Ɛbɩlawɔlɛ Nɩɩ Dasɩlɛlilɛ Dɩyɛzumanlɛ Kɛlɛta Nwʋ Awuuku Nu Ɛbɩbɛlɛ
SEPTEMBER 5-11
BAYƖBƲLƲ NU ANWƲNYIA | 1 AWULOMBUNLI 9-10
“Bɛyɩ́ Gyehova Ayɛlɛ Iluwa Yɩ Nɣɛlɛbɛ Ti”
w99 7/1 30 ¶6
Egyelalɛ Mɔɔ Numɔ Akatuwa Ɩdɩ Kezi
Mɔ bulombunli baalɛ yɩ iyiyialɩ Sɔlɔmɔnʋ nɩ, ɩwɔlɩ ɩtʋ ɩvalɩ “ndwokɔɣizialɛ mɔɔ ɩkyɩ adwɩnɩ” ibunwa bunwalɩ yɩ ɩva idweli yi ihilalɩ. (1 Aw. 10:1) Hibulu odwokɔ pɔkɔ mɔɔ bɛva belili egyima wɔ ɛkɩ nɩ, yɛkɔhʋla yekehile yɩ tʋ kɛɛ “abʋlɔmɩ.” Naasʋ̃ eyi iáhile kɛɛ bulombunli baalɛ yɩ, ɩ nɩɩ Sɔlɔmɔnʋ bɔhɔ belili ɛɣɛlɛ bɛva belileli bɛ anyɩ kɛkɛ. Anyɩnlɩlelɛ odwokɔ yɛ lɛ kɛɛ, bɛvalɩ ɔzɔ Hibulu odwokɔ pɔkɔ ɔkʋ̃ yɩ la belili egyima wɔ Ndwomi 49:4, mɔɔ nɩ bɛlɛ bekilehilee odwokɔ be mɔɔ anyɩnlɩbʋlʋ wɔ numɔ mɔɔ ɩfalɩ tanɩ, owulo nɩɩ elelɛ nu. Eyi ɩma yɛnwʋ kɛɛ, ebiye a nɩ Shiiba bulombunli baalɛ yɩ ɩ nɩɩ Sɔlɔmɔnʋ bosunzuu ndwokɔ mɔɔ numɔ dɔ nwʋ, na eyi idwoli kezimɔ Sɔlɔmɔnʋ yɩ nɣɛlɛbɛ nu ɩdɔ nɩ ihilalɩ. Bayɩbʋlʋ yɩ ɩkã kɛɛ, “ɩhanlɩ dɩyɛ bela mɔɔ ɩla yɩ ahʋnlɩnɩ zʋ ihileli yi.” Na Sɔlɔmɔnʋ sʋ̃ “wuwalɩ yɩ ndwokɔɣizialɛ yɩ munwatĩĩ. Nɩ dɩyɛ bela íni ɛkɛnɩ mɔɔ ɩyɛ sɩ ɩma bulombunli yi kɛɛ ikehilehile numɔ ikehile yi.”—1 Aw. 10:2b, 3.
w99 11/1 20 ¶6
Mmɩlɩ Mɔ Kunlumiba Iwuli Ɔzʋlɔ
Ndwokɔ mɔɔ bulombunli baalɛ yɩ ɩdɩlɩ na ɩnwʋnlɩ nɩ, ɩyɛlɩ yɩ nnwʋánlɩ baaba ma ɩzʋ̃ kãnwʋazɩ nu iwuwalɩ kɛɛ: “Anyɩnlɩlelɛ yɛ lɛ wʋ mmenii, yɛɛ anyɩnlɩlelɛ yɛ lɛ wʋ azʋ̃mɩvʋlɔ mɔɔ bekyina wʋ anyunu eɣile bela betiye wʋ nɣɛlɛbɛ nɩ!” (1 Aw. 10:4-8) Kɛ anwʋnyia sʋ̃maa mɔɔ nɩ Sɔlɔmɔnʋ yɩ nkɛlɛ yɩ wɔ ti mɔɔ ɩhamvʋlɩ bɛ a, mfomi nɩ bɔwɔ nyilalɛ iluwakɛɛ bɔkʋla betiye Sɔlɔmɔnʋ yɩ nɣɛlɛbɛ mɔɔ ɩzʋ̃ Nyamɩnlɩ yɩ ɛkɛnɩ eɣile bela. Kila kezimɔ Shiiba bulombunli baalɛ yɩ ɩyɛ ndianwʋba ɩma Gyehova yɩ azʋ̃mɩvʋlɔ mɔɔ bɔwɔ ɛkɛnɩ nnɛ, mɔɔ betiye bɔ Wɔlɛvʋlɔ yɩ nɩɩ yɩ ɣa Gyisɛsɩ Kɩlayɩsɩ bɛ nɣɛlɛbɛ nɩ!
w99 7/1 30-31
Egyelalɛ Mɔɔ Numɔ Akatuwa Ɩdɩ Kezi
Sɔlɔmɔnʋ yɩ nɣɛlɛbɛ nɩɩ anwʋnyia mɔɔ ɩwɔ wɔ yɩ bulombunlililɛ nu nɩ ɩyɛlɩ Shiiba bulombunli baalɛ yɩ nɩ nnwʋánlɩ nkʋ̃ʋ̃ ma “yɩ munwa ɩhalɩlɩ nwʋ.” (1 Aw. 10:4, 5) Abiyemmɔ bekile odwokɔ sini eyi tʋ kɛɛ nɩ bulombunli baalɛ yɩ nɩ “ɩáhʋla ide yɩ mʋnlɩ.” Nnimidivʋlɔ be po kile kɛɛ dɩyɛ dɔlɩ yɩ zʋ! Mɔɔ ɩdɩ bela nɩ, mɔɔ bulombunli baalɛ nɩ ɩnwʋnlɩ na ɩdɩlɩ nɩ ɩyɛlɩ yɩ asibɔnwʋ. Ɩhanlɩ ihileli Sɔlɔmɔnʋ yɩ nkɛlɛ nɩ kɛɛ bɔwɔ anyɩnlɩlelɛ iluwakɛɛ betiye bulombunli yi nɣɛlɛbɛ ti, na iyilalɩ Gyehova kɛɛ ɩvalɩ Sɔlɔmɔnʋ iziyeli biyia zʋ. Ɩvalɩ akyɛdɩ baaba sʋ̃maa ɩmanlɩ bulombunli yi, na ozukua mvuduko mɔɔ ɩkɩnla nwʋmɔ nɩ, sɛ nnɛ a ankɩ yɩ dʋdʋ kɛyɛ $40,000,000. Sɔlɔmɔnʋ sʋ̃ valɩ akyɛdɩ manlɩ yɩ, na “dɩyɛ bela mɔɔ Shiiba bulombunli baalɛ yɩ anyɩ ileli nwʋ nɩɩ mɔɔ iɣizialɩ bela nɩ,” ɩva ɩmanlɩ yɩ.—1 Aw. 10:6-13.
Pɩbɛlɩ Bayɩbʋlʋ Yi Nu
w08 11/1 22 ¶4-6
Asʋ̃ Ezi a?
Ozukua Mvuduko Dʋdʋ Ana Yɛ Nɩ Sɔlɔmɔnʋ Ɩwɔ a?
Bayɩbʋlʋ yɩ kã kɛɛ, Tayɩ bulombunli Hayɩlamɩ ɩvalɩ ozukua mvuduko tɔɔnʋ anla ɩhɔ ɩmanlɩ Sɔlɔmɔnʋ, na ɔzɔ ozukua mvuduko dʋdʋ yɩ be la yɛ Shiiba bulombunli baalɛ yɩ sʋ̃ ɩva ɩmanlɩ Sɔlɔmɔnʋ a. Na Sɔlɔmɔnʋ yɩ ɛlɛnɩ sʋ̃ valɩ ozukua mvuduko tɔɔnʋ 15 nɩɩ yɩ mɛda ɩzʋ̃ Ofiyɛlɩ ɩɣalɩ. Bayɩbʋlʋ yɩ sia kã kɛɛ, “Ozukua mvuduko mɔɔ Sɔlɔmɔnʋ nyia wɔ ɔlʋbɔ bela nɩ, yɩ ɔnlʋmɔ dɩ talɛntɩ ala ahyiã anwunluma ahyiã nɩɩ ahyiã,” mɔɔ ɩbʋ tɔɔnʋ 25. (1 Aw. 9:14, 28; 10:10, 14) Asʋ̃ eyi ɩdɩ nɔhʋanlɛ a? Ozukua mvuduko mɔɔ alɩhɩlɛ mɔɔ nɩ bɔwɔ ɔwɔkɩ mmɩlɩ nu nɩ bɛlɛ nɩ, kɛ nɩ ɩzʋnɩ ise a?
Ɔwɔkɩ ɛhɛlɛlɛ be mɔɔ nnimidimaa bede bedi kɛɛ ɩdɩ nɔhʋanlɛ nɩ ɩhanlɩ kɛɛ, Falo Tumɔsʋ III mɔɔ ɩzʋ̃ Igyibiti (alʋbɔ abʋmɩ anwɩ̃ A.Y.M. nu) ɩvalɩ ozukua mvuduko mɔɔ yɩ ɔnlʋmɔ kɛyɛ tɔɔnʋ 13.5 ɩhɔlɩ Amɔnʋ-Ɣɩla mɔɔ ɩwɔ Karnak asɔlɩ pika yɩ nu. Wɔ alʋbɔ yaalɛ mɔɔ ɩtɔ ɔzʋlɔ awɔtwɛ A.Y.M. nu nɩ, Tayɩmaa valɩ bo ndwuliyɛ mɔɔ ɩbʋ ozukua mvuduko tɔɔnʋ 4 manlɩ Asiliyia Bulombunli Tɩgɩlatɩ-pɛliza III. Na Sagɔnʋ II sʋ̃ valɩ ozukua mvuduko dʋdʋ ɔkʋ̃ yɩ la ɩmanlɩ Babilɔnʋ anyamɩnlɩ kɛɛ akyɛdɩ. Bɛhanlɩ Bulombunli Fɩlɩpɩ II mɔɔ ɩzʋ̃ Masidoniyia nwʋ odwokɔ kɛɛ (359-336 A.Y.M. nu) ɔlʋbɔ bela nɩ, nɩ itu ozukua mvuduko tɔɔnʋ 28 nɩɩ yɩ mɛda wɔ Pangaeum mɔɔ ɩwɔ Thrace nɩ.
Mmɩlɩ mɔ Fɩlɩpɩ yɩ ɣa Alɛzanda Kezile (336-323 A.Y.M. nu) ɩdʋlɩ ɩhyɛlɩ Pɛhyɩyamaa bo twonwaa kezile Hyuhyanɩ zʋ nɩ, inyianlɩ ozukua mvuduko kɛyɛ tɔɔnʋ 1,180. Na inyianlɩ ozukua mvuduko kɛyɛ tɔɔnʋ 7,000 wɔ Pɛhyɩya twonwa yɩ munwala nu. Meti sɛ yɛfa eyimmɔ munwatĩĩ yetindiã mɔɔ Bayɩbʋlʋ ɩkã ɩfalɩ ozukua mvuduko dʋdʋ mɔɔ nɩ Sɔlɔmɔnʋ wɔ nwʋ a, yɛkɔhʋla yɛkɛhã kɛɛ, mɔɔ Bayɩbʋlʋ yɩ ɩkãã nɩ ɩdɩ nɔhʋanlɛ.
SEPTEMBER 12-18
BAYƖBƲLƲ NU ANWƲNYIA | 1 AWULOMBUNLI 11-12
“Yɩ́ Wʋ Agyiahʋnlɩ Nu Nwʋkãvʋlɔ Wɔ Nɣɛlɛbɛ Nu”
w18.07 18 ¶7
“Aninyia Dɩyɛ Yɛ Ɩwɔ Gyehova Yɩ Ɔfʋã a?”
Yɛkɔhʋla yekozuma sʋ̃maa wɔ Bulombunli Sɔlɔmɔnʋ yɩ odwokɔ yɩ nu. Mmɩlɩ mɔ Sɔlɔmɔnʋ ɩdɩ abɩlantɩyɛ nɩ, ɩbɩbɛlɩ ɔhʋanɩhilelɛ wɔ Gyehova yɩ ɛkɛnɩ. Gyehova ɩmanlɩ inyianlɩ nɣɛlɛbɛ sʋ̃maa na ɩva iwulalɩ Sɔlɔmɔnʋ yɩ sa kɛɛ igyiná asɔlɩ pika pɩkɛ pɩkɛ be wɔ Gyelusalamɩ. Naasʋ̃ Sɔlɔmɔnʋ ɩmanlɩ ɔhɔnwʋvalɛ mɔɔ ɩ nɩɩ Gyehova wɔ nɩ ɩzɩkɛlɩ. (1 Aw. 3:12; 11:1, 2) Nyamɩnlɩ yɩ Mmɛla ɩhanlɩ yɩ petee kɛɛ íni kɛɛ Hibulu bulombunli ‘ikyia mmaalɛ sʋ̃maa na yɩ ahʋnlɩnɩ ɩámankɛlɩ wɔ Gyehova nwʋ.’ (Dit. 17:17) Sɔlɔmɔnʋ iátiye na awielɩyɛ kʋlaa nɩ, igyialɩ ɛyɩlɛmaa 700 na inyianlɩ nwɩwɩ sʋ̃ 300. (1 Aw. 11:3) Nɩ yɩ yɩ mmɔ sʋ̃maa la bɛ́dɩ Yizilayamaa, na nɩ bɔsʋ̃mɩ awʋzʋmɩ. Meti, Sɔlɔmɔnʋ izialɩ iwuli Nyamɩnlɩ yɩ mmɛla mɔɔ ise, áma bekyia mmaalɛ mɔɔ bɛ́dɩ Yizilayamaa nɩ zʋ.—Dit. 7:3, 4.
w19.01 15 ¶6
Kɛ Ɩkɛyɛ Na Wʋawɔ Wʋ Ahʋnlɩnɩ Nwʋ Banɩ a?
Setanɩ pɛ kɛɛ yɛyɛ kɛɛ mɛyɩ. Ɩdɩ atuwadɩlɛvʋlɔ mɔɔ ɩáva Gyehova yɩ mmɛla ɩyɛ hwɩɩ na angʋmidi ɩyɛ yɩ manlɩ. Setanɩ ɩlɔ́kʋla ɩkɛhyɛ yɛ kɛɛ yɛdwɩ̃ na yɛyɛ yɛ dɩyɛ dɩkɛɛ mɛyɩ. Meti ɩbɔ mmɔdɩnɩ kɛɛ ikoluwa ahʋanɩ mvʋlɔ zʋ ikenyia yɛ. Kɛ ndianwʋ nɩ, ɩma bɛzabɛ mɔɔ ɩzɩkɛ bɛ adwɩnɩ daada nɩ bodua yɛ nwʋ beyiyia. (1 Dwɔ. 5:19) Ɩwɔ numɔ kɛɛ yezi kɛɛ ɔhɔnwʋvalɛ tanɩ ɩkɔhʋla ‘ɩkɛzɩkɛ’ kezimɔ yɛdwɩnɩ nninyeni nwʋ nɩɩ kezimɔ yɛyɛ yɛ dɩyɛ nɩ dɩyɛ, naasʋ̃ Setanɩ pɛ kɛɛ yɛ nɩɩ ɔzɔ mmenii nɩ bɔ. (1 Kɔl. 15:33) Ɔzɔ ɛhanɩ yɩ ɩbalɩ Bulombunli Sɔlɔmɔnʋ. Igyialɩ mmaalɛ sʋ̃maa mɔɔ nɩ bɔsʋ̃mɩ awʋzʋmɩ na awielɩyɛ kʋlaa nɩ, mmaalɛ eyimmɔ “benyianlɩ yɩ zʋ tumi kezile.” Na “ngyɩkɩ̃ɩ̃ ngyɩkɩ̃ɩ̃ la bɛlanɩnlɩ yɩ ahʋnlɩnɩ” wɔ Gyehova nwʋ.—1 Aw. 11:3; azɩ ɛkɛnɩ odwokɔ.
w18.07 19 ¶9
“Aninyia Dɩyɛ Yɛ Ɩwɔ Gyehova Yɩ Ɔfʋã a?”
Naasʋ̃ Gyehova iáwu yɩ anyɩ ikua tanɩ zʋ kyɩ̃. Bayɩbʋlʋ yɩ ɩkã kɛɛ: “Gyehova nyianlɩ Sɔlɔmɔnʋ nwʋ ɛya, iluwakɛɛ yɩ ahʋnlɩnɩ ɩlanɩnlɩ wɔ Gyehova . . . mɔɔ ɩyɩlɩ yɩ nwʋ ihileli yi mbɔmɩ anwɩ̃ yɩ nɩ nwʋ. Nɩ ɩwɔ yɩ kɔkɔ wɔ eyi nwʋ kɛɛ íni kɛɛ ɩkɔ idi anyamɩnlɩ mvʋlɔ mɛda, naasʋ̃ iádidili mɔɔ Gyehova hyɛlɩ yɩ nɩ zʋ.” Meti, Gyehova iádi Sɔlɔmɔnʋ yɩ mɛda dɔkʋ̃ na ɩábʋwa yɩ sʋ̃. Sɔlɔmɔnʋ yɩ tʋmaa bɛádi Yizilaya manlɩ yɩ munwala zʋ ebiyekʋ̃. Na eyi manlɩ bɔnwʋnlɩ amanɩyɛ alʋbɔ sʋ̃maa.—1 Aw. 11:9-13.
Pɩbɛlɩ Bayɩbʋlʋ Yi Nu
w18.06 14 ¶1-4
Ankɩ Ɩkɔhʋla Ikenyia Nyamɩnlɩ Anyunu Ɔnlʋmɩnlɛ
Lehobʋwamɩ ihunwa hunwalɩ yɩ azogyiamaa bo munwa kɛɛ ɩ nɩɩ atunwadɩlɛmaa nɩ bɔkɔhʋ̃. Naasʋ̃ Gyehova valɩ yɩ nwʋ ileli odwokɔ yɩ nu. Na iluwa nkɔmɩhyɛnii Hyɩmaya zʋ ɩhanlɩ kɛɛ: “Mamá bɛ nɩɩ be mmeliyema Yizilayamaa nɩ kɔkʋ̃. Abiyela iziá ɩhɔ́ yɩ awudo, iluwakɛɛ mɩzamɩ yɛ mɩma ɩɣa yɩ zɔ a.”—1 Aw. 12:21-24.
Meti nɩ Lehobʋwamɩ ɩ nɩɩ atunwadɩlɛmaa nɩ bɔlɔ́kʋ̃ amba a? Kila kezimɔ nɩ eyi ikelile Lehobʋwamɩ! Bulombunli mɔɔ ɩhã kɛɛ ikogua yɩ manlɩmaa “mpele” nɩ, mɛyɩ yɛ akʋ̃ ɩáhʋla ɩyɛ yɩ manlɩmaa mɔɔ bɛhyɛda bɛdɩ yɩ zʋ atunwa nɩ hwɩɩ yɩ a. (Fá tɩndiã 2 Mm. 13:7 nwʋ.) Naasʋ̃ bulombunli yi nɩɩ yɩ azogyiamaa nɩ “bediyeli Gyehova yɩ odwokɔ, na bezialɩ bɔhɔlɩ awudo kɛmɔ Gyehova hanlɩ hileli bɛ nɩ.”
Mɩnla yɛ yesuma wɔ nu a? Sɛ Nyamɩnlɩ mɔɔ yekediye yi nɩ ɩkɛma mmenii kɛzɩlɩ yɛ po a, nɣɛlɛbɛ wɔ nu kɛɛ yɛkɛyɛ ɔzɔ. Sɛ yetiye Nyamɩnlɩ a, yekenyia yɩ anyunu ɔnlʋmɩnlɛ nɩɩ nyilalɛ.—Dit. 28:2.
Lehobʋwamɩ diyeli Gyehova nɩ, mɩnla mfasʋ̃ yɛ inyianlɩ a? Mmɩlɩ mɔ ɩ nɩɩ ɔzɔ manlɩ yɩ bɛákɔ bɔkʋ̃ nɩ, ɩwɔlɩ yɩ tʋ ɩyɩkyɩlɩ ahwonwa wɔ Dwuuda nɩɩ Bɛngyamanɩ mmusunwa okuwu mɔɔ idi bɔzʋ nɩ bɛ azɩlɛ zʋ. Na ɩhyɛlɩ ahwonwa azʋlɔtʋ be nu ɛzɩzɩbɛ ma “bɛyɛlɩ sɩ paa.” (2 Mm. 11:5-12) Mɔɔ ihyinyia paa nɩ, ilili Gyehova yɩ mmɛla zʋ ɩhɔ ɩbʋmʋnlɩ mmɩlɩ be. Mmɩlɩ mɔ Yizilaya mmusunwa okuwu bunlu mɔɔ nɩ Gyɛlobʋwamɩ idi bɔzʋ nɩ bɔhɔ bɔzʋ̃mɩnlɩ awʋzʋmɩ nɩ, mmenii sʋ̃maa bodualɩ ɔhʋanɩ bɔhɔlɩ Gyelusalamɩ “bɔhɔ begyinanlɩ Lehobʋwamɩ mɛda” na bɛvalɩ bɔ nwʋ bowulalɩ nɔhʋanlɛ ɔzʋ̃mɩnlɛ nu. (2 Mm. 11:16, 17) Meti sutiye mɔɔ Lehobʋwamɩ yɛlɩ nɩ, ɩmanlɩ yɩ bulombunlililɛ ɩyɛlɩ ɛzɩzɩbɛ.
SEPTEMBER 19-25
BAYƖBƲLƲ NU ANWƲNYIA | 1 AWULOMBUNLI 13-14
“Kã Wʋ Nwʋ Azɩ Na Ma Wʋ Anyɩ Ɩzɔ Mɔɔ Ɛlɛ Yɩ Nɩ”
w08 8/15 8 ¶4
Fá Ahʋnlɩnɩ Mɔɔ Idi Munli Di Gyehova Nɔhʋanlɛ
Akʋ̃ Gyɛlobʋwamɩ ɩhã ihileli nɔhʋanlɛ Nyamɩnlɩ yɩ enii yi kɛɛ: “Ma yɛhɔ́ awudo na keli alɩyɛ, na mɩhyɛ dɩyɛ wʋ.” (1 Aw. 13:7) Mɩnla yɛ nkɔmɩhyɛnii yi ɩkɛyɛ a? Asʋ̃ ɩsɛ kɛɛ ide itiã nu na bulombunli yi ɩyɛ yɩ ɛyɛvʋlɔ mmɩlɩ mɔ ɩhã ndɛnɩwuwalɛ odwokɔ idiyia yɩ iwie nɩ a? (Ndw. 119:113) Anzɛnyɩɩ ɩsɛ kɛɛ ɩpʋ bulombunli yi salɛdʋlɛ yɩ ɩávalɩ nwʋmɔ kɛɛ, nɩ ɩdɩ kɛ mɔɔ inlu yɩ nwʋ nɩ a? Nɩ Gyɛlobʋwamɩ dɩ ozukuavʋlɔ mɔɔ sa ɩkʋla ɩda baabayɛlɛ ali ikile yɩ ɔhɔnwʋmmɔ. Sɛ nɩ Nyamɩnlɩ yɩ nkɔmɩhyɛnii yɩ anyɩ bʋlʋ nnwʋnlamɩ ɔfʋã nu nninyeni a, ankɩ mɔɔ bulombunli yi ɩhanlɩ nɩ ɩkɔhʋla ɩkɛyɛ odwohilalɛ kezile ɩkɛma yɩ. Naasʋ̃ nɩ Gyehova ɩhyɛ nkɔmɩhyɛnii yi kɛɛ: “Áma edi alɩyɛ anzɛnyɩɩ ɔnʋ nzulo, na ɔhʋanɩ mɔɔ okoluwa ɔzʋlɔ ɔkɔhɔ nɩ, áma oduwa ɛkɛ esia.” Meti nkɔmɩhyɛnii yi iwuwalɩ yɩ petee kɛɛ: “Sɛ ɛfa nninyeni mɔɔ ɩwɔ wʋ pika nu ɔfʋã po ɛma mɩ a, mɩ nɩɩ wʋ lɔ́kɔ keli alɩyɛ, na mʋlɔ́nʋ nzulo wɔ ɛkɩhyɩ.” Na nkɔmɩhyɛnii yi iluwalɩ ɔhʋanɩ fʋlɔ zʋ ɩzʋ̃ Bɛtɩlɩ ɩhɔlɩ. (1 Aw. 13:8-10) Pɔkɔ mɔɔ nkɔmɩhyɛnii yi izili nɩ, mɩnla yɛ yesuma wɔ kezimɔ yɛzʋ̃ yɛ ahʋnlɩnɩ munwala nu yekeli nɔhʋanlɛ nu a?—Wul. 15:4.
w08 8/15 11 ¶15
Fá Ahʋnlɩnɩ Mɔɔ Idi Munli Di Gyehova Nɔhʋanlɛ
Mɩnla dɔkʋ̃ yɛ yɛkɔhʋla yekozuma wɔ mfʋmɩ mɔɔ nkɔmɩhyɛnii mɔɔ ɩzʋ̃ Dwuuda ilili yi nu a? Ɛɣɛlɛwulɛ 3:5 kã kɛɛ: “Fá wʋ ahʋnlɩnɩ munwatĩĩ tiã Gyehova zʋ, na áma ɛfa wʋ nwʋ etiã wʋzawʋ wʋ ntɩyasɩ zʋ.” Kɛ ankɩ ɩkɔhɔ ɔzʋlɔ ɩkɛva yɩ nwʋ ikediã Gyehova zʋ kɛmɔ ɩyɛlɩ wɔ mmɩlɩ be mɔ idua numɔ nɩ, ɩvalɩ yɩ nwʋ idianlɩ yɩzayɩ yɩ ntɩyasɩ zʋ. Mfʋmɩ mɔɔ ilili nɩ ɩmanlɩ yɩ nnwʋanlɩ ivili yɩ sa, na ɩzɩkɛlɩ dimaba mɔɔ nɩ ɩlɛ wɔ Nyamɩnlɩ anyunu nɩ. Kila kezimɔ yɩ odwokɔ yɩ isi ɔzʋlɔ owudo kɛɛ, nwʋmɔ ihyinyia kɛɛ yɛkɛva kãnwʋazɩ nɩɩ nɔhʋanlɛlilɛ yɛkɔzʋ̃mɩ Gyehova!
w08 8/15 9 ¶10
Fá Ahʋnlɩnɩ Mɔɔ Idi Munli Di Gyehova Nɔhʋanlɛ
Nɩ ankɩ ɩsɛ kɛɛ nkɔmɩhyɛnii mɔɔ ɩzʋ̃ Dwuuda nɩ ɩkʋla ɩnwʋ kɛɛ nkɔmɩhyɛnii alɩɣa yɩ ɩdahɩlɩ yɩ. Ankɩ ɩkɔhʋla ikeɣizia yɩ nwʋ kɛɛ, ‘Mɩnla ti mɔɔ Gyehova kɔzʋ̃ma bɔvʋlɔ be ma ɩkɛva ɔhʋanɩhilelɛ fʋlɔ ɩkɛma abiye kɛɛ ɩva ɩma mɩ a?’ Nɩ ankɩ nkɔmɩhyɛnii yi ɩkɔhʋla ikeɣizia Gyehova ma ikehilehile ɔhʋanɩhilelɛ yi nu bʋwɔ ikehile yi, naasʋ̃ Bayɩbʋlʋ yɩ ɩáhã kɛɛ ɩyɛlɩ ɔzɔ. Mfomi, “ɩ nɩɩ [alɩɣa yɩ] zia hɔlɩ kɛɛ ikeli alɩyɛ na ɩanlʋ nzulo wɔ yɩ awudo.” Gyehova yɩ anyɩ iádeli mɔɔ ɩyɛlɩ yɩ nwʋ. Meti mmɩlɩ mɔ nkɔmɩhyɛnii mɔɔ bɛlahɩlɩlɩ yɩ nɩ izili ɔhʋanɩ zʋ kɛɛ ɩkɔɔ Dwuuda nɩ, gyata be hunli yi. Kila kezimɔ nkɔmɩhyɛnii yi ɩvalɩ yɩ egyimalilɛ ɩɣalɩ awielɩyɛ aɣɛlɛbɔ nu!—1 Aw. 13:19-25.
Pɩbɛlɩ Bayɩbʋlʋ Yi Nu
w10 7/1 29 ¶5
Ɩpɩbɛ Nninyeniba Mɔɔ Ɩwɔ Ye Nu
Mɔɔ ihyinyia paa nɩ, ndwokɔ mɔɔ ɩwɔ 1 Awulombunli 14:13 kilehile yɛ nninyeniba azʋlɔtʋ be ɩfalɩ Gyehova nwʋ nɩɩ mɔɔ ɩpɩbɛ wɔ ye nu bela nu. Kakɛ kɛɛ Gyehova “ɩnwʋnlɩ” dɩyɛ baaba be wɔ Abayɩgya nu. Ɩda ali petee kɛɛ, Gyehova bɩbɛlɩ Abayɩgya yɩ ahʋnlɩnɩ nu nkʋ̃ʋ̃ kɔbʋmɩ kɛɛ ɩnwʋnlɩ dɩyɛba be wɔ nu. Sɛ ɛfa Abayɩgya etindiã yɩ abusunwa nwʋ a, kɛmɔ nnimidivʋlɔ be ɩhanlɩ nɩ, nɩ ɩdɩ kɛɛ “avidileba mɔɔ ɩla awʋlɔ sʋ̃maa nu.” Gyehova yɩ anyɩ ɩzɔlɩ dɩyɛba mɔɔ nɩ ɩwɔ yi nu nɩ, na iyilalɩ yɩ. Ɩlalɩ ngokɛnwʋnlɛ ali ihileli enii eyi mɔɔ nɩ ɩla abusunwa mɔɔ bɛáyɛ sutiye bɛma Gyehova nu nɩ.
SEPTEMBER 26–OCTOBER 2
BAYƖBƲLƲ NU ANWƲNYIA | 1 AWULOMBUNLI 15-16
“Nyiá Akɛnɣazɩzɩbɛ Dɩkɛɛ Asa”
w12 8/15 8 ¶4
“Bekenyia Be Egyima Zʋ Akatuwa”
Mmɩlɩ mɔ Yizilaya bulombunli manlɩ yɩ nu hyɛlɩ anwɩ̃ nɩ, yɩ alʋbɔ 20 mɔɔ ili ɛkɛnɩ nɩ, Dwuudamaa valɩ bɔ nwʋ wulalɩ awʋzʋmɩzʋ̃mɩnlɛ nu. Mmɩlɩ po mɔ Asa ɩɣa ɩyɛlɩ bulombunli wɔ alʋbɔ 977 A.Y.M. nu nɩ, nɩ mbanimbani mɔɔ bɔwɔ ahɩmfiye ɛkɛnɩ nɩ po bɔsʋ̃mɩ Kenaanɩmaa bɛ awʋbɔ nyamɩnlɩ nɩ. Naasʋ̃ Bayɩbʋlʋ yɩ ɩbɔ amanɩyɛ kɛɛ, Asa “yɛlɩ mɔɔ ɩdɩ baaba na ɩtɩnɣɛ wɔ Gyehova yɩ Nyamɩnlɩ nɩ yɩ anyɩ zʋ.” Na “ɩyɩyɩlɩ awʋzʋmɩ afɔlɩ mmukulo nɩɩ awʋzʋmɩzʋ̃mɩnlɛ nnɩka wɔ ɛkɛnɩ, na iwuwuli awʋzʋmɩ fadumi idudualɩ bɛ awʋzʋmɩzʋ̃mɩnlɛ nnuno igualɩ.” (2 Mm. 14:2, 3) Dɔkʋ̃ sʋ̃, Asa duduli “mmenyia tuutuumaa mɔɔ nɩ bɔwɔ asɔlɩ pika yɩ nu ɛkɛnɩ” wɔ yɩ bulombunli manlɩ yɩ nu. Nɩ mmenyia eyi bɛ nɩɩ bɔ ɔhɔnwʋmmɔ mmenyia da, iluwakɛɛ nɩ ɩkɩnla bɔ ɔzʋ̃mɩnlɛ nu amanɩ nwʋ. Kɛ awohwi ɔzʋ̃mɩnlɛ nkʋ̃ la yɛ Asa iduli yi tʋ a, mfomi ɩhã ihileli mmenii yi sʋ̃ kɛɛ, “bɛbɩbɛ́ Gyehova bɛ zɩ mmɔ Nyamɩnlɩ” na belí yɩ “mmɛla nɩɩ yɩ ndɛnɩwuwalɛ ndwokɔ” munwala zʋ.—1 Aw. 15:12, 13; 2 Mm. 14:4.
w17.03 19 ¶7
Fá Ahʋnlɩnɩ Mɔɔ Idi Munli Sʋ̃mɩ Gyehova!
Ye nu bela kɔhʋla kɛbɩbɛ yɩ ahʋnlɩnɩ nu ikehila kɛɛ, asʋ̃ ɩlɛ ahʋnlɩnɩ mɔɔ idi munli ɩsʋ̃mɩɩ Nyamɩnlɩ anzɛnyɩɩ. Bizia wʋ nwʋ kɛɛ, ‘Asʋ̃ mizi mɩ kɛnɣa kɛɛ mɩkɛyɛ mɔɔ ɩsɔ Gyehova anyɩ, mikegyina nɔhʋanlɛ ɔzʋ̃mɩnlɛ mɛda na mɩawɔ Gyehova yɩ mmenii nwʋ banɩ wɔ dɩyɛ bela mɔɔ ɩkɔhʋla ɩkɛzɩkɛ bɛ ɛbɩlawɔlɛ nɩ nwʋ anzɛnyɩɩ?’ Mɔwʋ dɩyɛ kila akɛnɣazɩzɩbɛ mɔɔ nɩ ihyinyia kɛɛ Asa ɩda yɩ ali na ɩahʋla iadu Mayɩka mɔɔ nɩ ɩdɩ “baahɩ̃ma” nɩ wɔ dɩyɛ zʋ! Ebiye a, ézi abiye mɔɔ yɩ subanɩ ɩdɩ kɛɛ Mayɩka. Naasʋ̃ ebiye a, bʋwabɩlɛ be kodwodwu mɔɔ ikehyinyia kɛɛ osuma ɛhyɩmɛ nɩɩ akɛnɣazɩzɩbɛ mɔɔ Asa ɩlalɩ yɩ ali nɩ. Kɛ ndianwʋ nɩ, sɛ wu busunwanii anzɛnyɩɩ wʋ ɔhɔnwʋ baaba be yɛ dɩyɛ be na iánu yɩ nwʋ ma bodu yi wɔ asafʋ yɩ nu a, mɩnla yɛ ɛkɛyɛ a? Asʋ̃ ekenyia akɛnɣazɩzɩbɛ ɔkɔhwɩ̃ wʋ nwʋ wɔ enii mɔɔ ɩdɩ ɔzɔ nwʋ mɔɔ ɛ nɩɩ yɩ lɔ́bɔ dɔkʋ̃ anzɛnyɩɩ? Mɩnla yɛ wʋ ahʋnlɩnɩ kɛhã wʋ ma ɛkɛyɛ a?
it-1 184-185
Asa
Ɩwɔ numɔ kɛɛ ɩyɛ a Asa ɩáyɛ yɩ dɩyɛ nɣɛlɛbɛ nu dɩyɛ, naasʋ̃ nɩ yɩ subanɩba nɩɩ yɩ nwʋ mɔɔ ɩáva iwula awohwi ɔzʋ̃mɩnlɛ nu nɩ ɩbʋlʋ yɩ mfʋmɩ mɔɔ ilili nɩ zʋ kʋlaa. Eyi manlɩ bɔnwʋnlɩ yɩ kɛɛ ɩkɩnla Dwuuda awulombunli mɔɔ belili nɔhʋanlɛ nɩ nwʋ. (2 Mm. 15:17) Wɔ alʋbɔ 41 mɔɔ nɩ Asa idii dɩyɛ wɔ Dwuuda nɩ, awulombunli mɔɔ nɩ bɔnlʋmmɔ sʋ̃ bedii dɩyɛ wɔ Yizilaya nɩ yɛ lɛ: Gyɛlobʋwamɩ, Nedabɩ, Beyahya, Ila, Zimilayɩ, Ɔmɩlayɩ, Tɩbɩnayɩ (nɩ idii dɩyɛ wɔ Yizilaya azɩlɛ yɩ ɔfʋã dɩka be, mɔɔ nɩ ɩlɛ ɩkʋ̃ʋ̃ itiyia Ɔmɩlayɩ) nɩɩ Ehabɩ. (1 Aw. 15:9, 25, 33; 16:8, 15, 16, 21, 23, 29) Mmɩlɩ mɔ Asa iwuli nɩ, yɩ ɣa Gyɛhohyafatɩ ɩɣa ilili bulombunli.—1 Aw. 15:24.
Pɩbɛlɩ Bayɩbʋlʋ Yi Nu
w98 9/15 21-22
Asʋ̃ Nyamɩnlɩ Wɔ Ɛkɛnɩ Amba a?
Kɛ ndianwʋ nɩ, kɩnga nkɔmɩhyɛlɛ mɔɔ ɩfalɩ azʋ̃nɩhwɩnlɛ mɔɔ enii mɔɔ ikezia ɩkɛyɩkyɩ Gyɛlɩko nɩ ikenyia nɩ nwʋ nɩɩ kezimɔ ɩɣalɩ numɔ. Dwohyuwa 6:26 kã kɛɛ: “Dwohyuwa hanlɩ ndamɩ wɔ ɔzɔ mmɩlɩ yi nu kɛɛ: ‘Mmuzulo ɩhá enii mɔɔ ɩkɔwɔ mmɔdɩnɩ kɛɛ ɩkyɩkyɩɩ Gyɛlɩko twonwa yɩ ebiyekʋ̃ wɔ Gyehova anyunu. Sɛ ɩtʋ twonwa yɩ fapɩmɩ a, yɩ ɣa ebani ikowu, na sɛ isizi yɩ ayɩnkɛ a, yɩ ɣa kuakula ikowu.’” Alʋbɔ kɛyɛ 500 mɛda yɛ ɔzɔ odwokɔ yɩ ɩɣalɩ nu a, iluwakɛɛ 1 Awulombunli 16:34 kã kɛɛ: “Wɔ [Bulombunli Ehabɩ] yɩ mmɩlɩ zʋ nɩ, Hayɛlɩ mɔɔ ɩzʋ̃ Bɛtɩlɩ izia ɩyɩkyɩlɩ Gyɛlɩko. Mmɩlɩ mɔ ɩdʋlɩ twonwa yɩ fapɩmɩ nɩ, yɩ ɣa ebani Abayɩlamɩ iwuli, na mmɩlɩ mɔ izizili yɩ ayɩnkɛ sʋ̃, yɛ yɩ ɣa kuakula Sigɛbɩ iwuli a, na ɩmanlɩ Gyehova yɩ odwokɔ mɔɔ iluwa Naanɩ ɣalɛ Dwohyʋwa zʋ ɩhanlɩ nɩ ɩɣalɩ numɔ.” Nyamɩnlɩ mɔɔ ɩwɔ ɛkɛnɩ ankasa nɩ yɩzayɩ nkʋ̃tɩnyɩɩ la yɛ ɩkɔhʋla ɩkɛma bɛkɛhyɛ nkɔmɩ mɔɔ ɩdɩ ɔzɔ na iahila ma ɩaɣa numɔ sʋ̃ a.
OCTOBER 3-9
BAYƖBƲLƲ NU ANWƲNYIA | 1 AWULOMBUNLI 17-18
“Mmɩlɩ Tɩndɩnlɩ Ana Yɛ Bɛkɛma Bɛ Adwɩnɩ Kɛyɛ Bɛ Anwɩ̃ Anwɩ̃ Wɔ Odwokɔ Eyi Nwʋ a?”
w17.03 14 ¶6
Nyiá Dedi—Sizí Abɔkɔ Wɔ Nɣɛlɛbɛ Nu!
Mmɩlɩ mɔ Yizilayamaa yɩ nɩ bɔhɔ bɔwʋwalɩ Anʋhʋba Azɩlɛ yɩ zʋ nɩ, nɩ nwʋmɔ ɩɣa ihyinyia kɛɛ besi pɔkɔ titili be. Mɛyɩ yɛ lɛ kɛɛ, bɔkɔzʋ̃mɩ Gyehova anzɛnyɩɩ bɔkɔzʋ̃mɩ nyamɩnlɩ (anzɛnyɩɩ anyamɩnlɩ) mvʋlɔ be. (Kɩnga Dwohyuwa 24:15.) Wʋákila a, ɛkɛhã kɛɛ pɔkɔzilɛ eyi mɛyɩ ɩlɛ́yɛ sɩ ɩkɛma bɛ. Naasʋ̃, mɔɔ nɩ ɩzʋ̃ pɔkɔ mɔɔ bekezi yi nu ɩkɛɣa nɩ, ɩkɔhʋla ɩkɛyɛ owulo anzɛnyɩɩ nnwʋanlɩ odwokɔ. Wɔ ndɛnɩwuwalɛmaa bɛ mmɩlɩ zʋ nɩ, mbɔmɩ sʋ̃maa yɛ Yizilayamaa nɩ bɛásizi abɔkɔba a, bɔhwɩnlɩ bɔ nwʋ wɔ Gyehova nwʋ bɔhɔ bɔzʋ̃mɩnlɩ anyamɩnlɩ mvʋlɔ. (Ndɛ. 2:3, 11-23) Yehilá odwokɔ fʋlɔ be sʋ̃. Odwokɔ be zili wɔ Nyamɩnlɩ yi mmenii yi bɛ abakɔsɛmɩ nu aɣinzi yi mɔɔ ɩmanlɩ nwʋmɔ ɩɣa ihyinyianlɩ kɛɛ besi pɔkɔ be. Nkɔmɩhyɛnii Ilayɩgya manlɩ bɔnwʋnlɩ pɔkɔ mɔɔ nɩ ɩsɛ kɛɛ besi nɩ petee, kɛ bɔkɔzʋ̃mɩ Gyehova anzɛnyɩɩ awohwi nyamɩnlɩ Baalɩ. (1 Aw. 18:21) Nɩ mmenii yi bɛánwʋ pɔkɔ mɔɔ bezí, meti Ilayɩgya hwili bɛ anyunu. Iluwakɛɛ nɣɛlɛbɛ wɔ numɔ na mfasʋ wɔ ɔzʋlɔ kɛɛ yɛkɔzʋ̃mɩ Gyehova ti, wʋákila a ɛkɛhã kɛɛ ankɩ íni kɛɛ eyi nwʋ pɔkɔzilɛ ɩyɛ sɩ ɩma mmenii yi. Nɔhʋanlɛ nu nɩ, íni kɛɛ abiyela mɔɔ yɩ adwɩnɩ nu ɩla ɛkɛnɩ nɩ nyia adwɩnɩ kɛɛ ɩkɔzʋ̃mɩ Baalɩ anzɛnyɩɩ ɩkɛva yɩ nwʋ ɩkɛvʋãmɩ yɩ. Naasʋ̃ nɩ Yizilayamaa yɩ bɛ adwɩnɩ nu ɩla nwʋmɔ la ɩyɛ bɛ “anwɩ̃ anwɩ̃ wɔ odwokɔ eyi nwʋ.” Meti Ilayɩgya hyɛlɩ mmenii yi ɛzɩzɩbɛ kɛɛ bɛvá bɔ nwʋ bowulá Gyehova yɩ ɔzʋ̃mɩnlɛ mɔɔ ɩdɩ baaba ɩtɛla ɔzʋ̃mɩnlɛ bela nɩ nu. Na nɣɛlɛbɛ wɔ numɔ kɛɛ ɩyɛlɩ ɔzɔ sʋ̃.
ia 88 ¶15
Igyinanlɩ Nɔhʋanlɛ Ɔzʋ̃mɩnlɛ Mɛda Pindinyii
Akʋ̃ nɩ Baalɩ azɔfʋ yɩ nɩ bɛ anyɩ ɩwʋlʋ baaba paa, “na bɛdɩnyɩanlɩ dɩnyɩanlɩ numɔ ɛzɩzɩbɛ ɛzɩzɩbɛ, bɛvalɩ afɩna bodudualɩ bɔ nwʋ na bɛvalɩ kaama bɔwʋwɔlɩ bɔ nwʋ nkʋ̃ʋ̃ kɔbɩmɩ kɛɛ bɔ nwʋ munwala ɩyɛlɩ mmegyia.” Naasʋ̃ dɩyɛ bela iási! “Bɛátɩ nnɩ bela, abiyela iáde ɔzʋlɔ na abiyela iátiye bɛ.” (1 Aw. 18:28, 29) Amba, nɩ Baalɩ bela íni ɛkɛ. Nɩ ɩdɩ dɩyɛ be mɔɔ Setanɩ iduwaa ɔzʋlɔ ɩkɔhwɩ̃ mmenii wɔ Gyehova nwʋ. Nɔhʋanlɛ odwokɔ yɛ lɛ kɛɛ, sɛ abiye iádi Gyehova yɩ mɛda, na ɩkɔ idi niibenyia fʋlɔ be mɛda a, yɩ sa ikezi azɩ na yɩ anyunu ikogua azɩ kɛmɔ izili wɔ ɔzɔ mmɩlɩ nɩ.—Kɩnga Ndwomi 25:3; 115:4-8.
ia 90 ¶18
Igyinanlɩ Nɔhʋanlɛ Ɔzʋ̃mɩnlɛ Mɛda Pindinyii
Ansaana Ilayɩgya ɩbawɔ mpayɩ yɩ nɩ, ebiye a nɩ mmenii mɔɔ begyĩgyĩ ɛkɛnɩ nɩ bekilaa kɛɛ Gyehova sʋ̃ ɩkɛyɛ awohwinii kɛmɔ Baalɩ yɛlɩ nɩ a. Naasʋ̃ mmɩlɩ mɔ ɩwɔlɩ mpayɩ yɩ iwieli nɩ, nɩ nwʋmɔ iáhyinyia kɛɛ bɛ adwɩnɩ ɩkɛyɛ bɛ anwɩ̃ anwɩ̃ ebiyekʋ̃. Bayɩbʋlʋ yɩ ɩkã kɛɛ: “Yɛ Gyehova manlɩ sɩnɩ zʋ̃ sʋlɔ ɩɣa ɩyɩbalɩ ɛhyɩmɛ afɔlɩ yɩ nɩɩ ɛyɛnɩ yɩ nɩɩ awʋlɔ yɩ nɩɩ ndɛdɛlɛ yɩ, na ɩmanlɩ nzulo mɔɔ ɩwɔ kuma yɩ nu munwala ɩmɩmɩnlɩ.” (1 Aw. 18:38) Kezimɔ Gyehova iwuwalɩ odwokɔ yɩ ɩyɛ nnwʋánlɩ baaba! Na kɛ mmenii yi bɛyɛlɩ bɛ dɩyɛ bezeli a?
Pɩbɛlɩ Bayɩbʋlʋ Yi Nu
w08 4/1 19, alɩka
Ɩwɩɛnɩnlɩ, Na Ɩlɩkɛlɩ
Mmɩlɩ Tɩndɩnlɩ Ana Yɛ Ɛpɛ Mɔɔ Izili Wɔ Ilayɩgya Yɩ Mmɩlɩ Zʋ Nɩ Ilili a?
Gyehova yɩ nkɔmɩhyɛnii Ilayɩgya ɩhã ihileli Bulombunli Ehabɩ kɛɛ ɩlɛ́kyɛ na ɛpɛ yɩ nɩ ɩaɣa awielɩyɛ. Eyi izili wɔ “alʋbɔ mɔɔ ɩtɔ ɔzʋlɔ asã” nɩ nu, kile kɛɛ ɔzʋ̃mɩ eɣile mɔɔ Ilayɩgya hanlɩ kɛɛ ɛpɛ yɩ ikezi kɔbʋmɩ eɣile mɔɔ nzulo yi idwuli nɩ. (1 Aw. 18:1) Mmɩlɩ mɔ Ilayɩgya hanlɩ kɛɛ Gyehova kɛma nzulo kodwu yi nɩ la, yɛ Gyehova manlɩ idwuli a. Ebiye a, abiyemmɔ kozunzu kɛɛ, ɛpɛ yɩ ɩɣalɩ awielɩyɛ wɔ alʋbɔ mɔɔ ɩtɔ ɔzʋlɔ asã yɩ nu, meti iádwu alʋbɔ asã baaba. Naasʋ̃, Gyisɛsɩ nɩɩ Gyemisi munwala bɛhanlɩ kɛɛ ɛpɛ yɩ nɩ lili “alʋbɔ asã nɩɩ ɔfʋã.” (Lk. 4:25; Gye. 5:17) Asʋ̃ eyi kile kɛɛ Bayɩbʋlʋ nu ndwokɔ eyimmɔ iáyiyia a?
Ɩ́dɩ ɔzɔ kʋlaa. Wɔ ɔwɔkɩ Yizilaya nɩ, sɛ nɩ ɛpɛ si a, ɩkʋla ɩkyɛ ɛgyɩkɩ̃ɩ̃ na ɩkʋla idi aziyanɩ ahyiã. Ɩda ali kɛɛ, mmɩlɩ mɔ nɩ ɛpɛ yɩ ɩhyɛ ɩwʋlʋ zʋ na numɔ ɩyɛ sɩ nɩ, yɛ Ilayɩgya ɩɣalɩ Ehabɩ ɛkɛnɩ ɩhanlɩ ihileli yi kɛɛ nzulo ilótwu a. Sɛ yɛkɛhã a, nɩ ɛpɛ yɩ ɩwɔ yɩ tʋ aziyanɩ asã daada. Meti, ɔzʋ̃mɩ mmɩlɩ mɔ Ilayɩgya hanlɩ kɛɛ ɛpɛ yɩ ibazii babʋmɩ mmɩlɩ mɔ ɩhanlɩ kɛɛ nzulo kodwu “wɔ alʋbɔ mɔɔ ɩtɔ ɔzʋlɔ asã” yɩ nu nɩ, nɩ ɛpɛ yɩ ili alʋbɔ asã nɩɩ ɔfʋã daada. Mmɩlɩ mɔ mmenii yi munwatĩĩ bɔhɔ beyiyialɩ wɔ File Kamɛlɩ zʋ kɛɛ bekehila odwohilalɛ kezile yi nɩ, nɩ “alʋbɔ asã nɩɩ ɔfʋã” yɩ idua numɔ daada.
Mɔɔ sunzú mmɩlɩ mɔ Ilayɩgya lili bɔmʋnlɩ ɩhɔlɩ Ehabɩ yɩ ɛkɛnɩ nɩ nwʋ kila. Nɩ mmenii yi bede bedi kɛɛ, Baalɩ mɔɔ ɩdɩ nyamɩnlɩ mɔɔ “ɩda mununkumi zʋ” nɩ yɛ ɩkɛma nzulo ikodwu a. Sɛ nɩ ɛpɛ yɩ ɩkyɛ ɩbʋlʋ ɔzʋlɔ a, nɩ mmenii yi bizia kɛɛ: ‘Baalɩ ɩwɔ ɛhɩnla a? Eɣile sina yɛ ɩkɛma nzulo ikodwu a?’ Ɩdɩ kɛɛ, odwokɔ mɔɔ Ilayɩgya hanlɩ kɛɛ nzulo ilótwu anzɛnyɩɩ bosuo ɩlɔ́tɔ kɔbʋmɩ kɛɛ ɩkɛhã kɛɛ ɩyɛ́ ɔzɔ nɩ, ilileli Baalɩ yɩ azʋ̃mɩvʋlɔ baaba paa.—1 Aw. 17:1.
OCTOBER 10-16
BAYƖBƲLƲ NU ANWƲNYIA | 1 AWULOMBUNLI 19-20
“Pɩbɛ́ Ɛɣɛɛlɛyɩkyɩlɛ Wɔ Gyehova Yɩ Ɛkɛnɩ”
w19.06 15 ¶5
Sɛ Atɩɩtɩɩ Ɩhyɛ Wʋ Zʋ a, Fá Wʋ Nwʋ Tiã Gyehova Zʋ
Kɩnga 1 Awulombunli 19:1-4. Naasʋ̃, mmɩlɩ mɔ Bulombunli baalɛ Gyezibɛlɩ hanlɩ kɛɛ ikohũ Ilayɩgya nɩ, bɔlɔ hanlɩ yɩ ma iɣiandinli ɩhɔlɩ Bɩyɛ-hyiiba. Yɩ padi igolɔlɩ nkʋ̃ʋ̃ ma “izianlɩ kɛɛ iwú.” Mɩnla yɛ ɩmanlɩ ɩdɩlɩ nɣanlɩ ɔzɔ a? Nɩ tanɩ wɔ Ilayɩgya nwʋ, nɩ “ɩdɩ enii kɛɛ amɩyɛzayɛ.” (Gye. 5:17) Ebiye a adwɩndwɩnɩ mɔɔ nɩ ɩhyɛ yɩ zʋ nɩɩ ɛvɛlɩyɛ yɛ ɩmanlɩ ɩdɩlɩ nɣanlɩ ɔzɔ a. Na ebiye a ɩdɩlɩ nɣanlɩ po kɛɛ, mmɔdɩnɩ mɔɔ ɩwɔlɩ kɛɛ ɩkɛma mmenii yi bɔkɔzʋ̃mɩ Gyehova nɩ ɩyɛ mbʋanlɩ, na dɩyɛ bela ɩyɛ basaa wɔ Yizilaya na yɩzayɩ nkʋ̃ʋ̃ la yɛ ɩdɩ Gyehova yɩ sʋ̃mɩvʋlɔ mɔɔ ɩha a. (1 Aw. 18:3, 4, 13; 19:10, 14) Ebiye a mɔɔ nkɔmɩhyɛnii nɔhʋanlɛvʋlɔ eyi yɛlɩ nɩ ɩkɛyɛ yɛ nnwʋánlɩ. Naasʋ̃ Gyehova mɛyɩ, nɩ ɩtɩ yɩ tʋ.
ia 103 ¶13
Ɩmanlɩ Yɩ Nyamɩnlɩ Ɩyɩkyɩlɩ Yɩ Ɛɣɛɛlɛ
Osunzu kɛɛ kɛ Gyehova ɩdɩlɩ nɣanlɩ izeli mmɩlɩ mɔ ɩzʋ̃ sʋlɔ na ɩnwʋnlɩ yɩ nkɔmɩhyɛnii mɔɔ ɩdɔ yɩ nɩ kɛɛ ɩla owudo yɩ tʋ wɔ ɛsɛlɛ yɩ zʋ na isiãã kɛɛ owulo ɩɣa ɩva yɩ nɩ a? Íni kɛɛ yɛbɔ ye ti nu yɛkã dɩyɛ bela. Mmɩlɩ mɔ Ilayɩgya ɩlalɩ nɩ, Gyehova zʋ̃manlɩ bɔvʋlɔ be wɔ yɩ pɛ. Bɔvʋlɔ yɩ ɩlɩlalɩ agyɩ idunwonli yi na ɩhã ihile yi kɛɛ: “Twodwú na di alɩyɛ.” Ilayɩgya dwodwuli ilili, iluwakɛɛ nɩ bɔvʋlɔ yɩ iziyeziye alɩyɛ be ɩma yɩ—pʋanʋ ɛhyɩmɛ ɛhyɩmɛ nɩɩ nzulo. Asʋ̃ ɩlalɩ bɔvʋlɔ yɩ asɩ po a? Mɔɔ Bayɩbʋlʋ yɩ ɩkã yɛ lɛ kɛɛ, nkɔmɩhyɛnii yi ilili alɩyɛ yɩ na ɩnlʋnlɩ nzulo yi iwieli nɩ, ɩhɔ ɩdʋwalɩ yɩ nna yɩ zʋ. Asʋ̃ nɩ aɣɛlɛbɔ yɛ ɩhã yɩ nkʋ̃ʋ̃ ma nɩ iáhʋla ɩtɩndɛ po yɩ a? Mɔɔ ɩdɩ bela nɩ, bɔvʋlɔ yɩ izia idunwonli yi yɩ mbɔmɩ anwɩ̃ zʋ, ebiye a kɛyɛ awulobahyɩ̃. Ɩhã ihileli Ilayɩgya dɔkʋ̃ kɛɛ “Twodwú na di alɩyɛ,” na ɩhanlɩ odwokɔ eyi mɔɔ nwʋmɔ ihyinyia nɩ ɩhɩnlanlɩ nwʋmɔ kɛɛ, “iluwakɛɛ ɛlɛ ɔhʋanɩ sʋ̃maa tua.”—1 Aw. 19:5-7.
ia 106 ¶21
Ɩmanlɩ Yɩ Nyamɩnlɩ Ɩyɩkyɩlɩ Yɩ Ɛɣɛɛlɛ
Bayɩbʋlʋ yɩ ɩkã kɛɛ, nɩ Gyehova íni anwʋma mɔɔ ɩwɔlɩ, azɩlɛ mɔɔ ɩwʋsʋlɩ anzɛnyɩɩ sɩnɩ mɔɔ ɩwɔlɩ ɩvalɩ ɛkɛnɩ yɩ nu bela nu. Nɩ Ilayɩgya izi kɛɛ Gyehova ɩ́dɩ kɛɛ awohwi nyamɩnlɩ Baalɩ mɔɔ nɩ ɩlahɩlɩ yɩ azʋ̃mɩvʋlɔ kɛɛ mɛyɩ Baalɩ “ɩda mununkumi zʋ” anzɛnyɩɩ ɩma nzulo itwu nɩ. Gyehova yɛ tumi mɔɔ ɩwɔ amansɔnɩ yi nu munwala ɩzʋ̃ yɩ ɛkɛnɩ a, na ɩwɔ tumi kʋlaa sʋ̃ ɩtɛla nninyeni mɔɔ ɩyɛ nɩ. Sʋlɔ po ɩdɩ ɛgyɩkɩ̃ɩ̃ ɩma yɩ! (1 Aw. 8:27) Kɛ eyimmɔ munwala wʋwalɩ Ilayɩgya zeli a? Kakɛ́ kɛɛ nɩ bɔlɔ hã yɩ, meti sɛ nɩ Gyehova Nyamɩnlɩ mɔɔ ɩdɩ tumi munwatĩĩ yi Diibenyia nɩ wɔ Ilayɩgya yɩ ɔfʋã a, mɩnla dɩyɛ yɛ Ehabɩ nɩɩ Gyezibɛlɩ bɔkɔhʋla bɛkɛva bɛkɛyɛ yɩ a?—Kɩnga Ndwomi 118:6.
ia 106 ¶22
Ɩmanlɩ Yɩ Nyamɩnlɩ Ɩyɩkyɩlɩ Yɩ Ɛɣɛɛlɛ
Mmɩlɩ mɔ sɩnɩ yɩ idualɩ numɔ nɩ, ɛkɛnɩ ɩyɛlɩ dinyii, na “nnɩ be mɔɔ ɩla azɩ ɩdɩndɛnlɩ bɔkɔɔ.” Na ɩmanlɩ Ilayɩgya izia ɩdɩndɛnlɩ mbɔmɩ anwɩ̃ zʋ ɩhanlɩ mɔɔ nɩ ɩha yɩ nwʋ odwokɔ. Ebiye a ɔzɔ odwokɔ yɩ manlɩ yɩ ahʋnlɩnɩ ɩdɔlɩ yi kunlu paa. Naasʋ̃, pɩlazunɛ bela íni nwʋmɔ kɛɛ, ndwokɔ mɔɔ ‘nnɩ mɔɔ ɩla azɩ bɔkɔɔ’ nɩ hanlɩ dʋwalɩ ɔzʋlɔ nɩ ɩyɩkyɩlɩ Ilayɩgya yɩ ɛɣɛɛlɛ paa. Gyehova zia manlɩ ɩnwʋnlɩ kɛɛ ɩdɩ yɩ sʋ̃mɩvʋlɔ mɔɔ ɩtʋ bʋlɔ paa. Mɩnla ɔhʋanɩ zʋ a? Nyamɩnlɩ manlɩ Ilayɩgya ɩnwʋnlɩ kʋnɛ mɔɔ nɩ ɩlɛ ɩbaa Baalɩ ɔzʋ̃mɩnlɛ zʋ wɔ Yizilaya nɩ nwʋ ndwokɔ sʋ̃maa. Nɩ dɩyɛ bela da yɩ ali kɛɛ Ilayɩgya yɩ ɛvɛlɩyɛ ɩlɛ́yɛlɩ mbʋanlɩ, iluwakɛɛ nɩ Nyamɩnlɩ ɩbayɛ dɩyɛ be ikediyia Baalɩ ɔzʋ̃mɩnlɛ. Akʋ̃ sʋ̃, na nɩ Ilayɩgya keli egyima titili be wɔ ɔzɔ kʋnɛ yɩ nu, iluwakɛɛ Gyehova valɩ ɔhʋanɩhilelɛ pɔkyɩɩ be ɩmanlɩ yɩ kɛɛ iziá ihɔ́ ilí nwʋmɔ egyima.—1 Aw. 19:12-17.
Pɩbɛlɩ Bayɩbʋlʋ Yi Nu
w97 11/1 31 ¶2
Yɛ Nwʋ Mɔɔ Yekodu Yɛkɛma Nɩɩ Nɔhʋanlɛlilɛ Nwʋ Ndianwʋ
Nnɛ sʋ̃, Nyamɩnlɩ yɩ azʋ̃mɩvʋlɔ sʋ̃maa bodu bɔ nwʋ bɛma ɔzɔ la. Abiyemmɔ beyiaki bɛ “azɩlɛ” anzɛnyɩɩ bɛ agyiapadɩ na ama bɛahʋla bɛahɔ bɛahã odwokɔba yɩ wɔ azɩlɛ-sini mɔɔ ɩwɔ aɣinzi aɣinzi anzɛnyɩɩ bɛahɔ bɛazʋ̃mɩ wɔ Bɛtɩlɩ. Abiyemmɔ sʋ̃ botu bɔkɔ amanlɩ mvʋlɔ zʋ bɔkɔ bɔbʋwa ma bekyina nninyia bɛma Ahyɩhyɛdɩ yɩ. Abiyemmɔ sʋ̃ yɛ egyima mɔɔ mmenii mvʋlɔ bu yi kɛɛ ɩba azɩ nɩ. Naasʋ̃ abiyela yi egyima mɔɔ ɩyɛɛ wɔ Gyehova yɩ ɔzʋ̃mɩnlɛ nu nɩ nwʋ ihyinyia paa. Gyehova yɩ anyɩ ɩsɔ bɛzabɛ mɔɔ bɔzʋ̃ bɛ ahʋnlɩnɩ munwala nu bɔsʋ̃mɩ yɩ nɩ, na iluwa bɔ nwʋ mɔɔ bodu bɛma yi egyima ti, ikeyila bɛ.—Mk. 10:29, 30.
OCTOBER 17-23
BAYƖBƲLƲ NU ANWƲNYIA | 1 AWULOMBUNLI 21-22
“Sumazumá Kezimɔ Gyehova Fa Yi Tumi Di Egyima Nɩ”
it-2 21
Asafʋ Gyehova
Dwohyuwa nwʋnlɩ bɔvʋlɔ be wɔ dɩka be mɔɔ ibike Gyɛlɩko nɩ, iɣizialɩ yɩ kɛɛ, ɩwɔ bɔ ɔfʋã anzɛnyɩɩ bɛ adamvʋlɔ yɩ bɔ ɔfʋã. Yɛ bɔvʋlɔ yɩ iwuwalɩ Dwohyuwa kɛɛ, “Anhã, mfomi mɩɣa kɛɛ Gyehova yɩ ɔlɔmɩ yɩ zʋ safʋhɩnɩ.” (Dwh. 5:13-15) Nkɔmɩhyɛnii Mayɩka hanlɩ hileli Bulombunli Ehabɩ nɩɩ Gyɛhohyafatɩ kɛɛ, “Mʋnwʋnlɩ kɛɛ Gyehova ɩda yɩ abulongua nu mɔɔ sʋlɔ asafʋ yɩ munwala begyingyĩ yi nyini nɩɩ yɩ bɛnɩ zʋ,” yezi kɛɛ nɩ ɩkãã sʋlɔ awɔvʋlɔ nwʋ odwokɔ. (1 Aw. 22:19-21) “Asafʋ Gyehova” mɔɔ bɛva belili egyima nɩ ɩfata. Iluwakɛɛ wɔ awɔvʋlɔ yi nu nɩ, yɛlɛ kyɛlɩbɩ, sɛlafɩlɩmɩ nɩɩ awɔvʋlɔ. (Ayɩ. 6:2, 3; Gyn. 3:24; Yik. 5:11) Na bɛhyɩhyɛ awɔvʋlɔ yɩ sʋ̃ kɛɛ okuwu okuwu. Eyi ti mɔɔ Gyisɛsɩ Kɩlayɩsɩ ɩhʋlalɩ ɩhanlɩ kɛɛ ɩlɛ “sʋlɔ awɔvʋlɔ mɔɔ bɔbʋ okuwu bunlu nɩɩ anwɩ̃” nɩ a. (Mt. 26:53) Mmɩlɩ mɔ nɩ Hɛzɛkaya isiãã Gyehova kɛɛ ɩwʋwa yɩ nɩ, ɩvʋlɔlɩ Gyehova kɛɛ “asafʋ Gyehova, Yizilaya Nyamɩnlɩ mɔɔ ɛda kyɛlɩbɩ zʋ.” Nɩ ɩtwɩ̃ɩ̃ adwɩnɩ ikeziye nhyɩhyɛlɩyɛ alɩka yɩ nɩɩ kyɛlɩbɩ mɔɔ iziye alɩka yi ti zʋ mɔɔ igyĩ ɛkɛnɩ ɩma Gyehova yɩ abulongua yɩ nɩ zʋ. (Ayɩ. 37:16; fá tɩndiã 1 Sa. 4:4; 2 Sa. 6:2 nwʋ.) Nɩ azogyiamaa bodua twonwa mɔɔ nɩ Ilayɩhya nɩɩ yɩ sʋ̃mɩvʋlɔ yɩ bɛda nɩ nwʋ beyiyia. Naasʋ̃ mmɩlɩ mɔ Ilayɩhya yɩ sʋ̃mɩvʋlɔ mɔɔ nɩ bɔlɔ ɩhã yɩ nɩ ɩnwʋnlɩ wɔ anyɩnlɩzʋdɩyɛnwʋnlɛ nu kɛɛ “sɩnɩ awɔnkɔ nɩɩ kʋnɛ hwiili” mɔɔ bɛdɩ Gyehova yɩ awɔvʋlɔ sʋ̃maa nɩ kɛɛ bodua twonwa yɩ avile yɩ nwʋ beyiyia nɩ, yɩ ɛɣɛɛlɛ ɩyɩkyɩlɩ.—2 Aw. 6:15-17.
w21.02 4 ¶9
“Kɩlayɩsɩ Yɛ Ɩdɩ Benyia Bela Yi Ti a”
Kãnwʋazɩ. Gyehova izi nɣɛlɛbɛ ɩtɛla abiyela, naasʋ̃ itiye yɩ azʋ̃mɩvʋlɔ bɛ adwɩnɩhilelɛ. (Gyn. 18:23, 24, 32) Ɩma ɔhʋanɩ ma bɛzabɛ mɔɔ bowula yɩ tʋ nɩ bekile bɛ adwɩnɩ. (1 Aw. 22:19-22) Gyehova idi munli, naasʋ̃ sikalɛpɛyɩ iáhila ɔhʋanɩ kɛɛ yɛkɛyɛ yɛ dɩyɛ bela pɛpɛɛpɛ. Mfomi, ɩbʋwa yɛ ma yɛkʋla yɛsʋ̃mɩ yɩ bʋwɔ ɩávalɩ nwʋmɔ kɛɛ tanɩ wɔ yɛ nwʋ nɩ. (Ndw. 113:6, 7) Bayɩbʋlʋ yɩ po kã Gyehova nwʋ odwokɔ kɛɛ ɩdɩ “bʋwavʋlɔ.” (Ndw. 27:9; Hib. 13:6) Bulombunli Devidi leli idianli numɔ kɛɛ, iluwakɛɛ Gyehova ɩkã yɩ nwʋ azɩ ti mɔɔ ɩwʋwalɩ mɛyɩ Devidi ma ɩhʋla ɩyɛlɩ egyima nɣezile mɔɔ ɩva iwulalɩ yɩ sa nɩ a.—2 Sa. 22:36.
Pɩbɛlɩ Bayɩbʋlʋ Yi Nu
w21.10 3 ¶4-6
Mɩnla Yɛ Ikile Kɛɛ Abiye Inlu Yi Nwʋ Ankasa a?
Idwuli dɩka be nɩ, Gyehova iányia yɩ nwʋ abʋtalɩ dɔkʋ̃. Ɩzʋ̃manlɩ Ilayɩgya kɛɛ ɩhɔ́ ɩhã azʋnɩhwɩnlɛ mɔɔ ɩlɛ ɩbaa Ehabɩ nɩɩ Gyezibɛlɩ zʋ nɩ ihile bɛ. Nɩ bo mmusunwamaa munwala tʋ kodu. Ilayɩgya yɩ odwokɔ yɩ nɩ iwuwuli Ehabɩ baaba! Nnwʋánlɩ odwokɔ yɛ lɛ kɛɛ, benyia ahantanɩvʋlɔ eyi ‘ɩhanlɩ yɩ nwʋ azɩ.’—1 Aw. 21:19-29.
Ɩwɔ numɔ kɛɛ Ehabɩ ɩhanlɩ yɩ nwʋ azɩ mmɩlɩ mɔ ɩdɩlɩ ndɛnɩwuwalɛ odwokɔ yɩ dɩyɛ, naasʋ̃ nyɛlɩyɛ mɔɔ ɩlalɩ yɩ ali aɣinzi nɩ ɩma yɛnwʋ kɛɛ, nɩ ilónunli yɩ nwʋ ankasa. Ɩábɔ mmɔdɩnɩ po kɛɛ ikodu Baalɩ ɔzʋ̃mɩnlɛ tʋ wɔ Yizilaya, na ɔzɔ la yɛ ɩábʋwa mmenii ma bɔsʋ̃mɩ Gyehova a. Aɣinzi yi sʋ̃, ɩyɛlɩ nninyeni sʋ̃maa mɔɔ ɩma yɛnwʋ kɛɛ nɩ ilónunli yɩ nwʋ ankasa.
Aɣinzi yi, Ehabɩ ɩhanlɩ ihileli Dwuuada Bulombunli Gyɛhohyafatɩ kɛɛ ɩhɔ́ iyiaki yi ma ɩ nɩɩ Asiliyiamaa bɔhɔ bɔhʋ̃. Iluwakɛɛ nɩ Gyɛhohyafatɩ ɩdɩ bulombunli baaba ti, ɩhanlɩ kɛɛ belí bɔmʋnlɩ beɣizia Gyehova yɩ nkɔmɩhyɛnii ansaasa bɛahɔ. Ahyɛasɩ nɩ, Ehabɩ iáde itiã nu, na ɩhanlɩ kɛɛ: “Benyia ɔkʋ̃ la nwʋmɔ la wɔ ɛkɛnɩ mɔɔ sa yɛkʋla yeduwa yɩ zʋ yɛnwʋ Gyehova yɩ adwɩnɩ, naasʋ̃ mɩábɛ yɩ odwokɔ iluwakɛɛ ɩlɛ́hyɛlɩ mʋ nwʋ nkɔmɩ baaba bela kyɩ̃, nkɔmɩ tanɩ nkʋ̃ʋ̃ la yɛ ɩhyɛ ɩfalɩ mʋ nwʋ a.” Yɩ munwala mɛda nɩ, bɔhɔ beɣizialɩ nkɔmɩhyɛnii Mayɩka. Amba sʋ̃, nkɔmɩhyɛnii yi ɩhã ihileli Ehabɩ kɛɛ, sɛ ɩkɔ kʋnɛ yɩ a, ɩlɔ́kɔ bʋwɔ ɩkɛma yɩ! Kɛ ankɩ atinuzɩzɩbɛvʋlɔ Ehabɩ ikonlu yɩ nwʋ na iaziã Gyehova ma ɩava yɩ tanɩ ɩahyɛ yɩ nɩ, ɩmanlɩ bɛvalɩ nkɔmɩhyɛnii nɩ bedianlɩ fiyɩadɩ mfomi. (1 Aw. 22:7-9, 23, 27) Ɩwɔ numɔ kɛɛ, nɩ bulombunli yi ɩva Gyehova yɩ nkɔmɩhyɛnii yi idiã fiyɩadɩ dɩyɛ, naasʋ̃ nkɔmɩhyɛlɛ yɩ mɛyɩ, ɩɣalɩ numɔ. Mmɩlɩ mɔ Ehabɩ ɩhɔlɩ kʋnɛ yɩ nɩ, bohunli yi.—1 Aw. 22:34-38.
OCTOBER 24-30
BAYƖBƲLƲ NU ANWƲNYIA | 2 AWULOMBUNLI 1-2
“Ɛdɩdɩlɛ Nwʋ Ndianwʋba”
w15 4/15 13 ¶15
Kezimɔ Mbanimbani Bɛtɩdɩ Mmenii Mvʋlɔ Ma Bɛfata Kɛɛ Bɔsʋ̃mɩ
Ilayɩhya nwʋ odwokɔ yɩ nɩ ma yɛnwʋ kɛɛ, mmeliyema mmenyia mɔɔ bɔwɔ ɛkɛnɩ nnɛ nɩ, ɩsɛ kɛɛ benyia owulɛ mɔɔ ɩfata bɛma asafʋ nu mbanimbani mɔɔ bɔwɔ ozumalɛnwʋnlɛ sʋ̃maa nɩ. Mmɩlɩ mɔ Ilayɩgya nɩɩ Ilayɩhya bɔhɔ begyelalɩ nkɔmɩhyɛmaa be wɔ Gyɛlɩko nɩ, bɛzabɛ anwɩ̃ yɩ boluwalɩ nwʋmɔ bɔhɔlɩ Dwɔɔdanɩ Baka yɩ nwʋ. Yɛɛ “Ilayɩgya ɩyɩlɩ yɩ atalɩ, na ɩwʋwɔlɩ ɩva ɩwɔlɩ nzulo yi nu ma numɔ ɩhyɛlɩ anwɩ̃.” Meti boluwalɩ azɩlɛ ɣɩsɩɩ yɩ zʋ bodualɩ nzulo yi, na “bɔkɔɔ yɩ munwala nɩ bɔbɔɔ nkɔmmɔ.” Ilayɩhya ɩáyɛ yɩ nwʋ kɛɛ izi dɩyɛ bela, mfomi idiyeli mɔɔ Ilayɩgya hanlɩ hileli yi munwala na ɩhɔlɩ ɔzʋlɔ izumanlɩ nninyeni sʋ̃maa wɔ yɩ ɛkɛnɩ. Akʋ̃ Ilayɩgya iluwalɩ ahumi nu ɩhɔlɩ na Ilayɩhya izialɩ yɩ mɛda ɩhɔlɩ Dwɔɔdanɩ Baka yɩ nwʋ. Mmɩlɩ mɔ idwuli ɛkɛnɩ nɩ, ɩvalɩ Ilayɩgya yɩ atalɩ yɩ ɩwɔlɩ nzulo yɩ nu idinɣianlɩ numɔ kɛɛ: “Ɛhɩnla fʋã yɛ Gyehova, Ilayɩgya Nyamɩnlɩ nɩ ɩwɔ a?” Na nzulo yɩ nu izia ɩhyɛlɩ anwɩ̃ ebiyekʋ̃.—2 Aw. 2:8-14.
w15 4/15 13 ¶16
Kezimɔ Mbanimbani Bɛtɩdɩ Mmenii Mvʋlɔ Ma Bɛfata Kɛɛ Bɔsʋ̃mɩ
Asʋ̃ ɛyɛlɩ yɩ ndwɩ kɛɛ, nnwʋánlɩdɩyɛ mɔɔ Ilayɩhya ilili bɔmʋnlɩ ɩyɛlɩ nɩ, mɛyɩ yɛ lɛ nnwʋánlɩdɩyɛ mɔɔ itualɩ yɩ tʋ mɔɔ Ilayɩgya ɩyɛlɩ a? Mɩnla yɛ yesuma wɔ odwokɔ eyi nu a? Ilayɩhya iányia adwɩnɩ kɛɛ, kakɩ mɔɔ inyia tumi nɩ, ɩlɛ́yɛ yɩ dɩyɛ kɛɛ Ilayɩgya mfomi ɩkɛyɛ yɩ dɩyɛ wɔ ɔhʋanɩ fʋlɔ zʋ. Ilayɩhya hɔlɩ ɔzʋlɔ ɩyɛlɩ yɩ dɩyɛ kɛɛ Ilayɩgya, na eyi ɩma yɛnwʋ kɛɛ nɩ ibu enii mɔɔ ɩdɩdɩlɩ yɩ nɩ bʋwɔ baaba. Na mɛyɩ sʋ̃ manlɩ nkɔmɩhyɛmaa nɣanlɩyɛ yɩ nyianlɩ yi nu anwʋnlazʋ. (2 Aw. 2:15) Ilayɩhya ɩvalɩ alʋbɔ 60 ɩzʋ̃mɩnlɩ kɛɛ nkɔmɩhyɛnii, na Gyehova ɩmanlɩ tumi yi ma ɩva ɩyɛlɩ nnwʋálɩdɩyɛ sʋ̃maa ɩdɛlalɩ Ilayɩgya. Bɛzabɛ mɔɔ bɛtɩdɩɩ bɛ nnɛ nɩ, mɩnla yɛ bɔkɔhʋla bokozuma wɔ nu a?
Pɩbɛlɩ Bayɩbʋlʋ Yi Nu
w05 8/1 9 ¶1
Awulombunli Buuku Mɔɔ Ɩtɔ Ɔzʋlɔ Anwɩ̃ Yi Nu Ndwokɔ Aditili
2:11—Mɩnla “sʋlɔ” yɛ “Ilayɩgya iluwalɩ ahumi yi nu ɩhɔlɩ” yɩ a? “Sʋlɔ” eyi, ɩ́dɩ dɩka mɔɔ Nyamɩnlɩ nɩɩ yɩ awɔvʋlɔ yɩ bɛda wɔ sunzuma nu nɩ. (Dit. 4:19; Ndw. 11:4; Mt. 6:9; 18:10) Mfomi ɩdɩ oyumi. (Ndw. 78:26; Mt. 6:26) Ɩda ali kɛɛ, mmɩlɩ mɔ sɩnɩ hwiili yi ɩvalɩ Ilayɩgya ɩhɔlɩ oyumi nɩ, ɩ nɩɩ yɩ hɔ idianlɩ azɩlɛ yɩ ɔfʋã be ma ɩwʋwalɩ ɛkɛnɩ kɔbʋmɩ mmɩlɩ be. Nɔhʋanlɛ nu nɩ, wɔ mmɩlɩ be mɛda nɩ, Ilayɩgya ɩhɛlɛlɩ kɛlɛta be ɩhɔ ɩmanlɩ Dwuuda bulombunli Gyeholamɩ.—2 Mm. 21:1, 12-15.
OCTOBER 31–NOVEMBER 6
BAYƖBƲLƲ NU ANWƲNYIA | 2 AWULOMBUNLI 3-4
“Fá Wʋ Ɣa Yɩ Kɔ”
w17.12 4 ¶7
“Mizi Kɛɛ Ibadwodwu”
Awudunwolɩyɛ mɔɔ ɩtɔ ɔzʋlɔ anwɩ̃ mɔɔ Bayɩbʋlʋ yɩ kã nwʋmɔ odwokɔ nɩ, nkɔmɩhyɛnii Ilayɩhya mɔɔ ɩɣa iziyeli Ilayɩgya yɩ agyia nu nɩ yɛ ɩyɛlɩ a. Baalɛ animinyiamɩvʋlɔ be mɔɔ ɩdɩ Yizilayanii mɔɔ ɩwɔ Hyunɛmɩ ɩlalɩ ngyɛvʋlɔyɛlɛ ali ihileli Ilayɩhya. Nɩ baalɛ yɩ íni ɛɣalɛ na yi hũ sʋ̃ ɩyɛ ebani baaba. Naasʋ̃ Nyamɩnlɩ iluwalɩ nkɔmɩhyɛnii nɩ zʋ iyilalɩ baalɛ yɩ nɩɩ yi hũ ma benyialɩ ɛɣalɛ benyia. Naasʋ̃ alʋbɔ be mɛda nɩ, kuakula yɩ iwuli. Kila kezimɔ nɩ yɩ maamɩ yɩ ɛɣɛɛlɛ kɔwɔ. Izianlɩ ɔhʋanɩ wɔ yi hũ kɛ idualɩ ɔhʋanɩ kɛyɛ mayɛlɩ 19 (kilomita 30) ɩhɔlɩ Ilayɩhya yɩ pɛ wɔ File Kamɛlɩ zʋ. Nkɔmɩhyɛnii yi zʋ̃manlɩ yɩ sʋ̃mɩvʋlɔ Gɩhezayɩ ma ilili bɛ anyunu bɔmʋnlɩ wɔ Hyunɛmɩ. Naasʋ̃ mmɩlɩ mɔ Gɩhezayɩ ɩhɔlɩ nɩ, ɩákʋla itunwo kuakula mɔɔ iwu nɩ. Aɣinzi yi, baalɛ mɔɔ nɩ yɩ ɛɣɛɛlɛ ɩwɔ nɩ, ɩ nɩɩ Ilayɩhya bɛɣa bodwuli ɛkɛnɩ.—2 Aw. 4:8-31.
w17.12 4 ¶8
“Mizi Kɛɛ Ibadwodwu”
Mmɩlɩ mɔ Ilayɩhya ɩɣa idwuli ɛkɛnɩ nɩ, ɩhɔlɩ funli yi nwʋ, na ɩwɔlɩ mpayɩ. Nnwʋánlɩdɩyɛ be izili. Kuakula mɔɔ iwu nɩ idunwonli. Mmɩlɩ mɔ yɩ maamɩ nwʋnlɩ kɛɛ idunwo nɩ, yɩ anyɩ ileli baaba! (Kɩnga 2 Awulombunli 4:32-37.) Ebiye a ɩhakɛlɩ mpayɩ mɔɔ Hana ɩwɔlɩ wɔ mmɩlɩ be mɔɔ idua numɔ nɩ. Nɩ Hana ɩpɛɛ ɛɣalɛ, naasʋ̃ nɩ iányia ebiye. Mmɩlɩ mɔ ɩwʋlɩ Samʋwɛlɩ na ɩ nɩɩ yɩ hɔlɩ ɛdamɛ aliyia yɩ nu kɛɛ ɩhɔ́ ɩzʋ̃mɩ nɩ, ɩwɔlɩ Gyehova mpayɩ kɛɛ: “Gyehova . . . ɩma mmenii kɔ Siye nu na ɩma botwodwu.” (1 Sa. 2:6) Yɛnwʋ yɩ petee kɛɛ, Nyamɩnlɩ dunwonli kuakula yɩ wɔ Hyunɛmɩ, eyi kile kɛɛ ɩwɔ tumi mɔɔ ɩkɛva ikodunwo awuvʋlɔ.
Pɩbɛlɩ Bayɩbʋlʋ Yi Nu
it-2 697 ¶2
Nkɔmɩhyɛnii
“Nkɔmɩhyɛmaa Bɛ Mma Nɩ Mmɔ.” Kɛmɔ Gesenius’ Hebrew Grammar (Oxford, 1952, p. 418) ikilehile nu nɩ, Hibulu odwokɔ pɔkɔ ben (yɩ ɣa) anzɛnyɩɩ benehʹ (yɩ mma) ɩkɔhʋla ikehile “abiye mɔɔ ɩkɩnla okuwu be nwʋ (abusunwa anzɛnyɩɩ ahyɩhyɛdɩ be nwʋ).” (Fá tɩndiã Ne. 3:8 nwʋ. Sɛ bɛkã kɛɛ abiye “ɩkɩnla ngɔlɔvʋãmɛvʋlalɛmaa nwʋ” a, nɩ ikilee “ngɔlɔvʋãmɛvʋlalɛmaa yɩ ɣa.”) Meti, “nkɔmɩhyɛmaa bɛ mma nɩ mmɔ” ɩkɔhʋla ikehile sukuulu be mɔɔ bɛfa bɛtɩdɩ bɛzabɛ mɔɔ bɛdɩ nkɔmɩyɛhyɛmaa anzɛnyɩɩ okuwu be mɔɔ numɔ maa dɩ nkɔmɩhyɛmaa nkʋ̃. Nɩ ɔzɔ nkɔmɩhyɛmaa okuwu yi be wɔ Bɛtɩlɩ, Gyɛlɩko nɩɩ Gɩlgalɩ. (2 Aw. 2:3, 5; 4:38; fá tɩndiã 1 Sa. 10:5, 10 nwʋ.) Samʋwɛlɩ yɛ nɩ ikila okuwu mɔɔ ɩwɔ Ɣɩlama zʋ a (1 Sa. 19:19, 20), na ɔzɔ la yɛ nɩ Ilayɩhya ikila okuwu yi be zʋ wɔ yɩ mmɩlɩ zʋ a. (2 Aw. 4:38; 6:1-3; fá tɩndiã 1 Aw. 18:13 nwʋ.) Ɛhanlɛ mɔɔ Bayɩbʋlʋ yɩ ɩkã bɔ nwʋ odwokɔ kɛɛ bɛzabɛ begyinanlɩ bɛ aliyia na mmɩlɩ be po bezianlɩ tuusu be nɩ ikile kɛɛ, nɩ bɛ ɛbɩlawɔlɛ ɩba azɩ. Ɩwɔ numɔ kɛɛ nɩ bɛda dɩka ɔkʋ̃ na bedi alɩyɛ ɔkʋ̃ yɩ la dɩyɛ, naasʋ̃ ɩyɛ a, nɩ bɛfa bowula bo nu bela yɩ sa kɛɛ ɩhɔ́ ɩhã nkɔmɩhyɛlɛ odwokɔ be.—1 Aw. 20:35-42; 2 Aw. 4:1, 2, 39; 6:1-7; 9:1, 2.