Nɛ ngɛ he fɛu nane mi ɔ, nɔ kadimi la pa doku.
25 O nyumu ɔmɛ maa nɔ ngɛ klaate nya.
Nɛ o he wali ɔmɛ maa nɔ ngɛ ta mi.
26 A maa ye aywilɛho, nɛ a maa ye kɔmɔ ngɛ e we agbo ɔmɛ a nya,
Nɛ e maa hi si ngɛ zugba nɛ e maa ye aywilɛho.”
4 Jamɛ a ligbi ɔ, yihi kpaago ma ya nu nyumu kake nɛ a ma de lɛ ke:
“Wa maa ye wɔ nitsɛmɛ wa niye ní*
Nɛ wa ma hla wɔ nitsɛmɛ wa tadehi;
Ha nɛ a ngɔ o biɛ kɛ tsɛ wɔ kɛkɛ
Konɛ e je wa hɛ mi si puemi ɔ kɛ je.”*
2 Jamɛ a ligbi ɔ, nɔ́ nɛ Yehowa ma ha nɛ e ma tsɛ̃ ɔ maa pee fɛu nɛ e hɛ mi maa ba nyami, nɛ Israelbi nɛ a yi ma ná wami ɔ maa ngɔ zugba a nɔ yiblii ɔ kɛ fĩa, nɛ e maa pee a we afɛu nɔ́. 3 A ma tsɛ nɔ fɛɛ nɔ nɛ maa piɛ ngɛ Zion kɛ nɔ fɛɛ nɔ nɛ a ma si lɛ ngɛ Yerusalem ɔ ke klɔuklɔu, nɛ ji nihi tsuo nɛ a ngɛ Yerusalem nɛ a ngma a biɛ kɛ ha wami ɔ.
4 Ke Yehowa fɔ Zion biyi ɔmɛ a he mu* ɔ, nɛ e ngɔ kojomi mumi kɛ he tsumi* mumi kɛ fɔ Yerusalem muɔ si puemi ɔ ngɛ e mi ɔ, 5 Yehowa maa ngɔ bɔku kɛ lasuku kɛ ha he nɛ Zion Yoku ɔ ngɛ ɔ kɛ hehi nɛ e peeɔ kpehi ngɛ ɔ tsuo piani, nɛ nyɔ mi ɔ, e ma ha nɛ la lilɛ ma kpɛ ngɛ lejɛ ɔ; ejakaa he piɛ pomi maa hi e hɛ mi nyami ɔ tsuo nɔ. 6 Nɛ piani ɔ, gba ko maa hi lejɛ ɔ, nɛ e maa pee hɔ kɛ tsi pu la nya, nɛ gba a maa pee wesa he kɛ he piɛ pomi he ngɛ ahumi kɛ hiɔmi nɛmi be mi.
5 I kpa nyɛ pɛɛ, nyɛ ha nɛ ma la kɛ ha ye suɔlɔ ɔ,
La nɛ kɔɔ nɔ nɛ i suɔ lɛ ɔ kɛ e wai ngmɔ ɔ he.
Ye suɔlɔ ɔ ngɛ wai ngmɔ ko ngɛ yoku wayo nɛ baa ní saminya a he.
2 E tsua ngmɔ ɔ mi nɛ e je tɛhi nɛ ngɛ mi ɔ.
Lɔ ɔ se ɔ, e ya nɔ nɛ e hyɛ blɔ kaa e maa wo wai yiblii kpakpa,
Se wai yiblii yaya mohu lɛ e wo.
3 “Amlɔ nɛ ɔ, nyɛ nihi nɛ nyɛ ngɛ Yerusalem kɛ nyɛ Yuda nyumuhi,
I kpa nyɛ pɛɛ nɛ nyɛɛ kojo i kɛ ye wai ngmɔ ɔ wa kpɛti.
4 Mɛni ekohu nɛ jinɛ i ko pee kɛ ha ye wai ngmɔ ɔ
Nɛ́ i pee we lolo?
Mɛni he je nɛ benɛ i ngɛ blɔ hyɛe kaa ma ná wai yiblii kpakpa a,
Wai yiblii yaya mohu lɛ e wo ɔ?
5 Amlɔ nɛ ɔ, i kpa nyɛ pɛɛ, nyɛ ha nɛ ma de nyɛ
Nɔ́ nɛ ma pee ye wai ngmɔ ɔ:
Ma je piɛ nɛ ngɛ he ɔ,
Nɛ a maa sã lɛ butuu.
Ma ku tɛ gbogbo nɛ ngɛ he ɔ kɛ pue si,
Nɛ a maa naa nɔ.
6 Ma ha nɛ e maa pee zugba nɛ se nami be he;
A be tso ɔmɛ a he suae,* nɛ a be mi hue hulɔ.
Mio tsohi kɛ huhi fuu maa puɛ ngɛ mi,
Nɛ ma fã bɔku ɔmɛ konɛ a ko nɛ hiɔmi kɛ pue nɔ hu.
7 Yehowa tabohiatsɛ ɔ wai ngmɔ ɔ ji Israel we ɔ;
Yuda nyumu ɔmɛ ji ní nɛ a du ngɛ ngmɔ ɔ mi nɛ e fiɛ we he ɔ nɛ.
E ya nɔ nɛ e hyɛ dami sane yemi blɔ,
Se hyɛ! a yi dami sane;
E hyɛ dami blɔ,
Se hyɛ! nɔ́ nami he ngmlaa mohu lɛ a ngɛ kpae.”
8 Musu tloo nihi nɛ a ngɔɔ we kake kɛ tsaa we kpa nɔ,
Nɛ́ a ngɔɔ ngmɔ kake kɛ tsaa ngmɔ kpa nɔ
Kɛ ya siɔ be nɛ blɔ be hu,
Nɛ́ nyɛ pɛ lɛ nyɛ hiɔ si ngɛ zugba a nɔ ɔ!
9 Yehowa tabohiatsɛ ɔ kã kita kɛ wo ye tue mi
Kaa wehi babauu nɛ a kle nɛ a ngɛ fɛu ɔ
Ma plɛ pee nɔ́ nɛ woɔ nɔ he gbeye,
Nɛ nɔ ko nɔ ko be a mi hie.
11 Musu tloo nihi nɛ a teɔ si mɔtu mla nɛ a nuɔ dã nɛ nya wa a,
Nihi nɛ a hiɔ dã he hluu kɛ ya siɔ benɛ diblii woɔ nɛ a deɔ kpɔtɔɔ ɔ!
12 A ngɛ saku kɛ kpa saku,
Akasawa, bɛ, kɛ wai ngɛ a we okplɔɔ ngmɛmi ɔmɛ a sisi;
Se a susuu we níhi nɛ Yehowa pee ɔ he,
Nɛ a nɛ́ e nine nya ní tsumi ɔ.
13 Enɛ ɔ he ɔ, ye we bi ɔmɛ maa ho nyɔguɛ tso mi ya
Ngɛ nile nɛ a be ɔ he je;
Hwɔ maa ye a nyumuhi nɛ a hɛ mi ngɛ nyami ɔ,
Nɛ kuma maa ye a we bi ɔmɛ tsuo.
14 Lɔ ɔ he ɔ, Yɔkɔ* bli lɛ nitsɛ e* mi gbajaa
Nɛ e gbɛ e nya mi hatoo nɛ huzu be he;
Nɛ e hɛ mi nyami ɔ,* e nimli babauu kɛ a he ngmlaa a, kɛ e we okplɔɔ ngmɛmihi nɛ a ngɛ hoo ɔ
Ma kple kɛ sɛ mi kokooko.
15 Nɛ adesa ma kplã si,
A maa ba adesa si,
Nɛ a maa ba he nɔ woli a hɛngmɛ hu si.
16 Yehowa tabohiatsɛ ɔ kojomi* ɔ ma wo e nɔ;
Anɔkuale Mawu ɔ, Nɔ Klɔuklɔu ɔ maa tsu lɛ nitsɛ e he kɛ gu dami nɔ.
17 Nɛ jijɔ bi ɔmɛ maa ye ní kaa nɔ́ nɛ a ní yemi he lɛ a ngɛ;
Ma se bi maa ye ní ngɛ hehi nɛ jinɛ lohwehi nɛ a plɔke yeɔ ní ngɛ ɔ.
18 Musu tloo nihi nɛ a kɛ sisimi kpahi gblaa a fɔ yemi,
Nɛ́ a kɛ zugba lɛ he kpahi gblaa a yayami ɔ;
19 Nihi nɛ a deɔ ke: “Mawu nɛ́ wo e ní tsumi ɔ fo;
E ba mla konɛ waa na.
Israel Nɔ Klɔuklɔu ɔ yi mi tomi* ɔ nɛ ba mi
Konɛ waa le!”
20 Musu tloo nihi nɛ a deɔ ke kpakpa ji yayami, nɛ yayami ji kpakpa,
Nihi nɛ a ngɔɔ diblii kɛ tsakeɔ la, nɛ a ngɔɔ la kɛ tsakeɔ diblii,
Nihi nɛ a kɛ doomi peeɔ ngɔɔmi, nɛ a kɛ ngɔɔmi peeɔ doomi!
21 Musu tloo nihi nɛ a buɔ a he ní leli,
Nihi nɛ a buɔ a he juɛmitsɛmɛ!
22 Musu tloo nihi nɛ a he wa kɛ wai numi,
Kɛ nyumuhi nɛ a he be ngɛ dã nɛ nya wa futumi mi,
23 Nihi nɛ a haa nɛ yiwutsotsɛ yeɔ e he ngɛ nyɔ mi ní he je,
Kɛ nihi nɛ a yi dami sane kɛ ha we dalɔ ɔ!
24 Enɛ ɔ he ɔ, kaa bɔ nɛ la lilɛ sãã nga gbigbli
Nɛ́ nga gbigbli tsoɔ ngɛ la mi ɔ,
A sipoku ɔmɛ maa sa,
Nɛ a mɔmɔ ɔmɛ maa gbɛ kɛ fĩa kaa bunyuku,
Ejakaa a kua Yehowa tabohiatsɛ ɔ mlaa a,*
Nɛ a bui Israel Nɔ Klɔuklɔu ɔ munyu ɔ.
25 Lɔ ɔ he je nɛ Yehowa mi mi fu e we bi ɔmɛ wawɛɛ,
Nɛ e ma wo e nine nɔ kɛ si mɛ, nɛ e maa fia mɛ nɔ́ ɔ nɛ.
Yoku ɔmɛ ma mimiɛ,
Nɛ a gbogboe ɔmɛ maa pee kaa dwɔmi ngɛ gbɛjegbɛ ɔmɛ a nɔ.
Enɛ ɔmɛ tsuo a he je ɔ, e ngmɛɛ we e mi mi fumi ɔ he,
Mohu ɔ, e kpa e nine mi loloolo konɛ e fia mɛ nɔ́.
26 E wo okadi* ko nɔ kɛ tsɔɔ je ma ko nɛ ngɛ tsitsaa;
E kpa nyagba kɛ tsɛ mɛ konɛ a je zugba a nyagbe he ɔmɛ kɛ ba;
Nɛ hyɛ! a ma kɛ fo.
27 Pɔ tɔɛ a ti nɔ ko he, nɛ a ti nɔ ko hu tɛ we si.
Nɔ ko di kɔnɛɛ, nɛ nɔ ko hu hwɔɛ mahe.
A mlɛmi fimi nɔ́ ɔ mi jɔɛ,
Nɛ a tokota kpa amɛ hu tsɔ we.
28 A kɛ̃ɛ̃ mi bi ɔmɛ tsuo nya ba,
Nɛ a gbla a kɛ̃ɛ̃ ɔmɛ tsuo a mi.*
A we okpɔngɔ ɔmɛ a nane kokloto ɔmɛ ngɛ kaa tɛ nɛ he wa,
Nɛ a zugba lɛ nane ɔmɛ ngɛ kaa kɔɔhiɔ nɛ nya wa.
29 A huãmi ɔ ngɛ kaa jata huãmi;
A huãã kaa jata wawi.*
A maa huã, nɛ a maa nu lohwe nɛ a ngɛ lɛ dae ɔ,
Nɛ a maa ngɔ lɛ kɛ ho, nɛ nɔ ko be nɛ ma kpɔ̃ lɛ.
30 Jamɛ a ligbi ɔ, a maa huã kɛ wo lɛ
Kaa bɔ nɛ wo pɛɛ ɔ.
Nɔ fɛɛ nɔ nɛ e maa hyɛ zugba a maa na diblii kpii;
La a po wo diblii ngɛ bɔku ɔmɛ a he je.
6 Ngɛ jeha nɛ Matsɛ Uziah gbo ɔ mi ɔ, i na Yehowa nɛ e hii si ngɛ matsɛ sɛ gojoo ko nɛ a wo nɔ ɔ nɔ, nɛ e tade klɔii ɔ nya hyi sɔlemi we ɔ. 2 Serafhi daa si ngɛ e yi nɔ; a ti nɔ fɛɛ nɔ ngɛ pɛli ekpa. A ti nɔ fɛɛ nɔ* kɛ pɛli enyɔ ha e hɛ mi, nɛ e kɛ enyɔ ha e nane he, nɛ e kɛ enyɔ teɔ kɛ yaa kɛ baa.
3 Nɛ a ti nɔ fɛɛ nɔ deɔ e sibi ke;
“Klɔuklɔu, klɔuklɔu, klɔuklɔu ji Yehowa tabohiatsɛ ɔ.
E hɛ mi nyami ɔ hyi zugba a nɔ tsuo tɔ.”
4 Nɛ ngmlaa nɛ a kpa a nya wami ɔ* ha nɛ sinya plɛmi he ɔmɛ ngɛ sinya kpoku ɔmɛ a nɔ ɔ mimiɛ, nɛ lasuku hyi we ɔ tɔ.
5 Kɛkɛ nɛ i de ke: “Kpo mo ha mi!
I gbo ta,*
Ejakaa i ji adesa nɛ e nya he tsɔ we,
Nɛ i ngɛ nihi nɛ a nya he tsɔ we a kpɛti;
Ejakaa ye hɛngmɛ na Matsɛ ɔ, Yehowa tabohiatsɛ ɔ nitsɛ!”
6 Kɛkɛ nɛ seraf ɔmɛ a kpɛti nɔ kake te kɛ ba ye ngɔ, nɛ e hɛɛ la ngu hɛuu nɛ e kɛ abɛɛle kɔ kɛ je afɔle sami latɛ ɔ nɔ ngɛ e dɛ. 7 E ta ye nya he nɛ e de ke:
“Hyɛ! Nɔ́ nɛ ɔ sa o nya he.
A je o fɔ yemi ɔ,
Nɛ a ngɔ o he yayami ɔ kɛ ke mo.”*
8 Kɛkɛ nɛ i nu Yehowa gbi nɛ ngɛ bie ke: “Mɛnɔ ma tsɔ, nɛ mɛnɔ maa ya ha wɔ?” Nɛ i de ke: “I ngɛ hiɛ ɔ! Moo tsɔ mi!”
9 Nɛ e he nɔ ke, “Yaa nɛ o ya de nimli nɛ ɔmɛ ke:
‘Nyɛ maa nu si abɔ,
Se nyɛ be sisi nue;
Nyɛ maa na si abɔ,
Se nyɛ be nile ko náe.’
10 Ha nɛ nimli nɛ ɔmɛ a tsui nɛ kplii,
Ha nɛ a tue mi nɛ ti,
Nɛ́ o ha nɛ a hɛngmɛ ɔmɛ nɛ ma,
Konɛ a ko hyɛ kɛ a hɛngmɛ,
Nɛ́ a ko nu kɛ a tue,
Konɛ a tsui nɛ ko nu sisi,
Nɛ́ a ko kpale a se nɛ a tsa mɛ.”
11 Kɛkɛ nɛ i bi ke: “Oo Yehowa, kɛ yaa si mɛni be?” Nɛ e de ke:
“Kɛ yaa si be nɛ ma amɛ a hɛ mi ma kpata nɛ nɔ ko be a mi hie hu,
Nɛ́ nihi be we ɔmɛ a mi hie hu,
Nɛ́ zugba a hɛ mi ma kpata nɛ e maa pee ma doku;
12 Kɛ yaa si be nɛ Yehowa ma je nihi kɛ ho tsitsaa ya,
Nɛ́ zugba a maa pee ma doku kulaa.
13 “Se kɛ̃ ɔ, mi dlami nyɔngma mi kake maa piɛ ngɛ nɔ, nɛ a maa kpale sã lɛ ekohu kaa tso ngua ko kɛ oak tso nɛ́ ke a po mɛ kɛ fɔ si ɔ, a siɔ tso kpoku ɔ; ngmɛdu* klɔuklɔu maa pee e tso kpoku.”
7 Jehanɛ ɔ, ngɛ Yuda matsɛ Ahaz nɛ ji Uziah bi Yotam binyumu ɔ ligbi ɔmɛ a mi ɔ, Siria Matsɛ Rezin kɛ Israel matsɛ Peka nɛ ji Remalia binyumu ɔ kuɔ kɛ ba konɛ e* kɛ Yerusalem nɛ ba hwu ta, se e nyɛ we nɛ e ngɔ ma a. 2 A ya bɔ David we ɔ amaniɛ ke: “Siria kɛ Efraim pee kake.”
Nɛ Ahaz tsui kɛ e we bi ɔmɛ a tsui bɔni simi kaa hue tso mi tsohi nɛ kɔɔhiɔ ngɛ mɛ mimiɛe.
3 Kɛkɛ nɛ Yehowa de Yesaya ke: “I kpa mo pɛɛ, jee kpo nɛ o kɛ o binyumu Shear Yashub* nyɛɛ kɛ Ahaz nɛ ya kpe ngɛ yiti je taku ɔ nyu dɔ ɔ nya, ngɛ blɔ ngua a nɛ yaa níhi a he fɔli a zugba a nɔ ɔ he. 4 De lɛ ke, ‘Hyɛ saminya nɛ o ko ye tsui. Koo ye gbeye, nɛ o tsui hu nɛ ko po ngɛ tso kuhi nɛ a ngɛ lasuku jee ɔ a tso kpoku enyɔ nɛ ɔmɛ a he, ngɛ Rezin kɛ Siria kɛ Remalia binyumu ɔ a we abofu nɛ nya wa a he je. 5 Ejakaa Siria kɛ Efraim kɛ Remalia binyumu ɔ so konɛ a ye mo awi, nɛ a ngɛ dee ke: 6 “Nyɛ ha nɛ waa kuɔ kɛ ya tua Yuda nɛ wa ya tsɔtslɔɔ e mi,* nɛ waa ngɔ ma a,* nɛ waa wo Tabeel binyumu ɔ Yuda nɔ matsɛ.”
7 “‘Nɔ́ nɛ Nyɔmtsɛ Matsɛ Yehowa ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ:
“E be manye yee,
Nɛ e be nɔ bae hulɔ.
8 Ejakaa Siria yi ji Damasko,
Nɛ Damasko yi ji Rezin.
Ngɛ jeha 65 mi pɛ ɔ,
A maa ywia Efraim dukuduku nɛ e be ma pee hu.
9 Efraim yi ji Samaria,
Nɛ Samaria yi ji Remalia binyumu ɔ.
Ke nyɛ be hemi kɛ yemi nɛ mi wa a,
Nyɛ be si mae kpɛii.”’”
10 Yehowa ya nɔ nɛ e kɛ Ahaz tu munyu ke: 11 “Mo bi okadi ko kɛ je Yehowa o Mawu ɔ ngɔ; e mi ma nyɛ maa kuɔ kaa Yɔkɔ,* loo e ma nyɛ maa ya hiɔwe kaa bɔku ɔ.” 12 Se Ahaz de ke: “I be bie, nɛ i be Yehowa kae hulɔ.”
13 Kɛkɛ nɛ Yesaya de ke: “Oo David we, i kpa nyɛ pɛɛ, nyɛɛ bu tue. Anɛ adesahi a tsui si tomi nɛ nyɛ ka a pi ha nyɛ lo? Anɛ e sa kaa nyɛɛ ka Mawu hu tsui si tomi ɔ lo? 14 Enɛ ɔ he ɔ, Yehowa nitsɛ ma ha nyɛ okadi ko: Hyɛ! Yiheyo* ɔ maa ngɔ hɔ nɛ e ma fɔ binyumu, nɛ e maa wo lɛ biɛ ke Yimanuel.* 15 Loko e maa le bɔ nɛ a kuaa nɔ́ yaya nɛ a hlaa nɔ́ kpakpa a, jamɛ a be ɔ, e bɔni bɔta kɛ hwo yemi momo. 16 A ma kua matsɛmɛ enyɔ ɔmɛ nɛ o ngɛ mɛ gbeye yee ɔ a zugba a kulaa loko nyumuyo ɔ maa le bɔ nɛ a kuaa nɔ́ yaya nɛ a hlaa nɔ́ kpakpa ha. 17 Yehowa maa ngɔ haomi be ko nɛ eko bɛ hyɛ kɛ je ligbi nɛ Efraim tsɔ e he ngɛ Yuda he ɔ kɛ ba mo kɛ o we bi ɔmɛ kɛ o tsɛ we ɔ nɔ, ejakaa e maa tsɔ Asiria matsɛ ɔ kɛ ba.
18 “Jamɛ a ligbi ɔ, Yehowa ma kpa nyagba kɛ tsɛ anunuhi kɛ je Nilo dɔhi nɛ a ngɛ Egipt ɔ mi tɔɔ, kɛ hwohi nɛ a ngɛ Asiria zugba a nɔ ɔ, 19 nɛ mɛ tsuo a maa ba nɛ a ma ba ma dɔgbahi* nɛ a mi kuɔ ɔmɛ a mi, a ma ba ma tɛsahi nɛ a mi gba kɛ mio tsohi tsuo a nɔ, kɛ jehanɛ ɔ hu lohwehi a nyu numi he ɔmɛ tsuo.
20 “Jamɛ a ligbi ɔ, Yehowa maa gu yi sɛmi ha ko nɛ a hai kɛ je Pa* a kpokpa a nɔ, nɛ ji Asiria matsɛ ɔ nɔ kɛ sɛ yi bwɔmi kɛ nane he bwɔmi, nɛ e maa sɛ kpɛni hulɔ.
21 “Jamɛ a ligbi ɔ, adesa maa baa na wayo ko yi ngɛ na amɛ a kpɛti, nɛ e maa baa jijɔ enyɔ hu a yi. 22 Nɛ akɛnɛ nyɔ nyu maa hiɛ babauu he je ɔ, e maa ye bɔta, ejakaa nɔ fɛɛ nɔ nɛ maa piɛ ngɛ zugba a nɔ ɔ maa ye bɔta kɛ hwo.
23 “Jamɛ a ligbi ɔ, he fɛɛ he nɛ jinɛ wai tso 1,000 nɛ a he jua ji sika hiɔ 1,000 ngɛ ɔ, mio tsohi kɛ ngahi pɛ lɛ maa hi lejɛ ɔ. 24 Nihi maa ya lejɛ ɔ kɛ a dɛ mi kɛ̃ɛ̃ kɛ kɛ̃ɛ̃ mi bi, ejakaa zugba a tsuo ma plɛ pee mio tsohi kɛ ngahi. 25 Nɛ yoku ɔmɛ tsuo nɛ jinɛ a kɛ kpakplaa huɔ a nɔ ɔ, o be a he sue, akɛnɛ o yeɔ mio tsohi kɛ ngahi gbeye ɔ he je; a ma plɛ pee na kuhi a ní yemi he kɛ zugba nɛ jijɔhi naa nɔ.”
8 Yehowa de mi ke: “Wo sleeti agbo ko nɛ o ngɔ ningma tso gu ko kɛkɛ* kɛ ngma ‘Maher-shalal-hash-baz’* ngɛ nɔ. 2 Konɛ ma ha nɛ anɔkuale odase yeli, nɛ ji osɔfo Uria, kɛ Yeberekia binyumu Zakaria nɛ a ngma kɛ fɔ si kɛ ma nɔ mi.*
3 Kɛkɛ nɛ i kɛ gbalɔyo* ɔ ná bɔmi,* nɛ e ngɔ hɔ, nɛ pee se ɔ, e fɔ binyumu. Lɔ ɔ se ɔ, Yehowa de mi ke: “Moo wo lɛ biɛ ke Maher-shalal-hash-baz, 4 ejakaa loko nyumuyo ɔ maa le ‘Tsaatsɛ!’ kɛ ‘Yayo!’ tsɛmi ɔ, a maa muɔɔ Damasko ní ɔmɛ kɛ Samaria ta yibu ní ɔmɛ kɛ ho ngɛ Asiria matsɛ ɔ hɛ mi.”
5 Yehowa kɛ mi tu munyu ekohu ke:
6 “Akɛnɛ nimli nɛ ɔmɛ kua Shiloa* nyu nɛ e beɔ blɛuu,
Nɛ a nyaa ngɛ Rezin kɛ jehanɛ se hu Remalia binyumu ɔ he he je ɔ,
7 Hyɛ! Yehowa maa ngɔ
Pa* a mi nyu babauu nɛ he wa a,
Asiria matsɛ ɔ kɛ e hɛ mi nyami ɔ tsuo kɛ ba a nɔ.
E maa ba e nyu dɔ ɔmɛ tsuo a nɔ,
Nɛ pa a ma hyi nɛ e maa ywia nga
8 Nɛ e ma ya be ngɛ Yuda.
E ma je ma a, nɛ e maa gu ma a mi kɛ be, nɛ e maa su nɔ kuɛ mi;
E maa gbɛ e pɛlihi a mi kɛ ha o zugba a tsuo nɔ kaa lohwe pɛlitsɛ,
Oo Yimanuel!”*
9 Nyɛ mahi, nyɛɛ ye awi, se a maa ywia nyɛ dukuduku.
Nyɛ nihi tsuo nɛ nyɛ ngɛ zugba a nɔ hehi nɛ a kɛ, nyɛɛ bu tue!
Nyɛɛ mia kɛ ha ta,* se a maa ywia nyɛ dukuduku!
Nyɛɛ mia kɛ ha ta, se a maa ywia nyɛ dukuduku!
10 Nyɛɛ to ga, se e ma puɛ!
Nyɛ de nɔ́ nɛ nyɛ suɔ, se e be manye yee,
Ejakaa Mawu kɛ wɔ ngɛ!*
11 Yehowa ngɔ e nine nɛ he wa a kɛ fɔ̃ ye nɔ, nɛ nɔ́ nɛ e de mi kɛ bɔ mi kɔkɔ konɛ ma ko nyɛɛ nimli nɛ ɔmɛ a blɔ ɔ nɔ ji nɛ ɔ nɛ:
12 “Nɔ́ nɛ nimli nɛ ɔmɛ tsɛɔ ke yi nɔ somi ɔ, e sɛ nɛ nyɛ tsɛ lɛ ke yi nɔ somi!
Nɔ́ nɛ a yeɔ lɛ gbeye ɔ, nyɛ ko ye jamɛ a nɔ́ ɔ gbeye;
E ko ha nɛ nyɛ he nɛ do blibliibli.
13 Yehowa tabohiatsɛ ɔ—lɛ ji nɔ nɛ e sa kaa nyɛɛ bu lɛ klɔuklɔu,
Lɛ ji nɔ nɛ e sa kaa nyɛɛ ye lɛ gbeye,
Nɛ lɛ ji nɔ nɛ e sa kaa e ha nɛ nyɛ he nɛ do blibliibli.”
14 E maa pee kaa jami he,
Se e maa pee kaa tɛmi tɛ,
Kɛ nane tɔ̃tɔ̃mi tɛsa
Kɛ ha Israel we enyɔ ɔmɛ tsuo,
E maa pee kaa kpa klama kɛ klama nitsɛ
Kɛ ha nihi nɛ a ngɛ Yerusalem ɔ.
15 A ti nihi babauu a nane ma tɛ nɔ́ nɛ a maa nɔ si nɛ a maa ku;
A maa tsɔ̃ mɛ klama nɛ a maa du.
16 Mo koklo odase ɔ nɛ a ngma a;
Moo sɔu mlaa a* nya ngɛ ye kaseli ɔmɛ a kpɛti!
17 Ma hyɛ Yehowa blɔ,* nɔ nɛ ngɔ e hɛ mi kɛ laa Yakob we ɔ, nɛ ma ngɔ ye hɛ kɛ fɔ e nɔ.
18 Hyɛ! I kɛ bimɛ nɛ Yehowa ngɔ mɛ kɛ ha mi ɔ wa ngɛ kaa okadihi kɛ nyakpɛ níhi nɛ je Yehowa tabohiatsɛ ɔ, nɔ nɛ e ngɛ Zion Yoku ɔ nɔ ɔ ngɔ kɛ ha Israel.
19 Nɛ ke a de nyɛ ke: “Nyɛ ya bi ní ngɛ ní peeli aloo klaali nɛ a tuɔ gugwɔ mi munyu, nɛ́ a munyu ngɛ kaa lohwe pɛlitsɛmɛ a pɛmi ɔ a ngɔ ɔ,” anɛ pi a Mawu ɔ nɛ e sa kaa nihi nɛ a ya bi e juɛmi lo? Anɛ e sa kaa a ya bi ní ngɛ gbogboehi a ngɔ kɛ ha hɛ kali lo? 20 Mohu ɔ, e sa nɛ a ya hla mlaa a kɛ odase ɔ nɛ a ngma a mi!
Ke a tui munyu ngɛ munyu nɛ ɔ nya a, a be la.* 21 Nɛ a ti nɔ fɛɛ nɔ maa gu zugba a nɔ kɛ be kɛ hwɔ kɛ nɔ́ nami; nɛ akɛnɛ hwɔ ngɛ lɛ yee nɛ e mi mi fu he je ɔ, e maa gbiɛ e matsɛ ɔ kɛ e Mawu ɔ be mi nɛ e ngɛ hiɔwe hyɛe. 22 Lɔ ɔ se ɔ, e maa hyɛ zugba, nɛ amanehlu kɛ diblii, je mi nɛ pee tuu kɛ behi nɛ a mi wa, diblii kpii kɛ je mi nɛ tsɔ we pɛ lɛ e maa na.
9 Se diblii kpii ɔ be pee kaa be nɛ zugba a na amanehlu ɔ, kaa blema be ɔ mi benɛ a pue Zebulun zugba a kɛ Naftali zugba a hɛ mi si ɔ. Se pee se ɔ, e* ha nɛ a wo e hɛ mi nyami—wo nya blɔ ɔ nɛ ngɛ Yordan kpokpa a nɔ ɔ, je ma amɛ a Galilea a.
2 Nihi nɛ a ngɛ nyɛɛe ngɛ diblii mi ɔ
Na la ngua ko.
Nɛ la kpɛ ha
Nihi nɛ a ngɛ diblii kpii zugba a nɔ ɔ.
3 O ha nɛ nihi nɛ a ngɛ ma a mi ɔ hiɛ babauu;
O ha nɛ e nyami ɔ kle.
A nya ngɛ o hɛ mi
Kaa bɔ nɛ nihi nyaa ngɛ ní kpami be mi ɔ,
Kaa nihi nɛ a kɛ bua jɔmi ngɛ ta yibu ní gbae.
4 Ejakaa o ku kuɛpã tso nɛ a kɛ tlooɔ tlomi ɔ dukuduku,
Tso nɛ ngɛ a konɔ ɔ, nɔ nɛ nyɛɔ a nɔ nɛ́ a tsuɔ ní ɔ dɛma tso ɔ,
Kaa bɔ nɛ e ba ligbi nɛ a kpata Midian hɛ mi ɔ.
5 Tokota fɛɛ tokota nɛ mimiɛɔ zugba ke e ngɛ si sie,
Kɛ tade fɛɛ tade nɛ pɔ tsɔtsɔɔtsɔ kɛ muɔ
Maa pee kaa lɛ ngɛ la mi.
A ma tsɛ lɛ ke Nyakpɛ Ga Wolɔ, Mawu He Walɔ, Neneene Tsɛ, Ganɔ Nɛ E Yi Nɔ Jɔ.
7 E matsɛ yemi* ɔ mi maa hi blie
Nɛ tue mi jɔmi nɛ be nyagbe maa ba,
Ngɛ David matsɛ sɛ ɔ nɔ kɛ e matsɛ yemi ɔ nɔ,
Konɛ e ma si kpɛii, nɛ e hi si daa
Kɛ gu dami sane yemi kɛ dami nɔ,
Kɛ je amlɔ nɛ ɔ kɛ yaa neneene.
Yehowa tabohiatsɛ ɔ maa pee enɛ ɔ kɛ hɛdɔ.
8 Yehowa ngɔ sɛ gbi kɛ ha kɛ bɔ Yakob kɔkɔ,
Nɛ e ba Israel nɔ.
9 Ni ɔmɛ tsuo maa le
Efraim kɛ nihi nɛ a ngɛ Samaria a,
Nihi nɛ a kɛ he nɔ womi kɛ nɔ buimi tsui deɔ ke:
10 “Blikisihi ku pue si,
Se waa kɛ tɛ nɛ a gba maa fia.
A poo sikamore tsohi kɛ pue si,
Se waa kɛ seda tsohi maa da a nane mi ɔ.”
11 Yehowa ma tle Rezin he nyɛli ɔmɛ si kɛ wo e he,
Nɛ e ma ha nɛ e he nyɛli ɔmɛ ma gli,
12 Siria maa je puje he, nɛ Filistibi ɔmɛ maa je pusinɔ he* kɛ ba,
A maa pa a nya mi nɛ a maa mi Israel.
Enɛ ɔmɛ tsuo a he je ɔ, e ngmɛɛ we e mi mi fumi ɔ he,
Mohu ɔ, e kpa e nine mi loloolo konɛ e fia mɛ nɔ́.
13 Ejakaa ni ɔmɛ kpale we kɛ bɛ nɔ nɛ fiaa mɛ nɔ́ ɔ ngɔ;
A hla we Yehowa tabohiatsɛ ɔ se blɔ.
14 Ngɛ ligbi kake mi ɔ, Yehowa maa po
Yi kɛ hlemi, nɔ́ nɛ e tsɛ̃ kɛ go* kɛ je Israel.
15 Nɔkɔtɔma a kɛ nɔ nɛ a buɔ lɛ wawɛɛ ɔ ji yi ɔ nɛ,
Nɛ gbalɔ ɔ nɛ ngɔɔ lakpa blɔ tsɔɔmi kɛ haa a ji hlemi ɔ nɛ.
16 Nimli nɛ ɔmɛ a hɛ mi nyɛɛli ɔmɛ ha nɛ a ngɛ lalaalo woe,
Nɛ nihi nɛ hɛ mi nyɛɛli ɔmɛ ngɛ a hɛ mi nyɛɛe ɔ a juɛmi gbɛ.
17 Enɛ ɔ he je nɛ Yehowa be nyae ngɛ a nihewi ɔmɛ a he,
Nɛ e be a we awusa* amɛ kɛ a yalɔyi ɔmɛ mɔbɔ nae ɔ nɛ,
Ejakaa mɛ tsuo a ji hemi kɛ yemi kuali kɛ yayami peeli,
Nɛ nya fɛɛ nya ngɛ kuasia munyu tue.
Enɛ ɔmɛ tsuo a he je ɔ, e mi mi nɛ fu ɔ se pui,
Mohu ɔ, e kpa e nine mi loloolo konɛ e fia mɛ nɔ́.
18 Ejakaa yiwutso ní peepee tsoɔ kaa la,
E sãã mio tsohi kɛ ngahi.
E maa wo hue tso nɛ mi ti mi la,
Nɛ lasuku tikɔɔ maa ho hiɔwe ya.
19 Ngɛ Yehowa tabohiatsɛ ɔ mi mi fumi ɔ nya a,
A mɛ zugba a he la,*
Nɛ ni ɔmɛ maa pee kaa lɛ ngɛ la a mi.
Nɔ ko nɔ ko be e nyɛmi po yi baae.
20 Nɔ ko maa po niye ní kɛ fɔ si ngɛ hiɔ nɔ,
Se kɛ̃ ɔ, hwɔ maa ye lɛ;
Nɛ nɔ ko maa ye ní ngɛ muɔ nɔ,
Se e be tɔe.
Nɔ fɛɛ nɔ maa ye lɛ nitsɛ e kɔni he lo,
21 Manase maa ye Efraim,
Nɛ Efraim maa ye Manase.
A maa pee kake kɛ wo Yuda he.
Enɛ ɔmɛ tsuo a he je ɔ, e ngmɛɛ we e mi mi fumi ɔ he,
Mohu ɔ, e kpa e nine mi loloolo konɛ e fia mɛ nɔ́.
10 Musu tloo nihi nɛ a kɛ blɔ tsɔɔmi yaya haa,
Nihi nɛ daa nɛ ɔ, a woɔ mlaahi nɛ a mi wa,
2 Konɛ ohiatsɛmɛ a nine nɛ ko su níhi nɛ e sa kaa a ná ngɛ mlaa nya a nɔ,
Nɛ́ a ko ye dami sane kɛ ha ye we bi ɔmɛ a kpɛti nihi nɛ a ní ngɛ mɔbɔ ɔ,
A ngɔɔ yalɔyihi kɛ peeɔ kaa ta yibu ní,
Nɛ a ngɔɔ awusahi* kɛ peeɔ kaa níhi nɛ a ha!
3 Mɛni nyɛ maa pee ngɛ kojomi* ligbi ɔ nɔ,
Benɛ hɛ mi kpatami maa je tsitsaa kɛ ba a?
Mɛnɔ ngɔ lɛ nyɛ maa tu fo kɛ ya bi yemi kɛ buami ngɛ,
Nɛ jije nyɛ ma si nyɛ ní babauu* ɔ ngɛ?
4 Nɔ́ pɛ nɛ maa ba ji, nyɛ ma sɔ̃ si ngɛ nihi nɛ a wo mɛ tsu ɔ a kpɛti,
Aloo nyɛ maa nɔ ngɛ nihi nɛ a gbe mɛ pue si ɔ a kpɛti.
Enɛ ɔmɛ tsuo a he je ɔ, ngmɛɛ we e mi mi fumi ɔ he,
Mohu ɔ, e kpa e nine mi loloolo konɛ e fia mɛ nɔ́.
5 “Hyɛ! Asiriano ɔ,
Lɛ ji tso nɛ ma kɛ je ye mi mi fumi ɔ kpo
Kɛ dɛma tso nɛ ngɛ a dɛ mi kɛ ha ye kojomi ɔ!
6 Ma tsɔ lɛ nɛ e ya tua je ma ko nɛ kua hemi kɛ yemi ɔ,
E ya tua nihi nɛ a wo ye mi mi la a;
Ma fã lɛ konɛ e muɔɔ ta yibu ní babauu nɛ e ha ní fuu,
Nɛ́ e naa a nɔ kaa mɔsɔ ngɛ gbɛjegbɛ ɔmɛ a nɔ.
7 Se e be gbae kɛ ba blɔ nɛ ɔ nɔ,
Nɛ e tsui be ga ko toe ngɛ blɔ nɛ ɔ nɔ;
Ejakaa e ngɛ e tsui mi kaa e ma kpata nihi a hɛ mi,
Kaa e maa poo je mahi babauu kɛ fɔ he, pi nihi bɔɔ ko.
8 Ejakaa e deɔ ke,
‘Anɛ ye ma nikɔtɔma amɛ ɔ, pi matsɛmɛ ji mɛ tsuo lo?
9 Anɛ Kalno be kaa Karkemish lo?
Anɛ Hamat be kaa Arpad lo?
Anɛ Samaria be kaa Damasko lo?
10 Ye nine su matsɛ yemihi nɛ amagahi nɛ se nami be a he ngɛ a mi ɔ nɔ,
A we amaga amɛ hiɛ kulaa pe Yerusalem kɛ Samaria ní ɔmɛ!
11 Anɛ i be Yerusalem kɛ e wɔ ɔmɛ hu pee
Kaa bɔ nɛ i pee Samaria kɛ e mawuhi nɛ se nami be a he ɔ lo?’
12 “Ke Yehowa gbe e ní tsumi ɔ tsuo nya ngɛ Zion Yoku ɔ nɔ kɛ Yerusalem ɔ, e maa* gbla Asiria matsɛ ɔ tue ngɛ e nɔ buimi tsui ɔ kɛ e kokotii peemi, kɛ e he nɔ womi hɛngmɛ ɔ he je. 13 Ejakaa e deɔ ke,
‘Ma pee nɔ́ nɛ ɔ kɛ ye nine si wami,
Kɛ ye juɛmi, ejakaa i ji juɛmitsɛ.
Ma je ma amɛ a huzu ɔmɛ,
Nɛ ma ha a juetli ɔmɛ,
Nɛ ma ba nihi nɛ a ngɛ a mi ɔ si kaa he walɔ.
14 Ye nine maa su ma amɛ a níhi a nɔ
Kaa nɔ ko nɛ e kɛ e nine wo lohwe pɛlitsɛ tsu mi;
Nɛ ma bua zugba a tsuo nya
Kaa nɔ ko nɛ e ngɛ hluihi nɛ a kua nya buae!
Nɔ ko be e pɛli mi fiae, aloo e pa e nya mi, aloo e pɛ fifi.’”
15 Anɛ gbiɛ ma wo e he nɔ ngɛ nɔ nɛ ngɔɔ lɛ kɛ poɔ nɔ́ ɔ nɔ lo?
Anɛ sau ma wo e he nɔ ngɛ nɔ nɛ ngɔɔ lɛ kɛ poɔ nɔ́ ɔ nɔ lo?
Anɛ dɛma tso ma nyɛ maa fɔ̃ nɔ nɛ hɛɛɔ lɛ ɔ lo?
Aloo tso ma nyɛ ma wo nɔ nɛ hɛɛɔ lɛ ɔ nɔ lo?
16 Enɛ ɔ he ɔ, anɔkuale Nyɔmtsɛ ɔ, Yehowa tabohiatsɛ ɔ
Ma ha nɛ e nihi nɛ a kle ɔ maa flaa kanyakanya,
Nɛ e ma ha nɛ la ko maa tso ngɛ e hɛ mi nyami ɔ sisi.
17 Israel La a maa pee la nɛ ngɛ tsoe,
Nɛ e Nɔ Klɔuklɔu ɔ maa pee la lilɛ;
E maa tso nɛ e maa sã e hu ɔmɛ kɛ e mio tso ɔmɛ ngɛ ligbi kake mi.
18 E ma kpata e hue tso ɔ kɛ e abɔɔ kɛ mi tsohi nɛ woɔ yiblii ɔ a hɛ mi nyami ɔ hɛ mi kulaa;*
E maa pee kaa bɔ nɛ hiɔ haa nɛ hiɔtsɛ gbɔjɔɔ ɔ.
19 E hue tso ɔ mi tsohi nɛ maa piɛ ɔ
Be hiɛe kulaa, nɛ jokuɛ nyumuyo ma nyɛ maa kane mɛ.
20 Jamɛ a ligbi ɔ, Israelbi nɛ piɛ ɔ
Kɛ Yakob we ɔ mi bimɛ nɛ a yi ná wami ɔ
Be a he ngɔe kɛ kpasa nɔ nɛ fia mɛ nɔ́ ɔ hu;
Mohu ɔ, a kɛ a he ma kpasa Yehowa,
Israel Nɔ Klɔuklɔu ɔ ngɛ anɔkuale yemi mi.
21 Nihi nɛ a maa piɛ ɔ pɛ lɛ a maa kpale a se,
Yakob sisi bimɛ nɛ maa piɛ ɔ maa kpale kɛ ya Mawu He Walɔ ɔ ngɔ.
22 Oo Israel, e ngɛ mi kaa o we bi ɔmɛ
A he hiɛ kaa wo nya zia* mohu lɛɛ,
Se a kpɛti nihi nɛ a maa piɛ ɔ pɛ lɛ a maa kpale a se kɛ ba.
A ma nya si kaa a ma kpata a hɛ mi kulaa,
Nɛ dami sane yemi maa ha a nɔ.*
23 Ee, hɛ mi kpatami nɛ Nyɔmtsɛ Matsɛ Yehowa tabohiatsɛ ɔ ma nya si ɔ,
A ma tsu he ní ngɛ zugba a nɔ tsuo.
24 Enɛ ɔ he ɔ, nɔ́ nɛ Nyɔmtsɛ Matsɛ Yehowa tabohiatsɛ ɔ ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ: “Ye we bi nɛ nyɛ ngɛ Zion, Asiriano ɔ nɛ jinɛ e ngɔɔ tso kɛ fiaa nyɛ, nɛ e woɔ e dɛma tso ɔ nɔ kɛ ba tuaa nyɛ kaa bɔ nɛ Egipt pee ɔ, nyɛ ko ye gbeye ngɛ e he je. 25 Ejakaa e be kɛe kulaa nɛ kojomi ɔ maa ba nyagbe; ma ngɔ ye we abofu ɔ kɛ kple a nɔ nɛ a hɛ mi ma kpata. 26 Yehowa tabohiatsɛ ɔ ma je kpa kɛ wo a he, kaa bɔ nɛ e pee Midian benɛ e ye e nɔ kunimi ngɛ Oreb tɛsa a he ɔ. Nɛ e dɛma tso ɔ maa hi wo ɔ yi nɔ, nɛ e ma wo nɔ kaa bɔ nɛ e pee benɛ e ye Egipt nɔ kunimi ɔ.
27 Jamɛ a ligbi ɔ, e tlomi ɔ maa je o konɔ,
Nɛ e kuɛpã tso ɔ maa je o kuɛ,
Nɛ kuɛpã tso ɔ maa ku ngɛ nu ɔ he je.”
28 E ba Aiyat,
E gu Migron kɛ be;
E ngɔ e tlomi ɔmɛ kɛ ya ma Mikmash.
29 A po pa a ngɛ pa pomi he ɔ;
A hwɔ Geba kɛ ya si be nɛ je na;
Rama he do blibliibli, Saul ma nɛ ji Gibea tu fo.
30 Oo Galim biyo, kpa ngmlaa nɛ o ké!
Oo Laisha, ta tue!
Oo Anatot, o ní ngɛ mɔbɔ!
31 Madmena tu fo kɛ je.
Nihi nɛ a ngɛ Gebim ɔ hla he ko nɛ a ya sa we ngɛ.
32 Mwɔnɛ ligbi nɛ ɔ, e maa da si ngɛ Nob.
E huanya e kɔ̃ ɔ kɛ tsɔɔ Zion biyo ɔ yoku ɔ,
Yerusalem yoku wayo ɔ.
33 Hyɛ! anɔkuale Nyɔmtsɛ ɔ, Yehowa tabohiatsɛ ɔ
Ngɛ tso kɔnihi suae kɛ ngɛ si puee gbiagbia;
E ngɛ tsohi nɛ a ka pe kulaa a pooe kɛ pue si,
Nɛ e ngɛ nihi nɛ a woɔ a he nɔ ɔ si bae.
34 E ngɔ ní tsumi dade* kɛ ngɛ hue tso nɛ mi ti pooe kɛ ngɛ si puee,
Nɛ he walɔ ko maa tsɛ̃ Lebanon kɛ fia si.
11 Tso kɔni ko ma tsɛ̃ kɛ je Yese* tso kpoku ɔ mi,
Nɛ tso nɛ tsɛ̃ kɛ je e sipoku ɔmɛ a mi ɔ maa wo yiblii.
2 Nɛ Yehowa mumi ɔ maa hi e nɔ,
Juɛmi kɛ nɔ́ sisi numi mumi,
Ga womi kɛ he wami mumi,
Nile kɛ Yehowa gbeye yemi mumi.
3 Nɛ e bua maa jɔ Yehowa gbeye yemi he.
E be nɔ́ nɛ e hɛngmɛ naa a nɔ dae kɛ kojo,
Nɛ tsa pi nɔ́ nɛ e tue nu ɔ pɛ nɔ nɛ e maa da kɛ kã hɛ mi.
4 E maa kojo nihi nɛ a be nɔ́ ko ɔ ngɛ dami nya,
Nɛ e kɛ dami ma kã nihi a hɛ mi kɛ ha nihi nɛ a he jɔ ngɛ zugba a nɔ ɔ.
E kɛ e nya mi tso ɔ maa fia zugba a,
Nɛ e kɛ e nya mi kɔɔhiɔ* maa gbe yiwutsotsɛmɛ.
5 Dami maa pee mlɛmi fimi nɔ́ ngɛ e mlɛmi,
Nɛ anɔkuale yemi maa pee mlɛmi fimi nɔ́ ngɛ e supa nɔ.
6 Ogbetee kɛ jijɔ bi maa hi si,*
Nɛ ngatsɛ kɛ apletsi bi maa bu si,
Nɛ na bi kɛ jata* kɛ lohwe nɛ wo zɔ tsuo maa pee kake kɛ hi si;*
Nɛ jokuɛ nyumuyo maa nyɛɛ a hɛ mi.
7 Na kɛ osisiblisi ma bla kɛ ye ní,
Nɛ a bimɛ ma bla kɛ bu si.
Jata ma kpe nga kaa na ku.
8 Jokuɛ nɛ a pui lɛ nyɔ ma fiɛ ngɛ blika* muɔ nya,
Nɛ bi nɛ a po lɛ nyɔ maa ngɔ e nine kɛ bu sinɔ duɔtsɛ muɔ nya.
9 A be awi yee,
Nɛ a be nɔ́ ko hɛ mi kpatae ngɛ ye yoku klɔuklɔu ɔ nɔ tsuo,
Ejakaa bɔ fɛɛ bɔ nɛ ji ɔ, zugba a nɔ ma hyi tɔ kɛ Yehowa he nile
Kaa bɔ nɛ nyu hyi wo ɔ tɔ ɔ.
10 Jamɛ a ligbi ɔ, Yese sipoku ɔ maa te si kɛ da si kaa okadi* kɛ ha ni ɔmɛ.
Je ma amɛ maa ba e ngɔ kɛ ha blɔ tsɔɔmi,*
Nɛ e he jɔɔmi he ɔ hɛ mi maa ba nyami.
11 Jamɛ a ligbi ɔ, Yehowa maa kpa e nine mi ekohu, nɔ́ nɛ ji si enyɔne, konɛ e kpɔ̃ e we bi ɔmɛ a kpɛti nihi nɛ a piɛ ɔ kɛ je Asiria, Egipt, Patros, Kush, Elam, Shinar,* Hamat, kɛ zugbahi nɛ wo bɔle mɛ ɔ a nɔ kɛ ba. 12 E ma wo okadi* ko nɔ kɛ ha je ma amɛ, nɛ e ma bua Israelbi nɛ a gbɛ fĩa a nya, nɛ e ma bua Yudabi nɛ a gbɛ fĩa a nya kɛ je zugba a kɔ nya eywiɛ ɔmɛ.
13 Efraim hunga jemi ɔ se maa po,
Nɛ a ma kpata nihi nɛ a ná Yuda he ninyɛ ɔ a hɛ mi.
Efraim be Yuda he hunga jee,
Nɛ Yuda hu be Efraim he ninyɛ náe.
14 Nɛ a kɛ oya yemi ma kple si kɛ ba Filistibi ɔmɛ a yoku ɔmɛ a nɔ ngɛ pusinɔ he;*
A maa pee kake kɛ ha nihi nɛ a ngɛ Puje He ɔ a níhi.
A ma wo a nine nɔ ngɛ* Edom kɛ Moab a nɔ,
Nɛ Ammonbi ɔmɛ maa ba a he si ha mɛ.
E maa ngɔ e gugwɔ mi kɔɔhiɔ* nɛ sãã nɔ ɔ kɛ fia lɛ ngɛ e pa kpaago ɔmɛ a mi,*
Nɛ e ma ha nɛ nihi maa wo tokota kɛ nyɛɛ kɛ po.
16 Nɛ blɔ ngua ko maa je Asiria kɛ ba kɛ ha e we bi ɔmɛ a kpɛti nihi nɛ a piɛ ɔ,
Kaa bɔ nɛ e ji ngɛ Israel blɔ fa mi ligbi nɛ e je Egipt zugba a nɔ ɔ.
12 Jamɛ a ligbi ɔ, bɔ fɛɛ bɔ nɛ ji ɔ, o ma de ke:
“Oo Yehowa, i naa mo si,
Ejakaa e ngɛ mi kaa o mi mi fu mi mohu lɛɛ,
Se bɔɔbɔɔbɔɔ ɔ, o we abofu ɔ nya ba si, nɛ o wo ye bua.
2 Hyɛ! Mawu ji ye yi wami helɔ.
Ma ngɔ ye hɛ kɛ fɔ e nɔ, nɛ i be gbeye yee;
Ejakaa Yah* Yehowa lɛ haa mi he wami kɛ nyɛmi,
Nɛ e ba pee ye yi wami helɔ.”
3 Nyɛɛ kɛ nyami ma sa nyu
Kɛ je yi wami hemi nyu hɛngmɛ ɔmɛ a mi.
4 Nɛ jamɛ a ligbi ɔ, nyɛ ma de ke:
“Nyɛɛ na Yehowa si, nyɛɛ wo e biɛ ta,
Nyɛ ha nɛ a le níhi nɛ e pee ɔ ngɛ ni ɔmɛ a kpɛti!
Nyɛ ha nɛ a le kaa a wo e biɛ ɔ nɔ gojoo.
5 Nyɛ la yi jemi lahi* kɛ ha Yehowa, ejakaa e pee ní nguanguahi.
Nyɛ ha nɛ a le nɔ́ nɛ ɔ ngɛ zugba a nɔ tsuo.
6 Nyɛ nihi* nɛ́ nyɛ ngɛ Zion, nyɛ kpa ngmlaa nɛ nyɛ nya,
Ejakaa Israel Nɔ Klɔuklɔu ɔ nɛ ngɛ nyɛ kpɛti ɔ kle.”
13 Munyu nɛ a tu kɛ si Babilon nɛ Amoz binyumu Yesaya na ngɛ nina mi ji nɛ ɔ nɛ:
2 “Nyɛ wo okadi* ko nɔ ngɛ yoku kpataa nɔ.
Nyɛ kpa ngmlaa kɛ tsɛ mɛ, nyɛɛ ngɔ nyɛ nine kɛ pee okadi kɛ tsɛ mɛ,
Konɛ a ba odehe ɔmɛ a we agbo ɔmɛ a nya.
3 I ngɔ fami kɛ ha nihi nɛ i hla a.*
I tsɛ ye tatsɛmɛ ɔmɛ, nɛ ji nihi nɛ a kɛ he nɔ womi nyaa a
Konɛ a ba je ye we abofu ɔ kpo.
4 Nyɛɛ bu tue! Nimli asafo ko ngɛ yoku ɔmɛ a nɔ;
A ngɛ ngmlaa kpae kaa nimli babauu!
Nyɛɛ bu tue! Matsɛ yemi ɔmɛ ngɛ hoo pee,
Je ma amɛ nɛ a bua a he nya a ngɛ hoo pee!
Yehowa tabohiatsɛ ɔ ngɛ tabuli a nya buae kɛ ha ta.
5 A je zugba ko nɔ ngɛ tsitsaa kɛ ma,
A je hiɔwe ɔmɛ a nyagbe he ɔ,
Yehowa kɛ e we abofu ta hwumi ní ɔmɛ ma,
Konɛ a ba kpata zugba a tsuo hɛ mi.
6 Nyɛ fo ya boboobo, ejakaa Yehowa ligbi ɔ su si ta!
E maa ba kaa hɛ mi kpatami nɛ je Ope ɔ ngɔ.
7 Enɛ ɔ he je nɛ ninehi tsuo a mi maa jɔ,
Nɛ gbeye ma ha nɛ adesa fɛɛ adesa tsui maa sile ɔ nɛ.
8 Sawale nu ni ɔmɛ.
A hua, nɛ a pii
Kaa yo nɛ e nu kɔɔmi.
A kɛ gbeye hyɛ a sibi a hɛ mi,
Nɛ haomi ha nɛ a hɛ mi tsu paa.
9 Hyɛ! Yehowa ligbi ɔ ma,
E ma kɛ yi mi wami kɛ abofu kɛ mi mi la tsuo,
Konɛ e ha nɛ zugba a nɛ pee gbeye nɔ́,
Nɛ e kpata zugba a nɔ yayami peeli ɔmɛ a hɛ mi.
11 Ma ha nɛ nihi nɛ a ngɛ zugba a nɔ ɔ maa bu a yayami ɔ he akɔtaa,
Nɛ yiwutsotsɛmɛ hu maa bu a tɔmi ɔ he akɔtaa.
Ma po he nɔ woli a he nɔ womi ɔ se,
Nɛ ma ba yi mi wali a he nɔ womi ɔ si.
12 Ma ha nɛ nimli* a he be hiɛe kulaa, sika tsu nɛ a tsu he maa hiɛ pe mɛ,
Nɛ Ofir sika tsu maa hiɛ pe nimli.
13 Enɛ ɔ he je nɛ ma ha nɛ hiɔwe ɔmɛ ma mimiɛ,
Nɛ zugba a ma hoso, nɛ e maa je e blɔ he,
Ngɛ Yehowa tabohiatsɛ ɔ we abofu ɔ he je, ngɛ e mi mi fumi ligbi ɔ nɔ ɔ nɛ.
14 Nɔ fɛɛ nɔ maa kpale kɛ ho lɛ nitsɛ e we bi a ngɔ ya;
Nɔ fɛɛ nɔ maa tu fo kɛ ho lɛ nitsɛ e zugba nɔ ya,
Kaa odabɔ nɛ ngɛ fo tue kɛ je de dalɔ dɛ mi, kɛ tohi nɛ nɔ ko be nɛ ma bua a nya.
15 Nɔ fɛɛ nɔ nɛ a maa na lɛ ɔ, a kɛ nɔ́ maa gbɔ lɛ,
Nɛ nɔ fɛɛ nɔ nɛ a maa nu lɛ ɔ, e maa nɔ ngɛ klaate nya.
16 A ma tsɔtslɔɔ a bimɛ ɔmɛ a mi ngɛ a hɛ mi,
A maa ha a we ɔmɛ a mi ní,
Nɛ a ma tua a yi ɔmɛ abonua.
17 Hyɛ, i ngɛ Mediabi ɔmɛ tsɔe kɛ wo a he,
Mɛɛ lɛɛ, a bui sika hiɔ kaa nɔ́ ko,
Nɛ a bua jɔɛ sika tsu he.
18 A kɛ̃ɛ̃ ɔmɛ ma tsɔtslɔɔ nihewi a mi;
A mi mi be mɛ sãe ngɛ fɔmi kotoku mi yiblii he,
Nɛ a be jokuɛwi hu mɔbɔ nae.
19 Nɛ Babilon, matsɛ yemi ɔmɛ a kpɛti nɔ́ nɛ hɛ mi ngɛ nyami pe kulaa,*
Kaldeabi ɔmɛ a we afɛu ɔ kɛ nɔ́ nɛ a kɛ woɔ a he nɔ ɔ
Maa pee kaa Sodom kɛ Gomora benɛ Mawu kpata a hɛ mi ɔ.
20 Nɔ ko nɔ ko be e mi hie hu gblegbleegble,
Nɛ e maa pee he ko nɛ nɔ ko be nyɛe maa hi yi nɔhi tsuo.
Arabiano ko be e bo tsu mae ngɛ lejɛ ɔ,
Nɛ to hyɛli hu be hae nɛ a tohi nɛ a jɔɔ a he ngɛ lejɛ ɔ.
21 Nga kplanaa nɔ lohwehi maa bu si ngɛ lejɛ ɔ;
A we ɔmɛ a mi ma hyi tɔ kɛ klomihi.*
Dugumahi maa hi lejɛ ɔ,
Nɛ nga mi apletsihi* maa tuu kɛ ya kɛ ba ngɛ lejɛ ɔ.
22 Lohwehi nɛ a hwɔɔ ma hwɔ wawɛɛ ngɛ e mɔ ɔmɛ a mi,
Nɛ nga mi gbehi ma hwɔ ngɛ e matsɛ wehi nɛ a ngɛ fɛu ɔ mi.
E be su ta, nɛ a be e ligbi ɔmɛ a nɔ fɔe.”
14 Ejakaa Yehowa maa na Yakob mɔbɔ, nɛ e maa kpale hla Israel. E maa to mɛ si* ngɛ a zugba a nɔ, nɛ ma se bi maa piɛɛ a he, nɛ a kɛ a he maa mɛtɛ Yakob we ɔ he. 2 Nɛ nihi nɛ a ngɛ ma kpahi a mi ɔ maa ngɔ mɛ, nɛ a kɛ mɛ maa ba mɛ nitsɛmɛ a hi he ɔ, nɛ Israel we ɔ maa ngɔ mɛ kɛ pee a sɔmɔli kɛ a mawayihi ngɛ Yehowa zugba a nɔ; nɛ a maa ngɔ nihi nɛ ngɔ mɛ nyɔguɛ ɔ hu nyɔguɛ, nɛ a maa ye nihi nɛ nyɛ a nɔ nɛ a tsu ní ɔ hu a nɔ.
3 Ligbi nɛ Yehowa ma ha nyɛ he mi maa jɔ nyɛ ngɛ nyɛ piimi ɔ kɛ nyɛ haomi ɔ kɛ nyɔguɛ si himi nɛ mi wa nɛ nyɛ ya je mi ɔ mi ɔ, 4 nyɛ maa bu abɛ* nɛ ɔ kɛ si Babilon matsɛ ɔ:
“Nɔ nɛ nyɛɔ nihi a nɔ konɛ a tsu ní ɔ, hyɛ bɔ nɛ e nyagbe ba ha!
Hyɛ bɔ nɛ yi mi nɛ e waa nihi ɔ ba nyagbe ha!
5 Yehowa ku yiwutsotsɛmɛ a tso ɔ,
E ku nɔ yeli ɔmɛ a dɛma tso ɔ,
6 Nɔ nɛ e kɛ abofu fiaa mahi kɔ̃ nɛ e kpa we ɔ,
Nɔ nɛ e kɛ abofu kɛ yi mi wami yeɔ je mahi a nɔ nɛ he jɔɔmi be mi ɔ.
7 Amlɔ nɛ ɔ, zugba a tsuo he jɔ lɛ, nɔ́ ko hɛwi lɛ.
Nihi kɛ bua jɔmi ngɛ ose hee.
8 Junipa tso ɔmɛ kɛ Lebanon seda tso ɔmɛ po
Ngɛ nyae ngɛ nɔ́ nɛ ba o nɔ ɔ he je.
A ke, ‘Kɛ je be nɛ o nɔ si ɔ,
Tso polɔ ko ba tua we wɔ.’
9 Yɔkɔ* nɛ ngɛ zugba a sisi ɔ po pee klaalo
Konɛ e kɛ mo nɛ ba kpe ke o ba a.
O he je ɔ, e tsɛ̃ɛ̃ nihi nɛ a gbo nɛ a be he wami ko ɔ,
Zugba a nɔ hɛ mi nyɛɛli nɛ a yi mi wa a* tsuo.
E ha nɛ matsɛmɛ tsuo nɛ a ngɛ je ma amɛ a mi ɔ te si ngɛ a matsɛ sɛ ɔmɛ a nɔ.
10 Mɛ tsuo a tu munyu nɛ a bi mo ke,
‘Anɛ mo hu o gbɔjɔ kaa wɔ lo?
Anɛ o ba pee kaa wɔ lo?
11 A ha nɛ o he nɔ womi ɔ kple kɛ ba Yɔkɔ* mi,
O kpa saku ɔmɛ a pɛmi ɔ.
Gɔgɔhi ha si ngɛ o sisi kaa sa,
Nɛ pɔpɔlihi ji o heha nɔ́.’
12 Hyɛ bɔ nɛ o je hiɔwe kɛ ba nɔ si ha,
Oo mo nɛ o ngɛ kpɛe, mo makɛ bi!
Hyɛ bɔ nɛ a po mo kɛ fɔ zugba a nɔ ha,
Mo nɛ o yeɔ je ma amɛ a nɔ kunimi!
13 O de ngɛ o tsui mi ke, ‘Ma kuɔ kɛ ya hiɔwe.
Ma wo ye matsɛ sɛ ɔ nɔ kɛ ya Mawu dodoe ɔmɛ a yi nɔ,
Nɛ ma hi si ngɛ yoku nɛ a kpeɔ ngɛ nɔ ɔ nɔ,
Ngɛ yiti je hehi nɛ kɛ pe kulaa a.
14 Ma kuɔ kɛ be bɔku ɔmɛ a he;
Ma pee ye he kaa Nɔ Nɛ E Nɔ Kuɔ Pe Kulaa a.’
15 Se a ma kple mo si kɛ ya Yɔkɔ* mi,
Kɛ ya muɔ ɔ mi hehi nɛ a mi kuɔ pe kulaa a.
16 Nihi nɛ a maa na mo ɔ maa hyɛ mo gaa;
A maa hyɛ mo totooto nɛ a ma bi ke,
‘Anɛ nyumu ɔ nɛ hosoɔ zugba a ji nɛ ɔ,
Nɔ nɛ e ha nɛ matsɛ yemi ɔmɛ a he do blibliibli,
17 Nɛ́ e ha nɛ zugba nɛ nihi ngɛ nɔ ɔ pee kaa nga nɔ,
Nɛ́ e kpata mahi nɛ a ngɛ nɔ ɔ hɛ mi,
Nɛ́ e kua ke e be hae nɛ nihi nɛ e wo mɛ tsu ɔ nɛ a ya we mi ɔ ji nɛ ɔ lo?’
18 Je ma amɛ a matsɛmɛ kpa amɛ tsuo,
Ee, mɛ tsuo a hwɔɔ si ngɛ hɛ mi nyami mi,
Nɔ fɛɛ nɔ ngɛ lɛ nitsɛ e yɔkɔ* mi,
19 Se moo lɛɛ o be yɔkɔ, a sake mo ngɔ fɔ he,
Kaa tso nɛ e tsɛ̃ ngɛ tso he* nɛ a kpɔ lɛ fɔ si,
A ngɔ nihi nɛ a kɛ klaate gbe mɛ pue si ɔ kɛ ha o he,
Nihi nɛ a sake mɛ kɛ wo muɔ kɛ e mi tɛhi mi,
Kaa gbogboe nɛ a naa e nɔ.
20 O ya be a he piɛɛe ngɛ yɔkɔ mi,
Ejakaa o kpata mo nitsɛ o zugba a hɛ mi,
O gbe mo nitsɛ o we bi ɔmɛ.
A be yayami peeli a nina biɛ ta woe hu gblegbleegble.
21 Nyɛ dla he ko nɛ nyɛ maa gbe e bimɛ ɔmɛ ngɛ,
Ngɛ a nɛmɛ ɔmɛ a fɔ yemi ɔ he je,
Konɛ a ko te si nɛ a ngɔ zugba a,
Nɛ́ a ko ha nɛ a ma amɛ nɛ hyi zugba a nɔ tɔ.”
22 “Ma te si kɛ wo mɛ,” Yehowa tabohiatsɛ ɔ lɛ de.
“Nɛ ma je biɛ, kɛ nihi nɛ a maa piɛ, kɛ ninahi, kɛ sisi bimɛ kɛ je Babilon,” Yehowa lɛ de.
23 “Nɛ ma ha nɛ e ma plɛ pee kɔtɔkɔhi* a hi he kɛ he nɛ mɔsɔ ngɛ, nɛ ma ngɔ hɛ mi kpatami bɛ kɛ bɛɛ lɛ,” Yehowa tabohiatsɛ ɔ lɛ de.
24 Yehowa tabohiatsɛ ɔ kã kita ke:
“Bɔ nɛ i to ye yi mi ɔ, jã nɛ e maa ba,
Nɛ bɔ nɛ i mwɔ ye yi mi kpɔ ɔ, jã pɛpɛɛpɛ lɛ e maa ba mi.
25 Ma ywia Asiriano ɔ ngɛ ye zugba a nɔ,
Nɛ ma naa e nɔ ngɛ ye yoku ɔmɛ a nɔ.
A ma je e kuɛpã tso ɔ ngɛ a nɔ,
Nɛ a ma je e tlomi ɔ ngɛ a konɔ.”
26 Enɛ ɔ ji yi mi kpɔ nɛ a mwɔ kɛ si zugba a tsuo,
Nɛ enɛ ɔ ji nine nɛ a wo nɔ kɛ si je ma amɛ tsuo.*
27 Ejakaa Yehowa tabohiatsɛ ɔ mwɔ e yi mi kpɔ,
Nɛ mɛnɔ ma nyɛ ma puɛ lɛ?
E kpa e nine mi,
Nɛ mɛnɔ ma nyɛ maa dɔ mi?
28 Jeha nɛ Matsɛ Ahaz gbo ɔ, a fiɛɛ munyu nɛ ɔ:
29 “Filistia, nyɛ ti nɔ ko nɛ ko nya
Akɛnɛ nɔ nɛ fiaa nyɛ nɔ́ ɔ dɛma tso ɔ ku ɔ he je.
Ejakaa sinɔ duɔtsɛ ko maa je sinɔ ɔ sipoku ɔ mi kɛ ba,
Nɛ e nina maa pee la sinɔ nɛ e tsɛ̃ɔ.*
30 Be mi nɛ nihi nɛ a ní ngɛ mɔbɔ ɔ a kekleekle bimɛ maa ye ní,
Nɛ́ ohiatsɛmɛ maa hwɔ si slɔkee ɔ,
Ma ha nɛ hwɔ maa gbe o sipoku ɔ,
Nɛ a maa gbe nɔ́ nɛ maa piɛ ha mo ɔ.
31 Oo agbo, fo ya boboobo! Oo ma, kpa ngmlaa!
Oo Filistia, nyɛ tsuo nyɛ tsui maa po!
Ejakaa lasuku ko je yiti je kɛ ma,
Nɛ e tabuli ɔmɛ a kpɛti nɔ ko be nɛ e gblaa e nane si.”
32 Kɛ e sa kaa a ha je ma amɛ a tsɔli ɔmɛ heto kɛɛ?
A ma ha mɛ heto kaa Yehowa fia Zion sisi tomi ɔ,
Nɛ e we bi ɔmɛ a kpɛti nihi nɛ a ní ngɛ mɔbɔ ɔ ma ya sa we ngɛ e mi.
15 Munyu nɛ a tu kɛ si Moab ji nɛ ɔ nɛ:
Akɛnɛ a kpata e hɛ mi ngɛ nyɔ kake mi he je ɔ,
Ar nɛ ngɛ Moab ɔ pee dii.
Akɛnɛ a kpata e hɛ mi ngɛ nyɔ kake mi he je ɔ,
Kir nɛ ngɛ Moab ɔ pee dii.
2 E kuɔ kɛ ho We* ɔ kɛ Dibon ya,
Kɛ ho hehi nɛ ya hiɔwe ɔ ya konɛ e ya fo ya.
Moab ngɛ Nebo kɛ Medeba he ya foe boboobo.
A sɛ yi fɛɛ yi kpalokpalo, a kpa kpɛni fɛɛ kpɛni.
3 A ha kpekpe ngɛ e gbɛjegbɛ ɔmɛ a nɔ.
Mɛ tsuo a foɔ ya boboobo ngɛ a tsu ɔmɛ a yi mi kɛ a ma a he nya buami he ɔmɛ;
A kɛ ya fomi kpleɔ si.
4 Heshbon kɛ Eleale kpaa ngmlaa wawɛɛ;
A nuɔ a gbi ngɛ Yahaz tɔɔ.
Enɛ ɔ he je nɛ Moab tabuli ɔmɛ yaa nɔ nɛ a kpaa ngmlaa a nɛ.
E* he ngɛ doe blibliibli.
5 Ye tsui ngɛ ya foe boboobo ngɛ Moab he je.
E nihi nɛ a tu fo ɔ ho tsitsaa Zoar kɛ Eglat Shelishiya ya.
Benɛ a ngɛ Luhit yoku ɔ kuɔe ɔ, a ngɛ ya foe;
Benɛ a ngɛ blɔ nɔ kɛ yaa Horonaim ɔ, a ngɛ ngmlaa kpae ngɛ amanehlu nɛ ba a he je.
6 Ejakaa Nimrim nyu ɔ tsuo mii ta;
Nga mumu ɔmɛ gbli,
Nga amɛ gbo, nɛ nɔ́ mumu ko po píɛ.
7 Enɛ ɔ he je nɛ a ngɛ níhi nɛ piɛ ngɛ a nito he ɔmɛ kɛ a ní babauu nɛ a ná a muɔe kɛ yaa a nɛ;
8 Ejakaa ngmlaa a ngɛ jijee ngɛ Moab zugba a nɔ tsuo.
Ya boboobo ɔ su Eglaim;
Ya boboobo ɔ su Beerelim.
9 Dimon nyu ɔ tsuo hyi kɛ muɔ,
Nɛ i ngɛ níhi fuu nɛ ma pee Dimon po pe jã:
Jata ma ba tua Moabbi nɛ a maa tu fo
Kɛ ni nɛmɛ nɛ a maa piɛ ngɛ zugba a nɔ ɔ.
16 Nyɛɛ ngɔ agbosu kɛ ya ha zugba a nɔ yelɔ ɔ,
Nyɛɛ ngɔ kɛ je Sela kɛ gu nga a nɔ
Kɛ ya Zion biyo ɔ yoku ɔ nɔ.
2 Kaa bɔ nɛ lohwe pɛlitsɛ nɛ a fiee lɛ ngɛ e tsu he ngɛ ɔ,
Jã nɛ Moab biyi ɔmɛ maa pee ngɛ Arnon pa pomi he ɔmɛ.
3 “Nyɛɛ wo ga, nɛ nyɛ tsu yi mi kpɔ mwɔmi ɔ he ní.
Piani katakata a, nyɛ ha nɛ nyɛ hɔ̃ ɔ nɛ pee kaa nyɔ mi.
Nihi nɛ a gbɛ fĩa a, nyɛɛ laa a nɔ, nɛ nyɛ ko tsɔɔ nihi nɛ a ngɛ fo tue ɔ a se blɔ.
4 Oo Moab, ha nɛ ye nihi nɛ a gbɛ fĩa a nɛ a hi o mi.
Moo pee a laami he ngɛ hɛ mi kpatalɔ ɔ he je.
Yi mi walɔ ɔ nyagbe maa ba,
Hɛ mi kpatami ɔ maa ba nyagbe,
Nɛ nihi nɛ a naa ni kpahi a nɔ ɔ, a hɛ mi ma kpata kɛ je zugba a nɔ.
5 Kɛkɛ ɔ, a maa ngɔ matsɛ sɛ kɛ ma si kpɛii ngɛ suɔmi nɛ se pui mi.
Nɔ nɛ hii si ngɛ nɔ ngɛ David bo tsu ɔ mi ɔ maa ye anɔkuale;
E kɛ dami sane yemi maa kojo, nɛ e kɛ oya yemi ma tsu dami he ní.”
6 Wa nu Moab he nɔ womi ɔ he, e woɔ e he nɔ wawɛɛ.
Wa nu e pupuupu peemi ɔ, kɛ e he nɔ womi ɔ, kɛ e we abofu ɔ he;
Se munyu puu nɛ e tuɔ ɔ maa pee yaka.
7 Lɔ ɔ he ɔ, Moab maa ye aywilɛho ngɛ e we amanehlu he;
Mɛ tsuo a maa ye aywilɛho.
Nihi nɛ a fiaa mɛ ní ɔ ma fo ya ngɛ Kir Hareset wai yiblii keeki ɔmɛ a he.
8 Ejakaa Heshbon kpongu ɔmɛ a nɔ gbli,
Sibma wai tso ɔmɛ gbli,
Je ma amɛ a nɔ yeli ɔmɛ naa e kɔnihi nɛ a wo wai yiblii tsutsu ɔ nɔ;
E kɔni ɔmɛ ya su Yazer tɔɔ;
E kɔni ɔmɛ ka kɛ ya su nga a nɔ.
Kɔnihi nɛ e tsɛ̃ ɔ ya su wo ɔ nya tɔɔ.
9 Lɔ ɔ he je nɛ ma fo Sibma wai tso ɔ he ya kaa bɔ nɛ i fo Yazer he ya a nɛ.
Oo Heshbon kɛ Eleale, ma ngɔ ye vonyu kɛ pɔ nyɛ,
Ejakaa ngmlaa nɛ a kpaa ngɛ nyɛ mawulɛ be mi tso yiblii he kɛ ngmlaa nɛ a kpaa ngɛ nyɛ ní kpami he ɔ se po.*
10 A ha nɛ bua jɔmi kɛ nyami se po ngɛ zugba kɛ e nɔ tsohi nɛ woɔ yiblii ɔ nɔ,
Nɛ a la we bua jɔmi lahi ngɛ wai ngmɔ ɔmɛ a mi, nɛ jã kɛ̃ nɛ a kpa we ngmlaa ngɛ a mi hulɔ.
Nɔ nɛ naa wai nɔ ɔ naa we wai nɔ ngɛ wai ngami he ɔmɛ hu,
Ejakaa i ha nɛ ngmlaa kpami ɔ se po.
11 Lɔ ɔ he je nɛ ye mi mi ngɛ pɛe ngɛ Moab he,
Kaa kpa saku nɛ a ngɛ fiae ɔ nɛ,
Nɛ i hao ngɛ Kir Hareset he ngɛ ye mi tɔɔ ɔ nɛ.
12 Ke Moab hao e he nɛ e ya sɔmɔ ngɛ he nɛ ya hiɔwe ɔ, nɛ e ya sɔle ngɛ e jami he ɔ po, e be nɔ́ ko náe.
13 Yehowa tu munyu nɛ ɔ ngɛ Moab he be ko nɛ be. 14 Nɛ amlɔ nɛ ɔ, nɔ́ nɛ Yehowa ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ: “Ngɛ jeha etɛ mi, kaa bɔ nɛ apaatsɛ buɔ jeha a,* a kɛ haomi slɔɔtohi fuu ma pue Moab hɛ mi si, nɛ nihi nɛ maa piɛ ɔ a he be hiɛe kulaa, nɛ a he hu be wae.”
17 Munyu nɛ a tu kɛ si Damasko ji nɛ ɔ nɛ:
“Hyɛ! Damasko be ma pee hu,
E ma ba pee ma doku.
2 A ma kua Aroer ma amɛ;
A maa pee hehi nɛ tohi maa bu si ngɛ,
Nɛ nɔ ko be a he gbeye woe.
3 Mahi nɛ a fia gbogbo wo a he maa laa ngɛ Efraim,
Nɛ matsɛ yemi maa laa ngɛ Damasko;
Nɛ nihi nɛ a maa piɛ ngɛ Siria a
Maa pee kaa Israelbi* ɔmɛ a hɛ mi nyami,” Yehowa tabohiatsɛ ɔ lɛ de.
4 “Jamɛ a ligbi ɔ, Yakob hɛ mi nyami ɔ nɔ ma gbɔ,
Nɛ e nɔmlɔ tso kpakpataa a* maa flãã.
5 Jamɛ a ligbi ɔ maa pee kaa bɔ nɛ ní kpalɔ buaa ngma nɛ daa si nya,
Nɛ́ e kɛ e nine poɔ ngma a,
E maa pee kaa bɔ nɛ a kpɛteɔ ngma ngɛ Refaim Dɔgba a mi ɔ.
6 Níhi nɛ a ma kpɛte pɛ lɛ maa piɛ,
Kaa bɔ nɛ e ji ke a kplɔ oliv tso yiblii ɔ:
Oliv enyɔ loo etɛ nɛ fu pɛ lɛ piɛɔ ngɛ e kɔni nɛ ya hiɔwe ploplooplo ɔ nɔ,
Oliv eywiɛ loo enuɔ pɛ lɛ piɛɔ ngɛ e kɔnihi nɛ a woɔ yiblii ɔ nɔ,” Yehowa, Israel Mawu ɔ lɛ de.
7 Jamɛ a ligbi ɔ, adesa maa hyɛ e Bɔlɔ ɔ,* nɛ e hɛngmɛ maa hyɛ Israel Nɔ Klɔuklɔu ɔ totooto. 8 E be afɔle sami latɛ ɔmɛ nɛ a ji e nine nya ní tsumi ɔ hyɛe; nɛ e be níhi nɛ e nine nguɛ pee ɔ hyɛe totooto, wɔ tsohi* jio, tsopa kɛ e he via sami latɛhi jio.
9 Jamɛ a ligbi ɔ, e mahi nɛ a fia gbogbo wo a he ɔ maa pee kaa he ko nɛ a kua ngɛ hue tso mi,
Kaa tso kɔni nɛ a kua lɛ ngɛ Israelbi ɔmɛ a hɛ mi;
E ma plɛ pee zugba nɛ se nami be he.
10 Ejakaa o hɛ je Mawu nɛ heɔ o yi wami ɔ nɔ;
O kaii we o Tɛsa nɛ he wa a.
11 Ngɛ ligbi ɔ mi ɔ, o poɔ piɛ kɛ woɔ o ngmɔ ɔ he,
Mɔtu ɔ, o haa nɛ wu nɛ o du ɔ puɛɔ,
Se ní nɛ a kpa a maa laa ngɛ hiɔ kɛ nɔ́ yeyee nɛ be tsaba ligbi ɔ nɔ.
12 Bu tue! Nimli babauu ngɛ basabasa pee,
A pee hamahama kaa wo!
Je mahi ngɛ hoo pee,
A nya wa kaa nyu babauu nɛ gli!
13 Je ma amɛ maa pee hoo kaa nyu babauu nɛ gli.
E ma kã a hɛ mi, nɛ a maa tu fo kɛ ho tsitsaa lokoo ya,
A maa fiee mɛ kaa yokuhi a nɔ tsakati* nɛ kɔɔhiɔ muɔɔ kɛ ya a,
Kaa mio tso* nɛ kɔɔhiɔ nɛ nya wa muɔɔ kɛ yaa.
14 Gbɔkuɛ ɔ, gbeye ngɛ.
Benɛ mɔtu ke e suu ɔ, he nyɛli ɔmɛ be hu.
Nihi nɛ a kpakpaa wa he ní kɛ yaa a, a blɔ fa mi nɔ́ ji nɛ ɔ nɛ,
Nihi nɛ a haa wa ní ɔ, a blɔ fa mi nɔ́ ji nɛ ɔ nɛ.
18 Musu tloo zugba nɛ lohwe tsɔwi a pɛli nya ngɛ pɛe ngɛ nɔ ɔ,
Zugba nɛ ngɛ pahi nɛ ngɛ Etiopia kpokpa a nɔ ɔ!
2 E tsɔ nihi kɛ gu wo ɔ nɔ,
A hi lɛhi nɛ a kɛ ngɔwu pee mi kɛ po pa a, nɛ e ngɛ dee ke:
“Nyɛ tsɔli nɛ nyɛ he sɔɔ, nyɛɛ ya
Je ma ko nɛ e mi bimɛ ka nɛ a he womi nɔ da,*
Nihi nɛ a yeɔ mɛ gbeye ngɛ he fɛɛ he ɔ a ngɔ,
Nyɛɛ ya je ma ko nɛ he wa nɛ e yeɔ kunimi,*
Nɛ pahi ba fɔ e zugba a kɛ ho ɔ mi.”
3 Nyɛ nihi tsuo nɛ nyɛ ngɛ zugba a nɔ kɛ nyɛ nihi nɛ nyɛ ngɛ je ɔ mi,
Nɔ́ nɛ nyɛ maa na a maa pee kaa okadi* nɛ́ a wo nɔ ngɛ yoku ɔmɛ a nɔ,
Nɛ nyɛ maa nu nɛ nɔ́ ko ngɛ pɛe kaa titimati nɛ a ngɛ kpae.
4 Ejakaa nɔ́ nɛ Yehowa de mi ji nɛ ɔ nɛ:
“Ma pee dii nɛ ma hyɛ ye hi he nɛ i to sisi ɔ,*
Kaa bɔ nɛ kɔɔhiɔ mi dɔɔ la ke pu ngɛ tsoe ɔ.
Kaa bɔku nɛ́ nɛɔ bɔ ngɛ ní kpami be mi.
5 Ejakaa loko ní kpami be maa su,
Nɛ́ mɔmɔ ɔmɛ ma kplɔ pue he, nɛ mɔmɔ ɔmɛ ma plɛ pee wai yiblii nɛ ngɛ fue ɔ,
A kɛ tso he suami hahi maa poo e kɔni ɔmɛ,
Nɛ a maa poo e kpa amɛ nɛ a ma sake ngɔ pue he.
6 A maa je a gbogboe ɔmɛ a he kɛ ha yokuhi a nɔ lohwe pɛlitsɛmɛ nɛ a yeɔ lohwe kpahi ɔ,
Kɛ zugba a nɔ lohwehi.
Lohwe pɛlitsɛmɛ nɛ a yeɔ lohwe kpahi ɔ maa ye a lo ngɛ mawulɛ be ɔ mi,
Nɛ zugba a nɔ lohwe ɔmɛ tsuo maa ye a lo ngɛ ní kpami be ɔ mi.
7 Jamɛ a be ɔ mi ɔ, a maa ngɔ nike ní kɛ ba ha Yehowa tabohiatsɛ ɔ.
A kɛ maa je je ma nɛ e mi bimɛ ka nɛ a he womi nɔ da a mi,*
A kɛ maa je nihi nɛ a yeɔ mɛ gbeye ngɛ he fɛɛ he ɔ a ngɔ,
A kɛ maa je je ma ko nɛ he wa nɛ e yeɔ kunimi,*
Nɛ pahi ba fɔ e zugba a kɛ ho ɔ mi
Kɛ ba Zion Yoku ɔ nɔ, he nɛ Yehowa tabohiatsɛ ɔ biɛ ngɛ ɔ.”
19 Munyu nɛ a tu kɛ si Egipt ji nɛ ɔ nɛ:
Hyɛ! Yehowa hi bɔku nɛ he sɔɔ nɔ, nɛ e ma Egipt.
Egipt mawuhi nɛ a he be se nami ɔ a he maa do blibliibli ngɛ e hɛ mi,
Nɛ Egiptbi ɔmɛ a tsui maa sile ngɛ a mi.
2 “Ma ha nɛ Egiptbi ɔmɛ maa te si kɛ wo mɛ nitsɛmɛ a he,
Nɛ a kɛ a sibi maa hwu,
Nɔ kɛ e nyɛmi maa hwu, nɔ kɛ e kpɔ mi no maa hwu,
Ma maa hwu kɛ si ma, matsɛ yemi maa hwu kɛ si matsɛ yemi.
3 Nɛ Egipt juɛmi maa gbɛ,
Nɛ ma puɛ e yi mi tomi ɔmɛ.
E maa ya mawuhi nɛ se nami be a he ɔ a ngɔ,
E maa ya kunya yeli ɔmɛ, ní peeli ɔmɛ kɛ klamɔ ɔmɛ a ngɔ.
4 Ma ngɔ Egipt kɛ wo nyɔmtsɛ ko nɛ e yi mi wa dɛ mi,
Nɛ matsɛ yiwutsotsɛ ko maa ye a nɔ,” anɔkuale Nyɔmtsɛ ɔ, Yehowa tabohiatsɛ ɔ lɛ de.
5 Wo ɔ mi nyu ɔ maa si,
Nɛ pa a maa si nɛ e mi ma gbli.
6 Pa amɛ maa je fu wawɛɛ;
Nilo nyu dɔ ɔmɛ maa fa nɛ a maa si.
Glã amɛ kɛ go ɔmɛ maa sa.
7 Níhi tsuo nɛ a du ngɛ Nilo Pa a tue ɔ, ngɛ Nilo Pa a he ɔ ma ngla,
Nɛ zugba nɛ ngɛ Nilo Pa a he nɛ a du ní ngɛ nɔ ɔ tsuo nɔ ma gbli.
Kɔɔhiɔ maa muɔ mɛ kɛ ho nɛ a be si hie hu.
8 Nɛ pa gbeli nɛ a ngɛ Egipt ɔ maa ye aywilɛho,
Nihi nɛ a fɔɔ gbowe ngɛ Nilo Pa a mi ɔ maa ye kɔmɔ,
Nɛ nihi nɛ a woɔ ya ngɛ pa a nɔ ɔ a he be hiɛe hu.
9 Nihi nɛ a tsuɔ flaks* he ní
Kɛ nihi nɛ a loɔ klala a, zo maa gbe mɛ.
10 E bo loli ɔmɛ maa hao;
E we apaatsɛmɛ ɔmɛ tsuo* maa ye aywilɛho.
11 Zoan ma nikɔtɔma amɛ ji kuasiahi.
Farao ga woli nɛ a le ní ɔ woɔ ga nɛ juɛmi be mi.
Kɛ ba kɛɛ nɛ o deɔ Farao ke:
“Ní leli a nina ji mi,
Matsɛmɛ nɛ a hi si blema a nina ji mi ɔ”?
12 Ke jã a, jije o ní leli ɔmɛ ngɛ mɔ?
Ha nɛ a de mo ke ji a le yi mi nɛ Yehowa tabohiatsɛ ɔ to ngɛ Egipt he.
14 Yehowa ha nɛ Egipt juɛmi gbɛ;
Nɛ a ha nɛ Egipt tla blɔ ngɛ nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ e peeɔ ɔ mi,
Kaa dã delɔ nɛ ngɛ si tatae ngɛ lɛ nitsɛ e vie mi.
15 Egipt be ní tsumi ko nae ma tsu,
Yi jio, hlemi jio, tso kɔni jio, go* jio.
16 Jamɛ a ligbi ɔ, Egiptbi ɔmɛ maa pee kaa yihi, a he maa do blibliibli nɛ sawale maa nu mɛ ngɛ Yehowa tabohiatsɛ ɔ nine nɛ ngɛ gbeye nɛ e wo nɔ kɛ si mɛ ɔ he je. 17 Nɛ Yuda zugba a maa pee gbeye nɔ́ kɛ ha Egipt. Ke a wo Yuda ta a, sawale maa nu mɛ ngɛ yi mi nɛ Yehowa tabohiatsɛ ɔ to ngɛ a he ɔ he je.
18 Jamɛ a ligbi ɔ, Egipt mahi enuɔ maa tu Kanaan gbi, nɛ a ma kã Yehowa tabohiatsɛ ɔ kita kaa a maa ye lɛ anɔkuale. A ma tsɛ ma a kake ke Hɛ Mi Kpatami Ma.
19 Jamɛ a ligbi ɔ, a maa ma afɔle sami latɛ kɛ ha Yehowa ngɛ Egipt zugba a kpɛti, kɛ titima ngɛ e huzu ɔ nya kɛ ha Yehowa. 20 E maa pee okadi kɛ odase kɛ ha Yehowa tabohiatsɛ ɔ ngɛ Egipt zugba a nɔ; ejakaa a ma kpa ngmlaa kɛ tsɛ Yehowa ngɛ nihi nɛ ngɛ mɛ yi mi wae ɔ he je, nɛ e maa tsɔ kpɔlɔ kɛ ya a ngɔ, kpɔlɔ ngua nɛ́ e ma kpɔ̃ mɛ. 21 Nɛ Yehowa ma je e he si kɛ tsɔɔ Egiptbi ɔmɛ, nɛ jamɛ a ligbi ɔ, Egiptbi ɔmɛ ma ba le Yehowa. A maa ngɔ afɔlehi kɛ nike níhi kɛ ba, nɛ a ma kã Yehowa kita, nɛ a maa ye nɔ. 22 Yehowa maa fia Egipt nɔ́, e maa fia lɛ nɔ́ nɛ e ma tsa lɛ. A maa kpale kɛ ba Yehowa ngɔ, nɛ e maa nu a ní bimi ɔ nɛ e ma tsa mɛ.
23 Jamɛ a ligbi ɔ, blɔ ngua ko maa je Egipt kɛ ya Asiria. Kɛkɛ ɔ, Asiria maa ba Egipt, nɛ Egipt hu maa ya Asiria, nɛ Egipt kɛ Asiria ma bla kɛ ja Mawu. 24 Jamɛ a ligbi ɔ, Israel maa piɛɛ Egipt kɛ Asiria a he kaa ma etɛne, nɛ e maa pee jɔɔmi ngɛ zugba a kpɛti, 25 ejakaa Yehowa tabohiatsɛ ɔ jɔɔ mɛ ke: “A jɔɔ ye ma Egipt, kɛ Asiria ye nine nya ní tsumi ɔ, kɛ Israel ye weto ní ɔ.”
20 Jeha nɛ Asiria matsɛ Sargon tsɔ Tartan* kɛ ya Ashdod ɔ, e kɛ Ashdod hwu nɛ e ngɔ ma a. 2 Jamɛ a be ɔ, Yehowa tu munyu kɛ gu Amoz binyumu Yesaya nɔ ke: “Ya je kpekpe ɔ ngɛ o mlɛmi, nɛ́ o je tokota nɛ ngɛ o nane si ɔ.” Nɛ e pee jã, e hɛɛ e he gu* kɛ ngɛ nyɛe nɛ e wui tokota.
3 Kɛkɛ nɛ Yehowa de ke: “Kaa bɔ nɛ ye sɔmɔlɔ Yesaya hɛɛ e he gu nɛ e nyɛɛ nane si gu jeha etɛ kaa okadi, kɛ tsɔɔ nɔ́ nɛ maa ba Egipt kɛ Etiopia nɔ ɔ, 4 Jã kɛ̃ nɛ Asiria matsɛ ɔ maa nyɛɛ nihi nɛ e nuu mɛ nyɔguɛ kɛ je Egipt kɛ Etiopia a hɛ mi, nihewi kɛ nimowi tsuo maa hɛɛ a he gu nɛ a maa nyɛɛ nane si gu, nɛ a supa nya maa fɔ si gu, Egipt maa hɛɛ e he gu.* 5 Nɛ a maa ye gbeye nɛ a hɛ mi ma pue si ngɛ a hɛ nɛ a kɛ fɔ Etiopia nɔ, kɛ Egipt nɛ a kɛ woɔ a he nɔ ɔ he je.* 6 Jamɛ a ligbi ɔ, nihi nɛ a ngɛ wo nɛ ɔ nya a ma de ke, ‘Hyɛ nɔ́ nɛ ba nɔ nɛ wa ngɔ wa hɛ kɛ fɔ e nɔ, nɛ wa tu fo kɛ ya e ngɔ konɛ e ye bua wɔ nɛ e kpɔ̃ wɔ kɛ je Asiria matsɛ ɔ dɛ mi ɔ nɔ! Amlɔ nɛ ɔ, kɛ wa ma plɛ kɛ je e dɛ ha kɛɛ?’”
21 Munyu nɛ a tu kɛ si wo nya nga kplanaa a ji nɛ ɔ nɛ:*
E ma kaa ahumi nɛ ngɛ fiae kɛ je woyi je,
Kɛ je nga kplanaa a nɔ, kɛ je zugba nɛ e nɔ ngɛ gbeye ɔ nɔ.
2 A je nina ko nɛ ngɛ gbeye kpo kɛ tsɔɔ mi:
Nɔ sisilɔ ɔ ngɛ nɔ sisie,
Nɛ nɔ́ puɛlɔ ɔ ngɛ ní puɛe.
Oo Elam, moo kuɔ kɛ ya, Oo Media, mo ya wo ka!
Ma ha nɛ haomi nɛ e kɛ ba a tsuo se maa po.
3 Lɔ ɔ he je nɛ i ngɛ he hiami mi ɔ nɛ.*
I nu kɔɔmi,
Kaa yo nɛ e ngɛ fɔe.
Haomi tsi ye tue;
I pee basaa, lɔ ɔ he ɔ, i hyɛ we nɔ́ hu.
4 Ye tsui ngɛ fiae kpla kpla; gbeye ha nɛ ye he ngɛ doe blibliibli.
Jinɛ ye bua jɔɔ ke pu nɔ si, se amlɔ nɛ ɔ, e haa nɛ ye he doɔ blibliibli.
5 Nyɛɛ to okplɔɔ, nɛ nyɛɛ to sɛ ɔmɛ!
Nyɛɛ ye ní, nɛ nyɛɛ nu ní!
Nyɛ ma nikɔtɔmahi, nyɛɛ te si nɛ nyɛɛ pɔ tsɛ̃i ɔ nu!
6 Ejakaa nɔ́ nɛ Yehowa de mi ji nɛ ɔ nɛ:
“Yaa, ha nɛ nɔ ko nɛ e hwɔɔ, nɛ e de nɔ́ nɛ e na a.”
7 Kɛkɛ nɛ e na ta zugba lɛ nɛ okpɔngɔhi ngɛ gblae,
Ta zugba lɛ nɛ tejihi ngɛ gblae,
Ta zugba lɛ nɛ afukpɔngɔhi ngɛ gblae.
E pa e hɛ mi, nɛ e hyɛ nɔ́ nɛ ngɛ nɔ yae ɔ totooto.
8 Kɛkɛ nɛ e kpa ngmlaa kaa jata nɛ ngɛ huae:
“Oo Yehowa, daa ligbi ɔ, i daa si ngɛ hwɔɔmi mɔ ɔ nɔ,
Nɛ i daa ye blɔ he kɛ hwɔɔ daa nyɔ mi.
9 Hyɛ nɔ́ nɛ ma a:
Nyumuhi nɛ a hi ta zugba lɛ nɛ okpɔngɔhi ngɛ gblae mi!”
Kɛkɛ nɛ e tu munyu nɛ e de ke:
E nɔ si, Babilon nɔ si!
A ku e we amaga amɛ tsuo ngɔ pue si!
10 Oo ye we bi nɛ a sa nyɛ mi kaa ngma,
Nɔ́* nɛ i ná kɛ je ngma fiaami he ɔ,
I de nyɛ nɔ́ nɛ i nu kɛ je Yehowa tabohiatsɛ Israel Mawu ɔ ngɔ ɔ.
11 Munyu nɛ a tu kɛ si Duma* ji nɛ ɔ nɛ:
Nɔ ko ngɛ Seir ngɛ ngmlaa kpae kɛ ngɛ bie ke:
Bulɔ, be enyɛmɛ e piɛ nɛ je maa na?
Bulɔ, be enyɛmɛ e piɛ nɛ je maa na?
12 Bulɔ ɔ de ke:
“Je ma nami, nɛ je hu ma ba jɔ.
Ke nyɛ ma bi ɔ, nyɛ bi.
Nyɛɛ kpale ba ekohu!”
13 Munyu nɛ a tu kɛ si nga kplanaa a ji nɛ ɔ nɛ:
O maa hwɔ hue tso mi ngɛ nga kplanaa nɔ nyɔ mi,
Oo Dedan blɔ hiali.
14 Nyɛɛ ngɔ nyu kɛ ba ha nɔ nɛ kuma ngɛ lɛ yee ɔ,
Nyɛ nihi nɛ nyɛ ngɛ Tema zugba a nɔ,
Nɛ́ nyɛɛ ngɔ abolo kɛ ba ha nɔ nɛ ngɛ fo tue ɔ.
15 Ejakaa a tu fo kɛ je klaate nya, kɛ je klaate nɛ a hia ngɔ wo a he ɔ nya,
A tu fo kɛ je kɛ̃ɛ̃ nɛ a gbla mi ɔ nya, nɛ a tu fo kɛ je ta nɛ e mi wa a nya.
16 Ejakaa nɔ́ nɛ Yehowa de mi ji nɛ ɔ nɛ: “Ngɛ jeha kake mi, kaa bɔ nɛ apaatsɛ buɔ jeha a,* Kedar hɛ mi nyami ɔ tsuo se maa po. 17 Kɛ̃ɛ̃ tsɛ̃li nɛ a maa piɛ ngɛ Kedar tabuli ɔmɛ a kpɛti ɔ a he be hiɛe hu, ejakaa Yehowa Israel Mawu ɔ lɛ de.”
22 Munyu nɛ a tu kɛ si Nina Dɔgba* a ji nɛ ɔ nɛ:
Mɛni lɛ pee mo nɛ́ lɔ ɔ he je ɔ, o we bi ɔmɛ tsuo kuɔ kɛ ho tsu yi mi ya a?
2 Ma nɛ o mi tsuo pee hoo kɛ ngmlaa,
Ma nɛ o mi ngɛ gidigidi, nɛ a ngɛ ose hee ngɛ mi.
Tsa pi klaate nɛ a kɛ gbe o we bi ɔmɛ,
Nɛ a gbo we ngɛ ta mi hulɔ.
3 O nɔ yeli nɛ a yi mi wa a tsuo pee kake kɛ tu fo.
Nihi nuu mɛ nyɔguɛ be mi nɛ a hɛɛ we tsɛ̃i po.
A nuu ni nɛmɛ nɛ a na a tsuo nyɔguɛ
E ngɛ mi kaa a tu fo kɛ ho se tsitsaa ya.
4 Lɔ ɔ he je nɛ i de ke: “Nyɛ je nyɛ he ngɛ ye he,
Nɛ́ ma fo ya wawɛɛ ɔ nɛ.
Nyɛ ko de ke doo nyɛ maa wo ye bua
Ngɛ ye we bi ɔmɛ a biyo ɔ* hɛ mi kpatami ɔ he je.
5 Ejakaa e ji basabasa peemi, kunimi yemi, kɛ tsui pomi ligbi
Nɛ je Nyɔmtsɛ Matsɛ Yehowa tabohiatsɛ ɔ ngɔ,
Ngɛ Nina Dɔgba a mi.
A ku gbogbo ɔ
Nɛ ni ɔmɛ a ya fomi ɔ ya su yoku ɔ nɔ.
6 Elambi ɔmɛ wo a kɛ̃ɛ̃ mi bi gbaja a
Nɛ a ma kɛ ta zugba lɛhi kɛ okpɔngɔhi,*
Nɛ Kir je nɔ́ nɛ ha e tsɛ̃i ɔ he ɔ.*
7 Nɛ o dɔgbahi nɛ a se be ɔmɛ
A mi ma hyi tɔ kɛ ta zugba lɛhi,
Nɛ okpɔngɔ* ɔmɛ ma ba da o we agbo ɔ nya,
8 Nɛ a ma je Yuda hɛ mi hami nɔ́ ɔ.*
“Jamɛ a ligbi ɔ, o ma plɛ o hɛ kɛ tsɔɔ ta hwumi níhi a to he nɛ ngɛ Hue Tso We ɔ mi ɔ, 9 Nɛ o maa na kaa David Ma a gbogbo ɔ hehi fuu gba. Nɛ o ma sa nyu ngɛ taku nɛ ngɛ sisi ɔ mi. 10 Nyɛ maa kane wehi nɛ a ngɛ Yerusalem ɔ, nɛ nyɛ maa hule we ɔmɛ konɛ nyɛ kɛ dla gbogbo ɔ. 11 Nɛ nyɛ maa pee nyu tomi nɔ́ agbo ko ngɛ gbogbo enyɔ ɔmɛ a kpɛti kɛ ha nyu nɛ ngɛ taku momo ɔ mi ɔ, se nyɛ be e Bɔlɔ* Ngua a hyɛe, nɛ nyɛ be nɔ nɛ e pee blema lokoo ɔ nae.
12 Jamɛ a ligbi ɔ, Nyɔmtsɛ Matsɛ Yehowa tabohiatsɛ ɔ
Ma tsɛ nihi konɛ a ba fo ya nɛ a ye aywilɛho,
A ma kpa a yi, nɛ a maa ha kpekpe.
13 Se nyɛ ngɛ nyae nɛ nyɛ ngɛ nyɛ hɛja jee,
Nyɛ gbeɔ nahi, nɛ nyɛ gbeɔ jijɔhi,
Nyɛ yeɔ lo, nɛ nyɛ nuɔ wai
Nyɛ deɔ ke, ‘nyɛ ha nɛ waa ye ní nɛ waa nu ní, ejakaa hwɔɔ pɛ wa ma gbo.
14 Kɛkɛ nɛ Yehowa tabohiatsɛ ɔ wo ye tue nɔ ke: “‘A be yayami nɛ ɔ kpatae ha nyɛ kɛ ya si be nɛ nyɛ ma gbo,’ Nyɔmtsɛ Matsɛ Yehowa tabohiatsɛ ɔ lɛ de.”
15 Nɔ́ nɛ Nyɔmtsɛ Matsɛ Yehowa tabohiatsɛ ɔ de ji nɛ ɔ nɛ: “Yaa we nɔ hyɛlɔ Shebna, nɔ nɛ e hyɛɔ we* ɔ nɔ ɔ ngɔ, nɛ o de lɛ ke, 16 Mɛni o ngɛ hlae ngɛ hiɛ ɔ, nɛ o mɛnɔ lɛ ngɛ hiɛ ɔ nɛ lɔ ɔ he je o kpɛ nɔ pumi he ha o he ngɛ hiɛ ɔ?’ E ngɛ e pumi he kpɛe ngɛ he nɛ ya hiɔwe; e ngɛ e he jɔɔmi he* kpɛe ngɛ tɛ puɔ mi. 17 Oo adesa, hyɛ, Yehowa maa nu mo kɛ fia si, nɛ e maa tsi o nya pani nya. 18 E maa fi mo lokotoo kaa bɔɔlu, nɛ e ma sake mo ngɔ fɔ zugba gbajaa ko nɔ. Lejɛ ɔ o ma gbo ngɛ, nɛ lejɛ ɔ o ta zugba lɛhi nɛ a hɛ mi ngɛ nyami ɔ maa hi, nɛ e maa pee hɛ mi si puemi kɛ ha o nyɔmtsɛ ɔ we ɔ. 19 Nɛ ma je mo kɛ je o blɔ he ɔ, nɛ ma kpɔ̃ o ní tsumi ɔ ngɛ o dɛ.
20 “‘Jamɛ a ligbi ɔ, ma tsɛ ye sɔmɔlɔ Eliakim, Hilkia binyumu ɔ, 21 nɛ ma ngɔ o tade klɔii ɔ kɛ wo lɛ, nɛ ma ngɔ o mlɛmi fimi nɔ́ ɔ kɛ fi e mlɛmi wawɛɛ, nɛ ma ngɔ o he wami ɔ kɛ wo e dɛ. Nɛ e maa pee tsɛ kɛ ha Yerusalembi ɔmɛ kɛ Yuda we ɔ. 22 Nɛ ma ngɔ David we ɔ safe ɔ kɛ fɔ e konɔ. E ma bli nɛ nɔ ko be ngae; e ma nga nɛ nɔ ko be blie. 23 Ma ka lɛ kaa tso plɛɛko kɛ wo he ko nɛ nɔ ko be nyɛe ma hia, nɛ e ma ba pee matsɛ sɛ nɛ e hɛ mi ngɛ nyami kɛ ha e tsɛ we ɔ. 24 Nɛ a maa ngɔ e tsɛ we ɔ hɛ mi nyami ɔ,* sisi bimɛ ɔmɛ kɛ nina a,* kplu wawi ɔmɛ tsuo, tsesi ɔmɛ, kɛ buɛ ngua amɛ tsuo kɛ kpla e he.
25 “Yehowa tabohiatsɛ ɔ ke, ‘jamɛ a ligbi ɔ, a maa hia tso plɛɛko ɔ nɛ a ka kɛ wo he ko nɛ be hie jemi ɔ, a maa po kɛ fɔ si, nɛ e maa nɔ si, nɛ níhi tsuo nɛ a kɛ kpla heɔ maa je pue si nɛ a hɛ mi ma kpata, ejakaa Yehowa nitsɛ lɛ de.’”
23 Munyu nɛ a tu kɛ kɔ Tiro he ji nɛ ɔ nɛ:
Nyɛ Tarshish melehi, nyɛ fo ya boboobo!
Ejakaa a kpata mele si dami he ɔ hɛ mi, nɔ ko be nyɛe maa ya lejɛ ɔ.
A je kɛ tsɔɔ mɛ ngɛ Kitim zugba a nɔ.
2 Nyɛ nihi nɛ́ nyɛ ngɛ wo nya zugba a nɔ, nyɛɛ pee dii.
Sidon jua yeli ɔmɛ nɛ a poɔ wo ɔ nɛ a kɛ nyɛ ba yeɔ jua a ha nɛ nyɛ ná ní.
3 Shihor* ngma* kɛ Nilo niba ní ɔ gu nyuhi babauu nɔ kɛ ba,
Enɛ ɔ ha nɛ e ná ní,
Nɛ e ha je ma amɛ ná he se.
4 Oo Sidon, zo nɛ gbe mo, mo wo nya ma nɛ o he wa,
Ejakaa wo ɔ de ke:
I nui kɔɔmi hyɛ, nɛ i fɔ we hyɛ,
Nɛ i lɛ́ binyumuwi kɛ biyiwi* hyɛ.”
5 Nihi maa hao ke a nu amaniɛ bɔmi nɛ kɔɔ Tiro he ɔ
Kaa bɔ nɛ a pee benɛ a nu Egipt he amaniɛ bɔmi ɔ.
6 Nyɛɛ po wo ɔ kɛ ho Tarshish ya!
Nyɛ fo ya boboobo nyɛ nihi nɛ nyɛ ngɛ wo nya zugba a nɔ.
7 Anɛ nyɛ ma nɛ a po blema lokoo nɛ bua jɔmi hyi lɛ tɔ ɔ ji nɛ ɔ lo?
Jinɛ be ko nɛ be ɔ, e nane kɛ lɛ yaa mahi nɛ a ngɛ tsitsaa nɔ konɛ e ya hi lejɛ ɔ.
8 Mɛnɔ lɛ to ga nɛ ɔ kɛ si Tiro,
Nɔ nɛ buɔ nihi matsɛ pɛɛ,
Nɛ e jua yeli ɔmɛ ji odehehi,
Nɛ a wo e jua yeli ɔmɛ a hɛ mi nyami ngɛ zugba a tsuo nɔ ɔ?
9 Yehowa tabohiatsɛ ɔ nitsɛ lɛ to ga nɛ ɔ,
Kaa e ma pue e he nɔ womi ɔ kɛ e he fɛu ɔ hɛ mi si,
Konɛ e pue nihi tsuo nɛ a wo a hɛ mi nyami ngɛ zugba a nɔ ɔ hɛ mi si.
10 Oo Tarshish biyo, moo po mi kɛ be ngɛ o zugba a nɔ kɛ ho kaa Nilo Pa a.
Lɛ si dami he ko be hu.
11 E kpa e nine mi ngɛ wo ɔ nɔ;
E mimiɛ matsɛ yemi ɔmɛ.
Yehowa fã kaa a kpata Foinike he piɛ pomi he ɔmɛ.
12 Nɛ e de ke: “Oo Sidon biyo yomiyo,
Mo nɛ a wa mo yi mi, o be nyae hu.
Tee si nɛ o po mi kɛ ho Kitim ya.
Lejɛ ɔ po ɔ, o he mi be mo jɔe.”
13 Hyɛ! Kaldeabi ɔmɛ a zugba a.
Kaldeabi ɔmɛ lɛ a ha nɛ lejɛ ɔ pee lohwe awi yeli a hi he,
Se pi Asiriabi ɔmɛ.
A ma ma yi sami mɔhi;
A hule Tiro mɔ ngua amɛ,
A hule lɛ pue si butuu.
14 Nyɛ Tarshish melehi, nyɛ fo ya boboobo,
Ejakaa a kpata nyɛ wesa he ɔmɛ a hɛ mi.
15 Jamɛ a ligbi ɔ, nihi a hɛ maa je Tiro nɔ jeha 70, kaa jeha* nɛ matsɛ kake yeɔ ɔ nɔuu. Ngɛ jeha 70 nyagbe ɔ, nɔ́ nɛ ngɛ tuutuu polɔ la a mi ɔ maa ba Tiro nɔ:
16 “Mo tuutuu polɔ nɛ nihi a hɛ je o nɔ, wo saku nɛ o ya kpa ma a mi.
Fiaa o saku ɔ saminya;
La lahi fuu,
Konɛ a kai mo.”
17 Jeha 70 nyagbe ɔ, Yehowa ma kai Tiro, nɛ e nine maa su e hiɔwo ɔ nɔ ekohu, nɛ e kɛ je ɔ mi matsɛ yemi ɔmɛ tsuo nɛ ngɛ zugba a nɔ ɔ maa bɔ ajuama. 18 Se, se nɛ e ná a kɛ hiɔ nɛ a wo lɛ ɔ ma ba pee níhi nɛ a ngɛ klɔuklɔu kɛ ha Yehowa. A kɛ be toe, nɛ a be nɔ laae hulɔ, ejakaa e hiɔwo ɔ ma ba pee nihi nɛ a ngɛ Yehowa hɛ mi ɔ a nɔ́, konɛ a ye ní nɛ a tɔ, nɛ a wo tade nɛ ngɛ fɛu.
24 Hyɛ! Yehowa ma je nɔ fɛɛ nɔ ngɛ zugba a nɔ, nɛ zugba maa fɔ si gu.
E ma plɛ zugba a hɛ mi ngɔ bu si nɛ e maa gbɛ nihi nɛ a ngɛ nɔ ɔ kɛ fia.
2 Nɔ́ kake ɔ nɔuu lɛ maa ba nɔ fɛɛ nɔ nɔ:
Ma a jio, osɔfo ɔmɛ jio,
Sɔmɔlɔ jio, nyɔmtsɛ jio,
Mawayo jio, e nyɔmtsɛ yo jio,
Ní helɔ jio, ní jualɔ jio,
Nɔ nɛ paa nɔ́ jio, nɔ nɛ a pa lɛ nɔ́ jio,
Nɔ nɛ a ye lɛ hiɔ jio, nɔ nɛ e ye hiɔ jio.
3 Nɔ ko nɔ ko be piɛe ngɛ zugba a nɔ;
A maa mwɔɔ nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ ngɛ nɔ ɔ,
Ejakaa Yehowa lɛ tu munyu nɛ ɔ.
4 Zugba a ngɛ aywilɛho yee;* e ngɛ gbɔjɔe.
Zugba a gbli; e ngɛ gboe.
Nihi nɛ a he biɛ ngɛ zugba a nɔ ɔ ngɛ gbɔjɔe.
5 Nihi nɛ a ngɛ zugba a nɔ ɔ wo zugba a he mu,
Ejakaa a yi mlaa a nɔ,
A tsake blɔ tsɔɔmi ɔ,
Nɛ a yi somi nɛ ngɛ kɛ yaa neneene* ɔ nɔ.
6 Lɔ ɔ he je nɛ gbiɛmi ɔ ngɛ zugba a hɛ mi kpatae ɔ nɛ,
Nihi nɛ a ngɛ zugba a nɔ ɔ ye fɔ.
Lɔ ɔ he je nɛ nihi nɛ a ngɛ zugba a nɔ ɔ a he pi,
Nɛ e piɛ nihi bɔɔ ko pɛ ɔ nɛ.
7 Wai ehe ɔ ngɛ aywilɛho yee,* wai tso ɔmɛ ngɛ gboe,
Nihi tsuo nɛ a tsui nyaa a ngɛ ya foe.
8 Bua jɔmi nɛ akasawa pɛmi ngɔɔ kɛ baa a se po;
Nihi nɛ a jeɔ a hɛja a, a hoo peemi ɔ se po;
Saku pɛmi nɛ ngɔɔ ɔ se po.
9 A nuɔ wai se a la we kɛ tui he,
Nɛ dã duɔ ha nihi nɛ a nuɔ ɔ.
10 Ma nɛ a je he ɔ kuɔ pue si;
A nga we fɛɛ we nya konɛ nɔ ko nɛ ko sɛ mi.
11 A ngɛ wai he ya foe ngɛ gbɛjegbɛ ɔmɛ a nɔ.
Bua jɔmi tsuo ta;
Bua jɔmi nɛ ngɛ zugba a nɔ ɔ se po.
12 Ma a plɛ pee ma doku;
A kuɔ agbo ɔ kɛ pue si dukuduku.*
13 Kikɛ ji bɔ nɛ e maa ba ye we bi ɔmɛ a nɔ ngɛ zugba a nɔ ngɛ ma amɛ a kpɛti:
E maa pee kaa oliv tso yiblii nɛ a kplɔ nɛ e piɛ,
Kaa wai yiblii nɛ a kpa sisi nɛ piɛ.
14 A ma wo a gbi nɔ,
A kɛ bua jɔmi ma nya.
A maa jaje Yehowa we agboje ɔ kɛ je wo ɔ nya.*
15 Lɔ ɔ he je nɛ a ma je Yehowa yi kɛ je puje he ɔ nɛ;
A maa je zugba kpɔhi nɛ a ngɛ wo ɔ nɔ ɔ a nɔ kɛ wo Yehowa Israel Mawu ɔ biɛ ɔ hɛ mi nyami.
16 Wa nu lahi kɛ je zugba a nyagbe he ɔmɛ ke:
“Dalɔ ɔ hɛ mi nɛ ba nyami!”*
Se i de ke: I ngɛ gbɔjɔe, i ngɛ gbɔjɔe!
Kpo mo ha mi! Nɔ sisili sisi nihi;
Nɔ sisili gu sisimi blɔ nɔ kɛ sisi nihi.”
17 Nyɛ zugba a nɔ bi, gbeye kɛ muɔhi kɛ klamahi ngɛ nyɛ mlɛe.
18 Nɔ fɛɛ nɔ nɛ e maa tu fo kɛ je gbeye ngmlaa nya a maa nɔ muɔ mi,
Nɛ nɔ fɛɛ nɔ nɛ maa je kpo kɛ je muɔ ɔ mi ɔ, klama a maa du lɛ.
Ejakaa a ma bli hiɔwe agbo ɔmɛ,
Nɛ zugba a sisi tomi ɔ ma mimiɛ.
19 Zugba a mi gba;
A hoso zugba a;
Zugba a mimiɛ wawɛɛ.
20 Zugba a ngɛ dedee kaa dã tɔlɔ,
Nɛ e ngɛ mimiɛe kɛ ngɛ yae kɛ ngɛ bae kaa gba nɛ kɔɔhiɔ sɛ mi.
E yayami ɔ jiɔ ngɛ e kuɛ nɔ,
Nɛ e maa nɔ si, nɛ e be nyɛe maa te si hu.
21 Jamɛ a ligbi ɔ, Yehowa maa kojo hiɔwe tabo ɔ,
Kɛ zugba a nɔ matsɛmɛ ɔmɛ ngɛ zugba a nɔ.
22 Nɛ a ma bua a nya
Kaa bɔ nɛ a buaa nihi nɛ a wo mɛ tsu a nya kɛ woɔ tsu womi he ɔ,*
Nɛ a ma nga a yi kɛ wo muɔ ɔ mi;
Ligbihi babauu se ɔ, a ma ba hyɛ mɛ.
23 Zo maa gbe nyɔhiɔ ɔ,
Nɛ pu ɔ hɛ mi ma pue si,
Ejakaa Yehowa tabohiatsɛ ɔ ba pee matsɛ ngɛ Zion Yoku ɔ nɔ kɛ Yerusalem,
E hɛ mi ba nyami ngɛ e we bi ɔmɛ a ma nikɔtɔma amɛ* a hɛ mi.
25 Oo Yehowa, mo ji ye Mawu.
Ma wo o nɔ gojoo, ma je o biɛ ɔ yi,
Ejakaa o tsu nyakpɛ níhi,
Níhi nɛ o to o yi mi kaa o maa pee kɛ je blema lokoo ɔ;
O ye anɔkuale, nɛ a kɛ hɛ ma nyɛ maa fɔ o nɔ.
2 Ejakaa o ha nɛ ma a plɛ pee tɛhi nɛ a bua nya,
O ha nɛ ma nɛ a fia gbogbo wo he ɔ hule kɛ pue si butuu.
Ma se bi a mɔ ɔ pee we ma hu;
A be mae hu gblegbleegble.
3 Lɔ ɔ he je nɛ nihi nɛ a he wa maa wo o hɛ mi nyami ɔ nɛ;
Je ma nɛ yi mi wali ngɛ mi ɔ a ma a maa ye mo gbeye.
4 Ejakaa o ba pee he piɛ pomi he kɛ ha nihi nɛ a ní ngɛ mɔbɔ ɔ,
Ohiatsɛmɛ a mɔ nɛ he wa ngɛ a hiami be mi,
Wesa he ngɛ hiɔmi kɛ e mi kɔɔhiɔ nya.
Kɛ hɔ ngɛ pu la nya.
Benɛ yi mi wali a we abofu ɔ ngɛ kaa hiɔmi kɛ e mi kɔɔhiɔ nɛ fia kɛ si gbogbo,
5 Kaa pu la ngɛ zugba nɛ gbli kadokado nɔ ɔ,
O ku ose nɛ nibwɔhi ngɛ hee ɔ nya la.
Kaa bɔ nɛ bɔku tsiɔ pu la nya a,
Jã nɛ o poɔ la nɛ nihi nɛ a yi mi wa laa a se.
6 Yehowa tabohiatsɛ ɔ maa ngmɛ okplɔɔ kɛ ha je ma amɛ tsuo ngɛ yoku nɛ ɔ nɔ,
A maa ye ní kpakpa,
A maa nu wai kpakpa,*
Niye ní nɛ wu mi zɔ ngɛ mi,
Wai kpakpa nɛ a tsle nɔ.
7 Ngɛ yoku nɛ ɔ nɔ ɔ, e ma je* nɔ́ nɛ ha ma amɛ tsuo a nɔ ɔ,
Kɛ nɔ́ nɛ a lo kɛ ha je ma amɛ tsuo a nɔ ɔ kɛ je.
E ma je zo nɛ gbe e we bi ɔmɛ ɔ kɛ je zugba a nɔ tsuo,
Ejakaa Yehowa nitsɛ lɛ de.
9 Jamɛ a ligbi ɔ, a ma de ke:
“Hyɛ! wa Mawu ɔ ji nɛ ɔ nɛ!
Wa ngɔ wa hɛ kɛ fɔ e nɔ,
Nɛ e ma kpɔ̃ wɔ.
Lɛ ji Yehowa!
Wa ngɔ wa hɛ kɛ fɔ e nɔ,
Nyɛ ha nɛ wa bua nɛ jɔ, nɛ wa nya ngɛ e yi wami hemi ɔ he je.”
10 Ejakaa Yehowa nine maa hi yoku nɛ ɔ nɔ,
Nɛ a maa naa Moab nɔ ngɛ e hi he ɔ
Kaa nga nɛ a naa nɔ kɛ wo lohwehi a fĩ babauu mi.
11 E maa ngɔ e ninehi kɛ fiaa mi
Kaa bɔ nɛ ke nɔ ko ngɛ silee nɛ e ngɔɔ e nine kɛ fiaa nyu mi ɔ,
Nɛ e maa fɔ e ninehi saminya
Kɛ ba e* he nɔ womi ɔ si.
12 O ma nɛ a fia gbogbo ngɔ wo he ɔ kɛ gbogbo nɛ ya hiɔwe nɛ poɔ o ma a he piɛ ɔ,
E maa ku ngɔ pue si
E maa ku lɛ ngɔ pue zugba, ngɔ pue zugba mi butuu.
26 Jamɛ a ligbi ɔ, a ma la la nɛ ɔ ngɛ Yuda:
“Wa ngɛ ma nɛ he wa.
E ngɔ yi wami hemi kɛ pee e gbogbo kɛ e ta hwumi kpokuhi.
2 Nyɛ bli agbo ɔmɛ konɛ ma nɛ peeɔ nɔ́ nɛ da a nɛ sɛ mi,
Ma nɛ yeɔ anɔkuale ɔ.
3 O maa bu nihi nɛ a kɛ a he fɔɔ o nɔ kulaa* a he;
O maa ya nɔ nɛ o ma ha mɛ tue mi jɔmi,
Ejakaa o nɔ lɛ a ngɔ a hɛ kɛ fɔ.
4 Ngɔɔ o hɛ kɛ fɔ Yehowa nɔ kɛ ya daa,
Ejakaa Yah* Yehowa ji Tɛsa nɛ ngɛ kɛ yaa neneene.
5 “Ejakaa e ba nihi nɛ a ngɛ hehi nɛ ya hiɔwe ɔ si, nihi nɛ a ngɛ ma nɛ nɔ kuɔ ɔ mi ɔ.
E ha nɛ e nɔ si,
E ha nɛ e nɔ zugba;
E ha nɛ e nɔ bunyuku mi.
6 Nane maa naa e nɔ,
Nihi nɛ a wa mɛ yi mi a nane, nihi nɛ a ní ngɛ mɔbɔ a nane.”
7 Dalɔ blɔ* da tlɔmɔɔ.
Akɛnɛ o da he je ɔ,
O ma ha nɛ dalɔ blɔ nɔ maa da.
8 Oo Yehowa, be mi nɛ wa ngɛ o kojomi blɔ ɔ nɔ nyɛɛe ɔ,
Wa ngɔ wa hɛ kɛ fɔ o nɔ.
Wa* hɛ jaa ngɛ o biɛ ɔ kɛ o kaimi ɔ he.*
9 Nyɔ mi ɔ, ye nɔmlɔ tso ɔ tsuo* hɛ jaa ngɛ o he.
Ee, ye mumi ɔ yaa nɔ nɛ e hlaa mo;
Ejakaa ke o kojo zugba a,
Nihi nɛ a ngɛ zugba a nɔ ɔ kaseɔ dami he ní.
10 Ke a na yiwutsotsɛ mɔbɔ po,
E be bɔ nɛ a peeɔ dami ní ha kasee.*
Ngɛ zugba nɛ dali sɔuu lɛ a ngɛ nɔ ɔ nɔ po ɔ, e maa pee yiwutso ní,
Nɛ e be Yehowa we agboje ɔ nae.
11 Oo Yehowa, o wo o nine nɔ, se a nɛ.
A maa na bɔ nɛ o suɔ o we bi ɔmɛ wawɛɛ ha a, nɛ zo maa gbe mɛ.
Niinɛ, o la a maa sã mɛ.
12 Oo Yehowa, o ma ha nɛ wa ma ná tue mi jɔmi
Ejakaa nɔ́ fɛɛ nɔ́ ko nɛ wa pee ɔ
Mo lɛ o pee kɛ ha wɔ.
13 Oo Yehowa, ngɛ o se ɔ, nyɔmtsɛmɛ komɛ hu yeɔ wa nɔ,
Se o biɛ ɔ ta pɛ lɛ wa woɔ.
14 A gbo; a be wami mi hu.
A gbo nɛ a be he wami ko, a be si tee.
Ejakaa o je o hɛ kɛ pi mɛ
Konɛ o gu a sisi nɛ a biɛ nɛ laa.
15 Oo Yehowa, o ha nɛ ma a kle,
O ha nɛ ma a kle;
O wo o hɛ mi nyami.
O hɛ zugba a huzu ɔmɛ tsuo kɛ ya se tsitsaa.
16 Oo Yehowa, benɛ a sɛ haomi mi ɔ, a ba o ngɔ;
Benɛ o tsɔse mɛ ɔ, a sɔle ngɛ a nya he kɛ ha mo.
17 Bɔ nɛ yohɔyo nɛ e miɔ nɛ e ma fɔ ɔ
Nuɔ kɔɔmi nɛ e kpaa ngmlaa a,
Jã nɛ wa ba pee ngɛ o he je, oo Yehowa.
18 Wa ngɔ hɔ, nɛ wa nu kɔɔmi,
Se e pee kaa nɔ́ nɛ wa fɔ kɔɔhiɔ.
Wa ngɔɛ yi wami hemi kɛ bɛ zugba a nɔ,
Nɛ a fɔ we bi ko nɛ e hi zugba a nɔ.
19 Nyɛ nihi nɛ a gbo ɔ maa ba wami mi.
Ye gbogboe ɔmɛ maa te si.
Nyɛɛ te si nɛ nyɛɛ kɛ bua jɔmi nɛ he ose,
Nyɛ nihi nɛ nyɛ ngɛ zu ɔ mi!
Ejakaa bɔ́ nɛ nɛɔ kɛ pueɔ o nɔ ɔ ngɛ kaa makɛ bɔ́,*
Nɛ zugba a ma ha nɛ nihi nɛ a gbo nɛ a be he wami ko ɔ maa ba wami mi.*
20 Ye we bi, nyɛɛ ho, nyɛɛ sɛ nyɛ se tsu ɔmɛ a mi,
Nɛ nyɛ nga nyɛ sinya amɛ ngɛ nyɛ se.
Nyɛɛ laa nyɛ he be bɔɔ ko
Kɛ yaa si be nɛ abofu ɔ maa be.
21 Ejakaa hyɛ, Yehowa je e hi he ɔ kɛ ma
Konɛ e ha nɛ nihi nɛ a ngɛ zugba a nɔ ɔ nɛ a bu a yayami ɔ he akɔtaa,
Nɛ zugba a ma je muɔ si nɛ e pue ɔ kpo
Nɛ zugba a be nihi nɛ e gbe ɔ nɔ laae hu.”
27 Jamɛ a ligbi ɔ, Yehowa maa ngɔ e klaate nɛ e nya ba, nɛ e kle, nɛ e he wa a
Kɛ fia Leviatan,* sinɔ nɛ e he sɔɔ ɔ,
Sinɔ nɛ sãã si langalanga a,
Nɛ e maa gbe wo mi lohwe ngua a.
2 Jamɛ a ligbi ɔ, nyɛ la ha lɛ* ke:
Wai ngmɔ nɛ e mi wai ngɛ hwɔli fiae!
3 Imi Yehowa i ngɛ e he bue.
I pueɔ e nɔ nyu be fɛɛ be.
I buɔ e he nyɔ kɛ pia,
Konɛ nɔ ko nɛ ko ye lɛ awi.
4 Abofu ko be ye mi.
Mɛnɔ maa ngɔ mio tsohi kɛ nga kɛ ba tua mi ngɛ ta nya?
Ma naa a nɔ nɛ ma sã mɛ tsuo.
5 Ja e ba ye ngɔ kɛ ha he piɛ pomi.
É ba nɛ e kɛ mi nɛ ba dla;
É kɛ mi nɛ ba dla.”
6 Be ma nɛ Yakob sipoku maa pi si,
Israel ma gba mɔmɔ nɛ e maa bɔ,
Nɛ a ma ha nɛ niba ní ma hyi zugba a nɔ tɔ.
7 Anɛ e sa kaa a fiaa lɛ nɔ́ kaa bɔ nɛ nɔ nɛ ngɛ lɛ nɔ́ fiae ɔ ngɛ pee ɔ lo?
Aloo anɛ e sa kaa a gbe lɛ kaa bɔ nɛ a gbe e we bi ɔmɛ ɔ lo?
8 Ke o ngɛ lɛ fiee kɛ ho ɔ, o ma kpa ngmlaa wawɛɛ, nɛ o kɛ lɛ maa plee nɔ́ he.
E kɛ kɔɔhiɔ nɛ nya wa maa fiee lɛ kɛ ho ngɛ ligbi nɛ puje he kɔɔhiɔ ɔ maa fia a nɔ.
9 Blɔ nɛ ɔ nɔ a maa gu kɛ kpata kɛ ha Yakob yayami ɔ,
Nɛ ke a je e yayami ɔ kɛ je ɔ, yiblii nɛ e maa wo ji nɛ ɔ nɛ:
E ma ha nɛ afɔle sami latɛ ɔmɛ
Maa pee kaa ayilɔ nɛ a wɛɛ,
Nɛ wɔ tsohi* loo tsopa kɛ e he via sami nɔ́ ko be piɛe.
10 Ejakaa ma nɛ a fia gbogbo ngɔ wo he ɔ mi maa fɔ si gu;
Lohwehi a ní yemi he ɔ maa fɔ si gu, nɛ e maa pee kaa nga kplanaa nɔ.
Na bi maa ye ní ngɛ lejɛ ɔ, nɛ e maa bu si
Nɛ e ma kpe tso ɔmɛ a kɔni ɔmɛ.
11 Ke e kɔni ɔmɛ gbli ɔ,
Yihi ma ba ku,
Nɛ a kɛ ma ya slɛ la
Ejakaa ma nɛ ɔ nui nɔ́ sisi.
Lɔ ɔ he je nɛ a Bɔlɔ* ɔ be mɛ mɔbɔ nae,
Nɛ nɔ nɛ e bɔ mɛ ɔ mi mi be lɛ sãe ngɛ a he ɔ nɛ.
12 Jamɛ a ligbi ɔ, Yehowa ma kplɔ yiblii ɔ kɛ je Pa a* nɛ ngɛ bee ɔ he kɛ ya si Egipt Dɔgba* a mi, nɛ e ma bua nyɛ nya kakaaka, nyɛ Israelbi. 13 Jamɛ a ligbi ɔ, a ma kpa bɛ ngua ko, nɛ nihi nɛ a hɛ mi ngɛ kpatae ngɛ Asiria zugba a nɔ ɔ kɛ nihi nɛ a gbɛ fia Egipt zugba a nɔ ɔ maa ba, nɛ a ma ba kplã si ha Yehowa ngɛ yoku klɔuklɔu ɔ nɔ ngɛ Yerusalem.
28 Musu tloo Efraim dã tɔli a matsɛ pɛɛ* ngua a*
Kɛ e hɛ mi nyami nɛ ngɛ fɛu ɔ nɛ ngɛ nglae kaa mɔmɔ nɛ ngɛ gboe,
Nɛ́ e maa si ngɛ ma nɛ ya hiɔwe ɔ nɔ, he nɛ nihi nɛ wai ye a nɔ kunimi ngɛ ɔ!
2 Hyɛ! Yehowa ngɛ nɔ ko nɛ e he wa nɛ e ji katsɛ.
E kɛ he wami ma sake lɛ kɛ ba fia zugba a nɔ
Kaa gbiɛ ngo ngu nɛ ngɛ nɛe kɛ e mi hiɔwe simi, kaa kɔɔhiɔ nɛ puɛɔ ní,
Kaa hiɔwe simi kɛ hiɔmi nɛ ngɛ nɛe nɛ nyu ɔ ha zugba a nɔ.
3 A maa naa
Efraim dã tɔli a matsɛ pɛɛ* ngua a nɔ.
4 Nɛ e hɛ mi nyami nɛ ngɛ fɛu ɔ nɛ ngɛ nglae kaa mɔmɔ nɛ ngɛ gboe
Nɛ́ e maa si ngɛ ma nɛ ya hiɔwe ɔ nɔ ɔ
Maa pee kaa kekleekle fig yiblii ngɛ ahlabata be mi.
Ke nɔ ko na a, e tsɔɔ, nɛ e miɔ oya nɔuu.
5 Jamɛ a ligbi ɔ, Yehowa tabohiatsɛ ɔ ma ba pee matsɛ pɛɛ nɛ hɛ mi ngɛ nyami, kɛ yi fimi nɔ́ nɛ ngɛ fɛu kɛ ha e we bi ɔmɛ a kpɛti nihi nɛ piɛ ɔ. 6 Nɛ e maa pee dami sane yemi mumi kɛ ha nɔ nɛ maa kojo ɔ, kɛ nɔ nɛ e ma ha nihi nɛ a ngɛ ma agbo nya bue ɔ he wami.
7 Nɛ ni nɛ ɔmɛ hu tla blɔ ngɛ wai he je;
A dã nɛ nya wa amɛ ha nɛ a dedeɔ.
Dã nɛ nya wa ha nɛ osɔfo ɔmɛ kɛ gbali ɔmɛ tla blɔ;
Wai haa nɛ a juɛmi gbɛɔ,
Nɛ dã nɛ nya wa nɛ a nuɔ ɔ haa nɛ a dedeɔ;
A hɛngmɛ nɛ yu ɔ haa nɛ a tlaa blɔ,
Nɛ a kojoɔ ngɛ blɔ nɛ dɛ nɔ.
8 Ejakaa a we okplɔɔ ɔmɛ a nɔ hyi kpɔtɔɔ kɛ vie
—He ko be nɛ o be vie nae ngɛ.
9 Mɛnɔ nɛ a maa tsɔɔ lɛ nile?
Nɛ mɛnɔ nɛ a maa tsɔɔ lɛ sɛ gbi ɔ sisi?
Nihi nɛ a po mɛ nyɔ kɛ we,
Nihi nɛ a je mɛ kɛ je nyɔ nya kɛ we ɔ lo?
10 Ejakaa “fami nyɛɛ fami se, fami nyɛɛ fami se,
Susumi kpa kɛ susumi kpa, susumi kpa kɛ susumi kpa,
Bɔɔ ngɛ hiɛ, bɔɔ ngɛ lejɛ.”
11 E maa gu nihi nɛ a bubuɔ* kɛ nihi nɛ a tuɔ ma se gbi a nɔ nɛ e kɛ e we bi ɔmɛ maa tu munyu. 12 E de mɛ hyɛ ke: “He jɔɔmi he ɔ ji nɛ ɔ nɛ. Nɔ nɛ pɔ tɔ e he ɔ nɛ e jɔɔ e he; hiɛ ɔ ji he jɔɔmi he,” se a bui tue. 13 Lɔ ɔ he ɔ, nyɛ naa Yehowa munyu ɔ kaa:
“Fami nyɛɛ fami se, fami nyɛɛ fami se,
Susumi kpa kɛ susumi kpa, susumi kpa kɛ susumi kpa,
Bɔɔ ngɛ hiɛ, bɔɔ ngɛ lejɛ,”
Bɔ nɛ pee nɛ ke a ngɛ nyɛɛe ɔ,
A tɛ nɔ́ nɛ a nɔɔ si se nya
Nɛ́ a kuɔ, nɛ́ a du klama, nɛ́ a nuu mɛ.
14 Lɔ ɔ he ɔ, nyɛɛ bu Yehowa munyu ɔ tue, nyɛ fĩali,
Nyɛ nɛ nyɛ yeɔ ma nɛ ɔ nɔ ngɛ Yerusalem,
15 Ejakaa nyɛ deɔ ke:
Ke nyu babauu ɔ bee ɔ,
E be wa he sae,
Ejakaa waa kɛ lakpa pee wa wesa he,
Nɛ waa kɛ lakpa yemi pee wa laami he.
16 Lɔ ɔ he je ɔ, nɔ́ nɛ Nyɔmtsɛ Matsɛ Yehowa ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ:
“I kɛ tɛ nɛ a ka nɛ a hyɛ maa fia sisi tomi ɔ ngɛ Zion,
Kɔ nya tɛ nɛ he jua wa nɛ́ a kɛ fia sisi tomi nɛ he wa a.
Nɔ fɛɛ nɔ nɛ e ngɛ hemi kɛ yemi ɔ be gbeye yee.
17 Nɛ ma ha dami sane yemi maa pee susumi kpa,
Nɛ dami maa pee nɔ́ nɛ a kɛ hyɛɛ kaa nɔ́ ko da tlɔmɔɔ.*
Gbiɛ ngo ngu maa bɛɛ lakpa laami he ɔ kɛ ho,
Nɛ nyu maa muɔ e laami he ɔmɛ kɛ ho.
18 A maa po somi nɛ o kɛ Gbenɔ so ɔ mi,
Nɛ kake peemi nɛ ngɛ o kɛ Yɔkɔ* nyɛ kpɛti ɔ be manye yee.
Ke nyu babauu ɔ bee ɔ,
E maa muɔ nyɛ kɛ ho.
19 Be fɛɛ be nɛ e maa be ɔ,
E maa muɔ nyɛ kɛ ho;
Ejakaa e maa be mɔtu fɛɛ mɔtu,
E maa be nyɔ kɛ pia.
Gbeye pɛ lɛ ma ha nɛ a nu nɔ́ nɛ a de ɔ sisi.”*
20 Ejakaa satso ɔ ka we bɔ nɛ a ma nyɛ maa kpa a he mi ngɛ nɔ,
Nɛ bo nɛ a lo ɔ hu bli we bɔ nɛ a ma nyɛ ma kɛ ha a he.
21 Ejakaa Yehowa maa te si kaa bɔ nɛ e pee ngɛ Perazim Yoku ɔ nɔ ɔ;
E ma maa te si kaa bɔ nɛ e pee ngɛ dɔgba nɛ kɛ Gibeon he kɛ we ɔ mi ɔ,
Konɛ e pee e ní ɔmɛ, e níhi nɛ ngɛ nyakpɛ ɔ,
Konɛ e tsu e ní tsumi ɔ, e ní tsumi nɛ ngɛ nyakpɛ ɔ.
22 Lɔ ɔ he ɔ, nyɛ ko ye e he fɛu,
Konɛ níhi nɛ fi nyɛ ɔ ko hi nyɛ miae wawɛɛ,
Ejakaa i nu kɛ je Nyɔmtsɛ Matsɛ Yehowa tabohiatsɛ ɔ ngɔ kaa
E mwɔ yi mi kpɔ kaa e ma kpata zugba a tsuo* hɛ mi.
23 Nyɛ ta tue, nɛ nyɛɛ bu ye gbi tue;
Nyɛɛ pee totooto nɛ nyɛɛ bu nɔ́ nɛ i ngɛ dee ɔ tue.
24 Anɛ ngmɔ hulɔ futuɔ zu mi ligbi ɔ tsuo loko e duɔ wu lo?
Anɛ e yaa nɔ nɛ e tsuaa zugba a mi nɛ e hii nɔ dlae lo?
25 Ke e dla zugba a hɛ mi ta a,
Anɛ e ya fĩa we kumin yumu nɛ́ e duɔ kumin lo?
Anɛ e ya du we hwiit kɛ ngma kɛ barli* ngɛ a blɔ he
Nɛ e duɔ spɛlt* ngɛ a kɔ nya amɛ lo?
27 Ejakaa a kɛ ngma fiaami tso* fiaa we kumin yumu,
Nɛ a kɛ zugba lɛ nane hu nyɛɛ we kumin nɔ.
Mohu ɔ, tso kpoti lɛ a kɛ fiaa kumin yumu,
Nɛ kumin hu, tso lɛ a kɛ fiaa.
28 Anɛ nɔ ko fiaa ngma nɛ e peeɔ bukɔbukɔ kaa nɔ́ nɛ a kɛ yaa pee abolo lo?
Dɛbi, e fiaa we lɛ hluu;
Nɛ ke e ngɔ e zugba lɛ nɛ okpɔngɔ ngɛ gblae kɛ nyɛɛ nɔ ɔ,
E ha we nɛ e pee bukɔbukɔ.
29 Musu tloo Ariel,* Ariel, ma nɛ David ya to si ngɛ mi ɔ!
Nyɛɛ ya nɔ nɛ nyɛɛ ye gbijlɔhi nɛ nyɛ yeɔ daa jeha a;
Nyɛɛ ye jeha fɛɛ jeha.
2 Se ma ngɔ haomi kɛ ba Ariel nɔ,
E maa ye aywilɛho nɛ e maa ye kɔmɔ,
Nɛ e maa pee kaa Mawu afɔle sami latɛ kɛ ha mi.
4 A ma je mo ngɔ fia si;
Nɛ o maa tu munyu kɛ je zugba,
Nɛ bunyuku ma ha nɛ munyu nɛ o tuɔ ɔ be kpo jee.
A maa nu o gbi kɛ je zugba
Kaa ní peelɔ gbi,
Nɛ o gbi maa pɛ kɛ je bunyuku ɔ mi kaa lohwe pɛlitsɛ pɛmi.
5 O he nyɛli ɔmɛ* a he maa hiɛ babauu kaa bunyuku,
Nɛ nihi nɛ a waa mo yi mi ɔ maa hiɛ babauu kaa tsakati* nɛ kɔɔhiɔ muɔɔ kɛ yaa.
Nɛ e maa ba tlukaa, e maa ba si kake too.
6 Yehowa tabohiatsɛ ɔ maa ngɔ
Hiɔwe simi kɛ zugba mimiɛmi kɛ ngmlaa nɛ nya wa,
Kɛ kɔɔhiɔ nɛ nya wa kɛ ahumi kɛ la nɛ kpataa nɔ́ hɛ mi kɛ kpɔ̃ mo.”
7 Kɛkɛ ɔ, je mahi babauu nɛ a kɛ Ariel ngɛ ta hwue ɔ
—Nihi tsuo nɛ a kɛ lɛ ngɛ ta hwue ɔ,
Ma yi sami mɔhi nɛ a fia kɛ wo e he ɔ,
Kɛ nihi nɛ a kɛ haomi ngɛ e nɔ bae ɔ—
Maa pee kaa nlami, kaa nina nɛ a na nyɔ mi.
8 Ee, e maa pee kaa nɔ ko nɛ e ngɛ nlae nɛ e ngɛ ní yee,
Se e hɛ tsɛ̃ kɛ hwɔ,*
Nɛ e maa pee kaa nɔ ko nɛ kuma ngɛ lɛ yee, nɛ́ e nla nɛ e ngɛ nyu nue,
Se e hɛ tsɛ kɛ pɔtɔtɔɛ, nɛ kuma ngɛ lɛ yee kɛ mwɔɔ.*
Jã nɛ e maa ba ngɛ je mahi babauu
Nɛ a kɛ Zion Yoku ɔ ngɛ hwue ɔ a blɔ fa mi.
9 O he mi nɛ po, nɛ e pee mo nyakpɛ
Nyɛɛ ngɔ nɔ́ kɛ ha nyɛ hɛngmɛ nɔ, nɛ nyɛ hɛngmɛ nɛ yu.
A de, se pi wai nɛ ngɛ mɛ dee
A ngɛ dedee, se pi dã nɛ nya wa nɛ ha nɛ a ngɛ dedee.
10 Ejakaa Yehowa plɛ mahe vii mumi kɛ pue o nɔ;
E ma nyɛ hɛngmɛ, nɛ ji nyɛ gbali ɔmɛ,
Nɛ e ngɔ nɔ́ kɛ ha nyɛ yi nɔ, nɛ ji nyɛ ní nali ɔmɛ.
11 Nina fɛɛ nina ba peeɔ kaa munyu nɛ ngɛ womi nɛ a sɔu nya mi kɛ ha nyɛ. Ke a kɛ ha nɔ ko nɛ e le ní kanemi, nɛ a de lɛ ke: “I kpa mo pɛɛ nɛ o kane nɔ́ nɛ ɔ nɛ e je kpo ɔ,” e ma de ke “I be nyɛe, ejakaa a sɔu nya.” 12 nɛ ke a kɛ womi ɔ ha nɔ ko nɛ e li ní kanemi, nɛ a de lɛ ke: “I kpa mo pɛɛ nɛ o kane nɔ́ nɛ ɔ,” e ma de ke: “I li ní kanemi kulaa.”
13 Yehowa ke: “Nimli nɛ ɔmɛ kɛ a nya deɔ ke a jaa mi
Nɛ a kɛ a nya woɔ ye hɛ mi nyami,
Se a tsui lɛɛ, e je ye he kɛ ho se ya tsitsaa;
Nɛ a daa nimli a mlaa nɛ a tsɔɔ mɛ ɔ nɔ kɛ yeɔ mi gbeye.
14 Enɛ ɔ he ɔ, ma ha nɛ nyakpɛ nɔ́ ko maa ba ma nɛ ɔ nɔ ekohu,
Nyakpɛ ní maa nyɛɛ nyakpɛ ní se;
Nɛ juɛmitsɛmɛ ɔmɛ a juɛmi ɔ maa pee yaka,
Nɛ ní leli ɔmɛ a nɔ́ sisi numi ɔ maa laa.”
15 Musu tloo nihi nɛ a peeɔ nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ a ma nyɛ kaa a kɛ a ga tomi ɔmɛ maa laa Yehowa.
A peeɔ a ní ɔmɛ ngɛ diblii mi,
Nɛ a deɔ ke: Mɛnɔ lɛ na wɔ?
Mɛnɔ le nɔ́ nɛ wa ngɛ pee ɔ?
16 Nyɛ plɛɔ níhi a yi ngɔ kaa si!*
Anɛ e sa kaa a bu buɛ puɛlɔ kaa bɔ nɛ a buɔ zu ɔ lo?
Anɛ e sa kaa nɔ́ nɛ a puɛ ɔ nɛ́ e de nɔ nɛ puɛ lɛ ɔ ke:
“Tsa pi lɛ nɛ e puɛ mi lo?”
Anɛ e sa kaa nɔ́ nɛ a pee ɔ, nɛ e de nɔ nɛ e pee lɛ ɔ ke:
“E li nɔ́ ko nɔ́ ko lo”?
17 E piɛ bɔɔ nɛ Lebanon ma plɛ pee abɔɔ,
Nɛ a maa bu abɔɔ ɔ kaa hue tso.
18 Jamɛ a ligbi ɔ, tuekpokutsɛmɛ maa nu womi ɔ mi munyuhi,
Nɛ hɛ yuyuili nɛ a ngɛ diblii kpii mi ɔ a hɛngmɛ maa hyɛ nɔ́.
19 Nihi nɛ a he jɔ ɔ ma nya wawɛɛ ngɛ Yehowa mi,
Nɛ ohiatsɛmɛ nɛ a ngɛ ni ɔmɛ kpɛti ɔ ma nya ngɛ Israel Nɔ Klɔuklɔu ɔ mi.
20 Ejakaa nɔ nɛ yi mi wa be si hie hu,
Nɛ fialɔ nyagbe maa ba,
Nɛ nihi tsuo nɛ a peeɔ klaalo kaa a maa ye awi ɔ, a hɛ mi ma kpata,
21 Nihi nɛ a tuɔ lakpa munyu kɛ haa nɛ nihi yeɔ fɔ,
Nɛ a tsɔɔ nɔ nɛ fãa lɛ nitsɛ e he* ngɛ ma a agbo ɔ nya a klama,
Nɛ a guɔ nya sami nɛ se nami be he nɔ kɛ buɔ dalɔ fɔ ɔ.
22 Lɔ ɔ he ɔ, nɔ́ nɛ Yehowa, nɔ nɛ e kpɔ̃ Abraham ɔ ngɛ Yakob we ɔ dee ji nɛ ɔ nɛ:
Zo be Yakob gbee hu,
Nɛ e hɛ mi be si puee hu.*
23 Ejakaa ke e na e bimɛ ɔmɛ
Nɛ a ji ye nine nya ní tsumi ɔ ngɛ e mi ɔ,
A maa wo ye biɛ ɔ hɛ mi nyami;
Ee, a maa wo Yakob Nɔ Klɔuklɔu ɔ hɛ mi nyami,
Nɛ a maa ye Israel Mawu ɔ gbeye.
24 Nihi nɛ a tla blɔ ngɛ a juɛmi mi ɔ maa nu nɔ́ sisi,
Nɛ nihi nɛ a tuɔ nɔ́ he munyu ɔ maa kplɛɛ blɔ tsɔɔmi nɔ.”
30 Yehowa ke: “Musu tloo bi tue gboli,
Nɛ a peeɔ níhi nɛ ji ye ngɔ,
Nɛ a kɛ nihi soɔ somi* nɛ ye mumi ɔ kplɛɛ we nɔ,
Bɔ nɛ pee nɛ a pee yayami kɛ to yayami nɛ a pee ɔ nɔ.
2 A kpleɔ kɛ yaa Egipt be mi nɛ a de we mi,*
Konɛ a ya laa a he ngɛ Farao he piɛ pomi sisi,*
Nɛ a sa we ngɛ Egipt hɔ ɔ sisi.
3 Se Farao he piɛ pomi ɔ maa pee zo kɛ ha nyɛ,
Nɛ we nɛ nyɛ ma ya sa ngɛ Egipt hɔ ɔ sisi ɔ maa pee hɛ mi si puemi.
4 Ejakaa e ma nikɔtɔma amɛ ngɛ Zoan,
Nɛ e tsɔli ɔmɛ ya su Hanes.
5 Ma nɛ se nami ko ji e mi kɛ bɛ,
Nɛ́ e be nyɛe maa ye bua nɔ, nɛ e he be se nami ko,
Se mohu zo kɛ hɛ mi si puemi lɛ e kɛ baa a,
Ma ha nɛ zo maa gbe mɛ tsuo.”
6 Munyu nɛ a tu kɛ si lohwehi nɛ a ngɛ woyi je ɔ ji nɛ ɔ nɛ:
A gu zugba kɛ e nɔ haomi kɛ nyagba,
Zugba nɛ jata, jata nɛ ngɛ huae ngɛ nɔ,
Zugba nɛ sinɔ, la sinɔ nɛ e tsɛ̃ɔ* ngɛ nɔ ɔ nɔ kɛ ho.
A kɛ ní nɛ a ná a pue tejihi a nɔ
Nɛ a kɛ a tlomi ɔmɛ fɔ afukpɔngɔhi a se mi kpɔ* ɔmɛ a nɔ.
Se ní nɛ ɔmɛ a he be se nami bae kɛ ha ni ɔmɛ.
7 Ejakaa se nami ko kulaa be Egipt yemi kɛ buami ɔ he.
Enɛ ɔ he ɔ, i tsɛ lɛ ke: “Rahab nɛ hii si nɛ e mimiɛ we e he.”
8 “Amlɔ nɛ ɔ, ho nɛ o ya ngma ngɛ tɛ tɛtlɛɛ nɔ ngɛ a hɛ mi,
Nɛ o ngma ngɛ womi mi
Konɛ e fɔ si kɛ ha hwɔɔ se
Kaa odase nɛ ngɛ daa.
9 Ejakaa a ji atuã tsɔli, sisimi bimɛ,
Bimɛ nɛ a sume kaa a maa bu Yehowa mlaa* tue.
10 A deɔ ní nali ɔmɛ ke, ‘Nyɛ ko na ní,’
Nɛ a deɔ gbali ɔmɛ ke; ‘Nyɛ ko de wɔ nina nɛ ji anɔkuale.
Nyɛ de wɔ níhi nɛ maa ngɔ ngɛ wa tue mi; Nyɛɛ na lakpa ninahi.
11 Nyɛɛ je blɔ ɔ nɔ, nyɛ gba kɛ je blɔ ɔ nɔ.
Nyɛ ko tu Israel Nɔ Klɔuklɔu ɔ he munyu kɛ tsɔɔ wɔ hu.’”*
12 Lɔ ɔ he ɔ, nɔ́ nɛ Israel Nɔ Klɔuklɔu ɔ ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ:
“Akɛnɛ nyɛ kua munyu nɛ ɔ
Nɛ nyɛɛ kɛ nyɛ hɛ fɔ lakpa kɛ sisimi nɔ
Nɛ nyɛɛ kɛ nyɛ hɛ fɔ ní nɛ ɔmɛ a nɔ he je ɔ,
13 Nyɛ tɔmi ɔmɛ maa pee kaa gbogbo nɛ ku
Kaa gbogbo nɛ ya hiɔwe nɛ e miɔ nɛ e maa ku.
E maa ku si kake too, e maa ku tlukaa
14 E maa ywia kaa zu buɛ ngua,
E maa ywia dukuduku, nɛ a be ngɛyu kake po nae ngɛ mi
Nɛ́ a kɛ maa je la ngɛ latɛ mi
Aloo nɛ a kɛ maa yɛ nyu ngɛ nɔ́ mi.”*
15 Ejakaa nɔ́ nɛ Nyɔmtsɛ Matsɛ Yehowa, Israel Nɔ Klɔuklɔu ɔ ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ:
“Ke nyɛ kpale kɛ ba ye ngɔ, nɛ nyɛ pee kpoo ɔ, ma he nyɛ yi wami;
Ke nyɛ pee kpoo nɛ nyɛ ngɔ nyɛ hɛ kɛ fɔ ye nɔ ɔ, nyɛ ma ná he wami.”
Se nyɛ kplɛɛ we.
16 Mohu ɔ, nyɛ de ke: Dɛbi, wa maa hi okpɔngɔhi a nɔ kɛ tu fo kɛ je!”
Lɔ ɔ he ɔ, nyɛ maa tu fo ɔ kɛ̃.
Nyɛ de hu ke, “okpɔngɔhi nɛ a he sɔɔ nɔ lɛ wa maa hi!”
Lɔ ɔ he ɔ, nihi nɛ a maa fiee nyɛ se ɔ hu a he maa sɔ.
17 Nɔ kake maa wo nihi akpe a he gbeye, nɛ a he maa do blibliibli;
Nihi enuɔ maa wo nyɛ he gbeye, nɛ nyɛ maa tu fo
Kɛ yaa si be nɛ nyɛ kpɛti nihi nɛ a maa piɛ ɔ maa pee kaa abalaa tso nɛ maa si ngɛ yoku nɔ,
Kaa okadi tso nɛ maa si ngɛ yoku wayo nɔ.
Ejakaa Yehowa ji Mawu nɛ e yeɔ dami sane.
Nihi tsuo nɛ a hyɛɛ lɛ blɔ ɔ* ngɛ bua jɔmi.
19 Ke ni ɔmɛ hi Zion, nɛ ngɛ Yerusalem ɔ, o be ya foe. Ke e nu o ya fomi ɔ, e maa na mo mɔbɔ kokooko; ke e ná nɛ e nu o ya fomi ɔ pɛ, e ma ha mo heto. 20 E ngɛ mi kaa Yehowa ma ha mo haomi kaa niye ní, nɛ e ma ha mo yi mi wami kaa nyu mohu lɛɛ, se o Tsɔɔlɔ Ngua a kɛ e hɛ mi be mo laae hu, nɛ o maa na o Tsɔɔlɔ Ngua a kɛ mo nitsɛ o hɛngmɛ. 21 Ke o gba kɛ ya o hiɔ nɔ aloo o muɔ nɔ ɔ, o maa nu gbi ko ngɛ o se nɛ ngɛ dee ke, “Blɔ ɔ ji nɛ ɔ nɛ. Moo nyɛɛ nɔ.”
22 Nɛ o ma ble sika hiɔ nɛ a kɛ ha o we amaga amɛ a he ɔ, kɛ sika tsu nɛ a kɛ ha o dade amaga amɛ a he ɔ. Nyɛ ma sake mɛ kɛ fɔ he kaa bo nɛ yo nɛ e pee yihi a ní kɛ dla e he, nɛ nyɛ ma de mɛ ke, “Nyɛɛ je hiɔ kɛ ho!”* 23 Nɛ e ma ha nɛ hiɔmi maa nɛ kɛ pue wu nɛ nyɛ du ngɛ zu mi ɔ nɔ, nɛ ní nɛ zugba a maa ba a maa hiɛ babauu nɛ e maa hi.* Jamɛ a ligbi ɔ, nyɛ lohwe ɔmɛ maa ye ní ngɛ lohwehi a ní yemi he nɛ kle. 24 Nɛ nahi kɛ tejihi nɛ a tsuɔ ní ngɛ o zugba a nɔ ɔ maa ye nga kpakpa nɛ a futu mi nɛ a kɛ sofi kɛ fɔɔki sa mi. 25 Ligbi nɛ a maa gbe nihi babauu nɛ mɔ ɔmɛ maa ku pue si ɔ, pahi kɛ nyu dɔhi maa be ngɛ yoku gagaaga amɛ kɛ kpongu gagaaga amɛ tsuo a nɔ. 26 Nɛ nyɔhiɔ ɔ kpɛmi maa pee kaa pu la; nɛ pu la a nya maa wa kɛ bɔ he si kpaago, e nya maa wa kaa ligbi kpaago pu la nɛ ngɛ tsoe ligbi kake. Enɛ ɔ maa ya nɔ ngɛ ligbi nɛ Yehowa maa fi e we bi ɔmɛ a kumi ɔ, nɛ e ma ha nɛ pa nɛ a ná benɛ e fia mɛ nɔ́ ɔ ma gbo ɔ.
27 Hyɛ, Yehowa biɛ ɔ ma kɛ je tsitsaa,
E ma kɛ e mi mi fumi kɛ bɔku nɛ e mi ti kpii.
Abofu hyi e nya mi tɔ,
Nɛ e lilɛ ngɛ kaa la nɛ kpataa nɔ́ hɛ mi.
28 E mumi* ɔ ngɛ kaa pa nɛ hyi kɛ ta nɔ kuɛ si,
Nɛ e ma mimiɛ je ma amɛ ngɛ hɛ mi kpatami nɔ́ mi sami nɔ́ nɔ;*
Nɛ e maa wo a tsitsa mi kpa nɛ́ ma ha nɛ a laa blɔ.
29 Se nyɛ lami ɔ maa pee kaa la nɛ a la nyɔ mi
Ke nyɛ ngɛ nyɛ he dlae* nɛ nyɛɛ ye gbijlɔ ɔ.
O bua maa jɔ ngɛ o tsui mi kaa nɔ ko nɛ
E ngɛ bɛ kpae
Kɛ ngɛ nyɛɛe kɛ yaa Yehowa yoku ɔ nɔ, kɛ yaa Israel Tɛsa a ngɔ.
30 Yehowa ma ha nɛ a maa nu e gbi nɛ́ hɛ mi ngɛ nyami ɔ,
Nɛ e ma je e nine kpo ke e kɛ abofu ngɛ kplee kɛ ma,
Kɛ la nɛ kpataa nɔ́ hɛ mi,
Kɛ hiɔmi kɛ hiɔwe simi kɛ gbiɛngongu.
31 Ejakaa Yehowa gbi ɔ ma ha nɛ Asiria maa ye gbeye wawɛɛ;
E maa fiaa lɛ tso.
32 Be fɛɛ be nɛ Yehowa maa ngɔ
Tue gblami tso kɛ fia Asiria a,
Akasawa kɛ saku pɛmi maa piɛɛ he
Be mi nɛ e woɔ e nine nɔ kɛ siɔ mɛ ngɛ ta mi ɔ.
33 Ejakaa a dla e Tofet* ɔ kɛ fɔ si momo;
A dla lɛ hu kɛ ha matsɛ ɔ.
Hehi nɛ a bua tsohi nya ngɛ ɔ, e ha nɛ e mi kuɔ nɛ e mi bli,
Nɛ la kɛ tsohi babauu ngɛ mi.
Yehowa gugwɔ mi kɔɔhiɔ nɛ ngɛ kaa sɔlfa babaaba a
Ma ha nɛ la maa nɔ mi.
31 Musu tloo nihi nɛ a kpleɔ kɛ yaa Egipt nɛ a ya biɔ yemi kɛ buami,
Nihi nɛ a ngɔɔ a hɛ kɛ fɔɔ okpɔngɔhi a nɔ,
Nihi nɛ a ngɔɔ a hɛ kɛ fɔɔ ta zugba lɛhi a nɔ akɛnɛ a hiɛ babauu ɔ he je,
Nɛ a ngɔɔ a hɛ kɛ fɔɔ ta okpɔngɔhi* a nɔ, akɛnɛ a he wa a he je.
Se a ngɔɛ a hɛ kɛ fɔ we Israel Nɔ Klɔuklɔu ɔ nɔ,
Nɛ a hla we Yehowa se blɔ.
2 Se lɛ hu e ngɛ nile, nɛ e maa ngɔ haomi kɛ ba,
Nɛ nɔ́ nɛ e de ɔ, e be e nya se kpalee.
E maa te si kɛ wo yayami peeli a we,
Kɛ nihi nɛ a yeɔ kɛ buaa nihi nɛ peeɔ nɔ́ yayami ɔ.
3 Egiptbi ɔmɛ ɔ, nimli adesahi kɛkɛ ji mɛ, tsa pi Mawu ji mɛ;
A we okpɔngɔ ɔmɛ ɔ, he lo kɛkɛ ji mɛ, tsa pi mumi ji mɛ.
Ke Yehowa kpa e nine mi ɔ,
Nɔ fɛɛ nɔ nɛ e ma ba ye kɛ bua a ma tɛ si,
Nɛ nɔ fɛɛ nɔ nɛ a maa ye kɛ bua lɛ ɔ maa nɔ si;
Mɛ tsuo a hɛ mi ma kpata ngɛ be kake mi.
4 Ejakaa nɔ́ nɛ Yehowa de mi ji nɛ ɔ nɛ:
“Kaa bɔ nɛ jata, jata* nɛ ngɛ he wami huaa ke e nu lohwe ko,
Nɛ́ ke a tsɛ to hyɛli babauu kɛ ba kaa a ba fiee lɛ,
Nɛ́ a ngmlaa kpami ɔ
Aloo huhui nɛ a kpaa a wui e he gbeye ɔ,
Jã nɛ Yehowa tabohiatsɛ ɔ ma kple kɛ ba nɛ e ma ba hwu ta
Ngɛ Zion Yoku ɔ kɛ e kpongu ɔ nɔ.
5 Kaa bɔ nɛ lohwe pɛlitsɛ he sɔɔ kɛ baa zugba a, jã nɛ Yehowa tabohiatsɛ ɔ maa fã Yerusalem he.
E ma fã Yerusalem he nɛ e ma kpɔ̃ lɛ.
E maa na Yerusalem mɔbɔ nɛ e ma kpɔ̃ lɛ.”
6 “Oo Israel ma, nyɛɛ kpale kɛ ba nɔ nɛ nyɛ tsɔ atuã kɛ si lɛ wawɛɛ ɔ ngɔ. 7 Ejakaa jamɛ a ligbi ɔ, nɔ fɛɛ nɔ ma sake e sika hiɔ mawuhi nɛ se nami be a he ɔ, kɛ e sika tsu mawuhi nɛ se nami be a he nɛ́ nyɛɛ kɛ nyɛ nitsɛmɛ nyɛ nine pee, nɛ e ji yayami ɔ kɛ fɔ he.
8 Nɛ Asiriano ɔ maa nɔ ngɛ klaate nya, pi adesa klaate;
Nɛ klaate nɛ pi adesa nɔ́ ma kpata e hɛ mi.
E maa tu klaate ɔ nya fo,
Nɛ a maa nyɛ e nihewi ɔmɛ a nɔ nɛ a ma tsu ní kpakpataa.
9 Gbeye kɛkɛ ma ha nɛ e tɛsa a maa laa,
Nɛ okadi tso ɔ ma ha nɛ sawale maa nu e ma nikɔtɔma amɛ,”
Yehowa, nɔ nɛ e la a ngɛ Zion, nɛ e flɔɔnɔɔ ngɛ Yerusalem ɔ lɛ de.
32 Hyɛ! Matsɛ ko maa ye nɔ ngɛ dami mi,
Nɛ ganɔhi maa ye nɔ ngɛ dami sane yemi mi.
2 Nɛ a ti nɔ fɛɛ nɔ maa pee kaa laami he ngɛ kɔɔhiɔ nya,
He nɛ a ma ya laa ngɛ* ngɛ hiɔmi kɛ e mi kɔɔhiɔ nya,
A maa pee kaa pahi ngɛ zugba kadokado nɔ,
Kaa tɛsa ngua sisi hɔ ngɛ zugba kplanaa nɔ.
3 Kɛkɛ ɔ, nihi nɛ a hɛngmɛ hyɛɔ nɔ́ ɔ, a hɛngmɛ nɔ be kusuu pee hu,
Nɛ nihi nɛ a tue nuɔ nɔ́ ɔ, a tue maa nu nɔ́ saminya.
4 Nihi nɛ a yeɔ oya kɛ peeɔ níhi ɔ, a tsui ma susu nile he,
Nɛ nihi nɛ a bubuɔ ɔ,* a lilɛ maa tu munyu luɛluɛɛluɛ, nɛ munyu ɔ mi ma tsɔ.
5 Nɔ nɛ e be juɛmi ɔ, a be lɛ tsɛe ke nɔ nɛ haa nɔ nɔ́ hu,
Nɛ nɔ nɛ e kɛ mlaa tsu we ní ɔ, a be lɛ tsɛe ke nɔ nɛ e hɛ mi ngɛ nyami;
6 Ejakaa nɔ nɛ be juɛmi ɔ maa tu kuasia munyu.
Nɛ e tsui maa to ga yayahi,
Konɛ e kɛ wo hemi kɛ yemi kuami mi he wami,* nɛ e tu munyu yaya kɛ si Yehowa,
Nɛ́ e kɛ ha nɛ nɔ nɛ hwɔ ngɛ lɛ yee ɔ* nɛ́ e ko na niye ní nɛ e ye,
Nɛ́ nɔ nɛ kuma ngɛ lɛ yee ɔ nɛ́ e ko na nɔ́ ko nɛ e nu.
7 Nɔ nɛ e kɛ mlaa tsu we ní ɔ ga tsɔmi ɔmɛ hí;
E woɔ nihi he wami kaa a pee zo ní
Konɛ e ngɔ lakpa munyu kɛ puɛ nɔ nɛ e ngɛ nɔ́ nae ɔ,
Be mi nɛ ohiatsɛmɛ po tuɔ anɔkuale.
8 Se nɔ nɛ haa nɔ nɔ́ ɔ, nɔ́ hami he lɛ e susuɔ,
Nɛ e yaa nɔ nɛ e* haa nɔ nɔ́.
9 “Nyɛ yihi nɛ nyɛ he mi jɔ nyɛ, nyɛɛ te si nɛ nyɛɛ bu ye gbi tue!
Nyɛ biyihi nɛ nɔ́ ko pue we nyɛ tsui nɔ, nyɛɛ bu nɔ́ nɛ i ngɛ dee ɔ tue!
10 Jeha kake kɛ ligbi bɔɔ komɛ a se ɔ, nyɛ nɛ nɔ́ ko pue we nyɛ tsui nɔ ɔ, nyɛ he maa do blibliibli,
Ejakaa ke wai yiblii kpami be ɔ ke e baa nyagbe ɔ, nyɛ be wai yiblii ko nya buae.
11 Nyɛ yihi nɛ nyɛ he mi jɔ nyɛ, nyɛ he nɛ kpokpo!
Nyɛ nɛ nɔ́ ko pue we nyɛ tsui nɔ, nyɛ he nɛ do blibliibli!
Nyɛ je nyɛ he nɔ́ fɛɛ nɔ́,
Nɛ nyɛɛ ngɔ kpekpe kɛ ha nyɛ mlɛmi.
12 Nyɛ gba nyɛ gugue mi ma, nɛ nyɛɛ ye kɔmɔ
Ngɛ ngmɔ kpakpa amɛ kɛ wai tso nɛ woɔ yiblii ɔ he je.
13 Ejakaa mio tsohi kɛ mio kpahi maa ha ye we bi ɔmɛ a zugba a nɔ;
A maa ha bua jɔmi we ɔmɛ tsuo a nɔ,
Ee, a maa ha ma nɛ a nyaa ngɛ mi ɔ nɔ.
14 Ejakaa a kua mɔ nɛ he wa a;
A kua ma nɛ e mi ngɛ hoo ɔ.
Ofel kɛ hwɔɔmi mɔ ɔ hɛ mi kpata butuu,
Nga mi tejihi ma fiɛ ngɛ lejɛ ɔ,
Nɛ tohi hu maa ye ní ngɛ lejɛ ɔ,
15 Kɛ yaa si be nɛ a ma plɛ mumi kɛ je hiɔwe kɛ pue wa nɔ,
Nɛ́ nga kplanaa ma plɛ pee abɔɔ,
Nɛ́ a maa bu abɔɔ ɔ kaa hue tso.
16 Kɛkɛ ɔ, dami sane yemi maa hi nga kplanaa a nɔ,
Nɛ dami maa hi abɔɔ ɔ mi.
17 Dami nitsɛnitsɛ maa ngɔ tue mi jɔmi kɛ ba,
Nɛ yiblii nɛ dami nitsɛnitsɛ maa wo ji tue mi jɔmi kɛ slɔkee si himi nɛ ngɛ daa.
18 Ye we bi ɔmɛ maa hi he nɛ tue mi jɔmi ngɛ,
He nɛ ngɛ slɔkee, kɛ he jɔɔmi he nɛ tue mi jɔmi ngɛ lejɛ ɔ.
19 Se gbiɛngongu ɔ ma kpata hue tso ɔ hɛ mi,
Nɛ a maa ku ma a tsuo ngɔ pue si butuu.
20 Nihi nɛ a duɔ wu ngɛ pahi a tue
Nɛ a ngmɛɛɔ nahi kɛ tejihi a he ɔ ngɛ bua jɔmi.”
33 Musu tloo mo, mo nɛ o kpataa mahi a hɛ mi, se moo lɛɛ a kpataa we o hɛ mi ɔ;
Mo nɛ o tsɔɔ nihi a se blɔ, se moo lɛɛ a tsɔɔ we o se blɔ ɔ!
Ke o kpata a hɛ mi ta a, mo hu a ma kpata o hɛ mi.
Ke o tsɔɔ a se blɔ ta a, mo hu a maa tsɔɔ o se blɔ.
2 Ao Yehowa, moo na wɔ mɔbɔ,
Wa ngɔ wa hɛ kɛ fɔ o nɔ.
Mo ba pee wa kɔni* daa mɔtu,
Ee, mo ba pee wa yi wami helɔ ngɛ haomi be mi.
3 Ke ngmlaa pɛ ɔ, nihi tuɔ fo,
Ke o te si ɔ, mahi gbɛɔ kɛ fiaa.
4 Kaa bɔ nɛ baalɛhi nɛ a puɛɔ ní wawɛɛ buaa a he nya a, jã nɛ a ma bua o ta yibu ní ɔ nya;
Nihi ma bu yuu kɛ ba nɔ kaa baalɛhi babauu.
5 A ma wo Yehowa nɔ gojoo,
Ejakaa e ngɛ hiɔwe lokoo.
E ma ha nɛ dami sane yemi kɛ dami ní peemi ma hyi Zion tɔ.
6 Lɛ nɛ e ha nɛ nyɛ ngɛ slɔkee ngɛ nyɛ be ɔ mi.
Yi wami hemi, juɛmi, nile, kɛ Yehowa gbeye yemi babauu
—Enɛ ɔ ji e juetli.
7 Hyɛ, a katsɛmɛ ɔmɛ ngɛ ya foe ngɛ gbɛjegbɛ ɔ nɔ;
Tsɔli nɛ a hɛɛ tue mi jɔmi sɛ gbi ɔ ngɛ ya foe wawɛɛ.
8 A blɔ ngua amɛ a nɔ fɔɔ si gu;
Nɔ ko nɔ ko nyɛɛ we nane blɔ ɔmɛ a nɔ.
9 Zugba a ngɛ aywilɛho yee,* nɛ e gbɔjɔ.
Zo gbe Lebanon; e sa.
Sharon ba pee kaa nga kplanaa,
Nɛ Bashan kɛ Karmel kplɔ a bahi ngɔ pue si.
10 Yehowa ke: “Amlɔ nɛ ɔ, ma te si,
Amlɔ nɛ ɔ, ma wo imi nitsɛ ye nɔ gojoo;
Amlɔ nɛ ɔ, ma wo imi nitsɛ ye hɛ mi nyami.
11 Nyɛ ngɔɔ nga gbigbli hɔ, nɛ nyɛ fɔɔ nga.*
Nyɛ nitsɛmɛ nyɛ mumi ɔ maa sã nyɛ kaa la.
12 Nɛ nyɛ maa pee kaa kalo nɛ a sã.
A maa mɛ a he la kaa miohi nɛ a poo kɛ pue si.
13 Nyɛ nihi nɛ nyɛ ngɛ tsitsaa, nyɛɛ bu nɔ́ nɛ ma pee ɔ tue!
Nɛ nyɛ nɛ nyɛɛ kɛ ye he kɛ we, nyɛɛ to ye he wami ɔ he hɛ!
14 Yayami peeli nɛ a ngɛ Zion ɔ ngɛ gbeye yee;
Sawale nu hemi kɛ yemi kuali ɔmɛ:
‘Wa ti mɛnɔ lɛ e ma nyɛ maa hi he nɛ la nɛ kpataa nɔ́ hɛ mi ngɛ?
‘Wa ti mɛnɔ lɛ e kɛ la nɛ hí gbemi ma nyɛ maa hi si?’
15 Nɔ nɛ e yaa nɔ nɛ e nyɛɛɔ ngɛ dami mi,
Nɛ e tuɔ anɔkuale,
Nɔ nɛ e sume ojo fiami, kɛ níhi nɛ a gu sisimi blɔ nɔ kɛ ná,
Nɛ e nine kuaa nyɔ mi ní mohu pe nɛ e maa ngɔ,
Nɛ e tsiɔ e tue ke a ngɛ muɔ si puemi he munyu tue,
Nɛ e maa e hɛngmɛ konɛ e ko na nɔ́ yayami ɔ
16 —Lɛ nɛ e maa hi yoku ɔmɛ a yi mi ploplooplo;
Nɛ tɛsahi nɛ he nɛ a ngɛ ɔ yami yee ɔ maa pee e wesa he nɛ ngɛ slɔkee,
A ma ha lɛ niye ní,*
Nɛ e nyu be tae gblegbleegble.”
17 Nɛ o hɛngmɛ maa na matsɛ ko ngɛ e hɛ mi nyami mi;
A maa na zugba ko ngɛ tsitsaa lokoo.
18 O ma kai gbeye nɔ́ nɛ ba a ngɛ o tsui mi,* nɛ o ma bi o he ke:
“Jije womi ngmalɔ ɔ ngɛ?
Jije nɔ nɛ e ngmɛ tó ɔ ngɛ?
Jije nɔ nɛ e kane mɔ ɔmɛ ɔ ngɛ?”
19 O be ma nɛ bui nɔ ɔ nae hu,
Ma nɛ e he wa wawɛɛ kaa o maa nu a gbi sisi,*
Ma nɛ ke a ngɛ munyu tue ɔ, o be sisi nue, ejakaa e ngɛ kaa nɔ́ nɛ a ngɛ bubue ɔ.
20 Hyɛ Zion, wa gbijlɔ ma a!
O hɛngmɛ maa na Yerusalem, laami he nɛ́ tue mi jɔmi ngɛ ɔ,
Bo tsu nɛ a be jee ngɛ he nɛ e ngɛ ɔ.
A be bo tsu ɔ plɛɛko ɔmɛ hiae gblegbleegble,
Nɛ a be e kpa amɛ ekoeko mi tsɔe.
21 Se Yehowa nɛ ji Mawu kpetekpleenyɛ ɔ
Maa po wa he piɛ ngɛ lejɛ ɔ kaa bɔ nɛ pa loo pa ngua poɔ ma ko he piɛɔ,
He nɛ ta lɛhi babauu be nyɛe maa be ngɛ,
Nɛ mele nguahi be nyɛe ma be ngɛ lejɛ ɔ.
22 Ejakaa Yehowa ji wa Kojolɔ,
Yehowa ji wa Mlaa Wolɔ,
Yehowa ji wa Matsɛ;
Lɛ ji nɔ nɛ e ma he wa yi wami.
23 O kpa amɛ a mi maa jɔ;
A be nyɛe maa hɛɛ abalaa tso ɔmɛ, nɛ a be nyɛe ma bli abalaa amɛ a mi.
Jamɛ a be ɔ, a ma gba ta yibu ní babauu;
Glɔtsɛmɛ po maa muɔɔ babauu.
24 Nɛ ma a mi nɔ ko nɔ ko be dee ke: “I be he wami.”
A kɛ nihi nɛ a ngɛ zugba a nɔ ɔ a tɔmihi maa ke mɛ.
34 Nyɛ je mahi, nyɛɛ hɛ nyɛ kɛ ba nɛ nyɛ ba bu tue,
Nyɛ mahi, nyɛɛ bu tue.
Zugba a kɛ níhi nɛ ngɛ nɔ ɔ nɛ a bu tue,
Zugba a kɛ e nɔ níhi tsuo.
2 Ejakaa Yehowa mi mi fu je ma amɛ tsuo,
Nɛ e mi mi fu a tabo ɔ tsuo.
E ma kpata a hɛ mi;
E ma ha nɛ a gbe mɛ.
3 A ma sake nihi nɛ a gbe ɔ ngɔ pue he,
Nɛ a gbogboe ɔmɛ maa je fu kanikani;*
A muɔ ɔ ma ha nɛ yoku ɔmɛ maa sile.*
4 Hiɔwe tabo ɔ tsuo maa sa,
Nɛ a ma koklo hiɔwe ɔ kaa womi kpo.
A tabo ɔ ma gbɔjɔ nɛ a maa nɔ si
Kaa bɔ nɛ wai ba nɛ gbli tsɔɔ kɛ fɔɔ si
Nɛ́ fig nɛ mia tsɔɔ kɛ jeɔ fig tso nɔ ɔ.
5 “Ejakaa ye klaate ɔ he maa pɔ kɛ muɔ ngɛ hiɔwe.
E ma kple kɛ ba kojo Edom,
Nihi nɛ i ma nya si kaa ma kpata a hɛ mi ɔ.
6 Yehowa ngɛ klaate ko; e he maa pɔ kɛ muɔ.
E he maa pee kɛ zɔ
Kɛ agbosu wawi kɛ apletsi wawi a muɔ,
E he maa pee kɛ agbosuhi a setsomingmɛ he zɔ.
Ejakaa Yehowa ngɛ afɔle ko nɛ e maa sã ngɛ Bozra,
E maa gbe nihi babauu ngɛ Edom zugba a nɔ.
7 Nga mi na kuhi ma gbo kɛ piɛɛ a he,
Na ku wawi kɛ ní nɛmɛ nɛ a he wa tsuo ma gbo.
A zugba a maa pɔ kɛ muɔ,
Nɛ bunyuku nɛ ngɛ a zugba a nɔ ɔ maa pɔ tsɔtsɔɔtsɔ kɛ zɔ.”
8 Ejakaa Yehowa ngɛ ligbi nɛ e kɛ maa ye lue,
Jeha nɛ e maa gbla nihi nɛ a pee yayami kɛ si Zion ɔ tue.
9 E* pa amɛ ma plɛ pee amã,
Nɛ bunyuku nɛ ngɛ e zugba a nɔ ɔ maa plɛ pee sɔlfa,
Nɛ e zugba a ma ba pee kaa amã nɛ ngɛ tsoe.
10 Nyɔ kɛ pia tsuo ɔ, a be gbee;
E lasuku ɔ maa ya nɔ maa kuɔ kɛ ya hiɔwe daa.
E hɛ mi ma kpata yi nɔhi tsuo;
Nɔ ko be bee ngɛ e mi kɛ maa ya neneene.
11 Dɔkɔdɔkɔ nyagagatsɛ kɛ kɔtɔkɔ* maa hi lejɛ ɔ,
Nɛ klomi tuegagatsɛ kɛ kuakualabite maa hi e mi.
Mawu maa ngɔ nɔ́ susumi kpa kɛ kpa nɛ sumui ngɛ nya* kɛ susu zugba a,
Konɛ e kɛ tsɔɔ kaa zugba a maa fɔ si gu nɛ se nami ko be he bae.
12 A be e we odehe ɔmɛ ekoeko matsɛ woe,
Nɛ e ma nikɔtɔma amɛ maa laa pɛsɛpɛsɛ.
13 Miohi maa puɛ ngɛ e mɔhi nɛ a he wa amɛ a mi,
Tɔgɛtɔgɛhi kɛ huhi nɛ miohi ngɛ a he maa puɛ ngɛ e gbogbohi nɛ a he wa amɛ a nɔ.
E ma plɛ pee nga mi gbehi a hwɔ he
Kɛ dugumahi a hi he.
14 Nga kplanaa nɔ lohwehi kɛ lohwehi nɛ a pɛɛ kaa gbehi ma bua a he nya ngɛ lejɛ ɔ,
Nɛ nga mi apletsihi* ma tsɛ a sibi ngɛ lejɛ ɔ.
Ee, lejɛ ɔ lɛ mahehwɔlɔ* ɔ maa hi nɛ e maa jɔɔ e he ngɛ.
15 Lejɛ ɔ lɛ sinɔ nɛ e he sɔɔ maa pee e tsu nɛ e maa ngmɛ hlui ngɛ,
E ma pɛ bimɛ, nɛ e ma bua a nya kɛ wo e mi si.
Ee, lejɛ ɔ lɛ papalotsuihi ma bua a he nya ngɛ, eko fɛɛ eko kɛ e he piɛɛlɔ.
16 Nyɛ hla Yehowa womi ɔ mi, nɛ nyɛɛ kane nɛ e je kpo:
A kpɛti kake po be laae;
A ti nɔ fɛɛ nɔ ma ná e he piɛɛlɔ,
Ejakaa Yehowa nya lɛ fami nɛ ɔ je,
Nɛ e mumi ɔ lɛ bua mɛ tsuo a nya.
17 Lɛ ji nɔ nɛ e fɔ sɔ ɔ kɛ ha mɛ,
Nɛ e ngɔ lɛ nitsɛ e nine kɛ susu he nɛ e kɛ ha mɛ ɔ.*
A maa hi lejɛ ɔ kɛ ya neneene;
A maa hi lejɛ ɔ yi nɔhi tsuo.
35 Nga zugba kpataa kɛ zugba nɛ e gbli kadokado ma nya,
Nɛ nga kplanaa ma ná bua jɔmi nɛ e maa wo mɔmɔhi kaa safron.
2 Nga kplanaa a maa wo mɔmɔ kokooko;
E ma nya nɛ e ma la kɛ bua jɔmi.
A maa ngɔ Lebanon hɛ mi nyami ɔ,
Kɛ Karmel kɛ Sharon a he fɛu ɔ kɛ ha lɛ.
A maa na Yehowa hɛ mi nyami ɔ, wa Mawu ɔ we agboje ɔ.
3 Nyɛɛ wo ninehi nɛ a gbɔjɔ ɔ mi he wami;
Nɛ nyɛ ha nɛ nakutsohi nɛ a ngɛ mimiɛe ɔ a mi nɛ wa.
4 Nyɛ de nihi nɛ a tsui ngɛ poe ɔ ke:
“Nyɛ wlua nyɛ. Nyɛ ko ye gbeye.
Hyɛ! nyɛ Mawu ɔ ma ba ye lue,
Mawu ma ba wo nyɛ he nyɛli ɔmɛ hiɔ.
E ma ba kpɔ̃ nyɛ.”
5 Jamɛ a be ɔ mi ɔ, hɛ yuyuili a hɛngmɛ ma bli,
Nɛ tuekpokutsɛmɛ a tue maa nu nɔ́.
6 Jamɛ a be ɔ mi ɔ, glɔtsɛmɛ maa tuu kaa afugbɛ,
Nɛ amuɛtihi a lilɛ ma la kɛ bua jɔmi.
Ejakaa nyu maa hia ngɛ nga nɔ,
Nɛ pahi maa be ngɛ nga kplanaa nɔ.
7 Zugba nɛ e nɔ gbli ma plɛ pee taku kɛ e mi glãhi,
Nɛ nyu ma tsɛ̃ ngɛ zugba kadokado nɔ.
Nga mumu kɛ glã kɛ ngɔwu maa puɛ
Ngɛ he nɛ nga mi gbehi buɔ si ngɛ.
8 A maa je blɔ ngua ko ngɛ lejɛ ɔ,
Ee, a ma tsɛ blɔ ɔ ke Blɔ Klɔuklɔu.
Nɔ nɛ e he tsɔ we be blɔ nɛ ɔ nɔ nyɛɛe.
A si kɛ ha nihi nɛ e sa kaa a nyɛɛ nɔ ɔ;
Kuasia ko kuasia ko be blɔ tlae kɛ ba blɔ nɛ ɔ nɔ.
9 Jata ko be lejɛ ɔ hie,
Nɛ lohwe awi yelɔ ko be nɔ bae.
A be mɛ nae ngɛ lejɛ ɔ;
Nihi nɛ a kpɔ̃ mɛ ɔ pɛ lɛ a maa nyɛɛ ngɛ lejɛ ɔ.
10 Nihi nɛ Yehowa kpɔ̃ mɛ ɔ maa kpale kɛ ba Zion kɛ bua jɔmi la.
Nɛ bua jɔmi nɛ se pui maa hi a yi kaa jlasi.
A ma nya, nɛ a bua maa jɔ wawɛɛ,
Nɛ aywilɛho yemi kɛ kɔmɔ yemi se maa po.
36 Ngɛ Matsɛ Hezekia nɔ yemi jeha nɛ ji 14 ɔ mi ɔ, Asiria Matsɛ Senakerib kuɔ kɛ ba tua Yuda mahi tsuo nɛ a fia gbogbo wo a he ɔ, nɛ e ngɔ ma amɛ. 2 Asiria matsɛ ɔ tsɔ Rabshake ɔ* kɛ tabuli babauu kɛ je Lakish kɛ ya Matsɛ Hezekia ngɔ ngɛ Yerusalem. A ya da yiti je taku ɔ nyu dɔ ɔ nɛ ngɛ blɔ ngua a nɛ yaa níhi a he fɔli a zugba a nɔ ɔ he. 3 Kɛkɛ nɛ Eliakim, Hilkia binyumu ɔ nɛ hyɛɛ we* ɔ nɔ ɔ, Shebna, nɛ ji womi ngmalɔ ɔ, kɛ Yoa, Asaf binyumu ɔ nɛ ji sane ngmalɔ ɔ je kpo kɛ ba e ngɔ.
4 Lɔ ɔ he ɔ, Rabshake ɔ de mɛ ke: “I kpa nyɛ pɛɛ, nyɛ ya de Hezekia ke, ‘Nɔ́ nɛ matsɛ ngua a, nɛ ji Asiria matsɛ ɔ ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ: “Mɛni nɔ nɛ o ngɔ o hɛ kɛ fɔ ɔ? 5 O ngɛ dee ke, ‘I le ga, nɛ i ngɛ he wami nɛ ma kɛ hwu ta,’ se munyu nɛ ɔmɛ ji nya puu munyuhi. Mɛnɔ nɔ o ngɔ o hɛ kɛ fɔ loko o ngɛ ye hɛ mi atuã tsɔe ɔ? 6 Hyɛ! O kɛ o hɛ fɔ Egipt nɛ ji glã nɛ ku ta nɛ ɔ nɔ kaa e maa ye bua mo, glã nɛ ke nɔ ko kɛ pee dɛma tso ɔ, e maa gbɔ e dɛ mi ɔ. Jã nɛ Farao, Egipt matsɛ ɔ ngɛ kɛ ha nihi tsuo nɛ a ngɔɔ a hɛ kɛ fɔɔ e nɔ ɔ. 7 Nɛ ke nyɛ de ke, ‘Waa kɛ wa hɛ fɔ Yehowa, wa Mawu ɔ nɔ’ ɔ, anɛ pi e hehi nɛ ya hiɔwe, kɛ e we afɔle sami latɛhi nɛ Hezekia je, nɛ e de Yuda kɛ Yerusalem ke, ‘Nyɛ kplã si ngɛ afɔle sami latɛ nɛ ɔ hɛ mi ngɛ Yerusalem’ ɔ lo?”’ 8 Jehanɛ ɔ, ke o suɔ ɔ, o kɛ ye nyɔmtsɛ ɔ, nɛ ji Asiria matsɛ ɔ nɛ po nga:* Ma ha mo okpɔngɔhi 2,000 nɛ waa hyɛ kaa o ma ná okpɔngɔ nɔ hili kɛ ha mɛ tsuo lo. 9 Mo nɛ́ o ngɔ o hɛ kɛ fɔ Egipt nɔ kaa e ha mo ta zugba lɛhi kɛ okpɔngɔ nɔ hili ɔ, anɛ o ma nyɛ maa ye amlaalo kake nɛ e ji nɔ nyafii kulaa ngɛ ye nyɔmtsɛ ɔ sɔmɔli ɔmɛ a kpɛti ɔ nɔ kunimi lo? 10 Anɛ pi Yehowa fami nya nɛ i kuɔ kɛ ba tua zugba nɛ ɔ kaa ma kpata hɛ mi ɔ lo? Yehowa nitsɛ de mi ke, ‘Kuɔɔ kɛ ya tua zugba nɛ ɔ nɛ o kpata hɛ mi.’”
11 Kɛkɛ nɛ Eliakim, kɛ Shebna, kɛ Yoa de Rabshake ɔ ke: “Wa kpa mo pɛɛ nɛ o kɛ o sɔmɔli ɔmɛ nɛ tu munyu ngɛ Aram gbi* mi, ejakaa wa maa nu sisi; o kɛ wɔ nɛ ko tu munyu ngɛ Yudabi ɔmɛ a gbi mi nɛ́ ni ɔmɛ nɛ a ngɛ gbogbo ɔ yi mi ɔ nɛ a ba nu.” 12 Se Rabshake ɔ de ke: “Nyɛ bu kaa nyɛɛ kɛ nyɛ nyɔmtsɛ ɔ nyɛ ngɔ pɛ nɛ ye nyɔmtsɛ ɔ tsɔ mi kɛ munyu nɛ ɔmɛ lo? Anɛ nyumuhi nɛ a hii si ngɛ gbogbo ɔ yi mi ɔ hu piɛɛ we he lo? A maa ye mɛ nitsɛmɛ a fĩ, nɛ a maa nu mɛ nitsɛmɛ a zami kaa nyɛ nɔuu.”
13 Kɛkɛ nɛ Rabshake ɔ te da si, nɛ e kpa ngmlaa wawɛɛ ngɛ Yudabi ɔmɛ a gbi ɔ mi, nɛ e de ke: “Nyɛɛ bu nɔ́ nɛ matsɛ ngua a, nɛ ji Asiria matsɛ ɔ ngɛ dee ɔ tue. 14 Nɔ́ nɛ matsɛ ɔ ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ, ‘Nyɛ ko ha nɛ Hezekia nɛ sisi nyɛ, ejakaa e be nyɛe ma kpɔ̃ nyɛ. 15 Nɛ nyɛ ko ha nɛ Hezekia nɛ ha nɛ nyɛɛ ngɔ nyɛ hɛ kɛ fɔ Yehowa nɔ kɛ demi nɛ e ngɛ dee ke: “Bɔ fɛɛ bɔ nɛ ji ɔ, Yehowa ma kpɔ̃ wɔ, nɛ a be ma nɛ ɔ ngɔe kɛ wo Asiria matsɛ ɔ dɛ mi.” 16 Nyɛ ko bu Hezekia tue, ejakaa nɔ́ nɛ Asiria matsɛ ɔ ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ: “Nyɛɛ kɛ mi nɛ ba kpata, nɛ́ nyɛ ba nu ye nane,* nɛ nyɛ ti nɔ fɛɛ nɔ maa ye lɛ nitsɛ e wai kɛ e fig tso nɔ ní, nɛ e maa nu lɛ nitsɛ e muɔ nɛ e toɔ nyu ngɛ mi ɔ mi nyu, 17 kɛ yaa si be nɛ ma ba nɛ ma ba ngɔ nyɛ kɛ ho zugba nɛ ngɛ kaa nyɛ nitsɛmɛ nyɛ zugba, nɛ ji zugba nɛ ngma* kɛ wai ehe ngɛ nɔ, zugba nɛ niye ní kɛ wai ngmɔhi ngɛ nɔ ɔ nɔ ya. 18 Nyɛ ko ha nɛ Hezekia nɛ sisi nyɛ kɛ demi nɛ e ngɛ nyɛ dee ke, ‘Yehowa ma kpɔ̃ wɔ’ ɔ. Anɛ je ma amɛ a mawu ɔmɛ eko nyɛ nɛ e kpɔ̃ e zugba ngɛ Asiria matsɛ ɔ dɛ mi hyɛ lo? 19 Jije Hamat kɛ Arpad mawu ɔmɛ ngɛ? Jije Sefarvaim mawu ɔmɛ ngɛ? Anɛ a nyɛ kpɔ̃ Samaria ngɛ ye dɛ mi lo? 20 Zugba nɛ ɔmɛ a nɔ mawu ɔmɛ tsuo a kpɛti mɛnɔ lɛ e nyɛ kpɔ̃ e zugba ngɛ ye dɛ, loko Yehowa lɛɛ, e ma kpɔ̃ Yerusalem ngɛ ye dɛ ɔ?”’”
21 Se ni ɔmɛ pee kɔ̃, nɛ a ha we lɛ heto, ejakaa matsɛ ɔ fã mɛ ke, “Nyɛ ko ha lɛ heto.” 22 Se Eliakim, nɛ ji Hilkia binyumu ɔ nɛ hyɛɛ we* ɔ nɔ ɔ, kɛ Shebna, nɛ ji womi ngmalɔ ɔ, kɛ Yoa, Asaf binyumu ɔ nɛ ji sane ngmalɔ ɔ gba a tade ɔmɛ nɛ a ba Hezekia ngɔ, nɛ a ba de lɛ níhi nɛ Rabshake ɔ de ɔ.
37 Benɛ Matsɛ Hezekia nu nɔ́ nɛ ɔ pɛ ɔ, e gba e tade ɔmɛ, nɛ e bu kpekpe, nɛ e ho Yehowa we ɔ ya. 2 Kɛkɛ nɛ e tsɔ Eliakim, nɔ nɛ hyɛɛ we* ɔ nɔ ɔ, Shebna, nɛ ji womi ngmalɔ ɔ, kɛ osɔfo ɔmɛ a nikɔtɔma amɛ kɛ a he kpekpe kɛ ho gbalɔ Yesaya, nɛ ji Amoz binyumu ɔ ngɔ ya. 3 A ya de lɛ ke: “Nɔ́ nɛ Hezekia ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ, ‘Ligbi nɛ ɔ ji haomi, kɛ hɛ mi kami,* kɛ hɛ mi si puemi ligbi; ejakaa fɔmi su gbongu mi,* se he wami ko be nɛ a kɛ ma fɔ. 4 Eko ɔ, Yehowa, o Mawu ɔ maa nu Rabshake ɔ munyu ɔmɛ, nɔ nɛ e nyɔmtsɛ nɛ ji Asiria matsɛ ɔ tsɔ nɛ e ba bɔ Mawu hɛ kalɔ ɔ ahlua a, nɛ Yehowa, o Mawu ɔ maa kojo lɛ ngɛ munyuhi nɛ e nu ɔ he je. Lɔ ɔ he ɔ, moo sɔle kɛ ha nihi nɛ piɛ nɛ a yi ná wami ɔ.’”
5 Lɔ ɔ he ɔ, Matsɛ Hezekia sɔmɔli ɔmɛ ya Yesaya ngɔ, 6 nɛ Yesaya de mɛ ke: “Nɔ́ nɛ nyɛ ya de nyɛ nyɔmtsɛ ɔ ji nɛ ɔ nɛ, ‘Nɔ́ nɛ Yehowa ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ: “Ko ha nɛ munyuhi nɛ o nu, nɛ ji munyuhi nɛ Asiria matsɛ ɔ tsɔli ɔmɛ kɛ bɔ mi ahlua a nɛ wo o he gbeye. 7 Hyɛ, ma ngɔ susumi ko kɛ wo e yi mi,* nɛ e maa nu sɛ gbi ko, nɛ e maa kpale kɛ ho lɛ nitsɛ e zugba nɔ ya; nɛ ma ha nɛ́ e nɔ ngɛ klaate nya ngɛ lɛ nitsɛ e zugba nɔ.”’”
8 Benɛ Rabshake ɔ nu kaa Asiria matsɛ ɔ je Lakish ɔ, e kpale kɛ ho e ngɔ ya, nɛ e ya na lɛ nɛ e kɛ Libna ngɛ ta hwue. 9 Jehanɛ ɔ, matsɛ ɔ nu nɛ a ngɛ dee ngɛ Etiopia Matsɛ Tirhaka he ke: “E je kpo kɛ ba konɛ e kɛ mo nɛ ba hwu ta.” Benɛ e nu munyu nɛ ɔ, e kpale tsɔ tsɔli kɛ ya Hezekia ngɔ ya de lɛ ke: 10 “Nɔ́ nɛ nyɛ ya de Yuda Matsɛ Hezekia ji nɛ ɔ nɛ, ‘Ko ha nɛ o Mawu ɔ nɛ o ngɔ o hɛ kɛ fɔ e nɔ ɔ nɛ e sisi mo ke: “A kɛ Yerusalem be Asiria matsɛ ɔ dɛ woe.” 11 Hyɛ! O nu níhi nɛ Asiria matsɛmɛ ɔmɛ pee zugba amɛ tsuo, bɔ nɛ a kpata a hɛ mi ha a. Anɛ moo lɛɛ a ma kpɔ̃ mo lo? 12 Je ma amɛ nɛ ye nɛmɛ ɔmɛ kpata a hɛ mi ɔ, anɛ a mawu ɔmɛ nyɛ nɛ a kpɔ̃ mɛ lo? Jije Gozan, Haran, Rezef, kɛ Edenbi ɔmɛ tsuo nɛ a ngɛ Telasar a ngɛ? 13 Jije Hamat matsɛ ɔ, Arpad matsɛ ɔ, kɛ Sefarvaim ma amɛ, Hena, kɛ Iva matsɛmɛ ɔmɛ ngɛ?’”
14 Hezekia ngɔ sɛ womi ɔmɛ ngɛ tsɔli ɔmɛ a dɛ nɛ e kane. Kɛkɛ nɛ Hezekia ho Yehowa we ɔ ya, nɛ e ya bli mi ngɛ Yehowa hɛ mi. 15 Nɛ Hezekia bɔni sɔlemi ha Yehowa ke: 16 “Oo Yehowa tabohiatsɛ, Israel Mawu, mo nɛ o hii si ngɛ matsɛ sɛ nɔ ngɛ kerubhi a nɔ,* mo pɛ ji anɔkuale Mawu ngɛ zugba a nɔ matsɛ yemi ɔmɛ tsuo a nɔ. Mo lɛ o bɔ hiɔwe kɛ zugba. 17 Oo Yehowa, mo ta tue nɛ o nu! Oo Yehowa, mo bli o hɛngmɛ nɛ o hyɛ! Moo nu munyuhi tsuo nɛ Senakerib tsɔ kaa a kɛ ba bɔ Mawu hɛ kalɔ ɔ ahlua a. 18 Oo Yehowa, e ji anɔkuale kaa Asiria matsɛmɛ ɔmɛ kpata zugba amɛ tsuo, kɛ mɛ nitsɛmɛ a zugba a po hɛ mi. 19 Nɛ a sake a mawu ɔmɛ pue la mi, ejakaa pi mawuhi ji mɛ, mohu ɔ, a ji adesahi a nine nya ní tsumi, a ji tsohi kɛ tɛhi. Enɛ ɔ he je nɛ a nyɛ nɛ a kpata a hɛ mi ɔ nɛ. 20 Se amlɔ nɛ ɔ, Oo Yehowa, wa Mawu, he wa yi wami ngɛ e dɛ, konɛ zugba a nɔ matsɛ yemi ɔmɛ tsuo nɛ a le kaa mo pɛ ji Mawu, Oo Yehowa.”
21 Kɛkɛ nɛ Yesaya, Amoz binyumu ɔ tsɔ nɛ a kɛ sɛ gbi nɛ ɔ ya ha Hezekia ke: “Nɔ́ nɛ Yehowa, Israel Mawu ɔ ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ, ‘Akɛnɛ o sɔle kɛ ha mi kɛ kɔ Asiria Matsɛ Senakerib he he je ɔ, 22 munyu nɛ Yehowa tu kɛ si lɛ ji nɛ ɔ nɛ:
“Zion biyo yomiyo ɔ ngɛ o he guɛ gbee, e ngɛ o he fɛu yee.
Yerusalem biyo ɔ ngɛ e yi mimiɛe kɛ ngɛ mo woe.
23 Mɛnɔ ahlua lɛ o bɔ nɛ o tu musu bɔmi munyu kɛ si ɔ?
Mɛnɔ nɔ lɛ o wo o gbi nɔ ngɛ,
Nɛ o pã o hɛ mi kɛ wo ɔ?
Israel Nɔ Klɔuklɔu ɔ nɛ o pee jã kɛ si ɔ nɛ!
24 O gu o sɔmɔli ɔmɛ a nɔ kɛ bɔ Yehowa ahlua, nɛ o de ke,
‘Ma ngɔ ye ta zugba lɛhi babauu ɔ,
Nɛ ma kuɔ kɛ ya yokuhi a yi mi,
Ma ya Lebanon hehi nɛ kɛ pe kulaa a.
Ma poo e seda tso ngua amɛ, e junipa tso kpakpa amɛ.
Ma ya e sihi hehi nɛ ya hiɔwe lokoo ɔ, e hue tsohi nɛ a ngɛ kusuu ɔ mi.
25 Ma tsua vuhi, nɛ ma nu nyu;
I kɛ ye nane si ma ha nɛ Egipt pa amɛ* maa mii.’
26 Anɛ o nui lo? Kɛ je blema lokoo nɛ a ma nya si.*
Kɛ je blema nɛ i dla kɛ to.
Amlɔ nɛ ɔ, ma ha nɛ e ba mi.
O ma ha nɛ mahi nɛ́ a fia gbogbo wo a he ɔ nɛ́ a plɛ pee ma dokuhi.
27 Ma amɛ a mi bi ɔmɛ a he wami maa ta;
A maa ye gbeye, nɛ zo maa gbe mɛ.
A maa pee kaa zugba nɔ hu, kɛ nga mumu,
A maa pee kaa tsu yi mi nga nɛ puje he kɔɔhiɔ ha nɛ e gbli.
28 Se i le o si himi, kɛ o yami kɛ o bami,
Kɛ be nɛ o ná ye he abofu,
29 Ejakaa i nu ye he abofu nɛ o ná kɛ bɔ nɛ o ngɛ huãe ha a.
Lɔ ɔ he ɔ, ma ngɔ ye gbowe ɔ kɛ wo o gugwɔ mi, nɛ ma wo o nya mi kpã,
Nɛ ma kpale mo kɛ gu blɔ nɛ o gu nɔ kɛ ba a nɔ.”
30 “‘Nɛ enɛ ɔ maa pee okadi ha mo:* Jeha nɛ ɔ mi ɔ, nyɛ maa ye níhi nɛ mɛ nitsɛmɛ a puɛ;* nɛ jeha enyɔne ɔ mi ɔ, nyɛ maa ye ngma* nɛ maa puɛ kɛ je lɔ ɔ mi; se jeha etɛne ɔ lɛɛ nyɛ ma du wu nɛ nyɛ ma kpa, nɛ nyɛ maa pee wai ngmɔhi, nɛ nyɛ maa ye a mi ní. 31 Yuda we ɔ mi bi ɔmɛ nɛ́ maa tu fo, nɛ ji nihi nɛ a maa piɛ ɔ, a ma tsɛ̃ sipoku kɛ sɛ zu mi, nɛ a maa wo yiblii. 32 Ejakaa ni komɛ maa piɛ nɛ a maa je Yerusalem, nɛ nihi nɛ a he a yi wami maa je Zion Yoku ɔ nɔ. Yehowa tabohiatsɛ ɔ maa pee enɛ ɔ kɛ hɛdɔ.
33 “‘Lɔ ɔ he ɔ, nɔ́ nɛ Yehowa ngɛ dee ngɛ Asiria matsɛ ɔ he ji nɛ ɔ nɛ:
“E be ma nɛ ɔ mi sɛe
Nɛ e be kɛ̃ɛ̃ mi bi ko tsɛ̃e kɛ ya lejɛ ɔ
Nɛ e kɛ tsɛ̃i ko ba be lɛ tuae
Nɛ e be ta hwumi kpoku* ko fiae kɛ wo he.
34 Blɔ nɛ e gu nɔ kɛ ba a, lɔ ɔ nɔ e maa gu kɛ kpale kɛ ho;
E be ma nɛ ɔ mi sɛe,” Yehowa lɛ de.
35 “Ma fã ma nɛ ɔ he, nɛ ma he e yi wami ngɛ imi nitsɛ ye he je,
Kɛ ye sɔmɔlɔ David hu he je.”’”
36 Kɛkɛ nɛ Yehowa bɔfo ɔ je kpo, nɛ e ya kpata nyumuhi 185,000 a hɛ mi ngɛ Asiria tabo ɔ sito he ɔ. Mɔtu mla benɛ ni ɔmɛ te si ɔ, a na gbogboe ɔmɛ tsuo nɛ pueɔ si. 37 Lɔ ɔ he ɔ, Asiria Matsɛ Senakerib je lejɛ ɔ, nɛ e kpale kɛ ho Nineve ya, nɛ e ya hi lejɛ ɔ. 38 Nɛ benɛ e ya kplã si ngɛ e mawu Nisrok we* ɔ, lɛ nitsɛ e binyumuhi Adramelek kɛ Sharezer ngɔ klaate kɛ gbe lɛ, nɛ a tu fo kɛ ho Ararat zugba a nɔ ya. Nɛ e binyumu Esarhadon ba ye matsɛ ngɛ e se.
38 Jamɛ a be ɔ mi ɔ, Hezekia ba nu hiɔ, nɛ e miɔ nɛ e ma gbo. Gbalɔ Yesaya, Amoz binyumu ɔ ba nɛ e ba de lɛ ke, “Nɔ́ nɛ Yehowa ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ: ‘Moo ngɔ blɔ tsɔɔmi kɛ ha o we ɔ, ejakaa o ma gbo; o be he wami náe.’” 2 Kɛkɛ nɛ Hezekia plɛ e hɛ mi kɛ tsɔɔ gbogbo ɔ, nɛ e bɔni sɔlemi ha Yehowa ke: 3 “Oo Yehowa, i kpa mo pɛɛ, i kpa mo pɛɛ nɛ o kai bɔ nɛ i kɛ anɔkuale yemi kɛ ye tsui tsuo nyɛɛ ngɛ o hɛ mi, nɛ i pee nɔ́ nɛ da ngɛ o hɛ mi ɔ.” Nɛ Hezekia bɔni ya fomi wawɛɛ.
4 Kɛkɛ nɛ Yehowa de Yesaya ke: 5 “Kpale o se nɛ o ya de Hezekia ke, ‘Nɔ́ nɛ Yehowa, o nɛnɛ David Mawu ɔ ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ: “I nu o sɔlemi ɔ. I na o hɛ mi vonyu ɔ. Hyɛ, ma ngɔ jeha 15 kɛ piɛɛ o wami he,* 6 nɛ ma kpɔ̃ o kɛ ma nɛ ɔ ngɛ Asiria matsɛ ɔ dɛ, nɛ ma fã ma nɛ ɔ he. 7 Okadi nɛ Yehowa kɛ ngɛ mo hae konɛ o na kaa Yehowa ma ha nɛ munyu nɛ e tu ɔ maa ba mi ji nɛ ɔ nɛ: 8 Ma ha nɛ nini nɛ ngɛ kplee ngɛ Ahaz atlaakpe ɔ nɔ ɔ maa ya e se nane hiami nyɔngma. Lɔ ɔ he ɔ, nini ɔ ya e se nane hiami nyɔngma kɛ ba atlaakpe* ɔ nɛ e kple momo ɔ nɔ.
9 Yuda Matsɛ Hezekia ngma munyu nɛ ɔ benɛ e nu hiɔ nɛ e ná tsami ɔ.
10 I de ke: “Ma gu Yɔkɔ* agbo ɔmɛ a mi
Ngɛ ye nihe mi.
Ye wami ligbi nɛ piɛ ɔ ma bɔ mi.”
11 I de ke: “I be Yah nae hu, i be Yah nae hu ngɛ hɛ kali a zugba a nɔ.
I be adesa nae hu
Ke i ya piɛɛ nihi nɛ a ngɛ he nɛ nɔ́ ko nɔ́ ko yɛ nɔ ngɛ ɔ a he ɔ.
12 A hia ye hi he ɔ, nɛ a je kɛ je ye he kɛ ho
Kaa to hyɛlɔ bo tsu.
I koklo ye wami kaa bɔ nɛ bo lolɔ kokloɔ bo ɔ;
E po mi ngɔ fɔ he kaa bɔ nɛ a poɔ bo nɛ a lo ta nya kpa ngɛ tso he ɔ.
Benɛ je ngɛ jɔe nɛ je ngɛ nae ɔ, ye wami ngɛ nyagbe bae.
13 I bɔɔ mɔde nɛ i peeɔ kpoo kɛ ya siɔ mɔtu.
E yaa nɔ nɛ e kuɔ ye wuhi tsuo a mi kaa jata
Benɛ je ngɛ jɔe nɛ je ngɛ nae ɔ, o ha nɛ i ngɛ nyagbe bae.
14 I ngɛ ya foe kaa nga nɔ odangmɔdangmɔ loo adlɔba;
I ngɛ kɛmɛe kaa beleku lahuɛ.
I hyɛ hiɔwe hluu nɛ pɔ tɔ ye hɛngmɛ:
‘Oo Yehowa, i ngɛ haoe wawɛɛ;
Moo ye bua mi!’*
15 Mɛni ma de?
E kɛ mi tu munyu, nɛ e pee nɔ́ nɛ e de ɔ.
16 Oo Yehowa, ní nɛ ɔmɛ* lɛ haa nɛ adesa fɛɛ adesa hiɔ wami mi,
Nɛ a mi lɛ ye mumi ɔ náa wami ngɛ.
O ma ha nɛ ma ná he wami ekohu, nɛ o maa baa ye wami yi.
17 Hyɛ! Ngɛ tue mi jɔmi nane mi ɔ, i* ye aywilɛho wawɛɛ;
Se o mɛtɛ ye he,
O je mi kɛ je hɛ mi kpatami muɔ ɔ mi.
O sake ye he yayami ɔ tsuo ngɔ pue o se.*
18 Ejakaa Yɔkɔ* be nyɛe maa wo o hɛ mi nyami,
Gbenɔ be nyɛe ma je o yi.
Nihi nɛ a kpleɔ kɛ yaa muɔ ɔ mi ɔ be nyɛe maa ngɔ a hɛ kɛ fɔ o we anɔkuale yemi ɔ nɔ.
19 Nihi nɛ a ngɛ wami mi, nihi nɛ a ngɛ wami mi ɔ pɛ lɛ a ma nyɛ ma je o yi,
Kaa bɔ nɛ ma nyɛ ma pee mwɔnɛ ɔ.
Tsɛ ma nyɛ ma ha nɛ e bi nɛ e ná o we anɔkuale yemi ɔ he nile.
20 Oo Yehowa, mo he ye yi wami,
Nɛ waa kɛ kpa sakuhi maa fia ye la amɛ
Ngɛ Yehowa we ɔ wa wami ligbi ɔmɛ tsuo.’”
21 Lɔ ɔ se ɔ, Yesaya de ke: “Nyɛɛ ngɔ fig gbigbli nɛ a nyɛ nɔ kɛ pee keeki kɛ ba nɛ a kɛ ba to tslɔɔ ɔ nɔ, konɛ e ná he wami.” 22 Hezekia bi ke: “Mɛni okadi lɛ maa tsɔɔ kaa ma kuɔ kɛ ya Yehowa we ɔ?”
39 Jamɛ a be ɔ mi ɔ, Babilon Matsɛ Merodak Baladan, nɛ ji Baladan binyumu ɔ tsɔ nɛ a kɛ sɛ womihi kɛ nike ní ya ha Hezekia, ejakaa e nu kaa Hezekia ba be he wami nɛ e ná tsami. 2 Hezekia kɛ bua jɔmi he mɛ atuu,* nɛ e tsɔɔ mɛ e juetli to he ɔ, nɛ ji sika hiɔ ɔ, sika tsu ɔ, balsam nu ɔ, kɛ nu kpahi nɛ a he jua wa a, e ta hwumi ní ɔmɛ tsuo, kɛ nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ ngɛ e juetli to he ɔmɛ ɔ. Nɔ́ ko be Hezekia nitsɛ we* ɔ kɛ e matsɛ yemi ɔ tsuo mi nɛ́ e kɛ tsɔɔ we mɛ.
3 Lɔ ɔ se ɔ, gbalɔ Yesaya ba Matsɛ Hezekia ngɔ, nɛ e ba bi lɛ ke: “Nyumu nɛ ɔmɛ ke mɛni, nɛ jije a je kɛ ba?” Nɛ Hezekia he nɔ ke: “A je he ko tsitsaa, a je Babilon.” 4 Lɔ ɔ se ɔ, e bi lɛ ke: “Mɛni a na ngɛ o we* ɔ mi?” Hezekia he nɔ ke: “A na nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ ngɛ ye we* ɔ mi ɔ. Nɔ́ ko be ye juetli to he ɔmɛ nɛ i kɛ tsɔɔ we mɛ.”
5 Kɛkɛ nɛ Yesaya de Hezekia ke: “Moo bu nɔ́ nɛ Yehowa tabohiatsɛ ɔ de ɔ tue, 6 ‘Hyɛ! Be ma nɛ a ma ba muɔɔ níhi tsuo nɛ ngɛ o we* ɔ, kɛ níhi tsuo nɛ o nɛmɛ ɔmɛ ngɔ kɛ to kɛ ba si mwɔnɛ ligbi nɛ ɔ kɛ ho Babilon ya. A be nɔ́ ko nɔ́ ko sie,’ Yehowa lɛ de. 7 ‘Nɛ a maa nuu mo nitsɛ o binyumuhi nɛ o ma fɔ ɔ a kpɛti ni komɛ kɛ ho, nɛ a ma ya pee nikɔtɔmahi ngɛ Babilon matsɛ ɔ we ɔ mi.’”
8 Kɛkɛ nɛ Hezekia de Yesaya ke: “Yehowa sɛ gbi nɛ o kɛ ha mi ɔ hi.” Nɛ e de hu ke: “Ejakaa tue mi jɔmi kɛ slɔkee si himi* maa hi si ngɛ ye wami be ɔ mi.”*
40 Nyɛ Mawu ɔ ke, “Nyɛɛ wo a bua, nyɛɛ wo ye ma a bua.”
2 “Nyɛɛ tu munyu nɛ e ta Yerusalem tsui he,*
Nɛ nyɛ de lɛ ke, e nyɔguɛ ní tsumi ɔ ba nyagbe,
Nyɛ de lɛ ke, a wo e tɔmi ɔ he hiɔ.
E ná e tɔmi ɔmɛ a he tue gblami ɔ tsuo* kɛ je Yehowa ngɔ.”
3 Nɔ ko gbi ngɛ pɛe wawɛɛ ngɛ nga a nɔ ke:
“Nyɛ dla Yehowa blɔ ɔ!
Nyɛ gba blɔ ngua tlɔmɔɔ kɛ be ngɛ nga kplanaa a nɔ kɛ ha wa Mawu ɔ.
4 Nyɛ wo dɔgba fɛɛ dɔgba nɔ,
Nɛ́ nyɛɛ ba yoku fɛɛ yoku kɛ yoku wayo fɛɛ yoku wayo si.
Zugba nɛ e nɔ ngɛ tsakatsaka a, nyɛ ha nɛ e nɔ nɛ da.
Nɛ zugba nɛ e nɔ ngɛ googagooga a, nyɛ ha nɛ e nɔ nɛ sɔ.
6 Bu tue! Nɔ ko ngɛ dee ke: “Moo jaje!”
Nɔ kpa hu bi ke: “Mɛni ma jaje ɔ?”
“He lohi* tsuo ngɛ kaa nga mumu.
A suɔmi nɛ se pui ɔ tsuo ngɛ kaa nga nɔ mɔmɔ.
Niinɛ, ni ɔmɛ ngɛ kaa nga mumu.
9 Kuɔɔ kɛ ya yoku nɛ ya hiɔwe nɔ,
Mo yo nɛ o ngɔ sane kpakpa kɛ ma Zion.
Wo o gbi nɔ wawɛɛ,
Mo yo nɛ o ngɔ sane kpakpa kɛ ma Yerusalem.
Wo nɔ, koo ye gbeye.
Mo de Yuda ma amɛ ke: “Nyɛ Mawu ɔ ji nɛ ɔ nɛ.”
10 Hyɛ! Nyɔmtsɛ Matsɛ Yehowa maa ba kɛ he wami,
Nɛ e kɛ e kɔni maa ye nɔ.
Hyɛ! Hiɔwo ɔ ngɛ e dɛ,
Nɛ hiɔwo ɔ ngɛ e hɛ mi.
11 E maa hyɛ e to ɔmɛ a nɔ kaa to hyɛlɔ.*
E kɛ e nine ma bua to bi ɔmɛ a nya,
Nɛ e ma wo mɛ ngɛ e gugue mi.
E ma tsɔ̃ ni nɛmɛ nɛ a ngɛ a bimɛ nyɔ hae ɔ blɛuu.
Mɛnɔ lɛ e bua je ɔ mi tabo zu ɔ nya kɛ wo susumi nɔ́ mi,
Aloo e ngmɛ yoku ɔmɛ
Kɛ yoku wawi ɔmɛ ngɛ sɛni nɔ?
13 Mɛnɔ lɛ e susu Yehowa mumi ɔ hyɛ?*
Nɛ mɛnɔ ma nyɛ maa pee e ga wolɔ nɛ́ e tsɔɔ lɛ ní?
14 Mɛnɔ ngɔ lɛ e yaa konɛ e nu nɔ́ sisi,
Loo mɛnɔ tsɔɔ lɛ dami sane yemi blɔ,
Loo e tsɔɔ lɛ nile,
Nɛ mɛnɔ tsɔɔ lɛ anɔkuale nɔ́ sisi numi?
15 Hyɛ! Je ma amɛ ngɛ kaa nyu kɔyi kake nɛ dɛ kɛ je goga mi,
Nɛ e buɔ mɛ kaa bunyuku ngɛ sɛni nɔ.
Hyɛ! e woɔ zugba kpɔ nɛ nyu bɔle lɛ ɔ nɔ kaa bunyuku.
16 Lebanon tsuo po be nyɛe ma ha nɛ la nɛ ya nɔ nɛ e tso,*
Nɛ e nga mi lohwe ɔmɛ a he pi kɛ ha afɔle sami.
17 Je ma amɛ tsuo ngɛ kaa nɔ́ ko nɛ be si himi mi ngɛ e hɛ mi;
E buɔ mɛ kaa nɔ́ nɛ pi nɔ́ ko kulaa ji mɛ, kaa nɔ́ ko nɛ se nami be he.
18 Mɛnɔ he lɛ nyɛɛ kɛ Mawu ma nyɛ maa to?
Mɛni he nyɛɛ kɛ lɛ ma nyɛ maa to?
19 Ga ní tsulɔ ngɔɔ dade kɛ peeɔ amaga,*
Dade he ní tsulɔ ngɔɔ sika tsu kɛ kpaa he,
Nɛ e ngɔɔ sika hiɔ kɛ peeɔ kɔsɔkɔsɔ ngɔ woɔ he.
20 E hlaa tso nɛ e kɛ ma ha kaa afɔle,
Tso nɛ be sae.
E hlaa ga ní tsulɔ nɛ he be
Konɛ e pee amaga nɛ be si nɔe.
21 Anɛ nyɛ li lo?
Anɛ nyɛ nui lo?
Anɛ a de we nyɛ kɛ ji sisije lo?
Anɛ nyɛ nui sisi kɛ ji benɛ a to zugba a sisi ɔ lo?
22 Nɔ ko ngɛ nɛ e hi he ngɛ zugba lokotoo ɔ yi nɔ,
Nɛ nihi nɛ a ngɛ nɔ ɔ ngɛ kaa tukpɛtukpɛhi.
E ngɛ hiɔwe ɔ mi blie kaa bo nɛ mi ti we,
Nɛ e bliɔ mi kaa bo tsu nɛ a maa hi mi.
23 E baa ma nikɔtɔmahi si kulaa,
Nɛ e haa zugba a nɔ kojoli* ba peeɔ nɔ́ ko nɛ se nami be he.
24 A ngɛ kaa tso nɛ a du kɛ we,
Ke a du mɛ nɔuu ɔ,
A sipoku sɛ we zu mi kpakpa ko,
Nɛ kɔɔhiɔ fiaa mɛ kɛ pueɔ si nɛ a gbliɔ,
Nɛ kɔɔhiɔ ɔ muɔɔ mɛ kɛ yaa kaa nga.*
25 Nɔ Klɔuklɔu ɔ ke: “Mɛnɔ he nyɛ ma nyɛ maa ngɔ mi kɛ to kaa e kɛ mi sɔ?
26 Nyɛ wo nyɛ yi nɔ nɛ nyɛɛ hyɛ hiɔwe.
Mɛnɔ lɛ bɔ ní nɛ ɔmɛ?
Lɛ ji nɔ nɛ e jeɔ mɛ kpo kaa tabo ngɛ a yibɔ nya;
E kɛ mɛ tsuo a biɛ tsɛɔ mɛ.
Ngɛ e he wami ngua a, kɛ e nyɛmi kpetekpleenyɛ ɔ nya a,
Kake ngmelu po laa we.
27 Oo Yakob, mɛni he je nɛ o tu munyu; Oo Israel, mɛni he je nɛ o de ke,
‘Ye blɔ ɔ laa Yehowa
Nɛ Mawu yi dami sane ha mi’ ɔ?
28 Anɛ o li lo? Anɛ o nui lo?
Yehowa, nɔ nɛ e bɔ zugba a nyagbe he ɔmɛ ɔ ji Mawu nɛ e ngɛ kɛ yaa neneene.
Pɔ tɔɛ e he gblee, nɛ e gbɔjɔɔ we hulɔ.
E níhi a sisi numi ɔ mi kuɔ pe bɔ nɛ juɛmi ma nyɛ maa kpe he.*
30 Pɔ maa tɔ nyumuwi nɛ a ma gbɔjɔ,
Nɛ nihewi ma tɛ si nɛ a maa nɔ si,
31 Se nihi nɛ a ngɔɔ a hɛ kɛ fɔɔ Yehowa nɔ ɔ ma ná he wami ekohu.
A maa te kɛ ya kɔɔhiɔ mi kaa nɔ́ nɛ a ngɛ pɛlihi kaa kɔle.
A maa tu fo se a he wami nɔ be gbɔe;
A maa nyɛɛ se pɔ be a he tɔe.”
41 “Nyɛɛ pee dii* nɛ nyɛɛ bu mi tue, nyɛ zugba kpɔhi nɛ nyu bɔle nyɛ;
Je ma amɛ nɛ a ná he wami ekohu.
Nyɛɛ ba; jehanɛ ɔ, nyɛɛ tu munyu.
Nyɛ ha nɛ waa kpe nɛ waa kojo.
2 Mɛnɔ lɛ e wo nɔ ko nɔ kɛ je puje he kɛ ba,
Mɛnɔ lɛ e kɛ dami tsɛ lɛ kɛ ba e nane nya,*
Konɛ e ngɔ je ma amɛ kɛ wo e dɛ,
Nɛ́ e ngɔ matsɛmɛ kɛ wo e sisi?
Mɛnɔ lɛ haa nɛ a plɛɔ peeɔ tabo zu ngɛ e klaate nya,
Kaa nga nɛ kɔɔhiɔ muɔɔ kɛ yaa ngɛ e kɛ̃ɛ̃ nya a?
3 E fieɔ a se, nɛ nɔ́ ko tsi we lɛ blɔ
Ngɛ blɔ nɛ e nane nyɛɛ we nɔ hyɛ ɔ nɔ.
4 Mɛnɔ lɛ e tsu nɔ́ nɛ ɔ? Mɛnɔ lɛ e pee nɔ́ nɛ ɔ?
Mɛnɔ lɛ e bua yi nɔhi a nya kɛ je sisije?
Imi, Yehowa, imi ji kekleekle nɔ;
Nɛ nyagbe yi nɔhi a mi hu i tsakee we.”
5 Zugbahi nɛ nyu bɔle mɛ ɔ na nɛ a ye gbeye.
Zugba a nyagbe he ɔmɛ tsuo bɔni mimiɛmi.
A hɛɛ mɛ kɛ baa, nɛ a baa hɛ mi.
6 Nɔ fɛɛ nɔ yeɔ kɛ buaa e sibi,
Nɛ e deɔ e nyɛmi ke: “Wlua mo.”
7 Lɔ ɔ he ɔ, ga ní tsulɔ woɔ dade he ní tsulɔ he wami;
Nɔ nɛ e kɛ hamle fiaa dade nɔ nɛ e peeɔ pɛtɛpɛtɛ ɔ
Woɔ nɔ nɛ e kɛ hamle ngɛ sɔ̃ tɛ nɔ fiaae ɔ he wami.
E deɔ ngɛ nɔ́ nɛ a sɔ̃ ɔ he ke: “E hi.”
Kɛkɛ ɔ, e kɛ plɛɛkohi kaa mi konɛ e ko nɔ si.
8 Se mo Israel, mo ji ye sɔmɔlɔ,
Oo Yakob, mo ji nɔ nɛ i hla,
Ye huɛ Abraham nina,*
9 I ngɔ mo kɛ je zugba a nyagbe he ɔmɛ,
Nɛ mo lɛ i ngɔ mo kɛ je zugba a nɔ hehi nɛ kɛ ɔ.
I de mo ke, ‘Mo ji ye sɔmɔlɔ;
I hla mo; i kua we mo.
10 Koo ye gbeye, ejakaa i kɛ mo ngɛ.
Koo ye tsui, ejakaa imi ji o Mawu ɔ nɛ.
Ma wo mo he wami, ee, ma ye bua mo,
I kɛ ye dami hiɔ nine ɔ maa pɛtɛ o he wawɛɛ.’
11 Hyɛ! Zo maa gbe nihi tsuo nɛ a mi mi fu mo ɔ, nɛ a hɛ mi ma pue si.
Nihi nɛ a kɛ mo ngɛ hwue ɔ, a maa ba mɛ si, nɛ a hɛ mi ma kpata.
12 O ma hla nyumuhi nɛ a kɛ mo ná a, se o be mɛ nae;
Nyumuhi nɛ a kɛ mo ngɛ hwue ɔ maa pee kaa nɔ́ ko nɛ be si himi mi, kaa nɔ́ nɛ pi nɔ́ ko kulaa ji mɛ.
13 Ejakaa imi Yehowa o Mawu ɔ, i ngɛ o hiɔ nine he pɛtɛe,
Imi lɛ i ngɛ mo dee ke, ‘Koo ye gbeye. Ma ye bua mo.’
14 Koo ye gbeye, mo Yakob nɛ o ngɛ kaa pɔpɔli,*
Nyɛ Israel nyumuhi, ma ye bua nyɛ,” Yehowa nyɛ Kpɔlɔ ɔ, Israel Nɔ Klɔuklɔu ɔ lɛ de.
15 “Hyɛ! I pee mo ngma fiaami tso,*
Ngma fiaami nɔ́ ehe kɛ e nya enyɔ.
O maa naa yoku ɔmɛ a nɔ, nɛ a maa ywia wɔtsɔwɔtsɔ
Nɛ o ma ha nɛ yoku wawi ɔmɛ maa pee kaa tsakati.*
16 O maa sa mi,
Nɛ kɔɔhiɔ maa muɔɔ mɛ kɛ ho;
Kɔɔhiɔ nɛ nya wa maa gbɛ mɛ ngɔ fia.
O bua maa jɔ ngɛ Yehowa mi,
Nɛ o maa fĩa ngɛ Israel Nɔ Klɔuklɔu ɔ mi.”
17 “Nihi nɛ a be nɔ́ ko kɛ ohiatsɛmɛ ngɛ nyu hlae, se eko be.
Kuma ha nɛ a lilɛ nɔ gbli.
Imi Yehowa, ma ha mɛ heto.
Imi Israel Mawu ɔ, i be mɛ kuae.
18 Ma ha nɛ pahi maa be ngɛ yoku wawi nɛ a nɔ ngɛ kpataa nɔ,
Nɛ nyu hɛngmɛhi maa be ngɛ dɔgbahi a mi.
Ma ha nɛ nga kplanaa nɔ ma plɛ pee taku kɛ e mi glãhi
Nɛ zugba nɛ nyu be nɔ ɔ ma plɛ pee he nɛ nyu hɛngmɛhi ngɛ.
19 Ma du seda tso
Kɛ akasia tso kɛ mɔmɔ tso kɛ nu tso ngɛ nga kplanaa nɔ.
Ma du junipa tso
Kɛ lazu tso kɛ sipro tso ngɛ nga kplanaa nɔ,
20 Bɔ nɛ pee nɛ nihi tsuo nɛ a na, nɛ a nu
Nɛ a bu tue, nɛ a nu sisi
Kaa Yehowa nine lɛ pee nɔ́ nɛ ɔ,
Nɛ Israel Nɔ Klɔuklɔu ɔ lɛ bɔ.”
21 Yehowa ke, “Nyɛɛ kɛ nyɛ sane ɔ nɛ ba,
Nyɛɛ tsɔɔ nyɛ sane ɔ mi,” Yakob Matsɛ ɔ lɛ de.
22 “Nyɛɛ ngɔ odase kɛ ba nɛ nyɛ de wɔ níhi nɛ maa ya nɔ.
Aloo nyɛ de wɔ níhi nɛ maa ba a.
23 Nyɛ de wɔ níhi nɛ maa ya nɔ hwɔɔ se,
Konɛ waa le kaa mawuhi ji nyɛ.
Ee, nyɛɛ pee nɔ́ ko, nɔ́ kpakpa jio, nɔ́ yaya jio,
Konɛ ke wa na a, e pee wɔ nyakpɛ.
24 Hyɛ! Nyɛ ji nɔ́ ko nɛ be si himi mi,
Nɛ níhi nɛ nyɛ bɔ mɔde kɛ pee ɔ hu se nami be a he.
Nɔ fɛɛ nɔ nɛ maa hla kaa e ma sɔmɔ nyɛ ɔ maa pee ní hiɔmi ní.
25 I wo nɔ ko nɔ kɛ je yiti je, nɛ e maa ba,
Nɔ ko nɛ́ e maa je puje he nɛ e ma tsɛ ye biɛ ɔ.
E maa naa nɔ yeli* a nɔ kaa zu,
Kaa bɔ nɛ buɛ puɛlɔ naa zu tsuãa nɔ ɔ.
26 Mɛnɔ lɛ e tu nɔ́ nɛ ɔ he munyu kɛ je sisije, bɔ nɛ pee nɛ waa le,
Aloo kɛ je blema lokoo, konɛ wa nyɛ nɛ wa de ke, ‘E munyu da’?
Ngɛ anɔkuale mi ɔ, nɔ ko nɔ ko de we!
Nɔ ko nɔ ko tu we he munyu!
Nɔ ko nɔ ko nui nɔ́ ko kɛ ji nyɛ ngɔ!”
27 Imi ji kekleekle nɔ nɛ e de Zion ke: “Hyɛ! Mɛ ji nɛ ɔ nɛ!”
Nɛ ma tsɔ nɔ ko nɛ e hɛɛ sane kpakpa kɛ ya Yerusalem.
28 Se i ya nɔ nɛ i hyɛ, se i nɛ́ nɔ ko;
Nɔ kake po be a kpɛti nɛ e maa wo ga.
Nɛ i ya nɔ nɛ i bi mɛ kaa a ha mi heto.
29 Hyɛ! Mɛ tsuo a ji nɔ́ ko nɛ be si himi mi.*
Se nami ko be a ní tsumi ɔmɛ a he.
A dade amaga amɛ ji kɔɔhiɔ kɛ nɔ́ ko nɛ se nami be he.
42 Hyɛ! Ye sɔmɔlɔ ɔ, nɔ nɛ i fi e se ɔ!
Nɔ nɛ i hla, nɔ nɛ ye* bua jɔ e he ɔ!
I ngɔ ye mumi ɔ kɛ wo e mi;
E ma ha nɛ je ma amɛ maa na nɔ́ nɛ dami sane yemi ji.
2 E be ngmlaa kpae, nɛ e be e gbi nɔ woe,
Nɛ e be hae nɛ a nu e gbi ngɛ gbɛjegbɛ ɔ nɔ.
3 Glã nɛ e mi dɔ ɔ, e be mi kue,
Nɛ kane mi tako nɛ e ngɛ tsoe sulii ɔ, e be gbee.
E kɛ anɔkuale yemi maa ye dami sane.
4 E be gbɔjɔe, nɛ e kɔni mi be jɔe kɛ yaa si be nɛ e kɛ dami sane yemi maa ba zugba a nɔ;
Zugba kpɔhi nɛ nyu bɔle mɛ ɔ ngɛ e mlaa a* mlɛe.
5 Nɔ́ nɛ Yehowa, anɔkuale Mawu ɔ,
Nɔ nɛ e bɔ hiɔwe ɔ, nɛ e bli mi ɔ,
Nɔ nɛ e bli zugba a kɛ níhi nɛ ngɛ nɔ ɔ mi,
Nɔ nɛ e ha nɛ nihi nɛ a ngɛ nɔ ɔ woɔ mumi
Nɛ e ha nihi nɛ a nyɛɛɔ ngɛ nɔ ɔ mumi ɔ ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ:
6 “Imi Yehowa lɛ i tsɛ mo ngɛ dami mi;
I pɛtɛ o nine he wawɛɛ.
Ma po o he piɛ, nɛ o ma ba pee kaa somi ngɛ i kɛ je ma amɛ a kpɛti
Nɛ i kɛ mo maa pee la kɛ ha je ma amɛ,
7 Konɛ o bli hɛ yuyuili a hɛngmɛ,
Nɛ o je nihi nɛ a wo mɛ tsu ɔ kɛ je tsu womi mi
Nɛ o je nihi nɛ a ngɛ diblii mi ɔ kɛ je tsu womi he.
8 Imi ji Yehowa. Jã ji ye biɛ;
I kɛ ye hɛ mi nyami ɔ be nɔ ko hae,*
Nɛ i kɛ ye yi jemi ɔ be amaga ko hae.
9 Hyɛ, kekle ní ɔmɛ ba mi;
Amlɔ nɛ ɔ, i ngɛ ní kpahi dee.
I ngɛ nyɛ dee loko a ba mi.”
10 Nyɛ la la ehe ha Yehowa,
Nyɛ la yi jemi la kɛ je zugba a nyagbe he ɔmɛ,
Nyɛ nihi nɛ nyɛ nyɛɛɔ wo ɔ nɔ kɛ níhi tsuo nɛ hyi e mi tɔ ɔ,
Nyɛ zugbahi nɛ nyu bɔle nyɛ kɛ nihi nɛ a ngɛ a nɔ ɔ.
11 Nyɛ ha nɛ nga kplanaa a kɛ mahi nɛ a ngɛ nɔ ɔ nɛ a wo a gbi nɔ,
Kɔpehi nɛ ngɛ he nɛ Kedar ngɛ ɔ.
Nihi nɛ a ngɛ tɛsa mi ɔ nɛ́ a he ose kɛ bua jɔmi;
Nɛ a kpa ngmlaa kɛ je yoku ɔmɛ a yi mi.
12 Nyɛ ha nɛ a wo Yehowa hɛ mi nyami
Nɛ a je e yi ngɛ zugbahi nɛ nyu bɔle mɛ ɔ a nɔ.
13 Yehowa maa je kpo kaa nyumu he walɔ.
E ma je e kã a kpo kaa tatsɛ.
E ma kpa ngmlaa, ee, e ma kpa ta ngmlaa;
E maa tsɔɔ kaa e ngɛ he wami pe e he nyɛli ɔmɛ.
14 “I pee kpoo hluu.
I ma ye nya, nɛ i ye ye he nɔ.
Ma kɛmɛ, nɛ ma nyɛɛ kɛ ya kɛ ba, nɛ ma wo mumi mlamlaamla ngɛ be kake mi
Kaa yo nɛ e nu kɔɔmi.
15 Ma kpata yokuhi kɛ yoku wawi a hɛ mi
Nɛ ma ha nɛ a nɔ niba níhi ma ngla.
Ma ha nɛ pa amɛ ma plɛ pee zugbahi nɛ nyu bɔle mɛ*
Nɛ ma ha nɛ takuhi nɛ glã puɛ ngɛ a mi ɔ maa si.
16 Ma nyɛɛ hɛ yuyuili a hɛ mi kɛ gu blɔ nɛ a li nɔ ɔ nɔ
Nɛ ma ha nɛ a gu blɔhi nɛ a gui nɔ hyɛ ɔ nɔ.
Ma ha nɛ diblii nɛ ngɛ a hɛ mi ɔ ma plɛ pee la
Nɛ ma ha nɛ zugba nɛ e nɔ ngɛ googagooga a nɔ maa da.
Nɔ́ nɛ ma pee ha mɛ ji nɛ ɔ nɛ, nɛ i be mɛ kuae.”
17 Nihi nɛ a ngɔ a hɛ kɛ fɔ amagahi nɛ a hlɔ nɔ,
Nihi nɛ a ngɔ a hɛ kɛ fɔ dade amagahi a nɔ nɛ a deɔ ke: “Nyɛ ji wa mawuhi” ɔ
Maa kpale a se, nɛ zo maa gbe mɛ kpɔtɔɔ.
18 Nyɛ tue kpokutsɛmɛ, nyɛɛ bu tue;
Nyɛ hɛ yuyuili, nyɛɛ hyɛ, nɛ́ nyɛɛ na.
19 Mɛnɔ lɛ e hɛngmɛ yu pe ye sɔmɔlɔ ɔ,
Nɛ e tue tsi kaa nɔ nɛ i tsɔ ɔ?
Mɛnɔ lɛ e hɛngmɛ yu pe nɔ nɛ a wo lɛ hiɔ ɔ,
Nɛ e hɛngmɛ yu pe Yehowa sɔmɔlɔ ɔ?
20 O na níhi fuu, se o tui a he hɛ.
O pa o tue mi, se o bui tue.
21 Yehowa dami ɔ he je ɔ,
E suɔ kaa e ma ha nɛ a na bɔ nɛ e mlaa a* nɔ kuɔ, nɛ e hɛ mi ngɛ nyami ha.
22 Se nimli nɛ ɔmɛ ji nihi nɛ a ha a ní, nɛ a muɔɔ a níhi kɛ ho;
A sa mɛ tsuo a yi kɛ wo muɔhi a mi nɛ a kɛ mɛ laa ngɛ tsu womi he ɔmɛ.
A muɔɔ mɛ kɛ ho nɛ nɔ ko be nɛ e ma kpɔ̃ mɛ,
A kɛ mɛ ho nɛ nɔ ko be nɛ e ma de ke: “Kpale mɛ kɛ ba!”
23 Nyɛ kpɛti mɛnɔ lɛ e maa nu nɔ́ nɛ ɔ?
Mɛnɔ lɛ e ma ta tue nɛ e bu nɔ́ nɛ maa ba a tue?
24 Mɛnɔ lɛ e ngɔ Yakob kɛ ha kaa a muɔɔ e níhi
Nɛ e ngɔ Israel kɛ wo ní hali a dɛ mi ɔ?
Anɛ pi Yehowa, nɔ nɛ wa tɔ̃ e nɔ ɔ lo?
A kua ke a be e blɔ ɔmɛ a nɔ nyɛɛe,
Nɛ a be e mlaa a* nɔ yee.
25 Lɔ ɔ he ɔ, e ya nɔ nɛ e plɛ e we abofu ɔ,
Kɛ e mi mi fumi ɔ ngɔ pue e nɔ, nɛ e ha nɛ ta nɛ nya wa ba e nɔ.
La a sã nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ bɔle lɛ ɔ, se e nɛ.
E sã lɛ, se e kɛ tui e tsui mi.
43 Amlɔ nɛ ɔ, nɔ́ nɛ Yehowa,
Nɔ nɛ e bɔ mo Yakob, nɔ nɛ e puɛ mo Israel ɔ ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ:
“Koo ye gbeye, ejakaa i kpɔ̃ mo.
I ngɔ o biɛ kɛ tsɛ mo.
Ye nɔ́ ji mo.
2 Ke o ngɛ nyu mi nyɛɛe ɔ, ma piɛɛ o he,
Nɛ ke o ngɛ pa mi nyɛɛe ɔ, e be o yi laae.
Ke o ngɛ la mi nyɛɛe ɔ, o be sãe,
Nɛ la lilɛ ɔ hu be mo sãe.
3 Ejakaa imi ji Yehowa o Mawu ɔ nɛ,
Israel Nɔ Klɔuklɔu ɔ, o Yi Wami Helɔ ɔ.
I ngɔ Egipt kɛ ha kaa kpɔmi nɔ́ ngɛ o he,
I ngɔ Etiopia kɛ Seba kɛ ha kɛ kpɔ̃ mo.
4 Ejakaa o he jua wa ngɛ ye hɛ mi,
I wo o hɛ mi nyami, nɛ i suɔ mo.
Lɔ ɔ he ɔ, ma ngɔ nihi kɛ ha ngɛ o nane mi
Nɛ ma ngɔ je mahi kɛ ha konɛ ma kɛ he o* yi wami.
5 Koo ye gbeye, ejakaa i kɛ mo ngɛ.
Ma ngɔ o nina* kɛ je puje he kɛ ba
Nɛ ma bua nyɛ tsuo nyɛ nya kɛ je pusinɔ he.
6 Ma de yiti je ke, ‘Ngmɛɛ a he!’
Nɛ ma de woyi je ke, ‘Koo tsi a nya.
Ngɔɔ ye binyumu ɔmɛ kɛ je tsitsaa lokoo kɛ ba, nɛ o ngɔ ye biyi ɔmɛ kɛ je zugba a nyagbe he ɔmɛ kɛ ba,
7 Nɔ fɛɛ nɔ nɛ a ngɔɔ ye biɛ kɛ tsɛɔ lɛ
Kɛ nɔ fɛɛ nɔ nɛ i bɔ lɛ kɛ wo ye hɛ mi nyami ɔ,
Nɔ nɛ i puɛ lɛ, nɛ i pee lɛ ɔ.’
8 Ngɔɔ nihi nɛ a ngɛ hɛngmɛ se a hyɛ we nɔ́,
Kɛ nihi nɛ a ngɛ tue se a tue nui nɔ́ ɔ kɛ ba.
9 Je ma amɛ tsuo nɛ́ a bua a he nya ngɛ he kake,
Nɛ ma amɛ nɛ a bua a he nya.
A kpɛti mɛnɔ ma nyɛ ma de nɔ́ nɛ ɔ?
Aloo anɛ a ma nyɛ ma ha nɛ waa nu kekle ní ɔmɛ lo?*
Á ngɔ a we odase yeli kɛ ba konɛ a kɛ ba tsɔɔ kaa a nɔ́ da,
Aloo nihi nɛ́ a nu nɛ a de ke, ‘E ji anɔkuale!’”
10 Yehowa ke, “Nyɛ ji ye we odasehi,
Ee, ye sɔmɔlɔ nɛ i hla,
Konɛ nyɛɛ le, nɛ nyɛ he mi nɛ nyɛɛ ye
Nɛ nyɛɛ nu sisi kaa i tsakee we.
A buɛ Mawu ko kɛ sɛ we ye hlami,
Nɛ ye se hu, eko be.
11 Imi—Imi ji Yehowa, nɛ ye se ɔ, kpɔlɔ ko be.”
12 “Imi lɛ i de to, imi lɛ i kpɔ̃ nyɛ, nɛ i ha nɛ a le
Be mi nɛ ma se mawu ko be nyɛ kpɛti.
Lɔ ɔ he ɔ, Yehowa ke, “Nyɛ ji ye we odasehi, nɛ imi ji Mawu.”
13 Jehanɛ se hu ɔ, i tsakee we;
Nɛ nɔ ko be nyɛe ma gblɔ nɔ́ ko kɛ je ye dɛ mi.
Ke i ngɛ nɔ́ ko pee ɔ, mɛnɔ ma nyɛ maa tsi ye nya?”
14 Nɔ́ nɛ Yehowa, nyɛ Kpɔlɔ ɔ, Israel Nɔ Klɔuklɔu ɔ ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ:
“Nyɛ he je ɔ, ma tsɔ kɛ ya Babilon nɛ a ma ya ku agbo se lami dade ɔmɛ tsuo kɛ pue si,
Nɛ Kaldeabi ɔmɛ ma fo ya boboobo ngɛ a mele ɔmɛ a mi.
15 Imi ji Yehowa, nyɛ Nɔ Klɔuklɔu ɔ, Israel Bɔlɔ ɔ, nyɛ Matsɛ ɔ.”
16 Nɔ́ nɛ Yehowa,
Nɔ nɛ e gba blɔ kɛ gu wo ɔ mi
Nɛ́ e gba blɔ kɛ gu nyu nɛ pee hamahama a mi,
17 Nɛ́ e jeɔ ta zugba lɛhi kɛ okpɔngɔhi kpo,
Nɛ́ e jeɔ tabo kɛ tatsɛmɛ nɛ a he wa tsuo kpo ɔ ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ:
“A maa hwɔ si nɛ a be si tee.
A maa gbe mɛ, a maa gbe mɛ kaa bɔ nɛ a gbeɔ kane mi tako nya la a.”
18 “Nyɛ ko kai blema ní ɔmɛ,
Nɛ nyɛ ko hi blema ní ɔmɛ a he susue.
19 Hyɛ! I ngɛ nɔ́ ehe ko pee;
Amlɔ nɛ ɔ po e ngɛ kpo jee.
Anɛ nyɛ tui he hɛ lo?
Ma ha nɛ blɔ maa fɔ si ngɛ nga a nɔ
Nɛ pahi maa be ngɛ nga kplanaa a nɔ.
20 Nga mi lohwehi maa wo ye hɛ mi nyami,
Nga mi gbehi kɛ dugumahi maa wo ye hɛ mi nyami,
Ejakaa ma ha nɛ nyu maa ba nga a nɔ,
Nɛ pahi maa hia ngɛ nga kplanaa a nɔ,
Kɛ ha ye ma a, ma nɛ i hla a, konɛ a nu,
21 Ma nɛ i to sisi kɛ ha ye he
Konɛ a je ye yi ɔ.
22 Se mo Yakob, o tsɛ we mi,
Ejakaa mo Israel ɔ, i gbe o nya.
23 O ngɔɛ jijɔ kɛ ba sɛ sami afɔlehi,
Nɛ o kɛ o we afɔle ɔmɛ wui ye hɛ mi nyami.
I nyɛ we o nɔ kaa o ngɔ nike ní ba ha mi,
Nɛ i doo we o nya kaa o ngɔ ohɛ ba ha mi.
24 O kɛ o sika he we glã nɛ jeɔ via ha mi,
Nɛ o ha we nɛ o we afɔle ɔ he zɔ ɔ nɛ́ e tɔ mi.
Mohu ɔ, o ha nɛ o he yayami ɔmɛ jiɔ ngɛ ye kuɛ nɔ
Nɛ pɔ tɔ ye he kɛ o tɔmi ɔmɛ.
25 Imi, imi nitsɛ lɛ i ngɛ o he yayami ɔmɛ* tsue ngɛ ye biɛ ɔ he je ɔ nɛ,
Nɛ i be o tɔmi ɔmɛ kaie hu.
26 Mo kai mi; ha nɛ waa kojo;
Moo bɔ o sane ɔ kɛ tsɔɔ kaa o nɔ́ da.
28 Lɔ ɔ he ɔ, ma ble nikɔtɔmahi nɛ a ngɛ he klɔuklɔu ɔ,
Nɛ ma ha nɛ a kpata Yakob hɛ mi
Nɛ ma ha nɛ a ma jɛ Israel.
44 “Amlɔ nɛ ɔ, mo Yakob ye sɔmɔlɔ,
Kɛ mo Israel, nɔ nɛ i hla, moo bu tue.
2 Nɔ́ nɛ Yehowa
O Bɔlɔ ɔ kɛ nɔ nɛ e puɛ mo,
Nɛ e ye bua mo kɛ je fɔmi kotoku mi* ɔ ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ:
‘Koo ye gbeye ye sɔmɔlɔ Yakob,
Kɛ mo Yeshurun,* nɔ nɛ i hla a.
3 Ejakaa ma plɛ nyu kɛ pue nɔ nɛ kuma ngɛ lɛ yee ɔ* nɔ,
Nɛ ma ha nɛ pahi maa hia ngɛ zugba gbigbli nɔ.
Ma plɛ ye mumi ɔ kɛ pue o nina* nɔ
Nɛ ma nɛ jɔɔmi kɛ pue o sisi bimɛ a nɔ.
4 A maa puɛ kaa nga mumu,
Kaa tso* ngɛ pahi a tue.
5 Nɔ kake ma de ke: “Yehowa nɔ́ ji mi.”
Nɛ nɔ kpa maa ngɔ Yakob biɛ kɛ tsɛ e he,
Nɛ nɔ kpa hu maa ngma ngɛ e nine he ke: “Yehowa nɔ́.”
Nɛ e maa ngɔ Israel biɛ kɛ fɔ e nɔ.’
6 Nɔ́ nɛ Yehowa,
Israel Matsɛ ɔ kɛ e Kpɔlɔ Yehowa tabohiatsɛ ɔ ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ:
‘Imi ji kekleekle nɔ kɛ nyagbe nɔ.
Ye se ɔ, Mawu kpa ko be.
7 Mɛnɔ lɛ e ngɛ kaa imi?
É wo gbi, e je e gbi kpo nɛ e ha nɛ ma na odase!
Kaa bɔ nɛ i pee kɛ je benɛ i to blematsɛmɛ ɔmɛ si ɔ,
Ha nɛ e tsɔɔ mi níhi nɛ maa ba hwɔɔ se
Kɛ níhi nɛ maa ya nɔ.
8 Koo ye gbeye,
Nɛ ko ha nɛ sawale nɛ nu mo.
Anɛ i sɛ we hlami kɛ de we nyɛ ti nɔ fɛɛ nɔ lo? Anɛ i jaje we lo?
Nyɛ ji ye we odasehi.
Anɛ Mawu kpa ko ngɛ ngɛ ye se lo?
Dɛbi, Tɛsa kpa ko be; i li eko.’”
9 Nihi tsuo nɛ a peeɔ amagahi ɔ, se nami ko kulaa be a he,
Nɛ se nami ko be a we amaga amɛ a he bae.
A ji a we odasehi, se a* nui nɔ́ ko, nɛ a li nɔ́ ko hulɔ,
Lɔ ɔ he ɔ, zo maa gbe nihi nɛ a pee mɛ ɔ.
10 Mɛnɔ hu lɛ e maa pee mawu ko, aloo dade amaga ko
Nɛ se nami ko be he bae?
11 Hyɛ! Nihi nɛ a piɛɛ e he ɔ tsuo a hɛ mi ma pue si!
Ga ní tsuli ɔmɛ ɔ, adesahi kɛkɛ ji mɛ.
Mɛ tsuo nɛ a bua a he nya nɛ a da a blɔ hehi.
Sawale maa nu mɛ, nɛ zo maa gbe mɛ tsuo.
12 Sɔ̃lɔ ngɔɔ dade kɛ woɔ la mi, nɛ e ngɔɔ e ní tsumi dade kɛ tsuɔ he ní.
E ngɔɔ e hamle ɔmɛ kɛ fiaa dade ɔ nɔ,
E kɛ e he wami tsuɔ he ní.
Lɔ ɔ se ɔ, hwɔ yeɔ lɛ nɛ e he wami nɔ gbɔɔ;
E nui nyu, lɔ ɔ he ɔ, pɔ tɔɔ lɛ.
13 Tso hlɔlɔ ɔ pɛneɔ nɔ́ susumi kpa mi, nɛ e kɛ tsɔki tsutsu tɛniɔ nɔ́ nɛ e ma hlɔmi ɔ.
E ngɔɔ tso hlɔmi ha kɛ hlɔɔ, nɛ e ngɔɔ kɔmpas kɛ hyɛɛ kaa nɔ́ nɛ e ngɛ hlɔe ɔ hi lo.
14 Nɔ ko ngɛ nɛ e ní tsumi ji kaa e poo seda tso.
E hlaa tso pɔtɛɛ ko, oak tso,
Nɛ e haa nɛ e waa ngɛ tsohi nɛ a ngɛ huetso mi ɔ a kpɛti.
E duɔ lɔrɛl tso, nɛ hiɔmi nɛɔ kɛ pueɔ nɔ nɛ e waa.
15 Kɛkɛ ɔ, e ba peeɔ lɛ́ nɛ adesa kɛ ma slɛ la.
E ngɔɔ eko kɛ slɛɔ la nɛ e hlueɔ;
E slɛɔ la nɛ e sãã abolo.
Se e ngɔɔ eko kɛ peeɔ mawu nɛ e jaa.
E kɛ hlɔɔ amaga nɛ e kplãã si kɛ haa lɛ.
16 E ngɔɔ tso ɔ fã kɛ slɛɔ la;
E kɛ jamɛ a fã a sãã lo, nɛ e kpeɔ nɛ e tɔɔ.
E hlueɔ la a, nɛ e deɔ ke:
“Oo! La nɛ ɔ nɛ i ngɛ hyɛe ɔ ha nɛ ye he dɔ la.”
17 Nɛ e kɛ nɔ́ nɛ piɛ ɔ peeɔ mawu, e kɛ hlɔɔ amaga.
E kplãã si ha lɛ nɛ e jaa lɛ.
E sɔleɔ ha lɛ nɛ e deɔ ke:
“Mo he ye yi wami, ejakaa mo ji ye mawu.”
18 A li nɔ́ ko nɔ́ ko, nɛ a nui nɔ́ ko nɔ́ ko sisi hulɔ,
Ejakaa a hɛngmɛ ma nɛ a hyɛ we nɔ́,
Nɛ a tsui susuu we nɔ́ he.
19 Nɔ ko nɔ ko be nɛ e susuɔ nɔ́ he ngɛ e tsui mi
Nɛ e ngɛ nile loo nɔ́ sisi numi, nɛ e ma de ke:
“I kɛ fã slɛ la,
Nɛ i sã abolo kɛ lo ngɛ la a nɔ nɛ i ye.
Anɛ e sa kaa ma ngɔ nɔ́ nɛ piɛ ɔ kɛ pee nɔ́ ko nɛ a hiɔ lo?
Anɛ e sa nɛ ma ja tso kpɔ* lo?”
20 E yeɔ lazu.
Lɛ nitsɛ e tsui nɛ sisiɔ lɛ ɔ ha nɛ e tla blɔ.
E be nyɛe ma kpɔ̃ e he,* nɛ e be nyɛe ma bi ke:
“Anɛ pi lakpa nɛ ngɛ ye hiɔ nine mi nɛ ɔ lo?”
21 “Oo Yakob, kɛ mo Israel, kai ní nɛ ɔmɛ,
Ejakaa ye sɔmɔlɔ ji mo.
I bɔ mo, nɛ ye sɔmɔlɔ ji mo.
Oo Israel, ye hɛ be o nɔ́ jee.
22 Ma tsu* o he yayami ɔmɛ kaa nɔ́ nɛ bɔku lɛ ha nɔ
Nɛ ma tsu o tɔmi ɔmɛ kaa nɔ́ nɛ bɔku kpii lɛ ha nɔ.
Kpale kɛ ba ye ngɔ, nɛ ma kpɔ̃ mo.
23 Nyɛ hiɔwe, nyɛ he ose kɛ bua jɔmi,
Ejakaa Yehowa je e he wami kpo!
Nyɛ zugba a sisi hehi nɛ kuɔ, nyɛɛ kɛ bua jɔmi nɛ nya!
Nyɛ yokuhi, nyɛ he ose kɛ bua jɔmi,
Nyɛ huetsohi kɛ tsohi nɛ a ngɛ nyɛ mi ɔ tsuo!
Ejakaa Yehowa kpɔ̃ Yakob,
Nɛ e je e hɛ mi nyami ɔ kpo ngɛ Israel nɔ.”
24 Nɔ́ nɛ Yehowa o Kpɔlɔ ɔ,
Nɔ nɛ e puɛ mo kɛ je benɛ o ngɛ fɔmi kotoku mi ɔ ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ:
Imi ji Yehowa, nɔ nɛ e pee nɔ́ fɛɛ nɔ́ ɔ.
Imi nɔ kake too lɛ i bli hiɔwe ɔ mi,
Nɛ i bli zugba a mi ɔ nɛ.
Mɛnɔ lɛ e piɛɛ ye he?
25 Imi lɛ i haa nɛ nya puu tsɛmɛ* a we okadi ɔ peeɔ yaka,
Nɛ i haa nɛ klaali peeɔ a ní kaa kuasiahi;
Imi lɛ i haa nɛ ní leli a juɛmi gbɛɔ
Nɛ i haa nɛ a nile ɔ plɛɔ peeɔ kuasia jemi;
26 Nɔ nɛ e haa nɛ e sɔmɔlɔ ɔ munyu baa mi
Nɛ e haa nɛ e tsɔli a gbami baa mi pɛpɛɛpɛ;
Nɔ nɛ e ngɛ dee ngɛ Yerusalem he ke, ‘Nihi ma ba hi e mi,’
Nɛ́ e de ngɛ Yuda ma amɛ a he ke, ‘A maa kpale ma mɛ ekohu,
Nɛ ma kpale to e ma doku ɔ sisi ekohu’ ɔ;
27 Nɔ nɛ ngɛ pahi nɛ a mi kuɔ ɔ dee ke, ‘nyɛɛ mii,
Nɛ ma ha nɛ o pa amɛ tsuo ma gbli’ ɔ;
28 Nɔ nɛ e ngɛ dee ngɛ Sirus he ke, ‘E ji ye to hyɛlɔ,
Nɛ e maa pee ye suɔmi nya ní sisiisi’;
Nɔ nɛ e ngɛ dee ngɛ Yerusalem he ke, ‘A maa ma lɛ ekohu,’
Nɛ́ e ngɛ dee ngɛ sɔlemi we he ke, ‘A maa fia o sisi tomi ɔ ekohu’ ɔ.”
45 Nɔ́ nɛ Yehowa ngɛ Sirus, nɔ nɛ e pɔ lɛ nu ɔ,
Nɔ nɛ i pɛtɛ e hiɔ nine he
Konɛ ma kɛ ba je mahi si ngɛ e hɛ mi,
Konɛ ma kɛ kpɔ̃ matsɛmɛ a ta hwumi níhi ngɛ a dɛ,*
Konɛ ma bli agbo enyɔ ɔmɛ ngɛ e hɛ mi,
Bɔ nɛ pee nɛ a ko nyɛ nɛ a ngmɛ agbo mi ɔ ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ:
2 “Ma nyɛɛ o hɛ mi,
Nɛ ma ba yoku wawi ɔmɛ si.
Ma ywia akɔblee agbo ɔmɛ wɔtsɔwɔtsɔ,
Nɛ ma poo agbo se lami dade ɔmɛ ngɔ pue si.
3 Ma ngɔ juetlihi nɛ ngɛ diblii mi
Kɛ juetlihi nɛ a kɛ laa ngɛ laami hehi ɔ kɛ ha mo,
Konɛ o ná nɛ o le kaa imi ji Yehowa,
Israel Mawu ɔ, nɔ nɛ ngɔ o biɛ kɛ ngɛ mo tsɛe ɔ nɛ.
4 Ngɛ ye sɔmɔlɔ Yakob, kɛ Israel nɔ nɛ i hla a he je ɔ,
I ngɔ o biɛ kɛ ngɛ mo tsɛe.
E ngɛ mi kaa o li mi mohu lɛɛ, se i ha mo biɛ nɛ hɛ mi ngɛ nyami.
5 Imi ji Yehowa, nɛ nɔ kpa ko be.
Mawu kpa ko be, ja imi pɛ.
O li mi mohu lɛɛ, se ma wo mo he wami,*
6 Konɛ nihi nɛ a le
Kɛ je puje he kɛ ya si pusinɔ he
Kaa ye se ɔ, nɔ ko nɔ ko be.
Imi ji Yehowa, nɔ kpa ko be.
7 I pee la, nɛ i bɔ diblii,
I haa tue mi jɔmi baa, nɛ i haa nɛ haomi baa;
Imi Yehowa lɛ i ngɛ ní nɛ ɔmɛ tsuo pee.
8 Mo hiɔwe, nɛɛ nyu kɛ pue zugba;
Ha nɛ bɔku ɔ nɛ e nɛ dami ngɔ pue si.
Ha nɛ zugba a mi nɛ bli nɛ e nɔ nɛ hyi tɔ kɛ yi wami hemi,
Konɛ e ha nɛ dami nɛ ba ngɛ jamɛ a be ɔ mi nɔuu.
Imi Yehowa lɛ i bɔ.”
9 Musu tloo nɔ nɛ e kɛ e Bɔlɔ ɔ* sãã nya,
Ejakaa e ngɛ kaa ngɛyu kake
Ngɛ ngɛyuhi nɛ a pueɔ si ngɛ zugba a kpɛti!
Anɛ e sa kaa zu nɛ bi e Puɛlɔ ɔ ke, “Mɛni o ngɛ puɛe ɔ?”
Aloo anɛ e sa kaa nɔ́ nɛ o puɛ ɔ nɛ e de ke: “E be nine” lo?*
10 Musu tloo nɔ nɛ deɔ e tsɛ ke: “Mɛni o fɔ?”
Nɛ́ e deɔ e nyɛ ke: “Mɛni o ngɛ fɔe ɔ?”*
11 Nɔ́ nɛ Yehowa, Israel Nɔ Klɔuklɔu ɔ, nɔ nɛ e pee lɛ ɔ ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ:
“Anɛ o ma bi mi níhi nɛ ma a he sane lo?
Anɛ o ma fã mi ngɛ ye bimɛ ɔmɛ kɛ ye nine nya ní tsumi ɔmɛ a he lo?
12 Imi lɛ i pee zugba a nɛ i bɔ nɔmlɔ ngɔ fɔ nɔ.
Imi nitsɛ ye nine lɛ i kɛ bli hiɔwe ɔ mi,
Nɛ i kɛ fami haa e tabo ɔ tsuo.”
13 “I wo nyumu ko nɔ ngɛ dami mi,
Nɛ ma ha nɛ e blɔ ɔmɛ tsuo maa da.
Lɛ ji nɔ nɛ e maa po ye ma a
Nɛ́ e ma ha nɛ a ngmɛɛ ye we bi nɛ a ngɔ mɛ nyɔguɛ ɔ a he faa nɛ a be sika loo nyɔ mi ní ko hee,” Yehowa tabohiatsɛ ɔ lɛ de.
14 Nɔ́ nɛ Yehowa de ji nɛ ɔ nɛ:
“Se nɛ Egipt ná a* kɛ Etiopia jua yemi níhi* kɛ Sebabi nɛ a ka gagaaga a
Maa ba o ngɔ, nɛ a ma ba pee o nɔ́.
A maa nyɛɛ o se kɛ a he kɔsɔkɔsɔhi.
A maa ba nɛ a ma ba kplã si ha mo.
A maa sɔle ha mo ke, ‘Niinɛ, Mawu kɛ mo ngɛ,
Nɛ nɔ kpa ko be; Mawu kpa ko be.’”
15 Niinɛ, o ji Mawu nɛ́ o laa o he,
Oo Israel Mawu, Kpɔlɔ ɔ.
16 Zo maa gbe mɛ tsuo nɛ a hɛ mi ma pue si;
Amaga peeli ɔmɛ tsuo maa nyɛɛ ngɛ hɛ mi si puemi mi.
17 Se Yehowa ma kpɔ̃ Israel kɛ ya neneene.
O hɛ mi be si puee, nɛ zo be mo gbee kɛ ya daa.
18 Ejakaa nɔ́ nɛ Yehowa,
Nɔ nɛ e bɔ hiɔwe ɔ, anɔkuale Mawu ɔ,
Nɔ nɛ e to zugba a sisi, nɔ nɛ e pee zugba a nɛ e kɛ ma si kpɛii,
Nɛ́ e buɛ lɛ ngɔ fɔɛ si yaka gu,* se mohu e bɔ konɛ adesahi nɛ a hi nɔ ɔ ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ:
“Imi ji Yehowa, nɛ nɔ kpa ko be.
19 I tui munyu ngɛ laami mi, ngɛ zugba nɛ e nɔ wo diblii nɔ;
I de we Yakob nina* ke;
‘Nyɛ hla ye se blɔ yaka gu.’
Imi ji Yehowa, nɔ nɛ e tuɔ dami munyu nɛ e deɔ nɔ́ nɛ da a.
20 Nyɛ bua nyɛ he nya nɛ nyɛɛ ba.
Nyɛ nihi nɛ nyɛ tu fo kɛ je je ma amɛ a mi, nyɛɛ pee kake nɛ nyɛɛ ba.
Nihi nɛ a hɛɛɔ amagahi nɛ a hlɔ kɛ hii nyɛɛe,
Nɛ́ a sɔleɔ kɛ haa mawuhi nɛ a be nyɛe ma he a yi wami ɔ li nɔ́ ko nɔ́ ko fɛɛ.
21 Nyɛɛ tu munyu, nyɛɛ ngɔ nyɛ sane ɔ kɛ ba.
Nyɛɛ kpe nyɛ yi.
Mɛnɔ lɛ e gba nɔ́ nɛ ɔ kɛ fɔ si kɛ je blema
Nɛ e tu he munyu kɛ je blema lokoo?
Anɛ pi imi Yehowa lo?
Ye se ɔ, Mawu kpa ko be;
I ji Mawu nɛ da kɛ Kpɔlɔ, ye se ɔ, nɔ ko be.
22 Zugba a nyagbe he ɔmɛ tsuo, nyɛɛ ba ye ngɔ konɛ nyɛ yi nɛ ná wami,
Ejakaa imi ji Mawu, nɔ kpa ko be.
23 I kã imi nitsɛ ye he kita;
Munyu ɔ je ye nya ngɛ dami mi,
Nɛ e be e se kpalee:
Nakutso fɛɛ nakutso ma kplã si ha mi,
Nɛ lilɛ fɛɛ lilɛ ma kã kita kaa e maa ye anɔkuale,
24 Nɛ e ma de ke, ‘Niinɛ, Yehowa mi lɛ anɔkuale dami kɛ he wami ngɛ.
Nihi tsuo nɛ a mi mi fu lɛ ɔ maa ba e hɛ mi kɛ zo.
25 A maa bu Israel nina* tsuo dali ngɛ Yehowa mi,
Nɛ a maa fĩa ngɛ e mi.’”
46 Bel ngɔ e hɛ mi kɛ bu si, Nebo ma e yi si.
A ngɔ a we amaga amɛ kɛ pue lohwehi a se mi, a kɛ pue lohwehi nɛ a kɛ muɔɔ tlomi ɔ a nɔ,
Kaa tlomi nɛ mi jiɔ nɛ a kɛ tloo lohwehi nɛ pɔ tɔ a he.
2 Mɛ tsuo a ma a yi si nɛ a ngɔ a hɛ mi kɛ bu si;
A be nyɛe ma kpɔ̃ tlomi ɔmɛ,*
Nɛ mɛ nitsɛmɛ* hu a ma ya je nyɔguɛ yemi mi
3 “Oo Yakob we, kɛ nyɛ nihi tsuo nɛ piɛ ngɛ Israel we ɔ, nyɛɛ bu mi tue,
Mo nɛ i ye bua mo kɛ je o fɔmi mi nɛ i hyɛ o nɔ kɛ je fɔmi kotoku mi ɔ.
4 Ke o bwɔ po, i be tsakee;
Ke o yi bwɔmi hɛ mua po, ma ya nɔ nɛ ma hɛɛ o mi.
Kaa bɔ nɛ i pee kɛ ba si amlɔ nɛ ɔ, ma hyɛ o nɔ, nɛ ma hɛɛ o mi, nɛ ma kpɔ̃ mo.
5 Mɛnɔ he nɛ nyɛ maa ngɔ mi kɛ to, aloo nyɛ ma de ke e kɛ mi sɔ, loo e ngɛ kaa imi,
Nɛ wa je wa sibi?
6 Ni komɛ ngɛ nɛ a plɛɔ sika tsu kɛ jeɔ a sika kpɛɛ mi;
A ngmɛɛ sika hiɔ ngɛ sɛni nɔ.
A bɔɔ dade he ní tsulɔ apaa nɛ e kɛ peeɔ amaga
Kɛkɛ ɔ, a kplãã si haa lɛ, ee, a jaa lɛ.*
7 A woɔ nɔ kɛ fɔɔ a konɔ;
A kɛ ya maa e mahe, nɛ e hiɔ he nɛ a kɛ lɛ ma a pɛ.
E hiɛ e nane kɛ ji he nɛ a kɛ lɛ ma a.
A kpaa ngmla kɛ tsɛɔ lɛ, se e pui a nya mi fɛɛ;
E be nyɛe ma kpɔ̃ nɔ ko kɛ je haomi mi.
8 Nyɛ kai nɔ́ nɛ ɔ, nɛ́ nyɛɛ pee kã.
Nyɛ kɛ to ngɛ nyɛ tsui mi nyɛ yayami peeli.
Imi ji Mawu, nɛ nɔ ko be nɛ e ngɛ kaa imi.
10 Kɛ je sisije lɛ i gba níhi nɛ maa ba,
Nɛ kɛ je blema lokoo nɛ i de níhi nɛ a bɛ mi lolo.
I de ke, ‘Yi mi kpɔ nɛ i mwɔ* ɔ maa ba mi kokooko,
Nɛ ma pee nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ i suɔ.’
11 I ngɛ lohwe pɛlitsɛ ko nɛ e yeɔ lohwe kpahi tsɛe kɛ je puje he,
Nɛ i ngɛ nɔ ko tsɛe kɛ je zugba ko nɛ e nɔ kɛ wawɛɛ ɔ nɔ konɛ e ba tsu yi mi kpɔ nɛ i mwɔ ɔ* he ní.
I tu munyu, nɛ i be ye nya se kpalee.
I to ye yi mi, nɛ ma tsu he ní.
12 Nyɛ nihi nɛ nyɛ tsui ti,* nyɛɛ bu mi tue,
Nyɛ nɛ nyɛɛ kɛ nɔ́ nɛ da peemi he kɛ.
13 I ha nɛ ye dami ɔ su si ta;
E be se tsitsaa,
Nɛ ye yi wami hemi ɔ be se kpɛe.
Ma ha nɛ yi wami hemi maa ba Zion, nɛ i kɛ ye hɛ mi nyami ɔ ma ha Israel.”
47 Oo Babilon biyo yomiyo,
Kple si nɛ o ba hi si ngɛ bunyuku mi.
Oo Kaldeabi ɔmɛ a biyo,
Hii si ngɛ zugba mi ngɛ he nɛ matsɛ sɛ be,
Ejakaa nihi be mo hɛɛe dɔdɔɔdɔ nɛ a be mo puae hu.
2 Ngɔɔ wɛ tɛ nɛ o wɛɛ mamu.
Je o hɛ mi hami nɔ́ ɔ.
Kpa o he bo nɛ o nane he nɛ je kpo.
Nɛ o po pa amɛ.
3 Nihi maa na o he gu ɔ.
O zo ɔ maa je kpo.
Ma ye lue, nɛ nɔ ko nɔ ko be nyɛe maa tsi ye nya.*
4 “Nɔ nɛ ngɛ wɔ kpɔ̃e ɔ,
E biɛ ji Yehowa tabohiatsɛ;
Lɛ ji Israel Nɔ Klɔuklɔu ɔ nɛ.”
5 Hii si ngɛ lejɛ ɔ dii nɛ o hi diblii mi,
Oo Kaldeabi ɔmɛ a biyo;
A be mo tsɛe hu ke Matsɛ Yemi Ɔmɛ A Yo.*
6 Ye mi mi fu ye we bi ɔmɛ.
I ble ye weto ní ɔ,
Nɛ i ngɔ mɛ kɛ wo o dɛ mi.
Se o nɛ mɛ mɔbɔ.
Nihi nɛ a bwɔ ɔ po, o ngɔ kuɛpã tso nɛ jiɔ kɛ fɔ a kuɛ nya.
7 O de ke: “Ma pee Manyɛ kɛ ya neneene.”
O susuu we ní nɛ ɔmɛ a he;
O susuu we bɔ nɛ sane ɔ nyagbe ma ji ha a he.
8 Amlɔ nɛ ɔ, moo bu tue, mo nɛ o suɔ ngɔɔmi yemi,
Mo nɛ o ngɛ slɔkee, nɛ o deɔ ngɛ o tsui mi ke:
“Imi ji imi, nɛ nɔ kpa ko be hu.
I be yalɔyo pee.
Ye bimɛ be gboe kɔkɔɔkɔ ɔ.”
9 Se ní enyɔ nɛ ɔmɛ tsuo maa ba o nɔ tlukaa ngɛ ligbi kake mi:
O bimɛ ma gbo, nɛ o maa pee yalɔyo hulɔ.
Ní nɛ ɔmɛ tsuo maa ba o nɔ wawɛɛ
Ngɛ o kunya yemi kɛ o kablɛ fimi babauu ɔ he je.*
10 O ngɔ o hɛ kɛ fɔ o yiwutso ní peepee ɔ nɔ.
O de ke: “Nɔ ko nɔ ko nɛ mi.”
O juɛmi kɛ o nile ɔ lɛ ha nɛ o tla blɔ ɔ nɛ,
Nɛ o deɔ ngɛ o tsui mi ke: “Imi ji imi, nɛ ye se ɔ, nɔ ko be hu.”
11 Se haomi maa ba o nɔ,
Nɛ o kunya yemi ɔ be nyɛe maa tsi nya.*
Amanehlu maa ba o nɔ; nɛ o be nyɛe maa tsi nya.
Hɛ mi kpatami nɛ o nɛ eko hyɛ maa ba o nɔ tlukaa.
12 Lɔ ɔ he ɔ, yaa nɔ nɛ o pɛtɛ kablɛ nɛ o fi kɛ kunya nɛ o ye
Kɛ je o jokuɛwi a si ɔ he.
Eko ɔ, o ma ná he se;
Eko ɔ, o kɛ maa wo nihi a he gbeye.
13 O ga woli babauu ɔmɛ ha nɛ pɔ tɔ o he.
Á te si amlɔ nɛ ɔ, nɛ́ a kpɔ̃ mo,
Nihi nɛ a jaa hiɔwe,* nɛ a hyɛɔ dodoehi a mi,
Nihi nɛ a hyɛɔ nyɔhiɔ ehe
Nɛ́ a deɔ níhi nɛ maa ba o nɔ ɔ.
14 Hyɛ! A ngɛ kaa nga.*
La maa sã mɛ.
A be nyɛe ma kpɔ̃ a he* kɛ je la nɛ ngɛ tsoe wawɛɛ ɔ mi.
Tsa pi la nɛ a hlueɔ ji nɛ ɔ,
Nɛ tsa pi la nɛ a hiɔ he ji nɛ ɔ.
15 Jã ji bɔ nɛ o kunya yeli ɔmɛ ma ba pee kɛ ha mo,
Ni nɛmɛ nɛ o kɛ mɛ gbo dengme kɛ je nyɛ jokuɛwi a si ɔ.
Mɛ tsuo a ma tataa si, nɔ fɛɛ nɔ ma wo lɛ nitsɛ e blɔ.*
Nɔ ko nɔ ko be nyɛe ma kpɔ̃ mo.
48 Oo Yakob we, nyɛɛ bu tue,
Nyɛ nɛ nyɛ ngɔɔ Israel biɛ kɛ tsɛɔ nyɛ he
Nɛ nyɛ je Yuda nyu ɔmɛ a mi,*
Nyɛ nɛ nyɛ ngɔɔ Yehowa biɛ kɛ kãa kita
Nɛ nyɛ tsɛɔ Israel Mawu ɔ,
Se pi ngɛ anɔkuale kɛ dami mi ɔ.
2 A kɛ ma klɔuklɔu ɔ biɛ tsɛɔ a he,
Nɛ a biɔ Israel Mawu ɔ kaa e ye bua mɛ,
Nɔ nɛ e biɛ ji Yehowa tabohiatsɛ ɔ.
3 “Blema* ní ɔmɛ ɔ, i de nyɛ blema lokoo.
A je imi nitsɛ ye nya,
Nɛ i ha nɛ nyɛ le.
I tsu he ní oya nɔuu, nɛ a ba mi.
4 Akɛnɛ i le bɔ nɛ o kuɛ wa ha he je ɔ,
—O kuɛ pani ngɛ kaa dade, nɛ o yi nya ngɛ kaa akɔɔble—
5 I de mo blema lokoo.
I ha nɛ o nu he loko e ba mi,
Bɔ nɛ pee nɛ o ko nyɛ nɛ o de ke, ‘Ye amaga amɛ lɛ a pee nɔ́ nɛ ɔ;
Ye amagahi nɛ a hlɔ ɔ kɛ ye dade amaga amɛ lɛ a fã nɛ nɔ́ nɛ ɔ ba.’
6 Nyɛ nu, nɛ nyɛ na ní nɛ ɔmɛ tsuo.
Anɛ nyɛ be jajee lo?
Kɛ je amlɔ nɛ ɔ kɛ yaa, i ngɛ nyɛ ní ehehi dee,
Laami sanehi nɛ nyɛ nui hyɛ.
7 Kpaako a ngɛ mɛ bɔe, a be kɛ je blema,
Níhi nɛ mwɔnɛ ɔ pɛ lɛ o ngɛ a he nue,
Bɔ nɛ pee nɛ o ko nyɛ nɛ o de ke, ‘Hyɛ! I le ní nɛ ɔmɛ momo.’
8 Dɛbi, o nui hyɛ, nɛ o li,
Nɛ kɛ je blema lokoo ɔ, o tue tsi.
Ejakaa i le kaa o sisiɔ nɔ wawɛɛ,
Nɛ a tsɛɔ mo ke yayami peelɔ kɛ je fɔmi mi tɔɔ.
9 Se ye biɛ ɔ he je ɔ, ma tsi ye mi mi la a nya;
Ye yi je mi ɔ he je ɔ, ma ye ye he nɔ ngɛ o he,
Nɛ i be o hɛ mi kpatae.
10 Hyɛ! I tsu o he, se pi kaa bɔ nɛ a tsuɔ sika hiɔ he ɔ.
I ka mo nɛ i hyɛ* ngɛ haomi nɛ ngɛ kaa flɔɔnɔɔ kɛ e mi la mi.
11 Imi nitsɛ, imi nitsɛ ye he je ɔ, ma pee nɔ́ nɛ ɔ,
Mɛni he je nɛ e sa kaa ma ngmɛ blɔ nɛ a wo ye he mu?
I kɛ ye hɛ mi nyami ɔ be nɔ ko hae.*
12 Mo Yakob kɛ mo Israel, mo nɛ i hla, bu mi tue.
I ngɛ kaa bɔ nɛ i ngɛ ɔ. Imi ji kekleekle nɔ; nɛ imi nɔuu ji nyagbe nɔ.
13 Imi nitsɛ ye nine lɛ fia zugba a sisi tomi ɔ,
Nɛ ye hiɔ nine ɔ lɛ bli hiɔwe ɔ mi.
Ke i tsɛ mɛ ɔ, mɛ tsuo a teɔ si.
14 Nyɛ tsuo nyɛ bua nyɛ he nya, nɛ nyɛɛ bu tue.
A kpɛti mɛnɔ lɛ fia ní nɛ ɔmɛ a he adafi?
Yehowa suɔ lɛ.
E maa pee Babilon nɔ́ nɛ e suɔ,
Nɛ e ma wo e nine nɔ ngɛ Kaldeabi ɔmɛ a nɔ.
15 Imi nitsɛ lɛ i tu munyu, nɛ i tsɛ lɛ.
I ngɔ lɛ kɛ ba, nɛ e blɔ ɔmɛ maa ye manye.
16 Nyɛɛ hɛ nyɛ kɛ su ye he, nɛ nyɛɛ bu nɔ́ nɛ ɔ tue.
Kɛ je sisi je tɔɔ ɔ, i tui munyu ngɛ laami mi.
Kɛ je benɛ e bɔni mi ba mi ɔ, i ngɛ lejɛ ɔ.”
Nɛ amlɔ nɛ ɔ, Nyɔmtsɛ Matsɛ Yehowa tsɔ i kɛ e mumi ɔ.*
17 Nɔ́ nɛ Yehowa, o Kpɔlɔ ɔ, Israel Nɔ Klɔuklɔu ɔ ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ:
“Imi Yehowa, imi ji o Mawu,
Nɔ nɛ e ngɛ mo ní tsɔɔe konɛ o ná he se,*
Nɔ nɛ e ngɛ mo blɔ nɛ e sa nɛ o gu nɔ ɔ tsɔɔe.
18 Ke o maa ye ye mlaa amɛ a nɔ ɔ,
Lɛɛ o tue mi jɔmi ɔ maa pee kaa pa
Nɛ o dami ɔ maa pee kaa wo oslɔke.
19 O nina* kɛ o sisi bimɛ
Maa hiɛ kaa zia.
A biɛ be lae kɔkɔɔkɔ, nɛ a hɛ mi be kpatae ngɛ ye hɛ mi gblegbleegble.”
20 Nyɛɛ je Babilon!
Nyɛɛ tu fo kɛ je Kaldeabi ɔmɛ a kpɛti!
Nyɛɛ tu he munyu kɛ bua jɔmi! Nyɛɛ jaje!
Nyɛ ha nɛ a nu ngɛ zugba a nyagbe he ɔmɛ.
Nyɛ de ke: “Yehowa kpɔ̃ e sɔmɔlɔ Yakob.
21 Benɛ e nyɛɛ a hɛ mi kɛ be ngɛ nga kplanaa a nɔ ɔ, kuma yi mɛ.
E ha nɛ nyu je tɛsa mi kɛ ha mɛ;
E gba tɛsa mi, nɛ nyu je mi babaaba.”
22 Yehowa ke, “Tue mi jɔmi ko be kɛ ha yiwutsotsɛ.”
49 Nyɛ zugba kpɔhi nɛ nyu bɔle nyɛ, nyɛɛ bu mi tue,
Nyɛ je mahi nɛ nyɛ ngɛ tsitsaa lokoo, nyɛɛ bu tue.
Yehowa tsɛ mi loko a fɔ mi.*
E tsua ye biɛ benɛ i ngɛ ye nyɛ fɔmi kotoku mi tɔɔ.
2 E ha ye nya pee kaa klaate nɛ nya ba;
E ngɔ mi kɛ laa ngɛ e nine hɔ̃ ɔ sisi.
E ha nɛ i pee kaa kɛ̃ɛ̃ mi bi nɛ nya ba;
E ngɔ mi kɛ laa ngɛ e kɛ̃ɛ̃ mi bi gbaja a mi.
3 E de mi ke: “Oo Israel, ye sɔmɔlɔ ji mo,
O nɔ lɛ ma gu kɛ je ye hɛ mi nyami ɔ kpo.”
4 Se i de ke: “I gbo yaka dengme.
I ngɔ ye he wami kɛ tsu nɔ́ nɛ se nami be he, i tsu ní yaka gu.
Se i le kaa Yehowa lɛ maa kojo mi,*
Nɛ ye hiɔwo ngɛ Mawu ngɔ.”
5 Nɛ amlɔ nɛ ɔ, Yehowa, nɔ nɛ e puɛ mi ngɛ fɔmi kotoku mi kaa ma ba pee e sɔmɔlɔ ɔ
De mi ke ma ya ngɔ Yakob kɛ ba ha lɛ ekohu,
Bɔ nɛ pee nɛ a bua Israel nya kɛ ba e ngɔ.
Ye hɛ mi maa ba nyami ngɛ Yehowa hɛ mi,
Nɛ ye Mawu ɔ ma ba pee ye he wami.
6 Nɛ e de ke: “Ye sɔmɔlɔ ji mo,
Nɛ o ma wo Yakob wɛtso ɔmɛ a nɔ
Nɛ Israelbi nɛ a baa a yi ɔ, o maa kpale mɛ kɛ ba, se lɔ ɔ pɛ pi.
Jehanɛ hu, i ngɔ mo kɛ pee la kɛ ha je ma amɛ,
Konɛ ye yi wami hemi ɔ nɛ ya su zugba a nyagbe he ɔmɛ.”
7 Nɔ́ nɛ Yehowa, Israel Kpɔlɔ ɔ, Israel Nɔ Klɔuklɔu ɔ ngɛ nɔ nɛ a bui lɛ ɔ,* nɔ nɛ je ma amɛ hiɔ lɛ, nɛ e ji nɔ yeli a sɔmɔlɔ ɔ dee ji nɛ ɔ nɛ:
“Matsɛmɛ maa na nɛ a maa te si,
Nɛ ma nikɔtɔmahi ma kplã si
Ngɛ Yehowa, nɔ nɛ yeɔ anɔkuale,
Israel Nɔ Klɔuklɔu ɔ nɛ e hla mo ɔ he je.”
8 Nɔ́ Nɛ Yehowa ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ:
“I he mo nɔ ngɛ dloomi be* mi,
Nɛ i ye bua mo ngɛ yi wami hemi ligbi nɔ;
I ya nɔ nɛ i po o he piɛ konɛ ma ngɔ mo kɛ ha kaa somi kɛ ha je ma amɛ,
Konɛ a dla zugba a,
Konɛ lɔ ɔ nɛ ha nɛ a ba ngɔ a weto níhi nɛ a kua a,
9 Konɛ o de nihi nɛ a wo mɛ tsu ɔ ke, ‘Nyɛɛ je kpo!’
Nɛ o de nihi nɛ a ngɛ diblii mi ke, ‘Nyɛ je nyɛ he kpo!’
A maa ye ní ngɛ gbɛjegbɛ ɔmɛ a he,
Nɛ a maa ye ní ngɛ blɔ ɔmɛ* tsuo a he.
10 Hwɔ be mɛ yee, nɛ kuma be mɛ yee,
Nɛ kɔɔhiɔ nɛ mi dɔ la loo pu la hu be mɛ sããe.
Ejakaa nɔ nɛ e na mɛ mɔbɔ ɔ maa nyɛɛ a hɛ mi,
Nɛ e maa tsɔɔ mɛ blɔ kɛ be ngɛ nyu hɛngmɛhi a he.
11 Ma ha nɛ ye yoku ɔmɛ tsuo maa pee blɔ,
Nɛ ma wo ye gbɛjegbɛ ɔmɛ a nɔ.
12 Hyɛ! Nihi maa je tsitsaa lokoo kɛ ba,
Nɛ hyɛ! Ni komɛ maa je yiti je kɛ pusinɔ he kɛ ba,
Nɛ ni komɛ hu maa je Sinim zugba a nɔ kɛ ba.”
13 Mo hiɔwe, o kɛ bua jɔmi nɛ he ose, nɛ mo zugba, mo nya.
Yoku ɔmɛ kɛ bua jɔmi nɛ he ose.
Ejakaa Yehowa wo e we bi ɔmɛ a bua,
Nɛ e na lɛ nitsɛ e we bi nɛ a hao ɔ mɔbɔ.
14 Se Zion ya nɔ nɛ e de ke:
“Yehowa kua mi, nɛ Yehowa hɛ je ye nɔ.”
15 Anɛ binyɛ hɛ ma nyɛ maa je e bi nɛ ngɛ nyɔ nya a nɔ lo?
Anɛ e mi mi be lɛ sãe ngɛ e mi mi bi ɔ he lo?
Ke yi nɛ ɔmɛ a hɛ je nɔ po, ye hɛ be o nɔ jee kɔkɔɔkɔ.
16 Hyɛ! I ngma o biɛ ngɛ ye dɛ mi.*
O gbogbo ɔmɛ ngɛ ye hɛ mi be fɛɛ be.
17 O bimɛ ɔmɛ maa ye oya kɛ kpale kɛ ba.
Nihi nɛ a ku mo ngɔ pue si nɛ a kpata o hɛ mi ɔ maa je o he kɛ ho.
18 Wo o yi nɔ nɛ o hyɛ o he kɛ kpe.
Mɛ tsuo a ngɛ a he nya buae.
A ma o ngɔ.
Yehowa ke, “Be abɔ nɛ i ngɛ nɛ ɔ,
O maa ngɔ mɛ tsuo kɛ ha o he kaa junehi,
Nɛ o maa fi mɛ kɛ wo o he kaa bɔ nɛ ayɛflo woɔ junehi ɔ.
19 E ngɛ mi kaa a puɛ o hi he ɔmɛ nɛ a fɔɔ si gu, nɛ a kpata o zugba a hɛ mi mohu lɛɛ,
Se amlɔ nɛ ɔ, nihi a he maa hiɛ ngɛ lejɛ ɔ nɛ a he be mɛ kpee,
Nɛ nihi nɛ a mi mo ɔ maa hi tsitsaa lokoo.
20 O maa nu nɛ bimɛ nɛ a fɔ be mi nɛ o bimɛ gbo ɔ ngɛ dee ke,
‘Hiɛ ɔ klee we ha mi.
Ha mi he ko ngɛ hiɛmɛ nɛ ɔ nɛ ma hi.’
21 Nɛ o ma de ngɛ o tsui mi ke,
‘Mɛnɔ lɛ e fɔ bimɛ nɛ ɔmɛ ha mi?
Ejakaa i ji yo nɛ e bimɛ gbo, i ji yosa,
A ngɔ mi kɛ je ye zugba a nɔ, nɛ a wo mi tsu.
Mɛnɔ lɛ e tsɔse mɛ?
Hyɛ! E piɛ imi nɔ kake too pɛ,
Lɔ ɔ jije a je kɛ ba?’”
22 Nɔ́ nɛ Nyɔmtsɛ Matsɛ Yehowa ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ:
“Hyɛ! Ma wo ye nine nɔ kɛ tsɔɔ je ma amɛ,
Nɛ ma wo ye we okadi* ɔ nɔ kɛ tsɔɔ ma amɛ.
A ma wo o binyumu ɔmɛ ngɛ a kɔni bɔkɔ mi* kɛ ba,
Nɛ a ma wo o biyi ɔmɛ ngɛ a konɔ.
23 Matsɛmɛ ma sɔmɔ mo,
Nɛ matsɛmɛ ɔmɛ a biyi ɔmɛ ma ha nyɛ bimɛ nyɔ.
A ma kplã si ha mo, nɛ a kɛ a hɛ mi ma bu zugba
Nɛ a ma lɔ o nane he bunyuku,
Kɛkɛ ɔ, o ma ná le kaa imi ji Yehowa;
Nihi nɛ a ngɔɔ a hɛ kɛ fɔɔ ye nɔ ɔ, zo be mɛ gbee.”
24 Nihi nɛ nyumu he walɔ nuu mɛ ɔ, anɛ nɔ ko ma nyɛ ma kpɔ̃ mɛ ngɛ e dɛ lo?
Anɛ nɔ ko ma nyɛ ma kpɔ̃ nihi nɛ yi mi walɔ nuu mɛ nyɔguɛ ɔ lo?
25 Se nɔ́ nɛ Yehowa ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ:
“Nihi nɛ nyumu he walɔ ɔ nuu mɛ nyɔguɛ ɔ po, a ma kpɔ̃ mɛ ngɛ e dɛ,
Nɛ nihi nɛ yi mi walɔ ɔ nuu mɛ ɔ hu, a ma kpɔ̃ mɛ.
Ma te si kɛ wo nihi nɛ a teɔ si kɛ woɔ mo ɔ,
Nɛ ma he o bimɛ ɔmɛ a yi wami.
26 Ma ha nɛ nihi nɛ ngɛ mo yi mi wae ɔ maa ye mɛ nitsɛmɛ a he lo,
Nɛ mɛ nitsɛmɛ a muɔ maa de mɛ kaa wai dɔkɔdɔkɔ.
50 Nɔ́ nɛ Yehowa ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ:
“Gba mi pomi womi nɛ i kɛ ngmɛɛ nyɛ nyɛ ɔ he ɔ, jije e ngɛ?
Nɛ nihi nɛ i hɛɛ mɛ hiɔ ɔ, a kpɛti mɛnɔ lɛ i jua nyɛ ngɔ ha?
Hyɛ! Nyɛ nitsɛmɛ nyɛ tɔmihi a he je nɛ a jua nyɛ ɔ nɛ,
Nɛ nyɛ nitsɛmɛ nyɛ yayamihi a he je nɛ a fiee nyɛ nyɛ ɔ nɛ.
2 “Mɛni he je nɛ benɛ i ba a, nɔ ko be hiɛ ɔ?
Mɛni he je nɛ benɛ i tsɛ ɔ, nɔ ko he we nɔ ɔ?
Anɛ ye nine ngɛ kpiti tsɔ pe bɔ nɛ ma nyɛ ma kpɔ̃ nyɛ lo?
Anɛ i be he wami nɛ ma kɛ kpɔ̃ nyɛ lo?
Hyɛ! I kãa wo ɔ hɛ mi nɛ e siɔ;
I haa nɛ pahi plɛɔ peeɔ nga kplanaa.
Kuma yeɔ lohi nɛ ngɛ mi ɔ nɛ a gboɔ,
Nɛ a saa ejakaa a nɛ́ nyu.
3 I ngɔ diblii kɛ ha hiɔwe ɔ,
Nɛ i ngɔ kpekpe kɛ pee e he hami nɔ́.”
E tsɛ̃ɛ̃ɔ mi mɔtu fɛɛ mɔtu;
E woɔ ye tue nɔ konɛ ma bu tue kaa ní kaselɔ.
5 Nyɔmtsɛ Matsɛ Yehowa bli ye tue,
Nɛ i tsɔ we atuã.
I gba we kɛ yɛ blɔ kpa nɔ.
6 I plɛ ye se mi kɛ ha nihi nɛ a ngɛ mi kpa fiaae ɔ
Nɛ i plɛ ye tsitsa kɛ ha nihi nɛ a ngɛ ye kpɛni bwɔmi hiaae ɔ.
I kɛ ye hɛ mi laa we hɛ mi si puemi níhi kɛ lada.
7 Se Nyɔmtsɛ Matsɛ Yehowa maa ye bua mi.
Lɔ ɔ he je nɛ ye hɛ mi be si puee ɔ nɛ.
Lɔ ɔ he je nɛ i ha nɛ ye hɛ mi pee kaa tɛ nɛ he wa a nɛ,
Nɛ i le kaa ye hɛ mi be si puee.
8 Nɔ nɛ bu mi dalɔ ɔ ngɛ ye kasa nya.
Mɛnɔ ma nyɛ maa po ye nya?*
É ha nɛ waa te si kɛ da si.*
Mɛnɔ lɛ e kɛ mi ngɛ sane?
É hɛ lɛ kɛ su ye he.
9 Hyɛ! Nyɔmtsɛ Matsɛ Yehowa maa ye bua mi.
Mɛnɔ lɛ e maa bu mi fɔ?
Hyɛ! Mɛ tsuo a maa pee kaa tako.
Nɛ wɔyewɔye maa ye mɛ.
10 Mɛnɔ lɛ e ngɛ nyɛ kpɛti nɛ e yeɔ Yehowa gbeye,
Nɛ e buɔ e sɔmɔlɔ ɔ gbi tue?
Mɛnɔ lɛ e nyɛɛ diblii kpii mi nɛ́ la ko be lejɛ ɔ?
Ha nɛ e ngɔ e hɛ kɛ fɔ Yehowa biɛ ɔ nɔ, nɛ e kpasa e Mawu ɔ.*
11 “Hyɛ! Nyɛ nihi tsuo nɛ nyɛ ngɛ la slɛe,
Nɛ nyɛ haa nɛ la kpɛɔ ɔ,
Nyɛɛ nyɛɛ ngɛ nyɛ la a nya,
Ngɛ la nɛ nyɛ slɛ nɛ e ngɛ tsoe ɔ nya.
Nɔ́ nɛ nyɛ ma ná kɛ je ye dɛ ji nɛ ɔ nɛ:
Nyɛ maa hwɔ si ngɛ piimi mi.
51 “Nyɛɛ bu mi tue, nyɛ nihi nɛ nyɛ hlaa dami se blɔ ɔ,
Nyɛ nihi nɛ nyɛ ngɛ Yehowa se blɔ hlae ɔ.
Nyɛɛ hyɛ tɛsa a nɛ a je nyɛ kɛ je mi ɔ
Kɛ tɛ tsuami he ɔ, he nɛ a tsua nyɛ ngɛ ɔ.
2 Nyɛɛ hyɛ nyɛ tsɛ Abraham
Kɛ nyɛ nyɛ Sara, nɔ nɛ e fɔ nyɛ ɔ.*
Ejakaa benɛ ma tsɛ Abraham ɔ, lɛ nɔ kake pɛ,
Se i jɔɔ lɛ nɛ i ha nɛ e he ba hiɛ.
3 Yehowa maa wo Zion bua.
E maa wo e níhi nɛ a hɛ mi kpata a tsuo a bua,
E ma ha nɛ e nga a nɔ maa pee kaa Eden,
Nɛ e nga kplanaa a nɔ maa pee kaa Yehowa abɔɔ ɔ.
Bua jɔmi kɛ nyami
Kɛ sina kɛ la ngɔngɔɛ maa hi e mi.
4 Oo ye we bi, nyɛɛ bu mi tue,
Ye ma, nyɛ ta tue ha mi.
Ejakaa i kɛ mlaa ko ma ha,
Nɛ i kɛ ye dami ɔ maa ma si kaa kane kɛ ha je ma amɛ.
5 Ye dami ɔ su si ta.
Ye yi wami hemi ɔ maa je kpo,
Nɛ ye kɔni maa kojo je ma amɛ.
Ye nɔ lɛ zugba kpɔhi nɛ nyu bɔle mɛ ɔ maa ngɔ a hɛ kɛ fɔ,
Nɛ a maa mlɛ ye kɔni ɔ.*
6 Nyɛ wo nyɛ yi nɔ nɛ nyɛɛ hyɛ hiɔwe,
Nɛ nyɛɛ hyɛ zugba a nɛ ngɛ hiɔwe sisi ɔ.
Ejakaa hiɔwe ɔ maa laa kaa lasuku;
Zugba a ma puplee kaa tako,
Nɛ nihi nɛ a ngɛ nɔ ɔ ma gbo kaa pwɔmihi.*
Se ye yi wami hemi ɔ maa hi si kɛ ya daa,
Nɛ ye dami ɔ se be poe gblegbleegble.*
7 Nyɛɛ bu tue nyɛ nihi nɛ nyɛ le nɔ́ nɛ da,
Nyɛ nihi nɛ ye mlaa a* ngɛ nyɛ tsui mi.
Munyu nɛ nimli adesahi ngɛ tue kɛ ngɛ mi sie ɔ nɛ ko wo nyɛ he gbeye,
Nɛ a jɛmi munyu ɔmɛ hu nɛ ko wo nyɛ he gbeye.
8 Ejakaa wɔyewɔye maa ye mɛ kaa tade;
Wɔyewɔye* maa ye mɛ kaa bo nɛ a kɛ lohwe he bwɔmi pee.
Se ye dami ɔ maa hi si kɛ maa ya neneene,
Nɛ ye yi wami hemi ɔ maa hi si yi nɔhi tsuo.”
9 Oo Yehowa kɔni!
Moo tee si! Tee si nɛ o ngɔ he wami kɛ ha o he kaa bo,
Tee si kaa bɔ nɛ o pee blema a, kaa bɔ nɛ o pee yi nɔhi nɛ be ɔ.
Anɛ pi mo nɛ o ywia Rahab* wɔtsɔwɔtsɔ ɔ lo?
Anɛ pi mo nɛ o gbɔ wo mi lohwe ngua a nɔ́ ɔ lo?
10 Anɛ pi mo nɛ o ha nɛ wo nɛ mi kuɔ ɔ mi nyu ɔ si ɔ lo?
Anɛ pi mo nɛ o je blɔ kɛ gu wo nɛ mi kuɔ ɔ mi kɛ ha nihi nɛ o kpɔ̃ mɛ ɔ nɛ a nyɛɛ nɔ kɛ po wo ɔ lo?
11 Nihi nɛ Yehowa kpɔ̃ mɛ ɔ maa kpale kɛ ba.
A kɛ bua jɔmi ma he ose kɛ ba Zion,
Nɛ bua jɔmi nɛ se pui maa hi a yi kaa jlasi.*
A ma nya, nɛ a bua maa jɔ wawɛɛ,
Nɛ aywilɛho kɛ kɔmɔ yemi maa be kɛ ho.
12 “Imi nitsɛ lɛ i ngɛ o bua woe.
Mɛni he je nɛ e sa kaa o ye nɔmlɔ adesa nɛ ma gbo ɔ gbeye?
Mɛni he je nɛ e sa kaa o ye nɔmlɔ bi nɛ e ma ngla kaa bɔ nɛ nga mumu nglaa a gbeye?
13 Mɛni he je nɛ o hɛ je Yehowa o Bɔlɔ ɔ,
Nɔ nɛ e bli hiɔwe ɔ mi nɛ e fia zugba a sisi tomi ɔ nɔ ɔ?
Daa ligbi ɔ, o yeɔ nɔ nɛ e ngɛ mo yi mi wae* ɔ we abofu ɔ gbeye,
Kaa nɔ́ nɛ e ma nyɛ ma kpata o hɛ mi.
Amlɔ nɛ ɔ, jije yi mi walɔ ɔ we abofu ɔ ngɛ?
14 E be kɛe nɛ a maa ngmɛɛ nɔ nɛ a wo lɛ kɔsɔkɔsɔ nɛ e mi dɔ ɔ he.
E be gboe, e be muɔ mi yae,
Nɛ e nya mi ngma be lɛ bɔe.
15 Se imi ji Yehowa o Mawu ɔ nɛ,
Nɔ nɛ e klɛɔ wo ɔ mi nɛ e haa nɛ e we oslɔke ɔmɛ peeɔ hamahama a,
—e biɛ ji Yehowa tabohiatsɛ.
16 Ma ngɔ ye munyu ɔ kɛ wo o nya mi,
Nɛ ma ngɔ ye nine hɔ̃ ɔ kɛ ha o nɔ,
Bɔ nɛ pee nɛ ma ngɔ hiɔwe ɔ kɛ ma si, nɛ ma fia zugba a sisi tomi ɔ
Nɛ ma de Zion ke, ‘Ye ma ji mo.’
17 O hɛ nɛ tsɛ̃! O hɛ nɛ tsɛ̃! Tee si, O Yerusalem,
Mo nɛ o nu nɔ́ nɛ ngɛ Yehowa we abofu kplu nɛ e hɛɔ mi ɔ.
O nu nɔ́ nɛ ngɛ e kɔnkɔ ɔ mi;
Kplu nɛ haa nɛ nɔ dedeɔ ɔ, o lɔ mi tsuo.
18 E bimɛ nɛ e fɔ ɔ, a kpɛti nɔ ko be nɛ maa tsɔɔ lɛ blɔ,
Nɛ bimɛ nɛ e tsɔse ɔ, a kpɛti nɔ kake po be nɛ maa ta e dɛ mi.
19 Níhi enyɔ nɛ ɔ lɛ maa ba o nɔ.
Hɛ mi kpatami kɛ puɛmi, hwɔ kɛ klaate!
Mɛnɔ lɛ e maa ye o he kɔmɔ?
Mɛnɔ lɛ e maa wo o bua?
20 O bimɛ ɔmɛ hɛli.
A pueɔ si ngɛ blɔ ɔmɛ a he*
Kaa nga mi jijɔhi nɛ a du ya.
Yehowa we abofu ɔ kɛ o Mawu tue gblami ɔ hyi mɛ tɔ.”
21 Lɔ ɔ he ɔ, i kpa mo pɛɛ nɛ o bu nɔ́ nɛ ɔ tue,
Mo yo nɛ o hao nɛ o de, pohu pi wai nɛ o nu.
22 Nɔ́ nɛ Yehowa o Nyɔmtsɛ ɔ, o Mawu ɔ nɛ fãa e we bi a he ɔ ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ:
“Hyɛ! Ma kpɔ̃ kplu nɛ haa nɛ nɔ dedeɔ ɔ ngɛ o dɛ,
Nɛ ji kɔnkɔ ɔ, ye we abofu kplu ɔ;
O be nɔ́ nɛ ngɛ mi ɔ nue hu.
23 Ma ngɔ kɛ wo nihi nɛ a waa mo yi mi ɔ a dɛ,
Nihi nɛ a de mo* ke, ‘Ba si nɛ waa nyɛɛ kɛ be ngɛ o nɔ ɔ!’
Lɔ ɔ he ɔ, o ngɔ o se mi kɛ pee zugba,
O ngɔ kɛ pee blɔ kɛ ha mɛ konɛ a nyɛɛ nɔ.”
52 Oo Zion, O hɛ nɛ tsɛ̃! O hɛ nɛ tsɛ̃! Ngɔɔ he wami kɛ ha o he kaa bo!
Oo Yerusalem, ma klɔuklɔu, wo o tadehi nɛ a ngɛ fɛu ɔ!
Ejakaa mɔmlɔtɔtsɛmɛ kɛ nihi nɛ a he tsɔ we be o mi sɛe hu.
2 Oo Yerusalem, huanya o he bunyuku ɔ kɛ pue si, tee si nɛ o hi si.
Oo Zion biyo nɛ a nu mo, je pã nɛ a kɛ wo o kuɛ ɔ.
3 Ejakaa nɔ́ nɛ Yehowa ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ:
“Tsa pi sika nɛ a kɛ he nyɛ,
Nɛ pi sika nɛ a kɛ ma kpɔ̃ nyɛ.”
4 Ejakaa nɔ́ nɛ Nyɔmtsɛ Matsɛ Yehowa ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ:
“Kekle ɔ, ye we bi ɔmɛ kple kɛ ho Egipt ya nɛ a hi lejɛ ɔ kaa ma se bi;
Nɛ Asiriabi ɔmɛ wa mɛ yi mi yaka gu.”
5 Yehowa ke, “Amlɔ nɛ ɔ, mɛni ma pee ngɛ hiɛ ɔ?
Ejakaa a ngɔ ye ma a kɛ ho yaka gu.
Nihi nɛ a ngɛ a nɔ yee ɔ ya nɔ nɛ a ngɛ a he nɔ woe,” Yehowa lɛ de,
“Nɛ daa ligbi ɔ, a gbeɔ ye biɛ ɔ he guɛ.
6 Lɔ ɔ he je ɔ, ye ma a maa le ye biɛ;
Lɔ ɔ he je ɔ, a maa le ngɛ jamɛ a ligbi ɔ nɔ kaa imi lɛ i ngɛ munyu tue ɔ nɛ.
Hyɛ, imi lɛ i ngɛ munyu tue ɔ nɛ!”
7 Hyɛ bɔ nɛ nɔ nɛ ngɔ sane kpakpa kɛ ma a nanehi a he ngɛ fɛu ngɛ yoku ɔmɛ a nɔ ha,
Nɔ nɛ e ngɛ tue mi jɔmi jajee,
Nɛ́ e ngɔ nɔ́ kpakpa ko he sane kpakpa kɛ ma a,
Nɔ nɛ e ngɛ yi wami hemi jajee,
Nɛ́ e ngɛ Zion dee ke: “O Mawu ɔ ba pee Matsɛ!” ɔ
8 Bu tue! O buli ɔmɛ wo a gbi nɔ.
Mɛ tsuo a pee kake kɛ ngɛ ose hee,
Ejakaa ke Yehowa bua Zion nya kɛ kpale ba a, a maa na paa.*
9 Yerusalem ma nɛ hɛ mi kpata, nyɛ bua nɛ jɔ, nɛ nyɛɛ pee kake kɛ he ose,
Ejakaa Yehowa wo e ma a bua; e kpɔ̃ Yerusalem.
10 Yehowa je e kɔni klɔuklɔu ɔ kpo ngɛ je ma amɛ tsuo a hɛ mi;
Zugba a nyagbe he ɔmɛ tsuo maa na yi wami hemi níhi nɛ wa Mawu ɔ pee ɔ.*
11 Nyɛɛ hɛ nyɛ he, nyɛɛ hɛ nyɛ he, nyɛɛ je lejɛ ɔ, nyɛ ko ta nɔ́ ko nɛ he tsɔ we he!
Nyɛɛ je e mi, nyɛ ha nɛ nyɛ he nɛ tsɔ,
Nyɛ nihi nɛ nyɛ tloo Yehowa we ɔ ní klɔuklɔu ɔmɛ.
12 Ejakaa pi gbeye nɛ nyɛɛ kɛ maa je,
Nɛ nyɛ be fo tue hulɔ,
Ejakaa Yehowa maa nyɛɛ nyɛ hɛ mi kɛ ho,
Nɛ Israel Mawu ɔ maa hi nyɛ se nɛ e maa po nyɛ he piɛ.
13 Hyɛ! Ye sɔmɔlɔ ɔ kɛ hɛ si kami ma tsu ní.
A ma wo e nɔ gojoo,
A ma wo e nɔ nɛ a maa wo e hɛ mi nyami wawɛɛ.
14 Kaa bɔ nɛ nihi fuu hyɛ lɛ nɛ a nya kpɛ a he ɔ
—Ejakaa a puɛ e nɔmlɔ tso su kulaa pe adesa kpahi a nɔ́
Nɛ a puɛ e he fɛu ɔ kulaa pe nimli kpahi a nɔ́—
15 Jã nɛ e ma ha nɛ je mahi fuu a nya maa kpɛ a he.
Matsɛmɛ ma ma a nya* ngɛ e hɛ mi,
Ejakaa a maa na nɔ́ nɛ a de we mɛ ɔ
Nɛ a ma susu nɔ́ nɛ a nui he ɔ he.
53 Mɛnɔ lɛ e he nɔ́ nɛ e nu kɛ je wa ngɔ ɔ ye?*
Nɛ Yehowa kɔni ɔ, mɛnɔ lɛ a je kpo kɛ tsɔɔ?
2 E ma tsɛ̃ kaa tso kɔni ngɛ e* hɛ mi, kaa tso sipoku nɛ je kpo ngɛ zugba gbigbli nɔ.
Pi nɔ ko ji lɛ, nɛ hɛ mi nyami ko hu e be;
Nɛ ke wa na lɛ ɔ, nɔ́ ko nɔ́ ko be e he nɛ gblaa wɔ kɛ suɔ e he.*
E ngɛ kaa nɔ́ nɛ a ngɔ e hɛ mi kɛ laa wɔ.*
Nihi bui lɛ, nɛ wa nɛ lɛ kaa se nami ko ngɛ e he.
4 Niinɛ, lɛ nitsɛ lɛ e tloo wa hiɔ ɔmɛ,
Nɛ e wo wa nɔ́ nami ɔmɛ.
Se wa bu lɛ kaa nɔ ko nɛ Mawu gbla e tue, nɛ e fia lɛ nɔ́, nɛ e ha nɛ e na nɔ́.
5 Se a gbɔ̃ lɛ nɔ́ ngɛ wa yayami ɔmɛ a he je;
A wa lɛ yi mi wawɛɛ ngɛ wa tɔmi ɔmɛ a he je.
A gbla e tue bɔ nɛ pee nɛ wa tue mi nɛ jɔ wɔ,
Nɛ e pa amɛ a he je ɔ, wa ná tsami.
6 Wɔ tsuo wa laa blɔ kaa tohi,
Nɔ fɛɛ nɔ ngɔ lɛ nitsɛ e blɔ,
Nɛ Yehowa ha nɛ wɔ tsuo wa yayami ɔmɛ ba tloo lɛ.
7 A nyɛ e nɔ, nɛ e ngmɛ blɔ nɛ a wa lɛ yi mi,
Se e kpɛ we e kuɛ si.
A ngɔ lɛ kɛ ho kaa jijɔ nɛ a yaa gbe lɛ,
Kaa bɔ nɛ jijɔ eyo peeɔ kpoo ngɛ e he bwɔmi sãlɔ hɛ mi ɔ,
Nɛ e kpɛ we e kuɔ si.
8 A nyɛ e nɔ,* nɛ a kɛ lɛ ho be mi nɛ a kojo we lɛ ngɛ dami nya;
Nɛ mɛnɔ lɛ e ma gba e he nya kaa e maa le e yi nɔ ɔ he sane?*
Ejakaa a po lɛ kɛ je hɛ kali a zugba a nɔ;
A fiaa lɛ nɔ́* ngɛ ye ma a tɔmi ɔ he je.
9 Nɛ a to yɔkɔ ha lɛ ngɛ yayami peeli a kpɛti,
Nɛ benɛ e gbo ɔ, a pu lɛ kɛ piɛ niatsɛmɛ a he,*
Pohu e pee we yayami ko,*
Nɛ sisimi munyu ko hu ji e nya hyɛ.
10 Se e ji Yehowa suɔmi nya* kaa a fiaa lɛ ní, nɛ e ngmɛ blɔ nɛ e nu hiɔ.
Ke o maa ngɔ e wami* kɛ ha kaa fɔ yemi afɔle ɔ,
E maa na e nina a,* e ma ha nɛ e wami se maa kɛ,
Nɛ kɛ gu e nɔ ɔ, Yehowa suɔmi nya ní peemi maa ye manye.
11 Akɛnɛ e* ngɛ haoe he je ɔ, e maa na, nɛ e tsui maa nɔ e mi.
Ngɛ e nile ɔ nya a, dalɔ ɔ, nɛ ji ye sɔmɔlɔ ɔ
Ma ha nɛ nihi babauu ma ba pee dali,
Nɛ e maa tloo a tɔmi ɔmɛ.
12 Lɔ ɔ he je ɔ, ma ha lɛ he ko ngɛ nihi babauu a kpɛti,
Nɛ e kɛ he wali maa dla ta yibu ní
Ejakaa e kɛ e wami* fɔ si kɛ ya si gbenɔ mi
Nɛ a kane lɛ kɛ piɛɛ yayami peeli a he;
E tloo nihi babauu a he yayami,
Nɛ e da mi kɛ ha yayami peeli.
54 “Mo yosa nɛ o fɔ we, o kɛ bua jɔmi nɛ he ose!
Mo nɛ o kɔ̃ɔ̃ we hiɛ, o bua nɛ jɔ nɛ o nya kɛ bua jɔmi,
Ejakaa nɔ nɛ a kua lɛ ɔ binyumuhi* hiɛ
Pe yo nɛ e ngɛ huno* ɔ binyumuhi,” Yehowa lɛ de.
2 “Ha nɛ o bo tsu ɔ mi nɛ bli gbajaa.
Ha nɛ o bo tsu ngua a he bo ɔ mi nɛ bli.
Gblaa mi wawɛɛ, ha nɛ bo tsu kpa amɛ nɛ a ka,
Nɛ o ha nɛ o bo tsu plɛɛko ɔmɛ a he nɛ wa.
3 Ejakaa o mi ma bli kɛ ya hiɔ nɔ kɛ muɔ nɔ.
O nina maa ye je mahi a nɔ,
Nɛ a ma ya hi ma doku ɔmɛ a mi.
4 Koo ye gbeye, ejakaa o hɛ mi be si puee;
Nɛ ko ha nɛ zo nɛ pee mo, ejakaa o nine be si nyɛe.
O hɛ maa je zo nɛ gbe mo ngɛ o nihe mi ɔ nɔ,
Nɛ o be o hɛ mi nɛ pue si benɛ o huno ɔ gbo ɔ kaie hu.”
5 Ejakaa o Bɔlɔ* Ngua a ngɛ kaa o huno,*
E biɛ ji Yehowa tabohiatsɛ,
Nɛ Israel Nɔ Klɔuklɔu ɔ ji o Kpɔlɔ,
A ma tsɛ lɛ ke je ɔ tsuo Mawu.
6 Yehowa tsɛ mo kaa yogbayo nɛ a kua lɛ nɛ e ngɛ aywilɛho yee,*
Kaa yo nɛ a kpee lɛ ngɛ e yihe mi nɛ a kua lɛ,” o Mawu ɔ lɛ de.
7 “I kua mo be kpiti ko,
Se i kɛ mɔbɔ nami maa kpale bua o nya kɛ ba ekohu.
8 Benɛ ye mi mi fu wawɛɛ ɔ,* i ngɔ ye hɛ mi kɛ laa mo be bɔɔ,
Se i kɛ neneene suɔmi maa na mo mɔbɔ, Yehowa, o Kpɔlɔ ɔ lɛ de.
9 Enɛ ɔ ngɛ kaa Noa be ɔ mi kɛ ha mi.
Kaa bɔ nɛ i kã kita kaa Noa be ɔ mi nyu be zugba a hɛ mi hae hu ɔ,
Jã nɛ i kã kita kaa ye mi mi be nyɛ fue hu, nɛ i be nyɛ hɛ mi kae hulɔ.
10 Yoku ɔmɛ ma nyɛ maa je a da he,
Nɛ yoku wawi ɔmɛ ma nyɛ ma mimiɛ,
Se i be ye suɔmi nɛ se pui ɔ jee ngɛ o nɔ,
Nɛ ye tue mi jɔmi somi ɔ hu be mimiɛe, Yehowa, nɔ nɛ naa mo mɔbɔ ɔ lɛ de.
11 Oo mo yo nɛ o hao, mo nɛ kɔɔhiɔ fia mo kɛ ya kɛ ba, nɛ o be bua wolɔ,
I ngɔ mɔɔta nɛ he wa kɛ ngɛ o tɛ ɔmɛ fiae
Nɛ i ngɔ safiro kɛ fia o sisi tomi ɔ.
12 I kɛ rubi tɛ lɛ maa fia o gbogbo ɔ yi mi,
Nɛ i kɛ tɛhi nɛ a ngɛ kpɛe* maa pee o we agbo ɔmɛ
Nɛ i kɛ tɛhi nɛ a he jua wa maa fia o huzu ɔmɛ tsuo.
14 O nane maa pi si ngɛ dami mi.
A ma je yi mi wami kɛ je o he kɛ ya tsitsaa,
O be nɔ́ ko nɔ́ ko gbeye yee, nɛ nɔ́ ko nɔ́ ko be o he gbeye woe,
Ejakaa e be o he sue.
15 Ke nɔ ko ba tua mo ɔ,
Pi imi nɛ i tsɔ lɛ.
Nɔ fɛɛ nɔ nɛ e ma ba tua mo ɔ maa nɔ ngɛ o nya.”
Imi nɔuu lɛ i bɔ nɔ nɛ kpataa nɔ hɛ mi ɔ, konɛ e kpata nɔ hɛ mi.
17 Ta hwumi nɔ́ ko be nɛ a maa sɔ̃ kɛ si nyɛ nɛ e maa ye manye,
Nɛ lilɛ fɛɛ lilɛ nɛ maa te si kɛ wo nyɛ ngɛ kojomi he ɔ, a maa bu lɛ fɔ.
Enɛ ɔ ji Yehowa sɔmɔli a weto ní,*
Nɛ a dami ɔ je ye ngɔ,” Yehowa lɛ de.
55 Nyɛɛ ba, nyɛ nihi tsuo nɛ kuma ngɛ nyɛ yee, nyɛɛ ba nyu ɔ he!
Nyɛ nɛ nyɛ be sika, nyɛɛ ba, nyɛ ba wo nɛ nyɛɛ ye!
Ee, nyɛɛ ba, nyɛ ba he wai kɛ nyɔ nyu, pi sika nɛ nyɛɛ kɛ ma he, nɛ jua ko be he.
2 Mɛni he je nɛ nyɛɛ kɛ sika heɔ nɔ́ nɛ tsa pi niye ní,*
Nɛ mɛni he je nɛ nyɛ puɛɔ sika nɛ́ nyɛ ná a* kɛ heɔ nɔ́ nɛ be nyɛ tɔe?
3 Nyɛ ta tue nɛ nyɛɛ ba ye ngɔ.
Nyɛɛ bu tue nɛ nyɛ* maa hi wami mi,
Nɛ bɔ fɛɛ bɔ nɛ e ji ɔ, i kɛ nyɛ maa so neneene somi
Ngɛ suɔmi nɛ se pui nɛ i wo David si ngɛ he ɔ nya. Si womi nɛ ɔ ji anɔkuale.*
4 Hyɛ! I pee lɛ odase kɛ ha je ma amɛ,
I pee lɛ je ma amɛ a hɛ mi nyɛɛlɔ kɛ a nyatsɛ.
5 Hyɛ! O ma tsɛ je ma ko nɛ o li lɛ,
Nɛ je ma ko nɛ e li mo ɔ mi bi maa tu fo kɛ ba o ngɔ,
Ngɛ Yehowa o Mawu ɔ, Israel Nɔ Klɔuklɔu ɔ he je,
Ejakaa e maa wo o hɛ mi nyami.
6 Nyɛ hla Yehowa be mi nɛ nyɛ maa na lɛ.
Nyɛ tsɛ lɛ be mi nɛ e he kɛ we nɛ ɔ.
7 Yiwutsotsɛ nɛ kua e blɔ,
Nɛ́ yayami peelɔ nɛ e tsake e juɛmi;
É kpale kɛ ba Yehowa, nɔ nɛ e maa na lɛ mɔbɔ ɔ ngɔ,
É ba wa Mawu ɔ ngɔ, ejakaa e kɛ maa ke lɛ kulaa.
8 “Ejakaa e slo ye susumihi ngɛ nyɛ susumihi a he,
Nɛ nyɛ blɔ ɔmɛ ngɛ ekpa ngɛ ye blɔ ɔmɛ a he,” Yehowa lɛ de.
9 “Kaa bɔ nɛ hiɔwe nɔ kuɔ pe zugba a,
Jã nɛ ye blɔ ɔmɛ a nɔ kuɔ pe nyɛ blɔ ɔmɛ
Nɛ ye susumi ɔmɛ hu pã nyɛ susumi ɔmɛ.
10 Ejakaa kaa bɔ nɛ hiɔmi kɛ snoo nɛɔ kɛ jeɔ hiɔwe
Nɛ e kpale we kɛ yɛ lejɛ ɔ kɛ ya siɔ e pɔɔ zugba, nɛ e haa nɛ níhi puɛɔ nɛ e haa nɛ ní baa,
Nɛ́ e haa ní dulɔ ɔ wu nɛ e ma du, kɛ e yelɔ ɔ hu niye ní nɛ e maa ye ɔ,
11 Jã nɛ munyu nɛ jeɔ ye nya a maa hi.*
E be kpalee kɛ ba ye ngɔ yaka gu,
Mohu ɔ, e ma tsu nɔ́ nɛ i suɔ ɔ* he ní kokooko,
Nɛ bɔ fɛɛ bɔ nɛ ji ɔ, e maa ye manye ngɛ nɔ́ nɛ i tsɔ lɛ ke e ya tsu ɔ mi.
12 Ejakaa nyɛɛ kɛ bua jɔmi maa je kpo,
Nɛ ma kpale nyɛ kɛ ba ngɛ tue mi jɔmi mi.
Yoku ɔmɛ kɛ yoku wawi ɔmɛ tsuo ma nya ngɛ o hɛ mi, nɛ a ma he ose kɛ bua jɔmi,
Nɛ zugba a nɔ tso ɔmɛ tsuo maa fia a dɛ mi.
13 Junipa tsohi maa puɛ ngɛ mio tsohi a nane mi,
Nɛ mɔmɔ tso maa puɛ ngɛ tɔgɛtɔgɛ nane mi.
Nɛ e ma ha nɛ Yehowa ma he biɛ,
Nɛ e maa pee okadi nɛ ngɛ daa nɛ e be puɛe gblegbleegble.”
56 Nɔ́ nɛ Yehowa ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ:
“Nyɛɛ ye dami sane, nɛ nyɛɛ pee nɔ́ nɛ da,
Ejakaa e be kɛe nɛ ye yi wami hemi ɔ maa ba
Nɛ́ ma je ye dami ɔ kpo.
2 Nɔ nɛ peeɔ ní nɛ ɔmɛ,
Kɛ adesa nɛ e pɛtɛɔ he wawɛɛ,
Nɛ e yeɔ He Jɔɔmi Ligbi ɔ nɛ e ble we lɛ
Nɛ e jeɔ e nine kɛ jeɔ yiwutso níhi tsuo a mi ɔ ngɛ bua jɔmi.
3 Ma se no nɛ e ngɔ e he kɛ ba mɛtɛ Yehowa he ɔ nɛ e ko de ke,
‘Yehowa ma je mi kɛ je e we bi ɔmɛ a kpɛti kokooko.’
Nɛ nɔ nɛ a puɛ lɛ* nɛ e ko de ke, ‘Hyɛ! Tso gbigbli ji mi.’”
4 Ejakaa nɔ́ nɛ Yehowa ngɛ nihi nɛ a puɛ mɛ nɛ a yeɔ he jɔɔmi ligbi ɔ, nɛ a hla kaa a maa pee nɔ́ nɛ ye bua jɔ he nɛ a maa pɛtɛ ye somi ɔ he kpɛii ɔ dee ji nɛ ɔ nɛ:
5 “Ma ha mɛ kaimi nɔ́ kɛ biɛ ngɛ ye we ɔ kɛ ye gbogbo ɔmɛ a mi,
Nɔ́ ko nɛ hi pe binyumuhi kɛ biyihi.
Ma ha mɛ biɛ nɛ ngɛ kɛ yaa neneene,
Biɛ nɛ be laae gblee.
6 Ma se bi nɛ a ba mɛtɛ Yehowa he kaa a ma sɔmɔ lɛ,
Nɛ a maa suɔ Yehowa biɛ ɔ,
Nɛ a maa pee e sɔmɔli,
Nihi tsuo nɛ a yeɔ He Jɔɔmi Ligbi ɔ, nɛ a ble we lɛ,
Nɛ a pɛtɛ ye somi ɔ he wawɛɛ ɔ,
7 Ma ngɔ mɛ kɛ ba ye yoku klɔuklɔu ɔ nɔ
Nɛ ma ha nɛ a ma nya ngɛ ye sɔlemi we ɔ.
Ma kplɛɛ a sami afɔle ɔmɛ tsuo kɛ afɔlehi nɛ a sãã ngɛ ye we afɔle sami latɛ ɔ nɔ ɔ a nɔ.
Ejakaa a ma tsɛ ye we ɔ ke he nɛ je ma amɛ tsuo ma ba sɔle ngɛ.”*
8 Nyɔmtsɛ Matsɛ Yehowa, nɔ nɛ e ngɛ Israelbi nɛ a gbɛ fia a nya buae ɔ ngɛ dee ke:
“Ma bua ni kpahi a nya kɛ ba piɛɛ nihi nɛ a bua a nya momo ɔ a he.”
9 Nyɛ nga mi lohwehi tsuo, nyɛ hue tso mi lohwehi tsuo,
Nyɛɛ ba nɛ nyɛ ba ye ní.
10 E buli ɔmɛ a hɛngmɛ yu, a ti nɔ ko nɔ ko nɛ nɔ́ nɛ maa ba.
Mɛ tsuo a ngɛ kaa gbe mumuihi, a nyɛ we hwɔmi.
A buu si, a ngɛ mumu woe falifali; a suɔ mahe hwɔmi.
11 A ji gbehi nɛ a yeɔ ní wawɛɛ;
A tɔɛ gblee.
A ji nɔ hyɛli nɛ a nui nɔ́ sisi.
Nɔ fɛɛ nɔ wo lɛ nitsɛ e blɔ;
A ti nɔ fɛɛ nɔ guɔ sisimi blɔ nɔ kɛ náa e he, nɛ a deɔ ke:
12 “Nyɛɛ ba nɛ waa nu wai bɔ ɔ,
Nɛ́ waa nu dã bɔ nɛ wa ma nyɛ.
Hwɔɔ maa pee kaa mwɔnɛ ɔ, e ma pã mwɔnɛ ɔ po!”
57 Dalɔ hɛ mi kpata,
Se pi nɔ ko kɔmɔ.
A ngɔ nihi nɛ a yeɔ anɔkuale ɔ kɛ ho,*
Nɛ nɔ ko nɔ ko yɔse we kaa a ngɔ dalɔ ɔ kɛ je
Ngɛ amanehlu ɔ he je.*
2 E sɛ tue mi jɔmi mi.
Nihi tsuo nɛ a nyɛɛ ngɛ dami mi ɔ, ngɛ a he jɔɔe ngɛ a sa amɛ a nɔ.*
3 Se nyɛɛ lɛɛ, nyɛɛ hɛ nyɛ kɛ ba,
Nyɛ nɛ nyɛ ji yo kunya yelɔ bimɛ,
Nyɛ nɛ nyɛ ji yo gba puɛlɔ kɛ tutuutu polɔ bimɛ:
4 Mɛnɔ he fɛu lɛ nyɛ ngɛ yee ɔ?
Mɛnɔ lɛ nyɛ pa nyɛ nya mi hatoo, nɛ nyɛ je nyɛ lilɛ kpo bilaa kɛ wo ɔ?
Anɛ pi yayami bimɛ ji nyɛ lo?
Anɛ pi lakpa bimɛ ji nyɛ lo?
5 Anɛ pi nyɛ nɛ akɔnɔ hyi nyɛ tɔ ngɛ tso ngua amɛ a sisi,
Ngɛ tsohi nɛ a bɔ kusuu ɔmɛ a sisi ɔ lo?
Anɛ pi nyɛ nɛ nyɛ gbeɔ jokuɛwi ngɛ dɔgba amɛ a mi,*
Kɛ tɛsa amɛ a sisi ɔ lo?
6 Dɔgba amɛ a mi tɛhi nɛ a he ngɛ tlotlootlo ɔ ji o blɔ fa mi nɔ́.
Ee, lɔ ɔmɛ ji o blɔ fa mi nɔ́.
O plɛɔ dã afɔlehi kɛ pueɔ a nɔ, nɛ o sãã nike ní afɔlehi ngɛ a nɔ.
Anɛ ye bua nɛ jɔ* ní nɛ ɔmɛ a he lo?
7 Yoku gojoo nɛ e ya hiɔwe nɔ lɛ o ngmɛ o sa a ngɛ,
Nɛ o kuɔ kɛ ya lejɛ ɔ, nɛ o ya sã afɔle.
8 O ngɔ o kaimi nɔ́ ɔ kɛ ma sinya a kɛ sinya tso ɔ se.
O je ye he, nɛ o hɛɛ o he gu;
O kuɔ kɛ ho nɛ o ya bli o sa a mi.
Nɛ o kɛ mɛ so.
O suɔ a sa nɔ hwɔmi,
Nɛ o hyɛɔ a nyumu tso.*
9 O kple kɛ ho Melek* ya kɛ o dɛ mi nu
Kɛ nu nɛ jeɔ via babauu.
O tsɔ o tsɔli ɔmɛ kɛ ho tsitsaa lokoo ya,
Nɛ o kple kɛ ya su Yɔkɔ* mi.
10 O blɔ babauu ɔmɛ a nɔ nyɛɛmi ɔ ha nɛ o gbo dengme,
Se o de we ke, ‘E ji yaka dengme!’
O ná he wami ehe.
Lɔ ɔ he je nɛ o kɔni mi jɔ̃ we ɔ nɛ.*
11 Mɛnɔ he sawale lɛ nu mo nɛ o ngɛ gbeye yee
Nɛ lɔ ɔ he je ɔ, o bɔni lakpa yemi ɔ?
O kaii we mi.
O kɛ nɔ́ ko to we o tsui mi.
I pee dii, nɛ i pui o nya mi.*
Lɔ ɔ he je ɔ, o yi mi gbeye.
12 Ma ha nɛ a maa le dami nɛ o ke o da a, kɛ o ní tsumi ɔmɛ,
Nɛ a he be se nami bae ha mo.
13 Ke o fo ya kɛ bi yemi kɛ buami ɔ,
Amaga babauu nɛ o bua nya a be mo kpɔ̃e.
Kɔɔhiɔ maa muɔ mɛ tsuo kɛ ho,
Gugwɔ mi kɔɔhiɔ kɛkɛ ma fli mɛ kɛ ho,
Se nɔ nɛ saa we ngɛ ye ngɔ ɔ, zugba a maa pee e nɔ́
Nɛ e maa hi ye yoku klɔuklɔu ɔ nɔ.
14 Nɛ a ma de ke, ‘Nyɛ gba blɔ, nyɛ gba blɔ! Nyɛ dla blɔ ɔ nɔ!
Nyɛ je blɔ tsimi nɔ́ fɛɛ blɔ tsimi nɔ́ kɛ je ye we bi ɔmɛ a blɔ mi.’”
15 Ejakaa nɔ́ nɛ Nɔ Nɛ E Nɔ Kuɔ Gojoo,
Nɛ e ngɛ daa, nɛ e biɛ ngɛ klɔuklɔu ɔ ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ:
“I ngɛ he nɛ nɔ kuɔ nɛ e ngɛ klɔuklɔu,
Se i kɛ nihi nɛ a tsui ku nɛ a ní ngɛ mɔbɔ ɔ lɛ ngɛ,
Konɛ ma wo nihi nɛ a ní ngɛ mɔbɔ ɔ a bua,
Nɛ ma wo nihi nɛ a tsui ku ɔ a bua.
16 Ejakaa i be si tee kɛ wo mɛ kɛ ya daa
Nɛ ye mi mi be fue be fɛɛ be hulɔ;
Ejakaa adesa mumi ma gbɔjɔ ngɛ ye he je,
Nɛ adebɔ níhi nɛ i bɔ nɛ a woɔ mumi ɔ po ma gbɔjɔ.
17 Ye mi mi fu lɛ ngɛ e yayami kɛ sisimi blɔ nɔ nɛ e guɔ kɛ náa ní ɔ he je,
Lɔ ɔ he ɔ, i fia lɛ nɔ́, i ngɔ ye hɛ mi kɛ laa lɛ nɛ ye mi mi fu lɛ wawɛɛ.
Se e ya nɔ nɛ e kua mi, nɛ e nyɛɛ e tsui se.
18 I na e blɔ ɔmɛ,
Se ma tsa lɛ nɛ ma tsɔɔ lɛ blɔ
Nɛ ma kpale wo e kɛ e nihi nɛ a ngɛ aywilɛho yee ɔ a bua.”
19 Yehowa ke: “I kɛ yi jemi maa wo nɔ ko nya.*
Nɔ nɛ ngɛ tsitsaa, kɛ nɔ nɛ e he kɛ we ɔ ma ná tue mi jɔmi daa
Nɛ ma tsa lɛ.”
20 Se yiwutsotsɛmɛ ngɛ kaa wo oslɔke nɛ ngɛ kue nɛ e be nyɛe maa pee dii,
Nɛ e mi nyu ɔ yaa nɔ nɛ e fiaa wo mi huhi kɛ mɔsɔ kɛ yaa kɛ baa.
21 Ye Mawu ɔ ke, “Tue mi jɔmi ko be kɛ ha yiwutsotsɛ.”
58 “Kpa ngmlaa boboobo; koo gbla o nane si!
Wo o gbi nɔ wawɛɛ kaa titimati.
Jaje ye we bi ɔmɛ a we atuã tsɔmi ɔ kɛ tsɔɔ mɛ,
Jaje Yakob we ɔ tɔmi ɔ kɛ tsɔɔ mɛ.
2 A hlaa ye se blɔ daa ligbi,
Nɛ a suɔ kaa a maa le ye blɔ ɔmɛ,
A peeɔ a he kaa a ji ma nɛ peeɔ dami ní
Nɛ́ a kua we a Mawu ɔ dami sane yemi ɔ.
A biɔ dami kojomi kɛ jeɔ ye ngɔ,
Nɛ a suɔ kaa a maa hɛ kɛ su Mawu he:
3 ‘Mɛni he je nɛ ke wa ngɛ hwɔ hae ɔ, o nɛ ɔ?
Nɛ mɛni he je nɛ ke wa ngɛ wa he* yi mi wae ɔ, o nɛ ɔ?’
Ejakaa ligbi nɛ nyɛ ngɛ hwɔ hae ɔ, nyɛ ya di níhi nɛ nyɛ bua jɔ he* ɔ se,
Nɛ nyɛ wa nyɛ we apaatsɛmɛ ɔmɛ yi mi.
4 Ke nyɛ ngɛ hwɔ hae ɔ, pɛ kɛ kunɔ lɛ nyɛɛ kɛ gbeɔ nya,
Nɛ nyɛɛ kɛ yiwutso fiaa kɔ̃.
Nyɛ be nyɛe maa ha hwɔ kaa bɔ nɛ nyɛ peeɔ mwɔnɛ ɔ nɛ a maa nu nyɛ gbi ngɛ hiɔwe.
5 Hwɔ nɛ i ke nyɛɛ ha a, kikɛ nɛ e sa nɛ e hi lo?
Anɛ e sa kaa e pee ligbi nɛ nɔ ko maa wa lɛ nitsɛ e he* yi mi,
Nɛ e maa ma e yi si kaa go,
Nɛ e kɛ kpekpe kɛ lazu maa pee e sa lo?
Enɛ ɔ nɛ nyɛ tsɛɔ ke hwɔ hami kɛ ligbi nɛ Yehowa bua jɔ he ɔ lo?
6 Dɛbi, hwɔ nɛ i ke nyɛɛ ha a ji nɛ ɔ nɛ:
Lɔ ɔ ji nyɛ je pãhi nɛ a wo nihi ngɛ yiwutso mi ɔ,
Nɛ nyɛɛ pɛne kpa nɛ ngɛ kuɛpã tso ɔ he ɔ,
Konɛ nihi nɛ a ngɛ mɛ yi mi wae ɔ nɛ a ye a he,
Nɛ nyɛɛ ku kuɛpã tso fɛɛ kuɛpã tso mi enyɔ;
7 Nɛ nyɛ ha nihi nɛ hwɔ ngɛ mɛ yee ɔ nyɛ niye ní ɔ eko,
Nɛ nyɛɛ ngɔ ohiatsɛmɛ kɛ nihi nɛ a be hi he kɛ ba nyɛ we mi,
Nɛ́ ke nyɛ na nɔ ko nɛ e hɛɛ e he gu ɔ, nyɛ ha lɛ heha nɔ́,
Nɛ nyɛ ko plɛ nyɛ se kɛ wo nyɛ nitsɛmɛ nyɛ nyɛmi.
8 Kɛkɛ ɔ, nyɛ la a ma kpɛ kaa makɛ la,
Nɛ nyɛ ma ná tsami mlamlaamla.
Nyɛ dami ɔ maa nyɛɛ nyɛ hɛ mi,
Nɛ Yehowa hɛ mi nyami ɔ maa hi nyɛ se nɛ e maa po nyɛ he piɛ.
9 Kɛkɛ ɔ, nyɛ ma tsɛ, nɛ Yehowa ma he nɔ;
Nyɛ ma fo ya kɛ bi lɛ yemi kɛ buami, nɛ e ma de ke, ‘I ngɛ hiɛ ɔ!’
Ke nyɛ je kuɛpã tso ɔ kɛ je nyɛ kpɛti,
Nɛ nyɛ kpa nihi nine tsɔɔmi, nɛ nyɛ kpa munyu yaya tumi,
10 Ke o ngɔ nɔ́ nɛ mo nitsɛ o* suɔ ɔ kɛ ha nihi nɛ hwɔ ngɛ mɛ yee
Nɛ o ha nɛ nihi nɛ a ngɛ yi mi wami sisi* ɔ tsui nɔ a mi ɔ,
Lɛɛ o la a ma kpɛ ngɛ diblii mi po,
Nɛ o diblii maa pee kaa piani katakata.
11 Yehowa maa tsɔɔ mo blɔ be fɛɛ be
Nɛ e ma ha nɛ o* maa tɔ ngɛ nga kplanaa po nɔ;
E maa wo o wuhi a mi he wami,
Nɛ o ma ba pee kaa abɔɔ nɛ ná nyu fuu,
Kaa pa nɛ nyu tɛ mi gblegbleegble.
12 O he je ɔ, a maa kpale po blema mahi nɛ a hɛ mi kpata a,
Nɛ o maa fia yi nɔhi nɛ be ɔ a sisi tomi ɔmɛ ekohu.
A ma tsɛ mo ke gbogbohi nɛ a ku pue si ɔ a* dlalɔ,
Nɔ nɛ dlaa blɔhi konɛ nihi nɛ a ma wehi ngɛ he.
13 Ke He Jɔɔmi ligbi ɔ he je nɛ o kpa níhi nɛ o bua jɔ he* ɔmɛ a se dimi ngɛ ye ligbi klɔuklɔu ɔ nɔ,
Nɛ o deɔ ke He Jɔɔmi ligbi ɔ ngɛ bua jɔmi nɛ e ji ligbi klɔuklɔu kɛ ha Yehowa kɛ ligbi nɛ e sa kaa a wo hɛ mi nyami,
Nɛ o wo e hɛ mi nyami mohu pe nɛ o maa di níhi nɛ mo nitsɛ o suɔ ɔ se, nɛ́ o maa tu munyuhi nɛ se nami be he ɔ,
14 Lɛɛ, o bua maa jɔ wawɛɛ ngɛ Yehowa mi,
Nɛ ma ha nɛ o maa ye zugba a hehi nɛ ya hiɔwe ɔ nɔ.
Ma ha nɛ o maa ye ní ngɛ o nɛnɛ Yakob gbosi ní ɔ mi,*
Ejakaa Yehowa nya lɛ de.”
59 Hyɛ! Yehowa nine be kpiti tsɔ nɛ e kɛ be nyɛe ma he nyɛ yi wami,
Nɛ e tue hu tsi we* nɛ e be nyɛe maa nu nɔ́.
2 Dɛbi, nyɛ nitsɛmɛ nyɛ tɔmi ɔmɛ je nyɛ kɛ je nyɛ Mawu ɔ he.
Nyɛ yayami ɔmɛ a he je ɔ, e ngɔ e hɛ mi kɛ laa nyɛ,
Nɛ e bui nyɛ tue.
3 Ejakaa muɔ ngɛ nyɛ dɛ mi
Nɛ tɔmihi ngɛ nyɛ nine nguɛhi a he.
Nyɛ nya yeɔ lakpa, nɛ nyɛ lilɛ deɔ níhi nɛ dɛ.
4 Nɔ ko nɔ ko hla we dami se blɔ,
Nɛ nɔ ko nɔ ko yɛ kojomi he nɛ e ya tuɔ anɔkuale.
A ngɔɔ a hɛ kɛ fɔɔ nɔ́ nɛ se nami be he* nɔ, nɛ a tuɔ munyuhi nɛ se nami be he.
A ngɔɔ haomi hɔ, nɛ a fɔɔ nɔ́ nɛ yeɔ nɔ awi.
5 A ga yayami ɔmɛ ngɛ kaa sinɔ duɔtsɛ hlui nɛ pɛ,
Nɛ a loɔ anani ya.
Nɔ fɛɛ nɔ nɛ maa ye a hlui ɔ ma gbo,
Nɛ hlui ɔ nɛ a pɛ ɔ, sinɔ duɔtsɛ lɛ je mi.
6 Anani ya nɛ a loɔ be nyɛe maa pee tade ha mɛ,
Nɛ a kɛ nɔ́ nɛ a pee ɔ hu be nyɛe maa ha a he.
A ní tsumi ɔmɛ yeɔ nɔ awi,
Nɛ yiwutso ní peepee ngɛ a dɛ mi.
7 A nane he sɔɔ kɛ peeɔ yayami,
Nɛ a he sɔɔ kɛ pueɔ nɔ nɛ pee we nɔ́ ko muɔ si.
Nɔ́ yaya sɔuu lɛ hyi a juɛmi mi;
Hɛ mi kpatami kɛ haomi ngɛ a blɔ ɔmɛ a nɔ.
8 A li tue mi jɔmi blɔ ɔ,
Nɛ dami sane yemi be a blɔ ɔmɛ a nɔ.
A ha nɛ a blɔ ɔmɛ kpɛ̃;
Nɔ fɛɛ nɔ nɛ maa nyɛɛ nɔ ɔ be tue mi jɔmi náe.
9 Lɔ ɔ he je nɛ dami sane yemi kɛ wa he kɛ,
Nɛ dami ná we wɔ ɔ nɛ.
Wa ya nɔ nɛ wa hyɛ la blɔ, se hyɛ! diblii mohu lɛ ngɛ;
Wa hyɛ blɔ kaa la ma kpɛ, se loloolo ɔ, wa ngɛ diblii mi nyɛɛe.
10 Wa tataa si kɛ hlaa gbogbo kaa hɛ yuyuili;
Wa yaa nɔ nɛ wa tataa si kaa nihi nɛ a be hɛngmɛ.
Wa tɛɔ si piani katakata kaa nɔ́ nɛ nyɔ mi;
Wa ngɛ kaa gbogboehi ngɛ he wali a kpɛti.
11 Wɔ tsuo wa ngɛ huãe kaa osisiblisihi
Nɛ wa yeɔ aywilɛho kaa beleku lahuɛhi.
Wa hyɛ dami sane yemi blɔ, se eko bɛ;
Wa hyɛ yi wami hemi blɔ, se e kɛ wa he kɛ wawɛɛ.
12 Ejakaa wa we atuã tsɔmi ɔmɛ hiɛ babauu ngɛ o hɛ mi;
Wa he yayami ɔmɛ eko fɛɛ eko yeɔ odase kɛ siɔ wɔ.
Ejakaa wa we atuã tsɔmi ɔmɛ kɛ wɔ ngɛ;
Wa le wa tɔmi ɔmɛ saminya.
13 Wa pee yayami nɛ wa kua Yehowa;
Wa plɛ wa se kɛ wo wa Mawu ɔ;
Wa tu yi mi wami kɛ atuã tsɔmi he munyu;
Wa ngɔ lakpa hɔ, nɛ wa tu lakpa munyuhi kɛ je wa tsui mi.
14 A fiee dami sane yemi kɛ ho se ya,
Nɛ dami ngɛ se lokoo;
Ejakaa anɔkuale yemi* nɔ si ngɛ ma a he nya buami he ɔ,
Nɛ nɔ́ nɛ da nyɛ we nɛ e sɛ lejɛ ɔ.
15 Anɔkuale yemi* laa,
Nɛ nɔ fɛɛ nɔ nɛ jeɔ e he kɛ jeɔ nɔ́ yaya he ɔ, a haa e ní.
Yehowa na nɔ́ nɛ ɔ nɛ e bua jɔɛ he,*
Ejakaa dami sane yemi ko be.
16 E na kaa nyumu ko be,
Nɛ e pee lɛ nyakpɛ kaa nɔ ko nɔ ko pee we he nɔ́ ko,
Lɔ ɔ he ɔ, lɛ nitsɛ e kɔni ngɔ yi wami hemi kɛ ba,*
Nɛ lɛ nitsɛ e dami ye bua lɛ.
17 Kɛkɛ nɛ e wo dami kaa dade tade,
Nɛ e bu yi wami hemi dade pɛɛ.*
E wo lue yemi tade kaa he hami nɔ́
Nɛ e kɛ hɛdɔ ha e he kaa tade.*
18 E maa wo mɛ hiɔ ngɛ nɔ́ nɛ a pee ɔ he:
E mi mi ma fu e he nyɛli ɔmɛ, nɛ e maa gbla e he nyɛli ɔmɛ a tue.
Nɛ e maa wo zugba nɛ nyu bɔle mɛ ɔ hiɔ.
19 A maa ye Yehowa biɛ ɔ gbeye kɛ je pusinɔ he,
Nɛ a maa wo e hɛ mi nyami kɛ je puje he,
Ejakaa e maa ba kaa pa nɛ hia,
Nɛ́ Yehowa mumi ɔ ngɛ lɛ tsitsɛɛe.
20 “Kpɔlɔ ɔ maa ba Zion,
E maa ba nihi nɛ a ngɛ Yakob mi nɛ a kpa yayami peemi ɔ a ngɔ,” Yehowa lɛ de.
21 Yehowa ke, “Imi lɛɛ, somi nɛ ngɛ i kɛ mɛ wa kpɛti ɔ ji nɛ ɔ nɛ, ye mumi nɛ ngɛ o nɔ kɛ ye munyu nɛ i kɛ wo o nya mi ɔ be o nya mi jee, nɛ e be o bimɛ* loo o bibimɛ* a nya mi jee kɛ je amlɔ nɛ ɔ kɛ maa ya neneene,” Yehowa lɛ de.
60 “Oo yo, tee si nɛ o kpɛ ejakaa o la a ba.
Yehowa hɛ mi nyami ɔ ngɛ kpɛe ngɛ o nɔ.
2 Ejakaa hyɛ! diblii maa ha zugba a nɔ,
Nɛ diblii kpii maa ha je ma amɛ a nɔ;
Se moo lɛɛ, Yehowa ma kpɛ ngɛ o nɔ,
Nɛ a maa na e hɛ mi nyami ɔ ngɛ o nɔ.
3 Je mahi maa ya o la a he,
Nɛ matsɛmɛ maa ba o hɛ mi nyami* nɛ ngɛ kpɛe ɔ he.
4 Wo o yi nɔ nɛ o hyɛ o he tsuo kɛ kpe!
Mɛ tsuo a bua a he nya; a ma o ngɔ.
O binyumu ɔmɛ je tsitsaa lokoo kɛ ngɛ bae,
Nɛ a kpa o biyi ɔmɛ ngɛ a kasa he kɛ ma.
5 Jamɛ a be ɔ mi ɔ, o maa na nɛ o bua maa jɔ,
Nɛ o tsui ma si ngɛ o mi nɛ o bua maa jɔ kɛ be nɔ,
Ejakaa a ma ha nɛ wo ɔ mi juetli ɔmɛ maa ba o ngɔ;
Je ma amɛ a ní kpakpa amɛ maa ba o ngɔ.
6 O zugba a nɔ* ma hyi tɔ kɛ afukpɔngɔhi,
Midian kɛ Efa we afukpɔngɔ ku wawi.
Nihi nɛ a je Sheba tsuo maa ba;
A maa tloo sika tsu kɛ ohɛ kɛ ba.
A maa jaje Yehowa yi jemi ɔ.
7 A ma bua Kedar tohi tsuo a nya kɛ ba o ngɔ.
Nebayot agbosu ɔmɛ ma sɔmɔ mo.
A maa ngɔ mɛ kɛ ba ye we afɔle sami latɛ ɔ nɔ, nɛ ma kplɛɛ a nɔ,
Nɛ ma ha nɛ ye we ɔ nɛ hɛ mi ngɛ nyami ɔ* maa pee fɛu.
8 Mɛnɔmɛ lɛ a ngɛ tee kɛ ma kaa bɔku ɔ,
Kaa beleku lahuɛhi nɛ a ngɛ tee kɛ yaa a tsu he ɔ?*
9 Ejakaa ye nɔ lɛ zugba kpɔhi nɛ nyu bɔle mɛ ɔ maa ngɔ a hɛ kɛ fɔ;
Tarshish mele ɔmɛ sɛ hlami,*
Konɛ e ya ngɔ o bimɛ ɔmɛ kɛ je tsitsaa kɛ ba,
A kɛ a sika hiɔ ɔmɛ kɛ a sika tsu ɔmɛ.
A kɛ ma ba ha Yehowa o Mawu ɔ biɛ ɔ, kɛ Israel Nɔ Klɔuklɔu ɔ,
Ejakaa e maa wo o hɛ mi nyami.*
10 Ma se bi maa fia o gbogbo ɔmɛ,
Nɛ a matsɛmɛ ɔmɛ ma sɔmɔ mo,
Ejakaa i fia mo nɔ́ ngɛ ye we abofu ɔ mi,
Se ma na mo mɔbɔ ngɛ ye dloomi ɔ mi.
11 A ma bli o we agbo ɔ kɛ fɔ si be fɛɛ be;
Nyɔ kɛ pia tsuo ɔ, a be ngae,
Konɛ a ngɔ je ma amɛ a ní kpakpa amɛ kɛ ba ha mo,
Nɛ a matsɛmɛ ɔmɛ maa sɛ hlami.
12 A ma kpata je ma fɛɛ je ma kɛ matsɛ yemi fɛɛ matsɛ yemi nɛ e be mo sɔmɔe ɔ hɛ mi,
Nɛ je ma amɛ a hɛ mi ma kpata butuu.
13 Lebanon hɛ mi nyami ɔ,
Junipa tso, lazu tso kɛ sipro tso ɔmɛ tsuo maa ba o ngɔ,
Konɛ e ha nɛ ye jami he ɔ he nɛ pee fɛu;
Ma wo he nɛ i kɛ ye nane maa a hɛ mi nyami.
14 Nihi nɛ a ngɛ mo yi mi wae ɔ a bimɛ maa ba nɛ a ma ba kplã si ngɛ o hɛ mi;
E sa nɛ nihi tsuo nɛ a bui mo ɔ nɛ a kplã si ngɛ o nane nya,
Nɛ a ma tsɛ mo ke Yehowa ma,
Israel Nɔ Klɔuklɔu ɔ Zion.
15 E ngɛ mi kaa i kua mo, nɛ nihi nyɛ mo, nɛ nɔ ko nɔ ko bi ngɛ o mi mohu lɛɛ,
Se ma ha nɛ nihi kɛ mo maa fia kɛ ya neneene,
O he je ɔ, yi nɔhi tsuo a bua maa jɔ.
16 Nɛ o maa nu je ma amɛ a nyɔ nyu,
Nɛ o maa pupɔ matsɛmɛ a nyɔ;
Kɛkɛ o maa le kaa imi Yehowa, imi ji o Yi Wami Helɔ,
Nɛ Yakob Mawu He Walɔ ɔ ji o Kpɔlɔ.
17 Ngɛ akɔblee nane mi ɔ, i kɛ sika tsu maa ba,
Nɛ ngɛ dade nane mi ɔ, i kɛ sika hiɔ maa ba,
Tso nane mi ɔ, akɔblee,
Nɛ ngɛ tɛ nane mi ɔ, dade;
Nɛ ma hla tue mi jɔmi kaa o nɔ hyɛli
Kɛ dami kaa o ní tsumi nɔ hyɛli.
18 A be yiwutso ní peepee he nue ngɛ o zugba a nɔ hu
Nɛ a be ní puɛmi kɛ hɛ mi kpatami he nue ngɛ o huzu ɔmɛ a mi.
Nɛ o ma tsɛ o gbogbo ɔmɛ ke Yi Wami Hemi, nɛ o ma tsɛ o we agbo ɔmɛ ke Yi Jemi.
19 Ejakaa pi pu nɛ maa pee la ha mo mɔtu,
Nɛ pi nyɔhiɔ ɔ kpɛmi nɛ ma ha mo la nyɔ mi,
Ejakaa Yehowa ma ba pee neneene la kɛ ha mo,
Nɛ o Mawu ɔ ma ba pee o he fɛu.
20 O pu ɔ be si nɔe hu,
Nɛ o nyɔhiɔ ɔ kpɛmi nya be si bae,
Ejakaa Yehowa maa pee o la kɛ ya neneene,
Nɛ o kɔmɔ yemi ɔ se maa po.
21 O ma mi bi ɔmɛ tsuo maa pee dali;
A maa hi zugba a nɔ kɛ ya neneene.
Mɛ ji nɔ́ nɛ i du nɛ e puɛ ɔ,
Ye nine nya ní tsumi nɛ́ ma ha nɛ ye he maa pee fɛu ɔ.
22 Nɔ nyafii ɔ ma ba pee nimli akpe
Nɛ nɔ nɛ klee we ɔ ma ba pee ma nɛ he wa.
Imi Yehowa nitsɛ ma wo lɛ fo ngɛ e be mi.”
61 Nyɔmtsɛ Matsɛ Yehowa mumi ɔ ngɛ ye nɔ,
Ejakaa Yehowa pɔ mi nu kaa ma jaje sane kpakpa kɛ tsɔɔ nihi nɛ a he jɔ.
E tsɔ mi kaa ma ba fi nihi nɛ a tsui ku ɔ a tsui,
Nɛ ma jaje kɛ tsɔɔ nyɔguɛhi kaa a maa ye a he,
Nɛ ma de nihi nɛ a wo mɛ tsu ɔ ke a hɛngmɛ ma bli.
2 E tsɔ mi kaa ma ba jaje Yehowa mɔbɔ nami* jeha a
Kɛ wa Mawu ɔ lue yemi ligbi ɔ,
Nɛ ma wo nihi nɛ a ngɛ kɔmɔ yee ɔ tsuo a bua.
3 E tsɔ mi kaa ma ba ye bua nihi nɛ a ngɛ Zion he kɔmɔ yee ɔ,
Nɛ ma ha mɛ jlasi ngɛ lazu nane mi,
Nɛ ma ha mɛ nu nɛ ma ha nɛ a nya ngɛ kɔmɔ yemi nane mi,
Nɛ ma ha mɛ yi jemi tade ngɛ kɔni mi jɔmi nane mi,
Nɛ a ma tsɛ mɛ ke dami tso nguahi,
Tsohi nɛ Yehowa du, konɛ e wo e hɛ mi nyami.*
4 A maa to blema mahi nɛ a hɛ mi kpata a sisi ekohu;
Ma dokuhi nɛ a ngɛ kɛ je blema lokoo ɔ, a maa fia mɛ kɛ ma si ekohu,
Nɛ a maa po mahi nɛ a hɛ mi kpata a ekohu,
Hehi nɛ a fɔɔ si gu yi nɔhi babauu ɔ.
5 “Nibwɔhi ma ba tsɔ̃ nyɛ to ɔmɛ,
Nɛ ma se bi ma ba hu nyɛ ngmɔ ɔmɛ kɛ nyɛ wai ngmɔ ɔmɛ.
6 Se nyɛɛ lɛɛ, a ma tsɛ nyɛ ke Yehowa we osɔfohi;
A ma tsɛ nyɛ ke wa Mawu ɔ sɔmɔli.
Nyɛ maa ye je ma amɛ a ní kpakpa amɛ,
Nɛ nyɛɛ kɛ a hɛ mi nyami ɔ* maa fĩa.
7 Ngɛ zo nane mi ɔ, nyɛ ma ná weto ní totoe enyɔ,
Nɛ ngɛ hɛ mi si puemi nane mi ɔ, nyɛ ma nya kɛ bua jɔmi ngɛ nɔ́ nɛ nyɛ ná a he je.
Ee, nyɛ ma ná weto ní totoe enyɔ ngɛ nyɛ zugba a nɔ.
A bua maa jɔ kɛ ya daa.
8 Ejakaa imi Yehowa i suɔ dami sane yemi;
I hiɔ jumi kɛ nɔ́ nɛ dɛ peemi.
Ma wo mɛ hiɔ sisiisi,
Nɛ i kɛ mɛ maa so neneene somi.
9 Nihi maa le a nina* ngɛ je ma amɛ a kpɛti,
Nɛ a maa le a sisi bimɛ ngɛ ma amɛ a kpɛti.
Nɔ fɛɛ nɔ nɛ maa na mɛ ɔ maa le a mi tso,
Kaa a ji nina* nɛ Yehowa jɔɔ mɛ.”
10 Ma nya wawɛɛ ngɛ Yehowa mi.
Ye nɔmlɔ tso ɔ tsuo* bua maa jɔ ngɛ ye Mawu ɔ mi.
Ejakaa e wo yi wami hemi tade ha mi;
E ngɔ dami tade* kɛ ha ye he
Kaa bɔ nɛ ayɛflo huno ngɔɔ yi fimi nɔ́ kɛ fiɔ e yi kaa osɔfo,
Nɛ ayɛflo hu ngɔɔ junehi kɛ dlaa e he ɔ.
11 Ejakaa kaa bɔ nɛ zugba a haa nɛ níhi puɛɔ
Nɛ ngmɔ haa nɛ níhi nɛ a du ngɛ e mi puɛɔ ɔ,
Jã nɛ Nyɔmtsɛ Matsɛ Yehowa
Ma ha nɛ dami ní peemi kɛ yi jemi maa puɛ ngɛ je ma amɛ tsuo a hɛ mi.
62 Zion he je ɔ, i be ye nya mae,
Nɛ Yerusalem he je ɔ, i be dii pee,
Kɛ yaa si be nɛ e dami ɔ ma kpɛ kaa la
Nɛ́ e yi wami hemi ɔ maa tso kaa kane.
2 “Oo yo, je ma amɛ maa na o dami ɔ,
Nɛ matsɛmɛ ɔmɛ tsuo maa na o hɛ mi nyami ɔ.
Nɛ a kɛ biɛ ehe ma tsɛ mo,
Biɛ nɛ Yehowa nitsɛ nya maa tsɔɔ.
3 O maa pee jlasi nɛ ngɛ fɛu ngɛ Yehowa dɛ mi,
O maa pee matsɛmɛ a yi fimi nɔ́ ngɛ o Mawu ɔ dɛ mi.
4 A be mo tsɛe ke yo nɛ a kua lɛ hu,
Nɛ a be o zugba a tsɛe ke zugba nɛ a kua lɛ hu.
Mohu ɔ, a ma tsɛ mo ke, Ye Bua Jɔ E He,
Nɛ a ma tsɛ o zugba a ke Nɔ Nɛ E Sɛ Gba Si Himi Mi.
Ejakaa Yehowa bua maa jɔ o he,
Nɛ o zugba a maa pee kaa nɔ nɛ e sɛ gba si himi mi.
5 Ejakaa kaa bɔ nɛ niheyo kɛ yomiyo sɛɔ gba si himi mi ɔ,
Jã nɛ o binyumu ɔmɛ kɛ mo maa sɛ gba si himi mi.
Nɛ kaa bɔ nɛ ayɛflo huno bua jɔɔ e we ayɛflo he ɔ,
Jã nɛ o Mawu ɔ bua maa jɔ o he.
6 Oo Yerusalem, i ngɔ buli kɛ to o gbogbo ɔmɛ a nɔ.
Daa nɛ ɔ, nyɔ kɛ pia tsuo ɔ, a ko ma a nya.
Nyɛ nihi nɛ nyɛ woɔ Yehowa ta a,
Nyɛ ko jɔɔ nyɛ he,
7 Nɛ ko ha nɛ e jɔɔ e he kɛ yaa si e ma ha nɛ Yerusalem maa ma si kpɛii,
Ee, kɛ yaa si e ma ha nɛ nihi nɛ a ngɛ je ɔ mi tsuo ɔ ma je e yi.”
8 Yehowa kɛ e hiɔ nine kã kita, e kɛ e kɔni nɛ he wa a kã kita ke:
“I kɛ o ngma* be o he nyɛli hae hu kaa a niye ní,
Nɛ ma se bi be o wai ehe nɛ o gbo dengme kɛ ná a nue hu.
9 Se nihi nɛ a ngɛ ngma nya buae ɔ maa ye nɛ a ma je Yehowa yi;
Nɛ nihi nɛ a ngɛ wai yiblii mwɔɔe ɔ maa nu wai ngɛ ye yale klɔuklɔu ɔ mi.”
10 Nyɛɛ gu mi kɛ be, nyɛɛ gu agbo ɔ mi kɛ be,
Nyɛ dla blɔ ɔ nɔ kɛ ha ni ɔmɛ.
Nyɛ gba blɔ, Nyɛ gba blɔ ngua a.
Nyɛ je tɛhi tsuo ngɛ blɔ ɔ mi.
Nyɛ wo okadi* ɔ nɔ kɛ ha ma amɛ.
11 Hyɛ! Yehowa jaje kɛ su zugba a nyagbe he ɔmɛ ke:
“De Zion biyo ɔ ke,
‘Hyɛ! O yi wami hemi ma.
Hyɛ! Hiɔwo ɔ ngɛ e dɛ,
Nɛ hiɔwo ɔ ngɛ e hɛ mi.’”
12 A ma tsɛ mɛ ke ni klɔuklɔuhi, nihi nɛ Yehowa kpɔ̃ mɛ,
Nɛ a ma tsɛ mo ke, Ma Nɛ A Hla E Se Blɔ, Ma Nɛ A Kua We Lɛ.
63 Mɛnɔ lɛ e je Edom kɛ ma,
Nɛ́ e wo tade nɛ ngɛ hleii* kɛ je Bozra kɛ ma,
Nɛ e tade ɔ he ngɛ fɛu,
Nɛ e kɛ he wami ngɛ kɔsɔe nɛ ɔ?
“Lɛ ji imi, nɔ nɛ tuɔ munyu ngɛ dami mi ɔ,
Nɔ nɛ ngɛ he wami ngua nɛ e kɛ heɔ nɔ yi wami ɔ.”
2 Mɛni he je nɛ o tade ɔ ngɛ tsutsuutsu ɔ?
Nɛ mɛni he je nɛ o tade ɔ pee kaa nɔ ko nɛ ngɛ wai yiblii naae ngɛ wai ngami he ɔ?
3 “Imi nɔ kake too pɛ lɛ i naa wai yiblii nɔ ngɛ wai muɔ mi.
Ni ɔmɛ a kpɛti nɔ ko piɛɛ we ye he.
I ya nɔ nɛ i naa nɔ kɛ abofu,
I ya nɔ nɛ i naa nɔ kɛ mi mi la.
A muɔ ɔ fĩa kɛ pue ye tade ɔ mi,
Nɛ e sɛ ye tade ɔ mi tsuo.
4 Ejakaa lue yemi ligbi ɔ ngɛ ye tsui mi,
Nɛ jeha nɛ ma kɛ kpɔ̃ ye we bi ɔmɛ ɔ su si ta.
5 I hyɛ, se nɔ ko be nɛ e maa ye bua mi;
E pee mi nyakpɛ kaa nɔ ko ba yi bua mi.
Lɔ ɔ he ɔ, ye kɔni he ye yi wami,*
Nɛ ye we abofu ɔ ye bua mi.
6 I naa je mahi a nɔ ngɛ ye we abofu ɔ mi,
I ha nɛ a nu ye mi mi la a, nɛ a de,
Nɛ i kpa a muɔ ɔ ngɔ pue zugba.”
7 Ma jaje suɔmi nɛ se pui nɛ Yehowa je kpo kɛ tsɔɔ mi ɔ,
Ma jaje níhi nɛ Yehowa pee nɛ sa yi jemi ɔ,
Ngɛ níhi tsuo nɛ Yehowa pee kɛ ha wɔ ɔ he je ɔ,
Ma jaje ní kpakpahi babauu nɛ e pee kɛ ha Israel we ɔ,
Ngɛ e mɔbɔ nami ɔ kɛ e suɔmi agbo nɛ se pui ɔ nya.
8 Ejakaa e de ke: “Ngɛ anɔkuale mi ɔ, a ji ye ma, ye bimɛ nɛ a be ye se jee.”*
Lɔ ɔ he ɔ, e ba pee a Kpɔlɔ.
9 Benɛ a ngɛ haoe ɔ, lɛ hu e hao,
Nɛ lɛ nitsɛ e tsɔlɔ ɔ* he a yi wami.
Nɛ e suɔmi ɔ kɛ e mɔbɔ nami ɔ he je ɔ, e kpɔ̃ mɛ,
Nɛ e wo a nɔ, nɛ e hɛɛ mɛ ngɛ blema be ɔmɛ tsuo a mi.
10 Se a tsɔ atuã nɛ a ha nɛ e mumi klɔuklɔu ɔ ye aywilɛho.
Kɛkɛ nɛ e ba plɛ pee a he nyɛlɔ,
Nɛ e hwu kɛ si mɛ.
11 Nɛ a kaii blema be ɔ,
E sɔmɔlɔ Mose be ɔ, nɛ a de ke:
“Jije nɔ nɛ e je a kɛ nihi nɛ hyɛɔ e to ɔmɛ a nɔ kɛ je wo ɔ mi ɔ ngɛ?
Jije nɔ nɛ e ngɔ e mumi klɔuklɔu ɔ kɛ wo e mi ɔ ngɛ?
12 Jije nɔ nɛ ha nɛ e kɔni nɛ hɛ mi ngɛ nyami ɔ piɛɛ Mose hiɔ nine he,
Nɛ́ e gba nyu ɔ mi ngɛ a hɛ mi
Nɛ e kɛ he biɛ nɛ ngɛ kɛ yaa neneene ɔ ngɛ?
13 Nɔ nɛ e ha nɛ a nyɛɛ nyu nɛ pee hamahama a mi,*
Nɛ a nɔɛ si
Kaa bɔ nɛ okpɔngɔ nyɛɛɔ nga nɔ ɔ, jije e ngɛ?
14 Kaa bɔ nɛ lohwe lɛlɛɛhi kpleɔ kɛ yaa dɔgba mi nɛ a ya jɔɔ a he ɔ,
Jã nɛ Yehowa mumi ɔ ha nɛ a jɔɔ a he.”
Jã ji bɔ nɛ o nyɛɛ o ma a hɛ mi,
Nɛ o kɛ ná biɛ ngua* kɛ ha o he.
15 Moo ma o yi si kɛ je hiɔwe nɛ o hyɛ,
Moo hyɛ kɛ je o hi he klɔuklɔu nɛ hɛ mi ngɛ nyami ɔ.*
Jije o kã kɛ o he wami ɔ ngɛ?
Jije o mi mi sami kɛ o mɔbɔ nami ɔ ngɛ?
A kpɔ̃ mɛ ngɛ ye dɛ.
16 Mo ji wa Tsɛ;
E ngɛ mi kaa Abraham be wɔ lee,
Nɛ Israel be wɔ yɔsee mohu lɛɛ,
Se mo Yehowa, mo ji wa tsɛ.
O biɛ ji wa Kpɔlɔ kɛ je blema lokoo.
17 Oo Yehowa, mɛni he je nɛ o ha nɛ wa gba kɛ je o blɔ ɔmɛ a nɔ ɔ?
Mɛni he je nɛ o ha nɛ wa tsui wa* nɛ wa yi mo gbeye ɔ?
Moo kpale kɛ ba ngɛ o sɔmɔli ɔmɛ a he je,
Ngɛ wɛtsohi nɛ a ji o weto ní ɔ he je.
18 O ma klɔuklɔu ɔ nine su nɔ be bɔɔ pɛ.
Wa he nyɛli ɔmɛ naa o jami he ɔ nɔ.
19 Be babauu ji nɛ ɔ nɛ wa pee kaa nihi nɛ o yi a nɔ hyɛ,
Kaa nihi nɛ a kɛ o biɛ tsɛ we mɛ hyɛ.
64 Ke o ma hia hiɔwe ɔ mi, nɛ o ma kple si kɛ ba,
Konɛ yoku ɔmɛ nɛ a mimiɛ ngɛ o he je,
2 Kaa bɔ nɛ la sãã lɛ tsɔwi,
Nɛ la haa nɛ nyu fiaa a,
Lɛɛ o he nyɛli ɔmɛ maa le o biɛ ɔ,
Nɛ je ma amɛ a he maa do blibliibli ngɛ o hɛ mi!
3 Benɛ o pee nyakpɛ níhi nɛ wa hyɛ we blɔ ɔ,
O kple si kɛ ba nɛ yoku ɔmɛ mimiɛ ngɛ o hɛ mi.
4 Kɛ je blema lokoo ɔ, nɔ ko nɔ ko nui nɛ nɔ ko nɔ ko bui tue,
Nɛ hɛngmɛ ko hu nɛ Mawu ko, ja mo pɛ,
Mo lɛ o yeɔ kɛ buaa nihi nɛ a yaa nɔ nɛ a hyɛɛ mo blɔ ɔ.*
5 O kɛ nihi nɛ a kɛ bua jɔmi peeɔ nɔ́ nɛ da kpe.
Nihi nɛ a kaiɔ mo nɛ a nyɛɛɔ ngɛ o blɔ ɔmɛ a nɔ ɔ.
Hyɛ! O mi mi fu wawɛɛ be mi nɛ wa ya nɔ pee yayami ɔ,
Wa pee jã be babauu.
Anɛ amlɔ nɛ ɔ, e sa nɛ o he wa yi wami lo?
6 Nɛ wɔ tsuo wa pee kaa nɔ ko nɛ e he tsɔ we,
Nɛ nɔ́ nɛ da nɛ wa pee ɔ tsuo ngɛ kaa bo nɛ yo nɛ ku nine kɛ dla e he.
Wɔ tsuo wa ma ngla kaa ba,
Nɛ wa tɔmi ɔmɛ maa muɔɔ wɔ kɛ ho kaa kɔɔhiɔ.
7 Nɔ ko nɔ ko be nɛ ngɛ o biɛ tsɛe,
Nɛ nɔ ko nɔ ko bɔɛ e he mɔde kaa e maa pɛtɛ o he,
Ejakaa o ngɔ o hɛ mi kɛ laa wɔ,
8 Oo Yehowa, amlɔ nɛ ɔ, mo ji wa Tsɛ.
Zu ji wɔ, nɛ mo ji wa Puɛlɔ;*
Wɔ tsuo wa ji o nine nya ní tsumi.
9 Oo Yehowa, o mi mi nɛ ko fu wawɛɛ,
Nɛ ko kai wa yayami ɔ kɛ ya neneene.
Wa kpa mo pɛɛ, moo hyɛ wɔ, ejakaa wa ji o ma.
10 O ma klɔuklɔu ɔ plɛ pee nga nɔ.
Zion ba plɛ pee nga nɔ,
Yerusalem plɛ pee zugba nɛ se nami be he.
11 Wa we* klɔuklɔu ɔ nɛ e hɛ mi ngɛ nyami ɔ,*
He nɛ wa nɛmɛ ɔmɛ je o yi ngɛ ɔ,
A kɛ la sã lɛ,
Nɛ níhi nɛ a he jua wa a tsuo hɛ mi kpata.
12 Oo Yehowa, ngɛ ní nɛ ɔmɛ tsuo a se ɔ, anɛ o maa ya nɔ ma je o he ngɛ wa he lo?
Anɛ o maa pee dii, nɛ o ma ha nɛ a wa wɔ yi mi wawɛɛ lo?
65 “I ha nɛ nihi nɛ a bi we ye si ɔ hla ye se blɔ;
I ha nɛ nihi nɛ a hla we ye se blɔ ɔ na mi.
I de je ma ko nɛ tsɛ we ye biɛ ɔ ke, ‘I ngɛ hiɛ ɔ, i ngɛ hiɛ ɔ!’
2 I bli ye dɛ mi ligbi mluku ɔ tsuo kɛ ha ma ko nɛ a tue wa,
Kɛ ha nihi nɛ a nyɛɛɔ ngɛ blɔ nɛ dɛ nɔ,
Nɛ́ a diɔ mɛ nitsɛmɛ a susumihi a se ɔ;
3 Ma nɛ tɔ̃ɔ ye nɔ be fɛɛ be ngɛ ye hɛ mi,
Nɛ́ a sãã afɔle ngɛ abɔɔhi a mi, nɛ a sãã afɔle nɛ jeɔ lasuku ngɛ bliikisi nɔ.
4 A hiɔ si ngɛ yɔkɔhi a mi,
Nɛ a hwɔɔ laami hehi* kɛ ya siɔ mɔtu,
Nɛ a yeɔ kpotoo lo,
Nɛ ní hiɔmi ní hwonyu* ngɛ a buɛhi a mi.
5 A deɔ ke, ‘Hii he nɛ o ngɛ ɔ; koo ba ye kasa nya,
Ejakaa i ngɛ klɔuklɔu pe mo.’*
Ní nɛ ɔmɛ ji lasuku ngɛ ye gugwɔ mi, la nɛ ngɛ tsoe ligbi ɔ tsuo.
6 Hyɛ! A ngma ngɛ ye hɛ mi;
I be si hie dii,
Mohu ɔ, ma wo mɛ hiɔ,
Ma wo mɛ hiɔ sisiisi*
7 Ngɛ a tɔmi ɔmɛ kɛ a nɛmɛ ɔmɛ a tɔmi ɔmɛ a he je,” Yehowa lɛ de.
“Ejakaa a sã afɔle nɛ jeɔ lasuku ngɛ yoku ɔmɛ a nɔ
Nɛ a pue ye hɛ mi si ngɛ yoku wawi ɔmɛ a nɔ,
Nɔ́ nɛ ma pee kekle ji, ma susu a hiɔwo ɔ ha mɛ sisiisi.”*
8 Nɔ́ nɛ Yehowa ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ:
“Kaa bɔ nɛ ke a na wai ehe ngɛ wai yiblii sau mi
Nɛ́ nɔ ko deɔ ke, nyɛ ko kpata hɛ mi, ejakaa nɔ́ kpakpa* ko ngɛ mi ɔ,’
Jã nɛ ma pee ngɛ ye sɔmɔli ɔmɛ a he je;
I be mɛ tsuo a hɛ mi kpatae.
9 Ma ngɔ nina* ko kɛ je Yakob mi,
Nɛ ma ngɔ nɔ ko kɛ je Yuda, nɛ yoku ɔmɛ maa pee e weto ní;
Nɔ nɛ i hla a maa ngɔ,
Nɛ ye sɔmɔlɔ ɔ maa hi lejɛ ɔ.
10 Sharon ma ba pee jijɔhi a ní yemi he,
Nɛ Akor Dɔgba a mi maa pee nahi a he jɔɔmi he
Kɛ ha ye we bi nɛ a hlaa ye se blɔ ɔ.
11 Se nyɛ piɛɛ nihi nɛ a kua Yehowa a he,
Nihi nɛ a hɛ je ye yoku klɔuklɔu ɔ nɔ ɔ,
Nihi nɛ a ngmɛɔ okplɔɔ ha Siade mawu,
Kɛ nihi nɛ a ngɔɔ wai nɛ a futu mi kɛ woɔ kpluhi a mi tɔ kɛ haa Sɛsɛɛ mawu ɔ.
12 Lɔ ɔ he ɔ, ma ngɔ nyɛ kɛ ha klaate,
Nɛ nyɛ tsuo nyɛ ma kplã si konɛ a gbe nyɛ,
Ejakaa i tsɛ, se nyɛ he we mi nɔ,
I tu munyu, se nyɛ bui tue;
Nyɛ ya nɔ nɛ nyɛ pee ní yayamihi ngɛ ye hɛ mi,
Nɛ nyɛ hla kaa nyɛ maa pee níhi nɛ ye bua jɔɛ he.”
13 Lɔ ɔ he ɔ, nɔ́ nɛ Nyɔmtsɛ Matsɛ Yehowa ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ:
“Hyɛ! Ye sɔmɔli ɔmɛ maa ye ní, se nyɛɛ lɛɛ hwɔ maa ye nyɛ.
Hyɛ! Ye sɔmɔli ɔmɛ maa na nyu maa nu, se nyɛɛ lɛɛ kuma maa ye nyɛ.
Hyɛ! Ye sɔmɔli ɔmɛ ma nya, se nyɛɛ lɛɛ zo maa gbe nyɛ.
14 Hyɛ! Ye sɔmɔli ɔmɛ ma nya akɛnɛ a tsui ngɛ bua jɔmi ɔ he je,
Se nyɛɛ lɛɛ, nyɛ ma fo ya ngɛ nyɛ tsui nɛ ngɛ nyɛ yee ɔ he je
Nɛ nyɛ maa ye aywilɛho akɛnɛ nyɛ hao ɔ he je.
15 Nyɛ ma si biɛ ko, nɛ jamɛ a biɛ ɔ lɛ nihi nɛ i hla a kɛ maa gbiɛ,
Nɛ Nyɔmtsɛ Matsɛ Yehowa maa gbe nyɛ ti nɔ fɛɛ nɔ,
Se e maa ngɔ biɛ kpa kɛ tsɛ lɛ nitsɛ e sɔmɔli ɔmɛ;
16 Konɛ nɔ fɛɛ nɔ nɛ ma hla jɔɔmi kɛ ha e he ngɛ zugba a nɔ ɔ,
Anɔkuale* Mawu ɔ nɛ jɔɔ lɛ,
Nɛ nɔ fɛɛ nɔ nɛ ma kã kita ngɛ zugba a nɔ ɔ
Nɛ e ngɔ anɔkuale* Mawu ɔ kɛ kã.
Ejakaa hɛ maa je blema haomi ɔmɛ a nɔ;
Ye hɛngmɛ be nae hu.
17 Ejakaa hyɛ! I ngɛ hiɔwe ehe kɛ zugba ehe bɔe;
Nɛ blema ní ɔmɛ be juɛmi mi bae,*
Nɛ a be tsui mi bae hulɔ.
18 Lɔ ɔ he ɔ, nyɛ bua nɛ jɔ nɛ nyɛ nya kɛ ya neneene ngɛ níhi nɛ i ngɛ bɔe ɔ he je.
Ejakaa hyɛ! I ngɛ Yerusalem nɛ ma ha nɛ nihi a bua maa jɔ ɔ bɔe
Nɛ i ngɛ e mi bimɛ bɔe nɛ a ma ha nɛ bua jɔmi maa ba.
19 Nɛ ye bua maa jɔ ngɛ Yerusalem he je, nɛ ma nya ngɛ ye we bi ɔmɛ a he je;
A be ya fomi loo kɔmɔ yemi he nue ngɛ e mi hu.”
20 “Bimwɔyo be si hie be bɔɔ pɛ kɛkɛ nɛ e ma gbo,
Nɛ jã nɔuu nɛ nɔmoyo hu be gboe be mi nɛ e yi e wami ligbi ɔ tsuo.
Ejakaa nɔ fɛɛ nɔ nɛ maa ye jeha lafa nɛ e ma gbo ɔ, a maa na lɛ kaa jokuɛ wayoo kɛkɛ,
Nɛ yayami peelɔ ɔ, ke e ye jeha lafa po a maa gbiɛ lɛ.*
21 A maa ma wehi nɛ a maa hi a mi,
Nɛ a maa pee wai ngmɔhi nɛ a maa ye a mi yiblii.
22 A be we mae nɛ nɔ kpa ko ma ba hi mi,
Nɛ a be ní due nɛ nɔ kpa ma ba ye mi ní.
Ejakaa ye we bi ɔmɛ a ligbi ɔmɛ maa pee kaa tsohi a ligbi,
Nɛ nihi nɛ i hla a maa ye ní nɛ a tsu ɔ mi ní nɛ a maa tɔ.
23 A be yaka dengme gboe,
Nɛ a be bimɛ fɔe kɛ ha haomi hulɔ,
Ejakaa nihi nɛ Yehowa jɔɔ mɛ ɔ a nina* ji mɛ,
A kɛ a sisi bimɛ.
24 Loko a ma tsɛ mi po ɔ, ma he mɛ nɔ;
Be mi nɛ a ngɛ munyu tue nɛ a gbi nya a, ma nu.
25 Ogbetee kɛ jijɔ ma bla kɛ ye ní,
Jata ma kpe nga kaa na,
Nɛ zu maa pee sinɔ niye ní.
A be awi yee nɛ a be nɔ́ ko hɛ mi kpatae ngɛ ye yoku klɔuklɔu ɔ nɔ,” Yehowa lɛ de.
66 Nɔ́ nɛ Yehowa ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ:
“Hiɔwe ɔ ji ye matsɛ sɛ, nɛ zugba a ji nɔ́ nɛ i kɛ ye nane maa nɔ.
Lɔ ɔ he ɔ, mɛni we lɛ nyɛ ma nyɛ maa ma ha mi?
Nɛ jije ji ye he jɔɔmi he?”
2 “Imi nitsɛ ye nine lɛ i kɛ pee ní nɛ ɔmɛ tsuo,
Nɛ jã ji bɔ nɛ lɛ tsuo plɛ kɛ ba si himi mi,” Yehowa lɛ de.
“Lɔ ɔ he ɔ, nɔ nɛ ma hyɛ ji nɛ ɔ nɛ,
Nɔ nɛ e baa e he si nɛ e tsui kuɔ, nɛ e he doɔ blibliibli* ngɛ ye munyu ɔ he je.
3 Nɔ nɛ e ngɛ na gbee ɔ, e ngɛ kaa nɔ nɛ e ngɛ nɔmlɔ gbee.
Nɔ nɛ e ngɔ jijɔ kɛ ngɛ afɔle sãe ɔ, e ngɛ kaa nɔ nɛ e ngɛ gbe kuɛ kue.
Nɔ nɛ e ngɔ nike ní kɛ ngɛ hae ɔ, e ngɛ kaa nɔ nɛ e ngɔ kpotoo muɔ kɛ ba!
Nɔ nɛ e ngɔ ohɛ kɛ ngɛ kaimi afɔle sãe ɔ, e ngɛ kaa nɔ nɛ e ngɔ kunya yemi munyu kɛ ngɛ nɔ jɔɔe.*
A hla mɛ nitsɛmɛ a blɔ,
Nɛ a bua jɔ* nɔ́ nɛ ngɛ tai he.
4 Lɔ ɔ he ɔ, ma hla blɔ nɔ nɛ ma gu kɛ gbla a tue,
Nɛ ma ha nɛ níhi nɛ a ngɛ gbeye yee ɔ maa ba a nɔ.
Ejakaa benɛ i tsɛ ɔ, nɔ ko he we mi nɔ;
Benɛ i tu munyu ɔ, nɔ ko nɔ ko bui tue.
A ya nɔ nɛ a pee ní yayamihi ngɛ ye hɛ mi,
Nɛ a hla kaa a maa pee níhi nɛ ye bua jɔɛ a he.”
5 Nyɛɛ bu Yehowa munyu tue, nyɛ nihi nɛ nyɛ he doɔ blibliibli* ngɛ e munyu ɔ he:
“Nyɛ nyɛmimɛ nɛ a sume nyɛ nɛ a je a he kɛ je nyɛ he ngɛ ye biɛ he je ɔ de ke, ‘Á wo Yehowa hɛ mi nyami!’
Se e ma je e he kpo, nɛ e ma ha nɛ nyɛ bua maa jɔ,
Nɛ mɛ mohu lɛ zo maa gbe.”
6 Huhui ko ngɛ pɛe ngɛ ma a mi, huhui ɔ je sɔlemi we ɔ!
Yehowa nɛ́ e ngɛ he nyɛli ɔmɛ a tue gblae bɔ nɛ e sa mɛ ɔ he huhui ɔ lɛ ngɛ pɛe ɔ nɛ.
7 E fɔ, be mi nɛ e nui kɔɔmi lolo.
E fɔ binyumu be mi nɛ e kɔɔ we.
8 Mɛnɔ lɛ e nu nɔ́ ko kaa kikɛ hyɛ?
Mɛnɔ lɛ e na nɔ́ ko kaa kikɛ hyɛ?
Anɛ a ma fɔ zugba ngɛ ligbi kake mi lo?
Anɛ si kake too kɛkɛ a fɔ je ma ko lo?
Se benɛ Zion nu kɔɔmi ɔ pɛ kɛkɛ nɛ e fɔ e binyumu ɔmɛ.
9 “Anɛ ma ha nɛ fɔmi maa su gbongu mi, nɛ i be hae nɛ a fɔ bi ɔ lo?” Yehowa lɛ de.
Nyɛ Mawu ɔ ke, “Anɛ ma ha nɛ nɔ maa nu kɔɔmi, nɛ ma tsi e fɔmi kotoku nya lo?”
10 Nyɛɛ kɛ Yerusalem nɛ nya, nyɛ nihi tsuo nɛ nyɛ suɔ lɛ ɔ.
Nyɛ nihi tsuo nɛ nyɛ ngɛ e he aywilɛho yee, nyɛɛ kɛ lɛ nɛ nya wawɛɛ,
11 Nyɛ maa nu e bua womi nyɔ nyu ɔ, nɛ nyɛ bua maa jɔ,
Nyɛ maa nu e nyɔ nyu ɔ wawɛɛ, nɛ nyɛ bua maa jɔ ngɛ e hɛ mi nyami babauu ɔ mi.
12 Ejakaa nɔ́ nɛ Yehowa ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ:
“Ma ha nɛ e ma ná tue mi jɔmi kaa pa,
Nɛ je ma amɛ a hɛ mi nyami ɔ maa pee kaa pa nɛ hyi.
Nyɛ maa nu nyɔ nyu, nɛ a maa kpa nyɛ ngɛ a kasa he,
Nɛ a maa fɔ nyɛ ngɛ a tɛ nɔ.
13 Kaa bɔ nɛ binyɛ woɔ e binyumu bua a,
Jã nɛ ma ya nɔ nɛ ma wo nyɛ bua;
Nɛ Yerusalem he je ɔ, ma wo nyɛ bua.
14 Nyɛ maa na nɔ́ nɛ ɔ, nɛ nyɛ tsui ma nya,
Nyɛ wuhi maa pee flɔflɔɔflɔ kaa nga mumu.
Nɛ Yehowa sɔmɔli maa na e nine,*
Se e ma kua e he nyɛli.”
15 “Ejakaa Yehowa maa ba kaa la,
Nɛ e ta zugba lɛ ɔmɛ ngɛ kaa kɔɔhiɔ nɛ nya wa,
Konɛ e kɛ abofu nɛ nya wa nɛ ba wo mɛ hiɔ,
Nɛ e ngɔ la lilɛ kɛ ba kã a hɛ mi.
16 Ejakaa Yehowa maa ngɔ la kɛ kojo,
Ee, e kɛ e klaate ɔ maa gbe he lo fɛɛ he lo;*
Nɛ nihi nɛ Yehowa maa gbe ɔ maa hiɛ babauu.
17 “Nihi nɛ a ngɛ a he fɔe kɛ nihi nɛ a ngɛ a he tsue konɛ a sɛ abɔɔ ɔmɛ* a mi, nɛ́ a nyɛɛɔ nɔ nɛ ngɛ kpɛti ɔ se, nɛ a yeɔ kpotoo lo kɛ níhi nɛ a he tsɔ we kɛ kɔkue ɔ, mɛ tsuo a nyagbe maa ba kɛ bla,” Yehowa lɛ de. 18 “Akɛnɛ i le a ní tsumi ɔmɛ kɛ a susumi ɔmɛ he je ɔ, i ma nɛ ma ba bua nihi nɛ a je je mahi kɛ gbi munomunohi tsuo a mi ɔ a nya, nɛ a ma ba na ye hɛ mi nyami ɔ.”
19 “Ma ma okadi ko ngɛ a kpɛti, nɛ nihi nɛ a tu fo kɛ ho je ma amɛ a mi ya a, ma tsɔ a kpɛti ni komɛ kɛ ya Tarshish, Pul kɛ Lud, nihi nɛ a tsɛ̃ɔ kɛ̃ɛ̃ kɛ yaa Tubal kɛ Yavan, kɛ zugba kpɔhi nɛ nyu bɔle mɛ nɛ a ngɛ tsitsaa a nɔ, nihi nɛ a nui ye he sane hyɛ loo a nɛ ye hɛ mi nyami ɔ hyɛ ɔ. Nɛ a maa jaje ye hɛ mi nyami ɔ ngɛ je ma amɛ a mi. 20 A maa ngɔ o nyɛmimɛ ɔmɛ tsuo kɛ je je ma amɛ tsuo a mi kɛ ba ha Yehowa kaa nike ní, a maa hi okpɔngɔhi, ta zugba lɛhi, zugba lɛhi nɛ a ngɔ nɔ́ kɛ ha a he, teji okpɔngɔhi kɛ afukpɔngɔhi a nɔ kɛ ba Yerusalem, ye yoku klɔuklɔu ɔ nɔ, kaa bɔ nɛ Israelbi ɔmɛ ngɔɔ a nike ní kɛ woɔ nɔ́ nɛ e he tsɔ mi kɛ baa Yehowa we ɔ,” Yehowa lɛ de.
21 “Nɛ ma ngɔ a kpɛti ni komɛ kɛ pee osɔfohi kɛ Levibi” Yehowa lɛ de.
22 “Kaa bɔ nɛ hiɔwe ehe kɛ zugba ehe nɛ i ngɛ pee ɔ maa ya nɔ maa hi ye hɛ mi ɔ, jã nɛ nyɛ nina* kɛ nyɛ biɛ hu maa hi ye hɛ mi,” Yehowa lɛ de.
23 “Nɛ nyɔhiɔ ehe fɛɛ nyɔhiɔ ehe, kɛ he jɔɔmi ligbi fɛɛ he jɔɔmi ligbi ɔ,
He lo fɛɛ he lo* ma ba kplã si ngɛ ye hɛ mi,”* Yehowa lɛ de.
24 “Nɛ a maa je kpo nɛ a ma ya hyɛ nihi nɛ a tsɔ ye hɛ mi atuã a gbogboe ɔmɛ;
Ejakaa gɔgɔhi nɛ a ngɛ mɛ yee ɔ be gboe,
Nɛ a be a la a gbee,
Nɛ a ma ba pee nɔ́ ko nɛ a hiɔ kɛ ha nihi tsuo.”*
E sisi ji “Yehowa Yi Wami Hemi.”
Aloo “I lɛ.”
Aloo “e helɔ.”
Aloo “li e nyɔmtsɛ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “A mia we.”
Blɛfo gbi mi ɔ, a tsɛɛ lɛ ke cucumber.
Aloo “Nyɛ nɔ yeli.”
Aloo “blɔ tsɔɔmi ɔ.”
Aloo “ba gbe ye nya.”
Aloo “Ye klaa.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ye hɛngmɛ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “bi nɛ e be tsɛ.”
Aloo “kuajai.”
Aloo “o biɛɛ nɛ a kɛ hwiit pee ɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “bimɛ nɛ a be tsɛmɛ.”
E ma nyɛ maa pee kaa e kɔɔ tsohi kɛ abɔɔhi nɛ a kɛ wɔ jami ngɛ tsakpa a he.
Kpã ko nɛ e tsoɔ wawɛɛ.
Aloo “Ngɛ ligbi ɔmɛ a nyagbe ɔ mi ɔ.”
Aloo “blɔ tsɔɔmi.”
Aloo “piasehi.”
Aloo “avutɔhi.”
Aloo “Nɔ nɛ e mumi ngɛ e gugwɔ puɔhi a mi ɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “abolo.”
Aloo “nɔ nɛ tsakeɔ e juɛmi.”
Aloo “pa tsalɔ.”
Aloo “tloo a klaa.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “A maa ye a ní peepee ɔmɛ a mi yiblii.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “a kpaa a kuɛ mi.”
Aloo “Tsen nya kpɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “klaa we ɔmɛ.”
Aloo “tadehi nɛ a woɔ ngɛ a tadehi a sisi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “abolo.”
Nɛ ji hɛ mi si puemi kaa a be gba si himi mi sɛe nɛ a be bi fɔe ɔ.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “a fĩ.”
Aloo “nɔ́ sãmi.”
Aloo “wai tsutsu.”
Aloo “pooe.”
Nɛ ji wai ngmɔ nɛ na nyɔngma ma hu ligbi kake.
Hyɛ Mi Tsɔɔmi Munyu B14.
Hyɛ Mi Tsɔɔmi Munyu B14.
Hyɛ Mi Tsɔɔmi Munyu B14.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Sheol.” Hyɛ Munyu Komɛ A Sisi Tsɔɔmi.
Aloo “e klaa.”
Aloo “Nɛ e we odehe ɔmɛ.”
Aloo “dami sane yemi.”
Aloo “yi mi kpɔ mwɔmi; ga womi.”
Aloo “blɔ tsɔɔmi ɔ.”
Aloo “okadi tso.”
Aloo “A pee klaalo kaa a ma tsɛ̃ a kɛ̃ɛ̃ ɔmɛ.”
Aloo “Jata ku wawi kɛ a kuɛ he bwɔmi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “E.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Nɔ nɛ ngɛ nɔ tsɛe ɔ gbi ɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “A ha nɛ i pee dii.”
Aloo “a kpata o yayami ɔ.”
Aloo “nina.”
Baiblo komɛ de ke “a.”
E sisi ji, “Nihi Nɛ A Piɛ ɔ Pɛ Lɛ A Maa Kpale A Se.”
Baiblo komɛ de ke “wa ya wo e he gbeye.”
Aloo “wa ya gba blɔ kɛ gu e gbogbo ɔmɛ a mi.” Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “wa gba mi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Sheol.” Hyɛ Munyu Komɛ A Sisi Tsɔɔmi.
Aloo “Zangmayo.”
E sisi ji, “Mawu Kɛ Wɔ Ngɛ.”
Aloo “dɔhi.”
Nɛ ji Yufrate Pa a.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “o ngɔ nɔmlɔ adesa ningma tso.”
Eko ɔ, e sisi ji “E Ma Ta Yibu Ní ɔ He Kɛ Fo, E Kɛ Oya Yemi Ma Ta Yibu Ní Hami.”
Aloo “osɔfo Uria kɛ Yeberekia binyumu Zakaria nɛ a ye he odase.”
Nɛ ji Yesaya yo ɔ.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Kɛkɛ nɛ i ya gbalɔyo ɔ he.”
Shiloa ji nyu dɔ.
Nɛ ji Yufrate Pa a.
Hyɛ Yes 7:14.
Aloo “Nyɛɛ fĩ nyɛ mlɛmi.”
Aloo “sɔu blɔ tsɔɔmi ɔ.”
Aloo “Ma mlɛ Yehowa wawɛɛ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “makɛ ko be ha mɛ.”
Nɛ ji Mawu.
Aloo “Nɛ nɔ yemi.”
Aloo “E nɔ yemi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “maa je a se.”
Baiblo komɛ de ke “ta kɔni kɛ glã.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “a bimɛ nɛ a be tsɛmɛ.”
Aloo “A tsɔ zugba a la.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “jokuɛwi nɛ a be tsɛmɛ”
Aloo “tue gblami.”
Aloo “nyɛ hɛ mi nyami.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ma.”
Aloo “a hɛ mi kɛ je klaa nɔ kɛ ya si he lo nɔ.”
Aloo “kewu.”
Aloo “Nɛ tue gblami maa ba a nɔ.”
Aloo “gbiɛ.”
Aloo “Ishai.”
Aloo “mumi.”
Aloo “maa hi si be komɛ.”
Aloo “jata ku wayo kɛ e kuɛ he bwɔmi.”
Baiblo komɛ de ke “Nɛ na bi kɛ jata ma bla kɛ ye ni.”
Aloo “nangmɔflɛ.”
Aloo “okadi tso.”
Aloo “Je ma amɛ ma hla e se blɔ.”
Nɛ ji Babilonia.
Aloo “okadi tso.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “nɛ a ngɛ pusinɔ he ɔ a konɔ.”
Aloo “A maa ye.”
Baiblo komɛ de ke “Yehowa ma ha nɛ Egipt wo ɔ kɔni ɔ ma gbli.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “lilɛ.”
Nɛ ji Yufrate Pa a.
Aloo “mumi.”
Baiblo komɛ de ke “nɛ sãã nɔ ɔ kɛ gba mi kɛ pee pa kpaago.”
“Yah” ji biɛ Yehowa a kpiti pomi.
Aloo “Nyɛɛ fia la.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Yo,” ma bi ɔmɛ tsuo a he munyu lɛ a tu kaa yo ɔ nɛ.
Aloo “okadi tso.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “kɛ ha ye nihi nɛ a tsu a he ɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “kɛ a Kesil.” Eko ɔ, Orion dodoe kuu ɔ kɛ dodoe kuuhi nɛ bɔle lɛ ɔ nɛ a ngɛ tsɔɔe ɔ nɛ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “adesa nɛ gboɔ.”
Aloo “matsɛ yemi ɔmɛ a he dlami ɔ.”
Aloo “vaviotohi.” Blɛfo gbi mi ɔ, a tsɛɛ mɛ ke eagle owls.
Baiblo komɛ de ke “ “daimoniohi nɛ a ngɛ kaa apletsi.”
Aloo “E ma ha mɛ he jɔmi.”
Aloo “nyɛ maa tu ahlua bɔmi munyu.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Sheol.” Hyɛ Munyu Komɛ A Sisi Tsɔɔmi.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Zugba a nɔ akpakpo ɔmɛ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Sheol.” Hyɛ Munyu Komɛ A Sisi Tsɔɔmi.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Sheol.” Hyɛ Munyu Komɛ A Sisi Tsɔɔmi.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “we.”
Aloo “tso kɔni.”
Aloo “ablɛgogoehi.”
Aloo “nine nɛ pee klaalo kaa e maa fia zugba a tsuo nɔ́.”
Aloo “sinɔ duɔtsɛ nɛ e siɔ.”
Aloo “Jami He.”
Aloo “E klaa.”
Aloo “dɔ ɔ.”
Hebri munyu nɛ a kɛ tsu ní ngɛ hiɛ ɔ daa si kɛ ha tso ko nɛ pɔ he wawɛɛ ngɛ pahi a tue. A tsɛɛ lɛ ngɛ blɛfo gbi mi ke ‘Poplar.’
Baiblo komɛ de ke “Ejakaa ta ngmlaa kple si kɛ ba nyɛ mawulɛ be mi tso yiblii kɛ nyɛ ní kpami nɔ.”
Aloo “kaa bɔ nɛ apaatsɛ kaneɔ jeha a,” nɛ ji jeha etɛ pɛpɛɛpɛ.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Israel binyumu.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “E he lo nɛ wo zɔ ɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Peelɔ.”
Aloo “abɔɔhi saminyayoo.”
Aloo “ma se mawu.”
Aloo “jakati.”
Aloo “nga.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “a yuɔ nɛ a he womi nɔ da.”
Aloo “Je ma ko nɛ he wa wawɛɛ nɛ e naa nihi a nɔ.”
Aloo “okadi tso.”
Baiblo komɛ de ke “nɛ ma je ye hi he nɛ i to sisi ɔ kɛ hyɛ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “a yuɔ nɛ a he womi nɔ da.”
Aloo “Je ma ko nɛ he wa wawɛɛ nɛ e naa nihi a nɔ.”
Flaks ji tso ko nɛ a duɔ kɛ je blema nɛ a kɛ e mi kpa peeɔ klala.
Aloo “tsuo a klaa.”
Aloo “Memfis.”
Baiblo komɛ de ke “ta kɔnihi loo glã.”
Aloo “tabuli a nyatsɛ ɔ.”
Aloo “e wui tade nɛ sa.”
Aloo “Egipt hɛ mi ma pue si.”
Aloo “Egipt nɛ e he peeɔ mɛ fɛu ɔ he je.”
E ma nyɛ maa pee kaa e ji blema Babilonia kpokpa a nɔ.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ye gbongu mi ngɛ mi yee wawɛɛ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Binyumu.”
E sisi ji “Dii peemi.”
Aloo “kaa bɔ nɛ apaatsɛ kaneɔ jeha a,” nɛ ji jeha etɛ pɛpɛɛpɛ.
E ngɛ heii kaa Yerusalem he munyu lɛ a ngɛ tue ɔ nɛ.
E ji asilɛ munyu nɛ a kɛ kaleɔ ma kaa nɔmlɔ. Be komɛ ɔ, a kɛ kaleɔ mi mi sami aloo mɔbɔ nami.
Aloo “kɛ okpɔngɔ nɔ hili.”
Aloo “Nɛ Kir pee e tsɛ̃i ɔ klaalo.”
Aloo “Nɛ okpɔngɔ nɔ hili.”
Aloo “Yuda he piɛ pomi nɔ́ ɔ.”
Aloo “Peelɔ.”
Aloo “matsɛ we.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “e hi he.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “e tsɛ we ɔ jiɔmi ɔ.”
Aloo “tso kɔni.”
E ji Nilo Pa a kɔni.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ngmɛdu.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “yomiyohi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ligbihi.”
Baiblo komɛ de ke “Zugba a ngɛ gblie.”
Aloo “nɛ ngɛ kɛ je blema lokoo.”
Baiblo komɛ de ke “ngɛ gblie.”
Aloo “dugudugu.”
Aloo “kɛ je pusinɔ he.”
Aloo “Dalɔ ɔ he nɛ pee fɛu.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “kɛ woɔ muɔ mi ɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ngɛ e ma nikɔtɔma amɛ a hɛ mi.
Aloo “wai nɛ a kɛ ma si nɛ e mi tɛ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “e maa mi.”
Aloo “E ma je.”
Nɛ ji Moab.
Baiblo komɛ de ke “nihi nɛ a yi mi pee we mɛ enyɔɔnyɔ ɔ.”
“Yah” ji biɛ Yehowa a kpiti pomi.
Aloo “blɔ nɔ.”
Aloo “Wa klaa.”
Nɛ ji, kaa a ma kai Mawu kɛ e biɛ ɔ, nɛ a ma ha nɛ nihi nɛ a le.
Aloo “ye klaa.”
Aloo “E be dami ni kasee.”
Baiblo komɛ de ke “ngɛ kaa bɔ́ nɛ ngɛ bahi a nɔ. (Blɛfo gbi mi ɔ, a tsɛɔ ba nɛ ɔ ke mallow.)
Aloo “ma fɔ nihi nɛ a gbo nɛ a be he wami ko ɔ.”
E ma nyɛ maa pee kaa Israel he munyu nɛ a ngɛ tue ɔ nɛ, a kale lɛ ngɛ hiɛ ɔ kaa yo, nɛ a kɛ lɛ to wai ngmɔ he.
Aloo “Peelɔ.”
Nɛ ji Yufrate Pa a.
E ma nyɛ maa pee kaa e kɔɔ Samaria nɛ ji ma ngua a he.
Aloo “dã tɔli a he nɔ womi matsɛ pɛɛ.”
Aloo “dã tɔli a he nɔ womi matsɛ pɛɛ.”
Aloo “E maa gu gbi muɔli.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Sheol.” Hyɛ Munyu Komɛ A Sisi Tsɔɔmi.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Yɔkɔ na nina kake.”
Aloo “kpa nɛ sumui ngɛ nya.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Sheol.” Hyɛ Munyu Komɛ A Sisi Tsɔɔmi.
Baiblo komɛ de ke “Ke a nu sisi ɔ, a maa ye gbeye wawɛɛ.”
Aloo “je ɔ tsuo.”
E ji ngma henɔ ko.
E ji hwiit henɔ ko nɛ a duɔ ngɛ blema Egipt.
Nɛ ji Mawu
Aloo “Ejakaa e tsɔseɔ lɛ ngɛ blɔ nɛ da nɔ.”
Aloo “e yi mi tomi.”
Aloo “Nɛ e juɛmi mi kuɔ ɔ.”
Eko ɔ, e sisi ji “Mawu Afɔle Sami Latɛ.” E ma nyɛ maa pee kaa e kɔɔ Yerusalem he.
Aloo “Ma ba wo o he ka.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Nibwɔhi.”
Aloo “jakati.”
Aloo “kɛ e klaa mi gu.
Aloo “nɛ nyu ta e klaa mi.”
Aloo “Hyɛ bɔ nɛ nyɛ kpɛ̃ níhi ha.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “nɔ nɛ kaa nihi a hɛ mi.”
Nɛ ji zo nɛ maa gbe lɛ, kɛ nɔ́ nɛ e ngɛ blɔ hyɛe nɛ e be mi bae.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Nɛ a ngmɛ da si,” e ngɛ heii kaa enɛ ɔ kɔɔ somi he.”
Aloo “be mi nɛ a bi we mi ye nya mi munyu.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ngɛ Farao mɔhi nɛ a he wa a mi.”
Aloo “a se mi kpo.”
Aloo “sinɔ duɔtsɛ nɛ e siɔ.”
Aloo “blɔ tsɔɔmi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Nyɛɛ kɛ Israel nɔ klɔuklɔu ɔ ko ba wa hɛ mi hu.”
Baiblo komɛ de ke “ngɛ nyu tomi muɔ mi.”
Aloo “Yehowa ngɛ blɔ hyɛe wawɛɛ kaa e maa.”
Aloo “Nihi nɛ a ngɛ lɛ blɔe wawɛɛ ɔ.”
Baiblo komɛ de ke “nɛ nyɛ tsɛɔ mɛ ke mu.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “maa wo zɔ nɛ a maa wo he nu.”
Aloo “gugwɔ mi kɔɔhiɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “nɔ́ nɔ sami nɔ́ nɛ se nami be he.”
Aloo “Ke nyɛ ngɛ nyɛ he tsue.”
A kɛ “Tofet” tsu ní ngɛ hiɛ ɔ kaa okadi peemi he ko nɛ a sãã nɔ́ ngɛ. E daa si ha hɛ mi kpatami.
Aloo “fɔɔ okpɔngɔ nɔ hili.”
Aloo “jata ku wayo kɛ e kuɛ he bwɔmi.”
Aloo “Wesa he.”
Aloo “Nɛ gbi muɔli.”
Aloo “Konɛ e pee e ní ngɛ nɔ buimi blɔ nɔ.”
Aloo “nɔ nɛ hwɔ ngɛ lɛ yee ɔ klaa.”
Aloo “e kɛ juɛmi kpakpa.”
Aloo “Wa he wami.”
Nɛ ji he nyɛlɔ ɔ.
Baiblo komɛ de ke “Zugba a gbli.”
Nga nɛ a ngɛ tsɔɔe ngɛ hiɛ ɔ ji hwiit kɛ blɛfo kɛ a henɔ ɔmɛ a tsohi nɛ a poo nɛ e piɛ ngɛ ngmɔ ɔ nɔ.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “abolo.”
Aloo “ O ma susu gbeye nɔ́ nɛ e ba a he ngɛ o tsui mi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Ma nɛ a gbi mi kuɔ wawɛɛ kaa o maa nu sisi.”
Aloo “kunukunu.”
Aloo “A muɔ maa be ngɛ yoku ɔmɛ a nɔ.”
E ngɛ heii kaa e kɔɔ Bozra nɛ ji Edom ma ngua a he.
Aloo “ablɛgogoe.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “kɛ tɛ.”
Baiblo komɛ de ke “daimoniohi nɛ a ngɛ kaa apletsi.”
E ji lohwe pɛlitsɛ ko nɛ teɔ nyɔ mi nɛ ke je na a, e hwɔɔ mahe.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Nɛ e ngɔ nɔ́ susumi kpa kɛ gba ngɔ ha mɛ.”
Aloo “tsɔ da wolɔ nɔkɔtɔma a.”
Aloo “matsɛ we.”
Aloo “ke o suɔ ɔ, moo je ye nyɔmtsɛ ɔ, nɛ ji Asiria matsɛ ɔ atsinyɛ.”
Aloo “Siria gbi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Nyɛɛ kɛ mi nɛ ba pee jɔɔmi, nɛ́ nyɛɛ je kpo kɛ ba ye ngɔ.”
Ngma nɛ a ngɛ tsɔɔe ngɛ hiɛ ɔ ji hwiit, blɛfo kɛ a henɔ ɔmɛ.
Aloo “matsɛ we.”
Aloo “matsɛ we.”
Aloo “jɛmi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ejakaa bimɛ ɔmɛ su fɔmi kotoku ɔ nya.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “mumi ko kɛ wo e mi.”
Baiblo komɛ de ke “ngɛ kerubhi a kpɛti.”
Aloo “Nilo dɔhi nɛ ngɛ Egipt ɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “nɛ a pee.”
Nɛ ji Hezekia.
Aloo “ngma wuhi nɛ pue si nɛ a puɛ.”
Ngma nɛ a ngɛ tsɔɔe ngɛ hiɛ ɔ ji hwiit, blɛfo kɛ a henɔ ɔmɛ.
E ji kpoku loo gbogbo nɛ a daa nɔ kɛ hwuɔ ta, aloo a kɛ poɔ ma he piɛ.
Aloo “jami he.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “o ligbi ɔmɛ a he.”
E ma nyɛ maa pee kaa a kɛ atlaakpe nɛ ɔ kaneɔ be. A hyɛɛ he nɛ nini ɔ ngɛ nɛ a kɛ kaneɔ be ɔ.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Sheol.” Hyɛ Munyu Komɛ A Sisi Tsɔɔmi.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Moo da ye se.”
Aloo “Ma nyɛɛ blɛuu.”
Aloo “nɛ ye klaa hao.”
Nɛ ji Mawu munyu ɔ kɛ níhi nɛ e pee ɔ.
Aloo “ye klaa.”
Aloo “O je ye he yayami ɔmɛ tsuo kɛ je o hɛ mi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Sheol.” Hyɛ Munyu Komɛ A Sisi Tsɔɔmi.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Hezekia nya ngɛ a he je.”
Aloo “matsɛ we.”
Aloo “matsɛ we.”
Aloo “matsɛ we.”
Aloo “matsɛ we.”
Aloo “kɛ anɔkuale.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “wami ligbi ɔmɛ a mi.”
Aloo “Nyɛɛ tu bua womi munyu kɛ tsɔɔ Yerusalem.”
Aloo “tue gblami kɛ bɔ he enyɔ.”
Aloo “Nɛ adesahi.”
Aloo “Adesahi.”
Aloo “Yehowa mumi ɔ.”
Aloo “E maa hyɛ e to ɔmɛ a nɔ.”
Ke o bli o dɛ mi ɔ, e ji blɔ nɛ ngɛ kɛ je nine guɛ ngua a kɛ ya si nine guɛ wayo ɔ a kpɛ. Hyɛ Mi Tsɔɔmi Munyu B14
Baiblo komɛ de ke “Mɛnɔ lɛ nu Yehowa mumi ɔ sisi?”
Aloo “be nyɛe ma ha nɛ a na lɛhi nɛ ma ha nɛ la nɛ ya nɔ nɛ e tso.”
Aloo “dade amaga.”
Aloo “zugba a nɔ nɔ yeli.”
Nga nɛ a ngɛ tsɔɔe ngɛ hiɛ ɔ ji hwiit kɛ blɛfo kɛ a henɔ ɔmɛ a tsohi nɛ a poo nɛ e piɛ ngɛ ngmɔ ɔ nɔ.
Aloo “pe bɔ nɛ nɔ ko ma nyɛ ma hla mi.”
Aloo “nihi nɛ a he wami ta a.”
Aloo “Nyɛɛ pee dii ngɛ ye hɛ mi.”
Nɛ ji kɛ ba nɛ e ba sɔmɔ lɛ.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Ngmɛdu.” Hyɛ Munyu Komɛ A Sisi Tsɔɔmi.
Nɛ ji nɔ nɛ e be nyɛɛ maa fã e he, nɛ pi nɔ ko ji lɛ.
Aloo “jakati.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “kɛ je sisije ɔ.”
Aloo “waa kɛ wa tsui nɛ wo mi.”
Aloo “nɔ yelɔ se yeli.”
Aloo “a ji yaka níhi.”
Aloo “ye klaa.”
Aloo “blɔ tsɔɔmi.”
Aloo “I kɛ nɔ ko dla we ye hɛ mi nyami ɔ.”
Aloo “wo nya zugbahi.”
Aloo “blɔ tsɔɔmi.”
Aloo “blɔ tsɔɔmi.”
Aloo “o klaa.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Ngmɛdu.” Hyɛ Munyu Komɛ A Sisi Tsɔɔmi.
E ma nyɛ maa pee kaa kekle níhi nɛ maa ba hwɔɔ se ɔ.
Aloo “o we atuã tsɔmi ɔmɛ.”
Aloo “kekleekle nanakasoa a.”
E ma nyɛ maa pee kaa e kɔɔ Mlaa tsɔɔli ɔmɛ a he.
Aloo “kɛ je o fɔmi mi.”
E sisi ji “Nɔ Nɛ Da.” E ji hɛ mi nyami womi biɛ nɛ a kɛ tsɛɔ Israel.
Aloo “pue zugba kadokado.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Ngmɛdu.” Hyɛ Munyu Komɛ A Sisi Tsɔɔmi.
Hebri munyu nɛ a kɛ tsu ní ngɛ hiɛ ɔ daa si kɛ ha tso ko nɛ pɔ he wawɛɛ ngɛ pahi a tue. A tsɛɔ lɛ ngɛ blɛfo gbi mi ke ‘Poplar.’
Nɛ ji amaga amɛ.
Aloo “wɔ piɛ mi.”
Aloo “tso gbigbli.”
Aloo “e klaa.”
Aloo “gbɛ.”
Aloo “lakpa gbali.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Konɛ ma pɛne matsɛmɛ a mlɛmi fimi nɔ́ ɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ “ma fi o mlɛmi kpɛii.”
Aloo “e kɛ nɔ nɛ puɛ lɛ ɔ.”
Baiblo komɛ de ke “Aloo anɛ e sa nɛ zu ɔ nɛ e de ke: ‘Nɔ́ nɛ o puɛ ɔ be nine’ lo?”
Aloo “O ngɛ kɔɔe nɛ o ma fɔ mɛni nɔ́?”
Baiblo komɛ de ke “Egipt apaatsɛmɛ.”
Baiblo komɛ de ke “jua yeli.”
Baiblo komɛ de ke “e buɛ lɛ kaa e nɔ nɛ fɔ si gu.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ngmɛdu.” Hyɛ Munyu Komɛ A Sisi Tsɔɔmi.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ngmɛdu.”
Nɛ ji amagahi nɛ a kɛ tloo lohwe ɔmɛ ɔ.
Aloo “Nɛ a klaahi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “nɛ a ngɔɔ a hɛ mi kɛ buɔ si ha lɛ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ya nɔ kekle ɔ.”
Aloo “Hiɔwe No ɔ.”
Aloo “Ye yi mi tomi.”
Aloo “tsu ye yi mi tomi ɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “tsui he wa.”
Baiblo komɛ de ke “nɛ nɔ fɛɛ nɔ nɛ i kɛ lɛ maa kpe ɔ, i be lɛ mɔbɔ nae.”
Aloo “A Manyɛ.”
Baiblo komɛ de ke “Ngɛ o kunya yemi kɛ o kablɛ fimi babauu ɔ tsuo se.”
Aloo “Nɛ o be lee bɔ nɛ o kɛ kunya yemi ɔ maa tsi nya ha.”
Baiblo komɛ de ke “Nihi nɛ a gbaa hiɔwe ɔ mi; Dodoe mi hyɛli ɔmɛ.”
Nga nɛ a ngɛ tsɔɔe ngɛ hiɛ ɔ ji hwiit kɛ blɛfo kɛ a henɔ ɔmɛ a tsohi nɛ a poo nɛ e piɛ ngɛ ngmɔ ɔ nɔ.
Aloo “a klaa.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “maa ho e kpokpa nɔ ya.”
Baiblo komɛ de ke “Nyɛ nɛ nyɛ je Yuda mi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Sisije.”
Baiblo komɛ de ke “I hla mo.”
Aloo “I kɛ nɔ ko gba we ye hɛ mi nyami ɔ.”
Aloo “e tsɔ mi kɛ e mumi ɔ.”
Aloo “konɛ e hi ha mo.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Ngmɛdu.” Hyɛ Munyu Komɛ A Sisi Tsɔɔmi.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “tsɛ mi kɛ je fɔmi kotoku mi tɔɔ.”
Aloo “Yehowa maa ye dami sane ha mi.”
Aloo “bui e klaa a.”
Aloo “be kpakpa.”
Baiblo komɛ de ke “ngɛ yoku wawi nɛ a nɔ ngɛ kpataa amɛ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “I kpɛ́ mo kɛ wo ye dɛ mi.”
Aloo “okadi tso.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “a gugue mi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “he lohi tsuo.”
Aloo “ha mi lilɛ nɛ a tsɔse lɛ saminya.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “munyu.”
Baiblo komɛ de ke “nɛ ma kɛ wo nɔ nɛ pɔ tɔ lɛ ɔ he wami.”
Aloo “Mɛnɔ kɛ mi ma nyɛ maa gbla nɔ́ mi.”
Aloo “E ha nɛ wa plɛ wa hɛ mi kɛ kpee wa sibi.”
Aloo “nɛ e ngɔ e he kɛ fɔ e Mawu ɔ nɔ.”
Aloo “nɔ nɛ e kɔ̃ɔ̃ kɛ fɔ nyɛ ɔ.”
Aloo “ye he wami ɔ.”
Tsa pi pwɔmihi tutuutu, mohu ɔ, a ji lohwe tsɔwitsɔwi komɛ nɛ a ngɛ kaa pwɔmihi nɛ a pɔ he ngɛ blema Egipt.
Aloo “Nɛ a be ye dami ɔ puɛe.”
Aloo “ye blɔ tsɔɔmi ɔ.”
Baiblo komɛ de ke “Gɔgɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “maa hi a yi mi.”
Aloo “nɔ nɛ ngɛ o nɔ nyɛe.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ngɛ blɔ ɔmɛ tsuo a yi.”
Aloo “de o klaa.”
Aloo “a kɛ mɛ nitsɛmɛ a hɛngmɛ maa na.”
Aloo “kunimi nɛ wa Mawu ɔ ye ɔ.”
Aloo “Matsɛmɛ be nyɛe maa tu munyu.”
Baiblo komɛ de ke “nɛ wa nu kɛ je nyɛ ngɔ ɔ ye.”
“E” nɛ ɔ ma nyɛ da si ha nɔ ko nɛ e ngɛ nɔ́ nɛ ngɛ nɔ yae ɔ hyɛe loo Mawu.
Aloo “nɔ́ pɔtɛɛ ko be e he nɛ peeɔ wɔ akɔnɔ.”
Aloo “nɛ e le bɔ nɛ nɔ́ nami ngɛ ha.”
Baiblo komɛ de ke “E ngɛ kaa nɔ ko nɛ ke nihi na lɛ ɔ, a jeɔ a hɛ.”
Aloo “A wa lɛ yi mi.”
Aloo “le e wami si himi he sane.”
Aloo “A fiaa lɛ nɔ́ nɛ e gbo.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “niatsɛ ko he.”
Aloo “pee we yiwutso ní ko.”
Aloo “Se Yehowa bua jɔ e he.”
Aloo “e klaa.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ngmɛdu.” Hyɛ Munyu Komɛ A Sisi Tsɔɔmi.
Aloo “Akɛnɛ e klaa.”
Aloo “e klaa.”
Aloo “bimɛ.”
Aloo “e ngɛ nyɔmtsɛ.”
Aloo “Peelɔ.”
Aloo “o nyɔmtsɛ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “e ngɛ haoe ngɛ e mumi mi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Benɛ ye mi mi fu kaa pa nɛ hyi ɔ.”
Aloo “tɛhi nɛ a ngɛ kaa la.”
Aloo “bimɛ.”
Aloo “bimɛ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Nɔ nɛ e fliɔ hã la mi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “a gbosi ní.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “abolo.”
Aloo “sika nɛ nyɛ gbo dengme kɛ ná a.”
Aloo “nyɛ klaa.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “niye ní nɛ wo zɔ.”
Aloo “nyɛ klaa.”
Aloo “Si womi nɛ ɔ, a ma nyɛ ma he ye; a kɛ hɛ ma nyɛ maa fɔ nɔ.”
Aloo “maa pee.”
Aloo “nɔ́ nɛ ye bua jɔ he ɔ.”
Aloo “a ta lɛ.”
Aloo “a ma tsɛ ye we ɔ ke sɔlemi we kɛ ha je ma amɛ tsuo.”
Nɛ ji, kɛ ho gbenɔ mi ya.
Baiblo komɛ de ke “Kɛ je amanehlu ɔ mi.”
Nɛ tsɔɔ kaa, a ngɛ a he jɔɔe ngɛ yɔkɔ mi.
Aloo “dɔ ɔmɛ a nɔ.”
Aloo “Anɛ ma ngɔ ní nɛ ɔmɛ kɛ wo ye bua lo?
E ma nyɛ maa pee kaa e daa si ha amaga nɛ a pee lɛ kaa nyumu tso nɛ a kɛ tsuɔ ní ngɛ wɔ jami mi.
Baiblo komɛ de ke “kɛ ho matsɛ ɔ ngɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Sheol.” Hyɛ Munyu Komɛ A Sisi Tsɔɔmi.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “pɔ tɔɛ o he ɔ nɛ.”
Aloo “nɛ i ngɔ níhi kɛ laa mo.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “I ngɛ yiblii nɛ nya woɔ ɔ bɔe.”
Aloo “wa klaa.”
Aloo “níhi nɛ nyɛ nitsɛmɛ nyɛ suɔ.”
Aloo “e klaa
Aloo “mo nitsɛ o klaa.”
Aloo “Nɛ o ha nɛ klaahi nɛ a ngɛ mɛ yi mi wae.”
Aloo “o klaa.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “gbogbohi a mi puɔ.”
Aloo “nihi nɛ mo nitsɛ o suɔ.”
Aloo “Ma ha nɛ o maa ye o nɛnɛ Yakob gbosi ní.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “jiɔ we.”
Aloo “nɔ́ gu.”
Aloo “anɔkuale.”
Aloo “Anɔkuale.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “nɛ e dɛ ngɛ e hɛ mi.”
Aloo “e kɔni ye kunimi kɛ ha lɛ.”
Aloo “kunimi yemi dade pɛɛ.”
Aloo “tade klɔii nɛ kɔni be he.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ngmɛdu.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “o ngmɛdu mi ngmɛdu.”
Aloo “maa ba o makɛ la.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “O mi.”
Aloo “ye we nɛ ngɛ fɛu ɔ.”
Aloo “kɛ yaa sɛ puɔ nɛ ngɛ tsu nɛ a pee ha mɛ ɔ mi ɔ.”
Aloo “mele ɔmɛ maa pee kaa bɔ nɛ a pee kekle ɔ.”
Aloo “Ejakaa e ma ha nɛ o he maa pee fɛu.”
Aloo “dloomi.”
Aloo “nɛ e he nɛ pee fɛu.”
Aloo “a ní nɛ a ná a.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ngmɛdu.” Hyɛ Munyu Komɛ A Sisi Tsɔɔmi.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ngmɛdu.”
Aloo “Ye klaa.”
Aloo “tade klɔii nɛ kɔni be he.”
Ngma nɛ a ngɛ tsɔɔe ngɛ hiɛ ɔ ji hwiit, blɛfo kɛ a henɔ ɔmɛ.
Aloo “okadi tso.”
Baiblo komɛ de ke “e wo tade tsu.”
Aloo “ye kɔni ha nɛ i ye kunimi.”
Aloo “a be lakpa yee.”
Aloo “e bɔfo nɛ e daa e hɛ mi ɔ.”
Aloo “nyu nɛ mi kuɔ ɔ mi.”
Aloo “biɛ nɛ ngɛ fɛu.”
Aloo “nɛ ngɛ fɛu ɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Mɛni he je nɛ o kplii wa tsui.”
Aloo “nɛ a to ɔ a tsui si kɛ mlɛɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “wa sile.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ngɛ wa yayami ɔ dɛ mi.”
Aloo “nɔ nɛ e puɛ wɔ.”
Aloo “Wa sɔlemi we.”
Aloo “nɛ e he ngɛ fɛu ɔ.”
Baiblo komɛ de ke “a ya hwɔɔ gbahi nɛ a kɛ a hwɔɔ mi.”
Aloo “Nɛ hwonyu nɛ he tsɔ we.”
Baiblo komɛ de ke “Ejakaa i kɛ ye klɔuklɔu peemi ɔ ma sã mo.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Ma susu a hiɔwo ɔ kɛ pue a gugue mi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ma susu a hiɔwo ɔ kɛ pue a gugue mi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ejakaa jɔɔmi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ngmɛdu.” Hyɛ Munyu Komɛ A Sisi Tsɔɔmi.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Amen.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Amen.”
Aloo “Nɛ a be blema ní ɔmɛ kaie.”
Baiblo komɛ de ke “Nɛ nɔ nɛ e be jeha lafa yee nɛ e ma gbo ɔ, a maa bu lɛ kaa nɔ nɛ a gbiɛ lɛ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ngmɛdu.”
Aloo “nɛ e haoɔ.”
Baiblo komɛ de ke “nɔ nɛ ngɛ amaga yi jee.”
Aloo “Nɛ a klaa bua jɔ.”
Aloo “nyɛ haoɔ.”
Aloo “e he wami.”
Aloo “gbe adesahi tsuo.”
E ji abɔɔ klɛdɛɛ komɛ nɛ a kɛ tsuɔ ní ngɛ wɔ jami mi.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ngmedu.” Hyɛ Munyu Komɛ A Sisi Tsɔɔmi.
Aloo “Adesahi tsuo.”
Aloo “ma sɔmɔ mi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “he lo fɛɛ he lo.”