Ndwokɔɣizialɛ Mɔɔ Ɩzʋ̃ Ɛɣɩnganlɛmaa Bɛ Ɛkɛnɩ
Gyisɛsɩ yɩ awʋbɔ mɛda nɩ, mɩnla ti mɔɔ Dwosefi nɩɩ Mɛɛlɩ beásia bɔkɔ bɛ awudo wɔ Nazɩlɛtɩ na mfomi bɔhɔlɩ zʋlɔ bɔwʋwalɩ Bɛtɩlɛhamɩ a?
Bayɩbʋlʋ yɩ ɩáhã. Naasʋ̃ ɩkã ndwokɔ be mɔɔ ɩma yɛnwʋ sianti mɔɔ ebiye a beásia bɔkɔ Nazɩlɛtɩ nɩ.
Bɔvʋlɔ be hanlɩ hileli Mɛɛlɩ kɛɛ ɩkɛɣɩnzɛ na ɩawʋ. Mmɩlɩ mɔ bɔvʋlɔ yɩ valɩ amanɩyɛwɔlɛ yɩ ɣalɩ nɩ, nɩ Mɛɛlɩ nɩɩ Dwosefi wɔ Nazɩlɛtɩ, Dwosefi yɩ twonwa zʋ wɔ Galili. (Lk. 1:26-31; 2:4) Mmɩlɩ mɔ bɔzʋ̃ Igyibiti bɛɣalɩ nɩ, bezia bɔhɔlɩ Nazɩlɛtɩ. Ɛkɛnɩ yɛ Gyisɛsɩ inyinli a, meti ɩɣa ɩyɛlɩ Nazɩlɛtɩnii. (Mt. 2:19-23) Eyi ti yɛ sɛ yɛbɔ Gyisɛsɩ, Dwosefi nɩɩ Mɛɛlɩ bɛ anlima a, Nazɩlɛtɩ nwʋ odwokɔ ba yɛ adwɩnɩ nu yɩ a.
Nɩ Mɛɛlɩ wɔ busunwanii be mɔɔ bɔfʋlɛ yɩ Ɛlizabɛtɩ, mɔɔ nɩ ɩda Dwuuda. Nɩ Ɛlizabɛtɩ ɩdɩ ɔsɔfʋ Zakaliyia yɩ yɩ na mɛyɩ yɛ ɩɣa ɩyɛlɩ Dwɔɔnʋ Numalɛvʋlɔ yɩ maamɩ yɩ a. (Lk. 1:5, 9, 13, 36) Nɩ Mɛɛlɩ hɔ li aziyianɩ asã wɔ Ɛlizabɛtɩ kɛ wɔ Dwuuda. Na izia ɩɣalɩ Nazɩlɛtɩ. (Lk. 1:39, 40, 56) Meti nɩ Mɛɛlɩ zi Dwuuda twonwa yɩ nu bʋwɔ.
Mmɩlɩ be mɛda mɔɔ bɛhyɛlɩ mmɛla kɛɛ “bedinyiá bɛ” nɩ, Dwosefi zʋ̃ Nazɩlɛtɩ hɔlɩ Bɛtɩlɛhamɩ. Nɩ ɛkɛnɩ dɩ “Devidi twonwa,” dɩka mɔɔ bɛhyɛlɩ nkɔmɩ kɛɛ bɔkɔwʋ Mɛzaya yɩ nɩ. (Lk. 2:3, 4; 1 Sa. 17:15; 20:6; Mik. 5:2) Mɛɛlɩ wʋlɩ Gyisɛsɩ wɔ kɛnɩ mɛda nɩ, Dwosefi ɩáma bɛfa abɔdɔma Gyisɛsɩ botua ɔhʋanɩ tɩndɩnlɩ besia bɔkɔ Nazɩlɛtɩ. Bɔwʋwalɩ Bɛtɩlɛhamɩ mɔɔ nɩ ɔzʋ̃ kɛnɩ ɔkɔɔ Gyelusalamɩ a, ɩdɩ kɛyɛ kilomita ahɔnla (kɛyɛ mayɛlɩ 6.) Nɩ ɩkɛyɛ baaba ɩkɛma bɛ kɛɛ bɛkɛva kuakula yɩ bɔkɔhɔ asɔlɩ pika yi nu kɛ na bɛawɔ afɔlɩ mɔɔ nɩ mmɛla yɩ pɩbɛ nɩ.—Lɛv. 12:2, 6-8; Lk. 2:22-24.
Nɩ Nyamɩnlɩ bɔvʋlɔ li bɔmʋnlɩ hã hile Mɛɛlɩ kɛɛ yɩ ɣa yɩ “keli Bulombunli” wɔ “Devidi yɩ abulongua” zʋ. Ebiye a, Dwosefi nɩɩ Mɛɛlɩ nwʋnlɩ kɛɛ nwʋmɔ hyinyia paa kɛɛ bɔkɔwʋ Gyisɛsɩ wɔ Devidi twonwa zʋ. (Lk. 1:32, 33; 2:11, 17) Sɛ ɔzɔ dɩ a, mɛyɩ nɩ bɔnwʋnlɩ kɛɛ nwʋmɔ hyinyia kɛɛ bɔkɔhɔ zʋlɔ bɔkɔwʋwa kɛnɩ na bɛanwʋ mɔɔ Nyamɩnlɩ kezia kɛhã kehile bɛ kɛɛ bɛyɛ.
Mmɩlɩ mɔ ahɔnlɔnwa nu ehilalɛmaa nɩ dwuli Bɛtɩlɛhamɩ nɩ, yézi mmɩlɩ tɩndɩnlɩ mɔ nɩ Dwosefi nɩɩ Mɛɛlɩ bɛva bɔwʋwa kɛnɩ dɩyɛ, naasʋ̃ ɔzɔ mmɩlɩ nɩ, nɩ bɔwɔ bɛ aliyia mɔɔ nɩ bɛda numɔ, na nɩ Gyisɛsɩ sʋ̃ ɩ́dɩ abɔdɔma ebiyekʋ̃. (Mt. 2:11) Ɩkɛyɛ kɛɛ, kɛ ankɩ bekezia bɔkɔhɔ Nazɩlɛtɩ nɩ, bɔwʋwalɩ Bɛtɩlɛhamɩ bɛhyɛlɩ na bɛvalɩ kɛnɩ bɛyɛlɩ bɛ awudo.
Hɛlɔdʋ hyɛlɩ kɛɛ bohũ “nnwuakula mmenyia munwatĩĩ mɔɔ beli alʋbɔ anwɩ̃, nɩɩ bɔnlʋmmɔ munwatĩĩ mɔɔ belédili alʋbɔ anwɩ̃ nɩ.” (Mt. 2:16) Bɔvʋlɔ be wɔlɩ Dwosefi kɔkɔ wɔ mmɛla eyi nwʋ, meti ɩ nɩɩ Mɛɛlɩ nɩɩ Gyisɛsɩ ɣiandinli hɔlɩ Igyibiti na bɔhɔ bɔwʋwalɩ kɛnɩ kɔbʋmɩ kɛɛ Hɛlɔdʋ wuli. Aɣinzi yi, Dwosefi nɩɩ abusunwa yɩ hɔlɩ Nazɩlɛtɩ. Mɩnla ti mɔɔ beásia bɔkɔ Bɛtɩlɛhamɩ a? Iluwakɛɛ ɔzɔ mmɩlɩ yɩ nɩ Hɛlɔdʋ yɩ ɣa Akɩlɔsʋ mɔɔ yi ti nu yɛ sɩ nɩ yɛ idii Dwuuda zʋ a, na bɔvʋlɔ be sʋ̃ wɔlɩ Dwosefi kɔkɔ kɛɛ máma bɔkɔ kɛ. Nɩ Nazɩlɛtɩ dɩ dɩka mɔɔ ɩfata mɔɔ Dwosefi kɔhʋla kɛdɩdɩ Gyisɛsɩ ma ɩkɔzʋ̃mɩ Nyamɩnlɩ.—Mt. 2:19-22; 13:55; Lk. 2:39, 52.
Awielɩyɛ kʋlaa nɩ, Dwosefi wuli ansaana Gyisɛsɩ ibawuko sʋlɔhɔlɛ nwʋ ɔhʋanɩ ɩkɛma mmenii. Meti bokodunwo Dwosefi ma ɩkɛɣa kɔwʋwa azɩlɛ yɩ zʋ. Ɔzɔ mmɩlɩ yɩ, mmenii sʋ̃maa kɔnwʋ yɩ na bɛazuma sʋ̃maa bɛavalɩ sianti mɔɔ bɔwʋlɩ Gyisɛsɩ nɩ, ɩ nɩɩ Mɛɛlɩ hɔlɩ zʋlɔ wʋwalɩ Bɛtɩlɛhamɩ nɩ nwʋ.