‘Kojomi Ngmlɛfia A’ Su Ta
BAIBLO ɔ mi nyagbe womi nɛ ji kpojemi ɔ, gbla wa juɛmi kɛ ba hiɔwe bɔfo ko nɛ ngɛ tee ngɛ kɔɔhiɔ mi nɛ e hɛɛ “neneene sane kpakpa nɛ e yaa fiɛɛ” nɔ. E kɛ gbi ngua de ke: “Nyɛɛ ye Mawu gbeye nɛ nyɛɛ kɛ hɛ mi nyami nɛ ha lɛ, ejakaa e kojomi ngmlɛfia a su.” (Kpojemi 14:6, 7, Somi He Ɔ) “Kojomi ngmlɛfia a” tsɔɔ be nɛ a kɛ ngɛ kojomi munyu ɔ fiɛɛe kɛ hɛ mi kpatami nɛ Mawu kɛ maa ba a. “Ngmlɛfia” ji be kpiti ko kɛkɛ. Tue gblami kojomi ɔ maa ba ngɛ “nyagbe ligbi ɔmɛ” nɛ wa ngɛ mi nɛ ɔ a nyabge.—2 Timoteo 3:1.
“Kojomi ngmlɛfia a” ji munyu nitsɛ kɛ ha nihi nɛ peeɔ nɔ́ nɛ da. E ji be nɛ Mawu maa ngɔ he jɔmi kɛ ba ha e sɔmɔli nɛ a ngɛ nɔ́ nae ngɛ je nɛ suɔmi be mi, nɛ yiwutso ní peepee hyi lɛ tɔ nɛ ɔ mi.
Amlɔ nɛ ɔ, loko ‘kojomi ngmlɛfia a’ maa ba nyagbe nɛ́ a kpata níhi a blɔ nya tomi yaya nɛ ɔ hɛ mi ɔ, a ngɛ wɔ he wami woe ke: “Nyɛɛ ye Mawu gbeye nɛ nyɛ wo e hɛ mi nyami.” O ngɛ ja pee lo? Enɛ ɔ biɔ babauu peemi pe nɛ o ma de ke, “I heɔ Mawu nɔ yeɔ.” (Mateo 7:21-23; Yakobo 2:19, 20) Ke wa yeɔ Mawu gbeye nitsɛ ɔ, lɔɔ ma ha nɛ waa ngɔ bumi nɛ mi kuɔ kɛ ha lɛ. E sa nɛ lɔɔ nɛ wo wɔ kã nɛ waa yu wa he kɛ je yayami he. (Abɛ 8:13) E sa nɛ e ye kɛ bua wɔ nɛ waa suɔ nɔ́ kpakpa konɛ waa hie nɔ́ yaya. (Amos 5:14, 15) Ke wa woɔ Mawu hɛ mi nyami ɔ, waa kɛ bumi nɛ mi kuɔ ma ha lɛ. Wa be hae nɛ nɔ́ ko nɔ́ ko nɛ tsi wa nya ngɛ e Munyu, nɛ ji Baiblo ɔ nɛ wa maa kane daa a he. Wa maa je wa tsui mi tsuo nɛ waa kɛ wa he maa fɔ e nɔ be fɛɛ be. (La 62:8; Abɛ 3:5, 6) Nihi nɛ a woɔ Yehowa hɛ mi nyami ngɛ anɔkuale mi ɔ, yɔseɔ kaa lɛ ji hiɔwe kɛ zugba Bɔlɔ, kɛ Je mi Tsuo Matsɛ, nɛ lɔɔ he ɔ a jee a suɔmi mi nɛ a baa a he si kɛ haa lɛ kaa lɛ ji Nɔ nɛ ngɛ a wami nɔ he wami. Ke wa yó kaa e sa nɛ wa gbla wa juɛmi kɛ ba níhi nɛ ngɛ kaa kikɛ nɛ ɔmɛ a nɔ ɔ, lɛɛ nyɛ ha nɛ waa pee ja oya.
A tsɛ hɛ mi kpatami kojomi be nɛ bɔfo ɔ tu he munyu ɔ hu ke “Yehowa ligbi.” “Ligbi” nɛ ɔ eko ba Yerusalem nɔ ngɛ 607 L.M.B. ejakaa kɔkɔ bɔmi nɛ Yehowa ha kɛ gu e gbali ɔmɛ a nɔ ɔ, mabi ɔmɛ bui tue. Yehowa ligbi ɔ nɛ a tsɛ̃ kɛ ya se ngɛ a juɛmi mi ɔ, ngɔ a si himi kɛ wo amane mi. Yehowa bɔ mɛ kɔkɔ ke: “E ma kɛ fo, e su si ta.” (Zefania 1:14) “Yehowa ligbi ɔ” kpa ko hu ba blema Babilon nɔ ngɛ jeha 539 L.M.B. (Yesaya 13:1, 6) Akɛnɛ Babilonbi kɛ a he fɔ a mɔ̃ nguahi kɛ a wɔ ɔmɛ a nɔ heje ɔ, a ku a hɛ kɛ fɔ kɔkɔ bɔmi nɛ Yehowa gu e gbali ɔmɛ a nɔ nɛ e kɛ ha a nɔ. Se ngɛ nyɔ kake pɛ mi ɔ, Mediabi kɛ Persiabi ba kpata Babilon nɛ he wa a hɛ mi.
Mɛni lɛ ma ngɛ wa hɛ mi mwɔnɛ ɔ? “Yehowa ligbi” kpa ko nɛ nya wa wawɛɛ. (2 Petro 3:11-14) Mawu kojo “Babilon Ngua a.” Kaa bɔ nɛ Kpojemi 14:8 tsɔɔ ɔ, bɔfo ko de kɛ gbi nɛ he wa ke: “Babilon ma ngua a ywia.” (Somi He Ɔ) Enɛ ɔ ba mi momo. Nɛ e be nyɛe maa tsi Yehowa sɔmɔli a nya hu. A kpa e ní yayamihi nɛ e peeɔ kɛ e he nɛ e kɛ woɔ ta hwumi mi ɔmɛ a he bo. Amlɔ nɛ ɔ, e nyagbe hɛ mi kpatami su ta. Enɛ ɔ heje ɔ, Baiblo ɔ ngɛ nimli nɛ a ngɛ he fɛɛ he ɔ he wami woe ke: “Nyɛɛ je [Babilon Ngua a] mi. . . . Konɛ nyɛɛ kɛ lɛ ko pee kake ngɛ e he yayami ɔmɛ a mi, nɛ nyɛ ko na e haomi eko. Ejakaa e he yayami ɔmɛ su hiɔwe lokoo, nɛ Mawu kai e ní yayami ɔmɛ.”—Kpojemi 18:4, 5, Somi He Ɔ.
Mɛni ji Babilon Ngua a? E ji jami blɔ nya tomihi ngɛ je ɔ mi nɛ a hɛɛ blema Babilon suhi. (Kpojemi, yi 17, 18) Mo susu a ní peepeehi komɛ nɛ a sɔ ɔmɛ a he nɛ o hyɛ:
• Blema Babilon osɔfo ɔmɛ kɛ a he woɔ ma kudɔmi sanehi a mi wawɛɛ. Mwɔnɛ ɔ, e ngɛ ja ngɛ jamihi fuu a blɔ fa mi.
• Ngɛ behi fuu a mi ɔ, Babilon osɔfo ɔmɛ lɛ a ngɔɔ ta hwumi kɛ baa. Nɛ ngɛ wa be nɛ ɔ mi hu ɔ, osɔfo ɔmɛ ji nihi nɛ a nyɛɛɔ hɛ mi kɛ biɔ jɔɔmi ha tabuli benɛ ta te si ngɛ mahi a kpɛti ɔ.
• Blema Babilon tsɔɔmihi kɛ e ní peepeehi ha mabi ɔmɛ kɛ a he wo jemiba yaya mi. Akɛnɛ jami hɛ mi nyɛɛli ku a hɛ̃ kɛ fɔ jemiba he mlaahi nɛ ngɛ Baiblo mi ɔ nɔ heje ɔ, bɔmi nami jemiba yaya ji nɔ́ nɛ pɔ he ngɛ osɔfo ɔmɛ kɛ asafobi ɔmɛ a kpɛti. Nɔ́ nɛ sa kadimi hu ji kaa akɛnɛ Babilon Ngua a kɛ e he wo je ɔ kɛ ma kudɔmi sanehi a mi heje ɔ, a tsɛ lɛ ngɛ Kpojemi womi ɔ mi ke yo ajuama.
• Baiblo ɔ hu de kaa Babilon Ngua a peeɔ “ní nguahi.” Ngɛ blema Babilon ɔ, jami blɔ nya tomi ɔ he zugba agboagbohi nɛ osɔfo ɔmɛ hu he biɛ ngɛ jua yemi mi wawɛɛ. Ngɛ wa be nɛ ɔ mi hu ɔ, Babilon Ngua a ngɛ jua yemi blɔ nya tomi nguahi nitsɛ kɛ weto níhi kɛ piɛɛ e sɔlemi tsu ɔmɛ a he. E tsɔɔmihi kɛ e gbijlɔhi a yemi ɔmɛ pee lɛ kɛ ni kpahi nɛ a kɛ lɛ yeɔ jua a níatsɛmɛ.
• Amagahi a jami, kunya tsumi, kɛ kablɛ fimi pɔ he ngɛ blema Babilon kaa bɔ nɛ e ngɛ ngɛ́ je ɔ mi hehi fuu mwɔnɛ ɔ. A susuɔ gbenɔ he kaa blɔ nɛ a guu nɔ kɛ yaa si himi kpa ko mi. Babilon hyi tɔ kɛ sɔlemi tsuhi nɛ a kɛ woɔ a wɔ ɔmɛ a hɛ mi nyami, nɛ Babilon bi tee si kɛ siɔ Yehowa jali. Hemi kɛ yemihi kɛ ní peepeehi nɛ ɔmɛ nɔuu a kɛ yoɔ Babilon Ngua a nɛ.
Ngɛ blema be ɔ mi ɔ, Yehowa kudɔ mahi nɛ a he wa nɛ a ngɛ tabuli konɛ a gbla nihi nɛ a tue mi ti nɛ a pee we e suɔmi nya ní ɔ tue. Lɔɔ he ɔ, ngɛ jeha 740 L.M.B., Asiriabi ba kpata Samariabi a hɛ mi. Babilonbi kpata Yerusalem hɛ mi ngɛ jeha 607 L.M.B. nɛ Romabi hu ba kpata e hɛ mi ngɛ jeha 70 M.B. Ngɛ jeha 539 L.M.B., Mediabi kɛ Persiabi ba kpata Babilon hu hɛ mi. Ngɛ wa be nɛ ɔ mi hu ɔ, Baiblo ɔ gba kɛ fɔ si kaa ma nɔyemi blɔ nya tomihi nɛ a ngɛ kaa lohwe awi yelɔ, ma tutua “yo ajuama a” nɛ a ma kpa e he bo, konɛ a na bɔ nɛ e su ngɛ ha nitsɛ. Nɛ a ma kpata e hɛ mi pɛsɛpɛsɛ.—Kpojemi 17:16.
Anɛ je ɔ mi nɔyemi ɔmɛ maa pee kikɛmɛ a ní nɛ ɔ niinɛ lo? Baiblo ɔ de kaa ‘Mawu kɛ maa wo a tsui mi.’ (Kpojemi 17:17) E maa ba mi tlukaa, nɛ e maa pee nyakpɛ kɛ gbeye.
Mɛni e sa nɛ o pee? Bi o he ke: ‘Anɛ i pɛtɛ jami blɔ nya tomi ko nɛ e tsɔɔmihi kɛ e ní peepeehi tsɔɔ kaa e ji Babilon Ngua a fa he lo?’ Nɛ ke pi e mi no ji mo po ɔ, o ma nyɛ ma bi o he ke: ‘Anɛ i ha nɛ e su ɔ na ye nɔ he wami lo?’ Mɛni ji kikɛmɛ a su nɛ ɔ? Jemiba yaya nɛ a kplɛɛɔ nɔ, helo nya ní nami kɛ je mi akɔnɔ nɛ a dii se pe Mawu he suɔmi, aloo a hɛ nɛ a kuɔ kɛ fɔɔ Yehowa Munyu ɔ nɔ ngɛ níhi nɛ a ngɛ kaa ní nyafinyafihi po a mi. Mo susu heto nɛ o ma ha a he saminya.
Bɔ nɛ pee ha nɛ wa na Yehowa hɛ mi dloomi ɔ, e sa nɛ wa ní peepeehi kɛ níhi nɛ wa tsui suɔ ɔ, a ye wa he odase ngɛ anɔkuale mi kaa pi Babilon Ngua a mi bi ji wɔ. Be bé kɛ ha tsle tomi. Be nɛ Baiblo ɔ bɔ wɔ kɔkɔ ngɛ nyagbe ɔ nɛ maa ba tlukaa he ɔ, e de ke: “Kikɛ nɛ ɔ a maa hɛ Babilon ma kpetekpleenyɛ ɔ ngɔ fɔ he, nɛ a be lɛ nae hu gblegbleegble.”—Kpojemi 18:21.
Se níhi fuu ngɛ nɛ maa ba. Nɔ́ kake nɛ piɛɛ ‘kojomi ngmlɛfia’ a he ji kaa Yehowa Mawu kɛ ma kudɔmi blɔ nya tomi ngɛ je ɔ mi ɔ kɛ a nɔ yeli ɔmɛ, kɛ nihi tsuo nɛ a kua Mawu hiɔwe Matsɛ Yemi ɔ nɛ e sa, nɛ e yeɔ nɔ kɛ guu Yesu Kristo nɔ ɔ maa bu akɔtaa. (Kpojemi 13:1, 2; 19:19-21) Gbami nina nɛ tsɔɔ níhi nɛ maa ba hwɔɔ se nɛ a ngma ngɛ Daniel 2:20-45 pee ma nɔyemi nɛ je sisi kɛ je blema Babilon yinɔ kɛ ba su wa be nɛ ɔ mi ɔ he foni kaa amaga kpetekpleenyɛ ko nɛ a kɛ sika tsu, sika hiɔ, akɔblee, dade kɛ zu pee. Gbami ɔ de ngɛ wa be nɛ ɔ he ke: “Mawu nɛ ngɛ hiɔwe ɔ maa to matsɛ yemi ko sisi, nɛ e se be poe gblegbleebgle.” Nɛ Baiblo ɔ de kɛ kɔ nɔ́ nɛ Matsɛ Yemi ɔ ma pee ngɛ ‘kojomi ngmlɛfia’ a he ke: “E ma kpata matsɛ yemi kpa amɛ tsuo a hɛ mi, nɛ e maa hi si kɛ maa ya neneene.”—Daniel 2:44.
Baiblo ɔ bɔ anɔkuale Mawu jali kɔkɔ nɛ a kó suɔ “níhi nɛ ngɛ je ɔ mi ɔ”—nɛ ji si himi blɔ nɛ je ɔ nɛ tsɔ e he kɛ je Mawu he ɔ woɔ mi he wami ɔ. (1 Yohane 2:15-17) Anɛ o juɛmi nɛ o peeɔ ngɛ níhi a he kɛ o ní peepeehi tsɔɔ kaa o fi Mawu Matsɛ Yemi ɔ se ngɛ anɔkuale mi lo? Anɛ o kɛ woɔ kekle blɔ he ngɛ o si himi mi ngɛ anɔkuale mi lo?—Mateo 6:33; Yohane 17:16, 17.
[Daka ngɛ ba fa 14]
Mɛni Be Nyagbe ɔ Maa Ba?
“Ngmlɛfia nɛ nyɛ susuu we ɔ nɔ nɛ Nɔmlɔ Bi ɔ ma.”—Mateo 24:44, Somi He Ɔ.
“Nyɛɛ hwɔɔ, ejakaa nyɛ li jamɛ a ligbi ɔ loo ngmlɛfia a.”—Mateo 25:13, Somi He Ɔ.
“E be kɛe.”—Habakkuk 2:3.
[Daka ngɛ ba fa 14]
Kaa O le Be ɔ, jinɛ O ko Pee Tsakemihi Ngɛ O Si Himi mi Lo?
Ke o le kɛ nɔmi mami kaa Mawu kojomi ɔ be bae lolo ngɛ jeha bɔɔ nɛ ngɛ wa hɛ mi nɛ ɔ mi ɔ, anɛ lɔɔ ko ha nɛ o ko tsake bɔ nɛ o si himi ngɛ ha lo? Ke je nɛ ɔ nyagbe ɔ kpɛ se pe be nɛ o ngɛ blɔ hyɛe ɔ, anɛ o ha nɛ lɔɔ gbɔjɔ mo ngɛ Yehowa sɔmɔmi ní tsumi ɔ mi lo?—Hebribi 10:36-38.
Akɛnɛ wa li be tutuutu nɛ e ma ba heje ɔ, enɛ ɔ haa wɔ he blɔ nɛ wa kɛ tsɔɔ kaa juɛmi kpakpa lɛ waa kɛ ngɛ Mawu jae. Nihi nɛ a le Yehowa yɔseɔ kaa tsle nɛ a toɔ kɛ ya suu nyagbe loko a peeɔ kã a, sɛ Mawu, nɔ nɛ naa wa tsui mi ɔ hɛ mi.—Yeremia 17:10; Hebribi 4:13.
Se nihi nɛ a suɔ Yehowa lɛɛ, e suɔmi nya ní peemi ji nɔ́ nɛ baa kekle ngɛ a si himi mi be fɛɛ be. Anɔkuale Kristofoli ma nyɛ ma tsu helo nya ní tsumi kaa bɔ nɛ ni kpahi peeɔ. Se, a kɛ pee we oti ngɛ a hɛ mi kaa a maa pee níatsɛmɛ, se mohu nɛ a na a nya ngma kɛ heha nɔ́, nɛ a na eko kɛ ha ni kpahi hu. (Efesobi 4:28; 1 Timoteo 6:7-12) Mɛ hu a jéɔ a hɛja, kɛ yi mi tomi kaa a maa jɔɔ a he, se pi nɛ a maa pee nɔ́ nɛ nɔ fɛɛ nɔ ngɛ pee kɛkɛ. (Marko 6:31; Romabi 12:2) A bua jɔ Mawu suɔmi nya ní peemi he kaa Yesu Kristo.—La 37:4; 40:8.
Anɔkuale Kristofoli suɔ nɛ a hi si nɛ a sɔmɔ Yehowa kɛ ya neneene. Hɛ kɛ nɔ fɔmi nɛ ɔ pi nɔ́ nɛ ba si ke e sa nɛ a mlɛ be kɛkɛɛ pe be nɛ a ngɛ blɔ hyɛe loko a nine nɛ su jɔɔmihi a nɔ ɔ.
[Daka/Foni ngɛ ba fa 15]
Je ɔ Tsuo Nɔyemi He Sane ɔ
Loko wa maa nu nɔ́ heje nɛ Mawu ngmɛ amanehlu babauu blɔ sisi ɔ, e sa nɛ waa nu nɔyemi he sane ɔ sisi. Mɛni ji nɔyemi? E ji he wami he blɔ nɛ nɔ kuɔ.
Akɛnɛ Yehowa ji Bɔlɔ ɔ heje ɔ, e ngɛ he blɔ nɛ e yeɔ zugba a kɛ nimli nɛ a ngɛ nɔ tsuo a nɔ matsɛ. Se Baiblo ɔ tsɔɔ kaa ngɛ adesahi a yi nɔ sane sisije ɔ, a fia Yehowa nɔyemi ɔ powa. Satan Abosiami tsɔɔ kaa Yehowa tsiɔ nɔ nya tsɔ, nɛ e de hu kaa Mawu ye wa kekle fɔli ɔmɛ lakpa ngɛ nɔ́ nɛ maa ba a nɔ ke a yi Mawu mlaa nɔ, nɛ́ a pee mɛ nitsɛmɛ a suɔmi nya ní ɔ. E tsɔɔ hu kaa a maa ye manye ke a je a he kɛ je Mawu nɔyemi ɔ sisi.—1 Mose, yi 2 kɛ 3.
Kaa pe Mawu kpata atua tsɔli ɔmɛ a hɛ mi nɔuu ɔ, jinɛ lɔɔ ko ma he wami nɛ e ngɛ ɔ nɔ mi, se jaa peemi hu ko tsu we sane nɛ atua tsɔmi ɔ tle si ɔ he ní. Yehowa kpata we atua tsɔli ɔmɛ a hɛ mi nɔuu, se mohu e ngmɛ nimli kɛ hiɔwe bɔfohi blɔ konɛ a na nɔ́ nɛ ma je atua tsɔmi ɔ mi kɛ ba. E ngɛ mi kaa enɛ ɔ ngɔ haomi kɛ ba mohu, se kɛ̃ ɔ, e kɛ he blɔ hu ha nɛ a fɔ wɔ.
Kɛ piɛɛ he ɔ, Yehowa ngɔ nɔ́ ko nɛ e he jua wa kɛ sa afɔle, nɛ e je suɔmi mi to blɔ nya konɛ nimli nɛ a maa pee tue bumi nɛ a ma na hemi kɛ yemi ngɛ e Bi ɔ kpɔmi afɔle sami ɔ mi ɔ, a ye a he kɛ je yayami kɛ haomihi nɛ je atua tsɔmi ɔ mi kɛ ba a he konɛ a hi si ngɛ Paradeiso. E ko po ɔ, enɛ ɔ maa ba mi kɛ gu gbobgoehi a si tlemi nɔ.
Be kɛkɛɛ nɛ Mawu ha nɛ a kɛ hla sane ɔ nya a, hu ha e sɔmɔli he blɔ nɛ a kɛ tsɔɔ kaa a ngɛ hɛ sa kɛ ha Mawu suɔmi ɔ, nɛ a ma nyɛ maa ye Yehowa anɔkuale ngɛ si himi fɛɛ si himi mi. Mawu nɔyemi ɔ he sane kɛ nɔ́ nɛ kɔɔ anɔkuale nɛ adesa maa ye he nya hlami ɔ, he hia bɔ nɛ pee ha nɛ a ngɔ bumi nɛ sa kɛ ha e mlaa amɛ ngɛ je ɔ mi tsuo. Ke pi jaa, anɔkuale tue mi jɔmi be bae kɔkɔɔkɔ.a
[Sisi ningma]
a A blɛke sane nɛ ɔmɛ kɛ bɔ nɛ a sisi tsɔɔ ha a mi saminya ngɛ Tsi Obɛŋkɛ Yehowa, nɛ ji womi nɛ Yehowa Odasefoli pee ɔ mi.
[Foni]
Nɔyemi blɔ nya tomi ɔ ngɛ je ɔ mi tsuo maa ba nyagbe