“Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ gmˬ meh”

1, 2. (a) Jaˇliꞈ maˬ jaˆ naˇ nawˬ˗euˬ dehꞈ ziˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu nga? (b) Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ neh gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ˗ahˇ za nya ni aˬ dui˗ahˇ caw ba nehˬ˗eu aˬ jeˬ nga?

Jaˇliꞈ maˬ jaˆ naˇ nawˬ˗euˬ dehꞈ ziˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu nga? Tiˬ nah tiˬ nah nawˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu nui gahˇ ahˇ˗eu dawˬ maˬ jaˆ˗a. Kʼoeˇ naˇ maˇ maˇ ni gʼeh˗eu Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ maˬ ehˇ dehꞈ ziˇ hawˇ˗eu mehˬ hu paw pyeuꞈ laˇ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ maˬ ehˇ Yeˬhawˇbaˬ neh gaˇ hu tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ mˇ nehˬ yaꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ maˬ ehˇ maˬ ya siˬ nya˗a.

² Aˬ dui laꞈ kʼaˬ cehˇ dui dui miˇ˗a. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ dawˬ pyeuꞈ˗eu Jaˇliꞈ biꞈ nehˬ laꞈ˗euˬ miˇ neh. Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ dawˬ maˬ saˇ jaˇ heu deuˬ naˇ aˬ myah luꞈ ziꞈ meh lehˇ Yeˬhawˇbaˬ ehˇ˗eu meh. Kuiˇ laꞈ Beˬtuˆluˆ Iˇsaˬyaˇ sahˬ boꞈ 40:8-ahˇ ngehˬ keuˆ˗eu meh. Heu deuˆ naˇ Jaˇliꞈ˗ahˇ do lehˇ maˬ ehˇ keuˆ taˬ kʼawꞈ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ meh. (1 Beˬtuˆluˆ 1:24, 25-ahˇ gui.) Aˬ dui yawˬ ha˗euˬ dawˬ neh ya gui naˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ dzehˬ meh lehˇ Miˬyehˇ˗ahˇ gaˬ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ aˬ myah luꞈ siˬ luꞈ meh. Zawˇ˗ehˇ shaˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗awˇ laˆ tsoeˬ laˇ dui dui kʼawꞈ tsawˇ haˬ deuˬ Jaˇliꞈ dawˬ yuˇ paˇ˗awˇ jahˇ doˆ˗eu gʼaˇ duˬ leh jeh luꞈ˗eu yaw myaˬ yaˇ kʼoꞈ byah laˇ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh tsawˇhaˬ deuˬ˗ahˇ “ka kʼoꞈ˗eu jeˬ bi za mawꞈ˗awˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ bi siˬ nya mawꞈ˗eu meh.”—1 Tiˆmoˇseˬ 2:3, 4.

3. Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ja sawˇ˗eu nga? (Dahˬ beh˗eu baˇ˗ahˇ haw.)

³ Heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ (1) dawˬ paˇ laˇ ngeh (2) miˇ kʼahˬ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu jeˬ paˇ laˇ ngeh aˬ myah myah ngehˬ˗eu dawˬ jiˇ paˇ iˇ (3) dawˬ yuˇ paˇ gaˇ laˆ tsoeˬ laˇ ngeh aˬ joˆ˗ehˇ dzeuˇ iˇ nya˗eu nga lehˇ ja sawˇ ma. Toˆ˗ehˇ naˇ Jaˇliꞈ˗ahˇ hawˇ˗eu Jaˇliꞈ bi boꞈ˗euˬ gʼaˬ˗ahˇ heu naˆ maˬ tseˇ aˇ poeˬ taˬ baw laˇ˗eu meh.—Miˇkaˬ 4:2; Loˇmaˆ 15:4.

Dawˬ paˇ laˇ ngeh

4. (a) Saˇ ka paˇ iˇ ngeh dawˬ aˬ joˆ˗ehˇ paˇ iˇ˗eu nga? (b) Miˬyehˇ tsawˇ jeuˬ˗euˬ dawˬ tiˬ jeˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ ya leˇ˗eu maˬ ngeuˇ˗a lehˇ aˬ dui aˬ joˆ˗ehˇ siˬ nya˗eu nga? Gaˇ kawˆ heu nawˬ˗euˬ nui ma˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh laˇ nya?

⁴ Saˇ ka paˇ laˇ ngeh dawˬ kʼawꞈ paˇ laˇ˗awˇ ngehˬ jeˬ ngehˬ kawˆ hawˇ˗eu dawˬ tsuiꞈ deuˬ yaw beh nehˬ˗ehˇ maˬ duˇ leˇ ni pyeuꞈ iˇ˗euˬ meh. Nawˇ nawˬ˗euˬ dawˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ noeˬ keuˆ haw. Gaˇ hu ba˗euˬ dawˬ deuˬ kʼawꞈ ni toˆ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. Nymˇ saˇ ka˗ahˇ˗euˬ Heˬbyehˇ dawˬ hawˇ˗eu Gaˬliˇ dawˬ heu naˇ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ Heˬbyehˇ dawˬ hawˇ˗eu Gaˬliˇ dawˬ nehˬ˗ehˇ beu iˇ taˬ˗euˬ meh. Tsawˇ haˬ mya tiˬ paˆ Jaˇliꞈ˗ahˇ gaˇ hu˗euˬ dawˬ neh boꞈ taˬ˗euˬ gaˇ maˬ gʼoˆ shaw nya˗eu miˇ neh dawˬ yuˇ paˇ˗eu loˬ˗eu meh. Tiˬ gʼaˬ na gaˇ hu˗euˬ Heˬbyehˇ hawˇ˗eu Gaˬliˇ dawˬ˗ahˇ dzaw naˇ Jaˇliꞈ˗ahˇ gʼoˆ shaw nya dzehˬ laˇ˗eu paˬ lehˇ noeˬ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ teu naˇ aˬ yawꞈ maꞈ neh noeˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ maˬ caw ba nya˗a.a (Ehˇ lahˬ˗ahˇ haw.) Jaˇliꞈ tiˬ dmˬ dmˬ lah ni maˬ ehˇ tiˬ tsehˆ tehꞈ˗ehˇ kʼawꞈ maˬ ehˇ tsawˇ jeˬ˗euˬ dawˬ 3000 jeˬ dawˬ peh dawˬ yuˇ doˆ taˬ˗euˬ miˇ neh aˬ dui laꞈ kʼaˬ cehˇ dui dui miˇ˗a. Yeˬhawˇbaˬ “miˇ kʼahˬ tsawˇ jeuˬ tsawˇ ca dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ” aˬ yawꞈ dawˬ˗ahˇ neh gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ bi za mawꞈ˗eu meh. (Pah mehˬ˗eu 14:6-ahˇ gui.) Heu naˇ nui gaˬ ahˇ˗awˇ myaˆ pyawˬ huiˬ nyiˇ maˬ tseˇ˗eu Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ peh jiˆ leˇ nya ni caw ba nehˬ˗eu meh.—Gʼaˬkʼehˇ 10:34.

5. Kiˇ Jeˬ Jaˇliꞈ heu dmˬ aˬ jeˬ miˇ neh aˇ yeˇ huiˬ˗eu paˇ dmˬ pyeuꞈ nga?

⁵ Dawˬ paˇ laˇ˗eu heu naˇ Jaˇliꞈ dawˬ yuˇ paˇ gaˇ deuˬ dui dui˗eu meh. Yaw beh yaw awˬ˗ehˇ gui nya ni yuˇ paˇ taˬ˗euˬ dawˬ kʼawꞈ aˇ yamˬ myahˇ laˇ ngeh maˬ gʼoˆ shaw laˇ ni pyeuꞈ iˇ˗euˬ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ tiˬ hmˬ naˇ 1611-ahˇ jahˇ doˆ laˇ˗euˬ tsawˇ myahˇ doˆ dui dui˗eu Kiˇ Jeˬ Jaˇliꞈ pyeuꞈ meh. Kiˇ Jeˬ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ zmˬ taˬ˗euˬ dawˬ deuˬ naˇ Gaˬlaˬpyuˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ jiˇ ni deuˬ˗eu meh.b (Ehˇ lahˬ˗ahˇ haw.) Heu dmˬ laꞈ kʼoeˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsawˇ myahˇ heu ui cuiˆ maˬ ngeuˇ naˇ maˬ ahˇ˗a. Yaw beh Heˬbyehˇ Jaˇliꞈ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsawˇ myahˇ ahˇ˗euˬ jawˇ duˬ myaˬ ni˗ahˇ “Sahˬpaˬ” lehˇ dawˆ ahˇ taˬ˗euˬ meh. Teu gaˇ neh naˇ Gaˇliˇ Jaˇli dawˬ yuˇ paˇ ngeh kʼawꞈ “Sahˬpaˬ” lehˇ zmˬ˗euˬ meh. Teu baˬ da neh Kiˇ Jeˬ heu dmˬ naˇ Jaˇliꞈ yaw shuiꞈ dmˬ˗ahˇ kʼawꞈ Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ myahˇ ya ahˇ meh lehˇ ha geuꞈ˗euˬ meh.

6. Aˬ dui Miˇ shuiꞈ dawˬ paˇ Jaˇliꞈ jaˆ˗eu aˬ jeˬ miˇ neh laꞈ kʼaˬ cehˇ˗eu nga?

⁶ Kiˇ Jeˬ paˇ dmˬ doˆ laˇ ngeh Gaˬlaˬpyuˇ dawˬ ngehˬ luꞈ˗eu nehˬ˗ehˇ tsaˬ leˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ aˇ yamˬ myahˇ laˇ ngeh tiˬ dawˬ na˗aˬ saˇ ka nehˬ˗ehˇ maˬ paˇ miˇ˗euˬ uˬ taꞈ nymˇ iˬ nah jiˇ maˬ gʼoˆ shaw nya ni pyeuꞈ iˇ˗euˬ meh. Gaˇ kawˆ heu Kiˇ Jeˬ paˇ dmˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ Jaˇliꞈ nui deuˬ˗ahˇ jiˇ pyeuꞈ laˇ˗euˬ meh. Nymˇ aˬ dui saˇ ka˗ahˇ miˇ˗eu Miˇ shuiꞈ dawˬ paˇ Jaˇliꞈ za taˬ˗euˬ miˇ neh laꞈ kʼaˬ cehˇ dui dui miˇ˗a. Heu dmˬ naˇ tiˬ dmˬ dmˬ lah ni maˬ ehˇ tiˬ tsehˆ na tehꞈ kʼawꞈ maˬ ehˇ tsawˇ jeuˬ˗euˬ dawˬ 150 jeˬ dzehˬ ni jaˆ˗eu meh. Heu naˇ miˇ kʼahˬ doe jawˇ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ myaˬ ni yawˬ ha˗euˬ dawˬ neh gui nya˗eu meh. Saˇ ka miˇ˗awˇ maˇ jawˆ ni gʼeh˗eu dawˬ heu naˇ aˬ dui˗euˬ nui ma˗ahˇ Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ kawˬ yaw awˬ˗ehˇ iˇ ahˇ nya ni caw ba nehˬ˗eu meh. (Ja ceuˬ 119:97) Miˇ shuiꞈ dawˬ paˇ Jaˇliꞈ aˬ cawˬ˗ahˇ maˬ duˇ leˇ˗eu heu naˇ Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ myahˇ aˬ yawꞈ yaw oeˇ loꞈ˗ehˇ dawˆ ahˇ kʼoꞈ taˬ˗euˬ heu meh.

Aˬ myah myah ngehˬ˗eu dawˬ

7, 8. (a) B.C. 300 kʼoꞈ heu kaˬ˗ahˇ jawˇ˗euˬ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ aˬ jeˬ miˇ neh Heˬbyehˇ dawˬ˗ahˇ maˬ gʼoˆ shaw nya˗eu nga? (b) Gaˬliˇ Seˇtoˆciˆ paˇ dmˬ heu naˇ aˬ jeˬ nga?

⁷ Miˇ kʼahˬ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu jeˬ huiˬ laˇ mahˇ laˇ˗euˬ heu naˇ tsawˇ haˬ deuˬ ngehˬ luꞈ˗eu dawˬ deuˬ bi paˇ laˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ zaˬ lahˇ deuˬ gʼoˆ shaw nya˗eu Jaˇliꞈ bi jaˆ˗eu yaw duˬ baw˗eu lehˇ siˬ leˇ ni caw ba nehˬ˗euˬ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ dahˬ beh˗eu 39 dmˬ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ naˇ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ neh boꞈ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ naˇ Miˬyehˇ neh “Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ . . . jeˬ huˬ a nehˬ˗euˬ” deuˬ pyeuꞈ meh. (Loˇmaˆ 3:1, 2) Aˬ yawꞈ maꞈ paˇ dmˬ heu deuˬ˗ahˇ Heˬbyehˇ dawˬ hawˇ˗eu Aˬlaˬmiˇ dawˬ neh boꞈ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ B.C. 300 kʼoꞈ byah laˇ ngeh Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ gʼawˬ mya gʼaˬ Heˬbyehˇ dawˬ heu˗ahˇ maˬ gʼoˆ shaw nya˗a. Aˬ jeˬ miˇ neh nga? Aˇleˇsahˇdeuˬ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ miˇ kʼahˬ myaˬ ni˗ahˇ deuˆ gʼaˬ˗awˇ uˆ lahˇ ngeh Gaˬliˇ dawˬ heu naˇ tsawˇ haˬ deuˬ myaˬ ni yawˬ ha˗euˬ dawˬ˗ahˇ maˬ paˇ ngeh ni zmˬ˗eu dawˬ pyeuꞈ laˇ˗euˬ meh. (Daˬyeˬlaˇ 8:5-7, 20, 21) Heu naˇ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ jiˇ ehˇ keuˆ mawꞈ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ Heˬbyehˇ˗euˬ dawˬ neh boꞈ taˬ˗euˬ Jaˇliꞈ heu˗ahˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ gʼoˆ shaw nya˗a. Gaˇ kawˆ heu˗ahˇ aˬ jeˬ laˆ muiˬ nehˬ˗euˬ nga?

⁸ Yeˬsuˇ dehꞈ le˗eu 250 kʼoꞈ yaw kʼaˬ ca ngeh Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ dahˬ beh˗eu ngaˬ dmˬ Gaˬliˇ dawˬ paw neh yuˇ paˇ dzeuˇ taˬ˗euˬ meh. Myahˇ laˇ ngeh dzeˇ˗eu deuˬ˗ahˇ jiˇ Gaˬliˇ dawˬ neh yuˇ paˇ˗euˬ meh. Tsawˇ haˬ myaˬ ni paˇ dmˬ heu dmˬ˗ahˇ Gaˬliˇ Seˇtoˆciˆ lehˇ siˬ nya˗eu meh. Heu naˇ Heˬbyehˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ yuˇ paˇ jiˇ beh beh˗euˬ dmˬ pyeuꞈ meh.

9. (a) Seˇtoˆciˆ paˇ dmˬ hawˇ˗eu dahˬ beh˗euˬ Jaˇliꞈ deuˬ zaˬ lahˇ deuˬ˗ahˇ Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ aˬ joˆ˗ehˇ bi gui˗euˬ nga? (b) Heˬbyehˇ Jaˇliꞈ dmˬ laꞈ kʼoeˇ neh nawˇ aˬ geu deuˆ˗ahˇ ya leˇ nya?

⁹ Seˇtoˆciˆ heu dmˬ naˇ Gaˬliˇ dawˬ ngehˬ nya˗eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ gui nya ni caw ba nehˬ˗eu meh. Shaˇ noeˬ haw sheˇ aˬ yawꞈ maꞈ yawˬ ha˗euˬ dawˬ neh ya gui ngeh aˇ naˆ ni laꞈ kʼaˬ cehˇ paˬ nga lehˇ? Teu gaˇ neh naˇ Jaˇliꞈ˗ahˇ yawˬ nah na luꞈ tsawˇ haˬ deuˬ ngehˬ luꞈ˗eu dawˬ deuˬ neh dawˬ yuˇ paˇ laˇ˗euˬ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ Siˇliˬ˗yaˬ Goˇtseˬ Laˇteꞈ heu deuˬ meh. Paˇ dmˬ heu tsawˇ haˬ deuˬ gui ngeh Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ gʼoˆ shaw laˇ˗eu miˇ neh ya leˇ dui dui˗eu meh. Teu miˇ neh aˬ yawꞈ maꞈ kʼawꞈ nymˇ iˬ nah aˬ dui loꞈ˗ehˇ aˬ yawꞈ maꞈ ya leˇ˗eu Jaˇliꞈ aˇ deuˆ lehˇ baw˗eu meh. (Ja ceuˬ 119:162-165-ahˇ gui.) Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ heu naˇ dawˬ deuˬ aˬ jeˬ lehˇ paˇ iˇ˗awˇ miˇ kʼahˬ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu jeˬ aˬ jeˬ lehˇ paˇ laˇ kʼawꞈ aˬ myah luꞈ jaˆ gʼeh meh.

Jaˇliꞈ dawˬ yuˇ paˇ gaˇ laˆ tsoeˬ˗eu

10. Jawˇ Gʼoiˇkaꞈ˗leꞈ saˇ ka˗ahˇ jawˇ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ aˬ jeˬ miˇ neh Jaˇliꞈ maˬ gui nya˗eu nga?

¹⁰ Baoˬ jaˆ˗eu deuˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ maˬ bi gui˗eu lehˇ laˆ tsoeˬ luꞈ˗eu gʼawˬ mya kʼoꞈ byah laˇ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ Miˬyehˇ˗ahˇ yaw zeu baw˗eu deuˬ tsawˇ haˬ zaˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ bi gui˗eu gʼaˇ duˬ maˬ naˬ leˇ ni mˇ˗eu meh. Teu deuˬ laꞈ kʼoeˇ neh tiˬ gʼaˬ naˇ 1400 kʼoꞈ heu kaˬ˗ahˇ Eˬgaˬlamˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ˗euˬ Jawˇ Gʼoiˇkaꞈ˗leꞈ pyeuꞈ meh. Aˬ yawꞈ˗euˬ nui noeˬ naˇ yawˬ gʼaˬ na luꞈ Jaˇliꞈ za˗eu loˬ nga lehˇ noeˬ˗eu meh. Aˬ yawꞈ dehꞈ ngeh Eˬgaˬlamˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ˗eu tsawˇ haˬ myaˬ ni Jaˇliꞈ˗ahˇ yawˬ ha˗euˬ dawˬ neh maˬ ya gaˬ haw˗aˬ. Jaˇliꞈ tiˬ dmˬ poeˬ dui dui˗awˇ aˬ laꞈ neh ya boꞈ˗eu meh. Teu miˇ neh Jaˇliꞈ jaˆ˗eu tsawˇ haˬ gʼawˬ mya gʼaˬ maˬ jawˇ˗a. Kʼoeˇ uˬ taꞈ tsawˇ haˬ myaˬ ni sahˬ boꞈ jiˇ maˬ gui nya˗a. Uˬ duˬ tahˬ nymˇ˗ahˇ iˇ˗eu deuˬ naˇ Jaˇliꞈ˗ahˇ Laˇteꞈ dawˬ neh gui gaˇ gaˬ haw˗euˬ kʼawꞈ dawˬ teu naˇ gaˇ hu˗euˬ dawˬ pyeuꞈ˗awˇ maˬ gʼoˆ shaw laˇ˗euˬ uˬ taꞈ dzaw˗eu deuˬ jiˇ ui cuiˆ tehꞈ meh. Yeˬhawˇbaˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ yawˬ ha˗euˬ tsawˇ jeuˬ dawˬ neh za nya ni aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ˗euˬ nga?—Dawˬdaˬ 2:1-5.

11. Jawˇ Gʼoiˇkaꞈleꞈ neh dawˬ yuˇ paˇ˗euˬ Jaˇliꞈ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh nga?

¹¹ 1382 kʼoꞈ˗ahˇ Jawˇ Gʼoiˇkaꞈ˗leꞈ hawˇ˗eu nui deuˬ Gaˬlaˬpyuˇ dawˬ neh Jaˇliꞈ dawˬ yuˇ paˇ˗euˬ meh. Jaˇliꞈ heu dmˬ naˇ Lawˇleuˬ lehˇ kuˇ˗eu aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ tsawˇ myahˇ doˆ dui dui˗awˇ aˬ yawꞈ maꞈ ya leˇ dui dui˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ Eˬgaˬlamˬ miˇ kʼahˬ doe ni jaˆ˗eu pu deuˬ˗ahˇ iˇ˗awˇ zaˬ lahˇ deuˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ gui nehˬ iˇ˗eu uˬ taꞈ aˬ laꞈ neh boꞈ taˬ˗euˬ Jaˇliꞈ aˇ tsehˆ deuˬ˗ahˇ kʼawꞈ bi nehˬ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ neh mˇ˗euˬ gaˇ heu naˇ miˇ kʼahˬ doe ni Jaˇliꞈ˗ahˇ siˬ nya˗eu tsawˇ haˬ tiˬ poˆ paˇ myaˬ laˇ˗euˬ meh.

12. Zahˇ˗euˬ aˬ yuiꞈ deuˬ Jawˇ Gʼoiˇkaꞈ˗leꞈ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ nga?

¹² Zahˇ˗euˬ aˬ yuiꞈ deuˬ naˇ Jawˇ Gʼoiˇkaꞈ˗leꞈ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ jeˬ nah caw teh˗eu deuˬ˗ahˇ bye˗eu meh. Teu miˇ neh zahˇ˗euˬ aˬ yuiꞈ deuˬ Lawˇleuˬ deuˬ˗ahˇ kʼehˬ˗awˇ Jawˇ Gʼoiˇkaꞈ˗leꞈ˗euˬ Jaˇli deuˬ˗ahˇ kʼawꞈ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh poˆ poˆ˗ehˇ laˆ cawˆ˗eu meh. Jawˇ Gʼoiˇkaꞈ˗leꞈ shiˇ dzeuˇ˗euˬ kʼawꞈ zahˇ˗euˬ aˬ yuiꞈ deuˬ Jawˇ Gʼoiˇkaꞈ˗leˬ ahˇ lawˇ ciꞈ zaˬ pyeuꞈ˗awˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ muiˇ˗eu deuˬ pyeuꞈ nga lehˇ ehˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ Jawˇ Gʼoiˇkaꞈ˗leꞈ˗euˬ shaˬ yoeˬ duˬ doˆ˗awˇ puiˆ gʼaˬ ngeh kʼaˬ lehˇ deuˬ naˇ Saˬgʼoiˆ lawˇ baˬ˗ahˇ tawˆ dzeh iˇ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ gʼawˬ mya gʼaˬ gui mawꞈ˗awˇ Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ gʼoˆ shaw mawꞈ˗eu miˇ neh zahˇ˗euˬ aˬ yuiꞈ deuˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ maˬ laˆ naˬ nya˗a. Yaw myaˬ yaˇ kʼoꞈ byah laˇ ngeh Yuˇloˬ hawˇ˗eu nui gaˇ paw jawˇ˗eu deuˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ gʼoˆ shaw nya˗eu dawˬ deuˬ neh Jaˇliꞈ dawˬ yuˇ paˇ dahˬ beh laˇ˗euˬ meh.

“Naw maꞈ iˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu gaˇ ma mehˬ nehˬ˗eu gʼaˬ ma”

13. Aˬ dui aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ yaw duˬ baw˗eu nga? Gaˇ kawˆ heu aˬ dui˗euˬ jah˗eu jeˬ˗ahˇ gʼaˬ aˬ joˆ˗ehˇ bi kʼaˆ laˇ˗eu nga?

¹³ Jaˇliꞈ Miˬyehˇ neh bi noeˬ doˆ˗awˇ boꞈ taˬ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ dawˬ yuˇ paˇ˗euˬ Seˇtoˆciˆ paˇ dmˬ Jawˇ Gʼoiˇkaꞈ˗leˬ˗euˬ paˇ dmˬ Kiˇ Jeˬ hawˇ˗eu Jaˇliꞈ paˇ dmˬ nui deuˬ heu naˇ Miˬyehˇ neh do lehˇ bi noeˬ doˆ˗awˇ boꞈ˗euˬ maˬ ngeuˇ˗a. Ehˇ kʼawꞈ Jaˇliꞈ paˇ dmˬ teu deuˬ aˬ joˆ˗ehˇ doˆ laˇ˗euˬ nga lehˇ pyehˆ tseˇ haw ngeh jawˇ Yeˬhawˇbaˬ neh aˬ yawꞈ˗euˬ dawˬ˗aˬ aˬ myah luꞈ ziꞈ ma lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ pyeuꞈ laˇ gaˇ ya mawˇ˗eu meh. Gaˇ kawˆ heu naˇ Yeˬhawˇbaˬ neh saˇ jaˇ kʼaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ jeˬ maˇ diˇ pyeuꞈ laˇ ngaˇ lehˇ jah coeˇ ni caw ba nehˬ laꞈ˗eu meh.—Yawˇshuˆ 23:14.

14. Jaˇliꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ siˬ nya heu naˇ aˬ dui Miˬyehˇ˗ahˇ gaˬ dzehˬ laˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga?

¹⁴ Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ dawˬ˗ahˇ haw piˇ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ pyehˆ tseˇ ngeh aˬ dui aˬ yawꞈ˗ahˇ jah˗eu jeˬ myaˬ laˇ˗awˇ gaˬ dzehˬ laˇ˗eu meh.c (Ehˇ lah˗ahˇ haw.) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh aˇ dahˬ beh ngeh neh Jaˇliꞈ biꞈ˗awˇ kʼoeˇ gaˇ neh naˇ haw piˇ ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ˗eu nga? Aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ gaˬ˗awˇ aˬ dui gʼaˇ duˬ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ meh nehˬ mawꞈ˗eu miˇ neh meh. (Iˇsaˬyaˇ 48:17, 18-ahˇ gui.) Heu naˇ aˬ dui aˬ yawꞈ˗ahˇ gaˬ˗awˇ ehˇ dawˬ naˇ haˬ mawꞈ ni laˆ noeˬ nehˬ˗eu meh.—1 Yoˇhaˬ 4:19; 5:3.

15. Aˬ dui nyaˆ taꞈ kawˆ˗ahˇ aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ja sawˇ˗eu nga?

¹⁵ Aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ gaˬ dui dui˗eu ma. Toˆ˗ehˇ naˇ aˬ dui yawˬ haˇ yawˬ ha Jaˇliꞈ pyehˆ tseˇ gaˇ neh gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ za nya˗eu nga? Aˬ dui tsaꞈ gaˬ iˇ gaˇ ya mawˇ˗eu deuˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw nya ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ nya˗eu nga? Aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ mehˬ˗eu deuˬ yawˬ ha mehˬ˗eu jeˬ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ neh laˇ˗euˬ lehˇ yaw duˬ aˬ joˆ˗ehˇ bi baw nya˗eu nga? Nyaˆ taꞈ kawˆ˗ahˇ aˬ dui naˇ haˬ˗eu jeˬ gaˇ kawˆ heu deuˬ˗ahˇ ja sawˇ ma.