Tsawˇ haˬ gʼawˬ mya gʼaˬ yuꞈ taꞈ jawˇ taꞈ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ maˬ ngehˬ keuˆ shaꞈ˗a. Ehˇ kʼawꞈ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ gaˇ kawˆ heu˗ahˇ bya cehˆ ni yaw zeu baw laˇ paˬ˗ehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Jaˇliꞈ mehˬ˗eu jeˬ, aˬ dui˗ahˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ meh. Jaˇliꞈ˗aˬ Beh˗euˬ yaw sahˇ pyeuꞈ˗eu Yeˬhawˇbaˬ jawˇ gaˇ neh oe˗eu miˇ neh, aˬ yawꞈ aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ aˬ jeˬ muiˬ dzehˬ˗eu lehˇ siˬ nya meh. Aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ aˬ yawꞈ nui kʼahˇ shiˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ ya dehꞈ˗eu lehˇ mehˬ nehˬ˗awˇ, aˬ dui mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ laˬ kaˬ tiˬ cehˇ dehꞈ nya˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu lehˇ jiˇ mehˬ nehˬ taˬ˗euˬ meh.

1. Yeˬhawˇbaˬ yuꞈ taꞈ jawˇ taꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ˗eu nga?

Yuꞈ taꞈ jawˇ taꞈ˗eu jeˬ˗aˬ, Yeˬhawˇbaˬ neh biꞈ˗euˬ laꞈ sawˬ pyeuꞈ meh. Aˬ yawꞈ sheuˬ dahˬ dzaˬ dzeuˇ˗euˬ zaˬ miˬ zaˬ hawˇ˗eu kʼaˬ dzeˇ zaˬ˗ahˇ laˬ kʼaˬ bi cehˇ mawꞈ˗eu meh. Laꞈ sawˬ heu zaˬ bi jawˇ le˗eu gʼaˇ duˬ tehꞈ maˬ ngeuˇ˗a. Tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ nui gaˬ bi mˇ mawˇ˗eu gʼaˇ duˬ jiˇ pyeuꞈ meh. Teu miˇ neh Jaˇliꞈ˗ahˇ “nawˬ neh sheuˬ dahˬ dzaˬ˗euˬ gʼaˬ nehˬ˗ehˇ byawˬ gʼa˗awˬ” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. (Dawˬdaˬ 5:18, 19) Yeˬhawˇbaˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ dzeuˇ˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ˗ahˇ yawˬ ha˗euˬ nymˇ dahˬ˗ahˇ saˇ jaˇ bi ziꞈ mawꞈ˗eu meh. Teu miˇ neh aˬ yawꞈ maꞈ aˬ cawˬ nehˬ˗ehˇ maˬ ya bahˬ˗a.—Heˬbyehˇ 13:4-ahˇ gui.

2. Dehꞈ bahˬ dehꞈ muˆ˗eu heu naˇ, aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga?

‘Dehꞈ bahˬ dehꞈ muˆ˗eu tsawˇ haˬ Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ laꞈ kʼoeˇ maˬ ya uˇ leˇ˗a’ lehˇ Jaˇliꞈ ehˇ˗eu meh. (1 Gawˇliˬtu 6:9, 10) Jaˇliꞈ boꞈ˗euˬ deuˬ dehꞈ bahˬ dehꞈ muˆ˗eu lehˇ ehˇ˗eu dawˬ heu dawˬ˗ahˇ Gaˬliˇ dawˬ, pawˇneˬ˗yaˬ lehˇ geuꞈ taˬ˗euˬ meh. Dawˬ heu naˇ, (1) maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗euˬ gaˇ yuꞈ taꞈ jawˇ taꞈ˗eua (2) aˬ li aˬ buˇ cawˬ cawˬ yuꞈ taꞈ jawˇ taꞈ˗eu (3) jeˬ zaˬ nehˬ˗ehˇ yuꞈ taꞈ jawˇ taꞈ˗eu, heu deuˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Aˬ dui “maˬ bahˬ maˬ muˆ ni dehꞈ” naˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ˗awˇ yawˬ ha˗ahˇ jiˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ meh.—1 Teˇsaˬloˇni 4:3.

Naꞈ suiˇ ni dzaw

3. Dehꞈ bahˬ dehꞈ muˆ˗eu jeˬ˗ahˇ yahˇ

Saˇ jaˇ ziꞈ˗eu Yoˇsehˆ yaw muiˬ yaw shawˇ shawˇ˗ehˇ dehꞈ nya ni leh jeh˗euˬ meh. Aˇdahˬbeh˗eu 39:1-12-ahˇ gui gʼaˬ naˇ, naˇ haˬ˗eu jeˬ heu˗ahˇ ja sawˇ.

• Yoˇsehˆ aˬ jeˬ miˇ neh coeˬ doˆ gʼeh˗euˬ nga?—Aˇ deuˆ 9˗ahˇ haw.

• Yoˇsehˆ neh mˇ˗euˬ teu tsaˬ ngaˇ lehˇ noeˬ miˇ˗a laˬ? Aˬ jeˬ miˇ neh?

Biˬdiˬoˬ: Dehꞈ bahˬ dehꞈ muˆ˗eu jeˬ˗ahˇ yahˇ (5:06)

Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ dehꞈ bahˬ dehꞈ muˆ˗eu yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ bi yahˇ mawꞈ˗eu meh. 1 Gawˇliˬtu 6:18-ahˇ gui gʼaˬ naˇ, naˇ haˬ˗eu jeˬ heu˗ahˇ ja sawˇ.

• Tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ aˬ jeˬ jeˇ˗euˬ baˬ da neh dehꞈ bahˬ dehꞈ muˆ laˇ nya˗eu nga?

• Aˬ dui dehꞈ bahˬ dehꞈ muˆ˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ yahˇ nya˗eu nga?

4. Aˬ dui lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ gʼaˬ leˇ nya

Biˬdiˬoˬ: Lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ gʼaˬ leˇ nya˗eu gʼaˇ duˬ Jaˇliꞈ gui (3:02)

• Biˬdiˬoˬ heu laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ heu gʼaˬ, aˬ yawꞈ neh noeˬ˗awˇ mˇ˗euˬ jeˬ aˬ yawꞈ˗euˬ miˬ zaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ peuˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗iˇ nya˗eu lehˇ ya siˬ ngeh aˬ jeˬ jahˇ˗euˬ nga?

Saˇ jaˇ ziꞈ˗eu Ka li zaˬ deuˬ kʼawꞈ, yawˬ ha˗euˬ nui noeˬ bi muiˬ bi shawˇ˗eu gʼaˇ duˬ ya leh jeh˗eu meh. Dehꞈ bahˬ dehꞈ muˆ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ shaˇ noeˬ ni aˬ joˆ˗ehˇ yahˇ nya˗eu nga? Piˇliˇpiˆ 4:8-ahˇ gui gʼaˬ naˇ, naˇ haˬ˗eu jeˬ heu˗ahˇ ja sawˇ.

• Aˬ dui aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ shaˇ noeˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?

• Jaˇliꞈ gui˗eu hawˇ˗eu Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ leh jeh˗awˇ mˇ˗eu heu naˇ, iˬ baˇ mˇ ni lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ gʼaˬ leˇ nya ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ nya˗eu nga?

5. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ zahˇ dawˬ aˬ dui˗ahˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ

Biˬdiˬoˬ: Maˬ noeˬ siˬ nya˗eu tsawˇ haˬ (9:31)

• Aˬ li zaˬ guˬ teu gʼaˬ, aˬ yawꞈ˗ahˇ lawˬ haw laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jawˇ duˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ iˇ keuˆ˗euˬ nga?—Dawˬdaˬ 7:8, 9-ahˇ haw.

• Dawˬdaˬ 7:23, 26-ahˇ haw ngeh, dehꞈ bahˬ dehꞈ muˆ˗eu teu naˇ aˬ dui˗ahˇ maˬ muiˬ˗eu doeˇ dui dui˗eu jeˬ bi keuˆ le nya˗eu lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Aˬ dui yaw muiˬ yaw shawˇ shawˇ˗ehˇ dehꞈ naˇ, aˬ jeˬ jeˇ˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ yahˇ pyawˇ nya˗eu nga?

• Yaw muiˬ yaw shawˇ shawˇ˗ehˇ dehꞈ˗eu heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ laˬ kʼaˬ tiˬ cehˇ dehꞈ nya ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga?

Tiˬ gʼaˬ na aˬ li aˬ buˇ cawˬ cawˬ kʼaˬ miˬ sheu˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ Jaˇliꞈ mehˬ˗eu jeˬ teu aˇ dzehˬ dzeuˇ nya lehˇ noeˬ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ gʼoeˇ˗eu gaˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu Miˬyehˇ Yeˬhawˇbaˬ, aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ laˬ kʼaˬ tiˬ cehˇ bi dehꞈ mawꞈ˗eu meh. Aˬ dui teu loꞈ˗ehˇ dehꞈ nya˗eu gʼaˇ duˬ, Miˬyehˇ˗euˬ zahˇ dawˬ˗ahˇ ya mˇ caw˗eu meh. 1 Gawˇliˬtu 6:9-11-ahˇ gui gʼaˬ naˇ, naˇ haˬ˗eu jeˬ heu˗ahˇ ja sawˇ.

• Miˬyehˇ˗euˬ mehˬ shi maˬ tsaˬ˗eu jeˬ naˇ, aˬ li aˬ buˇ cawˬ cawˬ kʼaˬ miˬ sheu˗eu heu tiˬ jeˬ tehꞈ nga laˬ?

Miˬyehˇ aˬ dui˗ahˇ nui kʼahˇ bi shiˇ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ ya dehꞈ poˆ ya dehꞈ paˇ˗eu meh. Teu naˇ leh jeh poeˬ kʼoꞈ ngaˇ laˬ? Ja ceuˬ 19:8, 11-ahˇ gui gʼaˬ naˇ, naˇ haˬ˗eu jeˬ heu˗ahˇ ja sawˇ.

• Yuꞈ taꞈ jawˇ taꞈ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ zahˇ dawˬ heu naˇ tsaˬ ngaˇ lehˇ noeˬ miˇ˗a laˬ? Aˬ jeˬ miˇ neh?

Kawˆ shawˆ

Yuꞈ taꞈ jawˇ taꞈ˗eu jeˬ heu naˇ, kʼaˬ dzeˇ zaˬ hawˇ˗eu miˬ zaˬ˗ahˇ laˬ kʼaˬ bi cehˇ˗eu gʼaˇ duˬ, Yeˬhawˇbaˬ neh biꞈ˗euˬ laꞈ sawˬ pyeuꞈ meh.

Ja sawˇ poˆ˗eu

• Deh bahˬ dehꞈ muˆ˗eu heu naˇ, aˬ jeˬ jeˇ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga?

• Dehꞈ bahˬ dehꞈ muˆ˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ yahˇ nya˗eu nga?

• Yuꞈ taꞈ jawˇ taꞈ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ zahˇ dawˬ˗ahˇ mˇ caw˗eu heu naˇ, gaˇ dahˇ aˬ joˆ˗ehˇ tsoeˬ˗eu nga?

Haw lahˬ

Miˬyehˇ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ dehꞈ gʼeh mawꞈ˗eu zaˬ yo aˬ li hawˇ˗eu zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh bi sheuˬ dahˬ dzaˬ mawꞈ˗eu nga lehˇ haw.

“Maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗euˬ gaˇ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ jawˇ˗eu jeˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ aˬ joˆ˗ehˇ ehˇ˗eu nga?” (Iˇteuꞈnehꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ gaˇ kawˆ)

Aˬ li aˬ buˇ cawˬ cawˬ kʼaˬ miˬ sheu˗eu deuˬ˗ahˇ bye lehˇ Jaˇliꞈ ehˇ ngaˇ laˬ?

“Aˬ li aˬ buˇ cawˬ cawˬ kʼaˬ miˬ sheu˗eu heu naˇ, yaw lehˬ ngaˇ laˬ?” (Iˇteuꞈnehꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ gaˇ kawˆ)

Yuꞈ taꞈ jawˇ taꞈ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ˗eu Miˬyehˇ˗euˬ zahˇ dawˬ heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ haw piˇ nehˬ˗eu nga lehˇ haw.

“Kʼaˬ meh paw neh yuꞈ taꞈ jawˇ taꞈ˗eu heu naˇ, yuꞈ taꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ ngaˇ laˬ?” (Iˇteuꞈnehꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ gaˇ kawˆ)

Aˬ li cawˬ cawˬ kʼaˬ miˬ sheu haw˗euˬ zaˬ yo aˬ li tiˬ gʼaˬ Miˬyehˇ nui kʼahˇ shiˇ ni aˬ jeˬ miˇ neh dehꞈ poˆ dehꞈ paˇ˗euˬ nga lehˇ haw˗eu gʼaˇ duˬ, “Aˬ yawꞈ maꞈ ngaˬ˗ahˇ yaw zeu baw nehˬ laꞈ˗euˬ meh” lehˇ ehˇ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ haw.

“Jaˇliꞈ tsawˇ haˬ˗euˬ dehꞈ ziˇ˗ahˇ laˆ paˇ” (Loꞈ˗eu nymˇgoˇ, 2011 Oeˬ siˬ ba la 1)

Tiˬ deuˬ na cawˬ maˬ shaˇ baw naˇ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ laˬ kʼaˬ maˬ cehˇ nya˗a lehˇ noeˬ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ cawˬ kʼaˇ shaˇ baw˗euˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu lehˇ maˬ ngeuˇ˗a. Cawˬ maˬ shaˇ baw ni jawˇ nga lehˇ˗aˬ laˬ kʼaˬ cehˇ nya meh. Maˇ diˇ naˇ, cawˬ shaˇ baw˗eu maˬ ehˇ, maˬ shaˇ baw˗eu maˬ ehˇ, nyiˬ jeˬ luꞈ Miˬyehˇ neh biꞈ˗euˬ laꞈ sawˬ pyeuꞈ meh lehˇ Jaˇliꞈ˗ahˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh.

1. Cawˬ maˬ shaˇ baw ni jawˇ˗eu heu naˇ, aˬ joˆ˗ehˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu nga?

‘Sheuˬ dahˬ dzaˬ˗eu tsawˇ haˬ˗aˬ, yaw muiˬ jeˬ mˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ, maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗eu tsawˇ haˬ˗aˬ, kʼoeˇ naˆ maˬ tseˇ muiˬ˗eu jeˬ mˇ˗eu meh’ lehˇ Jaˇliꞈ ehˇ˗eu meh. (1 Gawˇliˬtu 7:32, 33, 38-ahˇ gui.) Cawˬ maˬ shaˇ baw ni jawˇ˗eu deuˬ, aˬ joˆ˗ehˇ muiˬ dzehˬ˗eu nga? Cawˬ maˬ shaˇ baw˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ, yawˬ ha˗euˬ nymˇ dahˬ˗ahˇ ngehˬ gʼeh nehˬ˗eu maˬ loˬ˗eu miˇ neh, aˬ gaˇ iˇ aˬ gaˇ laˇ˗eu lehˇ yawˬ ha naꞈ˗i noeˬ tsehˆ nya˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ gʼawˬ mya jeˬ lehˇ mˇ nya˗eu uˬ taꞈ, tsaꞈ gaˬ˗eu deuˬ loˬ dzehˬ gaˇ jiˇ caw ba˗iˇ nya˗eu meh. Aˇ yeˇ kʼaˇ huiˬ˗eu jeˬ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ dzehˬ leˇ ni leh jeh˗eu aˇ yamˬ jiˇ jaˆ˗eu meh.

2. Miˇ kʼahˬ˗euˬ zahˇ sahˇ kʼoꞈ jaˆ˗eu loꞈ˗ehˇ laꞈ ma dehˬ˗awˇ yuˇ˗eu heu naˇ, aˬ joˆ˗ehˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu nga?

Cawˬ maˬ shaˇ baw ni jawˇ˗eu heu, yaw muiˬ jeˬ jaˆ˗eu loꞈ˗ehˇ cawˬ shaˇ baw˗eu heu jiˇ yaw muiˬ jeˬ jaˆ meh. “Tsawˇ haˬ nyiˬ gʼaˬ˗aˬ, tiˬ gʼaˬ tehꞈ naˆ maˬ tseˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ dzehˬ˗eu meh” lehˇ Jaˇliꞈ ehˇ˗eu meh. (Dawˬtsoˆ 4:9) Dawˬ heu naˇ Jaˇliꞈ zahˇ˗ahˇ dehꞈ caw˗eu laꞈ kʼoeˇ nymˇ dahˬ dahˬ dzaˬ˗eu Ka li zaˬ deuˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ tsaˬ dui dui˗eu meh. Miˇ kʼahˬ˗euˬ zahˇ sahˇ kʼoꞈ jaˆ˗eu loꞈ˗ehˇ laꞈ ma dehˬ˗awˇ yuˇ˗euˬ deuˬ, tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ gaˬ˗awˇ yaw zeu baw˗eu uˬ taꞈ, tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ ngehˬ gʼeh ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ˗euˬ meh. Teu miˇ neh aˬ yawꞈ maꞈ laꞈ ma maˬ dehꞈ ni yuˇ˗euˬ deuˬ naˆ maˬ tseˇ nui ma saˇ dzehˬ˗awˇ, zaˬ deuˬ˗ahˇ jiˇ lmˇ boˬ ni gʼeh dzehˬ˗eu meh.

3. Cawˬ shaˇ baw˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ joˆ˗ehˇ haw˗eu nga?

Yeˬhawˇbaˬ nymˇ jiˇ˗ahˇ aˇ dahˬ beh ngeh, “kʼaˬ dzeˇ zaˬ˗aˬ, yawˬ ha˗euˬ aˬ ma aˬ da˗ahˇ ya gʼawˬ˗iˇ˗awˇ, yawˬ ha˗euˬ miˬ zaˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗eu” meh lehˇ ehˇ˗eu meh. (Aˇdahˬbeh˗eu 2:24) Yeˬhawˇbaˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ hawˇ˗eu miˬ zaˬ˗ahˇ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ gaˬ˗awˇ maˬ shiˇ tiˬ ziˇ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ bi jawˇ mawꞈ˗eu meh. Yawˬ ha˗euˬ nymˇ dahˬ aˬ cawˬ nehˬ˗ehˇ maˬ dehꞈ bahˬ˗euˬ naˇ, maˬ gʼawˬ nya˗a lehˇ Yeˬhawˇbaˬ ehˇ˗eu meh. Teu loꞈ˗ehˇ pyeuꞈ laˇ ngeh maˬ mˇ bahˬ˗euˬ gʼaˬ aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ gʼawˬ˗eu laˬ, maˬ ngeuˇ naˇ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ jawˇ daˆ leꞈ˗eu laˬ lehˇ ya tseˇ˗eu meh.a (Maꞈtehˬ 19:9) Yeˬhawˇbaˬ Ka li zaˬ deuˬ˗ahˇ cawˬ tiˬ gʼaˬ maˬ ngeuˇ naˇ maˬ bi shaˇ baw˗a.—1 Tiˆmoˇseˬ 3:2.

Naꞈ suiˇ ni dzaw

4. Cawˬ maˬ shaˇ baw˗euˬ aˇ yamˬ˗ahˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ ni zmˬ

Yeˬsuˇ cawˬ maˬ shaˇ baw ni jawˇ˗eu heu˗ahˇ laꞈ sawˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ haw˗eu meh. (Maꞈtehˬ 19:11, 12) Maꞈtehˬ 4:23-ahˇ gui gʼaˬ naˇ, naˇ haˬ˗eu jeˬ heu˗ahˇ ja sawˇ.

• Yeˬsuˇ maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗euˬ miˇ neh, yawˬ ha jaˆ˗eu aˇ yamˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ˗euˬ Aˬda˗euˬ gaˇ mˇ gaˇ hawˇ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ caw ba gaˇ aˬ joˆ˗ehˇ zmˬ˗euˬ nga?

Cawˬ maˬ shaˇ baw˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ jiˇ Yeˬsuˇ˗ahˇ dzaw geuꞈ naˇ, laˬ kʼaˬ tiˬ cehˇ dehꞈ nya meh. Biˬdiˬoˬ pah gʼaˬ naˇ, naˇ haˬ˗eu jeˬ heu˗ahˇ ja sawˇ.

Biˬdiˬoˬ: Saˇ jaˇ ziꞈ˗eu cawˬ maˬ shaˇ baw˗euˬ deuˬ (3:11)

• Cawˬ maˬ shaˇ baw˗euˬ deuˬ, aˇ poeˬ baw baw˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ dehꞈ nya˗eu nga?

Nawˇ siˬ nya ma loˇ?

Aˇ kʼoꞈ aˇ myaˆ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗awˇ neh tehꞈ˗ehˇ cawˬ ya shaˇ baw˗eu lehˇ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ maˬ ehˇ tsehˆ taˬ˗aˬ. Ehˇ kʼawꞈ “zaˬ guˬ˗euˬ aˇ yamˬ dzeuˇ˗iˇ” ngeh keuˆ ni dawˬ˗awˬ lehˇ gʼaˬ biꞈ taˬ˗euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˇ kʼoꞈ yaw nyiˇ ngeh yuꞈ taꞈ jawˇ taꞈ mawꞈ˗eu nui ma gʼaˬ kʼaˆ dui dui˗awˇ, noeˬ dahˇ maˬ doe ni noeˬ tsehˆ lehˬ laˇ nya˗eu miˇ neh meh.—1 Gawˇliˬtu 7:36, Miˇ shuiꞈ dawˬ paˇ Jaˇliꞈ.

5. Aˬ suˇ gʼaˬ nehˬ˗ehˇ nymˇ dahˬ dahˬ dzaˬ˗eu lehˇ yaw muiˬ˗ehˇ tseˇ

Aˬ suˇ gʼaˬ nehˬ˗ehˇ nymˇ dahˬ dahˬ dzaˬ˗eu lehˇ tseˇ˗eu heu naˇ, dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ yaw muiˬ˗ehˇ ya noeˬ tsehˆ˗eu aˇ yeˇ huiˬ dui dui˗eu tiˬ jeˬ pyeuꞈ meh. Maꞈtehˬ 19:4-6, 9-ahˇ gui gʼaˬ naˇ, naˇ haˬ˗eu jeˬ heu˗ahˇ ja sawˇ.

• Ka li zaˬ deuˬ cawˬ shaˇ baw˗eu aˬ jeˬ miˇ neh aˬ tehˬ tehˬ paˬ˗ehˇ maˬ gʼeh˗eu nga?

Aˬ dui aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu tsawˇ haˬ nehˬ˗ehˇ yuˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu lehˇ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ ehˇ nehˬ taˬ˗euˬ meh. Aˇ yeˇ kʼaˇ huiˬ˗eu jeˬ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ˗eu tsawˇ haˬ ya bi pyeuꞈ meh.b 1 Gawˇliˬtu 7:39 hawˇ˗eu 2 Gawˇliˬtu 6:14-ahˇ gui gʼaˬ naˇ, naˇ haˬ˗eu jeˬ heu˗ahˇ ja sawˇ.

• Aˬ jeˬ miˇ neh Ka li zaˬ pyeuꞈ˗eu deuˬ nehˬ˗ehˇ tehꞈ˗ehˇ cawˬ shaˇ baw paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?

• Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ maˬ gaˬ˗eu deuˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ shaˇ baw naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh leˇ paˬ nga lehˇ noeˬ nya?

6. Cawˬ shaˇ baw˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ haw˗eu loꞈ˗ehˇ haw

Gaˇ hu Iˇsaˬleˬlaˆ˗euˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ tiˬ deuˬ na yawˬ ha˗euˬ gʼaˇ duˬ tehꞈ˗ehˇ shaˇ noeˬ˗awˇ miˬ zaˬ kʼoꞈ˗eu meh. Maˬlaˬkiˇ 2:13, 14, 16-ahˇ gui gʼaˬ naˇ, naˇ haˬ˗eu jeˬ heu˗ahˇ ja sawˇ.

• Yawˬ ha˗euˬ nymˇ dahˬ aˬ cawˬ nehˬ˗ehˇ dehꞈ bahˬ˗euˬ maˬ ngeuˇ gaˇ gʼawˬ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh leˇ˗eu nga?

Biˬdiˬoˬ pah gʼaˬ naˇ, naˇ haˬ˗eu jeˬ heu˗ahˇ ja sawˇ.

Biˬdiˬoˬ: Cawˬ shaˇ baw˗eu jeˬ, aˬ myah luꞈ gahˇ dzahˬ taˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ (4:30)

• Yawˬ ha˗euˬ nymˇ dahˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ maˬ gaˬ kʼawꞈ, nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ laˬ kʼaˬ cehˇ nui saˇ oꞈ ni aˬ jeˬ jeˇ jahˇ nya˗eu nga?

7. Cawˬ shaˇ baw˗eu gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ zahˇ dawˬ˗ahˇ mˇ caw

Biˬdiˬoˬ: Cawˬ shaˇ baw˗eu gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ zahˇ dawˬ˗ahˇ mˇ caw nya (4:14)

Heˬbyehˇ 13:4-ahˇ gui gʼaˬ naˇ, naˇ haˬ˗eu jeˬ heu˗ahˇ ja sawˇ.

• Cawˬ shaˇ baw˗eu gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ zahˇ dawˬ heu naˇ, gaˇ kahˇ dahˇ ngaˇ lehˇ noeˬ miˇ˗a laˬ? Aˬ jeˬ miˇ neh?

Yeˬhawˇbaˬ Ka li zaˬ deuˬ˗ahˇ miˬ zaˬ laˬ smˇ miˇ iˇ ngeh maˬ ehˇ, gʼawˬ ngeh maˬ ehˇ, laꞈ ma bi dehˬ mawꞈ˗eu meh. Miˇ kʼahˬ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu sahˬ paˬ sahˬ ma deuˬ myaˬ tiˬ paˆ jiˇ teu loꞈ˗ehˇ bi jahˇ mawꞈ˗eu meh. Tiˇtuˆ 3:1-ahˇ gui gʼaˬ naˇ, naˇ haˬ˗eu jeˬ heu˗ahˇ ja sawˇ.

• Nawˇ cawˬ shaˇ baw dzeuˇ˗euˬ naˇ, miˇ kʼahˬ˗euˬ zahˇ sahˇ kʼoꞈ kʼaˇ jaˆ˗eu loꞈ˗ehˇ laꞈ ma dehˬ dzeuˇ maˬ loˇ?

Kawˆ shawˆ

Cawˬ shaˇ baw˗eu maˬ ehˇ, cawˬ maˬ shaˇ baw˗eu maˬ ehˇ, Yeˬhawˇbaˬ neh biꞈ˗euˬ laꞈ sawˬ pyeuꞈ meh. Cawˬ shaˇ baw dzeuˇ˗euˬ deuˬ hawˇ˗eu maˬ shaˇ baw˗euˬ deuˬ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ nui ma tsaˬ˗eu jeˬ mˇ naˇ, dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗awˇ nui saˇ oꞈ meh.

Ja sawˇ poˆ˗eu

• Cawˬ maˬ shaˇ baw ni jawˇ˗eu aˇ yamˬ˗ahˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ ni aˬ joˆ˗ehˇ zmˬ nya˗eu nga?

• Jaˇliꞈ aˬ jeˬ miˇ neh Ka li zaˬ deuˬ laꞈ kʼoeˇ tehꞈ˗ehˇ cawˬ shaˇ baw lehˇ gʼaˬ biꞈ˗eu nga?

• Jaˇliꞈ aˬ jeˬ˗euˬ baˬ da neh tehꞈ˗ehˇ gʼawˬ nya meh lehˇ ehˇ˗eu nga?

Haw lahˬ

‘Ka li zaˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ ya dahˬ dzaˬ meh’ lehˇ ehˇ˗eu heu, aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga?

“Gui˗eu deuˬ naˇ haˬ˗eu jeˬ” (Loꞈ˗eu nymˇgoˇ, 2004 Shiꞈ siˬ ba la 1)

Zaˬ kʼaˬ taˬ˗eu hawˇ˗eu cawˬ shaˇ baw˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ yaw muiˬ˗ehˇ noeˬ tsehˆ nya ni caw ba nehˬ˗eu biˬdiˬoˬ nyiˬ hmˬ˗ahˇ haw.

Cawˬ maˬ shaˇ baw mi naˆ˗ehˇ lehˬ hmˬ taˬ (11:53)

Mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ Yeˬhawˇbaˬ neh aˬ yawꞈ˗ahˇ biꞈ˗euˬ jeˬ, aˬ yawꞈ neh byehˇ dzeh˗euˬ jeˬ naˆ maˬ tseˇ aˇ poeˬ baw nya lehˇ aˬ jeˬ miˇ neh noeˬ˗eu nga lehˇ haw.

Aˬ yawꞈ Jaˇliꞈ dzaw laˇ meh lehˇ ngaˇ noeˬ tmˬ˗euˬ ma (1:56)

Jawˇ gʼawˬ˗eu laˬ, gʼawˬ tsehˆ tsehˆ˗eu laˬ lehˇ maˬ noeˬ tsehˆ mi naˆ˗ehˇ aˬ jeˬ jeˇ ya shaˇ noeˬ˗eu nga?

“‘Miˬyehˇ neh yuˇ dzoeˇ taˬ˗euˬ’ jeˬ˗ahˇ yaw zeu baw” (Loꞈ˗eu nymˇgoˇ, 2018 Tseˇ nyiꞈ siˬ ba la)