Watchtower INTANƐTƖ ZƲ AWUUKUZIYELƐDƖKA
Watchtower
INTANƐTƖ ZƲ AWUUKUZIYELƐDƖKA
Aɣɩnda
  • BAYƖBƲLƲ
  • AWUUKU NƖƖ NNINYENI MVƲLƆ
  • DƖYƐZUMANLƐ
  • mwbr21 September owu. azʋ. 1-10
  • Ɛbɩlawɔlɛ Nɩɩ Dasɩlɛlilɛ Dɩyɛzumanlɛ Kɛlɛta Nwʋ Awuuku Nu Ɛbɩbɛlɛ

Vidiyo bela íni ɔfʋã ɛkɩhyɩ.

Yɛpakyɛbɛ wʋ, dɩyɛ be ɩákɔ bʋwɔ wɔ vidiyo mɔɔ ɔtwɩ̃ɩ̃ yɩ nu.

  • Ɛbɩlawɔlɛ Nɩɩ Dasɩlɛlilɛ Dɩyɛzumanlɛ Kɛlɛta Nwʋ Awuuku Nu Ɛbɩbɛlɛ
  • Ɛbɩlawɔlɛ Nɩɩ Dasɩlɛlilɛ Dɩyɛzumanlɛ Kɛlɛta Nwʋ Awuuku Nu Ɛbɩbɛlɛ—2021
  • Odwokɔtile ngyɩkɩ̃ɩ̃ngyɩkɩ̃ɩ̃
  • SEPTEMBER 6-12
  • SEPTEMBER 13-19
  • SEPTEMBER 20-26
  • SEPTEMBER 27–OCTOBER 3
  • OCTOBER 4-10
  • OCTOBER 11-17
  • OCTOBER 18-24
  • OCTOBER 25-31
Ɛbɩlawɔlɛ Nɩɩ Dasɩlɛlilɛ Dɩyɛzumanlɛ Kɛlɛta Nwʋ Awuuku Nu Ɛbɩbɛlɛ—2021
mwbr21 September owu. azʋ. 1-10

Ɛbɩlawɔlɛ Nɩɩ Dasɩlɛlilɛ Dɩyɛzumanlɛ Kɛlɛta Nwʋ Awuuku Nu Ɛbɩbɛlɛ

SEPTEMBER 6-12

BAYƖBƲLƲ NU ANWƲNYIA | DITILONƆMI 33-34

“Pɩbɛ́ Banɩwɔlɛ Wɔ Gyehova Yɩ ‘Abasa Mɔɔ Ɩwɔ Ɛkɛnɩ Daabaa’ Nɩ Nu”

it-2 51

Gyɛhyʋlɔnʋ

Nɩ ɩdɩ abodini mɔɔ bɛfa bɛhyɛ Yizilaya animinyiamɩ. Wɔ Giliki Septuagint yi nu nɩ, bɛfa “Gyɛhyʋlʋnʋ” bekile nɣalɩdɩlɛ na bɛta bekile yɩ tʋ “mʋ dɔvʋlɔ.” Nɩ abodini “Gyɛhyʋlʋnʋ” ɩkɛhakɛ Yizilaya kɛɛ Gyehova ɩ nɩɩ bɛ yɛ nhyɩhyɛlɩyɛ na bɔwɔ asɛdɩ kɛɛ bekeli nɔhʋanlɛ. (Dit 33:5, 26; Ayɩ 44:2) Wɔ Ditilonɔmi 32:15 nɩ, bɛvalɩ dima Gyɛhyʋlʋnʋ belili egyima wɔ ɔhʋanɩ fʋlɔ zʋ. Kɛ ankɩ Yizilayamaa bɛkɛyɛ mɔɔ be dima yɩ nɩ ikile nɩ, bɛdɩlɩ atunwa, bɔbʋlɩ bɔ Wɔlɛvʋlɔ yɩ na behyili bɔ Nnwʋanlɩlelɛvʋlɔ yɩ.

rr 120, alɩka

Mɔɔ Ɩkɔwʋwa Yɛ Ma Yekegyina Yɛ Agyia Zʋ

Ebiye a, eyi ma yɛkakɛ odwokɔ be mɔɔ Mosisi ɩhanlɩ alʋbɔ sʋ̃maa ansaana Izikɩyɛlɩ ɩbaɣa nɩ. Odwokɔ mɔɔ Mosisi ɩhanlɩ nɩ ma yɛnwʋ kɛɛ, ɩ́dɩ kɛɛ Gyehova wɔ tumi kɛkɛ, na mfomi yɩ anyɩ ideli nwʋmɔ kɛɛ ɩkɛva ɔzɔ tumi nɩ ɩkɔwʋwa yi mmenii. Mosisi ɩhanlɩ kɛɛ: “Nyamɩnlɩ ɩdɩ wʋ eɣiandilɛhɔlɛdɩka ɔzʋmɩ ɔwɔkɩ, yɩ abasa mɔɔ ɩwɔ ɛkɛnɩ daabaa nɩ ɩlɛ wu nu.” (Dit. 33:27) Amba, sa yɛkʋla yenyia anwʋlazʋ kɛɛ, sɛ yɛnwʋʋ amanɩyɛ na yɛkɔ Nyamɩnlɩ yɩ pɛ a, ɩkɔzɔ ye nu, ikebigyia yɛ sʋlɔ la bɔkɔɔ zɛ, na ɩawʋwa yɛ ma yeagyina yɛ agyia zʋ ebiyekʋ̃.—Izi. 37:10.

w11 9/15 19 ¶16

Bɛmá Yeminyia Yɛ Nwʋ Baaba Yeɣiandi Eɣiandinlɛ Nɩ

Abilehamɩ nɩɩ Mosisi bowuwuli ansaana anʋhʋba azʋlɔtʋ mɔɔ Nyamɩnlɩ ɩwɔlɩ bɛ nɩ ɩba nu. Ɩha ɛgyɩkɩ̃ɩ̃ be ma Yizilayamaa nɩ botwu Anʋhʋba Azɩlɛ yɩ zʋ nɩ, Nyamɩnlɩ ɩhanlɩ ihileli Mosisi kɛɛ: “Ɔkɔnwʋ azɩlɛ mɔɔ mɩlɛ mɩma Yizilayamaa nɩ wɔ aɣinzi aɣinzi, naasʋ̃ wʋ agyia ilétiyia ɛkɛnɩ.” Sianti mɔɔ bɛhanlɩ ɔzɔ odwokɔ yɩ behileli yi yɛ lɛ kɛɛ, mmɩlɩ be, ɩ nɩɩ Elɔnʋ bɛvalɩ ɛya paa iluwa mmenii yɩ bɛ atunwadɩlɛ nɩ ti na eyi ɩáma ‘bedi nɔhʋanlɛ bɛma [Nyamɩnlɩ] wɔ Yizilayamaa bo nu wɔ Mɛlɩba nzulo yɩ nwʋ.’ (Dit. 32:51, 52) Asʋ̃ Mosisi yɩ apadi igolɔlɩ anzɛnyɩɩ ɩvalɩ ɛya a? Anhã. Iyilalɩ mmenii nɩ, na ɩ nɩɩ bɛ lili nɣɩlalɩyɛ kɛɛ: “O Yizilaya, ma wʋ anyɩ ile! Aninyia yɛ ɩdɩ kɛɛ mɔwʋ a? Manlɩ mɔɔ Gyehova ile bɔ nnwʋanlɩ, wʋ kʋlʋkwa mɔɔ ɩbɔ wʋ nwʋ banɩ nɩɩ wʋ apʋka kezile.”—Dit. 33:29.

Pɩbɛlɩ Bayɩbʋlʋ Yi Nu

it-2 439 ¶3

Mosisi

Mosisi iwuli nɩ, nɩ ili alʋbɔ 120. Mmɩlɩ mɔ Bayɩbʋlʋ yɩ ɩkãã yɩ anwʋzɩzɩbɛ nwʋ odwokɔ nɩ, ɩhanlɩ kɛɛ: “Yɩ anyɩ zʋ ɩáyɛ yɩ wusuwusu, na nɩ yɩ anwʋzɩzɩbɛ zʋ sʋ̃ ɩlɛ́tɩlɩ.” Gyehova iziyeli yi wɔ dɩka be mɔɔ abiyela ɩánwʋ yɩ kyɩ̃ bɛabɩmɩ nnɛ. (Dit 34:5-7) Ebiye a, nɩ bɛlɛ bɔbɔ Yizilayamaa nwʋ banɩ na bɛávalɩ bɔ nwʋ bɛáwulalɩ awohwizʋ̃mɩnlɛ nu, iluwa awʋzʋmɩzʋ̃mɩnlɛ nninyeni mɔɔ bɔkɔhɔ bɛkɛyɛ wɔ Mosisi yɩ nna yɩ zʋ nɩ zʋ. Ɩda alɩ kɛɛ, nɩ Abɔnsamɩ ɩpɛ kɛɛ ɩfa Mosisi yi funli idi egyima wɔ ɔhʋanɩ tanɩ zʋ, iluwakɛɛ Dwuudu mɔɔ ɩdɩ Gyɩsɛsɩ Kɩlayɩsɩ yɩ tʋwavʋlɔ nɩɩ yɩ anlima nɩ ɩhɛlɛlɩ kɛɛ: “Mmɩlɩ mɔ bɔvʋlɔ ebani Mayɩkɩyɛlɩ nɩɩ Abɔnsamɩ bosũũ Mosisi yi funli nwʋ pɩla nɩ, iási yɩ kɛnɣa ɩkã odwokɔ tanɩ ibu yɩ ndɛnɩ, na mfomi ɩhanlɩ kɛɛ, Gyehova ɩhã wʋ anyunu.’” (Dwuudu 9, NWT) Ansaana Yizilayamaa bɛbadua bɔkɔhɔ Kenaanɩ mɔɔ nɩ Dwohyuwa ili bɛ anyunu nɩ, bɛvalɩ aɣile 30 bozunli Mosisi.—Dit 34:8.

SEPTEMBER 13-19

BAYƖBƲLƲ NU ANWƲNYIA | DWOHYUWA 1-2

“Mɔɔ Ɛkɛyɛ Na Iazi Wʋ Bʋwɔ”

w13 1/15 8 ¶7

Ma Wʋ Kɛnɣa Ɩyɛ Sɩ—Gyehova Ɩkɩnla Wʋ Nwʋ!

Sɛ yesuma Nyamɩnlɩ yɩ Odwokɔ na yɛfa yɛyɛ egyima a, mɛyɩ yɛ ɩkɛma yekenyia akɛnɣazɩzɩbɛ na yɛayɛ yɩ apɛdɩ a. Ɔzɔ yɛ Gyehova ɩhanlɩ ihileli Dwohyuwa mmɩlɩ mɔ ɩɣa iziyeli Mosisi yɩ agyia nu nɩ a. Ɩhanlɩ ihileli yi kɛɛ: “Nyiá akɛnɣazɩzɩbɛ na má wʋ nwʋ ɩyɛ sɩ baaba, na kila dí Mmɛla mɔɔ mʋ sʋ̃mɩvʋlɔ Mosisi ɩva ɩmanlɩ wʋ munwala nɩ zʋ bʋwɔ. . . . Áma Mmɛla buuku eyi ɩzʋ̃ wu munwa nu ɩyɩ, mfomi ɩsɛ kɛɛ ɛkɩnga ɔdwɩnɩndwɩnɩ nwʋ awulohyɩnlɩyɛ nɩɩ awulodwolɩyɛ na wʋali mɔɔ bɛhɛlɛ wɔ numɔ munwala zʋ bʋwɔ; eyi ɩkɛma ikezi wʋ bʋwɔ na wʋayɛ wʋ dɩyɛ nɣɛlɛbɛ nu.” (Dwh. 1:7, 8) Dwohyuwa idiyeli ɔzɔ fʋlɔdulɛ yɩ na ‘izili yi bʋwɔ.’ Yɛzayɛ sʋ̃ sɛ yetiye fʋlɔdulɛ eyi a, yekenyia akɛnɣazɩzɩbɛ kezile na iazi yɛ bʋwɔ wɔ Nyamɩnlɩ yɩ ɔzʋ̃mɩnlɛ nu.

w13 1/15 11 ¶20

Ma Wʋ Kɛnɣa Ɩyɛ Sɩ—Gyehova Ɩkɩnla Wʋ Nwʋ!

Ɩáyɛ mɛlɛkɛ kɛɛ yɛkɛyɛ Nyamɩnlɩ yɩ apɛdɩ wɔ oyuwadɩ tanɩ eyi nu. Naasʋ̃ ɩlɛ́kalɩ yɛzayɛ nkʋ̃tɩnyɩɩ; Nyamɩnlɩ ɩkɩnla yɛ nwʋ. Yɩ Ɣa yɩ mɔɔ ɩdɩ asafʋ yɩ Ti nɩ sʋ̃ igyĩ yɛ mɛda. Dɔkʋ̃ sʋ̃, ye mmeliyema Gyehova Dasɩvʋlɔmaa mɔɔ bɔbʋ 7,000,000 nɩ bɛkɩnla yɛ nwʋ. Bɛmá yɛ nɩɩ bo munwatĩĩ yɛla dedi ali na yɛhã odwokɔba nɩ. 2013 ɔlʋbɔ odwokɔ eyi ɩkɔwʋwa yɛ ma yɛkɛyɛ ɔzɔ: “Nyiá akɛnɣazɩzɩbɛ na má wʋ nwʋ ɩyɛ sɩ. . . . Gyehova wʋ Nyamɩnlɩ ɩkɩnla wʋ nwʋ.”—Dwohyuwa 1:9.

Pɩbɛlɩ Bayɩbʋlʋ Yi Nu

w04 12/1 9 ¶1

Dwohyuwa Buuku Yi Nu Ndwokɔ Aditili

2:4, 5—Mɩnla ti mɔɔ Ɣɩlahabɩ ɩákã nɔhʋanlɛ ikile bulombunli yi mmenyia mɔɔ nɩ bɛpɩbɛɛ ɛdɩdɛlɛmaa yɩ a? Iluwa dedi mɔɔ nɩ Ɣɩlahabɩ ɩɣa inyia wɔ Gyehova nu ti, ɩvalɩ ɛdɩdɛlɛmaa nɩ iziyeli ɩávalɩ nwʋmɔ po kɛɛ nɩ yɩ nnwʋanlɩ ɩla asianɩ nu nɩ. Meti, nɩ ɩ́dɩ kyɩngyɩ̃ɩ̃ kɛɛ ikehile mmenyia mɔɔ nɩ bɛpɛ kɛɛ bedide Nyamɩnlɩ yi mmenii nɩ dɩka mɔɔ ɛdɩdɛlɛmaa nɩ bɔwɔ. (Matiyu 7:6; 21:23-27; Dwɔɔnʋ 7:3-10) Nɔhʋanlɛ nu nɩ, ‘bowuli Ɣɩlahabɩ ɛdɩnɣɛlɛnii iluwa yɩ nyɛlɩyɛ baaba ti,’ na mmenyia mɔɔ bulombunli yi ɩzʋ̃manlɩ bɛ mɔɔ ɩmanlɩ bɛlanɩnlɩ bɛ anyɩ wɔ dɩka fʋlɔ nɩ ɩkɩnla nwʋ.—Gyemisi 2:24-26.

SEPTEMBER 20-26

BAYƖBƲLƲ NU ANWƲNYIA | DWOHYUWA 3-5

“Sɛ Yɛda Dedi Ali a, Gyehova Iyila Ɔzʋlɔ”

it-2 105

Dwɔdanɩ

Dwɔdanɩ baka yɩ ɔfʋã mɔɔ ɩwɔ Galilii Ngyemvile yɩ azɩ nɩ, yɩ tʋhɔlɛ ɩkɛyɛ mita 1 kɔbʋmɩ 3 (fiiti 3 kɔbʋmɩ 10) na yɩ tɛtɛlɛ ɩkɛyɛ mita 27 kɔbʋmɩ 30 (fiiti 90 kɔbʋmɩ 100). Naasʋ̃ wɔ asusuwo mmɩlɩ nu nɩ, nzulo iyi ɩfa yi munwa munwa munwala ma numɔ ɩdɔ. (Dwh 3:15) Mmɩlɩ mɔ nɩ nzulo yɩ iyi nɩ, nɩ ɩlɛ́yɛ baaba ɩkɛma Yizilaya manlɩ mɔɔ mmenyia, mmaalɛ nɩɩ nnwuakula wɔ numɔ kɛɛ bokodua Dwɔdanɩ Baka yɩ, titili mmɩlɩ mɔ beɣike Gyɛlɩko nɩ. Nzulo yɩ ɩsɩ̃ ndɛndɛ nkʋ̃ʋ̃ ma aɣile asã yɩ mmenii mɔɔ bebiyia wɔ baka yi nu nɩ, nzulo yɩ ɩkʋla ɩfa bɛ. Naasʋ̃ Gyehova iluwalɩ nnwʋánlɩ ɔhʋanɩ zʋ ɩmanlɩ Dwɔdanɩ nzulo nɩ igyinanlɩ dɩka ɔkʋ̃ na ama Yizilayamaa nɩ bɛahʋla bɛaluwa azɩlɛ ɣɩsɩɩ zʋ bɛadua. (Dwh 3:14-17) Alʋbɔ sʋ̃maa mɛda nɩ, nnwʋánlɩdɩyɛ eyi be izili wɔ Ilayɩgya yɩ ɔfʋã nu mmɩlɩ mɔ ɩ nɩɩ Ilayɩhya boluwa nɩ, na ebiye sʋ̃ izili wɔ Ilayɩhya yɩzayɩ yɩ ɔfʋã nu sʋ̃.—2Aw 2:7, 8, 13, 14.

w13 9/15 16 ¶17

Dí Fɛlɛkʋ̃ Wɔ Gyehova Yɩ Ɛhakɛlɛ Ndwokɔ Nwʋ Wɔ Wʋ Ahʋnlɩnɩ Nu

Sɛ yɛfa yɛ nwʋ yetiã Gyehova zʋ a, mɩnla ɔhʋanɩ zʋ yɛ ɩhyɛ yɛ dedi ɛzɩzɩbɛ a? Mɔwʋ sunzu mɔɔ izili mmɩlɩ mɔ Yizilayamaa nɩ bɛbahɔ Anʋhʋba Azɩlɛ yɩ zʋ nɩ nwʋ kila. Nɩ Gyehova ɩhã ihile azɔfʋ mɔɔ bɔzʋwa nhyɩhyɛlɩyɛ alɩka nɩ kɛɛ bɔhɔ́ nkʋ̃ʋ̃ kɔbʋmɩ kɛɛ bɛkɛva bɛ agyia bekeziye Dwɔdanɩ Baka yi nu. Naasʋ̃, mmɩlɩ mɔ mmenii yi bebikee nzulo yɩ nɩ, nɩ nzulo idwu ma iyi, na nɩ ibuu iduwa ɔzʋlɔ ɛzɩzɩbɛ ɛzɩzɩbɛ. Mɩnla yɛ Yizilayamaa nɩ bɛkɛyɛ a? Ekila a, bɔkɔzʋkɔ nzulo yɩ nwʋ na bɛawʋwa ɛkɛnɩ kɔbʋmɩ kɛɛ nzulo yɩ ɩkɔhwɩ̃ a? Anhã, bɛáyɛ ɔzɔ. Mfomi bɛvalɩ bɔ nwʋ munwala bedianlɩ Gyehova zʋ, na bediyeli ɔhʋanɩhilelɛ mɔɔ ɩva ɩmanlɩ bɛ nɩ. Mɩnla yɛ ɩzʋ̃ numɔ ɩɣalɩ a? Bayɩbʋlʋ yɩ ɩkã kɛɛ: “Mmɩlɩ mɔ azɔfʋ mɔɔ bɔzʋwa alɩka nɩ bɛvalɩ bɛ agyia beziyeli nzulo yi nu la pɛ, nzulo yɩ igyinanlɩ, . . . na azɔfʋ nɩ begyinanlɩ azɩlɛ ɣɩsɩɩ mɔɔ ibike Gyɛlɩko nɩ yɩ avinli kɔbʋmɩ kɛɛ abiyela idualɩ.” (Dwh. 3:12-17, Contemporary English Version) Mɔwʋ tua nwʋmɔ mfonyini kila kɛɛ nzulo mɔɔ ibuu iduwa ɔzʋlɔ nɩ igyina aɣilevile nu! Kila kezimɔ Yizilayamaa nɩ bɛkɛyɛ dede bekeli fɛlɛkʋ̃! Nɔhʋanlɛ, mmɩlɩ mɔ Yizilayamaa bɛvalɩ bɔ nwʋ bedianlɩ Gyehova zʋ na bediyeli yɩ ɔhʋanɩhilelɛ nɩ, ɩhyɛlɩ bɛ dedi ɛzɩzɩbɛ.

w13 9/15 16 ¶18

Dí Fɛlɛkʋ̃ Wɔ Gyehova Yɩ Ɛhakɛlɛ Ndwokɔ Nwʋ Wɔ Wʋ Ahʋnlɩnɩ Nu

Nnɛ, Gyehova ɩáyɛ ɔzɔ nnwʋánlɩdɩyɛ ɩma yi mmenii, naasʋ̃ sɛ yɛfa yɛ nwʋ yetiã yɩ zʋ na yɛfa yɩ ɔhʋanɩhilelɛ yɛyɛ egyima a, sa iyila yɛ. Nyamɩnlɩ ɩfa yi sunzuma nwanzanwanza nɩ ɩhyɛ yɛ ɛzɩzɩbɛ ma yɛkã Bulombunlililɛ nwʋ odwokɔba nɩ wɔ oyuwadɩ munwatĩĩ. Gyehova yɩ Dasɩvʋlɔ ebani yɛ lɛ Gyisɛsɩ Kɩlayɩsɩ. Mmɩlɩ mɔ idunwonli nɩ, ɩwɔlɩ yɩ adʋwavʋlɔ nɩ mmɔ anʋhʋba kɛɛ ikegyina bɛ mɛda ma bɛkɛyɛ egyima sʋnʋnkʋ̃ eyi: “Meti bɔhɔ́ bɛyɛ amanlɩ amanlɩ munwatĩĩ mɩ adʋwavʋlɔ .  . . Mɩ nɩɩ bɛ wɔ ɛkɛ mmɩlɩ munwatĩĩ kɔbʋmɩ nhyɩhyɛlɩyɛ eyi yɩ awielɩyɛ.” (Mt. 28:19, 20, NWT) Dasɩvʋlɔmaa be wɔ ɛkɛnɩ mɔɔ bɔmʋnlɩ nɩ, nɩ bɛ anyɩ ɩtʋ̃ dɩyɛ. Naasʋ̃ nnɛ, bɔkʋla bɛfa bɛ sa besi bɛ kɛnɣa bɛkã kɛɛ, Nyamɩnlɩ yi sunzuma nwanzanwanza nɩ ɩma akɛnɣazɩzɩbɛ bɛ ma bɔkʋla bɛkã odwokɔ nɩ bekile mmenii mɔɔ bézi bɛ po.—Kɩnga Ndwomi 119:46; 2 Kɔlɛntɩmaa 4:7.

Pɩbɛlɩ Bayɩbʋlʋ Yi Nu

w04 12/1 9 ¶2

Dwohyuwa Buuku Yi Nu Ndwokɔ Aditili

5:14, 15—Aninyia yɛ lɛ “Gyehova yɩ ɔlɔmɩ yɩ zʋ safʋhɩnɩ” nɩ a? Ɩkɛyɛ kɛɛ safʋhɩnɩ mɔɔ ɩɣa ɩhyɛlɩ Dwohyuwa ɛzɩzɩbɛ mmɩlɩ mɔ bɔwɔlɩ yɩ tʋ kɛɛ bɔkʋ̃ʋ̃ bekele Anʋhʋba Azɩlɛ yɩ nɩ, ɩ́dɩ abiyela kɛɛ “Odwokɔ nɩ”—Gyisɛsɩ Kɩlayɩsɩ, wɔ mmɩlɩ mɔ nɩ ɩwɔ sʋlɔ nɩ. (Dwɔɔnʋ 1:1; Danɩyɛlɩ 10:13) Kilá kezimɔ ɩhyɛ ɛzɩzɩbɛ kɛɛ yekenyia anwʋlazʋ kɛɛ, Gyisɛsɩ Kɩlayɩsɩ mɔɔ bɛhyɛ yɩ animinyiamɩ nɩ ɩkɩnla Nyamɩnlɩ yi mmenii nwʋ nnɛ, mmɩlɩ mɔ bekyinaa Nyamɩnlɩ yɩ Odwokɔ nwʋ odwodwudiyialɛ mɔɔ beyiyiaa yi munwa nɩ!

SEPTEMBER 27–OCTOBER 3

BAYƖBƲLƲ NU ANWƲNYIA | DWOHYUWA 6-7

“Twɩ̃ Wʋ Nwʋ Wɔ Nninyeni Mbʋanlɩ Mbʋanlɩ Nwʋ”

w10 4/15 20 ¶5

Áma Ɛfa Wʋ Anyɩ Ekila Nninyeni Mbʋanlɩ Mbʋanlɩ!

Alʋbɔ sʋ̃maa mɛda nɩ, Yizilayanii be mɔɔ bɔfʋlɔ yɩ Ekanɩ yɩ anyɩ ɩlahɩlɩlɩ yɩ ma iwuwalɩ nninyeni mɔɔ nɩ ɩwɔ Gyɛlɩko twonwa mɔɔ Yizilayamaa belili ɔzʋlɔ nkunimi nɩ be. Nɩ Nyamɩnlɩ ɩhyɛ bɛ kɛɛ bɛzɩkɛ dɩyɛ bela mɔɔ ɩwɔ ɔzɔ twonwa yi nu, gyɩsɛ nninyeni mɔɔ ɩsɛ kɛɛ bɛfa bɔkɔ Gyehova yɩ nninyeniziyelɛdɩka yɩ la. Bɔwɔlɩ Yizilayamaa nɩ kɔkɔ kɛɛ: “Bɔhwɩ̃ bɔ nwʋ wɔ dɩyɛ bela mɔɔ ɩsɛ kɛɛ bɛsɩkɛ yɩ nɩ nwʋ, na ama bɛ anyɩ ɩáwʋlʋlɩ” yɩ na bɛávalɩ nninyeni mɔɔ ɩwɔ twonwa yi nu nɩ be. Mmɩlɩ mɔ Ekanɩ ɩyɛlɩ azʋ̃nɩzɩzɩbɛ nɩ, Ayɩmaa nɩ belili Yizilayamaa bɔ zʋ nkunimi, na bo nu be bowuwuli wɔ kʋnɛ yi nu. Ekanɩ ɩábɔ yɩ awulo yɩ zʋ kɔbʋmɩ kɛɛ yɩ nwʋ ɩlalɩ ɛkɛ. Ekanɩ ɩhanlɩ kɛɛ, “mɩ anyɩ ɩwʋlʋlɩ yɩ meti mɩvalɩ.” Mɔɔ yɩ anyɩ ɩnwʋnlɩ mɔɔ yɩ anyɩ ɩwʋlʋlɩ yɩ nɩ, ɩmanlɩ bɛzɩkɛlɩ mɛyɩ nɩɩ “dɩyɛ bela mɔɔ ɩwɔ.” (Dwh. 6:18, 19; 7:1-26) Ekanɩ ɩmanlɩ yɩ anyɩ ɩwʋlʋlɩ nninyeni mɔɔ bɛhyɛlɩ kɛɛ áma ɩfa yɩ sa ɩkã yɩ wɔ yɩ ahʋnlɩnɩ nu.

w97 8/15 28 ¶2

Mɩnla Ti Mɔɔ Ɩsɛ Kɛɛ Ɛkã Nyɛlɩyɛ Tanɩ Nwʋ Odwokɔ a?

Sianti ɔkʋ̃ ti mɔɔ ɩsɛ kɛɛ yɛkã nyɛlɩyɛ tanɩ nwʋ odwokɔ yɛ lɛ kɛɛ, ɩma asafʋ yɩ nwʋ ɩkɔ ɔzʋlɔ ɩtɩ. Gyehova ɩdɩ Nyamɩnlɩ mɔɔ yɩ nwʋ ɩtɩ na ɩdɩ nwanzanwanza. Ikilaa ɔhʋanɩ kɛɛ yɩ azʋ̃mɩvʋlɔ munwala bɔ nwʋ ɩkɛdɩ wɔ sunzuma nɩɩ ɛbɩlawɔlɛ ɔfʋã nu. Yɩ odwokɔ yɩ mɔɔ boluwa sunzuma nwanzanwanza zʋ bɛhɛlɛ nɩ itu yɛ fʋlɔ kɛɛ: “Bediyé Nyamɩnlɩ na máma bɛma mʋnlʋmmɔ bɛ akɔnɔ isiye mʋnlʋmmɔ kɛɛ bɔmʋnlɩ nɩ mɔɔ nɩ bézi Nyamɩnlɩ Odwokɔ nɩ nɩ. Kɛmɔ Nyamɩnlɩ nɩ mɔɔ ɩvʋlɔ mʋnlʋmmɔ nɩ ɩdɩ nwanzanwanza nɩ ti, mʋnlʋmmɔ sʋ̃ bɛyɛ nwanzanwanza wɔ nyɛlɩyɛ bela nu. Sianti yɛ lɛ kɛɛ, Ɛhɛlɛlɛ nɩ ise, ‘Bɛyɛ́ nwanzanwanza iluwakɛɛ mɩdɩ nwanzanwanza.’” (1 Pita 1:14-16) Mmenii mɔɔ bɛfa bɔ nwʋ bowula apɩtã nninyeni anzɛnyɩɩ nyɛlɩyɛ tanɩ nu nɩ, bɔkɔhʋla bokogua asafʋ munli yi munwala nwʋ evinli na ama bɛaminli Gyehova yɩ anyunu ɔnlʋmɩnlɛ, gyɩsɛ bɛyɛ dɩyɛ be bɛfa bɛtɩnɣɛ bɔ zʋ anzɛnyɩɩ botu bɛ ansa.—Fá tindiã Dwohyuwa yi ti 7 nwʋ.

w10 4/15 21 ¶8

Áma Ɛfa Wʋ Anyɩ Ekila Nninyeni Mbʋanlɩ Mbʋanlɩ!

Anyɩnlɩ nɩɩ nnwʋnlamɩ akɔnɔ ɩkʋla inyia nɔhʋanlɛ Kilisinyiamaa sʋ̃ bɔ zʋ tumi. Meti, Nyamɩnlɩ yɩ Odwokɔ ɩhyɛ yɛ ɛzɩzɩbɛ kɛɛ yɛhyɛ yɛ nwʋ zʋ wɔ mɔɔ yekila nɩɩ yɛ akɔnɔ nwʋ. (1 Kɔl. 9:25, 27; kɩnga 1 Dwɔɔnʋ 2:15-17.) Ɛdɩnɣɛnlɛnii Dwoobu ɩhanlɩ kɛɛ mɔɔ enii ɩnwʋ yɩ nɩ, ɩkʋla inyia nwʋmɔ akɔnɔ. Ɩhanlɩ kɛɛ: “Mɩ nɩɩ mɩ anyɩ yɛ nhyɩhyɛlɩyɛ. Meti kɛɛ ɩkɛyɛ na mɩava mɩ adwɩnɩ miaziye baalɛ amunli zʋ wɔ ɔhʋanɩ tanɩ zʋ a?” (Dwb. 31:1) Dwoobu ɩ nɩɩ baalɛ bela bɛábɔ ɛbɩla tanɩ, na ɔzɔ la sʋ̃ yɛ ɩáfa yɩ adwɩnɩ ɩkɔ nzunzunliyɛ mɔɔ ɩdɩ ɔzɔ zʋ po a. Gyisɛsɩ izili ɔzʋlɔ owudo kɛɛ, ɩsɛ kɛɛ yɛyɩ ɛbɩlazɩkɛlɛ nwʋ adwɩnɩ bela wɔ ye ti nu. Ɩhanlɩ kɛɛ: “Abiyela mɔɔ ikehila baalɛ, na yɩ ɛɣɛɛlɛ ɩkɔlɔ yɩ nɩ, nɩ ɩdʋ̃ agyiahʋnlɩ wɔ yɩ ahʋnlɩnɩ nu.”—Mt. 5:28.

Pɩbɛlɩ Bayɩbʋlʋ Yi Nu

w15 11/15 13 ¶2-3

Ndwokɔɣizialɛ Mɔɔ Ɩzʋ̃ Ɛɣɩngalɛmaa Bɛ Ɛkɛnɩ

Wɔ ɔwɔkɩ nɩ, sɛ azogyiamaa botua twonwa be nwʋ beyiyia a, nɩ ikile kɛɛ bɛzɩkɛ yɩ la nɩ. Sɛ botua twonwa be nwʋ beyiyia ma ɩkyɛ a, nɩ twonwa nu maa bedi alɩyɛ mɔɔ bɛva beziye nɩ yɩ sʋ̃maa la. Sɛ azogyiamaa yɩ bɔkʋ̃ bɛfa twonwa yɩ a, bɛfa dɩyɛ bela mɔɔ bɛpɛ mɔɔ alɩyɛ mɔɔ ɩha wɔ twonwa yɩ nu nɩ ɩkɩnla nwʋ. Ɔzɔ ti, mmɩlɩ mɔ bɛzabɛ mɔɔ botudu azɩ bekilahila ɔwɔkɩ nninyeni nu boduduli Palɩstɩnɩ ahwonwa mɔɔ adamvʋlɔ bɔhʋnlɩ bɛvalɩ nɩ be nninyeni nu nɩ, bɛánwʋ alɩyɛ sʋ̃maa wɔ ɛkɛnɩ. Nnɩka be wɔ ɛkɛnɩ mɔɔ bɛánwʋ hwɩɩ. Naasʋ̃, Gyɛlɩko twonwa yɩ nu mɛyɩ, nɩ ɩ́dɩ ɔzɔ. Buuku be kã kɛɛ: “Sɛ yɛfa abulo mɔɔ nɩ ɩwɔ ɛkɛnɩ yetiã ahanlɩ a, dɩyɛ mɔɔ bɔnwʋnlɩ kɛɛ ɩzʋnɩ paa wɔ ɛkɛnɩ nɩ yɛ lɛ atʋkʋ̃ anzɛnyɩɩ hwiiti.” Ɩva ɩhɩnlanlɩ ɔnwʋmɔ kɛɛ: “Ɩáda isi kɛɛ bɔkɔnwʋ hwiiti sʋ̃maa ɔzɔ.”—Biblical Archaeology Review.

Bayɩbʋlʋ yɩ ɩkã kɛɛ Yizilayamaa nɩ bɛáfa alɩyɛ bela wɔ Gyɛlɩko, iluwa kɛɛ nɩ Gyehova ɩhã ihile bɛ kɛɛ áma bɛfa ebiye. (Dwh. 6:17, 18) Isia ɩkã kɛɛ Yizilayamaa nɩ bɛzɩkɛlɩ Gyɛlɩko twonwa yɩ wɔ asusuwo mmɩlɩ nu, mmɩlɩ mɔ bodualɩ hwiiti bowieli yɩ mɛda la. Ɔzɔ mmɩlɩ nɩ, nɩ alɩyɛ sʋ̃maa wɔ twonwa yɩ nu. (Dwh. 3:15-17; 5:10) Kɛmɔ Bayɩbʋlʋ ɩhanlɩ nɩ, alɩyɛ sʋ̃maa mɔɔ nɩ ɩla nwʋ ɩwɔ Gyɛlɩko twonwa yɩ nu mmɩlɩ mɔ bɛzɩkɛlɩ yɩ mɛda nɩ di dasɩlɛ kɛɛ, bɛvalɩ mmɩlɩ ɛgyɩkɩ̃ɩ̃ be la yɛ bɛva bɛzɩkɛlɩ twonwa yɩ a.

OCTOBER 4-10

BAYƖBƲLƲ NU ANWƲNYIA | DWOHYUWA 8-9

“Mɔɔ Yesuma Wɔ Gibiyɔnʋmaa Bo Odwokɔ Yi Nu”

it-1 930-931

Gibiyɔnʋ

Kezimɔ Bɛ Nɩɩ Dwohyuwa lili. Wɔ Dwohyuwa yi mmɩlɩ zʋ nɩ, nɩ Havayɩmaa yɛ nɩ bɛda Gibiyɔnʋ azɩlɛ yɩ zʋ a, nɩ bɛkɩnla Kenaanɩ amanlɩ asunwa mɔɔ nɩ ɩsɛ kɛɛ bɛsɩkɛ bɛ nɩ nwʋ. (Dit 7:1, 2; Dwh 9:3-7) Nɩ bɔfʋlɔ Gibiyɔnʋmaa sʋ̃ kɛɛ Amɔlɩmaa, na nɩ ɩyɛ a, bɛfa dima eyi bekyina ɛkɛnɩ bɛma Kenaanɩmaa munwala. (2Sa 21:2; fá tindiã Gyn 10:15-18; 15:16 nwʋ.) Gibiyɔnʋmaa nɩ bɛáyɛ bɛ dɩyɛ kɛɛ Kenaanɩmaa mɔɔ bɛha nɩ, ɩávalɩ nwʋmɔ kɛɛ nɩ bɛ azogyiamaa bɔ nwʋ ɩyɛ sɩ na bo twonwa nɩ ɩyɛ sɩ nɩ, bɛhanlɩ bɔ nwʋ azɩ bɛmanlɩ Yizilayamaa nɩ iluwakɛɛ bɔnwʋnlɩ kɛɛ nɩ Gyehova ɩkʋ̃ʋ̃ ɩkɛma bɛ. Meti, mmɩlɩ mɔ bɛzɩkɛlɩ Gyɛlɩko nɩɩ Ayɩ mɛda nɩ, Gibiyɔnʋ mmenyia mɔɔ ebiye a bɔzʋ̃ Havayɩmaa bɛ ahwonwa asã Kefayɩla, Biyalɔtʋ, nɩɩ Kiliyatɩ-gyilamɩ nu nɩ (Dwh 9:17), boduli ebiyemmɔ ma bɔhɔlɩ Dwohyuwa yɩ ɛkɛnɩ wɔ Gɩgalɩ bɔhɔ bɛbɩbɛlɩ azʋ̃nudwolɩyɛ. Gibiyɔnʋmaa mɔɔ bɔzʋ̃manlɩ bɛ nɩ, bowulalɩ ntalɩ nɩɩ mbabʋwa mɔɔ ɩdɩdɩ, na bɛvalɩ nzã kodoku mɔɔ ɩdɩdɩ mɔɔ bɛbɩmbanɩ nɩɩ pʋanʋ mɔɔ ihete na ɩpʋlʋbʋlʋʋ, na bɛyɛlɩ bɔ nwʋ dɩkɛɛ mɔɔ bɔzʋ̃ aɣinzi aɣinzi, na bɛáda bɔ nwʋ ali sʋ̃ kɛɛ bɛ nɩɩ Yizilayamaa bɛbahʋ̃. Beleli bedianlɩ numɔ kɛɛ, mɔɔ ɩdʋlɩ Igyibiti yɛɛ Amɔlɩmaa awulombunli Sayɩhɔnʋ nɩɩ Ɔgɩ nɩ, Gyehova ɩsa ɩwɔ numɔ. Naasʋ̃, iluwa bɛ nɣɛlɛbɛ ti, bɛákã mɔɔ ɩdʋlɩ Gyɛlɩko nɩɩ Ayɩ nwʋ odwokɔ iluwakɛɛ, mɔɔ ɩdʋlɩ amanlɩ eyimmɔ nɩ, nwʋmɔ amanɩyɛwɔlɛ ilótwu “aɣinzi aɣinzi” mɔɔ nɩ bese bɔzʋ̃ yɩ nɩ ansaana bɛawɔ bɔ ɔhʋanɩdulɛ nɩ ɩtʋ. Yizilayamaa mɔɔ bodulɩ bɛ kɛɛ bediye bɛ nɩ, behilahilalɩ be nninyeni nu na beleli bɛ dasɩlɛ nɩ bedianlɩ nu na bɛ nɩɩ bɛ yɛlɩ nhyɩhyɛlɩyɛ kɛɛ bólokũ bɛ.—Dwh 9:3-15.

w11 11/15 8 ¶14

“Áma Ɛfa Wʋ Nwʋ Etiã Wʋzawʋ Wʋ Ntɩyɩasɩ Zʋ”

Iluwakɛɛ yɛ tɔ sini nɩ ti, ɩsɛ kɛɛ ye munwatĩĩ mɔɔ mbanimbani po bɛkɩnla nwʋ nɩ bekila bʋwɔ na yɛ ɛɣɛɛlɛ ávili kɛɛ yɛkɛbɩbɛ ɔhʋanɩhilelɛ wɔ Gyehova kɛ mmɩlɩ mɔ yesizii abɔkɔ nɩ. Sunzu kezimɔ Dwohyuwa mɔɔ bɛvalɩ yɩ beziyeli Mosisi yɩ agyia nu nɩ ɩ nɩɩ Yizilaya mbanimbani nɩ bɛyɛlɩ bɛ dɩyɛ, mmɩlɩ mɔ Gibiyɔnʋmaa nɩ boluwalɩ nɣɛlɛbɛ ɔhʋanɩ zʋ bɛyɛlɩ bɔ nwʋ kɛɛ bɔzʋ̃ aɣinzi aɣinzi nɩ nwʋ kila. Dwohyuwa nɩɩ mbanimbani nɩ bɛábizia ɔhʋanɩhilelɛ wɔ Gyehova ɛkɛnɩ, na bɛ nɩɩ Gibiyɔnʋmaa nɩ belili wɔ azʋ̃nudwolɩyɛ nu, na bɛ nɩɩ bɛ yɛlɩ nhyɩhyɛlɩyɛ. Ɩwɔ numɔ kɛɛ Gyehova ileli nhyɩhyɛlɩyɛ nɩ idianlɩ nu dɩyɛ, naasʋ̃ ɩmanlɩ bɛhɛlɛlɩ ɔhʋanɩhilelɛ mɔɔ bɛápɩbɛ wɔ yɩ ɛkɛnɩ nɩ nwʋ odwokɔ wɔ Ɛhɛlɛlɛ Odwokɔ yi nu kɛmɔ ɩkɛyɛ na yɛazuma dɩyɛ be wɔ nu.—Dwh. 9:3-6, 14, 15.

w04 10/15 18 ¶14

“Koluwaluwa Azɩlɛ Yɩ Zʋ”

Mmenii mɔɔ boduli bɛ ma bɔhɔlɩ nɩ bɛhanlɩ kɛɛ, “Gyehova wʋ Nyamɩnlɩ yi dima ti yɛ wʋ azʋ̃mɩvʋlɔ bɔzʋ̃ aɣinzi aɣinzi azɩlɛ be zʋ bɛɣa yɩ a.” (Dwohyuwa 9:3-9) Na nɩ bɛ ntalɩ nɩɩ bɛ alɩyɛ ikile kɛɛ bɔzʋ̃ aɣinzi aɣinzi amba, naasʋ̃ nɔhʋanlɛ odwokɔ yɛ lɛ kɛɛ ɔzʋ̃ Gibiyɔnʋ na ɔkɔ Gɩgalɩ a, ɩkɛyɛ kilomita 30. Dwohyuwa nɩɩ yɩ mbanimbani beleli bɛ belili na bɛ nɩɩ Gibiyɔnʋmaa nɩɩ ahwonwa mɔɔ ɩkɩnla bɔ nwʋ nɩ bɛyɛlɩ azʋ̃nudwolɩyɛ nhyɩhyɛlɩyɛ. Asʋ̃ Gibiyɔnʋmaa nɩ boluwalɩ ɔzɔ nɣɛlɛbɛ ɔhʋanɩ zʋ mɔɔ ɩkɛyɛ na bɛáhunli bɛ ti a? Ɩ́dɩ ɔzɔ kʋlaa, ɔzɔ mɔɔ bɛyɛlɩ nɩ ɩlalɩ ali kɛɛ, nɩ bɔwɔ ɛpɛ kɛɛ bekenyia Yizilayamaa bɛ Nyamɩnlɩ nɩ yɩ anyunu ɔnlʋmɩnlɛ. Gyehova ileli Gibiyɔnʋmaa nɩ idianlɩ nu na bɛɣa bɛyɛlɩ “ɛyɛnɩ nɩɩ nzulo hɔlɛmaa manlɩ asafʋ yɩ nɩɩ Gyehova yɩ afɔlɩbukulo yɩ,” na bɔhɔlɩ ɛyɛnɩ ma bɛva bɔwɔlɩ afɔlɩ wɔ afɔlɩbukulo yɩ zʋ. (Dwohyuwa 9:11-27) Gibiyɔnʋmaa nɩ bɔhɔlɩ zʋ bɛlalɩ ɛpɛ mɔɔ nɩ bɔwɔ kɛɛ bɛkɛyɛ egyima mɔɔ ɩba azɩ wɔ Gyehova yɩ ɔzʋ̃mɩnlɛ nu nɩ ali. Ɩda ali kɛɛ, nɩ bo nu be bɛkɩnla Nɛtɩnɛmɩmaa mɔɔ bɔzʋ̃ Babilɔnʋ bɛɣa begyinanlɩ asɔlɩ pika nɩ nwʋ. (Ɛzɩla 2:1, 2, 43-54; 8:20) Sa yɛkʋla yesumazuma bɛ iluwa mmɔdɩnɩ mɔɔ yɛkɔwɔ na ama azʋ̃nudwolɩyɛ ɩawʋwa yɛ nɩɩ Nyamɩnlɩ yɩ avinli na yeanyia ɛpɛ kɛɛ yɛkɛyɛ egyima mɔɔ ɩba azɩ po wɔ yɩ ɔzʋ̃mɩnlɛ nu nɩ zʋ.

Pɩbɛlɩ Bayɩbʋlʋ Yi Nu

it-1 1030

Egyeninlɛ

Wɔ mmɛla mɔɔ Gyehova ɩva ɩmanlɩ Yizilaya nu nɩ, sɛ nɩ bokũ tanɩvʋlɔ be a, besia bekyeni yi wɔ owudo zʋ wɔ petee nu iluwakɛɛ nɩ bobu yi kɛɛ “Nyamɩnlɩ yɩ mmuzulo wɔ yɩ zʋ.” Nɩ eyi ɩkɛyɛ kɔkɔwɔlɛ nwʋ ndianwʋ ɩkɛma mmenii mvʋlɔ. Nɩ ɩsɛ kɛɛ bɛyɩ enii mɔɔ iwu mɔɔ begyeni yi nɩ ansaana awulo adwo na bɛaziye yi. Naasʋ̃, sɛ nɩ beyiaki yi wɔ owudo yɩ zʋ nunuma yɩ munwala a, nɩ ɩkɛma evinli ɩkɛhã azɩlɛ yɩ mɔɔ Nyamɩnlɩ ɩva ɩma Yizilayamaa nɩ. (Dit 21:22, 23) Sɛ nɩ enii mɔɔ iwu nɩ ɩ́dɩ Yizilayanii po a, nɩ Yizilayamaa nɩ bekila bɛfa mmɛla eyi bɛyɛ egyima.—Dwh 8:29; 10:26, 27.

OCTOBER 11-17

BAYƖBƲLƲ NU ANWƲNYIA | DWOHYUWA 10-11

“Gyehova Ɩhʋnlɩ Ɩmanlɩ Yizilaya”

it-1 50

Adonayɩ-zidakɩ

Nɩ ɩdɩ bulombunli wɔ Gyelusalamɩ mmɩlɩ mɔ Yizilayamaa bɔhʋnlɩ bɛvalɩ Anʋhʋba Azɩlɛ yɩ nɩ. Adonayɩ-zidakɩ ɩvalɩ yɩ nwʋ ɩvʋãmɩnlɩ awulombunli manlɩ ngyɩkɩ̃ɩ̃ ngyɩkɩ̃ɩ̃ mɔɔ nɩ bɔwɔ Dwɔdanɩ adɔlɩyɛ ɔfʋã nu kɛɛ bɔkʋ̃ʋ̃ bekediyia Dwohyuwa nɩ yi azogyiamaa nɩ. (Dwh 9:1-3) Naasʋ̃, Havayɩmaa mɔɔ nɩ bɛda Gibiyɔnʋ nɩ, bɛ nɩɩ Dwohyuwa yɛlɩ azʋ̃nudwolɩyɛ nhyɩhyɛlɩyɛ. Na Adonayɩ-zidakɩ nɩɩ yɩ azogyiamaa bɛ nɩɩ Amɔlɩmaa awulombunli anla bɛhanlɩ bɔ nwʋ bɔwɔlɩ numɔ kɛɛ bɔkʋ̃ʋ̃ bekediyia Gibiyɔnʋmaa na bɛava bɛazi bɛ adamvʋlɔ ɔhʋanɩ. Mmɔdɩnɩ mɔɔ Dwohyuwa ɩwɔlɩ ileli Gibiyɔnʋmaa na ilili awulombunli anla yɩ bo zʋ nkʋnimi nɩ, ɩmanlɩ beɣiandinli bɔhɔ bowulalɩ bɔnɩ be mɔɔ ɩla bʋlɔdanɩ be nu wɔ Makida. Dwohyuwa yɩzayɩ ihunhunli Adonayɩ-zidakɩ nɩɩ awulombunli anla yɩ munwala wɔ yi azogyiamaa nɩ bɛ anyunu, na ɩvalɩ bɛ igyeninli owudo zʋ. Awielɩyɛ kʋlaa nɩ, bɛyɩyɩlɩ bɛ avunli nɩ bezia bɛva bogualɩ bɔnɩ mɔɔ ɩla bʋlɔdanɩ nu nɩ nu, na ɛkɛnɩ yɛ beziyeli bɛ a.—Dwh 10:1-27.

it-1 1020

Nzulo Awʋlɔ

Gyehova Ɩva Ilili Egyima. Nzulo Awʋlɔ ɩdɩ nninyeni azʋlɔtʋ mɔɔ ɩyɛ a Gyehova ɩfa idi egyima ma yi ndwokɔ ɩba numɔ na ɩfa ɩda yi tumi kezile ali nɩ numɔ ɔkʋ̃. (Ndw 148:1, 8; Ayɩ 30:30) Belili bɔmʋnlɩ bɛhanlɩ eyi nwʋ odwokɔ wɔ atɩɩtɩɩ mɔɔ ɩtɔ ɔzʋlɔ asunwa mɔɔ bɛva bɛɣalɩ ɔwɔkɩ Igyibiti zʋ nɩ, nzulo awʋlɔ eyi yɛ ɩzɩkɛlɩ dɩyɛ bela mɔɔ ɩwɔ be egyini nu, iwuwuli bo nnuno munwala, na ihunhunli enii nɩɩ nnamɩ munwala wɔ be egyini nu, naasʋ̃, ebiye ɩába Yizilayamaa mɔɔ nɩ bɛda Gohyɛnɩ nɩ bɔ zʋ. (Ɛkɩ 9:18-26; Ndw 78:47, 48; 105:32, 33) Aɣinzi yi wɔ Anʋhʋba Azɩlɛ yɩ zʋ, mmɩlɩ mɔ Dwohyuwa ilili Yizilayamaa bɛ anyunu ma bɔhʋnlɩ beleli Gibiyɔnʋmaa mɔɔ nɩ awulombunli anlu bowunla nwunla bɛ nɩ, Gyehova ɩvalɩ nzulo awʋlɔ nɣezile ilili egyima ɩva ɩhʋnlɩ idiyialɩ Amɔlɩmaa nɩ. Ɔzɔ mmɩlɩ nɩ, nzulo awʋlɔ nɩ ihunhunli mmenii sʋ̃maa ɩdɛlalɩ mmenii mɔɔ Yizilayamaa nɩ bɛzabɛ bohunhunli bɛ wɔ kʋnɛ yi nu nɩ.—Dwh 10:3-7, 11.

w04 12/1 11 ¶1

Dwohyuwa Buuku Yi Nu Ndwokɔ Aditili

10:13—Kɛ ɩyɛlɩ mɔɔ nnwʋánlɩdɩyɛ mɔɔ ɩdɩ ɔzɔ nɩ ɩhʋlalɩ izili a? “Asʋ̃ dɩyɛ be wɔ ɛkɛnɩ mɔɔ Gyehova” mɔɔ ɩwɔlɩ sʋlɔ nɩɩ azɩ nɩ, “ɩlɔ́kʋla ɩkɛyɛ a?” (Gyɛnɛsɩsɩ 18:14) Sɛ Gyehova pɛ a, ɩkɔhʋla ɩkɛma kɛmɔ azɩlɛ yɩ itua yɩ nwʋ nɩ ɩkɛzɩnzã, mɔɔ sɛ abiye ɩwɔ azɩlɛ yɩ zʋ a, ɩkɔnwʋ yɩ ɩdɩ kɛɛ mɔɔ oyuwa nɩɩ eziyianɩ nɩ begyina. Anzɛnyɩɩ ɩkɔhʋla ɩkɛma azɩlɛ yɩ nɩɩ eziyianɩ yɩ bɔkɔhɔ ɔzʋlɔ bokodua bɔ nwʋ na ɩama hanyɩɩ mɔɔ ɩzʋ̃ oyuwa yɩ nɩɩ eziyianɩ yɩ nu nɩ ɩahɔ ɔzʋlɔ iadwe wɔ azɩlɛ yɩ zʋ. Mɔ ɩdɩ bela nɩ, “eɣile mɔɔ ɩdɩ kɛɛ eyi be ɩlɛ́balɩ kyɩ̃” wɔ enii yi abakɔsɛmɩ nu.—Dwohyuwa 10:14.

Pɩbɛlɩ Bayɩbʋlʋ Yi Nu

w09 3/15 32 ¶5

Ndwokɔɣizialɛ Mɔɔ Ɩzʋ̃ Ɛɣɩngalɛmaa Bɛ Ɛkɛnɩ

Íni kɛɛ yenyia adwɩnɩ kɛɛ, iluwakɛɛ bɔwɔlɩ awuuku azʋlɔtʋ be bɛ anlima wɔ Bayɩbʋlʋ yi nu, na bɛvalɩ ɔzɔ awuuku nɩ belili egyima nɩ ti, Nyamɩnlɩ sunzuma yɛ bɛva bɛhɛlɛlɩ a. Naasʋ̃, awuuku azʋlɔtʋ mɔɔ ɩwɔ “yɛ Nyamɩnlɩ yɩ odwokɔ” munwatĩĩ nu dɩyɛ, Gyehova Nyamɩnlɩ ɩwɔ nwʋmɔ banɩ, na “ɩkɔwʋwa ɛkɛnɩ eɣile bela.” (Ayɩ. 40:8) Nɔhʋanlɛ nu nɩ, awuuku 66 mɔɔ ɩwɔ Bayɩbʋlʋ yɩ nu la yɛ yehyinyia mɔɔ Nyamɩnlɩ ɩva ɩma yɛ na ama ‘yeali munli, na bɛaziyeziye yɛ bɛama egyima baabayɛlɛ bela.’—2 Tim. 3:16, 17.

OCTOBER 18-24

BAYƖBƲLƲ NU ANWƲNYIA | DWOHYUWA 12-14

“Fá Wʋ Ahʋnlɩnɩ Munwatĩĩ Di Gyehova Mɛda”

w04 12/1 12 ¶2

Dwohyuwa Buuku Yi Nu Ndwokɔ Aditili

14:10-13. Ɩwɔ numɔ kɛɛ nɩ Kelɛb ili alʋbɔ 85 dɩyɛ, naasʋ̃ izianlɩ kɛɛ bɛma ɔhʋanɩ ma idu mmenii mɔɔ nɩ bɛda Hibʋlɔnʋ azɩlɛ yɩ zʋ nɩ wɔ ɛkɛnɩ. Nɩ ɩdɩ egyimalilɛ mɔɔ ɩyɛ sɩ. Nɩ Anakɩmɩ mmenyia mɔɔ bɛdɩ ahɔbɩlanɩ yɛ nɩ bɛda azɩlɛ nɩ zʋ a. Iluwa Gyehova yɩ mmʋnwalɩyɛ zʋ nɩ, kʋnɛhʋnlɛvʋlɔ mɔɔ izi kʋ̃ eyi ilili nkunimi, na Hibʋlɔnʋ ɩɣa ɩyɛlɩ eɣiandilɛhɔlɛdɩka twonwa. (Dwohyuwa 15:13-19; 21:11-13) Kelɛb yɩ ndianwʋ nɩ ɩhyɛ yɛ ɛzɩzɩbɛ kɛɛ íni kɛɛ yeɣiandi wɔ tiyokɩlasi egyimalilɛ mɔɔ ɩyɛ sɩ nwʋ.

w06 10/1 18 ¶11

Dedi Nɩɩ Nyamɩnlɩ Nwʋ Bɔlɔ Ɩma Yenyia Akɛnɣazɩzɩbɛ

Dedi mɔɔ ɩdɩ ɔzɔ nɩ, inyi. Ye dedi inyi wɔ mmɩlɩ mɔ yɛlɛ nɔhʋanlɛ yɩ nɩ yɛbɔɔ yɛ ɛbɩla, ‘yetwee’ mfasʋ mɔɔ ɩwɔ ɔzʋlɔ yekila, ‘yekilaa’ kezimɔ itiye yɛ mpayɩwɔlɛ, na yɛlɛ Gyehova yɩ ɔhʋanɩhilelɛ yɛyɛɛ egyima nɩ. (Ndwomi 34:8; 1 Dwɔɔnʋ 5:14, 15) Yɛkɔhʋla yekenyia anwʋlazʋ kɛɛ, Dwohyuwa nɩɩ Kelɛb be dedi ɩyɛlɩ ɛzɩzɩbɛ mmɩlɩ mɔ bodweli Nyamɩnlɩ yɩ baabayɛlɛ behilalɩ nɩ. (Dwohyuwa 23:14) Sunzu ndwokɔ eyimmɔ nwʋ kila: Benyianlɩ nnwʋanlɩ wɔ alʋbɔ 40 mɔɔ bɛva boduli ɔhʋanɩ wɔ ɛsɛlɛ yɩ zʋ nɩ nu, kɛmɔ nɩ Nyamɩnlɩ ɩwɔ anʋhʋba bɛ nɩ. (Nɔmɛsɩ 14:27-30; 32:11, 12) Bɛmanlɩ egyima titili be bɛ wɔ alʋbɔ ahyiã mɔɔ bɛva bɔhʋnlɩ belili Kenaanɩmaa bɔzʋ nɩ nu. Awielɩyɛ kʋlaa nɩ, benyianlɩ anwʋzɩzɩbɛ, benyinli bɛhyɛlɩ na benyianlɩ bɛzabɛ bɛ agyiapadɩ po. Kilá kezimɔ Gyehova iyila bɛzabɛ mɔɔ bɛfa dedi nɩɩ akɛnɣasi bɔsʋ̃mɩ yɩ nɩ!—Dwohyuwa 14:6, 9-14; 19:49, 50; 24:29.

Pɩbɛlɩ Bayɩbʋlʋ Yi Nu

it-1 902-903

Gibalɩ

Gyehova ɩvalɩ “Gibalɩmaa bɛ azɩlɛ” ɩhɩnlanlɩ azɩlɛ azʋlɔtʋ mɔɔ nɩ ɩha mɔɔ ɩsɛ kɛɛ Yizilayamaa bede wɔ Dwohyuwa yɩ mmɩlɩ zʋ nɩ nwʋ. (Dwh 13:1-5) Odwodwudiyialɛmaa bosunzu kɛɛ odwokɔ eyi ɩ́dɩ nʋhʋanlɛ, iluwakɛɛ, Gibalɩ twonwa yɩ ɩwɔ Yizilaya manlɩ tisʋlɔ (kɛyɛ kilomita 100 [mayɛlɩ 60] wɔ Daanɩ yi ti sʋlɔ) na Yizilayamaa bɛákʋ̃ bedi bɔzʋ sʋ̃. Nimidimaa be bosunzu kɛɛ, Hibulu ɛhɛlɛlɛ mɔɔ ɩwɔ ɔzɔ nkyɩkyɛmi nu nɩ ɩzɩkɛlɩ, na bɛvalɩ yɩ kɛɛ, ebiye a ɔwɔkɩ odwokɔ yɩ ɩhanlɩ kɛɛ, “azɩlɛ yɩ mɔɔ ɩvʋãmɩ Lɛbanɔnʋ nwʋ” anzɛnyɩɩ ‘ɩkɔ nkʋ̃ʋ̃ ɩkɔ itwu Gibalɩmaa bɛ ayiyia zʋ’ nɩ. Naasʋ̃, ɩsɛ kɛɛ yɛyɛ yɩ ndwɩ kɛɛ, Gyehova yɩ anʋhʋba mɔɔ ɩwɔ Dwohyuwa 13:2-7 nɩ, sɛ ɩkɛɣa nu a, nɩ igyĩ sutiye mɔɔ Yizilayamaa nɩ bɛkɛyɛ bɛkɛma Gyehova nɩ zʋ. Meti, Yizilayamaa nɩ bɛáde Gibalɩ azɩlɛ yɩ iluwa bɛzabɛ bɛ azʋ̃nzɩzɩbɛ ti.—Fá tindiã Dwh 23:12, 13 nwʋ.

OCTOBER 25-31

BAYƖBƲLƲ NU ANWƲNYIA | DWOHYUWA 15-17

“Bɔ́ Wʋ Agyiapadɩ Mɔɔ Ɩtʋ Bʋlɔ Nwʋ Banɩ”

it-1 1083 ¶3

Hibʋlɔnʋ

Wɔ Yizilayamaa bɔ kʋnɛ yɩ nu wɔ Kenaanɩ ngyiakɛ ɔfʋã nu nɩ, bɛzɩkɛlɩ mmenii mɔɔ nɩ bɛda Hibʋlɔnʋ azɩlɛ yɩ zʋ munwala, mɔɔ bo bulombunli (mɔɔ ilili Hohamɩ yɩ dɩyɛ) nɩ ɩkɩnla nwʋ. (Dwh 10:36, 37) Ɩwɔ numɔ kɛɛ Yizilayamaa mɔɔ nɩ Dwohyuwa ili bɛ anyunu nɩ, bɛhanlɩ Kenaanɩmaa azɩ dɩyɛ, naasʋ̃ ɩda ali kɛɛ, kɛ ɛkɛnɩ la yɛ bɛvalɩ azogyiamaa bɔhɔlɩ bɔzʋ kɛɛ bɛkɛzɩkɛɛ bɛ a. Nɩ ɩda ali kɛɛ, mmɩlɩ mɔ Yizilayamaa nɩ bɔkʋ̃ʋ̃ wɔ dɩka fʋlɔ nɩ, Anakɩmɩmaa nɩ bezia bɔhɔ bɔwʋwalɩ Hibʋlɔnʋ azɩlɛ yɩ zʋ dɔkʋ̃, na ɩmanlɩ nwʋmɔ ɩɣa ihyinyianlɩ kɛɛ Kelɛb (anzɛnyɩɩ Dwuuda yi nnwuakula mɔɔ Kelɛb ili bɛ anyunu) nɩ bɔkɔ bede wɔ be sa nu wɔ mmɩlɩ be mɛda. (Dwh 11:21-23; 14:12-15; 15:13, 14; Ndɛ 1:10) Nɩ Hibʋlɔnɩ azɩlɛ yɩ ɩdɩ Kelɛb mɔɔ ɩwɔ Dwuuda abusunwa yɩ nu nɩ yɩ dɩyɛ a, na aɣinzi nɩ, beyilalɩ Hibʋlɔnʋ twonwa nɩ zʋ na bɛva bɛyɛlɩ eɣiandilɛhɔlɛdɩka twonwa. Na bezia bɛva belili egyima kɛɛ twonwa nwanzanwanza. Naasʋ̃, bɛvalɩ “azɩlɛ mɔɔ ɩwɔ twonwa kezile [Hibʋlɔnʋ] nwʋ” nɩɩ yi nzuwalɩyɛ munwatĩĩ bɛmanlɩ Kelɛb kɛɛ yɩ agyiapadɩ.—Dwh 14:13, 14; 20:7; 21:9-13.

it-1 848

Alɔngɔ Egyima

Wɔ ɔwɔkɩ mmɩlɩ nu nɩ, nɩ bɛta bɛfa odwokɔ pɔkɔ “alɔngɔ egyima” (Heb., mas) bedi egyima paa, na nɩ mmenii mɔɔ bɔhʋ̃ beli bɔ zʋ nkunimi nɩ yɛ bɛta bɛfa bɛ bɛyɛ ɔzɔ egyima yɩ a. (Dit 20:11; Dwh 16:10; 17:13; Ɛs 10:1; Ayɩ 31:8; An 1:1) Mmɩlɩ mɔ nɩ Yizilayamaa bɛdɩ nkɛlɛ wɔ Igyibiti nɩ, be egyimazʋhilalɛmaa mɔɔ nɩ bɛhyɛ bɔ zʋ nɩ, bɛmanlɩ begyinanlɩ nninyeniziyelɛdɩka wɔ Payɩtɔmɩ nɩɩ Ɣɩlamɩsɩsɩ. (Ɛkɩ 1:11-14) Akʋ̃ sʋ̃, mmɩlɩ mɔ bɛbahɔ Anʋhʋba Azɩlɛ yɩ zʋ nɩ, kɛ ankɩ bekediye Gyehova yɩ ɔhʋanɩhilelɛ na bɛadudu Kenaanɩmaa mɔɔ nɩ bɛda azɩlɛ yɩ zʋ na bɛazɩkɛ bɛ nɩ, Yizilayamaa nɩ hyɛlɩ bɛ ma bɛyɛlɩ alɔngɔ egyima mfomi. Na eyi ɩmanlɩ bɛlahɩlɩlɩ Yizilayamaa nɩ ma bɔzʋ̃mɩnlɛ awohwi anyamɩnlɩ. (Dwh 16:10; Ndɛ 1:28; 2:3, 11, 12) Bulombunli Sɔlɔmɔnʋ sʋ̃ ɩhɔlɩ ɔzʋlɔ ɩhyɛlɩ Kenaanɩmaa bɔtʋ maa mɔɔ bɔnlʋmmɔ yɛ lɛ Amɔlɩmaa, Hɩtayɩmaa, Pɛlɩzayɩmaa, Havayɩmaa nɩɩ Gyɛbusayɩmaa ma bɛyɛlɩ alɔngɔ egyima.—1Aw 9:20, 21.

it-1 402 ¶3

Kenaanɩ

Ɩwɔ numɔ kɛɛ Kenaanɩmaa sʋ̃maa benyianlɩ be ti belili numɔ wɔ ɛzɩkɛlɛ mɔɔ nɩ ɩsɛ kɛɛ bɛsɩkɛ bɛ yɩ nu dɩyɛ, naasʋ̃, yɛkɔhʋla yɛkɛhã kɛɛ “Gyehova ɩvalɩ azɩlɛ mɔɔ ɩhanlɩ ndamɩ kɛɛ ɩkɛva ɩkɛma bɛ zɩ mmɔ nɩ munwatĩĩ ɩmanlɩ Yizilayamaa” yɩ, na dɩka bela mɔɔ nɩ bɔwɔ nɩ, ɩmanlɩ “bɛ azʋ̃ nu idwoli bɛ,” na “nninyeniba munwatĩĩ mɔɔ Gyehova ɩva ɩwɔlɩ Yizilayamaa anʋhʋba nɩ, numɔ ɔkʋ̃ po ɩátɔ azɩ, yi munwala ɩɣalɩ numɔ.” (Dwh 21:43-45) Bɔlɔ ɩhanlɩ adamvʋlɔ mɔɔ nɩ bodua Yizilayamaa nwʋ beyiyia nɩ munwala, meti bɛákʋla bedide bɛ. Nɩ Nyamɩnlɩ ili bɔmʋnlɩ ɩhã daada kɛɛ, ikodudu Kenaanɩmaa “ngyɩkɩ̃ɩ̃ ngyɩkɩ̃ɩ̃” na ama ɔwʋlɔtʋ nnamɩ tanɩ bɛáwulili ɔzʋlɔ bɛálileli bɛ. (Ɛkɩ 23:29, 30; Dit 7:22) Ɩwɔ numɔ kɛɛ nɩ Kenaanɩmaa nɩ wɔ kʋnɛ nninyeni ɛyɛlɛyɛlɛ nɩɩ bʋlalɛ hwiili dɩyɛ, naasʋ̃ elelɛ mɔɔ Yizilayamaa nɩ bɛákʋla bede bɛ azɩlɛ azʋlɔtʋ yɩ be nɩ, iáhile kɛɛ Gyehova yɩ anʋhʋba mɔɔ ɩwɔlɩ kɛɛ bekele azɩlɛ nɩ ɩába numɔ. (Dwh 17:16-18; Ndɛ 4:13) Mfomi, Bayɩbʋlʋ yɩ ɩma yɛnwʋ kɛɛ, Yizilayamaa bo nkugu ɛgyɩkɩ̃ɩ̃ mɔɔ belili nɩ, ɩzʋ̃ bɛzabɛ bɔ nɔhʋanlɛ mɔɔ bɛádi.—Nɔ 14:44, 45; Dwh 7:1-12.

Pɩbɛlɩ Bayɩbʋlʋ Yi Nu

w15 7/15 32

Asʋ̃ Ezi a?

Asʋ̃ nɩ ɔwɔkɩ Yizilaya ɩdɩ ɔhʋayɩlɛ dɩkɛɛ mɔɔ Bayɩbʋlʋ ɩkã yɩ nɩ a?

BAYƖBƲLƲ yɩ ɩkã kɛɛ, Anʋhʋba Azɩlɛ yɩ nnɩka azʋlɔtʋ be wɔ ɛkɛnɩ mɔɔ nɩ ɩdɩ ɔhʋayɩlɛ, na nɩ nnuno “ɩzʋnɩ sʋ̃maa” wɔ ɛkɛ. (1 Aw. 10:27; Dwh. 17:15, 18) Naasʋ̃ nnɛ, sɛ mmenii sʋ̃maa bekila kezimɔ azɩlɛ yɩ ɔfʋã kezile nɩ ɩyɛ nɩ a, beále bedi kɛɛ nɩ ɩdɩ ɔhʋayɩlɛ.

Buuku be mɔɔ bɔfʋlɔ yɩ Life in Biblical Israel ikilehile numɔ kɛɛ, “nɩ ɔhʋayɩlɛ azʋlɔtʋ mɔɔ ɩwɔ ɔwɔkɩ Yizilaya nɩ bɛdɩdɩ nɣezi bɛtɛla mɔɔ ɩwɔ ɛkɛnɩ nnɛ nɩ.” Nɩ nnuno mɔɔ ɩwɔ avile yi zʋ titili yɛ lɛ Aleppo pine (Pinus halepensis), evergreen oak (Quercus calliprinos), nɩɩ terebinth (Pistacia palaestina). Wɔ Hyefiila, avile mɔɔ ɩwɔ yɩ adɔlɩyɛ ɔfʋã nu yɩ tʋ ɩkɔɔ Mɛditeleninyia ngyemvile yi munwa nɩ, nɩ sikamɔ fɩgɩ (Ficus sycomorus) ɩzʋnɩ wɔ ɛkɛnɩ paa.

Buuku mɔɔ bɔfʋlɔ yɩ Plants of the Bible ɩhanlɩ kɛɛ, nnɛ, nnɩka azʋlɔtʋ be wɔ ɛkɛ wɔ Yizilaya mɔɔ nnuno íni ɛkɛnɩ kʋlaa. Mɩnla yɛ ɩvalɩ eyi ɩɣalɩ a? Mmɩlɩ mɔ ikilehilee nyɛlɩyɛ azʋlɔtʋ mɔɔ ɩmanlɩ ɩɣalɩ ɔzɔ nu nɩ, buuku yi ɩhanlɩ kɛɛ: “Mmenii bɛhyɛlɩda la bodudualɩ nnuno yi, na ama bɛahʋla bɛadɛlɛ be egyini nu, na bɛanyia nninyeni bɛava bɛagyina bɛ nniyia na bɛava ebiye bɛazɔ sɩnɩ sʋ̃.”

    Ahanta Buuku (2015-2025)
    Numá Yɩ
    Kɔ́ Numɔ
    • Aɣɩnda
    • Kyɛ́
    • Yɛ́ nzɩnzanlɩyɛ mɔɔ ɛpɛ yɩ wɔ ɛkɩhyɩ
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mmɛla Mɔɔ Ɩwɔ Nwʋmɔ
    • Nwʋmɔ Nhyɩhyɛlɩyɛ
    • Nwʋmɔ Nninyeni
    • JW.ORG
    • Kɔ́ Numɔ
    Kyɛ́