Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ haw luꞈ

1. Yeˬsuˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh aˬ yawꞈ˗euˬ zaˬ lahˇ deuˬ˗ahˇ ngehˬ gʼeh bo saˆ nehˬ laꞈ lehˇ shaˇ˗euˬ nga?

Yeˬsuˇ dehꞈ saˬ saˬ ngeh miˇ mˬ taˆ Aˬda˗ahˇ zaˬ lahˇ deuˬ˗ahˇ ngehˬ gʼeh bo saˆ nehˬ laꞈ lehˇ guiˬ lahˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ shaˇ˗euˬ meh. (Yoˇhaˬ 17:15, 20) Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ haw teˬ haw piˇ luꞈ˗eu yaw duˬ baw meh. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬsuˇ zaˬ lahˇ deuˬ Saˬdaˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ laˆ tsoeˬ laˇ gaˇ ya daˬ meh lehˇ siˬ nya˗awˇ, teu˗ahˇ deuˆ gʼaˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ, Yeˬhawˇbaˬ neh caw ba nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ loˬ meh lehˇ jiˇ siˬ nya˗eu meh.

2. Ja ceuˬ 33:18-20-ahˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ, aˬ dui shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ ngeh aˬ jeˬ miˇ neh guˆ˗eu maˬ loˬ nga?

² Nymˬ˗mˇ iˬ nah Ka li zaˬ maˇ diˇ deuˬ Saˬdaˬ uˆ lahˇ˗eu jeˬ baˬ da nehˬ shaˬ zahˬ gʼawˬ mya jeˬ˗ahˇ ya puˬ luꞈ˗eu meh. Aˬ dui puˬ luꞈ˗eu shaˬ zahˬ heu deuˬ naˇ, aˬ dui˗ahˇ gʼaˬ bi baˬ laˇ nya˗awˇ, aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ jiˇ lawˬ haw laˇ nya˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui teu˗ahˇ guˆ˗eu maˬ loˬ˗eu lehˇ heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ ya siˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ haw luꞈ˗awˇ aˬ dui˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ mawˇ luꞈ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ dui˗ahˇ caw ba˗eu gʼaˇ duˬ jiˇ lehˬ hmˬ deuˇ taˬ˗euˬ meh. Nymˬ˗mˇ aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ Miˬyehˇ ‘yawꞈ˗ahˇ zeu˗eu tsawˇ haˬ˗ahˇ maˬ tsehˆ leˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ haw piˇ˗eu’ lehˇ bi siˬ laꞈ˗eu Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ tsawˇ haˬ nyiˬ gʼaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ haw ma.—Ja ceuˬ 33:18-20-ahˇ gui.

Aˬ dui˗ahˇ tiˬ gʼaˬ tehꞈ nya lehˇ noeˬ laˇ ngeh

3. Aˬ dui˗ahˇ tiˬ gʼaˬ tehꞈ nya lehˇ aˬ geu ngeh noeˬ laˇ nya˗eu nga?

³ Aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ mehˇ nmˇ gʼawˬ mya gʼaˬ jawˇ kʼawꞈ ni, tiˬ poˆ na aˬ dui˗ahˇ tiˬ gʼaˬ tehꞈ nya lehˇ noeˬ laˇ nya˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, zaˬ guˬ deuˬ˗ahˇ dzaw nymˇ˗ahˇ yawˬ ha˗euˬ nui jah gaˇ kawˆ ya dzawˇ nehˬ ngeh maˬ ehˇ, aˇ muˇ yaw shuiꞈ˗ahˇ ya pawˇ˗iˇ ngeh maˬ ehˇ, tiˬ gʼaˬ tehꞈ nya lehˇ noeˬ laˇ nya˗eu meh. Aˬ dui laꞈ kʼoeˇ tiˬ gʼaˬ na tiˬ gʼaˬ tehꞈ nya lehˇ noeˬ noeˬ˗ehˇ nui ma nyiˇ, nui ma cawˆ nya˗awˇ, yawˬ ha laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ dzawˇ nehˬ maˬ dzawˇ nehˬ kʼawꞈ, aˬ cawˬ maˬ gʼoˆ shaw nya˗a lehˇ noeˬ noeˬ˗ehˇ maˬ dzawˇ nehˬ peuˬ ni gʼeh nya˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ tiˬ poˆ na˗aˬ, aˬ dui˗ahˇ kʼahˬ lahˇ˗eu tiˬ gʼaˬ˗iˬ maˬ jawˇ nya lehˇ noeˬ laˇ nya˗eu meh. Aˬ jeˬ baˬ da neh maˬ kaˬ, tiˬ gʼaˬ tehꞈ nya lehˇ noeˬ˗eu heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ kʼahˬ lahˇ laˇ nya˗awˇ tiˬ gʼaˬ maˬ caw ba nehˬ nya nga lehˇ bi noeˬ laˇ nya˗eu meh. Maˇ diˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ teu loꞈ˗ehˇ maˬ bi noeˬ mawꞈ˗a. Aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh teu loꞈ˗ehˇ ehˇ nya˗eu nga?

4. Ngehˬ dah tiˬ gʼaˬ pyeuˬ˗eu Eˇliˇyaˆ ‘Ngaˇ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ dzeˇ’˗eu lehˇ aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ˗eu nga?

⁴ Saˇ jaˇ ziꞈ˗eu Eˇliˇyaˆ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Yeˬsaˬbeˬlaˇ Eˇliˇyaˆ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ˗awˇ neh kʼawꞈ sehꞈ ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ˗euˬ miˇ neh, Eˇliˇyaˆ 40 nah keuˆ ni cehˆ˗euˬ meh. (1 Sahˬpaˬ 19:1-9) Uˬ duˬ duˬ leˇ ngeh aˬ yawꞈ lo kʼahˬ tiˬ hmˬ˗ahˇ cehˆ zaꞈ taˬ˗awˇ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ “Ngaˇ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ [ngehˬ dah˗eu deuˬ] dzeˇ”˗eu meh lehˇ ehˇ˗eu meh. (1 Sahˬpaˬ 19:10) Maˇ diˇ naˇ miˇ kʼahˬ˗ahˇ Awˇbaˬdiˇ neh Yeˬsaˬbeˬlaˇ˗euˬ laꞈ˗ahˇ neh buˬ iˇ ni caw ba nehˬ˗euˬ ngehˬ dah˗eu deuˬ 100 gʼaˬ dzeˇ luꞈ˗a siˬ. (1 Sahˬpaˬ 18:7, 13) Toˆ˗ehˇ naˇ Eˇliˇyaˆ aˬ jeˬ miˇ neh tiˬ gʼaˬ tehꞈ nya lehˇ noeˬ˗eu nga? Aˬ yawꞈ Awˇbaˬdiˇ neh zaꞈ taˬ˗euˬ ngehˬ dah˗eu deuˬ shiˇ jiˇ mehˬ lehˇ noeˬ˗eu miˇ neh nga laˬ? Maˬ ngeuˇ naˇ Gaˬlaˬmeˬlaˇ gawˬ jawˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ naˇ maˇ maˇ ni gʼeh˗eu Miˬyehˇ pyeuꞈ˗eu lehˇ bi siˬ˗euˬ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ jawˇ paw tiˬ gʼaˬ˗iˬ maˬ jawˇ laˇ˗eu miˇ neh nga laˬ? Aˬ yawꞈ shaˬ zahˬ puˬ luꞈ˗eu tiˬ gʼaˬ˗iˬ jiˇ maˬ siˬ nya nga, tiˬ gʼaˬ˗iˬ jiˇ kʼahˬ lahˇ˗eu maˬ jawˇ nga lehˇ noeˬ˗eu miˇ neh nga laˬ? Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ Eˇliˇyaˆ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ˗eu duꞈ yawˇ ni maˬ dzawˇ nehˬ taˬ˗aˬ. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ Eˇliˇyaˆ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu lehˇ siˬ nya˗awˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ ya caw ba˗eu lehˇ jiˇ siˬ nya˗eu yaw duˬ baw meh.

5. Yeˬhawˇbaˬ Eˇliˇyaˆ˗ahˇ tiˬ gʼaˬ tehꞈ maˬ ngeuˇ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi jah ziꞈ˗eu nga?

⁵ Eˇliˇyaˆ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ gʼawˬ mya jeˬ lehˇ caw ba nehˬ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ Eˇliˇyaˆ dawˬ bi ngehˬ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ, “Eˇliˇyaˆ˗oˇ, nawˇ heu gaˇ aˬ jeˬ jahˇ luꞈ te” lehˇ nyiˬ poˆ keuˆ ni naˇ haˬ nehˬ˗euˬ meh. (1 Sahˬpaˬ 19:9, 13) Yeˬhawˇbaˬ Eˇliˇyaˆ nui ma laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ dzawˇ gaˇ yaw muiˬ˗ehˇ naˇ haˬ nehˬ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ Eˇliˇyaˆ jawˇ gaˇ iˇ keuˆ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ baoˬ aˇ naˆ ni ahˇ˗eu lehˇ bi mawˇ˗eu heu neh Eˇliˇyaˆ˗ahˇ dawˬ kʼoꞈ biꞈ˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ Eˇliˇyaˆ˗ahˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu gʼawˬ mya gʼaˬ dzeˇ luꞈ˗a siˬ lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (1 Sahˬpaˬ 19:11, 12, 18) Eˇliˇyaˆ nui ma laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ dzawˇ nehˬ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ neh biꞈ˗euˬ dawˬ kʼoꞈ˗ahˇ ya gaˬ gʼaˬ ngeh nui ma saˇ laˇ˗euˬ yaw duˬ baw meh. Yeˬhawˇbaˬ Eˇliˇyaˆ˗ahˇ aˇ yeˇ huiˬ˗eu gaˇ deuˬ paˇ biꞈ˗aˬ siˬ. Yeˬhawˇbaˬ Eˇliˇyaˆ˗ahˇ Haˬzaˬlehˇ˗ahˇ Suˇliˆ miˇ kʼahˬ˗euˬ sahˬ paˬ bi geuꞈ˗eu gʼaˇ duˬ hawˇ˗eu Yeˬhuˇ˗ahˇ Iˇsaˬleˬlaˆ miˇ kʼahˬ˗euˬ sahˬ paˬ bi geuꞈ˗eu gʼaˇ duˬ uˬ taꞈ, Eˇliˇshehˇ˗ahˇ bawˇlawˇpeh bi geuꞈ˗eu gʼaˇ duˬ tsiˇ lehꞈ˗eu gaˇ biꞈ nehˬ˗euˬ meh. (1 Sahˬpaˬ 19:15, 16) Yeˬhawˇbaˬ Eˇliˇyaˆ˗ahˇ gaˇ deuˬ biꞈ nehˬ˗eu heu neh aˬ yawꞈ˗ahˇ yaw muiˬ paw dzeˇ dzaˬ˗ahˇ haw tsoˆ taˬ nya ni caw ba nehˬ luꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Kʼoeˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ Eˇliˇshehˇ loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu muiˬ˗eu cawˬ jiˇ biꞈ nehˬ˗euˬ meh. Nawˇ tiˬ gʼaˬ tehꞈ nya lehˇ noeˬ luꞈ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ neh caw ba˗euˬ jeˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ za nya˗eu nga?

6. Nawˇ tiˬ gʼaˬ tehꞈ nya lehˇ noeˬ luꞈ naˇ guiˬ lahˬ aˬ jeˬ shaˇ nya˗eu nga? (Ja ceuˬ 62:8)

⁶ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗awˬ lehˇ kuˇ taˬ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui aˬ jeˬ ya puˬ luꞈ˗eu lehˇ siˬ nya˗awˇ, aˬ dui guiˬ lahˬ aˬ geu ngeh shaˇ˗eu maˬ kaˬ aˬ dui˗euˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ aˬ myah luꞈ naˇ haˬ nehˬ ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ meh. (1 Teˇsaˬloˇni 5:17) Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ deuˬ guiˬ lahˬ shaˇ gaˇ naˇ haˬ mawꞈ˗eu meh. (Dawˬdaˬ 15:8) Nawˬ˗ahˇ tiˬ gʼaˬ tehꞈ nya lehˇ noeˬ laˇ ngeh, aˬ jeˬ jeˇ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ nya˗eu nga? Eˇliˇyaˆ loꞈ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ nui ma laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ dzawˇ nehˬ. (Ja ceuˬ 62:8-ahˇ gui.) Yawˬ ha noeˬ shaˬ kʼahˬ lahˇ˗eu jeˬ hawˇ˗eu nui ma laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ dzawˇ nehˬ˗awˇ, aˬ joˆ˗ehˇ ya jahˇ˗eu lehˇ siˬ nya ni caw ba nehˬ laꞈ lehˇ guiˬ lahˬ shaˇ nya meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, dzaw nymˇ˗ahˇ maˬ tsaꞈ gaˬ peuˬ ni shaˬ luꞈ naˇ, tiˬ gʼaˬ tehꞈ nya lehˇ noeˬ luꞈ naˇ, nui kʼaˬ biꞈ nehˬ laꞈ lehˇ shaˇ nya˗awˇ yawˬ ha˗euˬ nui jah gaˇ kawˆ yaw muiˬ˗ehˇ dzawˇ nehˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ, zaˬ siˬ nui gahˇ biꞈ nehˬ laꞈ lehˇ shaˇ nya˗eu meh. (Luˇkaꞈ 21:14, 15) Nawˇ nui ma nyiˇ˗awˇ gʼaˬ baˬ luꞈ naˇ noeˬ dahˇ doe laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ na nehˬ˗ehˇ ngehˬ cawˬ peuˬ ni caw ba nehˬ laꞈ lehˇ shaˇ nya meh. Mehˇ nmˇ kʼoeˇ gʼaˬ˗ahˇ nawˬ˗euˬ nui ma laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ gʼoˆ shaw leˇ ni caw ba nehˬ laꞈ lehˇ jiˇ guiˬ lahˬ shaˇ nya meh. Nawˬ˗euˬ nui ma laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ dawˬ tawˆ luꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ dzawˇ nehˬ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗euˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ dawˬ kʼoꞈ aˬ joˆ˗ehˇ biꞈ nehˬ nga lehˇ yaw muiˬ˗ehˇ ya haw˗eu meh. Nawˇ aˬ cawˬ neh caw ba nehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ ha geuꞈ naˇ, tiˬ gʼaˬ tehꞈ nya lehˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ paˇ noeˬ laˇ meh.

7. Aˬ dui Mawˬliˇsiˬ˗oˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ neh aˬ jeˬ ya siˬ˗eu nga?

⁷ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ muiˬ˗eu gaˇ biꞈ taˬ˗euˬ meh. Aˬ dui aˇ muˇ˗euˬ gaˇ hawˇ˗eu tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ nehˬ leh jeh mˇ luꞈ gaˇ Miˬyehˇ haw mawˇ˗awˇ aˇ poeˬ taˬ bawˬ˗eu yaw duˬ baw meh. (Ja ceuˬ 110:3) Gaˇ heu˗ahˇ kaꞈ gʼa kaꞈ gʼa˗ehˇ jawˇ˗eu heu naˇ, aˬ dui tiˬ gʼaˬ tehꞈ nya lehˇ noeˬ˗eu nui noeˬ˗ahˇ deuˆ gʼaˬ nya ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga? Mawˬliˇsiˬ˗oˬ lehˇ kuˇ˗eu mehˇ nmˇ aˬ li zaˬ guˬ tiˬ gʼaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ hawˇ ma.b Aˬ yawꞈ iˇ cuꞈ shawˇ gʼaˬ˗euˬ tiˬ kʼehˬ naˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ gʼoeˇ˗eu cawˬ tiˬ gʼaˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ byehˇ dzeh dahˬ beh laˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ “Aˬ yawꞈ teu loꞈ˗ehˇ jahˇ gaˇ haw˗awˇ ngaˬ˗ahˇ jiˇ yawˬ ha˗ahˇ nui jahˇ maˬ paˇ ahˇ miˬ˗a. Ngaˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ a nehˬ ngeh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ mˇ byah nya˗eu maˬ siˬ miˇ˗a lehˇ noeˬ laˇ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ jawˇ daˆ leꞈ nya˗eu jiˇ maˬ siˬ miˇ˗a lehˇ noeˬ laˇ nya. Ngaˬ˗ahˇ tiˬ gʼaˬ tehꞈ nya lehˇ noeˬ laˇ˗awˇ, ngaˬ˗euˬ nui ma laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ˗eu jeˬ jiˇ tiˬ gʼaˬ˗iˬ maˬ gʼoˆ shaw nehˬ nya˗a” lehˇ ehˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ˗ahˇ caw ba nehˬ˗eu jeˬ naˇ aˬ jeˬ nga? Aˬ yawꞈ “Ngaˇ aˬ myah myah naˆ maˬ tseˇ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ leh jeh dzehˬ laˇ˗euˬ maˬ. Heu naˇ ngaˬ˗ahˇ yawˬ ha˗ahˇ hawˇ˗eu maˬ muiˬ paw dzeˇ dzaˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ maˬ bi haw tsoˆ taˬ ni caw ba nehˬ laꞈ nya. Mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ tsaꞈ gaˬ iˇ ngeh tiˬ jawˇ ngaˬ˗ahˇ laˬ kʼaˬ cehˇ laˇ˗awˇ tiˬ gʼaˬ tehꞈ nya lehˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ paˇ noeˬ laˇ nyaꞈ” lehˇ jiˇ paˇ ehˇ˗eu meh. Aˬ dui mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ cah cah˗ehˇ maˬ tsaꞈ gaˬ˗iˇ nya kʼawꞈ, sahˬ boꞈ boꞈ boꞈ˗ehˇ naˬ gaˬ ngehˬ ngehˬ˗ehˇ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ leh jeh˗eu heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ gʼaˬ bi ahˇ laˇ nya˗eu meh. Mawˬliˇsiˬ˗oˬ caw ba nehˬ˗eu aˬ jeˬ paˇ jaˆ nga siˬ? Aˬ yawꞈ “Ngaˇ aˇ muˇ˗euˬ gaˇ deuˬ˗ahˇ jiˇ leh jeh dzehˬ laˇ˗euˬ ma. Ngaˇ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ dzaw zaˬ geuꞈ˗eu doˇ laˇ ngeh, yaw muiˬ˗ehˇ lehˬ hmˬ˗awˇ mˇ˗eu ma. Teu naˇ ngaˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ ngaˬ neh mˇ˗eu jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ bawˬ˗eu lehˇ bi noeˬ laˇ nya?” lehˇ ehˇ˗eu meh.

Zawˇ˗ehˇ kʼaˆ˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ˗awˇ shaˇ noeˬ maˬ doˆ ngeh

8. Kʼaˆ dui dui˗eu shaˬ zahˬ teu aˬ dui˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ deuˬ˗eu nga?

⁸ Aˬ dui aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ nah aˇ yamˬ laꞈ kʼoeˇ shaˬ zahˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ˗eu yaw duˬ baw meh lehˇ siˬ nya˗eu ma. (2 Tiˆmoˇseˬ 3:1) Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui maˬ noeˬ taˬ˗euˬ gaˇ shaˬ zahˬ˗ahˇ dza pyuˬ ni ya puˬ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Aˬ dui maˬ noeˬ˗euˬ gaˇ pyuˇ zmˬ˗eu maˬ ahˇ˗eu, naˇ gawˇ naˇ˗eu, gaˬ˗eu gʼaˬ shiˇ nehˬ laꞈ˗eu, shaˬ zahˬ heu deuˬ˗ahˇ ya puˬ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Aˬ dui toˆ˗ehˇ ya puˬ ngeh nui ma gʼaˬ baˬ laˇ nya˗awˇ, tiˬ jeˬ˗iˬ shaˇ noeˬ maˬ doˆ ni pyeuꞈ laˇ nya˗eu meh. Aˬ dui shaˬ zahˬ tiˬ jeˬ saˇ˗i tiˬ jeˬ keuˆ le ngeh hawˇ˗eu shaˬ zahˬ gʼawˬ mya jeˬ tiˬ poˆ tehꞈ˗ehˇ ciˬ tehˬ le ngeh ngehˬ˗ehˇ dzehˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ haw luꞈ˗awˇ, aˬ dui˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ siˬ nya˗eu uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ shaˬ zahˬ teu˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ ni caw ba nehˬ˗eu yaw duˬ baw meh lehˇ noeˬ taˬ luꞈ˗uˇ.

9. Yawˇbaˆ aˬ jeˬ jeˇ˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ˗eu nga?

⁹ Yeˬhawˇbaˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu Yawˇbaˆ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Aˬ yawꞈ aˇ yamˬ tiˬ kʼehˬ laˇ kʼehˬ laꞈ kʼoeˇ tehꞈ˗ehˇ shaˬ zahˬ gʼawˬ mya jeˬ˗ahˇ ya puˬ˗euˬ meh. Tiˬ nah laꞈ kʼoeˇ tehꞈ˗ehˇ aˬ yawꞈ˗euˬ jeˬ zaˬ smˇ jiˇ˗awˇ, zaˬ kʼaˆ deuˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ gaˬ˗eu zaˬ deuˬ jiˇ shiˇ jiˇ˗euˬ meh. (Yawˇbaˆ 1:13-19) Aˬ yawꞈ gaˇ kawˆ teu baˬ da neh nui ma cawˆ dui dui luꞈ ngeh, aˬ yawꞈ˗ahˇ jiˇ kʼaˆ˗eu naˇ gawˇ paˇ naˇ laˇ˗euˬ meh. (Yawˇbaˆ 2:7) Aˬ yawꞈ “Ngaˇ yaw dehꞈ maˬ paˇ dehꞈ ma, maˬ dehꞈ coeˇ˗ehˇ pyeuꞈ laˇ˗eu miˇ˗a” lehˇ ehˇ gaˇ keuˆ ni nui ma shaˬ zahˬ mˇ dui dui˗eu meh.—Yawˇbaˆ 7:16.

10. Yeˬhawˇbaˬ Yawˇbaˆ˗ahˇ shaˬ zahˬ˗ahˇ kamˬ coeˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗euˬ nga? (Sahˬ boꞈ baˆ kʼoˆ˗euˬ aˇ baˇ˗ahˇ haw.)

¹⁰ Yeˬhawˇbaˬ Yawˇbaˆ˗ahˇ haw luꞈ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ gaˬ˗eu miˇ neh shaˬ zahˬ kamˬ daˬ coeˇ ni caw ba nehˬ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ Yawˇbaˆ˗ahˇ ngehˬ cawˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ zaˬ siˬ nui gahˇ aˇ naˆ ni ahˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ neh beh taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ ngehˬ gʼeh luꞈ˗eu lehˇ bi noeˬ mawˇ leˇ˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ zahˬ dui dui leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ zaˬ gʼawˬ mya jeˬ˗ahˇ jiˇ paˇ ngehˬ keuˆ˗euˬ meh. (Yawˇbaˆ 38:1, 2; 39:9, 13, 19, 27; 40:15; 41:1, 2) Yeˬhawˇbaˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu zaˬ guˬ pyeuꞈ˗eu Eˇliˇhuˆ˗ahˇ neh tiˬ tiˆ Yawˇbaˆ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ nehˬ˗euˬ meh. Eˇliˇhuˆ Yawˇbaˆ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ kamˬ coeˇ oˇ coeˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ aˬ myah luꞈ guiˬ lahˬ biꞈ meh lehˇ bi jah ziꞈ leˇ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ Eˇliˇhuˆ˗ahˇ Yawˇbaˆ˗ahˇ nui gaˬ keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ nui noeˬ nui duˇ biꞈ ni laˆ noeˬ nehˬ˗euˬ meh. Eˇliˇhuˆ Yawˇbaˆ˗ahˇ boeˬ boeˬ luˆ luˆ˗ahˇ beh˗euˬ yaw sahˇ pyeuꞈ˗eu Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ naˇ, Yawˇbaˆ˗euˬ gaˇ kawˆ ehˇ nyaꞈ maˬ nyeuˆ˗eu lehˇ siˬ leˇ ni caw ba nehˬ˗awˇ, Yawˇbaˆ˗ahˇ yawˬ ha˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ maˬ shaˇ noeˬ ni caw ba nehˬ˗euˬ meh. (Yawˇbaˆ 37:14) Kʼoeˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ Yawˇbaˆ˗ahˇ gaˇ tiˬ hmˬ a nehˬ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ Yawˇbaˆ˗ahˇ nawˬ˗ahˇ mˇ lehˬ laˇ˗euˬ cawˬ smˇ gʼaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ guiˬ lahˬ shaˇ lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Yawˇbaˆ 42:8-10) Nymˬ˗mˇ iˬ nah tawˇ neh Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui ya puˬ˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba˗eu nga?

11. Shaˬ zahˬ ya puˬ ngeh Jaˇliꞈ aˬ dui˗ahˇ gʼaˬ aˬ joˆ˗ehˇ biꞈ˗eu nga?

¹¹ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ Yawˇbaˆ˗ahˇ loꞈ˗ehˇ do lehˇ maˬ ngehˬ cawˬ le kʼawꞈ, aˬ yawꞈ˗euˬ dawˬ pyeuꞈ˗eu Jaˇliꞈ˗ahˇ neh tiˬ tiˆ ngehˬ cawˬ˗eu meh. (Loˇmaˆ 15:4) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ mehˬ hu paw˗euˬ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ biꞈ˗eu heu neh gʼa biꞈ˗eu meh. Shaˬ zahˬ ya puˬ luꞈ ngeh, aˬ dui˗ahˇ gʼaˬ bi ahˇ laˇ˗eu Jaˇliꞈ aˇ deuˆ deuˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw. Yeˬhawˇbaˬ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ aˬ dui ya puˬ˗eu kʼaˆ˗eu shaˬ zahˬ maˬ ehˇ, shaˬ zahˬ nui jeˬ maˬ ehˇ, ‘aˬ yawꞈ˗euˬ gʼoeˇ˗eu gaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ya gʼawˬ˗iˇ ni laˆ pyaˆ laˇ nya˗eu tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ jaˆ˗a’ lehˇ kamˬ taˬ˗euˬ meh. (Loˇmaˆ 8:38, 39) Kʼoeˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ “aˬ yawꞈ˗ahˇ . . . kʼaˇ kuˇ˗eu deuˬ dawˬ peh, aˬ yawꞈ aˬ myah luꞈ jawˇ ma” lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ meh. (Ja ceuˬ 145:18) Kʼoeˇ naˇ aˬ dui aˬ yawꞈ˗ahˇ gʼoe naˇ aˬ geu jeˬ lehˇ gʼeh˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ maˬ kaˬ kamˬ daˬ coeˇ meh lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ meh. (1 Gawˇliˬtu 10:13; Yaˬkoˆ 1:2, 12) Jaˇliꞈ˗ahˇ nymˬ˗mˇ aˬ dui ya puˬ luꞈ˗eu shaˬ zahˬ heu naˇ, Miˬyehˇ biꞈ˗eu lehˇ gʼeh˗eu mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ ya dehꞈ gʼeh˗eu dehꞈ ziˇ nehˬ˗ehˇ sheuˬ cehˆ naˇ tiˬ kʼehˇ laˇ kʼehˬ tehꞈ meh, jeˬ˗iˬ ehˇ nyaꞈ maˬ nyeuˆ˗a lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. (2 Gawˇliˬtu 4:16-18) Miˬyehˇ shaˬ zahˬ gaˇ kawˆ deuˬ bi pyeuꞈ doˆ laˇ˗eu Saˬdaˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ paw pyawˬ˗eu deuˬ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ laˆ cawˆ jiˇ ma lehˇ ehˇ˗eu noeˬ tmˬ˗eu jeˬ jiˇ biꞈ nehˬ taˬ˗euˬ meh. (Ja ceuˬ 37:10) Nawˇ mehˬ hu paw ya puˬ˗eu shaˬ zahˬ deuˬ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ ni caw ba nehˬ˗eu Jaˇliꞈ aˇ deuˆ deuˬ˗ahˇ maˬ haw ni gui nya taˬ maˬ loˇ?

12. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ Jaˇliꞈ˗ahˇ neh gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ tiˬ byah tiˬ loꞈ za˗eu gʼaˇ duˬ aˬ jeˬ bi jahˇ mawꞈ˗eu nga?

¹² Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ yawˬ nah na luꞈ Jaˇliꞈ gui˗awˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu aˇ yamˬ bi laˆ baw taˬ mawꞈ˗eu meh. Aˬ dui neh ya siˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ mˇ caw naˇ nui jah ziꞈ dzehˬ laˇ˗awˇ mˬ taˆ Aˬda nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ dzehˬ laˇ˗eu uˬ taꞈ, shaˬ zahˬ deuˬ˗ahˇ jiˇ yaw muiˬ˗ehˇ kamˬ daˬ nya laˇ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ Jaˇliꞈ gui˗awˇ pyehˆ tseˇ˗eu deuˬ˗ahˇ muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ jiˇ biꞈ nehˬ˗eu meh. Muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ aˬ dui˗ahˇ shaˬ zahˬ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ˗eu “huiˬ dui dui˗eu baoˬ” biꞈ nehˬ nya˗eu meh.—2 Gawˇliˬtu 4:7-10.

13. “Saˇ jaˇ ziꞈ˗awˇ noeˬ dahˇ doe˗eu zaˬ kʼaˆ” neh lehˬ hmˬ nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ naˇ, aˬ dui˗ahˇ shaˬ zahˬ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ laꞈ˗eu nga?

¹³ Yeˬhawˇbaˬ caw ba˗eu laꞈ kʼoeˇ “saˇ jaˇ ziꞈ˗awˇ noeˬ dahˇ doe˗eu zaˬ kʼaˆ” aˬ dui˗euˬ nui jah ziꞈ dah ni bi gʼeh˗awˇ yaw beuˇ beuˇ˗ehˇ bi jawˇ˗eu gʼaˇ duˬ paˇ dmˬ deuˬ hawˇ˗eu biˬdiˬoˬ uˬ taꞈ, dawˬ caˇ lawˬ muˇ gʼawˬ mya ni jahˇ doˆ luꞈ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 24:45) Aˬ dui yamˬ law tsaˬ ni biꞈ nehˬ laꞈ˗eu dzaˇ heu˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ ya dzaˬ˗eu meh. Aˬmeˬliˇkaˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ˗eu mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ nui jah paw nehˬ˗ehˇ taꞈ˗eu dzaˇ heu loꞈ˗ehˇ lehˬ hmˬ nehˬ laꞈ˗eu miˇ neh guiˬ lahˬ huiˬ dui dui miˇ˗a lehˇ ehˇ˗eu meh. Mehˇ nmˇ heu gʼaˬ kʼaˆ dui dui˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ bawˇ lawˬ liˬ jiˇ baˬ yehꞈ yehꞈ˗ehˇ yeuꞈ˗eu tiˬ gʼaˬ neh bi tahˬ sehꞈ˗euˬ meh. Aˇ nah naˇ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ da aˬ ma jiˇ naˇ dui dui laˇ˗awˇ shiˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ jiˇ kiꞈsaˬ (ma le) naˇ gawˇ nyiˬ poˆ pyeuꞈ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ ni caw ba nehˬ˗euˬ jeˬ naˇ aˬ jeˬ nga? Aˬ yawꞈ ehˇ˗eu “Ngaˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ laꞈ˗euˬ 40 kʼoꞈ aˇ yamˬ heu laꞈ kʼoeˇ tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ lawˬ haw laˇ˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ˗euˬ ma. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ ngaˬ˗ahˇ aˬ myah luꞈ ngehˬ gʼeh dah teˬ nehˬ laꞈ˗euˬ meh. Saˇ jaˇ ziꞈ˗awˇ noeˬ dahˇ doe˗eu zaˬ kʼaˆ˗ahˇ neh bi jahˇ doˆ laꞈ˗euˬ nui jah paw˗euˬ dzaˇ heu jiˇ ngaˬ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ ni caw ba nehˬ laꞈ miˇ˗a. Ngaˬ˗ahˇ ‘Shiˇ ngeh keuˆ ni saˇ jaˇ ziꞈ ma’ lehˇ Yawˇbaˆ neh ehˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ noeˬ laˇ nya.”—Yawˇbaˆ 27:5.

14. Shaˬ zahˬ aˇ yamˬ laꞈ kʼoeˇ Yeˬhawˇbaˬ nui jah taꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ zmˬ˗awˇ aˬ dui˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ laꞈ˗eu nga? (1 Teˇsaˬloˇni 4:9)

¹⁴ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ shaˬ ngeh zahˬ ngeh tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ gaˬ˗awˇ caw ba ni mehˬ nehˬ luꞈ˗eu meh. (2 Gawˇliˬtu 1:3, 4; 1 Teˇsaˬloˇni 4:9-ahˇ gui.) Mehˇ nmˇ deuˬ jiˇ Eˇliˇhuˆ loꞈ˗ehˇ aˬ dui shaˬ zahˬ ya puˬ ngeh saˇ jaˇ ziꞈ daˆ leꞈ nya ni caw ba nehˬ laꞈ˗eu meh. (Gʼaˬkʼehˇ 14:22) Mehˇ nmˇ Daiˬyehˬ˗euˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ naˇ luꞈ ngeh aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ ngehˬ gʼeh caw ba nehˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ “Shaˬ zahˬ aˬ yamˬ heu laꞈ kʼoeˇ Yeˬhawˇbaˬ nga nyaꞈ˗ahˇ nui gaˬ aˬ laꞈ neh byaˇ tawꞈ taˬ gaˇ duˇ nya. Aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ nga nyaꞈ˗ahˇ caw ba nehˬ laꞈ˗eu meh. Tiˬ gʼaˬ na naˬ gaˬ ngehˬ leꞈ˗awˇ, tiˬ gʼaˬ na naˇ nga nyaꞈ jawˇ gaˇ gʼa laˇ˗awˇ byaˇ tawꞈ nehˬ laꞈ˗eu meh. Ngaˇ lawˬ liˬ maˬ yeuꞈ nya˗eu miˇ neh mehˇ nmˇ deuˬ ngaˬ˗ahˇ bawˬ dzaˬ iˇ ngeh maˬ ehˇ, tsaꞈ gaˬ iˇ ngeh maˬ ehˇ taw ha nehˬ laꞈ˗eu meh” lehˇ ehˇ˗eu meh. Heu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu nui gaˬ tiˬ byah ni ahˇ˗eu nymˇ jiˇ˗ahˇ ya jawˇ˗eu heu naˇ aˇ naˆ ni muiˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ nga.

Yeˬhawˇbaˬ neh nui gaˬ keuˆ˗awˇ ngehˬ gʼeh dah teˬ nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ

15. Aˬ dui shaˬ zahˬ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ meh lehˇ aˬ jeˬ miˇ neh jah ziꞈ nya˗eu nga?

¹⁵ Aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ shaˬ zahˬ tiˬ jeˬ maˬ ngeuˇ naˇ tiˬ jeˬ ya puˬ luꞈ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui neh ya siˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ shaˬ zahˬ˗ahˇ aˬ dui tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ ya puˬ luꞈ˗eu maˬ ngeuˇ˗a. Nui gaˬ pyeuꞈ˗eu mˬ taˆ Aˬda Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ myah luꞈ haw luꞈ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ gaˇ dzeˇ aˬ myah luꞈ jawˇ˗awˇ, aˬ dui˗euˬ tahˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ nehˬ˗awˇ caw ba nehˬ mawꞈ dui dui˗eu meh. (Iˇsaˬyaˇ 43:2) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui shaˬ zahˬ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ˗eu gʼaˇ duˬ loˬ˗eu jeˬ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ biꞈ nehˬ taˬ˗euˬ miˇ neh aˬ dui shaˬ zahˬ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ˗eu yaw duˬ baw meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ laꞈ sawˬ pyeuꞈ˗eu guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ hawˇ Jaˇliꞈ uˬ taꞈ nui jah paw˗euˬ dzaˇ deuˬ jiˇ tiˬ byah tiˬ loꞈ lehˬ hmˬ nehˬ taˬ˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ dui loˬ ngeh caw ba nehˬ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ jiˇ biꞈ nehˬ taˬ˗euˬ meh.

16. Yeˬhawˇbaˬ neh nui gaˬ keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ caw ba nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ za mawꞈ naˇ aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga?

¹⁶ Mˬ taˆ Aˬda Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ haw luꞈ˗eu miˇ neh guiˬ lahˬ huiˬ dui dui miˇ˗a. Kʼoeˇ naˇ aˬ dui “aˬ yawꞈ laꞈ kʼoeˇ laˬ kʼaˬ cehˇ ma.” (Ja ceuˬ 33:21) Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ neh lehˬ hmˬ nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ neh gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ tiˬ byah tiˬ loꞈ za nya ni leh jeh˗eu heu neh guiˬ lahˬ huiˬ˗eu lehˇ bi mawˇ nya meh. Aˬ dui Miˬyehˇ neh caw ba nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ za˗eu gʼaˇ duˬ, yawˬ ha jawˇ paw mˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ˗ahˇ jiˇ ya mˇ˗eu meh. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh naˇ haˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ mehˬ shi tsaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ mˇ˗eu leh jeh daˆ leꞈ naˇ, aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ ngehˬ gʼeh dah teˬ nehˬ˗eu yaw duˬ baw meh.—1 Beˬtuˆluˆ 3:12.