Nawˇ siˬ nya ma loˇ?

Dahˬ beh˗euˬ Ka li zaˬ saˇ ka˗ahˇ piˇ ma deuˬ, uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma˗ahˇ lawˇ˗euˬ jeˬ zaˬ˗euˬ shiˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ˗eu nga?

Gaˇ hu Iˇsaˬleˬlaˆ saˇ ka˗ahˇ, uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma˗ahˇ piˇ ma deuˬ yawˬ k’oꞈ na luꞈ jeˬ zaˬ g’awˬ mya seh mawˇ lawˇ˗eu meh. Baˬsaˬkaˬ Bawˬ˗iˬ jahˇ ngeh, yawˇ zaˬ 250,000 mawˇ dzehˬ ni sehꞈ˗eu meh. Teu miˇ neh, lawˇ duˬ˗ahˇ shiˬ g’awˬ mya ni dahˬ meh lehˇ dahˬ beh˗euˬ Ka li zaˬ saˇ ka˗ahˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ pyeuꞈ˗awˇ gaˇ hu˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ pyehˆ tseˇ˗eu Joˬsiˇpaˬ ehˇ˗eu meh. (Uˬduˬtahˬ˗eu 1:10, 11; Bawˇtsahˬ 28:16, 19) Shiˬ teu deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ˗eu nga?

Gaˇ hu˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ poˆ tseˇ˗eu deuˬ, A.D. 70-ahˇ keuˆ ni zmˬ keuˆ˗euˬ, Heˬloˆ˗euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma˗ahˇ kuˬ kaˬ yaw muiˬ˗ehˇ caˬ dahˇ taˬ˗euˬ gaˇ poˆ mawˇ˗euˬ meh. Kuˬ kaˬ teu naˇ, uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma laꞈ k’oeˇ˗euˬ shiˬ deuˬ bi yoeˇ dzeh˗eu g’aˇ duˬ jahˇ taˬ˗euˬ meh.

Lawˇ duˬ˗ahˇ buˇ coˆ ni bi g’eh˗eu 2 jeˬ˗ahˇ haw ma.

• Lawˇ duˬ laꞈ oˆ˗euˬ maˇ byoe. A.D. 200 heu kaˬ˗ahˇ boꞈ˗euˬ Yuˇdaˆ˗euˬ dawˬ daˬ daˬ ka leꞈ˗euˬ zahˇ dawˬ laˆ uiˬ taˬ˗euˬ Miˇ˗shuiꞈnaˬ paˇ dmˬ˗ahˇ, kuˬ kaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ meh. “Lawˇ du˗euˬ nahˇ ma ga k’ehˬ paw˗euˬ laꞈ coeˇ˗ahˇ maˇ byoe nyiˬ byoe byoe˗eu meh. . . Lawˇ˗eu shehˇ˗eu jeˬ zaˬ˗euˬ shiˬ hawˇ˗eu lawˇ duˬ˗ahˇ tsiˬ buˇ˗eu iˇ cuꞈ deuˬ, kuˬ kaˬ caw caw˗ehˇ Giˇdaˬloˬ deh k’awꞈ˗ahˇ yoeˇ ka g’eh meh” lehˇ paˇ dmˬ teu laꞈ k’oeˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh.

  Nymˬ˗mˇ iˬ nah˗euˬ gaˇ hu˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ poˆ tseˇ˗eu deuˬ jiˇ lawˇ duˬ˗euˬ laꞈ oˆ “maˇ byoe” laˆ dahˇ taˬ˗euˬ lehˇ nui ma tsaˬ˗eu meh. Yuˇdaˆ˗euˬ gaˇ hu˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ boꞈ taˬ˗euˬ paˇ dmˬ laꞈ k’oeˇ, “Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma˗euˬ dawˬ peh, lawˇ˗eu shehˇ˗eu shiˬ hawˇ˗eu iˇ cuꞈ deuˬ yoeˇ dzeh˗eu kuˬ kaˬ duˬ mawˇ˗euˬ meh” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh.

• Iˇ cuꞈ g’awˬ mya ni zmˬ. Piˇ ma deuˬ lawˇ duˬ hawˇ˗eu kuˬ kaˬ buˇ coˆ ni bi g’eh˗eu g’aˇ duˬ, iˇ cuꞈ g’awˬ mya ni ya zmˬ meh. Aˬ yawꞈ iˇ cuꞈ loꞈ leˇ ni meuˬ laꞈ k’oeˇ˗euˬ iˇ cuꞈ deuˬ ya yuˇ laꞈ˗eu meh. Uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma˗ahˇ iˇ cuꞈ sha ahˇ leꞈ˗eu g’aˇ duˬ, uiˇ k’ehˬ ya caˬ dahˇ˗awˇ iˇ cuꞈ kaꞈ lahˇ taˬ˗eu lah duˬ ya jaˆ˗eu meh. “Teu ngeh saˇ ka˗ahˇ iˇ cuꞈ sha˗eu, iˇ cuꞈ bi iˇ dzeh˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma teu gaˇ loꞈ˗ehˇ yaw muiˬ˗ehˇ jahˇ taˬ˗euˬ tiˬ gaˇ˗iˬ maˬ paˇ jaˆ meh” lehˇ gaˇ hu˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ poˆ tseˇ˗eu Yoˇsehˆ Pehˇtiˬ ehˇ˗eu meh.