NƆ HE SANE
“Yehowa Nɔ́ Ji Ta a Nɛ”
NGƐ January 28, 2010 mi ɔ, i ya Strasbourg nɛ ngɛ France ɔ. Lejɛ ɔ ngɛ fɛu wawɛɛ. Pi nɛ i ya lejɛ ɔ kaa i yaa slaa si ngɛ ma a mi, mohu ɔ, i piɛɛ mlaa leli nɛ a hla mɛ kaa a ya fã Yehowa Odasefo ɔmɛ a he ngɛ European Court of Human Rights (ECHR) ɔ a he. France amlaalo ɔ tsɔɔ kaa Yehowa Odasefo ɔmɛ wui to, nɛ lɔ ɔ ha nɛ a ye hiɔ maa pee U.S dɔla 89,000,000. Enɛ ɔ he ɔ, wa ya lejɛ ɔ konɛ wa ya tsɔɔ mɛ kaa nɔ́ nɛ a ngɛ dee ɔ be mi. Se pi sika abɔ nɛ a po ha wɔ kaa waa wo ɔ ji nɔ́ titli he je nɛ wa suɔ nɛ waa ye kunimi ngɛ sane nɛ ɔ mi. Ke wa ye kunimi ɔ, lɔ ɔ maa wo Yehowa biɛ ɔ hɛ mi nyami, nɛ Yehowa we bi ma ná biɛ kpakpa, nɛ a maa ya nɔ ma sɔmɔ Yehowa faa ngɛ France. Nɔ́ nɛ ya nɔ benɛ a ya nu wa nya mi munyu ngɛ kojomi he ɔ maa nɔ mi kaa “Yehowa nɔ́ ji ta a nɛ.” (1 Sam. 17:47) Ha nɛ ma tsɔɔ mo nɔ́ he je nɛ i de jã a.
Ngɛ jeha 1999 ɔ mi ɔ, France amlaalo ɔ tsɔɔ kaa e sa nɛ asafo ɔ ní tsumi kɔni nɛ ngɛ France ɔ nɛ wo tohi ngɛ yemi kɛ buami nɛ nyɛmimɛ ɔmɛ kɛ ha kɛ je jeha 1993 kɛ ya si jeha 1996 he. Waa kɛ sane nɛ ɔ ya kojomi he slɔɔtohi ngɛ France, se a yi dami sane ha wɔ. Enɛ ɔ he ɔ, wa bɔ mɔde kaa wa maa ngɔ sane ɔ kɛ ya kojomi he kpa konɛ a hyɛ mi ekohu. Se nɔ́ kpakpa ko ji mi kɛ bɛ, nɛ amlaalo ɔ kpale ngɔ U.S dɔla 6,300,000 ngɛ asafo ɔ ní tsumi kɔni ɔ dɛ. Amlɔ nɛ ɔ, European Court of Human Rights ɔ pɛ ji wa hɛnɔkami nɛ piɛ. Se loko European Court of Human Rights ɔ maa bu wa sane ɔ tue ɔ, a tsɔɔ kaa a ma je a nane mi dalɔ ko nɛ e kɛ wɔ kɛ France mlaa leli ɔmɛ nɛ kpe, nɛ waa hyɛ kaa wa ma nyɛ maa ma nɔ́ ko nya si loko waa ya kojomi he ɔ lo.
Benɛ a de wɔ jã a, wa susu kaa European Court of Human Rights ɔ nane mi dalɔ ɔ ma de wɔ kaa waa wo sika nɛ a tsɔɔ ɔ bɔɔ ko kɛ ha France amlaalo ɔ konɛ sane ɔ nɛ gbo. Se wa le kaa ke wa ha mɛ tlɔ po ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa waa kɛ Baiblo sisi tomi mlaahi tsu we ní. Nyɛmimɛ ɔmɛ ha yemi kɛ buami ɔ konɛ a kɛ fĩ Mawu Matsɛ Yemi ɔ se. Enɛ ɔ he ɔ, amlaalo ɔ be he wami ngɛ yemi kɛ buami nɛ nyɛmimɛ ɔmɛ kɛ ha a nɔ. (Mat. 22:21) Se kɛ̃ ɔ, wa ya kpe ɔ akɛnɛ wa ngɛ bumi kɛ ha European Court ɔ mlaa amɛ he je.
I kɛ nyɛmimɛ nɛ wa tsu mlaa sanehi a he ní ɔ nɛ wa daa si ngɛ European Court of Human Rights ɔ hɛ mi ngɛ jeha 2010 ɔ mi
Wa ya kpe ngɛ tsu ko nɛ e mi ngɛ fɛu nɛ a peeɔ kpe ngɛ mi ɔ mi. Oya nɔuu nɛ European Court ɔ nane mi dalɔ ɔ de kaa e sa nɛ Yehowa Odasefo ɔmɛ nɛ a wo to ɔmɛ ekomɛ nɛ France amlaalo ɔ ngɛ tsɔɔe ɔ. Si kake too ɔ, wa bi lɛ ke, “Anɛ o le kaa amlaalo ɔ ngɔ wa sika nɛ ngɛ bank ɔ U.S dɔla 6,300,000 momo lo?”
Bɔ nɛ e pee e hɛ mi ha a ha nɛ wa na kaa e nya kpɛ e he. Benɛ France mlaa leli ɔmɛ ma nɔ mi kaa a pee nɔ́ ko kaa jã a, European Court ɔ nane mi dalɔ ɔ ní peepee tsake kulaa ngɛ sane ɔ he. E kã a hɛ mi, nɛ e kpa kpe ɔ oya nɔuu. I yɔse kaa Yehowa tsu sane ɔ he ní ngɛ blɔ nɛ wa juɛmi sui he ɔ nɔ. E tsake nɔ́ fɛɛ nɔ́ ko hɛ mi, bɔ nɛ pee nɛ waa ye kunimi ngɛ sane nɛ ɔ mi. Benɛ wa kpa kpe ɔ nɛ wa yaa a, wa bua jɔ wawɛɛ, nɛ e pee wɔ nyakpɛ kaa nɔ́ ko kaa kikɛ ya nɔ.
Ngɛ June 30, 2011 ɔ, European Court of Human Rights ɔ mwɔ yi mi kpɔ ko nɛ wa bua jɔ he wawɛɛ. A tsɔɔ kaa e dɛ ngɛ mlaa nya kaa wa maa wo tó nɛ ɔ. Enɛ ɔ he ɔ, a fã amlaalo ɔ kaa e wo sika nɛ a ngɔ ngɛ wa dɛ ɔ kɛ ha wɔ kɛ he kpa! Yi mi kpɔ mwɔmi nɛ ɔ po anɔkuale jami he piɛ ngɛ France kɛ ba si mwɔnɛ ɔ. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, sane nɛ wa susuu we he po nɛ wa bi ɔ ba pee kaa tɛ nɛ David kɛ gbe Goliat ɔ. E ha nɛ wa ye kunimi ngɛ sane ɔ mi. Se mɛni tutuutu lɛ ha nɛ wa ye kunimi ɔ? Wa ye kunimi ejakaa waa kɛ David kpa gbi ngɛ nɔ́ nɛ e de Goliat ɔ he. E de ke, “Yehowa nɔ́ ji ta a nɛ.”—1 Sam. 17:45-47.
Pi sane nɛ ɔ mi pɛ nɛ wa ye kunimi ngɛ. E ngɛ mi kaa nɔ yeli nɛ a ngɛ he wami kɛ jami ɔmɛ te si kɛ wo wɔ mohu lɛɛ, se wa ye kunimi si kakaaka 1,225 ngɛ kojomi he nguahi ngɛ mahi 70 nɔ, kɛ kojomi he wawi nɛ a ngɛ ma kpahi a nɔ ɔ hulɔ. Kunimi nɛ ɔmɛ nɛ wa ye ɔ po he blɔ nɛ wa ngɛ ngɛ mlaa nya kaa wa ma nyɛ ma ja Yehowa nɛ waa fiɛɛ faa ngɛ he fɛɛ he ɔ he piɛ. Jehanɛ hu ɔ, e yeɔ buaa wɔ nɛ wa nyɛɔ nɛ wa yuɔ wa he ngɛ ma he suɔmi mi ní peepeehi, kɛ muɔ he.
Mɛni lɛ ha nɛ i ya ye bua kɛ tsu sane nɛ ɔ nɛ kɔɔ mlaa he ɔ he ní ngɛ Yuropa be mi nɛ i ngɛ sɔmɔe ngɛ Yehowa Odasefohi A Ní Tsumi Yi ɔ ngɛ New York ngɛ U.S.A. ɔ?
FƆLI NƐ A NGƐ KÃ LƐ A TSƆSE MI
A tsɛɛ ye papaa ke George, kɛ ye mami hu ke Lucille. A fɔ mi ngɛ jeha 1956 mi be mi nɛ ye papaa kɛ ye mami ya Gilead Sukuu nɛ to nɔ 12 ɔ nɛ a ngɛ sɔmɔe ngɛ Ethiopia a. A wo mi biɛ ke Philip. Sane kpakpa fiɛɛlɔ nɛ ji Filipo ɔ biɛ ɔ nɔ lɛ a da kɛ wo mi biɛ nɛ ɔ nɛ. (Níts. 21:8) Jeha kake se ɔ, amlaalo ɔ tsi sɔmɔmi ní tsumi ɔ nya ngɛ ma nɛ ɔ mi. E ngɛ mi kaa i wɛ kulaa mohu lɛɛ, se i kai kaa wa weku ɔ jaa Yehowa ngɛ laami mi. Akɛnɛ i ji jokuɛ nɛ i li nɔ́ nɛ ngɛ nɔ yae he je ɔ, lɔ ɔ haa nɛ ye bua jɔɔ! Se aywilɛho sane ji kaa ngɛ jeha 1960 mi ɔ, amlaalo ɔ fiee wɔ kɛ je ma a mi.
Nathan H. Knorr (muɔ nɔ) nɛ e ba slaa wa weku ɔ ngɛ Addis Ababa ngɛ Ethiopia ngɛ jeha 1959 ɔ mi
Wa weku ɔ hia kɛ ya Wichita, Kansas nɛ ngɛ U.S.A. ɔ. Se ye fɔli ɔmɛ ya nɔ nɛ a kɛ kã fiɛɛ kaa bɔ nɛ a pee benɛ a ji ma se sane kpakpa fiɛɛli ɔ. A tsɔse i kɛ ye nyɛmiyo nɔkɔtɔma nɛ a tsɛɛ ke Judy, kɛ ye senɔ nyumuyo Leslie nɛ a fɔ mɛ hu ngɛ Ethiopia a konɛ waa suɔ Yehowa, nɛ wa sɔmɔ lɛ kɛ wa tsui tsuo. A baptisi mi benɛ i ye jeha 13. Ngɛ jeha etɛ se ɔ, wa weku ɔ hia kɛ ya he nɛ fiɛɛli fuu a he hia ngɛ ngɛ Arequipa nɛ ngɛ Peru ɔ.
Ngɛ jeha 1974 benɛ i ye jeha 18 ɔ, asafo ɔ ní tsumi kɔni nɛ ngɛ Peru ɔ ha nɛ i kɛ nyɛmimɛ nyumu kpahi eywiɛ ya sɔmɔ kaa blɔ gbali klɛdɛɛ. Wa ya fiɛɛ ngɛ zugba kpɔhi nɛ ya hiɔwe ngɛ Central Andes Mountains ɔ nɔ. Nɔ ko nɔ ko fiɛɛ we ngɛ lejɛ ɔ hyɛ. Wa fiɛɛ kɛ tsɔɔ nihi nɛ a tuɔ Quechua kɛ Aymara gbi ɔ. Waa kɛ lɔle ko nɛ e ngɛ kaa we, nɛ a pɔɔ lɛ tsɛmi ke Daka a lɛ hiaa blɔ. Ke i kai be nɛ waa kɛ Baiblo ɔ tsɔɔ ma mi bi ɔmɛ ní, nɛ wa tsɔɔ mɛ kaa e be kɛe nɛ Yehowa maa po ohia, hiɔ kɛ gbenɔ se ɔ, ye bua jɔɔ wawɛɛ. (Kpoj. 21:3, 4) A ti nihi fuu bu Matsɛ Yemi sɛ gbi ɔ tue, nɛ a ba pee Yehowa sɔmɔli.
Lɔle nɛ a pɔɔ lɛ tsɛmi ke “Daka a” ngɛ jeha 1974 ɔ mi
A FƆ MI NINE KAA MA YA SƆMƆ NGƐ ASAFO Ɔ NÍ TSUMI YI Ɔ
Benɛ Albert Schroeder nɛ e piɛɛ Blɔ Tsɔɔmi Ajla Toli ɔmɛ a he ɔ ba slaa Peru ngɛ jeha 1977 ɔ mi ɔ, e wo mi he wami kaa ma ngma Betel blɔ bimi womi ɔ nɔ ní konɛ ma ba sɔmɔ ngɛ asafo ɔ ní tsumi yi ɔ. Enɛ ɔ he ɔ, i pee jã, nɛ be bɔɔ se ngɛ June 17, 1977 ɔ mi ɔ, i bɔni sɔmɔmi ngɛ Brooklyn Betel ɔ. I kɛ jeha eywiɛ kɛ se tsu ní ngɛ Cleaning kɛ Maintenance department ɔ.
Ligbi nɛ wa sɛ gba si himi mi ngɛ jeha 1979 ɔ mi
Ngɛ June 1978 ɔ, i kɛ Elizabeth Avallone kpe ngɛ mahi a kpɛti kpe ko nɛ a pee ngɛ New Orleans ngɛ Louisiana a sisi. Kaa bɔ nɛ e ji ngɛ ye blɔ fa mi ɔ, lɛ hu e fɔli ɔmɛ tsɔse lɛ konɛ e sɔmɔ Yehowa kɛ e tsui tsuo. Elizabeth ngɛ sɔmɔe kaa daa blɔ gbalɔ jeha eywiɛ sɔuu, nɛ e suɔ kaa e ma sɔmɔ Yehowa ngɛ be tsuo sɔmɔmi ní tsumi ɔ mi e wami be tsuo. Enɛ ɔ he ɔ, wa ba pee huɛmɛ, nɛ bɔɔbɔɔbɔɔ ɔ, wa ná suɔmi kɛ ha wa sibi. Ngɛ October 20, 1979 ɔ mi ɔ, wa sɛ gba si himi mi, nɛ wa sɔmɔ ngɛ Betel kɛ bla.
Nyɛmimɛ nɛ a ngɛ Brooklyn Spanish asafo ɔ mi, nɛ ji kekleekle asafo nɛ wa ya je mi ɔ suɔ wɔ wawɛɛ. Wa sɔmɔ ngɛ asafo kpahi etɛ a mi hulɔ. Nyɛmimɛ ɔmɛ je suɔmi kpo kɛ tsɔɔ wɔ, nɛ a wo wɔ he wami kaa waa ya nɔ nɛ wa tsa wa Betel ní tsumi ɔ nɔ. Wa bua jɔ a yemi kɛ buami ɔ he saminya, nɛ wa hɛ sa níhi nɛ wa huɛmɛ kɛ wa wekuli ɔmɛ pee kɛ hyɛ wa fɔli nɛ a wa ngɛ jeha mi ɔ nɔ ɔ wawɛɛ.
Betelbi nɛ a ngɛ Brooklyn Spanish Asafo ɔ mi ngɛ jeha 1986 mi
I YE BUA KƐ TSU MLAA SANEHI A HE NÍ
Ngɛ January 1982 ɔ mi ɔ, a ha nɛ i ya sɔmɔ ngɛ Legal Department ngɛ Betel. Nɔ́ nɛ ɔ pee mi nyakpɛ wawɛɛ. Jeha etɛ se ɔ, a de mi kaa ma ya mlaa leli a sukuu konɛ ma ba pee lɔya. Benɛ i ngɛ sukuu ɔ, i kase kaa nihi tsuo nɛ a ngɛ United States kɛ ma kpahi a nɔ ɔ ngɛ he blɔ nɛ a peeɔ níhi fuu akɛnɛ Yehowa Odasefohi ye kunimi fuu ngɛ kojomi hehi ɔ he je. Wa susuɔ sane nɛ ɔmɛ a he saminya ngɛ klas ɔ.
Ngɛ jeha 1986 mi benɛ i ye jeha 30 ɔ, a hla mi kaa ma hyɛ Legal Department ɔ nɔ. Ye bua jɔ wawɛɛ kaa Betel he mi ye nɛ a ngɔ he blɔ nɛ ɔ kɛ wo ye dɛ be mi nɛ i ji niheyo kɛkɛ. Se ngɛ jamɛ a be ɔ mi nɔuu ɔ, i hao wawɛɛ, ejakaa i li níhi fuu, nɛ i le hu kaa i be lɛ náe gbɔjɔɔ kulaa.
Ngɛ jeha 1988 ɔ mi ɔ, i ba pee lɔya. Se kɛ̃ ɔ, yunivɛsiti ɔ nɛ i ya a sa huɛ bɔmi kpakpa nɛ ngɛ i kɛ Yehowa wa kpɛti ɔ he wawɛɛ, nɛ i yɔse we. Sukuu yami kɛ ya tsitsaa ma nyɛ ma ha nɛ nɔ ko nɛ wo e he nɔ, nɛ e nu he kaa e he hia pe nihi nɛ a yɛ sukuu kɛ ya tsitsaa. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, ye yo Elizabeth ye bua mi wawɛɛ nɛ i pee tsakemihi. E ye bua mi nɛ i bɔni níhi nɛ i peeɔ nɛ ha nɛ huɛ bɔmi kpakpa hi i kɛ Yehowa wa kpɛti loko i ya yunivɛsiti ɔ peemi ekohu. Be pue mi saii loko i ba da ye nane nɔ ekohu, nɛ huɛ bɔmi kpakpa ba hi i kɛ Yehowa wa kpɛti. Níhi a si kpami nɛ imi nitsɛ i ná a ha nɛ i yɔse kaa tsa pi je nɛ ɔ mi nile babauu nɛ o ma ná a ji nɔ́ nɛ he hia ngɛ si himi mi. Mohu ɔ, nɔ́ nɛ ma ha nɛ wa ná bua jɔmi ngɛ si himi mi ji huɛ bɔmi kpakpa nɛ maa hi waa kɛ Yehowa wa kpɛti, kɛ suɔmi nɛ mi kuɔ nɛ wa ma je kpo kɛ tsɔɔ Yehowa kɛ wa nyɛmimɛ ɔmɛ.
SANE KPAKPA A HE FAMI KƐ E NGƆMI KƐ SI MAMI NGƐ MLAA NYA
Benɛ i gbe yunivɛsiti ɔ nya a, i ná be fuu nɛ ma kɛ to níhi a he blɔ nya ngɛ Betel konɛ wa tsu mlaa sanehi nɛ a he hia a he ní, nɛ waa po Yehowa asafo ɔ kɛ he blɔ nɛ wa ngɛ kaa wa maa fiɛɛ faa a he piɛ ngɛ mlaa nya. Ye ní tsumi ɔ ngɛ bua jɔmi wawɛɛ, se ngɛ jamɛ a be ɔ mi nɔuu ɔ, e be gbɔjɔɔ kulaa, ejakaa níhi ngɛ tsakee mlamlaamla ngɛ asafo ɔ mi. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ke wa ha nɔ ko womi ɔ, wa deɔ lɛ kaa e ha yemi kɛ buami. Se ngɛ jeha 1991 ɔ sisije ɔ, a de Legal Department ɔ kaa a ngɔ blɔ tsɔɔmi kɛ ha konɛ wa kpa yemi kɛ buami bimi ngɛ nihi a dɛ. Enɛ ɔ haa nɛ wa ngɔɔ wa womi ɔmɛ kɛ haa nihi nɛ wa he we nɔ́ ko ngɛ a dɛ. Blɔ nya tomi nɛ ɔ ha nɛ ní tsumi nɛ a tsuɔ ngɛ Betel kɛ fiɛɛmi ní tsumi ɔ hu pee gbɔjɔɔ, nɛ e ye bua wɔ nɛ wa yu wa he ngɛ nyagbahi nɛ jeɔ tó womi mi kɛ baa a he. Ni komɛ susu kaa tsakemi nɛ ɔ ma ha nɛ waa ye hiɔ, nɛ wa be nyɛe maa pee womihi kɛ ha nihi konɛ a ba kase Yehowa he ní. Se níhi yɛ jã. Nihi abɔ nɛ a ba ngɛ Yehowa sɔmɔe kɛ je jeha 1990 ɔ a yibɔ ɔ bɔ he si enyɔ. Nɛ mwɔnɛ ɔ po ɔ, nihi fuu a nine suɔ mumi mi niye ní nɛ heɔ nɔ yi wami ɔ nɔ faa nɛ a wui tlɔ po. Enɛ ɔ ha nɛ i ba yɔse kaa tsakemi nguahi nɛ asafo ɔ peeɔ ɔ woɔ yiblii wawɛɛ, ejakaa Yehowa lɛ yeɔ buaa wɔ, nɛ e guɔ tsɔlɔ anɔkualetsɛ kɛ ní lelɔ ɔ nɔ kɛ tsɔɔ wɔ blɔ.—2 Mose 15:2; Mat. 24:45.
Pi lɔya kpakpahi pɛ nɛ wa ngɛ ɔ he je nɛ wa yeɔ kunimi ngɛ kojomi hehi. Behi fuu ɔ, Yehowa we bi a je mi bami kpakpa a lɛ haa nɛ kojoli ɔmɛ loo amlaalo ɔ mwɔɔ yi mi kpɔhi nɛ haa nɛ wa yeɔ kunimi. I na enɛ ɔ he nɔ hyɛmi nɔ́ ngɛ jeha 1998 ɔ mi benɛ Blɔ Tsɔɔmi Ajla Toli ɔmɛ a kpɛti nihi etɛ kɛ a yi ɔmɛ ya kpe klɛdɛɛ komɛ nɛ a pee ngɛ Cuba a. Akɛnɛ a je mi mi jɔmi kɛ bumi kpo kɛ tsɔɔ nɔ fɛɛ nɔ́ he je ɔ, lɔ ɔ ha nɛ ma nikɔtɔma amɛ na kaa waa kɛ wa he wui ma kudɔmi sanehi a mi kaa bɔ nɛ wa de mɛ ngɛ kpehi nɛ a kɛ wɔ pee ɔ mi ɔ.
Be komɛ ɔ, blɔ nɔ nɛ wa guɔ kɛ tsuɔ dami sane nɛ a yi ngɛ kojomi he ɔ he ní ji kaa wa ‘fãa sane kpakpa a he, nɛ wa ngɔɔ kɛ maa si ngɛ mlaa nya.’ (Filip. 1:7) Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, jehahi babauu nɛ be ɔ, amlaalohi nɛ a ngɛ Yuropa kɛ South Korea a tsɔɔ kaa nɔ ko be he blɔ kaa e ma kua tabuli a ní tsumi. Enɛ ɔ he ɔ, a wo nyɛmimɛ 18,000 tsu ngɛ Yuropa, nɛ a wo nyɛmimɛ nɛ a hiɛ pe 19,000 ɔ hu tsu ngɛ South Korea akɛnɛ a he nile ngmɛ́ mɛ blɔ kaa a kɛ a he nɛ wo tabuli a ní tsumi mi ɔ he je.
Nyagbenyagbe ɔ, ngɛ July 7, 2011 ɔ, European Court of Human Rights ɔ mwɔ yi mi kpɔ ko nɛ sa kadimi ngɛ sane ko he. A wo sane ɔ biɛ ke Bayatyan v. Armenia. A tsɔɔ kaa nihi tsuo nɛ a ngɛ Yuropa ma amɛ a nɔ ɔ ma nyɛ maa hla kaa a kɛ a he be tabuli a ní tsumi mi woe ke ji kaa a jami ɔ ngmɛ́ blɔ kaa a pee jã. Lɔ ɔ se ɔ, ngɛ June 28, 2018 ɔ, South Korean Constitutional Court ɔ hu mwɔ yi mi kpɔ ko kaa jã nɔuu. Kaa wa nyɛmimɛ ɔmɛ nɛ a ji nihewi nɛ a ngɛ ma nɛ ɔmɛ a mi ɔ a kpɛti nɔ kake ngmelu po ngɔ e he kɛ wo tabuli a ní tsumi mi ɔ, jinɛ wa ko yi kunimi nɛ ɔmɛ kulaa.
Legal department nɛ ngɛ asafo ɔ yi ɔ kɛ Legal department nɛ ngɛ asafo ɔ ní tsumi kɔni ɔmɛ tsuo ngɛ je kɛ wɛ ɔ ngɛ ní tsue wawɛɛ konɛ a kɛ fã he blɔ nɛ wa ngɛ kaa wa ma sɔmɔ Yehowa nɛ waa fiɛɛ faa ngɛ mlaa nya a he. E ji he blɔ ngua nɛ wa ná kaa wa maa ye bua wa nyɛmimɛ ɔmɛ nɛ ma nikɔtɔma amɛ ngɛ si tee kɛ ngɛ mɛ woe ɔ. Ke wa ngɔ sane ko kɛ ya kojomi he, nɛ wa yi kunimi po ɔ, lɔ ɔ peeɔ odase kɛ haa amlaalo ɔmɛ, matsɛmɛ ɔmɛ, kɛ je ma amɛ. (Mat. 10:18) Wa le hu kaa kojoli ɔmɛ, ma nikɔtɔma amɛ, nihi nɛ a tsuɔ ní ngɛ radio kɛ tiivi nɔ, kɛ nihi tsuo a baa kojomi he ɔ susuɔ ngmamihi kɛ womi kpahi nɛ waa kɛ tsuɔ ní kɛ fãa wa sane ɔmɛ a he ɔ he. Lɔ ɔ haa nɛ tsui kpakpatsɛmɛ ba kaseɔ Yehowa Odasefohi a he ní, nɛ a naa kaa wa ngɔɔ wa hemi kɛ yemi ɔ kɛ daa Baiblo ɔ nɔ. Nimli nɛ ɔmɛ a kpɛti ni komɛ po ba ngɛ Yehowa sɔmɔe.
YEHOWA, MO TSU MI!
Jeha 40 nɛ be ɔ, i ná he blɔ nɛ i kɛ nyɛmimɛ nɛ a ngɛ asafo ɔ ní tsumi kɔni ɔmɛ ɔ tsu mlaa sanehi a he ní ngɛ je kɛ wɛ. Enɛ ɔ ha nɛ i ya kojomi he nguahi fuu, nɛ i ya da ma nikɔtɔmahi nɛ a nɔ kuɔ ɔ a hɛ mi. I suɔ nyɛmimɛ nɛ i kɛ mɛ tsuɔ ní ngɛ Legal Department ɔ ngɛ asafo ɔ ní tsumi yi ɔ, kɛ nyɛmimɛ nɛ a ngɛ Legal Department ngɛ asafo ɔ ní tsumi kɔni ɔmɛ ngɛ je kɛ wɛ ɔ wawɛɛ, nɛ ye bua jɔ a he. I ná jɔɔmihi fuu ngɛ ye si himi mi, nɛ ye tsui hu nɔ ye mi saminya.
Ngɛ behi nɛ a mi wa kɛ be kpakpahi tsuo a mi ɔ, Elizabeth je suɔmi kpo kɛ tsɔɔ mi, nɛ e kɛ anɔkuale yemi fĩ ye se ngɛ jeha 45 nɛ be ɔ mi. E ngɛ mi kaa e be he wami, nɛ e nyɛ we ní komɛ peemi mohu lɛɛ, se e pee níhi fuu kɛ ye bua mi. Enɛ ɔ ha nɛ i suɔ lɛ wawɛɛ.
Wɔ nitsɛmɛ wa na heii kaa he wami nɛ wa ná kɛ tsu ní, kɛ kunimi nɛ wa ye ɔ tsuo ɔ, pi wa nyɛmi. Kaa bɔ nɛ David de ɔ, “Yehowa ji he wami kɛ ha e we bi.” (La 28:8) Niinɛ, “Yehowa nɔ́ ji ta a nɛ.”