Nawˇ Miˬyehˇ˗euˬ cawˬ aˬ joˆ˗ehˇ pyeuꞈ nya˗eu nga?

1, 2. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ cawˬ aˬ suˇ suˇ gʼaˬ nga?

Nawˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu tsawˇ haˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ pyeuꞈ mawꞈ nya? Nui ma muiˬ˗awˇ nawˬ nehˬ˗ehˇ tsaˬ leˇ˗eu, nawˇ ya leˇ˗eu deuˬ nehˬ˗ehˇ, cawˬ pyeuꞈ mawꞈ˗eu paˬ tawˇ.

² Yeˬhawˇbaˬ Miˬyehˇ tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ na˗ahˇ tseˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ cawˬ bi pyeuꞈ laˇ˗euˬ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Aˬbyaˬhaˬ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ cawˬ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ meh. (Iˇsaˬyaˇ 41:8; Yaˬkoˆ 2:23) Daˬbiˇ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ nui kʼahˇ shiˇ˗eu tiˬ gʼaˬ meh. (Gʼaˬkʼehˇ 13:22) Miˬyehˇ gʼaˇ duˬ ngehˬ dah˗eu Daˬyeˬlaˇ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ “gaˬ˗eu” tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu meh.—Daˬyeˬlaˇ 9:23.

3. Aˬbyaˬhaˬ, Daˬbiˇ, Daˬyeˬlaˇ heu deuˬ, aˬ jeˬ miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ cawˬ pyeuꞈ nya˗eu nga?

³ Aˬbyaˬhaˬ, Daˬbiˇ, Daˬyeˬlaˇ heu deuˬ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ cawˬ aˬ joˆ˗ehˇ pyeuꞈ leˇ nya˗euˬ nga? Yeˬhawˇbaˬ Aˬbyaˬhaˬ˗ahˇ, “nawˇ ngaˬ˗euˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ˗eu” meh lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Aˇdahˬbeh˗eu 22:18) Yeˬhawˇbaˬ˗aˬ, taˬ aw˗awˇ, ehˇ dawˬ naˇ haˬ˗eu deuˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu meh. Tsawˇ jeuˬ tiˬ jeuˬ jeuˬ lah ni kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ nya meh. Yeˬhawˇbaˬ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ jeuˬ˗ahˇ, ngaˇ naw maꞈ˗euˬ “Miˬyehˇ pyeuꞈ” ma, naw maꞈ “ngaˬ˗euˬ tsawˇ haˬ pyeuꞈ ni, ngaˬ˗euˬ ehˇ dawˬ˗ahˇ ya naˇ haˬ geuꞈ meh” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Yeˬlaˬmiˇ 7:23) Teu miˇ neh, nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ cawˬ pyeuꞈ mawꞈ naˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ dawˬ˗ahˇ ya naˇ haˬ meh.

Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ cawˬ deuˬ˗ahˇ haw piˇ

4, 5. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ cawˬ deuˬ˗ahˇ, aˬ joˆ˗ehˇ haw piˇ˗eu nga?

⁴ Yeˬhawˇbaˬ “aˬ yawꞈ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ, gʼaˬ” aˬ joˆ˗ehˇ biꞈ paˬ nga lehˇ haw luꞈ˗eu meh lehˇ Jaˇliꞈ ehˇ˗eu meh. (2 Laˬsaˬbaˬ 16:9) Ja ceuˬ 32:8-ahˇ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ cawˬ pyeuꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ, “nawˇ ya iˇ˗eu gaˇ ma tiˬ kahˇ, nawˬ˗ahˇ ngaˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ˗awˇ, ngaˬ˗euˬ myaˆ nuiˆ haw piˇ nehˬ ma” lehˇ, saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ meh.

⁵ Saˬdaˬ aˬ dui˗ahˇ, Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ maˬ bi cawˬ ni bi byehˇ dzeh mawꞈ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ haw piˇ nehˬ mawꞈ meh. (Ja ceuˬ 55:22-ahˇ gui.) Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ cawˬ pyeuꞈ naˇ, nui ma gʼawˇ mawˇ dawˬ tawˆ luꞈ aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ ya mˇ˗eu meh. Shaˬ zahˬ jaˆ kʼawꞈ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ mˇ naˇ, ja ceuˬ˗eu dawˬ caˇ boꞈ˗eu gʼaˬ, “ngaˬ˗euˬ dawˬ peh aˬ yawꞈ jawˇ˗awˇ, laˆ ciˆ laˇ˗eu jeˬ maˬ jaˆ˗a” lehˇ ehˇ˗eu loꞈ˗ehˇ, aˬ dui kʼawꞈ ehˇ nya˗eu meh. (Ja ceuˬ 16:8; 63:8) Aˬ dui˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ maˬ bi cawˬ˗eu gʼaˇ duˬ, Saˬdaˬ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ˗eu nga?

Saˬdaˬ neh ja bu˗euˬ dawˬ

6. Saˬdaˬ tsawˇ haˬ zaˬ˗ahˇ aˬ jeˬ ja bu˗eu nga?

⁶ Gaˇ kawˆ 11˗ahˇ, Saˬdaˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ jaˬ myawꞈ nga lehˇ ja bu˗eu, aˬ dui ya siˬ dzeuˇ˗euˬ ma. Miˬyehˇ Aˬdaˬ hawˇ˗eu Eˇbaˆ˗ahˇ, muiˬ˗eu jeˬ hawˇ˗eu maˬ muiˬ˗eu jeˬ yawˬ ha naꞈ˗i maˬ bi tseˇ˗eu teu naˇ, maˬ tsaˬ nga lehˇ ehˇ˗eu meh. Yawˇbaˆ sahˬ boꞈ˗ahˇ kʼawꞈ, Saˬdaˬ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ pyeuꞈ mawꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ, aˬ yawꞈ maꞈ Miˬyehˇ gaˇ mˇ˗eu˗aˬ, Miˬyehˇ˗ahˇ gaˬ˗eu miˇ neh mˇ˗eu maˬ ngeuˇ˗a, yawˬ ha˗ahˇ muiˬ laˇ˗eu jeˬ jaˆ˗eu miˇ neh mˇ˗eu tehꞈ meh lehˇ ja bu˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ, Miˬyehˇ nehˬ˗ehˇ cawˬ pyeuꞈ luꞈ˗eu yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ kʼawꞈ, laˆ gʼawˬ nya ma lehˇ paˇ ehˇ˗eu meh. Yawˇbaˆ˗ahˇ aˬ dui aˬ jeˬ dzaw geuꞈ nya˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ haw piˇ nehˬ˗eu nga lehˇ dzaw ma.

7, 8. (a) Yawˇbaˆ aˬ suˇ gʼaˬ nga? (b) Yawˇbaˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, Saˬdaˬ aˬ jeˬ ehˇ˗eu nga?

⁷ Yawˇbaˆ aˬ suˇ gʼaˬ nga? Yawˇbaˆ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ cawˬ maˇ diˇ pyeuꞈ meh. Aˬ yawꞈ dzeuˇ yaꞈ˗euˬ 3,600 kʼoꞈ˗ahˇ dehꞈ yaꞈ˗euˬ meh. Teu ngeh yamˬ˗ahˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ duˇ˗eu tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ˗iˬ maˬ jawˇ˗a lehˇ Yeˬhawˇbaˬ ehˇ˗eu meh. Yawˇbaˆ Miˬyehˇ˗ahˇ yaw zeu baw˗awˇ, maˬ muiˬ˗eu jeˬ˗ahˇ bye meh. (Yawˇbaˆ 1:8) Yawˇbaˆ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ cawˬ maˇ diˇ pyeuꞈ meh.

⁸ Yawˇbaˆ Miˬyehˇ gaˇ mˇ˗eu heu naˇ, yawˬ ha˗ahˇ muiˬ laˇ˗eu jeˬ jaˆ˗eu miˇ neh mˇ˗eu tehꞈ meh lehˇ Saˬdaˬ ehˇ˗eu meh. Saˬdaˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ, nawˇ “aˬ yawꞈ˗ahˇ maˬ ehˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ nymˇ jiˇ˗ahˇ maˬ ehˇ, aˬ yawꞈ kʼaˇ jaˆ˗eu yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ maˬ ehˇ, nawˇ yaw muiˬ paˬ˗ehˇ haw piˇ nehˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ kʼaˇ mˇ kʼaˇ shaˇ˗eu yawˬ jeˬ na luꞈ laꞈ kʼoeˇ nawˇ guiˬ lahˬ biꞈ˗awˇ, miˇ kʼahˬ kʼoeˇ kʼahˬ tiˬ byah ni jawˇ˗eu jeˬ zaˬ kʼoeˇ deuˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ nawˇ biꞈ taˬ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ, nymˬ˗mˇ aˬ yawꞈ kʼaˇ jaˆ˗eu yawˬ jeˬ na luꞈ nawˇ yuˇ kʼoꞈ nehˬ jiˇ law nmˇ˗aˬ, nawˬ˗euˬ myaˆ kʼeh tuˆ ni aˬ yawꞈ nawˬ˗ahˇ yaˬ kʼehˇ yaˬ tehꞈ˗a” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh.—Yawˇbaˆ 1:10, 11.

9. Yeˬhawˇbaˬ Saˬdaˬ˗ahˇ aˬ jeˬ jahˇ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ biꞈ nehˬ˗euˬ nga?

⁹ Yawˇbaˆ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu teu naˇ, tiˬ jeˬ paˬ geuꞈ mawꞈ˗eu miˇ neh mˇ˗eu tehꞈ meh lehˇ, Saˬdaˬ ehˇ˗awˇ, Yawˇbaˆ˗ahˇ Miˬyehˇ gaˇ maˬ paˇ bi mˇ ni kʼawꞈ jahˇ nya ma lehˇ paˇ ehˇ˗eu meh. Saˬdaˬ˗euˬ dawˬ teu maˬ tsaˬ˗a lehˇ Yeˬhawˇbaˬ siˬ nya kʼawꞈ, Yawˇbaˆ aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu heu naˇ, maˇ diˇ gaˬ˗eu miˇ neh meh lehˇ bi siˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ, Yawˇbaˆ˗ahˇ lawˬ haw˗eu aˬ kawˬ˗aˬ biꞈ nehˬ˗euˬ meh.

Saˬdaˬ Yawˇbaˆ˗ahˇ yaw doeˇ jahˇ

10. Saˬdaˬ Yawˇbaˆ˗ahˇ aˇ naˆ ni jahˇ doeˇ nehˬ˗euˬ nga? Ehˇ kʼawꞈ, Yawˇbaˆ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ˗euˬ nga?

¹⁰ Saˬdaˬ Yawˇbaˆ˗euˬ jeˬ zaˬ deuˬ˗ahˇ neh laˆ cawˆ dahˬ beh˗awˇ, gaˇ mˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ kʼawꞈ shiˇ jiˇ gaˇ keuˆ ni jahˇ˗euˬ meh. Yawˇbaˆ tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ dzeˇ ni pyeuꞈ iˇ˗euˬ uˬ taꞈ, jaˬ lehˇ lehˇ ma neh aˬ yawꞈ˗euˬ zaˬ 10 gʼaˬ˗ahˇ kʼawꞈ laˆ sehꞈ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ, Yawˇbaˆ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ luꞈ˗a siˬ. Yawˇbaˆ teu “naˆ naˆ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ aˬ yawꞈ kʼoeˇ taˆ keuˆ le˗euˬ kʼawꞈ, Miˬyehˇ˗ahˇ iˬ baˇ taˬ˗eu dawˬ ngehˬ˗awˇ iˬ baˇ maˬ mˇ˗a” lehˇ Jaˇliꞈ ehˇ˗eu meh.—Yawˇbaˆ 1:12-19, 22.

11. (a) Saˬdaˬ Yawˇbaˆ˗ahˇ aˬ jeˬ paˇ jahˇ˗euˬ nga? (b) Yawˇbaˆ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ˗euˬ nga?

¹¹ Saˬdaˬ neh jahˇ˗euˬ yaw doeˇ teu myaˆ tehꞈ maˬ ngeuˇ˗a siˬ. Saˬdaˬ Miˬyehˇ˗ahˇ “nymˬ˗mˇ nawˇ aˬ yawꞈ˗euˬ gʼawˇ mawˇ˗ahˇ laˆ tahˬ laˆ naˇ nehˬ law nmˇ˗aˬ, nawˬ˗euˬ myahˆ kʼeh tuˆ ni aˬ yawꞈ nawˬ˗ahˇ yaˬ kʼehˇ yaˬ tehꞈ˗a” lehˇ paˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ, Saˬdaˬ Yawˇbaˆ˗ahˇ kʼaˆ dui dui˗eu naˇ gawˇ bi naˇ laˇ˗euˬ meh. (Yawˇbaˆ 2:5, 7) Ehˇ kʼawꞈ, Yawˇbaˆ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ maˬ peuˬ˗a. Aˬ yawꞈ “shiˇ ngeh keuˆ ni iˬ baˇ maˬ mˇ” lehˇ ehˇ˗eu meh.—Yawˇbaˆ 27:5.

12. Saˬdaˬ jaˬ myawꞈ˗a lehˇ Yawˇbaˆ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ˗euˬ nga?

¹² Yawˇbaˆ Saˬdaˬ neh ja bu˗euˬ jeˬ˗ahˇ maˬ siˬ nya˗eu uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ kʼoeˇ taˆ shaˬ zahˬ aˬ jeˬ miˇ neh teu myaˆ myaˆ˗ehˇ keuˆ le˗eu lehˇ kʼawꞈ maˬ siˬ nya˗a. Yeˬhawˇbaˬ jahˇ nya lehˇ noeˬ˗eu meh. (Yawˇbaˆ 6:4; 16:11-14) Aˬ jeˬ lehˇ gʼeh kʼawꞈ, Yawˇbaˆ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ maˬ peuˬ˗a. Heu gaˇ haw ngeh, Yawˇbaˆ Miˬyehˇ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu muiˬ laˇ˗eu jeˬ jaˆ˗eu miˇ neh cawˬ˗eu maˬ ngeuˇ˗ehˇ, Miˬyehˇ˗ahˇ gaˬ˗eu miˇ neh cawˬ˗eu lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Teu miˇ neh, Saˬdaˬ ja bu˗eu jeˬ heu dawˬ tawˆ luꞈ jaˬ myawꞈ pyeuꞈ meh.

13. Yawˇbaˆ Miˬyehˇ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu heu, aˬ jeˬ mawˇ laˇ˗euˬ nga?

¹³ Yawˇbaˆ mˬ kʼoeˇ taˆ aˬ jeˬ pyeuꞈ˗euˬ lehˇ maˬ siˬ nya kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗awˇ, Saˬdaˬ yaw haiˬ˗a lehˇ mˇ mawˇ˗euˬ meh. Teu miˇ neh, Yeˬhawˇbaˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu cawˬ heu gʼaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ biꞈ˗euˬ meh.—Yawˇbaˆ 42:12-17.

Saˬdaˬ nawˬ˗ahˇ jiˇ ja bu

14, 15. Saˬdaˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ aˬ jeˬ lehˇ ja bu˗eu nga?

¹⁴ Yawˇbaˆ˗ahˇ pyeuꞈ laˇ˗euˬ jeˬ, aˬ dui dzaw geuꞈ duˬ pyeuꞈ meh. Nymˬ˗mˇ kʼawꞈ, Saˬdaˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu deuˬ˗ahˇ, yawˬ ha˗ahˇ muiˬ laˇ˗eu jeˬ jaˆ˗eu miˇ neh mˇ˗eu tehꞈ meh lehˇ ja bu˗eu meh. Yawˇbaˆ 2:4-ahˇ, “tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ yawˬ ha˗euˬ uˬ kʼawˇ ya buˬ˗iˇ ni yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ byehˇ dzeh coeˬ tehꞈ˗a” lehˇ Saˬdaˬ ehˇ˗eu teu naˇ, Yawˇbaˆ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ ja bu˗eu maˬ ngeuˇ˗a. Yawˬ gʼaˬ na luꞈ yawˬ ha˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ noeˬ keuˆ nga lehˇ ja bu˗eu meh. Yawˇbaˆ shiˇ˗euˬ myahˇ laˇ kʼawꞈ, Saˬdaˬ Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu aˬ dui˗ahˇ ja bu luꞈ˗a siˬ. Teu miˇ neh, Dawˬdaˬ 27:11-ahˇ “ngaˬ li˗oˇ, zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ ahˇ˗eu tsawˇ haˬ bi pyeuꞈ laˇ˗awˬ. Ngaˇ laˬ kʼaˬ cehˇ ma. Ngaˬ˗ahˇ ja doeˇ mawꞈ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ ngaˇ ngehˬ kʼoꞈ tmˇ kʼoꞈ nehˬ nya tehꞈ˗a” lehˇ, Yeˬhawˇbaˬ ehˇ˗eu meh.

¹⁵ Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ dawˬ naˇ haˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu cawˬ pyeuꞈ naˇ, Saˬdaˬ jaˬ myawꞈ˗a lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Miˬyehˇ nehˬ˗ehˇ cawˬ˗eu gʼaˇ duˬ, nawˬ˗euˬ dehꞈ ziˇ gʼawˬ mya jeˬ˗ahˇ ya laˆ paˇ kʼawꞈ, heu˗aˬ, nawˬ neh kʼaˇ noeˬ tsehˆ haw˗euˬ jeˬ laꞈ kʼoeˇ neh, muiˬ dzehˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Noeˬ tsehˆ˗eu jeˬ heu naˇ, aˇ yeˇ huiˬ dui dui meh. Dehꞈ ziˇ˗ahˇ shaˬ zahˬ puˬ le naˇ, nawˇ Miˬyehˇ˗ahˇ saˇ jaˇ maˬ paˇ ziꞈ meh lehˇ Saˬdaˬ ehˇ˗eu miˇ neh. Aˬ dui Miˬyehˇ˗ahˇ saˇ jaˇ bi peuˬ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ yawꞈ yaw myaˬ jeˬ˗ahˇ zmˬ˗awˇ lawˬ haw˗eu meh. Aˬ yawꞈ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ˗eu nga?

16. (a) Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ byehˇ dzeh ni, Saˬdaˬ aˬ jeˬ jeˇ jahˇ˗eu nga? (b) Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ byehˇ dzeh ni, Saˬdaˬ nawˬ˗ahˇ aˬ geu jeˬ neh lawˬ haw laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?

¹⁶ Miˬyehˇ nehˬ˗ehˇ bi gʼawˬ iˇ˗eu gʼaˇ duˬ, Saˬdaˬ gʼawˬ mya jeˬ˗ahˇ zmˬ meh. Aˬ yawꞈ “tsawˇ haˬ˗ahˇ kawꞈ sehꞈ dzaˬ˗eu lehˇ joeˬ joeˬ˗ehˇ cah˗eu aˇ laˬ jaˬ shiˇ”˗ahˇ duˇ meh. (1 Beˬtuˆluˆ 5:8) Teu miˇ neh, nawˇ Jaˇliꞈ dzaw˗awˇ ya siˬ nya˗euˬ jeˬ˗ahˇ mˇ caw luꞈ gaˇ, cawˬ hawˇ˗eu nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ, maˬ ngeuˇ naˇ aˬ cawˬ laˆ tsoeˬ laˇ ngeh taˬ zahˬ leˇ. Toˆ˗ehˇ ya puˬ ngeh, yaw doeˇ jahˇ laˇ nya lehˇ noeˬ tehꞈ˗a.a (Yoˇhaˬ 15:19, 20) Kʼoeˇ naˇ, Saˬdaˬ “yaw shehꞈ bya˗eu mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ jahˇ geuꞈ”˗awˇ, aˬ dui˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ dawˬ maˬ bi naˇ haˬ˗eu lehˇ muˇ juˇ juˇ laˇ˗eu meh. (2 Gawˇliˬtu 11:14) Saˬdaˬ aˬ dui˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ byehˇ dzeh ni lawˬ haw˗eu nyaˆ taꞈ tiˬ jeˬ naˇ, Miˬyehˇ gaˇ mˇ˗eu maˬ geuˇ nya lehˇ bi noeˬ laˇ˗eu heu meh.—Dawˬdaˬ 24:10.

Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ

17. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ ni, aˬ jeˬ caw ba nehˬ˗eu nga?

¹⁷ Saˬdaˬ jaˬ myawꞈ˗a lehˇ bi siˬ duˬ mawꞈ naˇ, aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ dawˬ ya naˇ haˬ meh. Ehˇ dawˬ naˇ haˬ˗eu deuˬ pyeuꞈ nya ni, aˬ jeˬ caw ba nehˬ˗eu nga? ‘Naw maꞈ˗euˬ nui ma, gʼawˇ mawˇ, saꞈ laˇ dawˬ tawˆ luꞈ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ˗awˬ’ lehˇ Jaˇliꞈ ehˇ˗eu meh. (Dawˬmehˬmehˬ˗eu 6:5) Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ˗eu heu naˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ gaˬ˗eu miˇ neh meh. Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ˗eu jeˬ ngehˬ˗ehˇ myaˬ laˇ naˇ ngehˬ˗ehˇ, aˬ yawꞈ kʼaˇ ehˇ˗eu jeˬ˗ahˇ mˇ mawꞈ laˇ meh. “Aˬ dui Miˬyehˇ˗ahˇ gaˬ˗eu lehˇ ehˇ˗eu kʼoeˇ˗aˬ, aˬ yawꞈ˗euˬ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ gaˇ ehˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ˗euˬ dawˬ˗aˬ, aˬ dui maˬ caw teh nya paˬ˗ehˇ shaˬ˗eu jeˬ maˬ ngeuˇ˗a” lehˇ Yoˇhaˬ neh boꞈ taˬ˗euˬ meh.—1 Yoˇhaˬ 5:3.

18, 19. (a) Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ mehˬ shi yaw bahˬ jeˬ, aˬ jeˬ jeˇ jaˆ˗eu nga? (b) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui maˬ mˇ nya˗eu jeˬ˗ahˇ mˇ lehˇ maˬ kʼehˇ˗a lehˇ, aˬ dui aˬ joˆ˗ehˇ siˬ nya˗eu nga?

¹⁸ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ mehˬ shi bahˬ˗eu jeˬ aˬ jeˬ jeˇ jaˆ˗eu nga? Yaw jeˬ ma jeˬ tiˬ hmˬ na, oeˬ coeˇ oeˬ bawˬ laꞈ kʼoeˇ “Yeˬhawˇbaˬ bye˗eu jeˬ˗ahˇ bye˗awˬ” lehˇ boꞈ taˬ gaˇ haw˗awˬ. Nawˇ haw dahˬ beh ngeh, yaw kʼaˆ˗ehˇ bahˬ˗eu jeˬ maˬ ngeuˇ nga lehˇ noeˬ˗eu paˬ. Ehˇ kʼawꞈ, Jaˇliꞈ˗ahˇ gui˗awˇ yaw muiˬ˗ehˇ shaˇ noeˬ haw ngeh, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ zahˇ dawˬ laꞈ kʼoeˇ ahˇ˗eu zaˬ siˬ nui gahˇ˗ahˇ gʼoˆ shaw nya laˇ tehꞈ˗a. Kʼoeˇ naˇ, nawˬ˗euˬ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ tiˬ jeˬ na ya laˆ paˇ nya lehˇ kʼawꞈ noeˬ laˇ˗eu paˬ. Tiˬ poˆ na laˆ paˇ˗eu yaw shaˬ kʼawꞈ nawˇ laˆ paˇ naˇ, Miˬyehˇ˗euˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu cawˬ pyeuꞈ˗awˇ, laˬ kʼaˬ cehˇ nui saˇ oꞈ˗eu jeˬ za meh. (Iˇsaˬyaˇ 48:17, 18) Aˬ dui laˆ paˇ nya meh lehˇ, aˬ joˆ˗ehˇ siˬ nya˗eu nga?

¹⁹ Aˬ dui maˬ mˇ nya˗eu jeˬ˗ahˇ mˇ lehˇ Yeˬhawˇbaˬ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ kʼehˇ˗a. (Dawˬmehˬmehˬ˗eu 30:11-14) Aˬ yawꞈ maˇ diˇ gʼoeˇ˗eu cawˬ pyeuꞈ meh. Aˬ dui˗euˬ mawˇ do˗ahˇ aˬ dui naˆ maˬ tseˇ siˬ nya˗awˇ, aˬ dui˗euˬ gʼaˬ baˬ˗eu tsahˇ hawˇ˗eu gʼaˬ kʼaˆ˗eu tsahˇ˗ahˇ kʼawꞈ siˬ nya˗eu meh. (Ja ceuˬ 103:14) Pawˇluˆ aˬ dui˗ahˇ “Miˬyehˇ˗aˬ, saˇ jaˇ ziꞈ dui dui˗awˇ, naw maꞈ maˬ kamˬ coeˇ˗eu muˇ juˇ juˇ˗eu jeˬ maˬ bi keuˆ le˗a. Naw maꞈ kʼoeˇ taˆ muˇ juˇ juˇ˗eu jeˬ keuˆ le ngeh, kamˬ coeˇ ni aˬ yawꞈ gʼaˬ biꞈ nehˬ laꞈ˗awˇ, buˬ˗iˇ nya˗eu gaˇ ma shaˇ dahˇ nehˬ laꞈ tehꞈ˗a” lehˇ gʼaˬ biꞈ nehˬ laꞈ˗eu meh. (1 Gawˇliˬtu 10:13) Yaw tsaˬ jeˬ˗ahˇ mˇ nya ni, Yeˬhawˇbaˬ aˬ myah luꞈ gʼaˬ biꞈ laꞈ meh lehˇ aˬ dui jah nya meh. Nawˇ shaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ ngeh, kamˬ coeˇ ni aˬ myah luꞈ naˆ maˬ tseˇ kʼaˆ˗eu “baoˬ” biꞈ nehˬ laꞈ meh. (2 Gawˇliˬtu 4:7) Pawˇluˆ Yeˬhawˇbaˬ neh caw ba nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ yaw myaˬ poˆ za ngeh, aˬ geu jeˬ keuˆ leˬ maˬ kaˬ, aˬ yawꞈ “neh ngaˬ˗ahˇ biꞈ laꞈ˗euˬ baoˬ˗ahˇ gʼoe˗awˇ ciˬ daˬ coeˇ ma” lehˇ ehˇ˗eu meh.—Piˇliˇpiˆ 4:13.

Miˬyehˇ gaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ gaˬ nya ni dzaw

20. Aˬ jeˬ jeˇ dzaw geuꞈ˗eu jeˬ jaˆ˗awˇ, aˬ jeˬ miˇ neh ya dzaw geuꞈ nga?

²⁰ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ pyeuꞈ mawꞈ naˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ mehˬ shi yaw bahˬ jeˬ˗ahˇ maˬ mˇ ni ya byehˇ meh. Teu tehꞈ˗ehˇ maˬ gʼaˬ˗a siˬ. (Loˇmaˆ 12:9) Miˬyehˇ˗euˬ cawˬ˗aˬ, Miˬyehˇ gaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ya gaˬ meh. Gaˇ kawˆ heu Ja ceuˬ 15:1-5-ahˇ ehˇ shaw nehˬ taˬ˗euˬ meh. (Gui.) Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ cawˬ deuˬ, aˬ yawꞈ˗euˬ seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ˗ahˇ ya dzaw geuꞈ˗awˇ, “gʼoeˇ˗eu gaˬ˗eu, laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu, nui saˇ oꞈ˗eu, nui ma gʼawˬ mahˇ ni taˬ˗eu, gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu nui ma ahˇ˗eu, yaw muiˬ jeˬ mˇ˗eu, saˇ jaˇ ziꞈ˗eu, nui nahˬ nui yu ahˇ˗eu, yawˬ ha˗euˬ nui ma˗ahˇ gʼaˬ leˇ˗eu” heu deuˬ˗ahˇ kʼawꞈ ya mˇ mawˇ˗eu meh.—Gaˬlaˬtiˆ 5:22, 23.

21. Miˬyehˇ ya leˇ˗eu seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ ahˇ nya ni, aˬ jeˬ ya jahˇ nga?

²¹ Muiˬ˗eu seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ heu nawˬ˗euˬ laꞈ kʼoeˇ kʼawꞈ ahˇ ni, aˬ joˆ˗ehˇ ya jahˇ˗eu nga? Yeˬhawˇbaˬ aˬ jeˬ jeˇ˗ahˇ ya leˇ˗eu nga lehˇ siˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ, yawˬ jawˇ na luꞈ Jaˇliꞈ gui˗awˇ Jaˇliꞈ ya dzaw˗eu meh. (Iˇsaˬyaˇ 30:20, 21) Nawˇ teu loꞈ˗ehˇ jahˇ naˇ, nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ˗eu jeˬ myaˬ laˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ ehˇ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ mawꞈ laˇ˗eu meh.

22. Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ naˇ, aˬ jeˬ muiˬ˗eu nga?

²² Nawˬ˗euˬ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ dehꞈ paˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ heu, moeˬ tsoeˬ yaw oeˇ lehˆ dzeh˗awˇ, yaw shuiꞈ dm paˇ gaˇ sheu cehˆ nya˗eu meh. Jaˇliꞈ˗ahˇ “nui ma yaw oeˇ” lehˆ dzeh˗awˇ, “nui ma yaw shuiꞈ” ya dm paˇ meh lehˇ ehˇ˗eu meh. (Gawˇlawˇsehˇ 3:9, 10) Dehꞈ paˇ˗eu hawˇ˗eu Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, yaw awˬ maˬ ngeuˇ˗a. Ehˇ kʼawꞈ, Miˬyehˇ “guiˬ lahˬ” biꞈ ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ meh. (Ja ceuˬ 19:11) Saˬdaˬ jaˬ myawꞈ˗a lehˇ bi siˬ duˬ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ˗awˬ. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu heu naˇ, mehˬ hu paw˗euˬ laꞈ sawˬ˗ahˇ geuꞈ mawꞈ˗eu miˇ neh maˬ ngeuˇ˗ehˇ, Miˬyehˇ˗ahˇ gaˬ˗eu miˇ neh mˇ˗eu jeˬ bi pyeuꞈ˗awˬ. Toˆ˗ehˇ naˇ, nawˇ Miˬyehˇ˗euˬ cawˬ maˇ diˇ pyeuꞈ nya meh.