Aˬ jeˬ miˇ neh aˇ poeˬ ya taˬ baw˗awˇ, guiˬ lahˬ ya huiˬ˗eu nga?

1. Yeˬsuˇ neh coiˬ doi naˇ gawˇ laˆ taˬ nehˬ˗euˬ Saˬmaˬliˆ tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ, guiˬ lahˬ huiˬ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ˗euˬ nga?

Coiˬ doi naˇ˗eu zaˬ yo aˬ li tseˇ gʼaˬ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ tiˬ gʼaˬ˗iˬ maˬ laˆ taˬ nehˬ nya˗eu miˇ neh, nui ma cawˆ˗awˇ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ maˬ jaˆ ni shaˬ luꞈ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ tiˬ nah aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬsuˇ˗ahˇ gaˇ mahˇ kaˬ gaˇ neh ya mawˇ˗awˇ, naˇ gawˇ deuˬ˗ahˇ laˆ taˬ nya meh lehˇ ya gaˬ haw˗euˬ miˇ neh, caw ba nehˬ nya meh lehˇ jah˗awˇ, “Yeˬsuˇ˗oˇ, Sahˬpaˬ˗oˇ, nga maꞈ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ nehˬ laꞈ˗awˬ” lehˇ guˇ˗euˬ loꞈ˗ehˇ, Yeˬsuˇ jiˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ laˆ taˬ nehˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬsuˇ neh gʼawˬ shaˬ gaˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ˗eu yaw duˬ baw meh. Ehˇ kʼawꞈ guiˬ lahˬ huiˬ miˇ˗a lehˇ noeˬ˗eu tehꞈ˗ehˇ maˬ noeˬ ni, maˇ diˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eub lehˇ mˇ doˆ laꞈ˗euˬ naˇ tiˬ gʼaˬ tehꞈ meh. Teu gʼaˬ˗aˬ, Saˬmaˬliˆ tsawˇ haˬ pyeuꞈ˗awˇ, “Miˬyehˇ˗euˬ guiˬ lahˬ˗ahˇ ja ceuˬ”˗awˇ guiˬ lahˬ huiˬ˗eu meh.—Luˇkaꞈ 17:12-19.

2-3. (a) Tiˬ poˆ na aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh aˇ poeˬ maˬ taˬ baw˗awˇ guiˬ lahˬ huiˬ˗eu ngehˇ nya˗eu nga? (b) Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ jeˇ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ haw˗eu nga?

² Aˬ dui kʼawꞈ Saˬmaˬliˆ tsawˇ haˬ teu gʼaˬ loꞈ˗ehˇ aˬ cawˬ aˬ dui˗ahˇ mˇ muiˬ nehˬ ngeh, aˬ dui guiˬ lahˬ huiˬ nehˬ mawꞈ˗eu ma. Ehˇ kʼawꞈ tiˬ poˆ na˗aˬ, aˬ dui ngehˬ˗eu jeˬ hawˇ˗eu mˇ˗eu jeˬ neh guiˬ lahˬ maˬ huiˬ ni ngehˇ nya meh.

³ Aˬ dui heu kawˆ˗ahˇ ngehˬ˗eu jeˬ hawˇ˗eu mˇ˗eu jeˬ neh aˇ poeˬ taˬ baw˗awˇ guiˬ lahˬ huiˬ˗eu heu naˇ, aˬ jeˬ miˇ neh aˇ yeˇ huiˬ˗eu lehˇ ya siˬ˗awˇ, Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ guiˬ lahˬ˗ahˇ maˬ ngehˇ˗eu tiˬ gʼaˬ na˗euˬ gaˇ kawˆ hawˇ˗eu guiˬ lahˬ˗ahˇ maˬ noeˬ mawˇ˗eu tiˬ gʼaˬ na˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ haw˗eu uˬ taꞈ, aˇ poeˬ taˬ baw˗awˇ guiˬ lahˬ huiˬ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ nya nga lehˇ jiˇ paˇ haw ma.

Aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh aˇ poeˬ taˬ baw˗awˇ guiˬ lahˬ huiˬ˗eu nga?

4-5. Aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh aˇ poeˬ taˬ baw˗ahˇ guiˬ lahˬ ya huiˬ˗eu nga?

⁴ Yeˬhawˇbaˬ naˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ, aˬ dui kʼaˇ dzaw geuꞈ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu gʼaˬ pyeuꞈ meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ nui kʼahˇ shiˇ ni mˇ˗eu deuˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ biꞈ˗eu heu naˇ, aˇ poeˬ taˬ baw˗eu lehˇ bi siˬ˗eu tiˬ jeˬ pyeuꞈ meh. (2 Saˬmeuˬlaˆ 22:21; Ja ceuˬ 13:6; Maꞈtehˬ 10:40, 41) Jaˇliꞈ aˬ dui˗ahˇ ‘Miˬyehˇ gaˬ dui dui˗eu zaˬ deuˬ loꞈ˗ehˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ duˇ laˇ ni leh jeh˗awˬ’ lehˇ gʼaˬ biꞈ taˬ˗euˬ meh. (Eˇpeˇsu 5:1) Teu miˇ neh aˬ dui aˇ poeˬ taˬ baw˗awˇ, guiˬ lahˬ huiˬ˗eu heu naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ mawꞈ˗eu miˇ neh ya bi pyeuꞈ˗eu meh.

⁵ Aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh aˇ poeˬ taˬ baw˗awˇ guiˬ lahˬ huiˬ mawꞈ˗eu nyaˆ taꞈ tiˬ kawˆ naˇ, yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ cawˬ aˬ dui neh mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw ngaˇ˗a lehˇ aˬ dui ya siˬ ngeh, aˬ dui˗ahˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu loꞈ˗ehˇ, aˬ cawˬ neh mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ aˬ dui aˇ poeˬ taˬ baw˗eu lehˇ bi siˬ ngeh jiˇ, aˬ cawˬ kʼawꞈ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu meh. Tiˬ gʼaˬ paˬ aˬ dui˗ahˇ caw ba˗awˇ, aˬ dui loˬ dui dui luꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ biꞈ ngeh, aˬ dui aˬ yawꞈ neh biꞈ˗euˬ jeˬ teu˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw dui dui˗eu lehˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ siˬ leˇ naˇ, nyiˬ gʼaˬ yaw kaˬ gʼoeˇ dzehˬ laˇ˗eu meh.

6. Guiˬ lahˬ huiˬ˗eu dawˬ pyuˇ kʼoeˇ taˆ shuiˇ neh aˇ boꞈ aˇ yehˆ yehˆ daˆ taˬ˗euˬ nehˬ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ duˇ leˇ˗eu nga?

⁶ Aˬ dui aˇ poeˬ taˬ baw˗awˇ guiˬ lahˬ huiˬ˗eu heu naˇ, poeˬ dui lawˬ dui dui˗eu meh. Jaˇliꞈ˗ahˇ “Gaˇ kawˆ shawˇ jehˆ ni ja duˬ ja mawˇ nehˬ nya˗eu jeˬ˗aˬ, pyuˇ kʼoeˇ taˆ shuiˇ neh aˇ boꞈ aˇ yehˆ yehˆ daˆ taˬ˗euˬ gaˇ duˇ tehꞈ˗a” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. (Dawˬdaˬ 25:11) Pyuˇ kʼoeˇ taˆ shuiˇ neh aˇ boꞈ aˇ yehˆ yehˆ daˆ taˬ˗euˬ teu, aˇ naˆ ni aˇ poeˬ baw paˬ nga. Nawˇ laꞈ sawˬ teu˗ahˇ za naˇ, aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh laˇ nya? Nawˬ neh ngehˬ˗euˬ dawˬ kʼawꞈ laꞈ sawˬ teu hmˬ loꞈ˗ehˇ aˇ poeˬ baw˗eu meh. Pyuˇ kʼoeˇ taˆ shuiˇ neh aˇ boꞈ aˇ yehˆ yehˆ daˆ taˬ˗euˬ heu, byoˆ iˇ˗eu maˬ baw˗eu loꞈ˗ehˇ, nawˬ neh tiˬ gʼaˬ paˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗awˇ, guiˬ lahˬ huiˬ nehˬ˗euˬ dawˬ teu jiˇ ni, aˬ yawꞈ˗euˬ nui ma˗ahˇ zawˇ leˇ˗awˇ tiˬ ziˇ noeˬ taˬ nya˗eu meh.

Aˬ yawꞈ maꞈ guiˬ lahˬ˗ahˇ maˬ ngehˇ

7. Ja ceuˬ 27:4-ahˇ haw ngeh, Daˬbiˇ hawˇ˗eu ja ceuˬ sahˬ boꞈ boꞈ˗euˬ nui deuˬ, guiˬ lahˬ aˬ joˆ˗ehˇ huiˬ˗euˬ nga?

⁷ Gaˇ hu˗euˬ Miˬyehˇ gaˇ mˇ zaˬ gʼawˬ mya gʼaˬ, guiˬ lahˬ˗ahˇ maˬ ngehˇ˗a. Teu laꞈ kʼoeˇ neh tiˬ gʼaˬ naˇ Daˬbiˇ meh. (Ja ceuˬ 27:4-ahˇ gui.) Daˬbiˇ muiˬ˗eu shawˇ˗eu uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu lehˇ ngehˬ˗eu jeˬ hawˇ˗eu mˇ˗eu jeˬ neh bi mawˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ tsoˆ˗eu gʼaˇ duˬ, pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ gʼawˬ mya ni damˬ˗euˬ meh. Aˬsaˆ˗euˬ oeˬ paˬ oeˬ ma deuˬ jiˇ, ja ceuˬ˗eu caˇ dawˬ boꞈ˗awˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ neh boꞈ˗euˬ laꞈ kʼoeˇ neh tiˬ bymˇ naˇ, Miˬyehˇ˗ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ˗eu hawˇ˗eu aˬ yawꞈ neh mˇ˗euˬ “zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu” jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu dawˬ caˇ pyeuꞈ meh. (Ja ceuˬ 75:1) Heu gaˇ haw ngeh Daˬbiˇ hawˇ˗eu Aˬsaˆ˗euˬ oeˬ paˬ oeˬ ma deuˬ, Miˬyehˇ neh biꞈ nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ aˇ naˆ ni aˇ poeˬ taˬ baw˗awˇ, guiˬ lahˬ huiˬ˗eu nga lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Nawˇ tawˇ neh Ja ceuˬ˗eu sahˬ boꞈ boꞈ˗euˬ teu deuˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ nya meh laˬ?

8-9. Pawˇluˆ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗awˇ guiˬ lahˬ huiˬ nehˬ˗euˬ nga, mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh leˇ paˬ nga?

⁸ Kuiˇ laꞈ Pawˇluˆ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu lehˇ, aˬ yawꞈ ngehˬ gaˇ haw ngeh siˬ laˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ Miˬyehˇ˗ahˇ aˬ myah luꞈ mehˇ nmˇ teu deuˬ biꞈ laꞈ˗euˬ guiˬ lahˬ huiˬ miˇ˗a lehˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗awˇ, teu deuˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ yawꞈ˗euˬ mehˬ shi mehˇ nmˇ teu deuˬ aˇ naˆ ni aˇ yeˇ huiˬ˗eu lehˇ bi siˬ˗eu meh. Gaˇ kawˆ heu Pawˇluˆ neh Loˇmaˆ 16:1-15-ahˇ mehˇ nmˇ 27 gʼaˬ˗euˬ tsawˇ myahˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗awˇ, Biˇgiˇla hawˇ˗eu Aˬguˇla aˬ nyaꞈ˗ahˇ myaˬ ni ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ gaˇ haw ngeh siˬ laˇ˗eu meh. Teu naˇ aˬ yawꞈ nyaꞈ aˬ yawꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ “gʼawˇ mawˇ shiˇ dah tsaˇ˗i caw ba nehˬ”˗euˬ miˇ neh meh. Kʼoeˇ uˬ taꞈ Pawˇluˆ aˬ yawꞈ˗ahˇ hawˇ˗eu ‘mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ caw ba nehˬ˗euˬ’ Piˇbeˬ˗ahˇ jiˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗awˇ, gaˇ mˇ˗eu leh jeh˗eu mehˇ nmˇ teu deuˬ˗ahˇ jiˇ ja ceuˬ taˬ˗euˬ meh.—Loˇmaˆ 16:1-15.

⁹ Pawˇluˆ mehˇ nmˇ deuˬ maˬ byah kuꞈ˗eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ meh lehˇ siˬ nya˗eu meh. Teu miˇ neh Pawˇluˆ Loˇmaˆ meuˬ˗ahˇ jawˇ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ boꞈ nehˬ˗euˬ sahˬ boꞈ laꞈ kʼoeˇ jiˇ leˇ jawˬ˗ehˇ, mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ yaw muiˬ jeˬ˗ahˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ meh. Mehˇ nmˇ teu deuˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ sahˬ boꞈ teu gui ngeh, gʼaˬ aˇ naˆ ni ahˇ leˇ paˬ nga lehˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Teu baˬ da neh aˬ yawꞈ maꞈ Pawˇluˆ˗ahˇ gʼoeˇ dui dui leˇ˗eu yaw duˬ baw meh. Nawˇ nawˬ˗euˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ neh ngehˬ˗awˇ mˇ˗euˬ yaw muiˬ jeˬ˗ahˇ, aˇ poeˬ taˬ baw˗awˇ guiˬ lahˬ huiˬ ma loˇ?

10. Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu gaˇ neh, aˬ dui aˬ jeˬ dzaw geuꞈ nya˗eu nga?

¹⁰ Yeˬsuˇ neh aˇ muˇ tiˬ muˇ na˗ahˇ bi boꞈ gʼeh˗euˬ sahˬ boꞈ˗ahˇ haw ngeh, Yeˬsuˇ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ neh mˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw ngaˇ˗a lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Yeˬsuˇ Saˬdiˬlehˇ meuˬ˗ahˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ, “Nawˇ mˇ luꞈ˗eu jeˬ ngaˇ siˬ nya ma. Nawˬ˗euˬ gʼoeˇ˗eu gaˬ˗eu jeˬ, nawˬ˗euˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu jeˬ, nawˬ neh Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ˗euˬ jeˬ hawˇ˗eu, nawˬ neh oˇ dzeuˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ ngaˇ siˬ nya ma. Yaw beh naˆ maˬ tseˇ nymˬ˗mˇ nawˇ mˇ luꞈ shaˇ luꞈ˗eu gaˇ kawˆ ngaˇ siˬ nya ma” lehˇ ngehˬ dahˬ beh taˬ˗euˬ meh. (Pah mehˬ˗eu 2:19) Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ yaw beh naˆ maˬ tseˇ leh jeh nga lehˇ ehˇ˗euˬ tehꞈ maˬ ngeuˇ˗a, aˬ yawꞈ maꞈ laꞈ kʼoeˇ yaw muiˬ jeˬ bi mˇ˗eu seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ gʼawˬ mya jeˬ ahˇ nga lehˇ jiˇ ja ceuˬ nehˬ˗euˬ meh. Yeˬsuˇ teu gaˇ˗euˬ tiˬ gʼaˬ na˗ahˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ˗euˬ kʼawꞈ, sahˬ boꞈ teu aˇ dahˬ beh gaˇ hawˇ˗eu aˇ saˬ saˬ leˇ gaˇ, gʼaˬ biꞈ˗eu dawˬ ngehˬ taˬ˗euˬ meh. (Pah mehˬ˗eu 2:25-28) Aˇ muˇ˗euˬ uˬ duˬ pyeuꞈ˗eu Yeˬsuˇ˗euˬ aˇ yaˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Aˬ yawꞈ aˬ dui neh mˇ nehˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ, guiˬ lahˬ maˬ huiˬ kʼawꞈ za meh. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬsuˇ toˆ˗ehˇ maˬ gʼeh˗eu uˬ taꞈ, aˬ dui neh mˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu meh. Aˬ yawꞈ naˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ dzaw geuꞈ dui dui paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh.

Aˬ yawꞈ maꞈ aˇ poeˬ maˬ taˬ baw

11. Heˬbyehˇ 12:16-ahˇ haw ngeh, Iˇsawˇ aˬ yawꞈ neh za taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ haw˗eu nga?

¹¹ Nui ma nyiˇ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu tiˬ jeˬ naˇ, Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ tiˬ gʼaˬ na˗aˬ, aˇ poeˬ maˬ taˬ baw˗a, guiˬ lahˬ˗ahˇ maˬ noeˬ mawˇ˗a. Yaw jeˬ ma jeˬ, Iˇsawˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ˗awˇ yaw zeu baw˗eu aˬ da aˬ ma jawˇ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ yaw muiˬ jeˬ teu˗ahˇ aˇ poeˬ maˬ taˬ baw˗a. (Heˬbyehˇ 12:16-ahˇ gui.) Aˬ yawꞈ˗euˬ maˬ muiˬ˗eu nui noeˬ aˬ joˆ˗ehˇ bi mawˇ˗euˬ nga? Iˇsawˇ aˬ li aˬ yuiꞈ˗euˬ aˇ yaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ nyiˇ Yaˬkoˆ˗ahˇ gʼawˬ nyoeˇ dzaˇ uiˇ tiˬ maˬ neh tehꞈ˗ehˇ paˇ dzaˬ˗euˬ meh. (Aˇdahˬbeh˗eu 25:30-34) Aˇ nah hawˇ˗eu Iˇsawˇ teu loꞈ˗ehˇ jahˇ˗euˬ miˇ neh nui ma cawˆ dui dui˗eu meh. Toˆ˗ehˇ pyeuꞈ laˇ˗euˬ teu naˇ, aˬ yawꞈ yawˬ ha neh za taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ maˬ taˬ baw˗eu miˇ neh meh. Teu miˇ neh aˬ yawꞈ aˬ li aˬ yuiꞈ˗ahˇ oꞈ˗eu guiˬ lahˬ maˬ za nya lehˇ toˇ˗eu maˬ tsaˬ˗a.

12-13. Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ aˇ poeˬ aˬ joˆ˗ehˇ maˬ taˬ baw˗euˬ nga, teu miˇ neh aˬ jeˬ pyeuꞈ laˇ˗euˬ nga?

¹² Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ guiˬ lahˬ huiˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu yaw muiˬ gʼawˬ mya ni za˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ Iˇjiˇtuˆ miˇ kʼahˬ laꞈ kʼoeˇ, Shaˬ zahˬ guˆ gaˆ Tseˇ jeˬ bi keuˆ le˗awˇ, zaˬ kʼaˆ geuꞈ luꞈ˗eu Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ˗ahˇ ka doˆ nehˬ˗euˬ meh. Kʼoeˇ uˬ taꞈ, Yeˬhawˇbaˬ Iˬ ma laˆ shaˆ yaw neˇ˗ahˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ sehꞈ˗eu lehˇ teh luꞈ˗eu guiˇ maꞈ deuˬ˗euˬ laꞈ˗ahˇ neh jiˇ ka doˆ nehˬ˗euˬ meh. Teu ngeh Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ gʼaˬ leˇ˗euˬ dawˬ caˇ caˇ caˇ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ ja ceuˬ dui dui˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ aˬ myah luꞈ guiˬ lahˬ huiˬ ngaˇ laˬ?

¹³ Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ nyaˆ taꞈ shaˬ zahˬ tiˬ jeˬ˗ahˇ paˇ ya tahˬ puˬ ngeh, aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬhawˇbaˬ neh mˇ nehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ ngehˇ˗euˬ uˬ taꞈ, aˇ poeˬ maˬ taˬ baw ni gʼeh˗eu meh. (Ja ceuˬ 106:7) Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ aˬ jeˬ jahˇ˗euˬ nga? Jaˇliꞈ˗ahˇ “Aˬ yawꞈ maꞈ nui ma cawˆ laˇ˗awˇ, Moˇseˬ hawˇ˗eu Aˬloˬ˗ahˇ iˬ baˇ taˬ˗euˬ meh” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Maˇ diˇ naˇ aˬ yawꞈ nyaꞈ˗ahˇ iˬ baˇ taˬ˗eu teu, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ taˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. (Doˆ˗iˇ˗eu 16:2, 8) Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ neh mˇ nehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ aˇ poeˬ maˬ taˬ baw˗eu miˇ neh, nui ma cawˆ dui dui˗eu meh. Teu miˇ neh Miˬyehˇ Iˇsaˬleˬlaˆ heu shehˆ laꞈ kʼoeˇ, Yawˇshuˆ hawˇ˗eu Gaˬlehˆ maˬ ngeuˇ naˇ, dawˬ tawˆ luꞈ bawˇ tsahˬ bawˇ dahˇ˗ahˇ bi shiˇ jiˇ ma lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. (Bawˇtsahˬ 14:22-24; 26:65) Aˬ dui yaw muiˬ deuˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗awˇ, maˬ muiˬ˗eu deuˬ˗ahˇ maˬ ya dzaw geuꞈ ni, aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ paˬ nga lehˇ haw kaˇ˗euˇ.

Nymˬ˗mˇ iˬ nah aˇ poeˬ taˬ baw˗awˇ guiˬ lahˬ huiˬ˗eu

14-15. (a) Nyiˬ dzeˇ zaˬ yaw kaˬ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi siˬ nya˗eu nga? (b) Aˬ da aˬ ma deuˬ zaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ˗eu siˬ nya ni aˬ joˆ˗ehˇ mehˬ nya˗eu nga?

¹⁴ Nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ guiˬ lahˬ huiˬ. Nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ aˇ poeˬ taˬ baw˗awˇ guiˬ lahˬ huiˬ˗eu siˬ nya naˇ, nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ dui dui˗eu meh. Kʼaˬ dzeˇ zaˬ hawˇ˗eu miˬ zaˬ yaw kaˬ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ aˇ poeˬ taˬ baw˗awˇ guiˬ lahˬ huiˬ naˇ ngehˬ˗ehˇ dzehˬ, nyiˬ gʼaˬ˗euˬ yaw kaˬ gʼoeˇ dzehˬ laˇ˗eu uˬ taꞈ, tiˬ gʼaˬ maˬ ngeuˇ naˇ tiˬ gʼaˬ mˇ bahˬ ngeh jiˇ, iˬ baˇ pyehˬ˗eu awˬ dzehˬ laˇ˗eu meh. Miˬ zaˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ naˇ, miˬ zaˬ ngehˬ gaˇ mˇ gaˇ tehꞈ˗ehˇ haw haw˗ehˇ maˬ jawˇ ni, “aˬ yawꞈ˗ahˇ ja ceuˬ˗eu meh.” (Dawˬdaˬ 31:10, 28) Nui gahˇ ahˇ˗eu miˬ zaˬ deuˬ naˇ kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ, nawˬ neh mˇ nehˬ laꞈ˗euˬ teu guiˬ lahˬ huiˬ miˇ˗a lehˇ bi siˬ˗eu meh.

¹⁵ Aˬ da aˬ ma deuˬ, zaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ˗eu siˬ nya ni mehˬ nehˬ ma loˇ? Zaˬ deuˬ nawˬ neh ngehˬ˗awˇ mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ taˬ ngehˇ. Teu miˇ neh nawˇ zaˬ dzaw geuꞈ nya ni, aˬ yawꞈ maꞈ nawˬ˗ahˇ muiˬ˗eu jeˬ mˇ nehˬ laꞈ ngeh, guiˬ lahˬ huiˬ ma lehˇ ehˇ nehˬ˗eu taˬ ngehˇ. Kʼoeˇ naˇ zaˬ˗ahˇ aˬ cawˬ tiˬ jeˬ paˬ biꞈ laꞈ ngeh, nui ma laꞈ kʼoeˇ neh guiˬ lahˬ huiˬ˗awˇ toˆ˗ehˇ jahˇ naˇ, gaˇ dahˇ zawˇ˗ehˇ tsoeˬ˗eu lehˇ siˬ leˇ ni caw ba nehˬ. Yaw jeˬ ma jeˬ, Kehˇliˬ lehˇ kuˇ˗eu zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ ehˇ˗eu, “Ngaˬ ma 32 kʼoꞈ kʼawˆ ngeh yamˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ, zaˬ 3 gʼaˬ˗ahˇ ya cu˗euˬ meh. Ngaˇ 32 kʼoꞈ byah laˇ ngeh, ngaˬ˗ahˇ ngaˬ ma heu shehˆ˗ehˇ gʼeh ngeh aˇ naˆ ni shaˬ˗euˬ maˬ siˬ ngaˇ˗aˇ lehˇ noeˬ nya laˇ˗euˬ meh. Teu miˇ neh ngaˬ ma˗ahˇ ngaˬ ha smˬ mehˇ nmˇ˗euˬ gʼaˇ duˬ mˇ nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ nehˬ˗euˬ ma. Maˬ myahˇ laˇ˗euˬ heu kaˬ˗ahˇ ngaˬ ma ngaˬ˗ahˇ, ngaˬ neh teu ngeh ngehˬ˗euˬ dawˬ teu aˬ yawꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ aˇ poeˬ baw˗eu lehˇ miˇ˗a lehˇ ehˇ˗awˇ, ngaˬ˗euˬ dawˬ teu˗ahˇ tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ noeˬ mawˇ˗eu teu naˇ laˬ kʼaˬ cehˇ nya lehˇ ehˇ˗eu meh.”

16. Aˇ poeˬ taˬ baw˗awˇ guiˬ lahˬ huiˬ˗eu jeˬ heu naˇ, aˬ cawˬ˗ahˇ gʼaˬ aˬ joˆ˗ehˇ biꞈ nya˗eu nga?

¹⁶ Aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ guiˬ lahˬ huiˬ. Aˬ dui mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗awˇ guiˬ lahˬ huiˬ naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ gaˇ duˇ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗eu Hawˇheˬ, aˬ yawꞈ 28 kʼoꞈ kʼawˆ ngeh Bawˬdzaˬnymˇ˗ahˇ maˬ iˇ nya ni, ba la yaw myaˬ siˬ naˇ˗euˬ meh. Bawˬ dzaˬ gaˇ iˇ nya laˇ˗euˬ kʼawꞈ, aˇ muˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ maˬ caw ba nehˬ nya˗a siˬ. Hawˇheˬ ehˇ˗eu “Ngaˬ˗ahˇ aˇ muˇ˗euˬ gaˇ deuˬ˗ahˇ maˬ caw ba nehˬ nya˗eu miˇ neh, tiˬ jeˬ˗iˬ gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ˗eu loꞈ˗ehˇ duˇ nya. Ehˇ kʼawꞈ bawˬ dzaˬ gʼaˬ ngeh mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ ngaˬ nehˬ˗ehˇ ngehˬ cawˬ laˇ˗awˇ, ‘Nawˇ nga pehˬ nymˇ jiˇ dzaw geuꞈ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh guiˬ lahˬ huiˬ dui dui miˇ˗a. Nawˇ siˬ nya ma loˇ, dzeuˇ laꞈ˗euˬ yaw myaˬ kʼoꞈ˗ahˇ, nawˇ dawˬ mehˬ mehˬ gaˇ nga pehˬ nymˇ jiˇ ya leˇ˗eu lehˇ miˇ˗a, nga pehˬ˗ahˇ nui jah gʼaˬ kʼaˆ laˇ dui dui nya’ lehˇ ehˇ˗eu meh. Teu loꞈ˗ehˇ ya gaˬ ngeh, ngaˬ˗euˬ nui ma˗ahˇ zaw laˇ˗awˇ, myaˆ biˇ doˆ le nya. Aˬ yawꞈ˗euˬ dawˬ teu naˇ, teu ngeh ngaˇ loˬ dui dui˗eu jeˬ pyeuꞈ meh.”

17. Gawˇlawˇsehˇ 3:15-ahˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ aˬ joˆ˗ehˇ huiˬ nya˗eu nga?

¹⁷ Nui ma muiˬ˗eu aˬ dui˗euˬ Miˬyehˇ˗ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ nui jah paw˗euˬ dzaˇ biꞈ laꞈ˗euˬ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ dui nui noeˬ nui duˇ, mehˬ bawˬ, paˇ dmˬ, gʼoeˇsaiˇ, dawˬ mehˬ mehˬ˗eu, jw tiˬbiˬ, heu deuˬ˗ahˇ neh za˗eu ma. ‘Heu kawˆ˗aˬ ngaˬ nehˬ˗ehˇ tsaˬ leˇ nya’ lehˇ noeˬ haw maˬ loˇ? Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ aˬ joˆ˗ehˇ huiˬ nya˗eu nga? (Gawˇlawˇsehˇ 3:15-ahˇ gui.) Heu deuˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ, guiˬ lahˬ huiˬ miˇ˗a lehˇ aˬ dui aˬ myah luꞈ aˬ yawꞈ˗ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ nya meh.—Yaˬkoˆ 1:17.

18. Aˬ dui Bawˬdzaˬnymˇ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi siˬ nya˗eu nga?

¹⁸ Kʼoeˇ uˬ taꞈ, aˬ dui Bawˬdzaˬnymˇ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ ngehˬ gʼeh˗awˇ, buˇ coeˆ ni bi jaˆ˗eu heu jiˇ ni Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Aˬ dui aˬ myah luꞈ Bawˬdzaˬnymˬ˗ahˇ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ haw teˬ haw piˇ˗awˇ, laˆ luiˆ laˆ buˇ˗eu ma. Caˆ keu ka paw nyehꞈ tehˬ˗eu deuˬ jiˇ, keu ka deuˬ˗ahˇ yahˇ yahˇ˗ehˇ zmˬ˗eu ma. Aˬ dui Bawˬdzaˬnymˇ˗ahˇ tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ yaw muiˬ˗ehˇ laˆ saˆ naˇ, gʼawˬ myahˇ ni zmˬ nya˗awˇ, tiˬ poˆ tehꞈ˗ehˇ pyuˇ gʼawˬ mya ni maˬ jiˇ˗a. Heu loꞈ˗ehˇ jahˇ˗eu heu naˇ, pyuˇ gʼawˬ mya ni yui nya˗awˇ, miˇ kʼahˬ doe ni Bawˬdzaˬnymˇ tsoˆ gaˇ hawˇ˗eu laˆ muiˬ gaˇ caw ba nya˗eu meh.

19. Aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu heu nyiꞈ dzeˇ zaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ neh aˬ dui aˬ jeˬ ya siˬ˗eu nga?

¹⁹ Aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ leh jeh˗awˇ mˇ luꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ. Aˬ dui tiˬ gʼaˬ paˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ nehˬ ngeh, aˬ yawꞈ maꞈ yawˬ ha˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ haw˗eu jeˬ paˇ˗iˇ nya˗eu meh. Aˬ dui aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu heu nyaꞈ dzeˇ zaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ haw ma. Aˬ yawꞈ nyaꞈ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ nah ga ni yaw gaˆ gaˆ dui dui gaˇ mˇ˗awˇ iˇ kahˇ gʼoꞈ keuˆ laˇ ngeh, juˆ lehˆ ni pyeuꞈ laˇ taˬ˗euˬ meh. Miˬ zaˬ gʼaˬ yaw gaˆ gaˆ dui dui˗eu miˇ neh, pehˇ kʼahˬ dm tuˇ dui dui˗awˇ yuꞈ˗eu meh. Uˬ shawˬ shawˬ laˇ ngeh miˬ zaˬ gʼaˬ, gaˇ heu˗ahˇ maˬ paˇ gʼaˬ leˇ miˇ˗a lehˇ ehˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ tiˬ kʼehˬ naˇ Beˬdeˬlaˆ˗euˬ sahˬ boꞈ laˇ keuˆ˗euˬ meh. Teu laꞈ kʼoeˇ aˬ yawꞈ gaˇ mˇ˗eu leh jeh gaˇ ja ceuˬ taˬ˗awˇ, yawˬ jaw na luꞈ jawˇ duˬ ya yaꞈ paˇ iˇ˗eu teu naˇ, yaw awˬ maˬ ngeuˇ˗a lehˇ nga maꞈ siˬ nya ma lehˇ jiˇ boꞈ taˬ˗euˬ meh. Kʼaˬ dzeˇ zaˬ gʼaˬ ehˇ˗eu “Sahˬ boꞈ teu taꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ gʼaˬ biꞈ˗eu dawˬ teu naˇ, ngaˬ˗euˬ miˬ zaˬ˗euˬ nui ma˗ahˇ zaw leˇ˗awˇ, gaˇ heu maˬ paˇ mˇ coeˇ miˇ˗a lehˇ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ paˇ toˇ ni pyeuꞈ iˇ˗euˬ meh. Teu ngeh neh naˇ, ngaˇ gaˇ heu˗ahˇ neh naˬ shaw ma lehˇ kʼaˇ noeˬ laˇ ngeh, ngaˬ˗euˬ miˬ zaˬ gaˇ heu˗ahˇ mˇ daˆ leꞈ nya ni gʼaˬ biꞈ nehˬ laꞈ˗eu meh.” Mehˇ nmˇ heu nyiꞈ dzeˇ zaˬ aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gaˇ 40 kʼoꞈ mˇ˗euˬ meh.

20. Aˬ dui yawˬ nah na luꞈ aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga, aˬ jeˬ miˇ neh?

²⁰ Aˬ dui yawˬ nah na luꞈ aˇ poeˬ taˬ baw˗awˇ guiˬ lahˬ huiˬ˗eu lehˇ mˇ mawˇ luꞈ˗uˇ. Nymˬ˗mˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ aˇ poeˬ maˬ taˬ baw˗eu guiˬ lahˬ˗ahˇ maˬ noeˬ mawˇ˗eu deuˬ myaˬ˗eu miˇ neh, aˬ dui ngehˬ jeˬ mˇ jeˬ tiˬ gʼaˬ paˬ˗ahˇ shaˬ zahˬ daˬ coeˇ ni caw ba nehˬ meh. Aˬ dui guiˬ lahˬ huiˬ˗euˬ heu naˇ, cawˬ cawˬ daˆ leꞈ nya ni caw ba˗eu uˬ taꞈ, aˇ yeˇ huiˬ˗eu jeˬ naˇ Aˬda Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ ni jiˇ caw ba nehˬ˗eu meh.