-
Mɛni Ji Sheol Kɛ Hades?Mɛni Tutuutu Ji Baiblo ɔ Tsɔɔmi?
-
-
MI TSƆƆMI MUNYUHI
Mɛni Ji Sheol Kɛ Hades?
A NGƆ Hebri munyungu sheʼohlʹ kɛ Hela munyungu haiʹdes nɛ kulaa hɛɛ sisi numi kake ɔ kɛ tsu ní pe si 70 ngɛ kekle gbi nɛ a kɛ ngma Baiblo ɔ mi. Munyungu nɛ ɔmɛ kulaa kɔɔ gbenɔ he. A tsɔɔ munyungu nɛ ɔmɛ a sisi ngɛ Baiblo komɛ a mi ke, “yɔkɔ,” “hɛl,” loo “muɔ.” Se ngɛ gbihi fuu a mi ɔ, munyungu pɔtɛɛ be nɛ a ma nyɛ kɛ maa tsɔɔ Hebri kɛ Hela munyungu nɛ ɔmɛ a sisi pɛpɛɛpɛ. Enɛ ɔ he je ɔ, sisi tsɔɔmi nɛ ji New World Translation ɔ ngɔ munyunguhi nɛ ji “Sheol” kɛ “Hades” ɔ kɛ tsu ní ngɛ sisi ní ngma amɛ a mi. Mɛni Hebri kɛ Hela munyungu nɛ ɔmɛ tsɔɔ tutuutu? Ha nɛ waa hyɛ bɔ nɛ a kɛ tsu ní ngɛ Baiblo ngmami slɔɔtohi a mi ha.
A de ngɛ Fiɛlɔ 9:10 ke: “Gbeje [“Sheol”], he nɛ o maa ya hwɔɔ se ɔ, ní tsumi, loo yi mi susumi, loo nile, loo ga be lejɛ ɔ.” Anɛ enɛ ɔ tsɔɔ kaa Sheol daa si ha gɔ, aloo muɔ pɔtɛɛ ko nɛ wa pu wa suɔlɔ ko nɛ gbo ngɛ mi lo? Dɛbi. Ke Baiblo ɔ ngɛ gɔ aloo yɔkɔ he munyu tue ɔ, e ngɔɔ Hebri kɛ Hela munyungu kpahi kɛ tsuɔ ní, se pi sheʼohlʹ kɛ haiʹdes. (1 Mose 23:7-9; Mateo 28:1) Jehanɛ se ɔ, Baiblo ɔ tsɛ we yɔkɔ nɛ a pu nihi fuu ngɛ mi loo weku li a gɔ ke “Sheol.”—1 Mose 49:30, 31.
Lɛɛ jije a tsɛɛ ke “Sheol” ɔ mɔ? Mawu Munyu ɔ tsɔɔ kaa “Sheol” loo “Hades” tsɔɔ nɔ́ ko nɛ pe muɔ nɛ a pu nihi fuu ngɛ mi kɛkɛ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, Yesaya 5:14 de ke, “Hwɔ ngɛ gbeje [Sheol] yee, nɛ e gbɛ e nya mi hatoo.” Ke wa ma de ɔ, e ngɛ mi kaa gbeje loo Sheol mii ni gbogboehi babauu nɛ wa li a yibɔ mohu, se kɛ̃ ɔ, e ngɛ kaa nɔ́ nɛ e ngɛ ni kpahi hlae nɛ e mii be tsuaa be. (Abɛ 30:15, 16) ‘Gbeje tɔɛ’; e be kaa gɔ nɛ a puɔ nihi ngɛ mi nɛ e hyiɔ. (Abɛ 27:20) Sheol hyi we gblegbleegble. Nimli abɔ ko be nɛ ma ha nɛ e hyi. Enɛ ɔ he je ɔ, Sheol aloo Hades pi he ko pɔtɛɛ nɛ ngɛ nitsɛnitsɛ. Se mohu, e ji adesahi nɛ a gbo ɔ a yɔkɔ aloo saamuɔ, nɛ ji foni peemi mi he ko nɛ ni gbogboe ɔmɛ a ti nihi fuu hwɔɔ si ngɛ.
Baiblo ɔ tsɔɔmi nɛ kɔɔ ni gbogboehi a si temi he ɔ yeɔ bua wɔ konɛ waa nu munyunguhi nɛ ji “Sheol” kɛ “Hades” ɔ sisi fitsofitso. Mawu Munyu ɔ ngɔɔ Sheol kɛ Hades kɛ tsuɔ ní kɛ tsɔɔ gbenɔ nɛ gbogboehi a si temi ngɛ mi.a (Hiob 14:13; Bɔfo Ɔmɛ A Ní Tsumi 2:31; Kpojemi 20:13) Mawu Munyu ɔ tsɔɔ nya hu kaa, pi nihi nɛ sɔmɔ Yehowa pɛ nɛ ngɛ Sheol loo Hades, se nihi nɛ pi Yehowa sɔmɔli hu ngɛ lejɛ ɔ. (1 Mose 37:35; La 55:15) Lɔ ɔ he ɔ, Baiblo ɔ tsɔɔ kaa “adesahi tsuo maa te si kɛ je gbeje hwɔɔ se, ni kpakpahi jio, yayami peeli jio.”—Bɔfo Ɔmɛ A Ní Tsumi 24:15.
a Se a kale ni gbogboehi nɛ a be mɛ si tlee ɔ kaa a be Sheol aloo Hades, se mohu a ngɛ Gehena. (A tsɔɔ Gehena sisi ngɛ Dangme Baiblo ɔ mi ke “Abosiami a je la.”) (Mateo 5:30; 10:28; 23:33) Kaa bɔ nɛ Sheol kɛ Hades ji ɔ, Gehena hu pi he ko pɔtɛɛ nɛ ngɛ nitsɛnitsɛ.
-
-
Kojomi Ligbi—Mɛni E Tsɔɔ?Mɛni Tutuutu Ji Baiblo ɔ Tsɔɔmi?
-
-
MI TSƆƆMI MUNYUHI
Kojomi Ligbi—Mɛni E Tsɔɔ?
KE A tu Kojomi Ligbi ɔ he munyu ɔ, mɛni susumi lɛ baa o juɛmi mi? Nihi babauu a susumi ji kaa, a maa ngɔ klaahi ayɔ akpehi abɔ kɛ ba Mawu matsɛ sɛ ɔ hɛ mi, nɛ a maa kojo mɛ kakaaka. A susu kaa hiɔwo nɛ ni komɛ ma ná ji kaa a ma ya jɔɔ a he ngɛ hiɔwe, nɛ ni komɛ hu a ma pii mɛ kɛ ya neneene. Se pi jã kulaa nɛ Baiblo ɔ de ngɛ Kojomi Ligbi ɔ he. Mawu Munyu ɔ tu be nɛ ɔ he munyu kaa, e ji hɛ nɔ kami be nɛ a maa pee nɔ́ tsuaa nɔ́ ehe, se pi sawale numi be.
Wa kaneɔ bɔ nɛ bɔfo Yohane tu Kojomi Ligbi ɔ he munyu ha a ngɛ Kpojemi 20:11, 12 ɔ ke: ‘Kɛkɛ nɛ i na matsɛ sɛ hiɔ ngua ko, kɛ Nɔ nɛ hii si ngɛ nɔ ɔ, nɛ zugba kɛ hiɔwe tu fo ngɛ e hɛ mi, nɛ a nɛ blɔ ha mɛ. Nɛ i na ni gbogboe ɔmɛ, ni tsɔwi kɛ ni nguahi nɛ a daa si ngɛ matsɛ sɛ ɔ hɛ mi. A bli womihi a nya, nɛ a bli womi kpa ko nɛ ji wami womi ɔ hu nya. Nɛ a kojo ni gbogboe ɔmɛ, ni tsɔwi kɛ ni nguahi, ngɛ níhi nɛ a ngma ngɛ womi ɔmɛ a mi ɔ nya, bɔ nɛ sa a ní tsumi ɔmɛ.’ Mɛnɔ ji Kojolɔ nɛ a tu e he munyu ngɛ hiɛ ɔ?
Yehowa Mawu ji adesahi a Kojolɔ ngua pe kulaa. Se e ngɔ kojomi ní tsumi ɔ kɛ wo nɔ kpa dɛ. Kaa bɔ nɛ Bɔfo Ɔmɛ A Ní
-