Mehˇ nmˇ aˬ li zaˬ guˬ deuˬ˗oˇ Maˬkuˆ hawˇ˗eu Tiˆmoˇseˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗awˬ

1-2. Maˬkuˆ hawˇ˗eu Tiˆmoˇseˬ˗ahˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ maˬ bi mˇ huiˬ gʼeh ni laˆ tsoeˬ˗eu aˬ jeˬ jeˇ jaˆ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?

Mehˇ nmˇ aˬ li zaˬ guˬ deuˬ˗oˇ, nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ heu naˆ maˬ tseˇ mˇ mawꞈ miˇ˗a laˬ? Mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ heu myaˆ maˬ tseˇ caw ba mawꞈ miˇ˗a loˇ? Nawˇ teu loꞈ˗ehˇ jahˇ mawꞈ˗eu yaw duˬ baw meh. Aˬ li zaˬ guˬ gʼawˬ mya gʼaˬ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ aˬ cawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ mˇ nehˬ luꞈ gaˇ ya mawˇ˗eu miˇ neh laˬ kʼaˬ cehˇ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh ngaˇ. (Ja ceuˬ 110:3) Ehˇ kʼawꞈ teu loꞈ˗ehˇ jahˇ˗eu yaw awˬ maˬ ngeuˇ˗a. Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ heu naˆ maˬ tseˇ mˇ naˇ, mehˬ hu paw nawˬ˗euˬ dehꞈ ziˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu, Miˬyehˇ nawˬ˗ahˇ aˬ gaˇ bi mˇ˗iˇ˗eu lehˇ maˬ siˬ nya˗eu miˇ neh nyi naˬ luꞈ le loˇ? Gaˇ tiˬ jeˬ na˗ahˇ maˬ mˇ nya nya lehˇ noeˬ˗eu miˇ neh maˬ ha geuꞈ ni gʼeh haw maˬ laˬ? Teu loꞈ˗ehˇ gʼeh luꞈ˗eu nawˇ tiˬ gʼaˬ tehꞈ maˬ ngeuˇ˗a.

² Maˬkuˆ hawˇ˗eu Tiˆmoˇseˬ jiˇ ni teu loꞈ˗ehˇ gʼeh haw˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ nyaꞈ dehꞈ ziˇ aˬ joˆ˗ehˇ poˆ laˇ paˇ laˇ˗awˇ, mˇ nya˗eu maˬ siˬ lehˇ kʼahˬ lahˇ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ huiˬ gʼeh˗eu lehˇ tseˇ˗euˬ meh. Gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ hawˇ˗eu Baˬnaˬbaˇ aˬ cawˬ˗euˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ beh beh˗iˇ˗eu doˆ˗ahˇ Maˬkuˆ˗ahˇ kuˇ ngeh, Maˬkuˆ yawˬ jeˬ na luꞈ jaˆ kuꞈ˗eu iˇ kahˇ˗ahˇ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ ma nehˬ˗ehˇ jawˇ gaˇ duˇ˗eu meh. (Gʼaˬkʼehˇ 12:12, 13, 25) Ehˇ kʼawꞈ Maˬkuˆ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ huiˬ gʼeh˗eu gʼaˇ duˬ, yawˬ ha neh jawˇ daˬ taˬ˗euˬ jawˇ duˬ˗ahˇ byehˇ yaꞈ˗awˇ Aˬdiˇawˬ meuˬ˗ahˇ pawˇ˗iˇ˗euˬ meh. Aˇ nah naˇ, aˬ yawꞈ Pawˇluˆ hawˇ˗eu Baˬnaˬbaˇ nehˬ˗ehˇ gaˇ mahˇ kaˬ˗eu jawˇ duˬ gʼawˬ mya tsahˇ˗ahˇ ya iˇ˗euˬ meh. (Gʼaˬkʼehˇ 13:1-5) Tiˆmoˇseˬ jiˇ Pawˇluˆ aˬ yawꞈ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ mˇ ma lehˇ cawˬ ngeh, aˬ yawꞈ aˬ da aˬ ma nehˬ˗ehˇ jawˇ luꞈ gaˇ duˇ˗eu meh. Tiˆmoˇseˬ˗aˬ, aˇ kʼoꞈ kʼawꞈ yaw nyiˇ puˬ haw mawˇ haw laꞈ˗euˬ jeˬ kʼawꞈ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ jaˆ˗eu miˇ neh, gaˇ teu maˬ mˇ nya nya lehˇ noeˬ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. (1 Gawˇliˬtu 16:10, 11; 1 Tiˆmoˇseˬ 4:12 nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ.) Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ Pawˇluˆ nehˬ˗ehˇ Miˬyehˇ gaˇ mˇ iˇ˗euˬ miˇ neh guiˬ lahˬ gʼawˬ mya jeˬ za˗euˬ meh.—Gʼaˬkʼehˇ 16:3-5.

3. (a) Pawˇluˆ Maˬkuˆ hawˇ˗eu Tiˆmoˇseˬ˗ahˇ aˇ naˆ ni aˇ poeˬ taˬ baw˗eu nga? (2 Tiˆmoˇseˬ 4:6, 9, 11) (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.) (b) Heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ ja sawˇ˗eu nga?

³ Maˬkuˆ hawˇ˗eu Tiˆmoˇseˬ aˇ kʼoꞈ yaw nyiˇ ngeh neh yaw myaˬ jeˬ˗ahˇ ya puˬ ya mawˇ haw˗awˇ, aˇ yeˇ huiˬ˗eu gaˇ yaw myaˬ jeˬ ya mˇ dzaw˗euˬ meh. Pawˇluˆ aˬ yawꞈ shiˇ˗eu dawˬ peh peh laˇ˗awˇ zaˬ guˬ heu nyiˬ gʼaˬ˗ahˇ laˇ lehˇ kuˇ gaˇ haw ngeh, aˬ yawꞈ nyaꞈ˗ahˇ zawˇ˗ehˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. (2 Tiˆmoˇseˬ 4:6, 9, 11-ahˇ gui.) Pawˇluˆ aˬ jeˬ miˇ neh Maˬkuˆ hawˇ˗eu Tiˆmoˇseˬ˗ahˇ teu naˆ naˆ˗ehˇ gaˬ˗awˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu nga? Mehˇ nmˇ aˬ li zaˬ guˬ deuˬ aˬ yawꞈ nyaꞈ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ dzaw geuꞈ nya˗eu nga? Pawˇluˆ neh biꞈ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ nymˬ˗mˇ iˬ nah˗euˬ mehˇ nmˇ aˬ li zaˬ guˬ deuˬ˗ahˇ gaˇ dahˇ aˬ joˆ˗ehˇ tsoeˬ˗eu nga?

Maˬkuˆ loꞈ˗ehˇ aˬ cawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ mˇ

4-5. Maˬkuˆ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ aˬ cawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ mˇ nehˬ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ laˇ˗eu nga?

⁴ Aˬ cawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ mˇ nehˬ˗eu heu naˇ, kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh leh jeh˗awˇ aˬ cawˬ˗ahˇ caw ba gaˇ ehˇ mawꞈ˗awˇ, shaˬ kʼawꞈ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ caw ba daˆ leꞈ gaˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Pawˇluˆ aˬ cawˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ˗iˇ˗eu nyiˬ doˆ aˬ yawꞈ doˆ˗ahˇ Maˬkuˆ˗ahˇ maˬ kuˇ gʼeh mawꞈ˗eu lehˇ ya siˬ ngeh, Maˬkuˆ nui ma nyiˇ nui ma cawˆ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. (Gʼaˬkʼehˇ 15:37, 38) Ehˇ kʼawꞈ Maˬkuˆ gaˇ kawˆ teu baˬ da neh mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ maˬ mˇ nehˬ ni maˬ gʼeh˗aˬ.

⁵ Maˬkuˆ aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ yuiꞈ nyiˇ taꞈ˗eu Baˬnaˬbaˇ nehˬ˗ehˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ gʼawˬ mya gaˇ mˇ iˇ˗euˬ meh. Kʼoeˇ gaˇ neh 11 kʼoꞈ naˇ, Pawˇluˆ Loˇmaˆ miˇ kʼahˬ˗euˬ tawˬ˗ahˇ ya uˇ beh beh ngeh Pawˇluˆ˗ahˇ caw ba˗eu deuˬ laꞈ kʼoeˇ Maˬkuˆ jiˇ ahˇ˗eu meh. (Piˇleˇmoˬ 23, 24) Pawˇluˆ teu loꞈ˗ehˇ caw ba nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw dui dui˗eu miˇ neh Maˬkuˆ˗aˬ, ngaˬ˗ahˇ “caw mˇ caw shaˇ nehˬ laꞈ dui dui˗euˬ meh” lehˇ ehˇ˗eu meh.—Gawˇlawˇsehˇ 4:10, 11.

6. Noeˬ dahˇ doe laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ˗eu heu naˇ, Maˬkuˆ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu nga? (Ehˇ lahˬ˗ahˇ haw.)

⁶ Noeˬ dahˇ doe laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ yaw gʼoeˇ gʼoeˇ lehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ heu naˇ, Maˬkuˆ˗ahˇ gaˇ dahˇ gʼawˬ mya jeˬ tsoeˬ˗eu meh. Aˬ yawꞈ Loˇmaˆ miˇ kʼahˬ˗ahˇ Pawˇluˆ nehˬ˗ehˇ tiˬ kʼehˬ jawˇ gʼaˬ naˇ, Baˬbuˇloˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ gʼaˬ kʼehˇ Beˬtuˆluˆ nehˬ˗ehˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ˗iˇ˗euˬ meh. Beˬtuˆluˆ Maˬkuˆ˗ahˇ “ngaˬ li” lehˇ kuˇ gaˇ haw ngeh, aˬ yawꞈ nyaꞈ aˇ naˆ ni gʼoeˇ˗eu lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. (1 Beˬtuˆluˆ 5:13) Beˬtuˆluˆ hawˇ˗eu Maˬkuˆ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ mˇ ngeh, Beˬtuˆluˆ Maˬkuˆ˗ahˇ nui ma ahˇ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu Yeˬsuˇ˗euˬ dehꞈ ziˇ gaˇ kawˆ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ neh Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ˗euˬ gaˇ kawˆ ja nehˬ˗euˬ gaˇ duˇ˗eu meh. Aˇ nah naˇ, aˬ yawꞈ Beˬtuˆluˆ neh kʼaˇ ja nehˬ˗euˬ jeˬ Laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ paˇ dmˬ pyeuꞈ˗eu Maˬkuˆ sahˬ boꞈ laꞈ kʼoeˇ boꞈ ahˇ taˬ˗euˬ meh.a

7. Suiˇoˬ lehˇ kuˇ˗eu mehˇ nmˇ zaˬ guˬ tiˬ gʼaˬ Maˬkuˆ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ dzaw geuꞈ˗euˬ nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)

⁷ Maˬkuˆ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ leh jeh daˆ leꞈ˗awˇ, aˬ myah luꞈ noeˬ dahˇ doe laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ˗eu meh. Aˬ dui Maˬkuˆ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ dzaw geuꞈ nya˗eu nga? Nawˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ laꞈ kʼoeˇ tiˬ jeˬ na mˇ mawꞈ kʼawꞈ maˬ ya mˇ˗euˬ siˬ naˇ, nui ma taˬ cawˆ. Mehˇ nmˇ deuˬ hawˇ˗eu Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ aˬ geu jeˬ lehˇ mˇ nehˬ nya nga lehˇ shaˇ noeˬ. Nymˬ˗mˇ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ geuꞈ luꞈ˗eu mehˇ nmˇ Suiˇoˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ haw ma. Aˬ yawꞈ yaw nyiˇ ngeh yawˬ ha˗ahˇ mehˇ nmˇ nui deuˬ nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ˗eu meh. Tiˬ gʼaˬ na aˬ yawꞈ˗euˬ jeˬ hu tiˬ jeˬ na ya mˇ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ za˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ jeˬ nahˬ ga yaꞈ nya lehˇ noeˬ˗eu miˇ neh nui ma nyiˇ laˇ˗awˇ sheuˬ gʼeh˗eu tiˬ gʼaˬ˗ahˇ ja nehˬ˗iˇ˗euˬ meh. Sheuˬ gʼeh˗eu tiˬ gʼaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ nawˬ neh mˇ˗euˬ yaw muiˬ jeˬ˗ahˇ tiˬ gʼaˬ˗i maˬ haw mawˇ kʼawꞈ, mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ caw ba˗eu gʼaˇ duˬ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh leh jeh lehˇ nui noeˬ nui duˇ biꞈ˗eu meh. Teu miˇ neh mehˇ nmˇ Suiˇoˬ aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ deuˬ hawˇ˗eu mehˇ nmˇ nui deuˬ˗ahˇ mehˬ bawˬ˗ahˇ iˇ laˇ gaˇ tawˬ ha nehˬ˗eu meh. Suiˇoˬ gaˇ kawˆ teu˗ahˇ shaˇ noeˬ poˆ ngeh “Nymˬ˗mˇ naˇ ngaˇ aˬ cawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ mˇ˗eu heu naˇ, aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu lehˇ siˬ nya laˇ miˬ˗a. Aˬ cawˬ loˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ya caw ba˗eu miˇ neh laˬ kʼaˬ cehˇ miˇ˗a” lehˇ ehˇ˗eu meh.

Tiˆmoˇseˬ loꞈ˗ehˇ aˬ cawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ shaˇ noeˬ

8. Pawˇluˆ aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ bi iˇ caw˗eu gʼaˇ duˬ aˬ jeˬ miˇ neh Tiˆmoˇseˬ˗ahˇ tseˇ˗euˬ nga? (Piˇliˇpiˆ 2:19-22)

⁸ Pawˇluˆ kʼehˬ˗eu kʼaˆ˗eu jeˬ˗ahˇ ya daˬ˗euˬ meuˬ deuˬ˗ahˇ gʼa kʼoꞈ iˇ˗eu lehˇ gʼeh ngeh, aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ iˇ caw˗eu kʼaˬ duˬ ni gʼeh˗eu cawˬ loˬ˗eu meh. Heu poˆ aˬ yawꞈ yaw myaˬ jeˬ˗ahˇ puˬ haw mawˇ haw laꞈ˗euˬ Siˬlaˆ˗ahˇ tseˇ˗euˬ meh. (Gʼaˬkʼehˇ 15:22, 40) Kʼoeˇ naˇ Tiˆmoˇseˬ˗ahˇ jiˇ tseˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ Tiˆmoˇseˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh tseˇ˗euˬ nga? Aˬ yawꞈ tsawˇ myahˇ muiˬ˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh meh. (Gʼaˬkʼehˇ 16:1, 2) Kʼoeˇ naˇ Tiˆmoˇseˬ aˬ cawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ zawˇ˗ehˇ shaˇ noeˬ nya˗eu tiˬ gʼaˬ jiˇ ni pyeuꞈ˗eu meh.—Piˇliˇpiˆ 2:19-22-ahˇ gui.

9. Tiˆmoˇseˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ shaˇ noeˬ nehˬ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ laˇ˗eu nga?

⁹ Tiˆmoˇseˬ Pawˇluˆ nehˬ˗ehˇ Miˬyehˇ gaˇ mˇ dahˬ beh ngeh neh yawˬ ha˗ahˇ naˆ maˬ tseˇ aˬ cawˬ˗ahˇ ngehˬ gʼeh˗eu meh. Teu miˇ neh Pawˇluˆ aˬ yawꞈ Beˬliˇ meuˬ˗ahˇ neh iˇ doˆ ngeh Tiˆmoˇseˬ teu gaˇ jawˇ˗eu mehˇ nmˇ yaw shuiꞈ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ nehˬ nya meh lehˇ nui ma taˬ coeˇ˗eu miˇ neh teu gaˇ bi jawˇ yaꞈ˗euˬ meh. (Gʼaˬkʼehˇ 17:13, 14) Aˇ yamˬ kʼoeˇ yamˬ˗ahˇ Siˬlaˆ jiˇ teu gaˇ jawˇ yaꞈ˗euˬ miˇ neh Tiˆmoˇseˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ neh gʼawˬ mya jeˬ ya dzaw geuꞈ˗eu yaw duˬ baw meh. Aˇ nah naˇ Pawˇluˆ Teˇsaˬloˇni meuˬ˗ahˇ˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ bi biꞈ iˇ˗eu gʼaˇ duˬ Tiˆmoˇseˬ tiˬ gʼaˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ bi iˇ˗euˬ meh. (1 Teˇsaˬloˇni 3:2) Kʼoeˇ gaˇ neh 15 kʼoꞈ naˇ, Tiˆmoˇseˬ “ngoeˇ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ nehˬ˗ehˇ caw ngoeˇ” nya laˇ˗awˇ, noeˬ shaˬ noeˬ zahˬ˗eu deuˬ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ nya dzehˬ laˇ˗euˬ meh. (Loˇmaˆ 12:15; 2 Tiˆmoˇseˬ 1:4) Nymˬ˗mˇ iˬ nah˗euˬ mehˇ nmˇ aˬ li zaˬ guˬ deuˬ Tiˆmoˇseˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ dzaw geuꞈ nya˗eu nga?

10. Mehˇ nmˇ Gʼuˬjeˇ aˬ cawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ aˬ joˆ˗ehˇ shaˇ noeˬ nya dzehˬ laˇ˗euˬ nga?

¹⁰ Mehˇ nmˇ Gʼuˬjeˇ aˬ cawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ shaˇ noeˬ nya dzehˬ laˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ˗euˬ nga lehˇ haw ma. Aˬ yawꞈ aˇ kʼoꞈ yaw nyiˇ ngeh aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ deuˬ nehˬ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ ya ngehˬ ya tmˇ˗eu lehˇ maˬ siˬ nya˗eu miˇ neh aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ dawˬ cawˬ tehꞈ˗ehˇ puˬ˗awˇ, yawˬ gaˇ yawˬ cah gʼeh˗eu meh. Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu tiˬ gʼaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ mehˇ nmˇ deuˬ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ aˬ geu jeˬ˗ahˇ ya leˇ nya lehˇ ngehˬ cawˬ dahˬ beh nya˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ aˬ jeˬ˗ahˇ nui ma ahˇ paˬ˗ehˇ gʼeh nga lehˇ shaˇ noeˬ lehˇ nui noeˬ nui duˇ biꞈ˗euˬ meh. Mehˇ nmˇ Gʼuˬjeˇ dawˬ teu˗ahˇ mˇ caw˗euˬ meh. Nymˬ˗mˇ aˬ yawꞈ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ pyeuꞈ laˇ dzeuˇ˗awˇ heu loꞈ˗ehˇ ehˇ˗eu meh. “Nymˬ˗mˇ naˇ ngaˇ aˇ kʼoꞈ yaw huiˬ yaw nyiˇ maˬ tseˇ ni aˬ suˇ gʼaˬ nehˬ˗ehˇ kʼawꞈ ngehˬ cawˬ nya laˇ maˬ. Nymˬ˗mˇ mehˇ nmˇ deuˬ aˬ jeˬ kʼahˬ lahˇ luꞈ˗eu lehˇ siˬ nya dzehˬ laˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ loˬ˗eu jeˬ˗ahˇ caw ba nya dzehˬ laˇ˗euˬ miˇ neh laˬ kʼaˬ cehˇ miˇ˗a.”

11. Mehˇ nmˇ aˬ li zaˬ guˬ deuˬ aˬ cawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ aˬ joˆ˗ehˇ shaˇ noeˬ nya dzehˬ laˇ˗eu nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)

¹¹ Mehˇ nmˇ aˬ li zaˬ guˬ deuˬ˗oˇ naw maꞈ jiˇ aˬ cawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ shaˇ noeˬ nya dzehˬ laˇ meh. Mehˬ bawˬ˗ahˇ iˇ ngeh aˇ kʼoꞈ hawˇ˗eu dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ maˬ duˇ leˇ˗eu mehˇ nmˇ yawˬ gʼaˬ na luꞈ nehˬ˗ehˇ dawˬ ngehˬ cawˬ. Aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ naˇ haˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ ngehˬ gaˇ yaw muiˬ˗ehˇ naˇ haˬ. Toˆ˗ehˇ jahˇ naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ aˬ jeˬ loˬ nga? Aˬ jeˬ ya caw ba nga lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ tiˬ gu JW Laiˇbaˬliˬ ehˆ yaw muiˬ˗ehˇ maˬ zmˬ nya˗eu lehˇ ya siˬ ngeh, zmˬ nya laˇ ni nawˇ aˬ yawꞈ nyaꞈ˗ahˇ caw ba nehˬ˗eu za meh laˬ? Aˬ yawꞈ nyaꞈ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ˗iˇ gaˇ kuˇ˗eu gʼaˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ jawˇ˗eu lehˇ ya siˬ ngeh, aˬ yawꞈ nyaꞈ˗ahˇ kuˇ˗awˇ tsaꞈ gaˬ˗iˇ˗eu za meh loˇ? Nawˇ yawˬ ha paw neh dahˬ beh˗awˇ aˬ cawˬ˗ahˇ caw ba nehˬ˗eu leh jeh naˇ, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ dzaw geuꞈ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ laˇ˗eu meh.

Pawˇluˆ neh aˬ da tiˬ gʼaˬ loꞈ˗ehˇ biꞈ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ mˇ caw

12. Mehˇ nmˇ aˬ li zaˬ guˬ deuˬ Pawˇluˆ neh Tiˇmoˇseˬ˗ahˇ biꞈ nehˬ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ neh gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ aˬ joˆ˗ehˇ za nya˗eu nga?

¹² Pawˇluˆ Tiˇmoˇseˬ˗ahˇ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ maˬ ehˇ, Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ laꞈ kʼoeˇ maˬ ehˇ mˇ byah nya ni caw ba nehˬ˗eu gʼaˇ duˬ aˬ da tiˬ gʼaˬ loꞈ˗ehˇ nui noeˬ nui duˇ gʼawˬ mya jeˬ biꞈ˗euˬ meh. (1 Tiˆmoˇseˬ 1:18; 2 Tiˆmoˇseˬ 4:5) Mehˇ nmˇ aˬ li zaˬ guˬ deuˬ jiˇ Pawˇluˆ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ neh gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ za nya meh. Aˬ joˆ˗ehˇ za nya˗eu nga? Pawˇluˆ neh Tiˇmoˇseˬ˗ahˇ boꞈ nehˬ˗euˬ sahˬ boꞈ kʼoeˇ nyiˬ taꞈ˗ahˇ yawˬ ha˗ahˇ boꞈ nehˬ˗euˬ sahˬ boꞈ lehˇ noeˬ˗awˇ gui. Kʼoeˇ naˇ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ aˬ joˆ˗ehˇ zmˬ˗iˇ nya˗eu nga lehˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ. Nui noeˬ nui duˇ tiˬ hmˬ na˗ahˇ ja sawˇ ma.

13. Aˬ dui˗ahˇ Miˬyehˇ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ ni caw ba nehˬ˗eu jeˬ naˇ aˬ jeˬ nga?

¹³ “Miˬyehˇ˗ahˇ yaw zeu baw˗eu jeˬ laꞈ kʼoeˇ bym laˇ byehˆ laˇ ni mˇ dzaw shaˇ dzaw.” (1 Tiˆmoˇseˬ 4:7) Miˬyehˇ˗ahˇ yaw zeu baw˗eu heu naˇ aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga? Miˬyehˇ˗ahˇ yaw zeu baw˗eu deuˬ naˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗awˇ aˬ yawꞈ nui kʼahˇ shiˇ˗eu jeˬ mˇ mawꞈ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui dehꞈ le ngeh neh Miˬyehˇ˗ahˇ yaw zeu baw˗eu maˬ ngeuˇ˗a. Aˬ yawꞈ˗ahˇ yaw zeu baw nya laˇ ni ya leh jeh˗eu meh. Aˬ joˆ˗ehˇ ya leh jeh˗eu nga? Gaˬliˇ dawˬ laꞈ kʼoeˇ mˇ dzaw shaˇ dzaw lehˇ ehˇ˗eu heu dawˬ naˇ, mui ceh ceh˗iˇ˗eu jeˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ lehˬ hmˬ dah taˬ nya ni yaw kʼaˆ mui dzaw dzaw ngeh zmˬ˗eu dawˬ pyeuꞈ meh. Mui ceh ceh˗eu deuˬ naˇ, gʼaˬ leˇ nya˗eu gʼaˇ duˬ yawˬ ha˗euˬ nui ma˗ahˇ ya gʼaˬ leˇ˗eu meh. Teu gaˇ duˇ ni aˬ dui jiˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ bi gʼoeˇ leˇ˗eu jeˬ mˇ nya˗eu gʼaˇ duˬ yawˬ ha˗euˬ nui ma˗ahˇ ya gʼaˬ leˇ˗eu meh.

14. Jaˇliꞈ gui˗eu heu naˇ, aˬ jeˬ˗euˬ gʼaˇ duˇ pyeuꞈ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga? Yaw jeˬ ma jeˬ ehˇ haw.

¹⁴ Yawˬ nah na luꞈ Jaˇliꞈ gui˗eu heu naˇ aˇ yeˇ huiˬ˗eu loꞈ˗ehˇ, Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ bi gʼoeˇ leˇ˗eu gʼaˇ duˬ gui˗eu jeˬ pyeuꞈ ma lehˇ noeˬ taˬ˗eu heu jiˇ aˇ yeˇ huiˬ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, smˇ muiˬ muiˬ˗eu aˬ li zaˬ guˬ˗ahˇ Yeˬsuˇ neh ehˇ nehˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ neh nawˇ aˬ jeˬ ya siˬ de? (Maˬkuˆ 10:17-22) Aˬ li zaˬ guˬ teu gʼaˬ Yeˬsuˇ˗aˬ Meˬsiˇyaˆ pyeuꞈ meh lehˇ jah kʼawꞈ, Yeˬsuˇ˗euˬ mehˬ nah caw teh laˇ gaˇ keuˆ ni maˬ jah˗a. Toˆ˗ehˇ gʼeh kʼawꞈ, Yeˬsuˇ “aˬ yawꞈ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ haw gaˬ”˗euˬ meh. Yeˬsuˇ neh nahˬ yu ni ngehˬ nehˬ˗euˬ dawˬ teu nawˬ˗euˬ nui ma˗ahˇ maˬ zaw laˇ nya loˇ? Yeˬsuˇ zaˬ guˬ heu gʼaˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ bi noeˬ tsehˆ mawꞈ˗eu meh. Yeˬsuˇ neh mˇ˗euˬ jeˬ teu Yeˬhawˇbaˬ aˬ li zaˬ guˬ teu gʼaˬ˗ahˇ gaˬ˗eu nui gaˬ mawˇ laˇ˗eu meh. (Yoˇhaˬ 14:9) Gaˇ kawˆ heu˗ahˇ gui˗awˇ yawˬ ha˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw ngeh heu loꞈ˗ehˇ naˇ haˬ. ‘Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ dzehˬ leˇ ni hawˇ˗eu aˬ cawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ mˇ nehˬ nya dzehˬ laˇ ni ngaˇ aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga?’

15. Mehˇ nmˇ aˬ li zaˬ guˬ deuˬ yaw muiˬ˗ehˇ dehꞈ mehˬ˗eu heu aˬ jeˬ miˇ neh aˇ yeˇ huiˬ˗eu nga? (1 Tiˆmoˇseˬ 4:12, 13)

¹⁵ ‘Jah˗eu tsawˇ haˬ deuˬ bi dzaw geuꞈ paˬ˗ehˇ dehꞈ˗awˬ.’ (1 Tiˆmoˇseˬ 4:12, 13-ahˇ gui.) Pawˇluˆ Tiˆmoˇseˬ˗ahˇ gui˗eu paw, mehˬ˗eu paw, bi huiˬ bi mahˇ laˇ lehˇ gʼaˬ biꞈ˗eu tehꞈ˗ehˇ maˬ gʼaˬ ni gʼoeˇ˗eu gaˬ˗eu jeˬ, jah˗eu jeˬ, muiˬ˗eu shawˇ˗eu jeˬ, seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ heu deuˬ jiˇ bi huiˬ bi mahˇ laˇ lehˇ gʼaˬ biꞈ˗eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh nga? Yaw muiˬ˗ehˇ dehꞈ mehˬ˗eu heu naˇ, ngehˬ˗eu jeˬ naˆ maˬ tseˇ aˇ yeˇ huiˬ dzehˬ˗eu miˇ neh meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, nawˇ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ leh jeh dzehˬ laˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ ya jahˇ˗eu lehˇ dawˬ mehˬ ya mehˬ˗eu lehˇ ehˇ˗awˬ. Nawˇ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ leh jeh˗awˇ mˇ luꞈ˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ naˇ, gaˇ kawˆ heu˗ahˇ kʼaˬ duˬ ni mehˬ peuˬ˗eu meh. Nawˇ yaw muiˬ˗ehˇ leh jeh˗awˇ mˇ luꞈ naˇ, mehˇ nmˇ deuˬ jiˇ nawˬ neh mehˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ mˇ caw mawꞈ laˇ˗eu meh.—1 Tiˆmoˇseˬ 3:13.

16. (a) Mehˇ nmˇ aˬ li zaˬ guˬ deuˬ aˬ jeˬ˗euˬ ngaˬ kawˆ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ dehꞈ mehˬ nya˗eu nga? (b) Mehˇ nmˇ aˬ li zaˬ guˬ deuˬ “ngehˬ˗eu tmˇ˗eu” paw yaw muiˬ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ dehꞈ mehˬ nya˗eu nga?

¹⁶ 1 Tiˆmoˇseˬ 4:12-ahˇ mehˇ nmˇ aˬ li zaˬ guˬ deuˬ yaw muiˬ˗ehˇ dehꞈ mehˬ nehˬ nya˗eu ngaˬ jeˬ˗ahˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ meh. Nawˇ yawˬ haˇ yawˬ ha Jaˇliꞈ pyehˆ tseˇ ngeh aˬ yawꞈ hmˬ yawꞈ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ pyehˆ tseˇ haw˗awˬ. Yaw jeˬ ma jeˬ, nawˇ “ngehˬ˗eu tmˇ˗eu” paw muiˬ daˆ laˇ mawꞈ naˇ, aˬ cawˬ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗eu jeˬ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ ngehˬ nya nga lehˇ shaˇ noeˬ haw. Nawˇ aˬ da aˬ ma neh mˇ nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ guiˬ lahˬ huiˬ miˇ˗a lehˇ tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ ehˇ nehˬ nya maˇ laˬ? Mehˬ bawˬ jiˇ ngeh gaˇ doˇ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ maꞈ neh mˇ˗euˬ jeˬ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ˗ahˇ ya leˇ nya leh ehˇ nehˬ nya maˇ laˬ? Mehˬ bawˬ˗ahˇ dawˬ kʼoꞈ biꞈ ngeh yawˬ ha˗euˬ dawˬ neh biꞈ nya ni leh jeh. Nawˇ ngehˬ˗eu tmˇ˗eu paw aˬ cawˬ dzaw geuꞈ nya˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ nya laˇ ni leh jeh naˇ, nawˇ huiˬ laˇ mahˇ laˇ˗euˬ lehˇ siˬ laˇ˗eu meh.—1 Tiˆmoˇseˬ 4:15.

17. Mehˇ nmˇ aˬ li zaˬ guˬ deuˬ˗ahˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ paw daˬ taˬ˗euˬ aˇ pyaˇ˗ahˇ le keuˆ nya ni caw ba nehˬ˗eu jeˬ naˇ aˬ jeˬ nga? (2 Tiˆmoˇseˬ 2:22)

¹⁷ ‘Zaˬ guˬ deuˬ nui kʼahˇ jaˆ˗eu jeˬ˗ahˇ gaˇ jaw jaw˗awˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ gʼaˇ duˬ leh jeh dui dui˗awˬ.’ (2 Tiˆmoˇseˬ 2:22-ahˇ gui.) Pawˇluˆ Tiˆmoˇseˬ˗ahˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ tiˬ byah tiˬ loꞈ maˬ bi mˇ nya ni laˆ tsoeˬ laˇ˗eu nui kʼahˇ˗ahˇ maˬ ehˇ, Miˬyehˇ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ˗ahˇ laˆ cawˆ laˇ nya˗eu nui kʼahˇ˗ahˇ maˬ ehˇ, deuˆ ceh ceh lehˇ gʼaꞈ biꞈ˗euˬ meh. Aˬ dui neh mˇ˗euˬ tiˬ jeˬ na yaw lehˬ maˬ ngeuˇ kʼawꞈ, Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ aˇ yamˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ biꞈ nya ni pyeuꞈ˗iˇ nya˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, nawˇ mui niˇ gʼa gaˇ, Iˇteuꞈnehꞈ mui gaˇ, biˬdiˬoˬ keˆ mui gaˇ, aˇ yamˬ aˇ myaˆ ni biꞈ luꞈ de? Teu paw aˇ yamˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ paˇ biꞈ ni Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ aˇ yamˬ biꞈ dzehˬ nya maˇ laˬ? Yaw jeˬ ma jeˬ, nawˇ Bawˬdzaˬnymˇ laˆ muiˬ laˆ saˆ gaˇ caw ba nehˬ nya˗awˇ, tsawˇ haˬ uiˬ gaˇ jiˇ tsaꞈ gaˬ˗iˇ nya meh. Nawˇ teu loꞈ˗ehˇ jahˇ naˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ aˇ pyaˇ daˬ ni maˬ ehˇ, daˬ taˬ˗euˬ aˇ pyaˇ˗ahˇ le keuˆ nya ni maˬ ehˇ, caw ba nehˬ˗eu cawˬ yaw shuiꞈ deuˬ ya mawˇ˗eu meh.

Aˬ cawˬ deuˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ mˇ nehˬ˗eu guiˬ lahˬ gʼawˬ mya za

18. Maˬkuˆ hawˇ˗eu Tiˆmoˇseˬ nui kʼahˇ shiˇ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu dehꞈ ziˇ za˗euˬ lehˇ aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ nya˗eu nga?

¹⁸ Maˬkuˆ hawˇ˗eu Tiˆmoˇseˬ aˬ cawˬ˗ahˇ mˇ nehˬ˗eu gʼaˇ duˬ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ gʼawˬ mya jeˬ laˆ poˆ laˆ paˇ˗euˬ meh. Teu miˇ neh aˬ yawꞈ nyaꞈ˗euˬ dehꞈ ziˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗awˇ nui saˇ oꞈ˗eu meh. (Gʼaˬkʼehˇ 20:35) Maˬkuˆ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ caw ba˗eu gʼaˇ duˬ yaw myaˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ iˇ˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ yawꞈ Yeˬsuˇ˗euˬ dehꞈ ziˇ gaˇ kawˆ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ neh Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu gaˇ kawˆ jiˇ ya boꞈ˗euˬ meh. Tiˆmoˇseˬ naˇ Pawˇluˆ˗ahˇ aˇ muˇ deuˬ beh gaˇ maˬ ehˇ, mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ gaˇ maˬ ehˇ, caw ba nehˬ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ nyaꞈ neh nui ma keuˆ˗awˇ leh jeh˗euˬ jeˬ˗ahˇ haw mawˇ˗awˇ nui kʼahˇ shiˇ˗eu yaw duˬ baw meh.

19. Pawˇluˆ neh Tiˆmoˇseˬ˗ahˇ biꞈ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ mehˇ nmˇ aˬ li zaˬ guˬ deuˬ aˬ jeˬ miˇ neh mˇ caw paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga? Toˆ˗ehˇ mˇ caw naˇ, aˬ jeˬ muiˬ˗eu jeˬ za˗eu nga?

¹⁹ Pawˇluˆ neh Tiˆmoˇseˬ˗ahˇ boꞈ nehˬ˗euˬ sahˬ boꞈ˗ahˇ haw ngeh, aˬ yawꞈ Tiˆmoˇseˬ˗ahˇ aˇ naˆ ni gaˬ˗eu lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Sahˬ boꞈ heu˗ahˇ haw ngeh, Yeˬhawˇbaˬ jiˇ mehˇ nmˇ aˬ li zaˬ guˬ deuˬ˗ahˇ gaˬ dui dui˗eu lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ laˬ kʼaˬ bi cehˇ mawꞈ˗eu meh. Teu miˇ neh Pawˇluˆ neh aˬ da tiˬ gʼaˬ loꞈ˗ehˇ biꞈ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh mˇ caw˗awˇ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ caw ba˗eu leh jeh˗awˬ. Toˆ˗ehˇ naˇ nawˇ nymˬ˗mˇ neh laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu dehꞈ ziˇ za˗awˇ, mehˬ hu paw jiˇ “maˇ maˇ ni gʼeh˗eu dehꞈ˗eu jeˬ” za˗eu meh.—1 Tiˆmoˇseˬ 6:18, 19.