Gaˇ kawˆ 7
Shiˇ˗euˬ deuˬ gʼoꞈ dehꞈ laˇ nya meh loˇ?
1-3. Aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ, aˬ jeˬ˗euˬ tawˬ˗ahˇ uˇ luꞈ˗eu nga? Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga?
Yaw jeˬ ma jeˬ, nawˇ tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ mˇ bahˬ˗euˬ gaˇ, maˬ shiˇ tiˬ ziˇ tawˬ˗ahˇ nyehꞈ uˇ nehˬ laꞈ ngeh, teu gaˇ neh buˬ iˇ˗eu gʼaˇ duˬ nawˇ tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ jahˇ nya˗a. Ehˇ kʼawꞈ, nawˇ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ maˬ jaˆ ni shaˬ luꞈ gaˇ, baoˬ jaˆ˗eu tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ nawˬ˗ahˇ caw ba nya˗awˇ nawˬ˗ahˇ caw ba nehˬ ma lehˇ ehˇ laˇ naˇ, nawˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh laˇ nya?
2 Aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ shiˇ˗eu jeˬ˗euˬ tawˬ˗ahˇ uˇ luꞈ gaˇ duˇ˗eu meh. Aˬ dui aˇ naˆ ni leh jeh kʼawꞈ teu gaˇ neh maˬ cehˆ doˆ nya˗a. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ caw ba nya˗eu baoˬ ahˇ˗awˇ “aˬ cawˬ jeˬ nah nah saˬ bi deuˆ gʼaˬ˗eu muiˇ˗eu gʼaˬ˗aˬ, shiˇ˗eu jeˬ meh” lehˇ, aˬ yawꞈ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ meh.—1 Gawˇliˬtu 15:26.
3 Shiˇ˗eu jeˬ˗ahˇ guˆ˗eu maˬ loˬ naˇ, nui ma aˇ naˆ ni saˇ paˬ nga lehˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Yeˬhawˇbaˬ shiˇ˗eu jeˬ˗ahˇ laˆ byoˆ˗eu tehꞈ˗ehˇ maˬ gʼaˬ ni, shiˇ dzeuˇ taˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ kʼawꞈ tiˬ poˆ paˇ bi gʼoꞈ dehꞈ laˇ ma lehˇ, Yeˬhawˇbaˬ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ meh. Gaˇ kawˆ heu maˇ diˇ pyeuꞈ laˇ naˇ, aˇ naˆ ni muiˬ˗eu nga. (Iˇsaˬyaˇ 26:19) Heu˗ahˇ Jaˇliꞈ gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu jeˬ lehˇ kuˇ˗eu meh.
Aˬ dui gaˬ˗eu deuˬ shiˇ ngeh
4. (a) Aˬ dui gaˬ˗eu deuˬ shiˇ ngeh, gʼaˬ aˬ gaˇ neh za laˇ˗eu nga? (b) Yeˬsuˇ˗euˬ gʼoeˇ˗eu cawˬ aˬ suˇ gʼaˬ nga?
4 Nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ, maˬ ngeuˇ naˇ aˬ dui gʼoeˇ˗eu cawˬ shiˇ ngeh, maˬ kamˬ coeˇ ni deuˬ laˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ maˬ caw ba nya˗eu uˬ taꞈ, gʼoꞈ dehꞈ laˇ ni kʼawꞈ maˬ jahˇ nehˬ nya˗eu miˇ neh, noeˬ tmˬ˗eu jeˬ maˬ paˇ jaˆ gaˇ duˇ meh. Ehˇ kʼawꞈ, Jaˇliꞈ aˬ dui˗ahˇ gʼaˬ biꞈ nehˬ laꞈ˗eu meh. (2 Gawˇliˬtu 1:3, 4-ahˇ gui.) Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ aˬ dui gaˬ˗eu shiˇ dzeuˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ, aˇ naˆ ni bi gʼoꞈ dehꞈ laˇ mawꞈ˗eu nga lehˇ yaw jeˬ ma jeˬ˗ahˇ haw ma. Yeˬsuˇ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ jawˇ ngeh, aˬ yawꞈ gʼoeˇ˗eu cawˬ Laˬzaˬluˇ, Maˬta, Maˬliˇ jawˇ gaˇ, tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ gʼa iˇ˗eu meh. Jaˇliꞈ˗ahˇ “Maˬliˇ, Maˬta, Laˬzaˬluˇ aˬ ha mehˇ nmˇ˗ahˇ Yeˬsuˇ gʼoeˇ dui dui˗eu meh” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Tiˬ nah keuˆ laˇ ngeh, Laˬzaˬluˇ shiˇ˗euˬ meh.—Yoˇhaˬ 11:3-5.
5, 6. (a) Laˬzaˬluˇ˗euˬ nymˇ jiˇ hawˇ˗eu cawˬ deuˬ noeˬ shaˬ luꞈ ngeh, Yeˬsuˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh leˇ˗eu nga? (b) Yeˬsuˇ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ˗ehˇ gʼeh leˇ˗eu teu, aˬ jeˬ miˇ neh aˬ dui˗ahˇ gʼaˬ za laˇ˗eu nga?
5 Yeˬsuˇ Maˬta hawˇ˗eu Maˬliˇ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ iˇ˗euˬ meh. Maˬta, Yeˬsuˇ laˇ luꞈ˗a lehˇ ya gaˬ ngeh, meuˬ laꞈ nyiˇ iˇ doˆ˗awˇ, Yeˬsuˇ˗ahˇ ya mawˇ˗euˬ miˇ neh laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu meh. “Nawˇ heu gaˇ jawˇ zaˬ˗euˬ law nmˇ˗aˬ, ngaˬ˗euˬ aˬ mahˇ aˬ da maˬ shiˇ˗aˇ” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Maˬta, Yeˬsuˇ jeˬ nah oe ga nga lehˇ noeˬ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ, Yeˬsuˇ Maˬliˇ ngoeˇ˗awˇ, kʼoeˇ gaˇ jawˇ˗eu deuˬ noeˬ shaˬ luꞈ gaˇ ya mawˇ ngeh, nui ma˗ahˇ zaw leˇ˗awˇ ngoeˇ˗euˬ meh. (Yoˇhaˬ 11:21, 33, 35) Aˬ dui gaˬ˗eu deuˬ shiˇ ngeh, Yeˬsuˇ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ˗ehˇ gʼeh leˇ˗eu meh.
6 Yeˬsuˇ˗ahˇ teu loꞈ˗ehˇ gʼeh leˇ˗eu teu naˇ, aˬ dui˗ahˇ gʼaˬ za laˇ˗eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ shiˇ˗eu jeˬ˗ahˇ bye ngaˇ lehˇ siˬ laˇ˗eu miˇ neh. (Yoˇhaˬ 14:9) Yeˬhawˇbaˬ shiˇ˗eu jeˬ˗ahˇ laˆ cawˆ˗eu baoˬ ahˇ˗awˇ, gʼawˬ myahˇ maˬ gʼeh˗ehˇ laˆ cawˆ nehˬ meh.
“Laˬzaˬluˇ˗oˇ, doˆ le˗awˬ”
7, 8. Maˬta aˬ jeˬ miˇ neh kʼaˬ lo maˬ bi ngawˬ dzeh mawꞈ˗eu nga? Ehˇ kʼawꞈ, Yeˬsuˇ aˬ jeˬ jahˇ˗euˬ nga?
7 Kʼaˬ lo ngawˬ tsoeˬ taˬ˗euˬ Laˬzaˬluˇ˗euˬ lmˬ bymˇ˗ahˇ Yeˬsuˇ laˇ keuˆ ngeh, “kʼaˬ lo ngawˬ dzeh˗awˬ” lehˇ Yeˬsuˇ ehˇ˗nehˬ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ, Maˬta maˬ bi ngawˬ dzeh mawꞈ˗a. Baꞈ pahˬ˗euˬ oeˬ nah byah laˇ˗euˬ miˇ neh. (Yoˇhaˬ 11:39) Laˬzaˬluˇ˗ahˇ caw ba˗eu gʼaˇ duˬ, Yeˬsuˇ aˬ jeˬ jahˇ˗eu lehˇ aˬ yawꞈ maˬ siˬ nya.
Shaˇ noeˬ haw sheˇ, Laˬzaˬluˇ gʼoꞈ dehꞈ laˇ ngeh, aˬ yawꞈ˗euˬ nymˇ jiˇ hawˇ˗eu cawˬ deuˬ laꞈ kʼaˬ aˇ naˆ ni cehˇ paˬ nga.—Yoˇhaˬ 11:38-44
8 Yeˬsuˇ Laˬzaˬluˇ˗ahˇ “doˆ le˗awˬ” lehˇ ehˇ nehˬ ngeh, Maˬta hawˇ˗eu Maˬliˇ zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ˗ahˇ ya mawˇ˗euˬ meh. “Aˬ kuiˇ aˬ laꞈ˗ahˇ mawˇ tawˆ tawˆ taˬ˗awˇ, myaˆ pyawˬ˗ahˇ paˇ jeh lahˇ cuꞈ taˬ˗euˬ” gʼaˬ doˆ laˇ˗eu miˇ neh. (Yoˇhaˬ 11:43, 44) Laˬzaˬluˇ gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ nymˇ jiˇ hawˇ˗eu cawˬ nehˬ˗ehˇ paˇ jawˇ kʼoꞈ laˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ Laˬzaˬluˇ˗ahˇ nyehꞈ tehˬ nya, byaˇ tawꞈ nya, dawˬ ngehˬ cawˬ nya˗eu meh. Yeˬsuˇ neh Laˬzaˬluˇ˗ahˇ laˆ dehꞈ˗euˬ heu naˇ, zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh.
“Aˬ buˇ zaˬ˗oˇ, tuˇ laˇ˗awˬ lehˇ ngaˇ nawˬ˗ahˇ ehˇ˗eu ma”
9, 10. (a) Shiˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ laˆ dehꞈ nya ni, Yeˬsuˇ˗ahˇ baoˬ biꞈ˗euˬ aˬ suˇ gʼaˬ nga? (b) Gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu gaˇ kawˆ heu, aˬ dui˗ahˇ aˬ jeˬ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu nga?
9 Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ baoˬ neh tsawˇ haˬ˗ahˇ laˆ dehꞈ˗euˬ nga loˇ? Maˬ ngeuˇ˗a. Yeˬsuˇ Laˬzaˬluˇ˗ahˇ maˬ laˆ dehꞈ mi naˆ˗ehˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ kʼawꞈ, laˆ dehꞈ˗eu baoˬ biꞈ nehˬ˗euˬ meh. (Yoˇhaˬ 11:41, 42-ahˇ gui.) Laˬzaˬluˇ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ laˆ dehꞈ˗euˬ maˬ ngeuˇ˗a. Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ, naˇ dui dui˗eu 12 kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ aˬ buˇ zaˬ tiˬ gʼaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ kʼawꞈ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Zaˬ teu gʼaˬ˗euˬ aˬ da Yaˬiˇluˆ tiˬ jeˬ˗iˬ noeˬ˗eu maˬ doˆ˗ehˇ, Yeˬsuˇ˗ahˇ caw ba nehˬ laꞈ lehˇ shaˇ iˇ˗euˬ meh. Yaˬiˇluˆ Yeˬsuˇ nehˬ˗ehˇ ja caw luꞈ ngeh, tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ laˇ˗awˇ, “nawˬ buˇ shiˇ tsehˆ gʼaˬ˗euˬ meh. Saˬ laˬ˗ahˇ taˬ paˇ laˆ bahˬ” lehˇ ehˇ laˇ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ, Yeˬsuˇ Yaˬiˇluˆ˗ahˇ “kʼahˬ taˬ lahˇ. Jah˗eu nui ma ahˇ naˇ gʼaˬ˗aˇ” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ, Yeˬsuˇ Yaˬiˇluˆ nehˬ˗ehˇ aˬ yawꞈ pehˬ kahˇ˗ahˇ iˇ keuˆ ngeh, tsawˇ haˬ deuˬ ngoeˇ luꞈ gaˇ ya mawˇ˗awˇ, taˬ ngoeˇ “zaˬ heu gʼaˬ shiˇ˗euˬ maˬ ngeuˇ˗a, yuꞈ kʼaˆ taˬ˗euˬ meh” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Zaˬ˗euˬ aˬ da aˬ ma Yeˬsuˇ aˬ jeˬ ehˇ mawꞈ˗eu nga lehˇ zahˬ leˇ taˬ˗euˬ meh. Yeˬsuˇ zaˬ baꞈ taˬ˗euˬ kuˆ lawˆ˗ahˇ jawˇ˗eu deuˬ˗ahˇ teh doˆ˗awˇ, zaˬ˗euˬ aˬ da aˬ ma˗ahˇ bi ahˇ laˇ˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ, aˬ buˇ zaˬ˗euˬ aˬ laꞈ˗ahˇ nyehꞈ tehˬ˗awˇ, “aˬ buˇ zaˬ˗oˇ tuˇ˗awˬ lehˇ ngaˇ nawˬ˗ahˇ ehˇ˗eu ma” lehˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Shaˇ noeˬ haw sheˇ, zaˬ heu gʼaˬ cah gaˇ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ da aˬ ma ya mawˇ ngeh, laˬ kʼaˬ aˇ naˆ ni cehˇ paˬ nga. (Maˬkuˆ 5:22-24, 35-42; Luˇkaꞈ 8:49-56) Kʼoeˇ ngeh nah neh naˇ, zaˬ heu gʼaˬ˗ahˇ kʼaˇ mawˇ le ngeh, Yeˬhawˇbaˬ neh Yeˬsuˇ˗ahˇ gʼoe˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ jahˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ, aˬ yawꞈ maꞈ noeˬ mawˇ tehꞈ˗a.a
10 Yeˬsuˇ neh laˆ dehꞈ nehˬ˗euˬ deuˬ paˇ shiˇ kʼoꞈ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ya gui˗eu heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ biꞈ˗eu miˇ neh, aˬ dui gʼaˇ duˬ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ shiˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ laˆ dehꞈ mawꞈ˗awˇ, laˆ dehꞈ nehˬ˗eu duˬ meh.
Gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ neh aˬ dui ya dzaw˗eu jeˬ
Beˬtuˆluˆ Ka li zaˬ pyeuꞈ˗eu Dawˬkaꞈ lehˇ kuˇ˗eu zaˬ miˬ aˬ buˇ˗ahˇ laˆ dehꞈ nehˬ.—Gʼaˬkʼehˇ 9:36-42
Eˇliˇyaˆ miˬ coeˬ miˬ ma˗euˬ aˬ li˗ahˇ laˆ dehꞈ nehˬ.—1 Sahˬpaˬ 17:17-24
11. Dawˬtsoˆ 9:5-ahˇ Laˬzaˬluˇ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, aˬ jeˬ mehˬ˗eu nga?
11 Jaˇliꞈ˗ahˇ “shiˇ dzeuˇ˗euˬ deuˬ siˬ nya˗eu aˬ jeˬ paˇ jaˆ ta” lehˇ maˇ jawˆ ni ehˇ taˬ˗euˬ heu, Laˬzaˬluˇ˗ahˇ maˇ diˇ pyeuꞈ laˇ˗euˬ meh. (Dawˬtsoˆ 9:5) Yeˬsuˇ kʼawꞈ Laˬzaˬluˇ yuꞈ kʼaˆ taˬ˗euˬ meh lehˇ ehˇ˗eu meh. (Yoˇhaˬ 11:11) Laˬzaˬluˇ lmˬ bymˇ laꞈ kʼoeˇ jawˇ ngeh, aˬ yawꞈ tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ “siˬ nya.”
12. Laˬzaˬluˇ maˇ diˇ gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗euˬ meh lehˇ, aˬ dui aˬ joˆ˗ehˇ siˬ nya˗eu nga?
12 Yeˬsuˇ Laˬzaˬluˇ˗ahˇ laˆ dehꞈ ngeh, tsawˇ haˬ gʼawˬ mya ni mawˇ˗euˬ tehꞈ˗ehˇ maˬ gʼaˬ ni, aˬ yawꞈ˗ahˇ muiˇ˗eu deuˬ kʼawꞈ mawˇ˗euˬ meh. Laˬzaˬluˇ gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗euˬ heu naˇ, gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu jeˬ maˇ diˇ jaˆ meh lehˇ aˬ dui˗ahˇ bi siˬ laꞈ˗eu meh. (Yoˇhaˬ 11:47) Kʼoeˇ naˇ, tsawˇ haˬ gʼawˬ mya ni Laˬzaˬluˇ jawˇ gaˇ gʼa iˇ˗euˬ miˇ neh, Yeˬsuˇ˗aˬ, Miˬyehˇ neh kʼehˇ gʼeh leꞈ˗euˬ gʼaˬ ngaˇ lehˇ jah laˇ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ, muiˇ˗eu deuˬ maˬ ya leˇ˗eu miˇ neh, Yeˬsuˇ hawˇ˗eu Laˬzaˬluˇ˗ahˇ sehꞈ˗eu lehˇ jawˬ˗eu meh.—Yoˇhaˬ 11:53; 12:9-11.
13. Yeˬhawˇbaˬ shiˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ bi gʼoꞈ dehꞈ laˇ nya meh lehˇ, aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh jah nya˗eu nga?
13 “Lmˬ bymˇ laꞈ kʼoeˇ” jawˇ˗eu deuˬ dawˬ tawˆ luꞈ ya gʼoꞈ dehꞈ laˇ meh lehˇ Yeˬsuˇ ehˇ˗eu meh. (Yoˇhaˬ 5:28) Heu naˇ, Yeˬhawˇbaˬ neh noeˬ taˬ˗euˬ deuˬ, paˇ ya gʼoꞈ dehꞈ laˇ gaˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ na˗ahˇ bi gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ ya noeˬ taˬ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maˇ diˇ jahˇ nya meh loˇ? Aˬ guiˇ dawˬ tawˆ luꞈ˗euˬ tsawˇ myahˇ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ siˬ nya meh lehˇ Jaˇliꞈ˗ahˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. (Iˇsaˬyaˇ 40:26-ahˇ gui.) Aˬ yawꞈ aˬ guiˇ dawˬ tawˆ luꞈ˗euˬ tsawˇ myahˇ˗ahˇ noeˬ taˬ jiˇ nya naˇ, shiˇ˗euˬ tsawˇ haˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ noeˬ taˬ˗eu maˬ shaˬ˗a. Kʼoeˇ uˬ taꞈ, Yeˬhawˇbaˬ yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ beh˗euˬ miˇ neh, shiˇ˗euˬ tsawˇ haˬ˗ahˇ bi gʼoꞈ dehꞈ laˇ nya˗eu baoˬ ahˇ meh lehˇ, aˬ dui siˬ nya˗eu ma.
14, 15. Gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, Yawˇbaˆ˗euˬ dawˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ jeˬ mehˬ˗eu nga?
14 Saˇ jaˇ ziꞈ˗eu Yawˇbaˆ gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ jah meh. “Tsawˇ haˬ zaˬ shiˇ dzeuˇ shaw naˇ paˇ dehꞈ laˇ nya ta loˇ?” lehˇ, aˬ yawꞈ naˇ haˬ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ, aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ ngehˬ cawˬ˗eu, “nawˇ ngaˬ˗ahˇ kuˇ naˇ ngaˇ oˬ toˬ ma. Nawˬ neh beh˗euˬ ngaˬ˗ahˇ nawˇ nui kʼahˇ shiˇ tehꞈ˗a.” Yeˬhawˇbaˬ shiˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ laˆ dehꞈ˗eu aˇ yamˬ˗ahˇ dawˬ luꞈ meh lehˇ, Yawˇbaˆ siˬ nya˗eu meh.—Yawˇbaˆ 14:13-15.
15 Gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu noeˬ tmˬ˗eu jeˬ heu˗ahˇ, nawˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ nya? ‘Yawˬ ha nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ hawˇ˗eu shiˇ dzeuˇ˗euˬ cawˬ deuˬ teuˇ neh, ya gʼoꞈ dehꞈ laˇ meh loˇ?’ lehˇ nawˇ noeˬ tehꞈ˗a. Yeˬhawˇbaˬ shiˇ˗euˬ tsawˇ haˬ˗ahˇ paˇ bi gʼoꞈ dehꞈ laˇ mawꞈ˗eu lehˇ ya siˬ˗eu heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ gʼaˬ ahˇ laˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Shiˇ˗euˬ tsawˇ haˬ gʼoꞈ dehꞈ laˇ ngeh, aˬ gaˇ ya jawˇ iˇ˗awˇ aˬ suˇ suˇ gʼaˬ ya gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu nga lehˇ, aˬ dui Jaˇliꞈ˗ahˇ haw iˇ ma.
Aˬ yawꞈ maꞈ “aˬ yawꞈ˗euˬ dawˬ ya gaˬ”˗awˇ doˆ laˇ tehꞈ˗a
16. Gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu deuˬ, miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu dehꞈ ziˇ za˗eu nga?
16 Gaˇ hu shiˇ˗euˬ gaˇ neh gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗euˬ deuˬ, yawˬ ha˗euˬ nymˇ jiˇ hawˇ˗eu cawˬ deuˬ nehˬ˗ehˇ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ ya jawˇ˗euˬ meh. Mehˬ hu paw gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu deuˬ kʼawꞈ teu gaˇ duˇ meh. Ehˇ kʼawꞈ, teu naˆ maˬ tseˇ muiˬ dzehˬ˗a siˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh? Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ za˗awˇ, maˬ paˇ ya shiˇ˗eu miˇ neh meh. Kʼoeˇ naˇ, nymˬ˗mˇ loꞈ˗ehˇ guiˇ deuˆ˗eu, sehꞈ˗eu, naˇ˗eu gawˇ˗eu jeˬ heu deuˬ kʼawꞈ maˬ paˇ jaˆ˗eu miˇ neh meh.
17. Aˬ suˇ suˇ gʼaˬ ya gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu nga?
17 Aˬ suˇ suˇ gʼaˬ ya gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu nga? “Tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ luꞈ aˬ yawꞈ˗euˬ dawˬ ya gaˬ”˗awˇ “lmˬ bymˇ laꞈ kʼoeˇ neh” doˆ laˇ meh lehˇ Yeˬsuˇ ehˇ˗eu meh. (Yoˇhaˬ 5:28, 29) Pah mehˬ˗eu 20:13-ahˇ kʼawꞈ, “Iˬ ma laˆ shaˆ˗aˬ, aˬ yawꞈ laꞈ kʼoeˇ shiˇ taˬ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ Miˬyehˇ˗ahˇ a nehˬ˗eu meh” lehˇ ehˇ˗eu meh. Heu naˇ, tsawˇ haˬ gʼawˬ mya heˇ lam gʼaˬ ya dehꞈ kʼoꞈ laˇ gaˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ kʼawꞈ, “tsawˇ muiˬ tsawˇ doeˇ dawˬ tawˆ luꞈ” paˇ ya gʼoꞈ dehꞈ laˇ tehꞈ˗a lehˇ ehˇ˗eu meh. (Gʼaˬkʼehˇ 24:15-ahˇ gui.) Heu, aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga?
Shiˇ˗euˬ deuˬ gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ gaˬ˗eu deuˬ nehˬ˗ehˇ Baˬlaˬdiˇsuˆ˗ahˇ ya jawˇ meh
18. Gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu “tsawˇ muiˬ” deuˬ, aˬ suˇ suˇ gʼaˬ nga?
18 “Tsawˇ muiˬ” heu naˇ, Yeˬsuˇ maˬ oe mi naˆ˗ehˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ gaˇ mˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Noˇaˬ, Aˬbyaˬhaˬ, Saˬlaˇ, Moˇseˬ, Luˇta, Iˇsaˬtaˆ heu deuˬ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ ya gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ, Heˬbyehˇ yaw huiˬ 11-ahˇ gui nya meh. Nymˬ˗mˇ saˇ ka˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ mˇ˗awˇ neh shiˇ˗euˬ deuˬ tawˇ neh? Aˬ yawꞈ maꞈ kʼawꞈ, tsawˇ muiˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh ya gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu meh.
19. “Tsawˇ doeˇ” aˬ suˇ suˇ gʼaˬ˗ahˇ ehˇ˗eu nga? Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ, aˬ jeˬ miˇ neh bi gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu nga?
19 “Tsawˇ doeˇ” naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ maˬ ya siˬ nya dah˗euˬ gʼawˬ mya heˇ lam gʼaˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ shiˇ dzeuˇ˗euˬ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ maˬ ngehˇ˗a. Aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ bi dzaw˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ bi mˇ˗eu gʼaˇ duˬ bi gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu meh.
20. Aˬ jeˬ miˇ neh yawˬ gʼaˬ na luꞈ maˬ ya gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu nga?
20 Heu naˇ, shiˇ˗euˬ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ luꞈ gʼoꞈ dehꞈ laˇ gaˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga laˬ? Maˬ ngeuˇ˗a. Geˬheˬnaˬ˗ahˇ iˇ˗eu deuˬ maˬ paˇ ya gʼoꞈ dehꞈ laˇ meh lehˇ Yeˬsuˇ ehˇ˗eu meh. Aˬkaˬ Jaˇliꞈ Geˬheˬnaˬ˗ahˇ, shiˬ buiˇ lah ma lehˇ kuˇ taˬ˗euˬ meh. (Luˇkaꞈ 12:5) Aˬ suˇ suˇ gʼaˬ ya gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu lehˇ daˇ tsehˆ˗eu aˬ suˇ gʼaˬ nga? Yeˬhawˇbaˬ Yeˬsuˇ˗ahˇ baoˬ biꞈ˗awˇ, “dehꞈ luꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, shiˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ maˬ ehˇ” yaˇ kʼaˬ bi daˇ˗eu meh. (Gʼaˬkʼehˇ 10:42) Maˇ diˇ maˬ noeˬ paˇ ni doeˇ dui dui˗eu lehˇ bi daˇ tsehˆ˗euˬ deuˬ, maˬ paˇ ya gʼoꞈ dehꞈ laˇ meh.—Dzaw lahˬ 19˗ahˇ haw.
Gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗awˇ mˬ kʼoeˇ taˆ daˆ leˇ˗eu
21, 22. (a) Mˬ kʼoeˇ taˆ gʼoꞈ dehꞈ leˇ˗eu deuˬ˗euˬ gʼawˇ mawˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu nga? (b) Mˬ kʼoeˇ taˆ gʼoꞈ dehꞈ leˇ beh beh˗euˬ gʼaˬ aˬ suˇ gʼaˬ nga?
21 Mˬ kʼoeˇ taˆ daˆ leˇ˗eu deuˬ jiˇ jawˇ meh lehˇ, Jaˇliꞈ ehˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ shiˬ shaˬ jiˇ gʼawˇ mawˇ neh ya gʼoꞈ dehꞈ leˇ˗eu maˬ ngeuˇ˗a, yaw sahˇ gʼawˇ mawˇ neh ya gʼoꞈ dehꞈ leˇ˗eu meh.
22 Mˬ kʼoeˇ taˆ gʼoꞈ dehꞈ leˇ beh beh˗euˬ gʼaˬ Yeˬsuˇ meh. (Yoˇhaˬ 3:13) Yeˬsuˇ shiˇ˗euˬ smˬ nah byah laˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ bi gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗euˬ meh. (Ja ceuˬ 16:10; Gʼaˬkʼehˇ 13:34, 35) Yeˬsuˇ shiˬ shaˬ jiˇ˗euˬ gʼawˇ mawˇ neh gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗euˬ maˬ ngeuˇ˗a, “shiˬ shaˬ jiˇ paw taꞈ leˇ˗awˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ sehꞈ˗euˬ kʼawꞈ saꞈ laˇ paw taꞈ leˇ˗awˇ”, gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗euˬ meh lehˇ Beˬtuˆluˆ ehˇ˗eu meh. (1 Beˬtuˆluˆ 3:18) Yeˬsuˇ gʼoꞈ dehꞈ laˇ ngeh, baoˬ huiˬ˗eu yaw sahˇ pyeuꞈ iˇ˗euˬ meh. (1 Gawˇliˬtu 15:3-6) Yaw sahˇ gʼawˇ mawˇ neh gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗euˬ Yeˬsuˇ tehꞈ maˬ ngeuˇ˗a.
23, 24. Cuiˆ “dui dui˗eu yawˇ yawˇ maꞈ” aˬ geu deuˬ˗ahˇ ehˇ˗eu nga? Aˬ yawꞈ maꞈ aˇ myaˆ gʼaˬ nga?
23 Yeˬsuˇ shiˇ˗eu dawˬ peh peh laˇ ngeh, saˇ jaˇ ziꞈ˗eu zaˬ lahˇ deuˬ˗ahˇ, “ngaˇ naw maꞈ gʼaˇ duˬ jawˇ zaˇ laˆ saˆ leˇ ma” lehˇ Yeˬsuˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Yoˇhaˬ 14:2) Heu˗aˬ, Yeˬsuˇ˗euˬ zaˬ lahˇ tiˬ deuˬ na aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ mˬ kʼoeˇ taˆ gʼoꞈ dehꞈ leˇ gaˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Aˇ myaˆ gʼaˬ ya le˗eu nga? Gʼawˬ mya gʼaˬ maˬ ngeuˇ˗a, Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ cuiˆ “dui dui˗eu yawˇ yawˇ maꞈ” lehˇ kuˇ˗eu meh. (Luˇkaꞈ 12:32) Yeˬsuˇ nehˬ˗ehˇ “Ziˇoˬ gawˬ jawˬ kʼoeˇ taˆ . . . tiˬ seh oeˬ muiˇ oeˬ heˇ gʼaˬ” yawꞈ luꞈ gaˇ, gʼaˬ kʼehˇ Yoˇhaˬ ya mawˇ˗euˬ meh.—Pah mehˬ˗eu 14:1.
24 Ka li zaˬ 144,000 gʼaˬ aˬ myah gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu nga? Ka li mˬ kʼoeˇ taˆ uˆ lahˇ dzeuˇ neh tehꞈ˗ehˇ, aˬ yawꞈ maꞈ gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu meh lehˇ Jaˇliꞈ ehˇ˗eu meh. (1 Gawˇliˬtu 15:23) Nymˬ˗mˇ aˬ dui aˇ yamˬ heu laꞈ kʼoeˇ jawˇ luꞈ ma. 144,000 gʼaˬ laꞈ kʼoeˇ neh myaˬ tiˬ paˆ mˬ kʼoeˇ taˆ gʼoꞈ dehꞈ leˇ dzeuˇ˗euˬ meh. Nymˬ˗mˇ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ dzeˇ luꞈ˗eu deuˬ kʼawꞈ, shiˇ naˇ tiˬ poˆ tehꞈ˗ehˇ mˬ kʼoeˇ taˆ le˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ, mˬ kʼoeˇ taˆ maˬ ya le˗eu deuˬ naˇ, gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗awˇ, miˇ tsaˬ Baˬlaˬdiˇsuˆ˗ahˇ ya jawˇ meh.
25. Nyaˆ taꞈ kawˆ˗ahˇ aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ dzaw˗eu nga?
25 Gʼawˬ myahˇ maˬ gʼeh˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ tsawˇ haˬ zaˬ˗ahˇ shiˇ˗eu jeˬ˗ahˇ neh bi buˬ iˇ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ, shiˇ˗eu jeˬ maˬ paˇ jaˆ meh. (Iˇsaˬyaˇ 25:8-ahˇ gui.) Ehˇ kʼawꞈ, mˬ kʼoeˇ taˆ daˆ leˇ˗eu deuˬ aˬ jeˬ jahˇ leˇ˗eu nga? Aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬsuˇ nehˬ˗ehˇ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ uˆ lahˇ leˇ˗eu meh lehˇ Jaˇliꞈ ehˇ˗eu meh. Nyaˆ taꞈ kawˆ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu aˇ maꞈ heu˗euˬ gaˇ kawˆ dzaw ma.
a Gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗euˬ, zaˬ guˬ tsawˇ mawˬ maˬ ehˇ, zaˬ yo aˬ li, zaˬ miˬ aˬ buˇ maˬ ehˇ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ hawˇ˗eu aˬ cawˬ˗euˬ tsawˇ jeuˬ maˬ ehˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ 1 Sahˬpaˬ 17:17-24; 2 Sahˬpaˬ 4:32-37; 13:20, 21; Maꞈtehˬ 28:5-7; Luˇkaꞈ 7:11-17; 8:40-56; Gʼaˬkʼehˇ 9:36-42; 20:7-12-ahˇ gui nya meh.