Dzaw˗eu gaˇ kawˆ 36
Dawˬ caˇ 103 Yawˇ bo˗eu yaw sahˇ Miˬyehˇ neh biꞈ˗euˬ laꞈ sawˬ pyeuꞈ
‘Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ kuˇ’
“Ka li zaˬ aˇ muˇ˗euˬ aˬ yuiꞈ aˬ tsu deuˬ˗ahˇ bi kuˇ˗iˇ˗eu tsaˬ meh.”—Yaˬkoˆ 5:14.
Yaw muiˬ˗ehˇ ya haw˗eu tsahˇ
Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ gʼaˬ baˬ laˇ ngeh, aˬ dui aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ neh bi caw ba˗eu aˬ jeˬ miˇ neh aˇ yeˇ huiˬ˗eu nga?
1. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ˗eu nga?
Yeˬhawˇbaˬ yawˇ deuˬ˗ahˇ duˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ deuˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ Yeˬsuˇ˗euˬ shiˬ neh zeuˇ taˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ ngehˬ gʼeh bo saˆ˗eu gʼaˇ duˬ, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ tseˇ taˬ˗euˬ meh. (Gʼaˬkʼehˇ 20:28) Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ yawˇ maꞈ˗ahˇ nui gaˬ keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ ngehˬ gʼeh bo saˆ gaˇ Yeˬhawˇbaˬ noeˬ tmˬ˗eu meh. Teu miˇ neh aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ aˇ muˇ deuˬ˗euˬ uˬ duˬ pyeuꞈ˗eu Yeˬsuˇ˗euˬ ehˇ dawˬ˗ahˇ caw teh˗awˇ, yawˇ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ ahˇ laˇ˗awˇ shiˬ keuˇ ni gʼeh laˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ˗ahˇ bi cawˆ iˇ nya˗eu jehˬ laˇ ca laˇ nya˗eu jeˬ˗ahˇ kʼawꞈ yahˇ nya ni caw ba nehˬ nya˗eu meh.—Iˇsaˬyaˇ 32:1, 2.
2. Yeˬhawˇbaˬ aˬ geu deuˬ˗ahˇ nga yaw kʼaˆ˗ehˇ ngehˬ gʼeh˗eu? (Yeˬsaˬgeˬlaˇ 34:15, 16)
2 Yawˇ yawˬ mawˇ na luꞈ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ ngehˬ gʼeh˗awˇ, gʼaˬ baˬ luꞈ˗eu yawˇ deuˬ˗ahˇ ngehˬ˗ehˇ dzehˬ yaw muiˬ˗ehˇ ngehˬ gʼeh bo saˆ˗eu meh. Aˬ yawꞈ aˇ muˇ deuˬ˗ahˇ neh tiˬ tiˆ teu loꞈ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu meh. (Yeˬsaˬgeˬlaˇ 34:15, 16-ahˇ gui.) Ehˇ kʼawꞈ ni Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui jawˇ paw neh jiˇ caw ba˗eu jeˬ shaˇ gaˇ noeˬ tmˬ˗eu meh. Aˬ dui nui jah paw gʼaˬ baˬ laˇ ngeh Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗eu uˬ taꞈ, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ “Ka li zaˬ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu saˬ laˬ” deuˬ˗ahˇ jiˇ caw ba˗eu jeˬ ya shaˇ˗eu meh.—Eˇpeˇsu 4:11, 12.
3. Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗euˬ caw ba˗eu jeˬ˗ahˇ siˬ nya taˬ˗eu heu naˇ, aˬ joˆ˗ehˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu nga?
3 Nui jah paw gʼaˬ baˬ laˇ taˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ neh tiˬ tiˆ caw ba nehˬ˗eu gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ ja sawˇ ma. Aˬ dui aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ aˬ geu ngeh caw ba˗eu jeˬ shaˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga? Aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh shaˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga? Aˬ dui˗ahˇ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga lehˇ ehˇ˗eu naˇ haˬ˗eu jeˬ heu deuˬ˗euˬ dawˬ kʼoꞈ˗ahˇ siˬ nya laˇ˗eu meh. Nymˬ˗mˇ mehˬ kʼehˬ˗ahˇ nawˬ˗euˬ gaˇ kawˆ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ caw ba˗eu jeˬ shaˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu kʼoeˇ tiˆ˗ahˇ maˬ jaˆ kʼawꞈ, naˇ haˬ˗eu jeˬ heu deuˬ˗euˬ dawˬ kʼoꞈ˗ahˇ siˬ nya taˬ˗eu heu naˇ, aˬ joˆ˗ehˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu nga? Yeˬhawˇbaˬ neh lehˬ hmˬ nehˬ taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw nya dzehˬ laˇ˗eu meh. Tiˬ nah caw ba˗eu jeˬ loˬ laˇ ngeh, aˬ joˆ˗ehˇ ya jahˇ˗eu lehˇ siˬ nya laˇ˗eu meh.
Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ caw ba˗eu jeˬ aˬ geu ngeh shaˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?
4. Yaˬkoˆ 5:14-16, 19, 20-ahˇ haw ngeh, nui jah paw naˇ luꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ ehˇ luꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ laˇ˗eu nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)
4 Jaˇliꞈ boꞈ˗eu Yaˬkoˆ ‘Tiˬ gʼaˬ na, naˇ luꞈ gawˇ luꞈ ta loˇ. Ka li zaˬ aˇ muˇ˗euˬ aˬ yuiꞈ aˬ tsu deuˬ˗ahˇ bi kuˇ˗iˇ˗eu tsaˬ meh’ lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. (Yaˬkoˆ 5:14-16, 19, 20-ahˇ gui.) Heu gaˇ jawˇ saˇ maˬ doˆ ni naˇ luꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ saˬ laˬ gʼoˬ˗ahˇ maˬ bi kuˇ ni, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ kuˇ lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Kʼoeˇ uˬ taꞈ, iˬ baˇ pyehˬ nehˬ ngeh tiˬ jawˇ, jawˇ saˇ doˆ kʼoꞈ laˇ meh lehˇ jiˇ paˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Teu miˇ neh Yaˬkoˆ heu gaˇ ehˇ˗eu heu naˇ, maˇ diˇ jawˇ saˇ maˬ doˆ ni naˇ luꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ ehˇ˗eu maˬ ngeuˇ ni Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ gʼaˬ baˬ luꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ nui jah paw naˇ luꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ ehˇ luꞈ˗eu lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Aˬ dui jawˇ saˇ maˬ doˆ ni pyeuꞈ laˇ ngeh saˬ laˬ gʼoˬ jawˇ gaˇ iˇ˗awˇ, aˬ joˇ joˆ˗ehˇ pyeuꞈ˗eu gaˇ kawˆ dzawˇ nehˬ˗eu ma. Aˬ yawꞈ maꞈ saˬ laˬ gʼoˬ neh kʼaˇ ehˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ ya mˇ caw˗eu meh. Teu gaˇ duˇ ni, nui jah paw dzeˇ dzaˬ˗ahˇ naˇ laˇ ngeh, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu tiˬ gʼaˬ gʼaˬ˗ahˇ yawˬ ha˗euˬ gaˇ kawˆ ya dzawˇ nehˬ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ neh Jaˇliꞈ˗ahˇ dawˬ pehˬ taˬ˗awˇ biꞈ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ ya mˇ caw˗eu meh.
Aˬ dui naˇ laˇ gawˇ laˇ ngeh saˬ laˬ gʼoˬ jawˇ gaˇ ya iˇ˗eu loꞈ˗ehˇ, nui jah paw gʼaˬ baˬ laˇ ngeh jiˇ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ jawˇ gaˇ ya˗iˇ (Aˇ deuˆ 4-ahˇ haw)
5. Yawˬ ha laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ duˬ nya˗eu nga?
5 Yaˬkoˆ sahˬ boꞈ yaw huiˬ 5-ahˇ nui jah ziꞈ laˇ ni jahˇ˗eu gʼaˇ duˬ loˬ nya lehˇ noeˬ laˇ naˇ, aˬ geu ngeh yamˬ˗ahˇ maˬ kaˬ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ kawˇ ma˗ehˇ ehˇ nehˬ lehˇ gʼaˬ biꞈ taˬ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ aˇ dzehˬ dzeuˇ ni maˬ bi cawˆ˗iˇ mi naˆ˗ehˇ caw ba˗eu jeˬ shaˇ˗eu aˇ yeˇ huiˬ dui dui˗eu meh. Aˬ dui saˇ tiˇ maˬ taˬ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ maˬ paˇ muiˬ˗euˬ kʼawꞈ, muiˬ luꞈ nya siˬ lehˇ noeˬ noeˬ˗ehˇ yawˬ haˇ yawˬ ha jaˬ myawꞈ myawꞈ laˇ nya˗eu meh. (Yaˬkoˆ 1:22) Dahˬ beh˗euˬ Ka li zaˬ saˇ ka˗ahˇ˗euˬ Ka li zaˬ mehˇ nmˇ tiˬ deuˬ na teu loꞈ˗ehˇ yawˬ haˇ yawˬ ha jaˬ myawꞈ myawꞈ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ teu˗ahˇ Yeˬsuˇ siˬ nya˗eu miˇ neh saˇ tiˇ biꞈ nehˬ˗euˬ meh. (Pah mehˬ˗eu 3:1, 2) Aˬ dui tawˇ neh, aˬ dui yawˬ ha laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ nya nya˗eu nga? Aˬ dui yawˬ ha˗ahˇ ngaˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu paw dzeˇ dzaˬ˗ahˇ gʼaˬ kʼaˆ luꞈ miˇ˗a siˬ laˬ lehˇ pyehˆ tseˇ˗eu heu neh siˬ duˬ nya˗eu meh. (Pah mehˬ˗eu 2:4, 5) ‘Jaˇliꞈ gui˗eu, shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu, ngaˇ yaw beh loꞈ˗ehˇ leh jeh luꞈ miˇ˗a siˬ laˬ? Mehˬ bawˬ˗ahˇ iˇ˗eu, mehˬ bawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ lehˬ hmˬ˗eu yaw beh loꞈ˗ehˇ aˇ poeˬ taˬ baw luꞈ miˇ˗a siˬ laˬ? Tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ yaw beh loꞈ˗ehˇ leh jeh luꞈ miˇ˗a siˬ laˬ? Maˬ ngeuˇ naˇ, byawˬ gʼa mo gʼa˗eu jeˬ hawˇ˗eu pyuˇ poˆ gaˇ tehꞈ˗ehˇ aˇ yamˬ bi jiˇ leˇ˗awˇ leh jeh luꞈ nya laˬ?’ lehˇ pyehˆ tseˇ nya˗eu meh. Aˬ dui teu laꞈ kʼoeˇ neh tiˬ kawˆ maˬ ngeuˇ naˇ tiˬ kawˆ˗ahˇ ngeuˬ leˇ taˬ miˬ˗aˇ lehˇ ngeuˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ gʼaˬ baˬ le taˬ˗euˬ lehˇ ehˇ mawꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Aˬ dui heu loꞈ˗ehˇ tehꞈ˗ehˇ bi jaˆ naˇ, gaˇ kawˆ deuˬ doeˇ dzehˬ laˇ nya˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ muiˬ˗eu cawˬ cawˬ˗eu jeˬ bi jaˆ kʼoꞈ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ jahˇ˗eu yaw duiˇ ma˗ehˇ paˇ shaˬ dzehˬ laˇ nya˗eu meh. Maˬ ngeuˇ naˇ, Jaˇliꞈ zahˇ˗ahˇ mˇ bahˬ˗eu aˇ tiˆ˗ahˇ keuˆ ni iˇ keuˆ˗euˬ naˇ, sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ ehˇ nehˬ˗awˇ bi caw ba paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh.
6. Huiˬ˗eu iˬ baˇ mˇ taˬ˗euˬ deuˬ aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga?
6 Aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ neh bi teh doˆ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu teu naˆ naˆ˗ehˇ huiˬ˗eu iˬ baˇ mˇ taˬ˗euˬ deuˬ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu tiˬ gʼaˬ gʼaˬ˗ahˇ ya dzawˇ nehˬ˗eu meh. (1 Gawˇliˬtu 5:11-13) Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ muiˬ kʼoꞈ laˇ ni yawˬ haˇ yawˬ ha maˬ jahˇ nya˗a. Yeˬhawˇbaˬ neh iˬ baˇ bi pyehˬ mawꞈ naˇ, “iˬ baˇ noeˬ poˆ˗euˬ ngaˇ lehˇ siˬ duˬ laˇ ni” ya mˇ ya shaˇ˗eu meh. (Gʼaˬkʼehˇ 26:20) Teu gaˇ mˇ˗eu shaˇ˗eu jeˬ teu laꞈ kʼoeˇ yawˬ ha huiˬ˗eu iˬ baˇ mˇ taˬ˗euˬ gaˇ kawˆ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ ehˇ nehˬ˗eu gaˇ kawˆ heu jiˇ keuˬ˗eu meh.
7. Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗euˬ caw ba˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ suˇ suˇ gʼaˬ loˬ˗eu nga?
7 Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ huiˬ˗eu iˬ baˇ mˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu maˬ ngeuˇ˗a. Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ gʼaˬ baˬ luꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ jiˇ caw ba nehˬ˗eu meh. (Gʼaˬkʼehˇ 20:35) Yaw jeˬ ma jeˬ, nawˇ shiˬ shaˬ jiˇ˗euˬ nui kʼahˇ˗ahˇ maˬ deuˆ gʼaˬ nya gaˇ guˆ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Yaw tsaˬ yaw dawˇ maˬ siˬ nya laˇ siˬ ngeh, yaˇ piˇ yaˇ maˇ dawˇ dzoˆ˗euˬ, maˬ muiˬ˗eu aˇ baˇ haw dzoˆ˗euˬ, dehꞈ bahˬ dehꞈ muˆ yaꞈ˗euˬ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ naˇ ngehˬ˗ehˇ dzehˬ meh. Lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ deuˆ ceh ceh˗eu maˬ loˬ˗a. Nawˇ ngehˬ gaˇ yaw muiˬ˗ehˇ naˇ haˬ nehˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu tiˬ gʼaˬ˗ahˇ dzawˇ nehˬ˗awˬ. Nawˇ aˬ jeˬ jeˇ laˆ poˆ laˆ paˇ ya mˇ˗eu lehˇ maˇ diˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu nui noeˬ nui duˇ biꞈ nehˬ laꞈ nya˗eu meh. Nawˬ˗euˬ shiˬ shaˬ jiˇ nui kʼahˇ kʼaˇ jaˆ˗eu loꞈ˗ehˇ laꞈ keuˆ iˇ˗awˇ maˬ mˇ˗euˬ kʼoeˇ keuˆ ni Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ meh lehˇ ehˇ mawˇ nehˬ laꞈ nya˗eu meh. (Dawˬtsoˆ 4:12) Nawˇ yawˬ ha˗euˬ gʼaˬ baˬ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ aˬ myah luꞈ ya deuˆ ceh ceh nya lehˇ noeˬ˗awˇ, gʼaˬ baˬ luꞈ naˇ ‘Heu naˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗awˇ, yawˬ haˇ yawˬ ha nui kʼaˬ aˇ dzehˬ dzeuˇ ni maˬ tsmˬ˗eu lehˇ mˇ mawˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ ngaˇ’ lehˇ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ gʼaˬ biꞈ laˇ nya˗eu meh.—1 Gawˇliˬtu 10:12.
8. Aˬ dui kʼaˇ mˇ lehˬ ngeh aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ ehˇ nehˬ iˇ˗eu loˬ ngaˇ laˬ?
8 Aˬ dui kʼaˇ mˇ lehˬ ngeh, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ ehˇ nehˬ˗eu maˬ loˬ˗a. Yaw jeˬ ma jeˬ, nawˇ mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ na˗ahˇ ngehˬ deuˬ nehˬ ngeh maˬ ehˇ, yawˬ ha˗euˬ nui pehˇ˗ahˇ maˬ nyehꞈ tehˬ nya ni aˬ yawꞈ˗ahˇ nui ma pehˇ ngeh maˬ ehˇ, heu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ ya puˬ ngeh sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ jawˇ gaˇ iˇ ngeh to˗aˬ, Yeˬsuˇ neh mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ ni jahˇ lehˇ ehˇ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ mˇ caw paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. (Maꞈtehˬ 5:23, 24) Kʼoeˇ naˇ nawˇ muiˬ˗eu seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ deuˬ pyeuꞈ˗eu nahˬ yu ni gʼeh˗eu jeˬ, nui ma mahˇ˗eu jeˬ, yawˬ ha˗euˬ nui ma˗ahˇ gʼaˬ leˇ˗eu jeˬ, seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ heu deuˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, aˇ maꞈ aˇ muˇ neh jahˇ doˆ taˬ˗euˬ paˇ dmˬ deuˬ˗ahˇ pyehˆ tseˇ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ nawˇ caw ba˗eu jeˬ loˬ luꞈ˗eu siˬ naˇ, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ jawˇ gaˇ iˇ˗awˇ caw ba˗eu jeˬ shaˇ nya meh. Pawˇluˆ neh Piˇliˇpiˆ meuˬ˗ahˇ˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ˗ahˇ boꞈ nehˬ˗euˬ sahˬ boꞈ laꞈ kʼoeˇ, aˬ yawꞈ mehˇ nmˇ aˬ li tiˬ gʼaˬ˗ahˇ Iˇbawˇdiˇ hawˇ˗eu Suˇtuˆ˗ahˇ tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ ni caw ba nehˬ lehˇ shaˇ taˬ˗euˬ meh. Nawˬ˗euˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ jiˇ nawˬ˗ahˇ teu loꞈ˗ehˇ caw ba nehˬ nya meh.—Piˇliˇpiˆ 4:2, 3.
Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh caw ba˗eu jeˬ ya shaˇ˗eu nga?
9. Shaꞈ dawˇ nya lehˇ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ caw ba˗eu jeˬ maˬ shaˇ ni aˬ jeˬ miˇ neh jawˇ paˬ˗ehˇ maˬ gʼeh˗eu nga? (Dawˬdaˬ 28:13)
9 Aˬ dui huiˬ˗eu iˬ baˇ mˇ ngeh maˬ ehˇ, yawˬ ha˗euˬ maˬ muiˬ˗eu nui kʼahˇ˗ahˇ maˬ behˬ leˇ nya lehˇ noeˬ laˇ ngeh maˬ ehˇ, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ caw ba˗eu jeˬ shaˇ˗eu gʼaˇ duˬ nui jah hawˇ˗eu nui kʼaˬ loˬ˗eu meh. Aˬ dui shaꞈ dawˇ nya lehˇ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ maˬ ehˇ ni maˬ ya jawˇ˗a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui nui jah ziꞈ dah ni gʼeh˗awˇ, aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ muiˬ˗eu cawˬ cawˬ˗eu jeˬ jaˆ ni caw ba nehˬ˗eu gʼaˇ duˬ, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ lehˬ hmˬ nehˬ taˬ˗euˬ miˇ neh meh. Teu miˇ neh aˬ dui aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ nehˬ˗ehˇ ngehˬ cawˬ˗iˇ ngeh Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ nui ma taˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ˗eu lehˇ mˇ mawˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Aˬ dui coˬ˗iˇ˗eu lehˇ gʼeh ngeh, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ caw ba˗eu jeˬ˗ahˇ loˬ meh lehˇ yaw muiˬ˗ehˇ ya siˬ nya taˬ˗eu meh. (Ja ceuˬ 94:18) Kʼoeˇ naˇ, aˬ dui iˬ baˇ mˇ ngeh maˬ zaꞈ taˬ ni iˬ baˇ ja doˆ nehˬ˗awˇ maˬ paˇ mˇ lehˬ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ meh lehˇ jah nya meh.—Dawˬdaˬ 28:13-ahˇ gui.
10. Iˬ baˇ zaꞈ taˬ naˇ, aˬ jeˬ pyeuꞈ laˇ nya˗eu nga?
10 Aˬ dui yawˬ ha neh mˇ˗euˬ iˬ baˇ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ ja doˆ nehˬ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ˗awˇ, aˬ dui aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ muiˬ˗eu cawˬ cawˬ˗eu jeˬ paˇ za kʼoꞈ nya˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ iˬ baˇ maˬ ja doˆ ni zaꞈ taˬ naˇ, gaˇ kawˆ deuˬ paˇ doeˇ dzehˬ laˇ˗eu meh. Sahˬ paˬ Daˬbiˇ yawˬ ha˗euˬ iˬ baˇ maˬ ja doˆ ni laˆ zaꞈ taˬ ngeh nui ma cawˆ dui dui˗awˇ, gʼaˬ jiˇ jiˇ laˇ taˬ˗euˬ uˬ taꞈ, Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ jiˇ cawˆ˗iˇ˗euˬ meh. (Ja ceuˬ 32:3-5) Naˇ laˇ gawˇ laˇ ngeh, maˬ laˆ saˆ ni toˆ˗ehˇ pyehˬ taˬ˗awˇ bi jaˆ naˇ paˇ doeˇ dzehˬ laˇ˗eu meh. Teu gaˇ duˇ ni, aˬ dui huiˬ˗eu iˬ baˇ mˇ ngeh sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ caw ba˗eu jeˬ maˬ shaˇ ni pyehˬ taˬ˗awˇ bi jaˆ naˇ, paˇ doeˇ dzehˬ laˇ˗awˇ, nui ma shaˬ zahˬ mˇ dzehˬ laˇ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ gaˇ kawˆ teu˗ahˇ siˬ nya˗eu miˇ neh aˬ dui˗euˬ nui jah paw gʼaˬ baˬ˗eu jeˬ˗ahˇ laˆ saˆ nehˬ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ yawꞈ neh lehˬ hmˬ nehˬ taˬ˗euˬ gaˇ ma˗ahˇ neh ‘ja sawˇ’ laˇ˗awˬ lehˇ kuˇ taˬ˗euˬ meh.—Iˇsaˬyaˇ 1:5, 6, 18.
11. Huiˬ˗eu iˬ baˇ˗ahˇ laˆ zaꞈ taˬ naˇ, aˬ cawˬ deuˬ˗ahˇ jiˇ aˬ joˆ˗ehˇ deuˬ˗iˇ nya˗eu nga?
11 Aˬ dui yawˬ ha˗euˬ huiˬ˗eu iˬ baˇ˗ahˇ laˆ zaꞈ taˬ naˇ, aˬ cawˬ deuˬ˗ahˇ jiˇ deuˬ˗iˇ nya˗eu meh. Aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ jiˇ mehˇ nmˇ deuˬ nui saˇ maˬ oꞈ ni Miˬyehˇ˗euˬ muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ maˬ za ni pyeuꞈ˗iˇ nya˗eu meh. (Eˇpeˇsu 4:30) Aˬ dui aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ huiˬ˗eu iˬ baˇ mˇ˗euˬ lehˇ ya siˬ ngeh, aˬ yawꞈ˗ahˇ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ nehˬ˗ehˇ ja cawˬ˗iˇ lehˇ ya ehˇ nehˬ˗eu meh.a Aˬ dui mehˇ nmˇ teu gʼaˬ˗euˬ iˬ baˇ laˆ zaꞈ taˬ naˇ, aˬ dui jiˇ yaw lehˬ meh. (Uˬduˬtahˬ˗eu 5:1) Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ˗eu nui gaˬ heu neh aˬ dui˗ahˇ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ kʼaˇ ngeuˇ˗eu loꞈ˗ehˇ ehˇ nehˬ ni bi laˆ noeˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. Aˬ dui toˆ˗ehˇ jahˇ naˇ, aˇ muˇ muiˬ ni shawˇ ni hawˇ˗eu iˬ baˇ mˇ˗euˬ gʼaˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ muiˬ˗eu cawˬ cawˬ˗eu jeˬ jaˆ kʼoꞈ laˇ ni caw ba nehˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh.
Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba˗eu nga?
12. Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ nui jah gʼaˬ baˬ˗eu deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba˗eu nga?
12 Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ nui jah gʼaˬ baˬ˗eu deuˬ˗ahˇ ya caw ba nehˬ meh lehˇ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. (1 Teˇsaˬloˇni 5:14) Nawˇ iˬ baˇ mˇ˗awˇ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ ngehˬ cawˬ˗iˇ ngeh, nawˬ˗euˬ nui noeˬ nui ma˗ahˇ gʼoˆ shaw˗eu gʼaˇ duˬ aˬ yawꞈ maꞈ naˇ haˬ laˇ nya˗eu meh. (Dawˬdaˬ 20:5) Zahˇ sahˇ kʼoꞈ hawˇ˗eu dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ uˬ taꞈ, shaꞈ dawˇ˗eu miˇ neh maˬ ehˇ, yawˬ ha neh mˇ lehˬ˗euˬ jeˬ dzawˇ doˆ˗eu yaw shaˬ kʼawꞈ, kʼaˇ ngeuˇ˗eu loꞈ˗ehˇ dawˇ coe ni ehˇ nehˬ˗eu heu naˇ, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ caw ba˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Ngehˬ lehˬ gaˇ taˬ guˆ. (Yawˇbaˆ 6:3) Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ naˬ dawˬ˗ehˇ noeˬ tsehˆ˗awˇ maˬ daˇ˗a. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ maꞈ nui noeˬ nui duˇ maˬ biꞈ mi naˆ˗ehˇ gaˇ kawˆ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ gʼoˆ shaw˗eu gʼaˇ duˬ nawˇ ngehˬ gaˇ yaw muiˬ˗ehˇ naˇ haˬ˗eu meh. (Dawˬdaˬ 18:13) Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ nui jah gʼaˬ baˬ˗eu deuˬ˗ahˇ caw ba˗eu gʼaˇ duˬ, aˇ yamˬ ga leˇ meh lehˇ siˬ nya˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ nawˬ˗ahˇ caw ba nehˬ˗eu gʼaˇ duˬ, tiˬ poˆ tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu mawˇ dzoeˇ˗eu loˬ meh lehˇ siˬ nya˗eu meh.
13. Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ nawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ guiˬ lahˬ shaˇ nehˬ ngeh hawˇ˗eu Jaˇliꞈ˗ahˇ dawˬ pehˬ taˬ˗awˇ nui noeˬ nui duˇ biꞈ ngeh, nawˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)
13 Nawˇ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ nehˬ˗ehˇ ngehˬ cawˬ˗iˇ ngeh, aˬ yawꞈ maꞈ nawˬ˗ahˇ iˬ baˇ ahˇ nya lehˇ noeˬ laˇ ni maˬ jahˇ˗a. Aˬ yawꞈ maꞈ nawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ guiˬ lahˬ shaˇ nehˬ˗eu meh. Nawˇ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗euˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ heu naˇ, “baoˬ jaˆ˗eu” lehˇ ya mawˇ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ ‘Sahˬpaˬ Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ myahˇ uˬ moˆ [nawˬ]˗ahˇ saˬ loˬ tsiˇ lehꞈ’˗awˇ caw ba nehˬ˗eu meh. (Yaˬkoˆ 5:14-16) “Saˬ loˬ tsiˇ” lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, Jaˇliꞈ˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ Jaˇliꞈ aˇ deuˆ deuˬ˗ahˇ zmˬ˗awˇ nawˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗eu uˬ taꞈ, nawˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ muiˬ˗eu cawˬ cawˬ˗eu jeˬ jaˆ kʼoꞈ laˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh. (Iˇsaˬyaˇ 57:18) Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ neh biꞈ˗euˬ Jaˇliꞈ˗ahˇ neh laˇ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ heu naˇ, nawˬ˗ahˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ mˇ daˆ leꞈ ma lehˇ noeˬ tsehˆ taˬ˗euˬ jeˬ ziꞈ laˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh. Nawˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ neh caw ba nehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ ha geuꞈ ngeh, “gaˇ ma heu gaˇ dahˇ meh. Gaˇ ma˗ahˇ cah˗awˬ” lehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ teˇ saˇ˗ahˇ ya gaˬ˗eu meh.—Iˇsaˬyaˇ 30:21.
Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ Jaˇliꞈ aˇ deuˆ deuˬ˗ahˇ zmˬ˗awˇ gʼaˬ baˬ˗eu deuˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ ( Aˇ deuˆ 13-14-ahˇ haw)
14. Gaˬlaˬtiˆ 6:1-ahˇ haw ngeh, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ “mˇ lehˬ”˗eu deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)
14 Gaˬlaˬtiˆ 6:1-ahˇ gui. Ka li zaˬ tiˬ gʼaˬ “mˇ lehˬ”˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗ahˇ zahˇ˗ahˇ maˬ caw teh gaˇ ehˇ˗eu meh. Noeˬ tsehˆ lehˬ˗euˬ maˬ ngeuˇ naˇ huiˬ˗eu iˬ baˇ mˇ˗euˬ gaˇ jiˇ ehˇ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ gaˬ˗eu miˇ neh “nui nahˬ nui yu ahˇ˗eu laꞈ kʼoeˇ ciˬ tuˇ nehˬ”˗eu meh. “Ciˬ tuˇ nehˬ” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ Gaˬliˇ dawˬ heu naˇ, yoeˬ tsuiꞈ yoeˬ laꞈ cehˆ paˇ gaˇ neh aˇ sehˇ maˬ muiˬ˗eu tsawˇ haˬ maˬ bi pyeuꞈ˗iˇ˗eu gʼaˇ duˬ yoeˬ tsuiꞈ yoeˬ laꞈ nyehꞈ tsaˬ kʼoꞈ nehˬ gaˇ ehˇ˗eu meh. Nya˗eu saˬ laˬ gʼoˬ deuˬ naˇ, teu naˆ naˆ˗ehˇ maˬ bi naˇ leˇ ni yoeˬ tsuiꞈ yoeˬ laꞈ nyehꞈ tsaˬ kʼoꞈ nehˬ˗eu meh. Teu gaˇ duˇ ni aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ mˇ lehˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ caw ba ngeh, teu naˆ naˆ˗ehˇ maˬ bi naˇ leˇ ni jahˇ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ Jaˇliꞈ˗ahˇ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ ‘yawˬ ha kʼawꞈ, yahˇ’ lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ aˬ dui˗ahˇ caw ba ngeh, aˬ yawꞈ maꞈ kʼawꞈ maˬ byah kuꞈ˗eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ˗awˇ, mˇ lehˬ nya meh lehˇ maˬ ngehˇ˗a. Teu miˇ neh aˬ yawꞈ maꞈ aˬ cawˬ taꞈ˗ehˇ muiˬ dzehˬ de lehˇ maˬ noeˬ˗a. Aˬ cawˬ˗ahˇ maˬ daˇ˗a. Ehˇ kʼawꞈ taˬ aw˗awˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu leh jeh˗eu meh.—1 Beˬtuˆluˆ 3:8.
15. Aˬ dui caw ba˗eu jeˬ loˬ ngeh aˬ jeˬ jahˇ nya˗eu nga?
15 Aˬ dui aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ nui ma taˬ nya meh. Sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ zaꞈ taˬ ni, yawˬ ha˗euˬ nui noeˬ maˬ ngeuˇ˗eu Jaˇliꞈ˗ahˇ neh laˇ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ biꞈ ni, shaˬ zahˬ ya puˬ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ ni caw ba nehˬ ni, ya dzaw taˬ˗euˬ meh. (Dawˬdaˬ 11:13; Gaˬlaˬtiˆ 6:2) Sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ hawˇ˗eu puˬ haw mawˇ haw laꞈ˗euˬ jeˬ maˬ duˇ leˇ kʼawꞈ, aˬ dui aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu aˬ geu gʼaˬ˗ahˇ maˬ kaˬ ngehˬ cawˬ˗iˇ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui yawˬ ha neh gaˬ mawꞈ˗eu dawˬ maˬ ya gaˬ˗euˬ kʼoeˇ keuˆ ni sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ tiˬ gʼaˬ jiˇ naˇ tiˬ gʼaˬ jawˇ gaˇ nui noeˬ nui duˇ shaˇ leˇ˗eu jeˬ maˬ ya bi pyeuꞈ˗a. Aˬ dui toˆ˗ehˇ jahˇ naˇ, Jaˇliꞈ˗ahˇ neh laˇ˗euˬ “tsaˬ˗eu muiˬ˗eu jah˗eu jeˬ˗ahˇ” maˬ naˇ haˬ ni, ‘yawˬ ha naˇ haˬ mawꞈ˗eu jeˬ mehˬ nehˬ laꞈ˗eu saˬ laˬ gʼawˬ mya ni poˆ uiˬ’˗eu deuˬ nehˬ˗ehˇ duˇ leˇ˗eu meh. (2 Tiˆmoˇseˬ 4:3) Aˬ dui sheuˬ gʼeh˗eu tiˬ gʼaˬ˗ahˇ ngehˬ cawˬ˗iˇ ngeh, aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ nawˇ gaˇ kawˆ heu aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu nui deuˬ˗ahˇ ngehˬ cawˬ˗iˇ haw maˬ laˬ, nui noeˬ nui duˇ shaˇ haw maˬ laˬ lehˇ naˇ haˬ laˇ nya˗eu meh. Taˬ aw˗eu aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ naˇ, sheuˬ gʼeh˗eu nui deuˬ˗ahˇ jiˇ nui noeˬ nui duˇ shaˇ˗eu meh.—Dawˬdaˬ 13:10.
Yawˬ ha˗ahˇ doˇ˗eu gaˇ
16. Aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ jaˆ˗eu nga?
16 Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ aˬ dui˗ahˇ nui noeˬ nui duˇ biꞈ nehˬ kʼawꞈ, aˬ dui˗ahˇ kʼoeˇ loꞈ˗ehˇ jahˇ, heu loꞈ˗ehˇ jahˇ lehˇ maˬ ehˇ tsehˆ nehˬ˗a. Aˬ dui aˬ yawꞈ gʼaˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ nui kʼahˇ shiˇ ni dehꞈ mawꞈ˗eu lehˇ ngehˬ jeˬ ngehˬ kawˆ neh maˬ ehˇ, mˇ jeˬ shaˇ kawˆ neh maˬ ehˇ, ya mˇ mawˇ˗eu meh. Miˬyehˇ aˬ dui˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ noeˬ tsehˆ nya ni hawˇ˗eu saˇ jaˇ ziꞈ nya ni caw ba nehˬ˗eu meh. (Loˇmaˆ 14:12) Teu miˇ neh sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ ya jahˇ˗eu lehˇ maˬ ehˇ nehˬ˗a. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui noeˬ˗ahˇ siˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ, Jaˇliꞈ˗ahˇ zmˬ˗awˇ caw ba nehˬ˗eu meh. Aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ mˇ caw naˇ, “tseˇ paˆ geuꞈ” nya laˇ˗awˇ, yaw muiˬ˗ehˇ noeˬ tsehˆ nya laˇ˗eu meh.—Heˬbyehˇ 5:14.
17. Aˬ dui aˬ jeˬ jahˇ˗eu lehˇ noeˬ tsehˆ taˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?
17 Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ yawˇ ya pyeuꞈ˗eu miˇ neh guiˬ lahˬ huiˬ dui dui˗awˇ, heu naˇ muiˬ dui dui˗eu aˬ kawˬ˗aˬ pyeuꞈ miˇ˗a. Aˬ dui mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ˗eu jeˬ za nya˗eu gʼaˇ duˬ Yeˬhawˇbaˬ “muiˬ˗eu yawˇ bo˗eu yaw sahˇ” pyeuꞈ˗eu Yeˬsuˇ aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ bi kamˇ shiˇ le˗euˬ meh. (Yoˇhaˬ 10:11) Kʼoeˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ “Ngaˬ˗euˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ˗awˇ uˆ lahˇ˗eu aˬ yuiꞈ aˬ tsu deuˬ, naw maꞈ˗ahˇ ngaˇ biꞈ ma. Zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ hawˇ˗eu noeˬ siˬ noeˬ mawˇ nya˗eu jeˬ tiˬ byah ni ahˇ˗eu laꞈ kʼoeˇ, naw maꞈ kʼoeˇ taˆ aˬ yawꞈ maꞈ uˆ lahˇ tehꞈ˗a” lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ, aˬ dui˗ahˇ bi ngehˬ gʼeh˗eu gʼaˇ duˬ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ lehˬ hmˬ nehˬ taˬ˗euˬ meh. (Yeˬlaˬmiˇ 3:15) Teu miˇ neh nui jah gʼaˬ baˬ ngeh, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ caw ba˗eu jeˬ shaˇ˗eu gʼaˇ duˬ taˬ nyi naˬ. Aˬ dui˗ahˇ bi caw ba˗eu lehˇ Yeˬhawˇbaˬ neh sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ lehˬ hmˬ nehˬ taˬ˗euˬ jeˬ heu˗ahˇ neh gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ tiˬ byah tiˬ loꞈ za˗eu gʼaˇ duˬ noeˬ tsehˆ taˬ kaˇ˗euˇ.
Dawˬ caˇ 31 Miˬyehˇ nehˬ˗ehˇ cah
a Mˇ bahˬ˗euˬ mehˇ nmˇ teu gʼaˬ aˇ yamˬ tiˬ kʼehˬ myahˇ laˇ˗euˬ kʼawꞈ, yawˬ ha˗euˬ yaw lehˬ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ maˬ ja doˆ nehˬ naˇ, aˬ dui aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ ehˇ nehˬ iˇ˗eu heu neh Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu lehˇ mˇ mawˇ˗eu ma.