Nui nahˬ nui yu ahˇ˗eu jeˬ—Aˬ dui˗ahˇ gaˇ dahˇ aˬ joˆ˗ehˇ tsoeˬ˗eu nga?

Saˬlaˇa ehˇ˗eu “aˬ myah myah naˇ ngaˇ zawˇ˗ehˇ shaꞈ dawˇ˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗awˇ, yawˬ haˇ yawˬ ha nui kʼaˬ maˬ tsmˬ ni gʼeh˗eu miˇ neh, aˬ tehˬ tehˬ˗eu deuˬ nehˬ˗ehˇ maˬ ehˇ, do do˗ehˇ dawˬ kʼaˆ ngehˬ˗eu deuˬ nehˬ˗ehˇ maˬ ehˇ, yawˬ haˇ yawˬ ha aˇ dzehˬ˗ehˇ nui kʼaˬ tsmˬ˗eu deuˬ nehˬ˗ehˇ maˬ ehˇ, yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ jawˇ mawꞈ nya. Ehˇ kʼawꞈ ngaˇ nahˬ yu ni gʼeh˗awˇ, taˬ aw˗eu deuˬ nehˬ˗ehˇ ya jawˇ ngeh nui ma saˇ miˇ˗a. Ngaˇ toˆ˗ehˇ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ ngaˬ˗euˬ nui ma laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ hawˇ˗eu ngaˬ˗euˬ shaˬ zahˬ ja nehˬ peuˬ˗eu ma. Ngaˬ˗euˬ gʼoeˇ˗eu cawˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ teu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu meh.”

Saˬlaˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ haw ngeh, aˬ dui nahˬ yu ni gʼeh naˇ, aˬ cawˬ aˬ dui˗euˬ cawˬ pyeuꞈ mawꞈ ngaˇ lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ jiˇ ni nui nahˬ nui yu ahˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya leˇ˗eu meh. Jaˇliꞈ aˬ dui˗ahˇ ‘nui nahˬ nui yu ahˇ˗eu jeˬ, dm tsahˬ taˬ˗awˬ’ lehˇ gʼaˬ biꞈ˗eu meh. (Gawˇlawˇsehˇ 3:12) Nui nahˬ nui yu ahˇ˗eu heu naˇ aˬ jeˬ nga? Yeˬsuˇ nahˬ yu ni aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu nga? Seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ heu hmˬ aˬ dui˗ahˇ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ laˬ kʼaˬ aˬ joˆ˗ehˇ bi cehˇ dzehˬ laˇ˗eu nga?

Nui nahˬ nui yu ahˇ˗eu heu naˇ aˬ jeˬ nga?

Nui nahˬ nui yu ahˇ˗eu jeˬ heu naˇ, tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ˗eu jeˬ˗ahˇ gaˬ˗eu nui ma pyeuꞈ meh. Nui nahˬ nui yu ahˇ˗eu deuˬ naˇ, aˬ cawˬ˗ahˇ yaw muiˬ paˬ˗ehˇ mˇ nehˬ˗awˇ, nui ma pehˇ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ ngeh, nui ma coꞈ ngehˇ ni taˬ˗awˇ yawˬ ha˗euˬ nui ma˗ahˇ gʼaˬ leˇ˗eu meh.

Nahˬ yu ni gʼeh˗eu jeˬ, ziꞈ dah ni gʼeh˗eu nui ma bi mawˇ˗eu meh. Gaˬliˇ dawˬ laꞈ kʼoeˇ nui nahˬ nui yu ahˇ˗eu jeˬ lehˇ ehˇ˗eu heu dawˬ˗ahˇ, bawˇ tsahˬ mahˬ˗ahˇ laˆ yah taˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ dzawˇ nehˬ ngeh zmˬ˗eu meh. Teu naˇ, mahˬ˗euˬ gʼaˬ bi teˬ iˇ˗eu maˬ ngeuˇ˗a, mahˬ˗ahˇ yawˬ ha˗euˬ gʼaˬ˗ahˇ zmˬ nya ni dzaw nehˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Teu gaˇ duˇ ni, aˬ dui nui nahˬ nui yuˇ ahˇ ngeh, aˬ dui maˬ byah kuꞈ˗eu miˇ neh pyeuꞈ laˇ˗euˬ maˬ muiˬ˗eu nui ma˗ahˇ gʼaˬ leˇ˗awˇ, aˬ cawˬ nehˬ˗ehˇ tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ nya˗eu meh.

Aˬ dui ‘aˬ myah myah naˇ ngaˇ nahˬ yu ni gʼeh˗eu tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ’ lehˇ noeˬ nya meh. Aˬ dui nui ma suˬ˗awˇ yawˬ ha˗euˬ nui ma˗ahˇ maˬ gʼaˬ leˇ˗eu deuˬ tehꞈ˗ehˇ jawˇ˗eu saˇ ka˗ahˇ dehꞈ luꞈ˗eu miˇ neh, nahˬ yu ni gʼeh˗eu yaw shaˬ meh. (Loˇmaˆ 7:19) Teu miˇ neh, aˬ dui nahˬ yu ni gʼeh˗eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ˗eu gʼaˇ duˬ, ya leh jeh dui dui ngaˇ lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ aˬ dui toˆ˗ehˇ jahˇ nya ni caw ba nehˬ nya˗eu meh. (Gaˬlaˬtiˆ 5:22, 23) Aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh nui nahˬ nui yu ahˇ ni ya leh jeh˗eu nga?

Nui nahˬ nui yu ahˇ naˇ, aˬ cawˬ aˬ dui˗euˬ dawˬ peh jawˇ mawꞈ. Dahˬ beh ngeh Saˬlaˇ neh ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ aˬ dui nui nahˬ nui yuˇ ahˇ˗eu deuˬ nehˬ˗ehˇ jawˇ ngeh, nui ma saˇ˗eu meh. Yeˬsuˇ nui nahˬ nui yu ahˇ˗awˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ aˬ dui dzaw geuꞈ dui dui paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. (2 Gawˇliˬtu 10:1) Zaˬ yaw nyiˇ deuˬ Yeˬsuˇ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ maˬ siˬ nya˗eu kʼawꞈ, aˬ yawꞈ˗euˬ dawˬ peh jawˇ mawꞈ˗eu meh.—Maˬkuˆ 10:13-16.

Nui nahˬ nui yu ahˇ naˇ, aˬ dui˗ahˇ hawˇ˗eu aˬ dui˗euˬ dawˬ peh jawˇ˗eu deuˬ˗ahˇ muiˬ. Aˬ dui nui nahˬ nui yu ahˇ naˇ, nui ma pehˇ˗eu maˬ kawˇ˗eu uˬ taꞈ, oˇ dzeuˇ nya˗eu meh. (Dawˬdaˬ 16:32) Aˬ dui aˬ cawˬ deuˬ hawˇ˗eu yawˬ ha gaˬ˗eu deuˬ˗ahˇ nui ma cawˆ ni maˬ jahˇ˗eu miˇ neh, tiˬ gʼaˬ paˬ˗ahˇ nui ma laˆ cawˆ˗euˬ baˬ da neh noeˬ shaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ yahˇ nya˗eu meh. Aˬ dui nui nahˬ nui yu ahˇ naˇ, aˬ cawˬ˗ahˇ nui ma cawˆ leˇ paˬ˗ehˇ maˬ jahˇ˗eu miˇ neh, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ jiˇ muiˬ˗eu meh.

Nui nahˬ nui yu ahˇ˗eu aˬ dui kʼaˇ dzaw geuꞈ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu gʼaˬ

Yeˬsuˇ aˇ yeˇ huiˬ˗eu gaˇ jaˆ˗awˇ gaˇ myaˬ dui dui kʼawꞈ, yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ nahˬ yu ni mˇ nehˬ˗eu meh. Teu ngeh˗euˬ saˇ ka˗ahˇ˗euˬ tsawˇ haˬ gʼawˬ mya gʼaˬ shaˬ dui dui˗awˇ kʼaˆ behˆ yaw kah pi luꞈ˗eu miˇ neh, aˬ yawꞈ maꞈ shiˬ keuˇ ni bi gʼeh laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ za mawꞈ˗eu meh. Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ “ngaˇ jawˇ gaˇ laˇ˗awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˇ˗aˬ, nui nahˬ nui yu ahˇ˗awˇ, naw maꞈ˗euˬ saꞈ laˇ gʼaˬ doeˇ dah kʼaˇ za ma” lehˇ ehˇ nehˬ ngeh, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ gʼaˬ aˇ naˆ ni ahˇ leˇ paˬ nga!—Maꞈtehˬ 11:28, 29.

Aˬ dui Yeˬsuˇ loꞈ˗ehˇ nui nahˬ nui yu aˬ joˆ˗ehˇ ahˇ nya˗eu nga? Aˬdui Jaˇliꞈ dzaw˗awˇ Yeˬsuˇ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ nehˬ˗eu nga, aˬ yawꞈ shaˬ zahˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ ngeh aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ nga lehˇ haw nya meh. Toˆ˗ehˇ jahˇ naˇ, aˬ dui nui nahˬ nui yu mˇ mawˇ˗eu shaˬ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ ya tahˬ puˬ ngeh, kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh Yeˬsuˇ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗eu leh jeh˗eu meh. (1 Beˬtuˆluˆ 2:21) Aˬ dui Yeˬsuˇ˗ahˇ nahˬ yu ni bi gʼeh˗eu 3 jeˬ˗ahˇ haw ma.

Yeˬsuˇ nui ma laꞈ kʼoeˇ neh taˬ aw˗eu meh. Yeˬsuˇ nui nahˬ nui yu ahˇ˗awˇ, taˬ aw˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu meh. Jaˇliꞈ seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ heu nyiˬ jeˬ˗ahˇ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, nui nahˬ nui yu ahˇ˗eu jeˬ taˬ aw˗eu jeˬ maˬ ngeuˇ naˇ laꞈ oꞈ awˬ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ˗eu miˇ neh meh. (Eˇpeˇsu 4:1-3) Aˬ jeˬ miˇ neh toˆ˗ehˇ ehˇ nya˗eu nga?

Taˬ aw˗eu jeˬ heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ aˬ cawˬ neh ngehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ aˇ dzehˬ˗ehˇ maˬ bi tsoeˬ laˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh. Yeˬsuˇ aˬ cawˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ “aˇ dzehˬ dzaˬ dzeuˇ˗awˇ aˬ gaꞈ dzaˇ uiˇ aˇ dzehˬ dawˇ dzeuˇ” nga lehˇ ehˇ laˇ ngeh aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ˗euˬ nga? Aˬ yawꞈ˗ahˇ ja bu˗eu dawˬ teu maˬ tsaˬ˗eu lehˇ aˬ yawꞈ˗euˬ mˇ jeˬ shaˇ kawˆ neh bi siˬ˗awˇ, nahˬ yu ni “Miˬyehˇ˗euˬ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ tsaˬ˗eu gaˇ kawˆ, aˬ yawˆ yawꞈ bya cehˆ ni doˆ laˇ tehꞈ˗a” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh.—Maꞈtehˬ 11:19.

Tiˬ gʼaˬ na nawˬ˗euˬ aˇ jeuˬ aˇ ca˗ahˇ maˬ ehˇ, nawˬ neh dehꞈ yaꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ maˬ ehˇ, maˬ ngeuˇ˗eu jeˬ˗ehˇ ngehˬ laˇ naˇ, aˬ jeˬ miˇ neh nahˬ yu ni maˬ mˇ kʼoꞈ nehˬ haw de? Ehˇpa˗li kaˆ Laꞈ oˆ paw jawˇ˗eu sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗eu mehˇ nmˇ Piˇteuˬ “Ngaˇ tiˬ gʼaˬ na neh ngehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ nui ma pehˇ ngeh, yawˬ ha˗ahˇ ‘Yeˬsuˇ law nmˇ˗aˬ, gaˇ kawˆ heu˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ nga’ lehˇ naˇ haˬ˗eu ma” lehˇ ehˇ˗awˇ, “Ngaˇ aˬ cawˬ neh ngehˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ tsoeˬ leˇ˗eu aˇ dzehˬ˗ehˇ maˬ ya kawˇ nga lehˇ ya siˬ˗euˬ ma” lehˇ jiˇ paˇ ehˇ˗eu meh.

Yeˬsuˇ tsawˇ haˬ zaˬ˗euˬ gʼaˬ baˬ˗eu jeˬ˗ahˇ gʼoˆ shaw nehˬ. Yeˬsuˇ˗euˬ zaˬ lahˇ deuˬ yaw muiˬ jeˬ mˇ mawꞈ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ maˬ byah kuˆ˗eu miˇ neh tiˬ poˆ na aˬ yawꞈ maꞈ neh noeˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ maˬ mˇ nya˗a. Yaw jeˬ ma jeˬ, Yeˬsuˇ shiˇ˗eu je hu ngeh miˇ Beˬtuˆluˆ, Yaˬkoˆ, Yoˇhaˬ, aˬ ha smˇ gʼaˬ Yeˬsuˇ neh shaˇ˗euˬ loꞈ˗ehˇ gʼaˬ maˬ biꞈ nehˬ nya˗aˬ. Yeˬsuˇ “nui ma keuˆ kʼawꞈ, gʼawˇ mawˇ gʼaˬ baˬ meh” lehˇ siˬ nya meh. (Maꞈtehˬ 26:40, 41) Yeˬsuˇ gaˇ kawˆ heu˗ahˇ gʼoˆ shaw˗eu miˇ neh aˬ yawꞈ˗euˬ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ˗ahˇ nui ma maˬ pehˇ˗aˬ.

Mehˇdiˬ lehˇ kuˇ˗eu mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ, aˬ cawˬ˗ahˇ zawˇ˗ehˇ ehˇ coeˇ˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ haw˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ nymˬ˗mˇ naˇ, aˬ yawꞈ Yeˬsuˇ˗euˬ nahˬ yu ni gʼeh˗eu jeˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗eu gʼaˇ duˬ leh jeh dui dui˗eu meh. Aˬ yawꞈ “Ngaˇ tsawˇ haˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ maˬ byah kuˆ˗a lehˇ aˬ myah luꞈ noeˬ taˬ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ loꞈ˗ehˇ aˬ cawˬ˗euˬ yaw muiˬ jeˬ˗ahˇ haw nya ni leh jeh˗eu ma” lehˇ ehˇ˗eu meh. Aˬ dui Yeˬsuˇ tsawˇ haˬ zaˬ˗euˬ gʼaˬ baˬ˗eu jeˬ˗ahˇ gʼoˆ shaw nehˬ gaˇ ya mawˇ ngeh, aˬ dui jiˇ aˬ yawꞈ loꞈ˗ehˇ nui nahˬ nui yu ahˇ mawꞈ˗eu maˬ ngeuˇ nya loˇ?

Yeˬsuˇ Miˬyehˇ˗ahˇ nui ma taˬ. Yeˬsuˇ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ jawˇ ngeh, maˬ tsaˬ maˬ dawˇ˗eu gʼawˬ mya jeˬ˗ahˇ ya daˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ ja bu ja doeˇ gaˇ ya daˬ˗awˇ, yehˬ bawˬ sehˇ lu˗ehˇ bi gʼeh˗euˬ uˬ taꞈ, kʼehˬ gaˇ kʼaˆ gaˇ jiˇ ya daˬ˗euˬ meh. Toˆ˗ehˇ gʼeh kʼawꞈ Yeˬsuˇ “dawˇ coe ni yaˇ kʼaˬ daˇ˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗eu Miˬyehˇ˗euˬ aˬ laꞈ laꞈ kʼoeˇ aˬ yawꞈ˗euˬ gʼawˇ mawˇ a nehˬ˗euˬ” miˇ neh nahˬ yu ni gʼeh nya˗euˬ meh. (1 Beˬtuˆluˆ 2:23) Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ mˬ taˆ Aˬda aˬ yawꞈ˗ahˇ ngehˬ gʼeh˗awˇ, aˇ yamˬ tsaˬ laˇ ngeh maˬ tsaˬ maˬ dawˇ˗eu jeˬ˗ahˇ laˆ byoˆ jiˇ meh lehˇ siˬ nya˗eu meh.

Aˬ dui nui ma pehˇ˗awˇ maˬ tsaˬ maˬ dawˇ˗eu jeˬ˗ahˇ yawˬ haˇ yawˬ ha laˆ piˇ˗eu lehˇ leh jeh naˇ, gaˇ kawˆ teu˗ahˇ teu naˆ maˬ tseˇ paˇ bi doeˇ dzehˬ laˇ nya˗eu meh. Teu miˇ neh Jaˇliꞈ aˬ dui˗ahˇ “tsawˇ haˬ zaˬ˗euˬ nui ma pehˇ˗eu jeˬ˗aˬ, Miˬyehˇ neh noeˬ taˬ˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ maˬ mˇ doˆ laꞈ nya˗a” lehˇ ehˇ˗eu meh. (Yaˬkoˆ 1:20) Aˬ dui nui ma pehˇ˗eu gaˇ kʼahˇ dahˇ kʼawꞈ, maˬ byah kuˆ˗eu miˇ neh maˬ muiˬ˗eu jeˬ˗ehˇ laꞈ poˆ poˆ nya˗eu meh.

Jeˬmaˬniˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ˗eu mehˇ nmˇ Kehˇtiˬ ‘Ngaˇ yawˬ haˇ yawˬ ha maˬ laˆ piˇ naˇ, ngaˬ˗ahˇ laˆ piˇ nehˬ˗eu tiˬ gʼaˬ˗iˬ maˬ jawˇ˗a’ lehˇ noeˬ haw˗euˬ ma lehˇ ehˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ nui ma taˬ˗eu lehˇ leh jeh laˇ ngeh, aˬ yawꞈ˗euˬ nui noeˬ paˇ˗iˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ “Ngaˇ yawˬ ha˗ahˇ yawˬ haˇ yawˬ ha laˆ piˇ˗eu maˬ paˇ loˬ ngaˇ. Yeˬhawˇbaˬ yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ laˆ piˇ nya ngaˇ lehˇ ya siˬ˗euˬ miˇ neh, ngaˬ˗ahˇ nahˬ yu ni gʼeh nya laˇ miˬ˗a” lehˇ ehˇ˗eu meh. Nawˇ maˬ tsaˬ maˬ dawˇ˗eu jeˬ˗ehˇ jahˇ laˇ gaˇ ya daˬ haw˗euˬ naˇ, Yeˬsuˇ neh Miˬyehˇ˗ahˇ nui ma taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ, teu naˇ aˬ dui˗ahˇ aˬ myah luꞈ nui nahˬ nui yu ahˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh.

“Nui nahˬ nui yu ahˇ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ guiˬ lahˬ huiˬ”

Yeˬsuˇ nui nahˬ nui yu ahˇ˗eu jeˬ heu naˇ, aˬ dui˗euˬ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ dui dui˗eu meh lehˇ bi mawˇ laꞈ˗eu meh. Aˬ yawꞈ “Nui nahˬ nui yu ahˇ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ guiˬ lahˬ huiˬ˗eu meh” lehˇ ehˇ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 5:5) Nui nahˬ nui yu ahˇ˗eu jeˬ heu naˇ, laꞈ oˆ paw˗euˬ heu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nga lehˇ haw.

Nui nahˬ nui yu ahˇ˗eu jeˬ heu naˇ, nymˇ dahˬ dahˬ dzaˬ gaˇ gaˇ kawˆ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ bi jaˆ ni caw ba nehˬ˗eu meh. Awˇsa te li˗ya˗ahˇ jawˇ˗eu mehˇ nmˇ Lawˇbeuꞈ “Ngaˇ maˬ yehꞈ maˇ yehꞈ˗ehˇ ngaˬ˗euˬ miˬ zaˬ nui ma cawˆ ni gʼawˬ mya jeˬ ngehˬ˗euˬ ma. Nui ma pehˇ ngeh ngehˬ˗euˬ jeˬ heu naˇ maˬ paˇ yuˇ kʼoꞈ nya meh. Ngaˇ ngaˬ˗euˬ dawˬ heu ngaˬ˗euˬ miˬ zaˬ˗ahˇ aˇ naˆ ni deuˬ leˇ˗eu lehˇ ya mawˇ ngeh, ngaˬ˗ahˇ jiˇ nui ma cawˆ laˇ˗eu lehˇ miˇ˗a” lehˇ ehˇ˗eu meh.

‘Aˬ dui dawˬ tawˆ luꞈ tiˬ kʼehˬ maˬ taˬ ni ngehˬ lehˬ˗eu meh.’ Teu miˇ neh nymˇ dahˬ dahˬ gaˇ gaˇ kawˆ doˆ laˇ nya˗eu meh. (Yaˬkoˆ 3:2) Teu loꞈ˗ehˇ gʼeh ngeh nui nahˬ nui yu ahˇ˗eu jeˬ heu naˇ, nui ma coꞈ ngehˇ ni gʼeh˗awˇ yawˬ ha˗euˬ mehˬ laˇ˗ahˇ gʼaˬ leˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh.—Dawˬdaˬ 17:27.

Lawˇbeuꞈ nui ma coꞈ ngehˇ ni gʼeh˗awˇ, yawˬ ha˗euˬ nui ma˗ahˇ gʼaˬ leˇ˗eu gʼaˇ duˬ leh jeh dui dui˗euˬ meh. Aˬ joˆ˗ehˇ pyeuꞈ laˇ˗euˬ nga? Aˬ yawꞈ “Nymˬ˗mˇ nga nyaꞈ noeˬ˗eu maˬ duˇ leˇ ngeh, ngaˇ aˬ yawꞈ ngehˬ gaˇ yaw muiˬ˗ehˇ naˇ haˬ˗awˇ nahˬ yu ni ngehˬ˗eu uˬ taꞈ, yawˬ ha˗ahˇ nui ma maˬ bi pehˇ laˇ ni leh jeh˗eu ma. Teu miˇ neh, nga nyaꞈ˗euˬ nymˇ dahˬ yaw beh naˆ maˬ tseˇ maˬ gaˇ laˇ˗euˬ meh” lehˇ ehˇ˗eu meh.

Nui nahˬ nui yu ahˇ˗eu jeˬ heu naˇ, aˬ cawˬ nehˬ˗ehˇ dehꞈ tsaˬ nya ni caw ba nehˬ˗eu meh. Nui ma yaw suˬ deuˬ cawˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ jawˇ˗a. Nui nahˬ nui yu ahˇ˗eu jeˬ heu naˇ, ‘nui ma tiˬ siˬ tehꞈ˗ehˇ taˬ˗eu jeˬ˗ahˇ kʼaˇ gʼeh nya˗eu loꞈ˗ehˇ jeˬ hmˬ geuꞈ ni’ caw ba nehˬ˗eu meh. (Eˇpeˇsu 4:2, 3) Uˬ soe˗euˬ Kehˇtiˬ kʼoeˇ gʼaˬ ehˇ˗eu “Ngaˇ nui nahˬ nui yu ahˇ laˇ ngeh, ngaˬ˗ahˇ aˬ cawˬ nehˬ˗ehˇ jawˇ˗eu laˬ kʼaˬ cehˇ laˇ nyaˬ, maˬ tsaˬ maˬ dzoeˇ leˇ nya nya lehˇ noeˬ˗eu deuˬ nehˬ˗ehˇ kʼawꞈ jawˇ nya laˇ nyaˬ” lehˇ ehˇ˗eu meh.

Nui nahˬ nui yu ahˇ˗eu jeˬ heu naˇ, nui saˇ oꞈ ni caw ba nehˬ. Jaˇliꞈ˗ahˇ nui nahˬ nui yu ahˇ˗eu jeˬ hawˇ˗eu nui saˇ oꞈ˗eu jeˬ “mˬ˗ahˇ neh doˆ le˗euˬ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ” nehˬ˗ehˇ taꞈ meh lehˇ ehˇ˗eu meh. (Yaˬkoˆ 3:13, 17) Nui nahˬ nui yu ahˇ˗eu deuˬ “nui saˇ oꞈ˗eu” meh. (Dawˬdaˬ 14:30) Maˇtiꞈ naˇ, nui nahˬ nui yu ahˇ ni yaw kʼaˆ˗ehˇ leh jeh˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu meh. Aˬ yawꞈ “Nymˬ˗mˇ ngaˇ yawˬ ha˗euˬ nui noeˬ tehꞈ˗ehˇ maˬ geuꞈ˗eu miˇ neh, nui saˇ oꞈ˗awˇ laˬ kʼaˬ cehˇ miˇ˗a” lehˇ ehˇ˗eu meh.

Aˬ dui nui nahˬ nui yu ahˇ˗eu gʼaˇ duˬ ya leh jeh dui dui˗eu meh. Mehˇ nm zaˬ yo aˬ li tiˬ gʼaˬ “Maˇ diˇ ya ehˇ naˇ nymˬ˗mˇ keuˆ ni ngaˬ˗ahˇ tiˬ poˆ na nui ma yaw suˬ nya siˬ” lehˇ ehˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui˗ahˇ nui nahˬ nui yu bi ahˇ mawꞈ˗eu Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ caw ba nehˬ˗eu meh. (Iˇsaˬyaˇ 41:10; 1 Tiˆmoˇseˬ 6:11) Miˬyehˇ aˬ dui˗ahˇ “byah laˇ”˗awˇ, ‘ziꞈ laˇ, kʼaˆ laˇ’ ni caw ba nehˬ nya˗eu meh. (1 Beˬtuˆluˆ 5:10) Teu miˇ neh, aˬ dui gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ loꞈ˗ehˇ “Ka li˗euˬ nui nahˬ nui yu hawˇ˗eu gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ” mˇ doˆ laꞈ nya˗eu meh.—2 Gawˇliˬtu 10:1.