KƐ YA HA GALATIA BI ƆMƐ
1 Paulo, bɔfo, nɛ pi adesahi nɛ a hla lɛ, nɛ jã kɛ̃ nɛ pi adesa ko nɔ nɛ a gu kɛ hla lɛ, se mohu kɛ gu Yesu Kristo kɛ Mawu nɛ ji Tsɛ ɔ, nɔ nɛ e tle lɛ si kɛ je gbeje ɔ nɔ, 2 kɛ nyɛmimɛ ɔmɛ tsuo nɛ a kɛ mi ngɛ ɔ, kɛ ya ha asafohi nɛ a ngɛ Galatia a:
3 Nyɛ nine nɛ su dloomi kɛ tue mi jɔmi nɛ je Mawu nɛ ji wa Tsɛ ɔ, kɛ Nyɔmtsɛ Yesu Kristo ngɔ ɔ nɔ. 4 E ngɔ e he kɛ ha ngɛ wa he yayami ɔmɛ a he je konɛ e kɛ kpɔ̃ wɔ kɛ je níhi a blɔ nya tomi* yaya nɛ ngɛ amlɔ nɛ ɔ mi ngɛ wa Mawu nɛ ji Tsɛ ɔ suɔmi nya, 5 lɛ nɛ a wo e hɛ mi nyami kɛ ya neneene kɛ neneene. Amen.
6 E pee mi nyakpɛ kaa piɔ pɛ ɔ, nyɛ ngɛ nyɛ se kpalee* kɛ ngɛ Nɔ nɛ e gu Kristo dloomi ɔ nɔ kɛ tsɛ nyɛ ɔ he jee kɛ ngɛ sane kpakpa kpa ko he yae. 7 Pi kaa sane kpakpa kpa ko ngɛ; mohu ɔ, ni komɛ ngɛ nɛ a ngɛ nyɛ nya gbae nɛ a ngɛ hlae kaa a ma tsake sane kpakpa a nɛ kɔɔ Kristo he ɔ hɛ mi. 8 Se ke wɔ aloo bɔfo ko nɛ e je hiɔwe po ba ngɛ nɔ́ kpa ko jajee kɛ ngɛ nyɛ tsɔɔe kaa sane kpakpa ngɛ sane kpakpa a nɛ wa jaje kɛ tsɔɔ nyɛ ɔ se ɔ, a gbiɛ lɛ. 9 Kaa bɔ nɛ wa de nyɛ momo ɔ, amlɔ nɛ ɔ hu i ngɛ dee ekohu, Nɔ fɛɛ nɔ nɛ e ngɛ nɔ́ kpa ko jajee kɛ ngɛ nyɛ tsɔɔe kaa sane kpakpa ngɛ sane kpakpa a nɛ wa jaje kɛ tsɔɔ nyɛ ɔ se ɔ, a gbiɛ lɛ.
10 Ngɛ anɔkuale mi ɔ, amlɔ nɛ ɔ, anɛ adesahi a yi mi lɛ i ngɛ mɔde bɔe kaa ma plɛ aloo Mawu yi mi? Aloo adesahi a hɛ mi nɛ i ngɛ mɔde bɔe kaa ma sa lo? Ke loloolo ɔ, i ngɛ adesahi a hɛ mi sae ɔ, lɛɛ pi Kristo nyɔguɛ ji mi. 11 Ejakaa nyɛmimɛ, i suɔ nɛ nyɛɛ le kaa sane kpakpa a nɛ i jaje kɛ tsɔɔ nyɛ ɔ ji adesahi a ngɔ; 12 ejakaa pi adesa ko ngɔ nɛ ye nine su nɔ kɛ je, nɛ jã kɛ̃ nɛ pi nɛ a tsɔɔ mi, se mohu Yesu Kristo lɛ e gu kpo jemi nɔ nɛ e kɛ ha mi.
13 Ngɛ anɔkuale mi ɔ, nyɛ nu bɔ nɛ i ba ye je mi ha be ko nɛ be ɔ ngɛ Yuda Bi Ɔmɛ A Jami ɔ mi kaa i ya nɔ nɛ i wa Mawu asafo ɔ yi mi wawɛɛ nitsɛ* nɛ i kpata e hɛ mi; 14 nɛ i ngɛ ye hɛ mi yae wawɛɛ ngɛ Yuda Bi Ɔmɛ A Jami ɔ mi pe ye juami bimɛ ɔmɛ a ti nihi fuu ngɛ ye ma a mi, ejakaa imi lɛɛ ye hɛ dɔɔ wawɛɛ nitsɛ ngɛ ye nɛmɛ ɔmɛ a kusumi ɔmɛ a he. 15 Se benɛ Mawu, nɔ nɛ e je mi kɛ je ye yayo fɔmi kotoku ɔ mi, nɛ e tsɛ mi kɛ gu e dloomi ɔ nɔ ɔ susu kaa e hi 16 kaa e maa gu ye nɔ kɛ je e Bi ɔ kpo konɛ ma jaje sane kpakpa a nɛ kɔɔ e he ɔ kɛ tsɔɔ je ma amɛ ɔ, i kɛ adesa* ko ya susuu we he amlɔ nɔuu; 17 jã kɛ̃ nɛ i kuɛ kɛ yɛ Yerusalɛm nɛ ma ya na ni nɛmɛ nɛ a ba pee bɔfohi si mi ɔ, mohu ɔ, i ya Arabia, nɛ lɔ ɔ se ɔ, i kpale kɛ ya Damasko.
18 Kɛkɛ nɛ jeha etɛ se ɔ, i kuɔ kɛ ya Yerusalɛm nɛ i ya slaa Kefa,* nɛ i hi e ngɔ ligbi 15. 19 Se i nɛ bɔfo kpa amɛ a ti nɔ ko kaa ja Yakobo nɛ e ji Nyɔmtsɛ ɔ nyɛminyumu ɔ pɛ. 20 Jehanɛ ɔ, ngɛ níhi nɛ i ngɛ nyɛ ngmae ɔ he ɔ, i ngɛ nɔ mi mae kɛ ngɛ nyɛ hae ngɛ Mawu hɛ mi kaa pi lakpa nɛ i ngɛ yee.
21 Lɔ ɔ se ɔ, i je kɛ ho Siria kɛ Kilikia kpokpa amɛ a mi ya. 22 Se asafohi nɛ a ngɛ Yudea nɛ a kɛ Kristo pee kake ɔ li mi hɛ mi kɛ hɛ mi. 23 Jinɛ nɔ́ nɛ a pɔɔ numi kɛkɛ ji: “Nyumu ɔ nɛ be ko nɛ be ɔ e waa wɔ yi mi ɔ, amlɔ nɛ ɔ lɛɛ e ngɛ hemi kɛ yemi he sane kpakpa a nɛ be ko nɛ be ɔ e kpata hɛ mi ɔ jajee.” 24 Enɛ ɔ he ɔ, ye he ɔ, a bɔni Mawu hɛ mi nyami womi.
2 Kɛkɛ nɛ jeha 14 se ɔ, i kpale kuɔ kɛ ya Yerusalɛm, i kɛ Banaba, nɛ i ngɔ Tito hu kɛ piɛɛ ye he. 2 I kuɔ kɛ ya ngɛ kpo jemi ko he je, nɛ i ngɔ sane kpakpa a nɛ i ngɛ fiɛɛe ngɛ je ma amɛ a kpɛti ɔ kɛ ya fɔ a hɛ mi. I pee enɛ ɔ ngɛ laami mi, se ngɛ nyumuhi nɛ a buɔ mɛ saminya amɛ a hɛ mi, konɛ ma ná nɔ mi mami kaa fo nɛ i ngɛ tue aloo fo nɛ i tu ɔ be yaka pee. 3 Se Tito nɛ e piɛɛ ye he ɔ po, a nyɛ we e nɔ kaa a po lɛ, e ngɛ mi kaa Hela no ji lɛ mohu. 4 Se jamɛ a sane ɔ te si ngɛ nyɛmimɛ lakpatsɛmɛ nɛ a ngɔ mɛ kɛ ba mi nigii ɔmɛ a he je, a ju si kɛ ba sɛ mi konɛ a ba kpa he yemi nɛ wa ngɛ ngɛ Kristo Yesu nɛ waa kɛ lɛ pee kake ɔ mi ɔ si, konɛ a ngɔ wɔ nyɔguɛ kulaa; 5 wa kplɛɛ we kaa wa maa ba wa he si ha mɛ, ohoo, wa pee we jã ngmlɛfia kake po, konɛ sane kpakpa a he anɔkuale ɔ nɛ e ya nɔ nɛ e kɛ nyɛ nɛ hi si.
6 Se ngɛ nihi nɛ e ngɛ kaa nɔ́ nɛ a he hia amɛ a blɔ fa mi ɔ—bɔ nɛ a ngɛ ha fɛɛ ko ɔ kɔ we ye he, ejakaa pi bɔ nɛ adesa ko ngɛ ha ngɛ kpo nɔ blɔ ɔ nɛ Mawu hyɛɔ—jamɛ a nyumu ɔmɛ nɛ a buɔ mɛ wawɛɛ ɔ tsɔɔ we mi nɔ́ ehe ko. 7 Mohu ɔ, benɛ a na kaa a tu sane kpakpa a kɛ wo ye dɛ kaa ma ngɔ kɛ ya ha nihi nɛ a pui mɛ, kaa bɔ nɛ a tu kɛ wo Petro dɛ kaa e ngɔ kɛ ya ha nihi nɛ a po mɛ ɔ— 8 ejakaa nɔ nɛ e ha Petro he wami kaa e tsu bɔfo ní tsumi kɛ ha nihi nɛ a po mɛ ɔ, jamɛ a nɔ ɔ nɔuu lɛ e ha mi he wami kaa ma tsu bɔfo ní tsumi kɛ ha nihi nɛ a je je ma amɛ a mi ɔ nɛ— 9 nɛ benɛ a yɔse dloomi nɛ a dloo mi ɔ, Yakobo kɛ Kefa* kɛ Yohane, nihi nɛ a naa mɛ kaa titimahi ɔ ha i kɛ Banaba huɛ bɔmi hiɔ nine,* konɛ waa ya je ma amɛ a mi, se mɛɛ lɛɛ a maa ya nihi nɛ a po mɛ ɔmɛ a ngɔ. 10 Nɔ́ pɛ nɛ a de wɔ ji kaa wa kai ohiatsɛmɛ ɔmɛ, nɛ nɔ́ nɛ ɔ ji nɔ́ nɛ imi hu i je ye tsui mi nɛ i bɔ e peemi he mɔde.
11 Se benɛ Kefa* ba Antiokia a, i tu e hɛ mi munyu, ejakaa e ngɛ heii kaa e tɔ̃.* 12 Ejakaa loko nyumu komɛ nɛ a je Yakobo ngɔ ɔ maa ba a, jinɛ e kɛ nihi nɛ a je je ma amɛ a mi ɔ yeɔ ní; se benɛ a ba a, e kpa nɔ́ nɛ ɔ peemi nɛ e tsɔ e he, ejakaa e ngɛ nihi nɛ a fĩ nɔ pomi se ɔ gbeye yee. 13 Yuda bi ɔmɛ nɛ a piɛ ɔ hu ya piɛɛ e he ngɛ osato peemi nɛ ɔ mi, nɛ a gbla Banaba po kɛ wo a we osato peemi ɔ mi. 14 Se benɛ i na kaa a nyɛɛ we ngɛ sane kpakpa a he anɔkuale ɔ nya a, i de Kefa* ngɛ mɛ tsuo a hɛ mi ke: “Ke mo nɛ pohu o ji Yuda no ɔ, o peeɔ o ní kaa bɔ nɛ je ma amɛ peeɔ a ní se pi kaa bɔ nɛ Yuda bi peeɔ ɔ, lɛɛ kɛ o ma plɛ kɛ nyɛ nihi nɛ a je je ma amɛ a mi ɔmɛ a nɔ kaa a pee a ní kaa bɔ nɛ Yuda bi peeɔ a ní ɔ ha kɛɛ?”
15 Wɔ nɛ a fɔ wɔ kaa Yuda bi, nɛ pi yayami peeli nɛ a je je ma amɛ a mi ji wɔ ɔ, 16 wa yɔseɔ kaa a buɔ adesa ko dalɔ, pi kɛ gu mlaa nya ní tsumihi a nɔ, se mohu kɛ gu hemi kɛ yemi ngɛ Yesu Kristo mi ɔ pɛ nɔ. Lɔ ɔ he ɔ, wa ná hemi kɛ yemi ngɛ Kristo Yesu mi, bɔ nɛ pee nɛ a bu wɔ dali kɛ gu Kristo mi hemi kɛ yemi ɔ nɔ, se pi kɛ gu mlaa nya ní tsumihi a nɔ, ejakaa a be nɔ* ko dalɔ bue kɛ gu mlaa nya ní tsumihi a nɔ. 17 Amlɔ nɛ ɔ, ke wɔ hu a na wɔ kaa yayami peeli be mi nɛ wa ngɛ hlae kaa a bu wɔ dali kɛ gu Kristo nɔ ɔ, lɛɛ anɛ yayami sɔmɔlɔ ji Kristo lo? Ohoo! 18 Ke níhi nɛ i ku kɛ pue si be ko ɔ, i kpale fia mɛ kɛ ma si ekohu ɔ, i ngɛ tsɔɔe kaa mlaa nɔ tɔlɔ ji mi. 19 Ejakaa kɛ gu mlaa nɔ ɔ, i gbo ngɛ mlaa blɔ fa mi, konɛ ma hi wami mi ngɛ Mawu blɔ fa mi. 20 A ka mi kɛ wo tso he kɛ piɛɛ Kristo he. Jehanɛ ɔ lɛɛ pi imi nɛ i ngɛ wami mi hu, mohu ɔ, Kristo lɛ e ngɛ wami mi ngɛ ye mi. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, wami mi nɛ i ngɛ ngɛ he lo mi ɔ, i ngɛ wami ɔ mi kɛ gu hemi kɛ yemi nɛ i ngɛ ngɛ Mawu Bi ɔ mi ɔ nɔ, nɔ nɛ e suɔ mi nɛ e ngɔ e he kɛ ha ngɛ ye he ɔ. 21 I kua we Mawu dloomi ɔ,* ejakaa ke dami guɔ mlaa nɔ kɛ baa a, lɛɛ ngɛ anɔkuale mi ɔ, Kristo gbo yaka gu.
3 Oo Galatia bi nɛ nyɛ be juɛmi! Nyɛ nihi nɛ a je Yesu Kristo kpo kɛ tsɔɔ nyɛ heii kaa a ka lɛ kɛ wo tso he ɔ, mɛnɔ ngɔ nyɛ kɛ wo he wami yayami sisi kikɛ nɛ ɔ? 2 I suɔ kaa ma bi nyɛ nɔ́ kake nɛ ɔ:* Anɛ mlaa nya ní tsumihi a nɔ nɛ nyɛ gu nɛ nyɛ nine kɛ su mumi ɔ nɔ lo, aloo hemi kɛ yemi nɛ nyɛ ná ngɛ níhi nɛ nyɛ nu ɔmɛ a he je? 3 Anɛ nyɛ be juɛmi ko kulaa lo? Nɛ nyɛ je sisi ngɛ mumi mi ɔ, anɛ nyɛ ngɛ nya gbee ngɛ he lo mi lo? 4 Anɛ nyɛ gblee amanehlu babauu nɛ ɔ mi yaka gu lo? Lɛɛ ja e ji yaka gu niinɛ. 5 Enɛ ɔ he ɔ, anɛ nɔ nɛ e haa nyɛ mumi ɔ, nɛ e tsuɔ he wami ní tsumihi ngɛ nyɛ kpɛti ɔ pee jã ngɛ nyɛ mlaa nya ní tsumihi a he je lo, aloo ngɛ hemi kɛ yemi nɛ nyɛ ná ngɛ níhi nɛ nyɛ nu ɔmɛ a mi ɔ he je? 6 Kaa bɔ nɛ Abraham “ná hemi kɛ yemi ngɛ Yehowa* mi, nɛ a bu lɔ ɔ dami ha lɛ” ɔ.
7 Ngɛ anɔkuale mi ɔ, nyɛ le kaa nihi nɛ a mɛtɛɔ hemi kɛ yemi he ɔ ji Abraham bimɛ. 8 Jehanɛ ɔ, akɛnɛ ngmami ɔ na kɛ sɛ hlami kaa Mawu maa bu nihi nɛ a je je ma amɛ a mi ɔ dali he je ɔ, e sɛ hlami nɛ e jaje sane kpakpa a kɛ tsɔɔ Abraham ke: “Kɛ gu o nɔ ɔ, a maa jɔɔ je ma amɛ tsuo.” 9 Enɛ ɔ he ɔ, nihi nɛ a mɛtɛɔ hemi kɛ yemi he ɔ, a ngɛ mɛ jɔɔe kɛ ngɛ Abraham, nɔ nɛ e ná hemi kɛ yemi ɔ he piɛɛe.
10 Nihi tsuo nɛ a kɛ a he fɔɔ mlaa nya ní tsumihi a nɔ ɔ, a ngɛ gbiɛmi sisi, ejakaa a ngma ke: “Nɔ fɛɛ nɔ nɛ e hí si ngɛ níhi tsuo nɛ a ngma ngɛ Mlaa womi kpo ɔ mi ɔ nya, nɛ́ e yi nɔ ɔ, a gbiɛ lɛ.” 11 Jehanɛ se hu ɔ, e ngɛ heii kaa a gui mlaa a nɔ kɛ bui nɔ ko dalɔ ngɛ Mawu hɛ mi, ejakaa “dalɔ ɔ maa hi wami mi ngɛ hemi kɛ yemi he je.” 12 Amlɔ nɛ ɔ, Mlaa a dɛ si ngɛ hemi kɛ yemi nɔ. Mohu ɔ, “nɔ fɛɛ nɔ nɛ e peeɔ ní nɛ ɔmɛ ɔ maa hi wami mi kɛ gu a nɔ.” 13 Kristo he wɔ, nɛ e je wɔ kɛ je Mlaa a gbiɛmi ɔ sisi, kɛ gu plɛmi nɛ e ba plɛ gbiɛmi ngɛ wa nane mi ɔ he je, ejakaa a ngma ke: “Adesa fɛɛ adesa nɛ a ngɔ lɛ kɛ kpla tso he ɔ, a gbiɛ lɛ.” 14 E ba mi jã konɛ Abraham jɔɔmi ɔ nɛ ba je ma amɛ a nɔ kɛ gu Kristo Yesu nɔ, konɛ kɛ gu wa hemi kɛ yemi ɔ nɔ ɔ, wa nine nɛ su mumi ɔ nɛ a wo he si ɔ nɔ.
15 Nyɛmimɛ, i ngɔ adesahi a nɔ́ he tomi nɔ́ kɛ ngɛ munyu tue: Ke a ná nɛ a ma somi ko nɔ mi pɛ ɔ, ke nɔ kake pɛ lɛ e pee jã po ɔ, nɔ ko pui mi, nɛ jã kɛ̃ nɛ nɔ ko ngɔɛ ní kpahi hu kɛ piɛɛ we he. 16 Amlɔ nɛ ɔ, a tu si womi ɔmɛ a he munyu kɛ tsɔɔ Abraham kɛ e nina a.* E de we ke, “nɛ o kɛ o bimɛ,”* kɛ sisi numi ɔ kaa a he hiɛ. Mohu ɔ, e de ke, “nɛ o kɛ o nina a,”* kɛ sisi numi ɔ kaa nɔ kake, nɛ lɛ ji Kristo ɔ nɛ. 17 Jehanɛ se hu ɔ, i ngɛ enɛ ɔ dee: Mlaa a nɛ e ba jeha 430 se ɔ ba pui somi ɔ nɛ Mawu so be ko nɛ be ɔ mi konɛ e kɛ po si womi ɔ mi. 18 Ejakaa ke gbosi ní ɔ daa si ngɛ mlaa nɔ ɔ, lɛɛ e dɛ si ngɛ si womi nɔ hu; se Mawu je mi mi jɔmi mi nɛ e ngɔ kɛ ha Abraham kɛ gu si womi nɔ.
19 Lɛɛ mɛni he je nɛ a ngɔ Mlaa a kɛ piɛɛ he mɔ? A ngɔ kɛ piɛɛ he konɛ a kɛ ha nɛ mlaa nɔ tɔmihi nɛ je kpo heii kɛ yaa si be nɛ nina a* nɛ a wo si ngɔ ha a maa ba; nɛ a gu hiɔwe bɔfohi a nɔ nɛ a kɛ ha kɛ gu mi dalɔ ko nine nɔ. 20 Jehanɛ ɔ, ke e kɔ nɔ kake pɛ he ɔ, mi dalɔ ko he hia we, nɛ Mawu ɔ, nɔ kake pɛ ji lɛ. 21 Lɛɛ anɛ Mlaa a teɔ si kɛ woɔ Mawu si womi ɔmɛ lo? Ohoo! Ejakaa ke a wo mlaa ko nɛ́ e ma nyɛ ma ha nɔ wami ɔ, jinɛ ngɛ anɔkuale mi ɔ, dami ko gu mlaa nɔ kɛ ko ba. 22 Se Ngmami ɔ ngɔ níhi tsuo kɛ wo yayami tsu womi ɔ mi, bɔ nɛ pee nɛ a ngɔ si womi ɔ nɛ jeɔ Yesu Kristo mi hemi kɛ yemi ɔ mi kɛ baa a kɛ ha nihi nɛ a heɔ yeɔ ɔ.
23 Se loko hemi kɛ yemi ɔ maa ba a, a buɔ wa he ngɛ mlaa a sisi, be mi nɛ a wo wɔ tsu, nɛ wa hyɛɔ hemi kɛ yemi nɛ e be kɛe nɛ a ma je kpo ɔ blɔ ɔ. 24 Enɛ ɔ he ɔ, Mlaa a ba plɛ wa nɔ hyɛlɔ* nɛ́ kɛ wɔ yaa Kristo ngɔ, konɛ a bu wɔ dali kɛ gu hemi kɛ yemi nɔ. 25 Se amlɔ nɛ ɔ nɛ hemi kɛ yemi ɔ ba su nɛ ɔ, wa be nɔ hyɛlɔ* ko sisi hu.
26 Ngɛ anɔkuale mi ɔ, nyɛ tsuo nyɛ ji Mawu bimɛ kɛ gu nyɛ hemi kɛ yemi ngɛ Kristo Yesu mi ɔ nɔ. 27 Ejakaa nyɛ tsuo nɛ a baptisi nyɛ ngɔ wo Kristo mi ɔ, nyɛ wo Kristo. 28 Yuda no be nɛ Hela no hu be, nyɔguɛ be nɛ he yelɔ hu be, nyumu be nɛ yo hu be, ejakaa nyɛ tsuo nimli kake ji nyɛ ngɛ Kristo Yesu mi. 29 Jehanɛ se hu ɔ, ke Kristo níhi ji nyɛ ɔ, lɛɛ Abraham nina* ji nyɛ niinɛ, gbosi ní yeli ngɛ si womi ko nya.
4 Jehanɛ ɔ, i ngɛ dee ke be abɔ nɛ gbosi ní yelɔ ɔ ji jokuɛ nyafii ɔ, slɔɔto ko be e kɛ nyɔguɛ a kpɛti, e ngɛ mi kaa lɛ ji níhi tsuo a nyɔmtsɛ mohu, 2 se e ngɛ nɔ hyɛli kɛ we nɔ hyɛli a sisi kɛ yaa si be nɛ e tsɛ ɔ to kɛ fɔ si ɔ maa su. 3 Jã kɛ̃ nɛ wɔ hu be nɛ wa ji jokuɛwi ɔ, je ɔ mi sisije ní ɔmɛ ngɔ wɔ nyɔguɛ. 4 Se benɛ be ɔ su ɔ, Mawu tsɔ e Bi ɔ, nɔ nɛ yo ko fɔ lɛ nɛ́ e hi mlaa sisi ɔ, 5 konɛ e gu hemi nɛ e ma he nihi nɛ a ngɛ mlaa sisi ɔ nɔ kɛ kpɔ̃ mɛ, bɔ nɛ pee nɛ wa nine nɛ su bi ngɔmi kaa binyumuhi ɔ nɔ.
6 Jehanɛ ɔ, akɛnɛ binyumuhi ji nyɛ he je ɔ, Mawu tsɔ e Bi ɔ mumi ɔ kɛ ba sɛ wa tsui mi, nɛ e kpaa ngmlaa ke: “Abba,* Tsaatsɛ!” 7 Lɔ ɔ he ɔ, pi nyɔguɛ ji mo hu, mohu ɔ, binyumu ji mo; nɛ ke binyumu ji mo ɔ, lɛɛ gbosi ní yelɔ hu ji mo kɛ gu Mawu nɔ.
8 Se benɛ nyɛ li Mawu ɔ, nyɛ pee nyɔguɛhi kɛ ha níhi nɛ pi mawu nitsɛnitsɛmɛ ji mɛ ɔ. 9 Se amlɔ nɛ ɔ nɛ nyɛ ba le Mawu, aloo nɛ Mawu mohu ba le nyɛ nɛ ɔ, kɛ ba lɛ kɛɛ nɛ nyɛ ngɛ kpalee kɛ ngɛ sisije níhi nɛ a gbɔjɔ nɛ a he be se nami ɔ he yae ekohu, nɛ nyɛ suɔ kaa nyɛ maa pee nyɔguɛhi kɛ ha mɛ ekohu ɔ? 10 Nyɛ ngɛ ligbihi kɛ nyɔhiɔhi kɛ behi kɛ jehahi yee pɛpɛɛpɛ. 11 I ngɛ gbeye yee ha nyɛ kaa ngɛ blɔ ko nɔ ɔ, i gbo dengme ngɛ nyɛ he yaka gu.
12 Nyɛmimɛ, i kpa nyɛ pɛɛ, nyɛ ba pee kaa bɔ nɛ i ngɛ ɔ, ejakaa jinɛ imi hu i ngɛ kaa nyɛ. Nyɛ pee we mi nɔ́ yayami ko. 13 Se nyɛ le kaa he lo mi hiɔ ko lɛ ha nɛ i ná kekleekle he blɔ kɛ ba jaje sane kpakpa a ngɔ tsɔɔ nyɛ ɔ nɛ. 14 Nɛ e ngɛ mi kaa ye he lo mi nyagba a ba pee ka kɛ ha nyɛ mohu lɛɛ, se nyɛ nyafii we mi, nɛ ye he hu pee we nyɛ tai;* mohu ɔ, nyɛ he mi atuu kaa Mawu bɔfo ko, kaa Kristo Yesu. 15 Jije jamɛ a bua jɔmi ɔ nɛ nyɛ ná a ngɛ? Ejakaa i ngɛ nyɛ he odase yee kaa kaa e maa hi peemi ɔ, jinɛ nyɛ ko ta nyɛ hɛ ngmɛhi kɛ ko ha mi. 16 Lɛɛ enɛ ɔ he ɔ, anɛ anɔkuale ɔ nɛ i de nyɛ ɔ ha nɛ i ba pee nyɛ he nyɛlɔ lo? 17 A kɛ hɛdɔ ngɛ hlae kaa a nine maa su nyɛ nɔ, se pi ngɛ yi mi tomi kpakpa ko he je; a suɔ kaa a ma je nyɛ kɛ je ye he konɛ nyɛɛ kɛ kã nɛ ya nyɛɛ a se. 18 Se be fɛɛ be ɔ, e maa hi kaa nɔ ko kɛ hɛdɔ ma hla nyɛ se blɔ ngɛ yi mi tomi kpakpa he je, nɛ pi be nɛ i ngɛ nyɛ ngɔ pɛ, 19 ye bimɛ tsɔwi nɛ i ngɛ kɔ̃ɔ̃e ngɛ nyɛ he ekohu kɛ yaa si be nɛ a maa bɔ Kristo* ngɛ nyɛ mi. 20 I ná nɛ i ngɛ nyɛ ngɔ amlɔ nɛ ɔ nɛ ma tu munyu ngɛ blɔ kpa nɔ, ejakaa i pee basaa ngɛ nyɛ he.
21 Nyɛ de mi, nyɛ nihi nɛ nyɛ suɔ kaa nyɛ maa hi mlaa sisi ɔ, Anɛ nyɛ nui Mlaa a lo? 22 Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, a ngma ke Abraham ná binyumuhi enyɔ, e ná nɔ kake kɛ gu mawayo ɔ nɔ, kɛ nɔ kake hu kɛ gu yo nɛ e ye e he ɔ nɔ; 23 se nɔ nɛ e ná kɛ gu mawayo ɔ nɔ ɔ, ngɛ anɔkuale mi ɔ, a fɔ lɛ ngɛ he lo nya, nɛ nɔ kpa a nɛ e ná kɛ gu yo nɛ e ye e he ɔ nɔ ɔ lɛɛ kɛ gu si womi nɔ. 24 A ma nyɛ maa ngɔ ní nɛ ɔmɛ kaa nɔ́ he tomi níhi; ejakaa yi nɛ ɔmɛ daa si kɛ ha somi enyɔ, nɔ nɛ e je Sinai Yoku ɔ nɔ ɔ fɔ bimɛ kɛ ha nyɔguɛ yemi, nɛ lɛ ji Haga. 25 Jehanɛ ɔ, Haga daa si kɛ ha Sinai, Arabia yoku ko, nɛ e daa si kɛ ha Yerusalɛm nɛ ngɛ mwɔnɛ ɔ, ejakaa e kɛ e bimɛ ɔmɛ ngɛ nyɔguɛ tso mi. 26 Se Yerusalɛm nɛ ngɛ hiɔwe ɔ lɛɛ e ye e he, nɛ lɛ ji wa nyɛ.
27 Ejakaa a ngma ke: “Mo yosa nɛ o fɔ we, o bua nɛ jɔ; mo yo nɛ o nui kɔɔmi he, o kɛ bua jɔmi nɛ kpa ngmlaa; ejakaa yo nɛ a kua lɛ ɔ bimɛ a he hiɛ babauu pe yo ɔ nɛ e ngɛ huno ɔ bimɛ.” 28 Jehanɛ ɔ, nyɛmimɛ, nyɛ ji si womi ɔ bimɛ kaa bɔ nɛ Isak ji ɔ nɔuu. 29 Se kaa bɔ nɛ ngɛ jamɛ a be ɔ mi ɔ, nɔ nɛ a fɔ lɛ ngɛ he lo nya a bɔni nɔ nɛ a gu mumi ɔ nɔ kɛ fɔ lɛ ɔ yi mi wami ɔ, jã kɛ̃ nɛ e ji mwɔnɛ ɔ hulɔ. 30 Se mɛni ngmami ɔ de? “Fiee mawayo ɔ kɛ e binyumu ɔ kɛ ho, ejakaa mawayo ɔ binyumu ɔ kɛ yo ɔ nɛ e ye e he ɔ binyumu ɔ be gbosi ní yee gblegbleegble.” 31 Enɛ ɔ he ɔ, nyɛmimɛ, wa ji bimɛ, pi mawayo ko bimɛ, se mohu yo ɔ nɛ e ye e he ɔ bimɛ.
5 Ejakaa he yemi kaa jã he je nɛ Kristo ha nɛ wa ye wa he ɔ nɛ. Enɛ ɔ he ɔ, nyɛɛ da si saminya, nɛ nyɛ ko ha nɛ a ngɔ nyɔguɛ yemi kuɛpã tso ko kɛ bɔ nyɛ pã ekohu.
2 Hyɛ! imi Paulo, i ngɛ nyɛ dee ke, ke nyɛ ba plɛ nihi nɛ a po mɛ ɔ, Kristo he be se nami ko bae kɛ ha nyɛ. 3 I kpale ngɛ odase yee kɛ ngɛ nyumu fɛɛ nyumu nɛ a po lɛ ɔ hae kaa e ji e blɔ nya ní tsumi kaa e maa ye Mlaa a tsuo nɔ. 4 Nyɛ nihi nɛ nyɛ ngɛ mɔde bɔe kaa a gu mlaa a nɔ kɛ bu nyɛ dali ɔ, a je nyɛ kɛ je Kristo he; nyɛ gba kɛ je e dloomi ɔ he. 5 Ngɛ wa blɔ fa mi ɔ, mumi ɔ ha nɛ waa kɛ hɛdɔ ngɛ dami he hɛ kɛ nɔ fɔmi nɛ e jeɔ hemi kɛ yemi mi kɛ baa a mlɛe. 6 Ejakaa ngɛ Kristo Yesu mi ɔ, a po nɔ jio, a pui nɔ jio, pi lɔ ɔ nɛ e he hia, mohu ɔ, hemi kɛ yemi nɛ́ tsuɔ ní kɛ guɔ suɔmi nɔ ɔ lɛ e he hia.
7 Jinɛ nyɛ ngɛ fo tue saminya. Mɛnɔ lɛ e tsi nyɛ blɔ kaa nyɛ ko ya nɔ nɛ nyɛɛ bu anɔkuale ɔ tue ɔ? 8 Yi mi plɛmi kaa kikɛ nɛ ɔ ji Nɔ nɛ e ngɛ nyɛ tsɛe ɔ ngɔ. 9 Masa nyafii haa nɛ ma a tsuo gboɔ.* 10 I ngɛ nɔ mi mami kaa nyɛ nihi nɛ nyɛɛ kɛ Nyɔmtsɛ ɔ pee kake ɔ, nyɛ be juɛmi kpa ko náe; se nɔ nɛ e ngɛ nyɛ nya gbae ɔ, ngɛ nɔ saisaa nɛ e ji ɔ tsuo se ɔ, e nine maa su kojomi nɛ sa lɛ ɔ nɔ. 11 Nyɛmimɛ, imi lɛɛ ke i ngɛ nɔ pomi fiɛɛe loloolo ɔ, lɛɛ mɛni he je mɔ nɛ a ngɛ mi yi mi wae loloolo ɔ? Ke jã a, lɛɛ a je sɛumi tso* ɔ he nane tɔ̃tɔ̃mi nɔ́ ɔ kɛ je. 12 I ná nɛ nyumuhi nɛ a ngɛ mɔde bɔe kaa a ma ha nɛ nyɛ yi mi nɛ e pee nyɛ enyɔɔnyɔ ɔ pee mɛ nitsɛmɛ a he puɛhi.*
13 Nyɛmimɛ, a tsɛ nyɛ kɛ ba he yemi mi; se nyɛ ko ngɔ he yemi nɛ ɔ kaa he blɔ nɛ nyɛ ná nɛ nyɛɛ kɛ maa di he lo nya akɔnɔhi a se, mohu ɔ, nyɛɛ gu suɔmi nɔ kɛ pee nyɔguɛ kɛ ha nyɛ sibi. 14 Ejakaa Mlaa a tsuo ba mi* ngɛ kita kake mi, nɛ lɔ ɔ ji: “E sa nɛ o suɔ o nyɛmi kaa bɔ nɛ o suɔ o he ɔ.” 15 Se ke nyɛ ngɛ nyɛ sibi kɔ̃ɔ̃e nɛ nyɛ ngɛ nyɛ sibi miie ɔ, lɛɛ nyɛɛ hyɛ nɛ hi nɛ nyɛ ko kpata nyɛ sibi a hɛ mi.
16 Se i ngɛ nyɛ dee ke, Nyɛɛ ya nɔ nɛ nyɛɛ hi nyɛɛe ngɛ mumi ɔ nya, nɛ nyɛ be he lo ɔ akɔnɔ ko nya ní tsue kulaa. 17 Ejakaa he lo ɔ kɛ mumi ɔ yi ngɛ e we akɔnɔ ɔ mi, nɛ mumi ɔ hu kɛ he lo ɔ yi; ní nɛ ɔmɛ teɔ si kɛ woɔ a sibi, enɛ ɔ he ɔ, nyɛ pee we níhi pɔtɛɛ nɛ nyɛ suɔ kaa nyɛ maa pee ɔ. 18 Jehanɛ se hu ɔ, ke mumi ɔ lɛ ngɛ nyɛ kudɔe ɔ, lɛɛ nyɛ be mlaa sisi.
19 Jehanɛ ɔ, a naa he lo ɔ ní tsumi ɔmɛ heii, nɛ lɔ ɔmɛ ji ajuama bɔmi,* mu ní tsumihi, nɔ buimi ngmlikiti,* 20 wɔ jami, mumi yayami kɛ ní tsumi,* ninyɛ, pɛ, hunga jemi, mi mi la womi, atsinyɛ jemihi, mi gbamihi, jami kuuhi, 21 hɛkɔ, dã demi, okplɔɔ ngmɛmihi* nɛ a ngɛ hoo, kɛ níhi kaa kikɛ nɛ ɔmɛ. I sɛ hlami nɛ i ngɛ nyɛ kɔkɔ bɔe ngɛ ní nɛ ɔmɛ a he, nɛ jã kɛ̃ nɛ i bɔ nyɛ kɔkɔ momo kaa nihi nɛ a peeɔ ní nɛ ɔmɛ ɔ, a nine be Mawu Matsɛ Yemi ɔ nɔ sue.
22 Se mumi ɔ yiblii ɔ ji suɔmi, bua jɔmi, tue mi jɔmi, tsui si tomi, mi mi jɔmi, kpakpa peemi, hemi kɛ yemi, 23 he jɔmi, he nɔ yemi. A wui mlaa ko kɛ si we ní nɛ ɔmɛ. 24 Jehanɛ se hu ɔ, nihi nɛ a ji Kristo Yesu nihi ɔ ka he lo ɔ kɛ e he numi ɔmɛ kɛ e we akɔnɔ ɔmɛ kɛ wo tso ɔ he.
25 Ke wa hiɔ si ngɛ mumi ɔ nya a, lɛɛ nyɛ ha nɛ waa ya nɔ nɛ waa nyɛɛ pɛpɛɛpɛ ngɛ mumi ɔ nya hulɔ. 26 Nyɛ ko ha nɛ waa pee wa he yaka hɛ mi nyami hlali, nɛ wa ko pee níhi nɛ ma ha nɛ waa kɛ wa sibi maa hi koli sie, nɛ wa hɛ nɛ ko kɔ̃ wa sibi a nɔ.
6 Nyɛmimɛ, ke e ba mi kaa nɔ ko hia nane yaya ko loko e hɛ ba e he nɔ ɔ, nyɛ nihi nɛ nyɛ he su ngɛ mumi mi ɔ, nyɛɛ bɔ mɔde kaa nyɛ ma dla jamɛ a nɔmlɔ ɔ ngɛ he jɔmi mumi mi. Se nyɛ hɛ nɛ hi nyɛ nitsɛmɛ nyɛ he nɔ, ke pi jã a, nyɛ hu a ma nyɛ maa ka nyɛ. 2 Nyɛɛ ya nɔ nɛ nyɛɛ kpee nyɛ sibi kɛ tloo níhi nɛ a mi jiɔ nɛ ngɛ a kuɛ nɔ ɔ, nɛ kɛ gu blɔ nɛ ɔ nɔ ɔ, nyɛ ma ha nɛ Kristo ɔ mlaa a maa ba mi. 3 Ejakaa ke nɔ ko susuɔ kaa nɔ ko ji lɛ be mi nɛ pi nɔ ko ji lɛ ɔ, e ngɛ lɛ nitsɛ e he sisie. 4 Se nyɛ ha nɛ nɔ fɛɛ nɔ nɛ e hyɛ lɛ nitsɛ e ní tsumihi a mi, kɛkɛ ɔ, lɛ nitsɛ pɛ e ma ná nɔ́ ko nɛ e maa da nɔ kɛ nya nɛ pi kaa e kɛ e he ngɛ nɔ kpa ko he toe. 5 Ejakaa nɔ fɛɛ nɔ maa tloo lɛ nitsɛ e tlomi.*
6 Jehanɛ se hu ɔ, nyɛ ha nɛ nɔ fɛɛ nɔ nɛ a ngɛ lɛ munyu ɔ tsɔɔe* ɔ nɛ e kɛ nɔ nɛ e tsɔɔ lɛ ní* ɔ nɛ ná ní kpakpahi tsuo a mi blɔ fa mi nɔ́.
7 Nyɛ ko ha nɛ a sisi nyɛ: Mawu ɔ, pi nɔ nɛ a yeɔ e he fɛu. Ejakaa nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ nɔ ko ngɛ due ɔ, lɔ ɔ nɔuu nɛ e ma kpa; 8 ejakaa nɔ nɛ e ngɛ due kɛ ngɛ e he lo ɔ hae ɔ ma kpa puɛmi kɛ je e he lo ɔ mi, se nɔ nɛ e ngɛ due kɛ ngɛ mumi ɔ hae ɔ ma kpa neneene wami kɛ je mumi ɔ mi. 9 Lɔ ɔ he ɔ, nyɛ ko ha nɛ wa kɔni mi nɛ jɔ̃ ngɛ nɔ́ kpakpa peemi he, ejakaa ke pɔ tɔɛ wa he ɔ,* wa ma kpa ní ngɛ be nɛ sa mi. 10 Lɛɛ be abɔ nɛ wa ngɛ he blɔ* nɛ ɔ, nyɛ ha nɛ waa pee nihi tsuo kpakpa, se titli ɔ, nihi nɛ a kɛ wɔ ngɛ hemi kɛ yemi ɔ mi ɔ.
11 Nyɛɛ hyɛ bɔ nɛ i kɛ imi nitsɛ ye nine ngma nyɛ kɛ ningma okadi agboagbohi ha.
12 Nihi tsuo nɛ suɔ kaa a hɛ mi nɛ ba nyami ngɛ he lo mi* ɔ ji nihi nɛ a bɔɔ mɔde kaa a maa nyɛ nyɛ nɔ konɛ nyɛ ha nɛ a po nyɛ ɔ nɛ, nɔ́ he je pɛ nɛ a ngɛ jã pee ɔ ji kaa konɛ a ye a he ngɛ Kristo ɔ sɛumi tso* ɔ he yi mi wami ɔ he. 13 Ejakaa nihi nɛ a ngɛ mɛ poe ɔ, mɛ nitsɛmɛ po a yi Mlaa a nɔ, se a suɔ kaa nyɛ ha nɛ a po nyɛ konɛ a ná nɔ́ ko nɛ a da nɔ kɛ fĩa ngɛ nyɛ he lo ɔ he. 14 Se imi lɛɛ i be fĩae kɔkɔɔkɔ kaa ja ngɛ Nyɔmtsɛ Yesu Kristo sɛumi tso* ɔ he pɛ, e nɔ nɛ a gu kɛ sɛu je ɔ ngɛ ye he je, kɛ imi hu ngɛ je ɔ he je. 15 Ejakaa a po nɔ jio, a pui nɔ jio, pi lɔ ɔ nɛ e he hia, mohu ɔ, adebɔ nɔ́ ehe lɛ e he hia. 16 Ngɛ nihi tsuo nɛ a nyɛɛɔ pɛpɛɛpɛ ngɛ je mi bami he mlaa nɛ ɔ nya amɛ a blɔ fa mi ɔ, tue mi jɔmi kɛ mɔbɔ nami nɛ́ e ba a nɔ, ee, e ba Mawu Israel ɔ nɔ.
17 Kɛ je amlɔ nɛ ɔ kɛ yaa a, nɔ ko nɛ e ko gba ye nya, ejakaa okadihi nɛ tsɔɔ kaa Yesu nyɔguɛ ji mi ɔ ngɛ ye nɔmlɔ tso ɔ he.
18 Nyɛmimɛ, wa Nyɔmtsɛ Yesu Kristo dloomi ɔ kɛ mumi nɛ nyɛ je kpo ɔ nɛ hi si. Amen.
Aloo “yi nɔ.” Hyɛ Munyu Komɛ A Sisi Tsɔɔmi.
Aloo “a ngɛ nyɛ jee.”
Hela, “kɛ be nɔ.”
Hela, “he lo kɛ muɔ.”
A tsɛɛ lɛ hu ke Petro.
A tsɛɛ lɛ hu ke Petro.
Aloo “a sa i kɛ Banaba wa dɛ kɛ tsɔɔ kaa a kɛ wɔ pee kake kɛ ngɛ ní tsue.”
A tsɛɛ lɛ hu ke Petro.
Aloo “e ye fɔ.”
A tsɛɛ lɛ hu ke Petro.
Hela, “he lo.”
Aloo “I tsitsɛ̃ɛ we Mawu dloomi ɔ kɛ yɛ se.”
Hela, “ma le nɔ́ nɛ ɔ ngɛ nyɛ ngɔ.”
Hyɛ Munyu Komɛ A Sisi Tsɔɔmi.
Hela, “wu ɔ.”
Hela, “wuhi.”
Hela, “wu ɔ.”
Hela, “wu ɔ.”
Aloo “he bulɔ.”
Aloo “he bulɔ.”
Hela, “wu.”
Hebri aloo Aram munyungu nɛ e sisi ji “Oo Tsaatsɛ!”
Aloo “nyɛ su we lada kɛ pue we ye nɔ.”
Aloo “Kristo su ɔ maa je kpo.”
Aloo “saa.”
Hyɛ Munyu Komɛ A Sisi Tsɔɔmi.
Aloo “a ta mɛ nitsɛmɛ a he,” kɛkɛ ɔ, a be sae kɛ ha mlaa a nɛ a ngɛ nɔ mi mae ɔ nya ní tsumi.
E ma nyɛ maa pee kaa “kpiti pomi .”
Hela, porneiʹa. Hyɛ Munyu Komɛ A Sisi Tsɔɔmi.
Aloo “ní peepee nɛ tsɔɔ kaa nɔ ko zo tɔ ywia.” Hela, aselʹgeia. Hyɛ Munyu Komɛ A Sisi Tsɔɔmi
Aloo “kunya yemi.”
Aloo “hɛja jemihi.”
Aloo “ma tsu lɛ nitsɛ e blɔ nya ní tsumi.”
Aloo “dee nɛ e ngɛ kasee.”
Aloo “deɔ lɛ jamɛ a ní ɔmɛ nɛ e kaseɔ.”
Aloo “wa kɔni mi wui nyu ɔ.”
Hela, “be nɛ a to kɛ fɔ si.”
Aloo “nihi nɛ na mɛ kaa a ji nimli kpakpahi ngɛ kpo nɔ blɔ.”
Hyɛ Munyu Komɛ A Sisi Tsɔɔmi.
Hyɛ Munyu Komɛ A Sisi Tsɔɔmi.