-
Mɛni Be Nɛ Mawu Matsɛ Yemi ɔ Maa Ye Zugba a Nɔ?Hwɔɔmi Mɔ (Ma Bi A Nɔ́)—2020 | No. 2
-
-
Yesu de ke: “Ma maa te si ngɔ wo ma, nɛ matsɛ yemi maa te si ngɔ wo matsɛ yemi. Zugba mimiɛɛmihi nɛ a nya wa maa ba, nɛ hwɔ kɛ gbenɔ hiɔhi nɛ sãa nɔ maa ba ngɛ he slɔɔtohi.” (Luka 21:10, 11) Ní nɛ ɔmɛ nɛ a ngɛ nɔ yae ɔ maa nɔ mi kaa “Mawu Matsɛ Yemi ɔ su si ta.” Anɛ a ya nɔ ngɛ be kake mi nɛ nihi ngɛ nae ngɛ je ɔ mi tsuo lo? Mo susu odase nɛ ɔmɛ a he nɛ o hyɛ.
-
-
Mɛni Be Nɛ Mawu Matsɛ Yemi ɔ Maa Ye Zugba a Nɔ?Hwɔɔmi Mɔ (Ma Bi A Nɔ́)—2020 | No. 2
-
-
2. ZUGBA MIMIƐƐMIHI
Womi nɛ ji Britannica Academic ɔ de ke, daa jeha a, zugba mimiɛɛmihi maa pee kaa 100 nɛ́ “puɛɔ ní wawɛɛ ɔ” baa. Níhi a mi hlami nɛ United States Geological Survey (United States Zugba He Ní Kasemi Kuu) ɔ pee ɔ tsɔɔ kaa, “níhi nɛ ya nɔ nɛ a bɔ he amaniɛ (kɛ je maa pee jeha 1900 ɔ mi) ɔ ha nɛ wa na kaa, zugba mimiɛɛmihi nɛ puɛɔ ní wawɛɛ nɛ maa su 16 ma nyɛ maa ba ngɛ jeha kake mi.” Ni komɛ ma susu kaa zugba mimiɛɛmi fuu bɛ, se klamahi nɛ a pee nɛ yeɔ bua kɛ naa ke zugba ma mimiɛɛ ɔ mohu lɛ haa nɛ a naa kaa zugba mimiɛɛmihi pɔ he ɔ nɛ. Se ngɛ anɔkuale mi ɔ, zugba mimiɛɛmihi nɛ a nya wa nɛ baa a ha nɛ nihi babauu ngɛ nɔ́ nae, nɛ e ngɛ nihi a hɛ mi kpatae pe be ko nɛ be ɔ.
3. HWƆ
íhi nɛ haa nɛ hwɔ baa a ekomɛ ji ta hwumi, jumi, sika he nyagba, blɔ nya kpakpa nɛ a tui kɛ ha ngmɔ peemi, aloo blɔ nya nɛ a tui kɛ ha kɔɔhiɔ mi tsakemihi nɛ baa a. Jeha 2018 amaniɛ bɔmi nɛ je The World Food Programme (Je ɔ Niye Ní He Blɔ Nya Tomi ɔ) ngɔ ɔ tsɔɔ kaa: “Ngɛ je ɔ mi tsuo ɔ, hwɔ ngɛ nihi nɛ a yibɔ su ayɔ 821 ɔ yee, nɛ a kpɛti nihi ayɔ 124 lɛɛ, hwɔ yeɔ mɛ wawɛɛ nitsɛ.” Daa jeha a, jokuɛwi nɛ a yibɔ maa su ayɔ 3 kɛ se gboɔ akɛnɛ a nɛ́ niye ní nɛ a maa ye ɔ he je. Ngɛ jeha 2011 ɔ mi ɔ, níhi nɛ gbe jokuɛwi ɔ a kpɛti lafa mi gbami 45 je niye ní nɛ a nɛ́ nɛ a maa ye ɔ he je.
4. GBENƆ HIƆHI NƐ SÃA NƆ
Kuu nɛ ji World Health Organization (Je ɔ Nɔmlɔ Tso Mi He Wami Nami Blɔ Nya Tomi) ɔ womi ko bɔ amaniɛ kaa: “Gbenɔ hiɔhi pɔ he wawɛɛ ngɛ wa be nɛ ɔ mi. Hiɔ komɛ nɛ wa le mɛ momo kaa mi mi plɛmi, hiɔ nɛ sãa nimli kɛ lohwehi kɛ asla pɔ he ekohu ngɛ wa be nɛ ɔ mi, nɛ hiɔ ehehi hu ba. Ekomɛ ji, aja, SARS, MERS, Ebola kɛ Zika.” COVID-19 hiɔ ɔ hu gbɛ fĩa je ɔ mi wawɛɛ lingmi nɛ ɔ. E ngɛ mi kaa je mi si kpali kɛ dɔkitahi kase hiɔhi a he ní wawɛɛ mohu lɛɛ, se a nyɛ we nɛ a ná tsaba kɛ ha hiɔ ɔmɛ tsuo.
-