Dehꞈ ziˇ gaˇ kawˆ
Naˬ bawˬ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ kʼawꞈ ngaˇ aˬ cawˬ˗ahˇ mehˬ
Ngaˇ 1941 kʼoꞈ˗ahˇ 12 kʼoꞈ kʼawˆ ngeh iˇ cuꞈ shawˇ˗euˬ ma. Ehˇ kʼawꞈ 1946 kʼoꞈ˗ahˇ neh tehꞈ˗ehˇ Jaˇliꞈ˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ˗ahˇ gʼoˆ shaw˗euˬ ma. Aˬ jeˬ miˇ neh toˆ˗ehˇ gʼeh˗euˬ nga? Ngaˇ nawˬ˗ahˇ ja nehˬ ma.
1910 kʼoꞈ heu kaˬ˗ahˇ ngaˬ da ngaˬ ma Jawˬjiˬ˗yaˬ miˇ kʼahˬ Taˬbi li siˬ˗ahˇ neh Kehˇnaˬdaˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ pawˇ iˇ˗euˬ meh. Ngaˬ da ngaˬ ma Kehˇnaˬdaˬ miˇ kʼahˬ nahˇ ma ga kʼehˬ paw jaˆ˗eu saˇ kehˇ ceˬ gʼao gahˬ kaˬ Peˬliˬ meuˬ˗euˬ dawˬ peh jaˆ˗eu yaˇ kmˇ kmˇ zaˬ tiˬ kmˇ˗ahˇ jawˇ˗eu meh. Ngaˇ 1928 kʼoꞈ˗ahˇ dehꞈ le˗euˬ ma. Ngaˇ naˇ zaˬ koꞈ gʼaˬ laꞈ kʼoeˇ neh aˬ nyiˇ nyiˇ saˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu ma. Ngaˇ dehꞈ le˗euˬ ba la koꞈ siˬ naˇ ngaˬ da shiˇ˗awˇ ngaˬ ma kʼawꞈ ngaˇ euˇ leu laꞈ kʼoeˇ yuꞈ luꞈ ngeh neh shiˇ˗euˬ meh. Kʼoeˇ gaˇ neh tiˬ kʼehˬ naˇ 17 kʼoꞈ kawˆ˗eu ngaˬ˗euˬ aˇ yuiꞈ yuiꞈ saˬ pyeuꞈ˗eu Luˇsiˇ jiˇ ni shiˇ˗awˇ ngaˬ gʼoe Niˇ neh ngaˬ ha mehˇ nmˇ˗ahˇ sheuˬ cu˗euˬ meh.
Ngaˇ gaˇ ma cah dzawˇ dzawˇ nya laˇ ngeh tiˬ nah nga pehˬ nymˇ jiˇ ngaˇ mahˬ˗euˬ dawˬ miˬ˗ahˇ nyehꞈ tehˬ luꞈ gaˇ mawˇ˗awˇ bi behˆ gaˇ guˇ˗eu miˇ neh guˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ ngaˇ kʼoeˇ paw ciˬ pyawˇ taˬ˗euˬ miˇ neh maˬ gaˬ nya˗a. Maˬ gaˇ˗a siˬ kʼoeˇ ngeh nah maˬ ya naˇ˗euˬ miˇ neh. Teu ngeh nah pyeuꞈ laˇ˗euˬ gaˇ kawˆ teu naˇ nga pehˬ˗euˬ nymˇ jiˇ deuˬ˗ahˇ ngaˇ naˬ bawˬ nga lehˇ siˬ leˇ˗euˬ aˇ nah pyeuꞈ meh.
Nga pehˬ nymˇ jiˇ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ˗eu cawˬ deuˬ ngaˬ˗ahˇ naˬ bawˬ deuˬ˗euˬ dzaw nymˇ˗ahˇ bi dzaw˗iˇ jeˬ nga lehˇ ehˇ˗eu miˇ neh ngaˬ gʼoeˇ niˇ ngaˬ˗ahˇ sheuˬ˗awˇ iˇ kahˇ nehˬ˗ehˇ gaˇ mahˇ kaˬ˗eu Saˇkehˇceˬgʼao gahˬ kaˬ Saˇkaˇtu meuˬ˗ahˇ jaˆ˗eu naˬ bawˬ deuˬ˗euˬ dzaw nymˇ˗ahˇ bi dzaw le˗euˬ meh. Teu ngeh ngaˇ 5 kʼoꞈ tehꞈ miˇ neh guˆ dui dui˗awˇ nah lah lah ngeh hawˇ˗eu aˇ boꞈ piˬ tehˬ ngeh maˬ ngeuˇ naˇ iˇ kahˇ˗ahˇ maˬ gʼoꞈ leˇ nya. Ehˇ kʼawꞈ tiˬ kʼehˬ naˇ laꞈ dzawˇ dawˬ ya dzaw˗awˇ cawˬ deuˬ nehˬ˗ehˇ nyiˇ gʼa cehˇ gʼa laˇ˗euˬ meh.
Jaˇliꞈ˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ˗ahˇ ya dzaw˗euˬ
1939 kʼoꞈ˗ahˇ ngaˬ˗euˬ aˇ yuiꞈ Maˬliˇawˬ Be Dehˬniˇca nehˬ˗ehˇ oeˇ mˇ baˇ˗awˇ ngaˇ hawˇ˗eu nga˗euˬ aˇ yuiꞈ paˬlam siˇ nga nyaꞈ˗ahˇ sheuˬ cu˗euˬ meh. Ngaˬ˗euˬ aˇ yuiꞈ Maˬliˇawˬ aˬ nyaꞈ dzeˇ zaˬ naˇ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ neh Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ Jaˇliꞈ dzaw beh beh˗euˬ deuˬ pyeuꞈ meh. Dzaw nymˇ piˬ tehˬ ngeh ngaˇ ngaˬ˗euˬ aˇ yuiꞈ Maˬliˇ˗awˬ jawˇ gaˇ gʼoꞈ iˇ˗euˬ ma. Aˬ yawꞈ nyaꞈ nyiˬ dzeˇ zaˬ luꞈ ngaˬ˗ahˇ leh jeh˗awˇ Jaˇliꞈ mehˬ˗eu meh. Ngaˬ˗euˬ aˇ yuiꞈ nehˬ˗ehˇ dawˬ ngehˬ cawˬ˗eu kʼawꞈ yaw˗ehˇ shaˬ˗eu tiˬ jeˬ miˇ˗a aˬ yawꞈ laꞈ dzawˇ dawˬ maˬ siˬ nya˗eu miˇ neh. Ehˇ kʼawꞈ ngaˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ dzaw˗eu laꞈ kʼaˬ cehˇ nga lehˇ aˬ yawꞈ maꞈ haw mawˇ˗euˬ meh. Ngaˇ shaˇ noeˬ ngeh aˬ yawꞈ nyaꞈ Jaˇliˬ˗ahˇ kʼaˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ mˇ gaˇ duˇ˗eu miˇ neh ngaˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ maꞈ nehˬ˗ehˇ iˇ caw˗awˇ tsaꞈ gaˬ iˇ˗euˬ ma. Tiˬ kʼehˬ naˇ ngaˬ˗ahˇ iˇ cuꞈ shawˇ mawꞈ laˇ˗euˬ meh. Ehˇ loꞈ˗ehˇ 1941 kʼoꞈ gʼoeˬ siˬ ba la 5 nah˗ahˇ tsehꞈ teuˆ ni iˇ cuꞈ lah dmˬ˗ahˇ neh kʼawꞈ laꞈ taˬ˗euˬ bawˬ tsahˬ˗ahˇ iˇ cuꞈ shawˇ˗euˬ ma.
1946 Oˬhaiˬoˬ gahˬ kaˬ Kiˇ˗liˇpaˬlehˬ meuˬ˗ahˇ jahˇ˗eu smˬ nah mehˬ bawˬ˗ahˇ oe˗euˬ naˬ bawˬ deuˬ
1946-ahˇ dzaw nymˇ piˬ tehˬ ngeh iˇ kahˇ˗ahˇ gʼoꞈ iˇ˗awˇ Aˬmeˬliˇkaˬ miˇ kʼahˬ Oˬhaiˬoˬ gahˬ ka Kaˬliˇlehˬ meuˬ˗ahˇ jahˇ˗eu huiˬ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ iˇ˗euˬ ma. Aˬ dahˬ beh ngeh nah naˇ bawˬ dzaˬ˗eu gaˇ kawˆ ngaˬ˗ahˇ bi gʼoˆ shaw˗eu gʼaˇ duˬ aˇ yuiꞈ deuˬ tiˬ gʼaˬ tiˬ poˆ tiˬ poˆ˗ehˇ bo nehˬ laꞈ˗eu meh. Nyiˬ nah aˬ yawꞈ nah naˇ naˬ bawˬ aˇ muˇ kʼawꞈ jawˇ˗awˇ laꞈ dzawˇ dawˬ paw neh dawˬ yuˇ paˇ nehˬ˗eu lehˇ ya siˬ˗euˬ miˇ neh ngaˬ˗ahˇ nui ma cehˇ tahˬ tahˬ˗eu lehˇ miˇ˗a. Teu miˇ neh ngaˇ bawˬ dzaˬ gaˇ mehˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ya si˗euˬ ma. Nui kʼahˇ shiˇ˗eu lehˇ miˇ˗a maˇ diˇ Jaˇliꞈ mehˬ˗eu jeˬ˗ahˇ maˇ jawˆ ni ya siˬ nya˗euˬ miˇ neh!
Tsaˬ˗eu jeˬ mehˬ˗eu
Teu ngeh Miˇ tsaˬ Guiˇ nyiˬ poˆ aˬ yawꞈ poˆ jiˇ˗euˬ tiˬ dehˬ miˇ neh aˬ geu gʼaˬ maˬ kaˬ yawˬ ha miˇ kʼahˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu gaˇ kawˆ bi mawˇ mawꞈ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ ngaˇ nmˇ˗aˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu gʼaˇ duˬ noeˬ tsehˆ˗euˬ ma. Huiˬ˗eu mehˬ bawˬ teu jiˇ˗awˇ tiˬ kʼehˬ naˇ ngaˇ dzaw nymˇ˗ahˇ gʼoꞈ iˇ˗euˬ ma. Kʼoeˇ gaˇ neh taꞈ naˇ ngaˇ paˇ loˬ paˇ lehˇ˗ahˇ uˬ duˬ˗eu maˬ ehˇ miˇ kʼahˬ˗ahˇ cuiˬ huiˬ˗eu dawˬ caˇ caˇ˗eu maˬ ehˇ aˬ poeˬ lawˇ˗eu maˬ ehˇ sahˬ boꞈ cawˬ deuˬ nehˬ˗ehˇ uˬ duˬ tahˬ nymˇ˗ahˇ iˇ˗eu maˬ ehˇ heu deuˬ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ byehˇ dzeh jiˇ˗euˬ ma. Ngaˇ toˆ˗ehˇ gʼeh gaˇ saˬ laˬ deuˬ hawˇ˗eu dzaw nymˇ˗ahˇ jawˇ˗eu deuˬ maˬ ya leˇ˗eu miˇ neh yehˬ bawˬ˗ehˇ ehˇ laˇ jahˇ laˇ˗awˇ ngaˬ˗ahˇ bi paˇ˗iˇ˗eu gʼaˇ duˬ maˇ diˇ maˬ ngeuˇ˗eu jeˬ˗ahˇ mehˬ˗eu meh. Gaˇ kawˆ heu˗ahˇ ngaˬ nehˬ˗ehˇ dzaw luꞈ˗eu cawˬ deuˬ mawˇ˗euˬ miˇ neh ngaˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ za˗euˬ ma. Sahˬ boꞈ dzaw cawˬ tiˬ gʼaˬ na Jaˇliꞈ dzaw laˇ˗awˇ iˬ nah keuˆ ni Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ luꞈ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ Laˬliˇ Ehˬdoˬsawˇ hawˇ˗eu Nawˬmamˇ Diˬtaˬ˗liˇ Eˬmeˬ Caˬnaiˬdeuˇ heu deuˬ meh.
Ngaˇ aˬ geu meuˬ˗ahˇ iˇ kʼawꞈ aˬ myah luꞈ naˬ bawˬ deuˬ˗ahˇ leh jeh˗awˇ tsaꞈ gaˬ˗eu ma. Yaw jeˬ ma jeˬ Maw tiˬliˬawˬ meuˬ˗ahˇ naˬ bawˬ deuˬ uiˬ laˇ˗eu jawˇ duˬ˗ahˇ ngaˇ iˇ˗eu ma. Teu gaˇ ngaˇ zaˬ guˬ baˬ muˇ˗euˬ aˬ yuiꞈ Eˬdiˇ Tehˬkeuˬ˗ahˇ ya tsaꞈ gaˬ˗euˬ ma. Miˇ nuiˆ kʼoꞈ aˬ yawꞈ shiˇ ngeh keuˆ ni Kiˇ˗uˇ beˬ gahˬ kaˬ Laˬgʼaw meuˬ laꞈ dzaw dzaw˗eu aˇ muˇ jawˇ˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ ngaˇ Huˬ Aˬdaˬneˇ lehˇ kuˇ˗eu zaˬ guˬ zaˬ tiˬ gʼaˬ˗ahˇ paˇ ya tsaꞈ gaˬ˗euˬ ma. Aˬ yawꞈ naˇ ya gaˬ˗euˬ jeˬ tsaˬ˗eu hawˇ˗eu maˬ tsaˬ˗eu pyehꞈ tseˇ˗eu Beˬliˇ meuˬ˗ahˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ loꞈ˗ehˇ duˇ˗eu meh. (Gʼaˬkʼehˇ 17:10, 11) Aˬ yawꞈ kʼawꞈ ni Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ geuꞈ laˇ˗awˇ Awˬtehˬliˇ˗oˬ Awˬtaˬ gʼaw˗ahˇ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ geuꞈ˗awˇ shiˇ˗euˬmeh.
1950 kʼoꞈ˗ahˇ gaˇ ma doe tsaꞈ gaˬ
1950 kʼoꞈ˗ahˇ ngaˇ Behˇkuˬbeuˇ˗ahˇ pawˇ iˇ˗euˬ ma. Ngaˇ naˬ bawˬ deuˬ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ gaˇ tehꞈ˗ehˇ leh jeh kʼawꞈ gaˇ ma˗ahˇ ya mawˇ˗euˬ naˬ bawˇ muiˬ˗eu zaˬ miˬ aˬ buˇ Ka˗liˇ Saˬpaꞈseˇ lehˇ kuˇ˗eu teu gʼaˬ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ˗awˇ ya puˬ haw˗euˬ jeˬ˗ahˇ ngaˇ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ ngehˇ leˇ nya. Aˬ yawꞈ maˬ gaˬ ziˇ geuꞈ mawꞈ˗awˇ aˬ yawꞈ˗euˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ Kehꞈliˇ nehˬ˗ehˇ jiˇ bi mawˇ mawꞈ˗eu meh. Ngaˇ aˬ yawꞈ pehˬ kahˇ˗ahˇ iˇ˗awˇ sahˬ boꞈ neh boꞈ boꞈ˗ehˇ gʼawˬ myahˇ ni ya ngehˬ cawˬ˗euˬ ma. Kʼoeˇ gaˇ neh taꞈ naˇ˗aˬ maˬ paˇ ya mawˇ maˬ. Nyiˬ kʼoꞈ smˇ kʼoꞈ byah laˇ˗awˇ Awˬtehˬliˇ˗oˬ gahˬ kaˬ Toˆlaw toˆ meuˬ˗ahˇ jaˆ˗eu huiˬ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ iˇ ngeh ngaˇ zahˬ leˇ˗awˇ laꞈ kʼaˬ kʼawꞈ ya cehˇ˗euˬ ma. Aˬ jeˬ miˇ nehˬ ehˇ naˇ teuˇ gaˇ Kehꞈliˇ pehˬ nehˬ˗ehˇ ya mawˇ dzoeˇ˗euˬ uˬ taꞈ aˬ yawꞈ iˇ cuꞈ shawˇ˗eu aˇ nah pyeuꞈ˗eu miˇ neh gaˇ kawˆ heu hmˬ naˇ aˬ dui tsaꞈ gaˬ iˇ˗eu deuˬ Saˇ kiˇ pyeuꞈ laˇ˗eu maˬ duˬ kʼawꞈ tsaꞈ gaˬ iˇ˗eu heu aˇ naˆ ni aˇ yehˇ huiˬ nga lehˇ ngaˬ˗ahˇ bi si nehˬ laꞈ˗euˬ meh.
Tiˬ kʼehˬ naˇ ngaˇ Saˇkaˇtu meuˬ˗ahˇ jawˇ kʼoꞈ le˗awˇ aˬ ma tiˬ ma nehˬ˗ehˇ ya tahˬ puˬ˗euˬ ma. Aˬ yawꞈ Ciˆ hawˇ˗eu Coˆ lehˇ kuˇ˗euˬ tiˬ poˆ tehꞈ˗ehˇ baw˗euˬ aˬ buˇ heu nyiˬ gʼaˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ mehˬ le nehˬ laꞈ lehˇ kuˇ˗eu meh. Aˬ buˇ heu nyiˬ gʼaˬ kʼawꞈ ngaˬ neh dzaw˗euˬ naˬ bawˬ deuˬ˗euˬ dzaw nymˇ˗ahˇ dzaw˗eu meh. Ngaˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ Jaˇliꞈ mehˬ˗eu tiˬ kʼehˬ naˇ aˬ yawꞈ nyaꞈ kʼawꞈ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ neh ya siˬ˗euˬ jeˬ cawˬ deuˬ˗ahˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Teu miˇ neh aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ sahˬ boꞈ dzaw cawˬ 5 gʼaˬ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ pyeuꞈ laˇ˗euˬ meh. Teu laꞈ kʼoeˇ neh tiˬ gʼaˬ naˇ Yuˬniˇ Ko ˬliˬ pyeuꞈ meh. Ngaˇ aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ sahˬ boꞈ dzaw saˬ saˬ ngeh kʼoꞈ mawˇ˗eu ma. Teu ngeh Yuˬniˇ ngaˬ˗ahˇ pawˬ coeˇ caꞈ tiˬ siˬ biꞈ laˇ˗awˇ cawˬ pyeuꞈ˗eu za meh laˬ lehˇ naˇ haˬ laˇ˗eu meh. Myahˇ laˇ ngeh jawˇ aˬ yawꞈ naˇ ngaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ aˇ yehˇ huiˬ dui dui˗eu gʼaˬ pyeuꞈ laˇ˗euˬ meh.
Yuˬniˇ nehˬ˗ehˇ 1960 hawˇ˗eu 1989
Yuˇniˇ˗euˬ aˬ ma aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ buˇ Jaˇliꞈ dzaw luꞈ nga lehˇ ya siˬ ngeh Jaˇliꞈ maˬ bi dzaw˗eu gʼaˇ duˬ caw ba nehˬ laꞈ lehˇ saˇ laˬ deuˬ˗ahˇ shaˇ iˇ˗awˇ saˬ laˬ deuˬ kʼawꞈ Yuˬniˇ˗ahˇ gʼawˬ mya jeˬ lehˇ laˆ tsoeˬ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ Yuˬniˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu jeˬ maˬ cawˆ iˇ˗a. Yuˬniˇ iˇ cuꞈ shawˇ˗eu lehˇ paˇ gʼeh ngeh “Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ geuꞈ iˇ˗eu lehˇ gʼeh naˇ iˇ kahˇ˗ahˇ neh doˆ iˬ˗awˬ” lehˇ aˬ da aˬ ma deuˬ ehˇ˗eu meh. Teu miˇ neh Yuˬniˇ aˇ kʼoꞈ 17 kʼoꞈ˗ahˇ neh iˇ kahˇ˗ahˇ neh doˆ iˇ˗awˇ mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ jawˇ iˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ Jaˇliꞈ dzaw tawꞈ˗awˇ iˇ cuꞈ shawˇ˗euˬ meh. 1960 kʼoꞈ˗ahˇ Yuˬniˇ nga nyaꞈ jiˇ cehˇ baˇ ngeh kʼawꞈ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ da aˬ ma deuˬ maˬ oe nehˬ laꞈ˗a. Ehˇ kʼawꞈ myahˇ laˇ ngeh jawˇ nga nyaꞈ zaˬ cu gaˇ hawˇ˗eu nga nyaꞈ˗euˬ jah˗eu jeˬ˗ahˇ hawˇ mawˇ˗awˇ tiˬ sheuˇ ha geuꞈ laˇ˗eu meh.
Yeˬhawˇbaˬ ngaˬ˗ahˇ haw piˇ
Niˇkoˬlaˇ hawˇ˗eu Diˬbawˇlaˬ ngaˬ li hawˇ˗eu ngaˬ tsu Lawˬdawˬ Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ gaˇ mˇ luꞈ
Nga nyaꞈ naˬ bawˬ miˇ neh naˬ bawˬ maˬ ngeuˇ˗eu aˬ li 7 gʼaˬ˗ahˇ cu˗eu yaw awˬ maˬ ngeuˇ nya. Nga nyaꞈ zaˬ deuˬ˗ahˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ mehˬ ahˇ nehˬ˗eu gʼaˇ duˬ zaˬ deuˬ˗ahˇ laꞈ dzawˇ dawˬ leh jeh˗awˇ mehˬ˗eu ma. Aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ kʼawꞈ nga nyaꞈ˗ahˇ caw ba dui dui˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ tiˬ pehˬ sahˬ boꞈ boꞈ˗awˇ nga nyaꞈ˗euˬ aˬ li tiˬ gʼaˬ bawˬ dzaˬ nymˇ laꞈ kʼoeˇ maˬ muiˬ˗eu dawˬ ngehˬ nga lehˇ ehˇ nehˬ laꞈ˗euˬ meh. Teu miˇ neh nga nyaꞈ gaˇ kawˆ teu˗ahˇ tiˬ poˆ tehꞈ˗ehˇ laˆ piˇ nya˗euˬ ma. Nymˇ nga nyaꞈ˗euˬ zaˬ Jamˇ Jeˬliˇ Niˇkoˬlaˇ Saˬtiˆpeˬ heu oeˬ gʼaˬ naˇ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ pyeuꞈ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ nymˇ jiˇ nehˬ˗ehˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ mˇ luꞈ meh. Kʼoeˇ naˇ Niˇkoˬlaˇ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ miˬ zaˬ Diˬbawˇlaˬ kʼawꞈ Biˇteˬ˗euˬ saˇ naˇ˗ahˇ laꞈ dzawˇ dzawˇ˗eu dawˬ yuˇ paˇ gaˇ caw ba luꞈ˗awˇ Saˬtiˆpeˬ hawˇ˗eu Ca na kʼawꞈ Aˬmeˬliˇkaˬ˗ahˇ laꞈ dzawˇ dawˬ yuˇ paˇ gaˇ mˇ luꞈ˗eu meh.
Ehˇ kʼawꞈ nui ma cawˆ˗eu gaˇ kawˆ jiˇ jaˆ˗eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ nga nyaꞈ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗euˬ aˇ kʼoꞈ 40 kʼoꞈ byah laˇ˗eu tiˬ kʼoꞈ maˬ ngeuˇ naˇ maˬ paˇ ca˗euˬ gaˇ Yuˇni shaˬ dzehˬ˗euˬ naˇ gawˇ (cancer) neh shiˇ˗euˬ miˇ neh meh. Aˬ yaw naˇ luꞈ ngeh gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ jah˗eu jeˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu meh. Ngaˇ aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ tiˬ poˆ paˇ ya dzoeˇ gaˇ noeˬ tmˬ˗awˇ loꞈ ma.
Ngaˬ li smˇ gʼaˬ Jamˇ Jeˬliˇ Saˬtiˆpeˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ miˬ zaˬ deuˬ laꞈ dzawˇ dawˬ paw neh tsaꞈ gaˬ duˬ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ luꞈ
2012 kʼoꞈ nyiˬ siˬ ba la˗ahˇ ngaˇ ga coˬ˗awˇ dahˬ dahˬ shaˬ yoeˬ kʼehꞈ iˇ˗euˬ miˇ neh ngaˇ ngaˬ li tiˬ gʼaˬ nehˬ˗ehˇ jawˇ iˇ˗euˬ ma. Nymˇ ngaˇ Keh kaꞈliˇ laꞈ dzawˇ aˇ muˇ˗ahˇ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ geuꞈ˗awˇ jawˇ luꞈ ma. Heu naˇ laꞈ dzawˇ aˇ muˇ nehˬ˗ehˇ jawˇ beh beh˗eu poˆ pyeuꞈ ma. Gaˬlaˬpyuˇ daw ngehˬ˗eu aˇ muˇ˗ahˇ jawˇ ngeh neh Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ bo saˆ nya˗euˬ nga? Yeˬhawˇbaˬ ngaˬ˗ahˇ caw ba nehˬ laꞈ˗euˬ miˇ neh meh. Aˬ yawꞈ miˇ coe aˬ nmˇ deuˬ˗ahˇ haw nehˬ ma lehˇ ehˇ˗eu loꞈ˗ehˇ maˇ diˇ haw nehˬ˗eu meh. (Ja ceuˬ 10:14) Guiˬ lahˬ huiˬ dui dui miˇ˗a ngaˇ˗ahˇ sahˬ boꞈ boꞈ miˇ nehˬ laꞈ˗awˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh dawˬ yuˇ paˇ nehˬ laꞈ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ.
79 kʼoꞈ kʼawˆ ngeh laꞈ dzawˇ dawˬ huˬ mehˬ mehˬ˗eu dzaw nymˇ˗ahˇ iˇ˗euˬ
Gʼawˬ mya poˆ jaˆ miˇ˗a aˬ yawꞈ maꞈ aˬ jeˬ ngehˬ˗eu jiˇ maˬ siˬ laˇ ni gʼeh˗awˇ naˬ bawˬ deuˬ˗euˬ laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ tiˬ gʼaˬ˗iˬ maˬ gʼoˆ shaw nya lehˇ noeˬ laˇ˗eu toˆ˗ehˇ gʼeh ngeh nui ma daˆ laˇ˗awˇ byehˇ dzeh jiˇ mawꞈ laˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ ngaˬ˗ahˇ toˆ˗ehˇ kʼaˇ noeˬ doˆ laˇ ngeh Beˬtuˆluˆ neh Yeˬsuˇ˗ahˇ “Sahˬpaˬ˗oˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ˗eu jeˬ biꞈ˗eu dawˬ nawˇ jawˇ gaˇ jaˆ ngeh keuˆ keuˆ˗ehˇ˗aˬ nga maꞈ aˬ suˇ gʼaˬ jawˇ gaˇ paˇ iˇ nmˇ” lehˇ ehˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ noeˬ mawˇ˗eu ma. (Yoˇhaˬ 6:66-68) Yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ uˇ laˇ˗euˬ nga maꞈ shehˆ deuˬ kʼawꞈ ni mehˇ nmˇ naˬ bawˬ nui deuˬ loꞈ˗ehˇ ya oˇ dui dui˗eu meh. Ngaˇ kʼawꞈ oˇ oˬ˗eu jeˬ ya dzaw˗eu meh. Ngaˇ Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ aˇ maꞈ aˇ muˇ˗ahˇ nui ma taˬ nya ni leh jeh˗euˬ ma. Teu loꞈ˗ehˇ jahˇ˗eu teu naˇ gʼawˬ mya jeˬ˗ahˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu meh. Nymˇ Aˬmeˬliˇkaˬ laꞈ dzawˇ dawˬ paw neh yuˇ doˆ taˬ˗euˬ paˇ dmˬ gʼawˬ mya ni jaˆ˗awˇ ngaˬ˗ahˇ laꞈ kʼaˬ bi cehˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu dawˬ heu jeˬ neh aˇ muˇ mehˬ bawˬ hawˇ˗eu huiˬ˗eu mehˬ bawˬ heu deuˬ jaˆ˗eu meh. Baoˬ huiˬ˗eu dui dui˗eu Miˬyehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ ya mˇ˗eu ngaˬ˗euˬ dehꞈ ziˇ muiˬ dui dui˗awˇ maˇ diˇ laꞈ kʼaˬ cehˇ˗eu lehˇ˗aˬ maˬ ehˇ jiˇ coeˇ nya.