Aˬ yawꞈ nyaꞈ shaˬ dui dui˗eu saˇ jaˇ dawˬ˗ahˇ mˇ caw

Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ paˇ byehˇ dzeh˗euˬ meh. Teu ngeh Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ maˬ paˇ haw piˇ nehˬ ni bi shaˬ˗euˬ miˇ neh, aˬ yawꞈ maꞈ 18 kʼoꞈ byah ni Aˬmoˬ tsawˇ haˬ deuˬ neh bi kʼehˬ bi kʼaˆ˗euˬ meh. (Yaˇkʼaˬdaˇ˗eu 10:8) Aˇ nah naˇ aˬ yawꞈ maꞈ yawˬ ha˗euˬ yaw lehˬ˗ahˇ ha geuꞈ˗awˇ maˇ diˇ miˬ yehˇ maˬ ngeuˇ˗eu deuˬ˗ahˇ byehˇ dzeh˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ jawˇ gaˇ gʼoꞈ laˇ˗euˬ meh. Teu gaˇ neh tiˬ kʼehˬ naˇ Aˬmoˬ tsawˇ haˬ deuˬ Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ˗ahˇ deuˆ˗eu lehˇ Giˇlaˆ miˇ kʼahˬ˗ahˇ uiˬ laˇ˗euˬ meh.

Teu ngeh Giˇlaˆ miˇ kʼahˬ˗euˬ aˬ yuiꞈ deuˬ guiˇ deuˆ gaˇ bi sheuˬ gʼeh˗eu lehˇ Yeˬpaˬtaˆ˗ahˇ kuˇ kʼoꞈ laˬ˗iˇ˗euˬ meh. Yaw beh Yeˬpaˬtaˆ nehˬ˗ehˇ aˬ ma maˬ duˇ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ, aˬ yawꞈ˗ahˇ yehˬ bawˬ˗ehˇ mˇ nehˬ˗euˬ miˇ neh, Yeˬpaˬtaˆ Giˇlaˆ miˇ kʼahˬ˗ahˇ maˬ paˇ jawˇ ni cehˆ˗euˬ meh. Yeˬpaˬtaˆ nui ma naˇ naˇ˗ehˇ jawˇ ngaˬ˗aˇ laˬ? Maˬ. Aˬ yawꞈ Giˇlaˆ miˇ kʼahˬ˗ahˇ gʼoꞈ iˇ˗awˇ guiˇ deuˆ˗iˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ gʼoꞈ keuˆ iˇ ngeh Aˬmoˬ tsawˇ haˬ nehˬ˗ehˇ laˆ tsaˬ˗eu lehˇ jeˬ hu leh jeh˗euˬ meh. Yeˬpaˬtaˆ aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ haˬ˗ahˇ pyehˬ gʼeh˗awˇ Aˬmoˬ tsawˇ haˬ deuˬ Iˇsaˬleˬlaˆ miˇ kʼahˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh maˬ ya deuˆ laˇ˗eu gaˇ kawˆ bi ja mawˇ nehˬ˗iˇ˗euˬ meh. Teu gaˇ haw ngeh Yeˬpaˬtaˆ Yeˬhawˇbaˬ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ miˇ kʼahˬ gaˇ kawˆ hawˇ˗eu teu tiˬ jawˬ jawˇ˗eu tsawˇ jeuˬ deuˬ˗ahˇ deuˆ geuꞈ nya ni caw ba nehˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ siˬ nya˗eu lehˇ mawˇ laˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ Aˬmoˬ sahˬ paˬ Yeˬpaˬtaˆ ehˇ gaˇ maˬ naˇ haˬ˗a. Guiˇ deuˆ˗eu tehꞈ˗ehˇ leh jeh˗eu meh.

Teu miˇ neh Yeˬpaˬtaˆ jiˇ guiˇ deuˆ˗iˇ˗eu lehˇ lehˬ hmˬ˗euˬ meh. Teu ngeh aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ “Nawˇ ngaˬ˗ahˇ Aˬmoˬ tsawˇ haˬ deuˬ kʼoeˇ taˆ bi gʼaˬ leˇ nehˬ laꞈ naˇ, guiˇ deuˆ gʼaˬ˗awˇ gʼoꞈ laˇ ngeh ngaˬ˗euˬ nymˇ laꞈ kʼoeˇ neh aˬ cawˬ jeˬ hu doˆ le˗awˇ ngaˬ˗ahˇ ha le˗eu tsawˇ haˬ˗ahˇ, miˬ dzaˬ˗ahˇ dzah puiˆ˗awˇ nawˬ˗ahˇ lawˇ nehˬ ma” lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ teu loꞈ˗ehˇ saˇ jaˇ dzaˬ˗euˬ teu tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ shaˇ noeˬ ni kʼaˇ dzaˬ mawꞈ˗eu dzaˬ˗euˬ maˬ ngeuˇ˗a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ teu˗euˬ jeˬ hu aˬ yawꞈ kʼoeˇ taˆ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ muiˬ˗eu shawˇ˗eu baoˬ oe ka˗euˬ meh.

Yeˬpaˬtaˆ tsawˇ haˬ˗ahˇ maˇ diˇ miˬ dzaˬ dzah puiˆ˗awˇ lawˇ nehˬ gaˇ ehˇ mawꞈ nga laˬ? Maˬ ngeuˇ˗eu yaw duˬ baw meh. Yeˬhawˇbaˬ toˆ˗ehˇ jahˇ gaˇ bye dui dui˗awˇ, toˆ˗ehˇ taˬ jahˇ lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ gaˇ Yeˬpaˬtaˆ siˬ nya meh. (Dawˬmehˬmehˬ˗eu 18:10, 12) Teu miˇ neh Yeˬpaˬtaˆ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ lawˇ nehˬ˗eu lehˇ ehˇ ngeh, aˬ yawꞈ˗euˬ iˇ kahˇ˗ahˇ neh doˆ beh beh le˗euˬ gʼaˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ tiˬ byah tiˬ loꞈ bi mˇ ma lehˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Bi lawˇ nehˬ˗euˬ gʼaˬ Shiˇloˬ meuˬ˗euˬ sehˬ gʼawˆ˗ahˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ ya mˇ gaˇ duˇ˗eu meh. Yeˬpaˬtaˆ zaˬ tiˬ gʼaˬ jawˇ˗eu tehꞈ meh. Guiˇ deuˆ gʼaˬ˗awˇ gʼoꞈ laˇ ngeh aˬ yawꞈ˗ahˇ ha beh beh le˗eu gʼaˬ yawˬ deuˬ yawˬ naˆ maˬ tseˇ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ buˇ pyeuꞈ nya meh. Teu miˇ neh Yeˬpaˬtaˆ aˬ yawꞈ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ mˇ byah˗eu yaw awˬ maˬ ngeuˇ˗a lehˇ siˬ nya meh.

Saˇ jaˇ dzaˬ gʼaˬ˗euˬ nehˬ˗ehˇ Yeˬpaˬtaˆ kʼaˬ duˬ ni gʼeh˗eu laꞈ kʼoeˇ aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ sheuˬ˗awˇ guiˇ deuˆ˗iˇ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ guiˇ bi deuˆ gʼaˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ Aˬmoˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗euˬ meuˬ 20 meuˬ˗ahˇ deuˆ gʼaˬ˗awˇ ‘tsawˇ haˬ gʼawˬ mya ni deuˆ sehꞈ˗euˬ meh.’

Yeˬpaˬtaˆ laˬ kʼaˬ tiˬ cehˇ iˇ kahˇ˗ahˇ gʼoꞈ laˇ luꞈ ngeh, aˬ yawꞈ˗ahˇ ha beh beh le˗eu gʼaˬ zaˬ kʼaˆ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ nmˇ gʼaˬ miˇ˗a lehˇ noeˬ kʼoeˬ luꞈ˗eu paˬ. Aˬ yawꞈ toˆ˗ehˇ noeˬ˗euˬ naˇ gʼawˬ myahˇ maˬ gʼeh˗ehˇ nui ma ya cawˆ˗eu gʼeh meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ cehˇ lehˇ ciˆ˗awˇ gaˇ nyeh nyeh nyeh˗ehˇ ha beh beh le˗euˬ gʼaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ buˇ meh. Teu ngeh Yeˬpaˬtaˆ aˬ yawꞈ˗euˬ mehˬ tsoeˬ cehˬ pyaˬ˗awˇ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ buˇ˗ahˇ “Ngaˬ buˇ˗oˇ, ngaˬ˗euˬ nui ma tsawˬ paˆ˗iˇ ni nawˇ jahˇ˗euˬ nga. Nawˇ˗aˬ, ngaˇ shaˬ zahˬ naꞈ ni jahˇ nehˬ laꞈ˗eu tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ law hawˇ nga” lehˇ ngoeˇ ngoeˇ˗ehˇ ehˇ˗eu meh.

Yeˬpaˬtaˆ˗euˬ aˬ buˇ aˬ yawꞈ aˬ da˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ heu naˇ aˬ yawꞈ˗euˬ tiˬ ziˇ ziˇ lah ni˗ahˇ bi paˇ iˇ nya˗eu lehˇ siˬ nya meh. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ tiˬ byah tiˬ loꞈ ya mˇ˗eu miˇ neh, smˇ miˇ maˬ iˇ nya˗a. Zaˬ jiˇ maˬ paˇ jawˇ le nya meh. Iˇsaˬleˬlaˆ zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ naˇ, gaˇ kawˆ heu˗aˬ nui ma nyiˇ dui dui laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Ehˇ kʼawꞈ kʼaˬ duˬ ni gʼeh˗eu laꞈ kʼoeˇ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ da˗ahˇ “Sahˬpaˬ Miˬyehˇ˗ahˇ nawˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ jaˆ naˇ, nawˬ neh dzaˬ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ ngaˬ˗euˬ kʼoeˇ taˆ bi keuˆ le˗awˬ” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ yawꞈ smˇ miˇ maˬ paˇ iˇ nya˗awˇ zaˬ maˬ paˇ baw nya˗eu miˇ neh, aˬ yawꞈ˗euˬ cawˬ deuˬ nehˬ˗ehˇ tsawˇ ngoeˇ ngoeˇ˗eu aˇ yamˬ biꞈ laꞈ lehˇ shaˇ˗euˬ meh.

Yeˬpaˬtaˆ˗euˬ aˬ buˇ gʼaˬ biꞈ nehˬ laꞈ˗eu jeˬ hawˇ˗eu ja ceuˬ nehˬ laꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ za˗euˬ meh. Iˇsaˬleˬlaˆ˗euˬ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ yawˬ kʼoꞈ na luꞈ tiˬ kʼoꞈ˗ahˇ oeˬ nah aˬ yawꞈ jawˇ gaˇ le˗awˇ gʼaˬ biꞈ leˇ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ sehˬ gʼawˆ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ ya mˇ˗eu heu jiˇ guiˬ lahˬ tiˬ jeˬ pyeuꞈ meh. Teu ngeh yamˬ˗ahˇ zaˬ zaˬ zaˬ pyeuꞈ˗eu Saˬmeuˬlaˆ jiˇ sehˬ gʼawˆ˗ahˇ jawˇ gaˇ duˇ˗eu meh. Yeˬpaˬtaˆ˗euˬ aˬ buˇ Saˬmeuˬlaˆ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ ni ya cu huiˬ˗awˇ caw ba nehˬ ngaˇ˗aˬ laˬ? Aˬ dui maˬ ya siˬ˗a. Toˆ˗ehˇ ya jahˇ˗euˬ naˇ zaˬ maˬ jawˇ˗eu Yeˬpaˬtaˆ˗euˬ aˬ buˇ˗ahˇ laˬ kʼaˬ cehˇ dui dui leˇ˗eu yaw duˬ baw meh. Teu ngeh yamˬ˗ahˇ sehˬ gʼawˆ laꞈ kʼoeˇ dehꞈ bahˬ dehꞈ muˆ˗eu jeˬ jaˆ˗euˬ lehˇ aˬ dui siˬ nya ma. (1 Saˬmeuˬlaˆ 2:22) Yeˬpaˬtaˆ˗euˬ aˬ buˇ jiˇ dehꞈ bahˬ dehꞈ muˆ ngaˬ˗aˇ laˬ? Maˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ Jaˇliꞈ˗ahˇ “Aˬ yawꞈ˗aˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ nehˬ˗ehˇ maˬ jawˇ taꞈ haw˗euˬ miˬ daꞈ daꞈ shuiꞈ pyeuꞈ meh” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh.

Gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ nui jah ahˇ˗eu deuˬ˗ahˇ ngehˬ keuˆ ngeh Yeˬpaˬtaˆ˗ahˇ jiˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ meh. (Heˬbyehˇ 11:32) Yeˬpaˬtaˆ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ buˇ˗euˬ nui kʼaˬ˗ahˇ aˬ dui dzaw geuꞈ dui dui paˬ˗ehˇ gʼeh ngaˇ˗a. Aˬ da gʼaˬ naˇ Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ guiˇ deuˆ˗iˇ˗awˇ, aˬ buˇ gʼaˬ naˇ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ da˗ahˇ tiˬ byah tiˬ loꞈ gʼaˬ biꞈ nehˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ nyaꞈ shaˬ dui dui kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ dawˬ teu˗ahˇ mˇ byah ngaˬ˗aˇ.

Jaˇliꞈ aˇ deuˆ heu deuˬ˗ahˇ gui:

• Yaˇkʼaˬdaˇ˗eu 10:15, 16; 11:1-40

Ja sawˇ˗eu gʼaˇ duˬ:

Yeˬpaˬtaˆ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ buˇ kʼaˬ duˬ ni gʼeh˗eu lehˇ aˬ joˇ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ˗euˬ nga?

Naꞈ suiˇ ni poˆ tseˇ

1. 1. Aˬmoˬ tsawˇ haˬ deuˬ Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ˗ahˇ deuˆ laˇ˗eu heu naˇ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu maˇ maˇ ni gʼeh˗eu uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ laˆ tsoeˬ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ laˇ˗eu nga? (it “Yeˬpaˬtaˆ” ¶6-wcgr˗SI) (Aˇ baˇ 1)

   Dawˬ kʼoꞈ

   

2. 2. Yeˬpaˬtaˆ saˇ jaˇ dzaˬ ngeh˗euˬ nui noeˬ hawˇ˗eu Yaˬkoˆ˗euˬ nui noeˬ aˬ joˆ˗ehˇ duˇ leˇ nga? (it “Yeˬpaˬtaˆ” ¶11-wcgr˗SI)

   Dawˬ kʼoꞈ

3. 3. Yeˬpaˬtaˆ aˬ yawꞈ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ mˇ byah˗eu gʼaˇ duˬ, yaw myaˬ jeˬ ya byehˇ˗euˬ lehˇ aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ nya nga? (w17.04 4-5 ¶6)

   Dawˬ kʼoꞈ

4. 4. Bawˇlawˇpeh Saˬmeuˬlaˆ B.C. 1180 heu kaˬ˗ahˇ dehꞈ le˗euˬ meh. Yeˬpaˬtaˆ˗euˬ aˬ buˇ hawˇ˗eu Saˬmeuˬlaˆ aˇ yamˬ tiˬ yamˬ˗ahˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ mˇ˗euˬ lehˇ aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ nya nga? (it “Yeˬpaˬtaˆ” ¶2-wcgr˗SI; “Noˇaˬ˗euˬ saˇ ka˗ahˇ neh yaˇ kʼaˬ daˇ˗eu deuˬ˗euˬ saˇ kaˇ˗ahˇ keuˆ ni˗euˬ aˇ yamˬ bi siˬ˗eu aˇ baˇ”˗ahˇ haw.)

   Dawˬ kʼoꞈ

Aˬ joˆ˗ehˇ zmˬ˗iˇ nya nga lehˇ shaˇ noeˬ

• Aˬ da aˬ ma deuˬ Yeˬpaˬtaˆ loꞈ˗ehˇ kʼaˬ duˬ ni gʼeh naˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ nga?

  Dawˬ kʼoꞈ

• Yeˬpaˬtaˆ˗euˬ aˬ buˇ˗ahˇ ja ceuˬ nehˬ˗awˇ kʼaˬ duˬ ni gʼeh ni caw ba nehˬ˗euˬ aˬ buˇ zaˬ guˬ deuˬ˗ahˇ neh nymˬ˗mˇ iˬ nah aˬ dui aˬ jeˬ dzaw geuꞈ nya nga? (Aˇ baˇ 2)

  Dawˬ kʼoꞈ

  

• Yeˬpaˬtaˆ aˬ nyaꞈ da zaˬ˗euˬ kʼaˬ duˬ ni gʼeh˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ dzaw geuꞈ nya nga?

  Dawˬ kʼoꞈ

Naꞈ suiˇ ni shaˇ noeˬ

• Gaˇ kawˆ heu Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ ngaˬ˗ahˇ aˬ jeˬ bi siˬ laꞈ nga?

  Dawˬ kʼoꞈ

• Gaˇ kawˆ heu miˇ shuiꞈ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ jeˬ nehˬ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ taꞈ nga?

  Dawˬ kʼoꞈ

• Yeˬpaˬtaˆ aˬ nyaꞈ da zaˬ gʼoꞈ dehꞈ laˇ ngeh ngaˇ aˬ jeˬ naˇ haˬ paˬ nya?

  Dawˬ kʼoꞈ

Haw lahˬ

Yeˬpaˬtaˆ aˬ buˇ˗euˬ gaˇ kawˆ heu naˇ cawˬ maˬ shaˇ baw˗euˬ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ nya nga?

Maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ laˬ kʼaˬ cehˇ (5:15)

Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ Yeˬpaˬtaˆ aˬ nyaꞈ da zaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ neh aˬ jeˬ ya siˬ nga lehˇ haw.

“Nui jah ziꞈ dah ni gʼeh naˇ Yeˬhawˇbaˬ nui kʼahˇ shiˇ” (w16.04-SI 5-9)