ENUKPLAKPLA NYƆTA 8
EHAJIJI 130 Sɔ Nu Kenɔ Amɛ
Lé Mìawɛ Asɔ Nu Kenɔ Amɛ Shigbe Yehowa Nɛɔ?
“Shigbe lehanci yí Axwetɔ sɔ́ enuwo kenɔ mí do ɛnɛ ɔ, míwo cán mí sɔ enu kenɔ amɛwo hɛnnɛ.”—KOL. 3:13, Ezoɖuɖu Yoyu Wema.
SUSU VEVI LƆ
Le nyɔta cɛ mɛɔ, mìaxo nuxu so enuŋtɔŋtɔ ɖewo ci mìatenŋ awa yí asɔ enu ke mɛɖe ci yí wa nu koɖo mì.
1-2. (a) Hwenu han mìatɛnŋ kpɔɛ mɔ egbɔnnu sugbɔ mɔ mìasɔ nu ke amɛɔ? (b) Lé Denise sɔ nu ke amɛ doɔ?
ÈKPƆƐ mɔ yɛ gbɔnnɔnu mɔ woasɔ nu ke mɛbuwoa? Égbɔnnɔnu sugbɔ vevitɔ nɔ mɛɖe nu nyɔ ɖe alo wa ŋɖe ci yí ve mì nu haan. Vɔ, mìatɛnŋ aɖu vevisese lɔ ji yí asɔ nu ke amɛ dru. Le kpɔwɛ mɛ, kpɔ nu ci yí jɔ do nɔvinyɔnu ci yí tɔ mɔ Denise,a ci yí sɔ nu ke amɛ sugbɔ ji ɖa. Le xwe 2017 mɛɔ, Denise koɖo yi xomu ɖyisa mɔ yewoayi kpɔ Xexeɛ keŋkeŋ Dɔwaxu Gangantɔ Yehowa Kunuɖetɔwo tɔ. Ci wotrɔ vayikɔ axweɔ, ehunkutɔ bu, bu emɔ yí vayi gbla wowo hun. Denise bu do yiɖeki le afɔku lɔ mɛ. Ci evafɔn ɔ, ése mɔ ye viyewo xɔ akpa veviɖe eyi ye suye, Brian ku. Ci Denise ɖo ŋwi hwenu ŋtɔ́ɔ, énu mɔ: “Anyi ji gban yi ŋcaka le nyɛɖeki mɛ.” Le yiyimɛɔ, évase mɔ ehunkutɔ lɔ le yíɖeki mɛ yí denyi ŋɖe yí do afɔbli yi o, eyi edo gbe ɖaɖa nɔ Yehowa keŋ akpɔ fafa.
2 Wovalé ehunkutɔ lɔ ci yí wu asuɔ. Nɔ kojoɖotɔ lɔwo kpɔɛ mɔ yiwa afɛn ɔ, ayi gakpamɛ dru. Vɔ, kojoɖotɔ lɔwo nu nɔ Denise mɔ nyɔ ciwo anu nu woakpɔ do yí asɔ ŋsu lɔ yi gakpa mɛ. Denise nu mɔ: “Ewa nɔŋ shigbe wohun anyi bikpa xoxwi yí lɔ́ eje sugbɔ kɔɖo mɛ hannɛ, nɔ ci ŋɖo agbexo nuxu so hwenu sɛnŋ ŋtɔ́ nu le anyi gbe mɛ.” Le kwɛshila ɖewo goduɔ, Denise drado keŋ yí yi kojoɖoxu lɔ yí ayi xo nuxu nɔ kojoɖotɔ lɔwo so ŋsu ci yí do vevisese sugbɔ nɔ yɛ koɖo yi xomu lɔ nu. Nyɔ ci enuɔ? Denise nu nɔ kojoɖotɔ lɔwo mɔ wo le ku ŋshishi nɔ ŋsu lɔ.b Ci exo nuxu ɖegbɔɔ, kojoɖotɔ lɔ ɖa avin do. Énu mɔ: “So xwe 25 ke ci ŋtɔ kojo ɖoɖoɔ, ŋdese mɛɖe nu nyɔ ŋtɔ́ le anyi kojoɖoxu kpɔ o. Ŋdese kpɔ yí xomu ciwo yí enu wa, vaɖeɛɖeɛ kuku mɔ wo le sɔ nu ke mɛ ciwo yí wa nu koɖo wo o. Ŋdese nyɔgbe ŋtɔ́wo ciwo mɛ lɔnlɔn koɖo sɔsɔke le gbeɖe o.”
3. Nyi yí kpedo Denise nu yí esɔ nu ke amɛɔ?
3 Nyi yí kpedo Denise nu yí esɔ nu ke amɛɔ? Ébu tamɛ kpɔ so enusɔkeamɛ Yehowa tɔ nu. (Mishe 7:18) Nɔ lé Yehowa sɔ nu sɔ kenɔ mì do jeŋ nɔ mìɔ, adɔ yí mìwo can mìava sɔ nu kenɔ mɛbuwo.
4. Nyi Yehowa ji mɔ mìwo le waɔ? (Efezitɔwo 4:32)
4 Yehowa ji mɔ mìwo le sɔ nu kenɔ mɛbuwo faa shigbe lé hanci esɔ ke mì hannɛ. (Hlɛn Efezitɔwo 4:32.) Ékpɔkpɔ emɔ mɔ mìwo le le gbesɔsɔ asɔ nu ke mɛ ciwo yí wa nu koɖo mì. (Eha. 86:5; Luiki 17:4) Le nyɔta cɛ mɛɔ, mìaxo nuxu so enu amɛtɔn ciwo yí akpedo mì nu mìasɔ nu ke amɛwo sɔwu.
ŊGBEKPƆƐ MƆ LÉ ENUWO WANƆ DO NƆ YE DENYI ŊÐE O
5. Sɔ koɖo Elododo Wema 12:18 ɖe, nɔ mɛɖe wa enuvevi ɖe koɖo mì ɖe, lé atɛnŋ awa nɔ mìɔ?
5 Mɛɖe tɛnŋ nu nyɔ ɖe alo wa ŋɖe ci yí ve mì nu sugbɔ, vevitɔ nɔ mɛ lɔ nyi mìwo xlɔ alo mìwo xomumɛtɔ ɖe. (Eha. 55:12-14) Hweɖewonuɔ, vevi ci mìsekɔ atɛnŋ ale shigbe ewi yí so mì hannɛ. (Hlɛn Elododo Wema 12:18.) Mìtɛnŋ tekpɔ mɔ mìaɖe vevisese lɔ si alo aŋlɔbi. Vɔ nɔ mìwɛ ahan ɔ, atɛnŋ ale shigbe ewi tɔ amɛ yí wogbé ewi lɔ do akpa lɔ mɛ hannɛ. Ahanke, mìdakpɔkpɔ emɔ mɔ mìwo vevisese lɔwo avami yí mìale nywiɖe nɔ mìŋlɔbe wo kpoŋ o.
6. Lé mìatɛnŋ awa nu do nɔ mɛɖe wa nu koɖo mìɔ?
6 Nɔ mɛɖe wa nuvevi ɖe koɖo mìɔ, etɛnŋ na yí mìado dɔmɛzi doŋkɔ. Bibla na mìnya mɔ mìtɛnŋ vale aɖyi ji. Vɔ, ékanxle mì mɔ mìŋgbekpɔtɔ anɔ dɔmɛzi ji o. (Eha. 4:4; Efe. 4:26) Nyi yí taɖoɔ? Ðo lé enu wakɔ do nɔ mì yí dɔ mìwanɔ nu. Yí de gashiagamɛ yí dɔmɛzi hɛnnɔ nunywiwo va o. (Ʒaki. 1:20) Ðo ŋwi mɔ, dɔmɛzidodo danasɛ lé nu wanɔ do nɔ mì le afɔdumɛ, vɔ ákpɔtɔ ale dɔmɛzi jiɔ, amɛŋtɔ nyɔ yɛnyi.
Mìtɛnŋ do dɔmɛzi le afɔdumɛ, vɔ ákpɔtɔ anɔ domɛzi ji nyi amɛŋtɔ nyɔ
7. Emɔ bu ciwo ji mìase vevi le nɔ mɛɖe wa enuvevi ɖe koɖo mìɔ?
7 Nɔ wowa enudɔndɔn ɖe koɖo mìɔ, mìtɛnŋ se vevi to mɔ buwo ji. Le kpɔwɛ mɛ, nɔvinyɔnu Ann nu mɔ: “Hwenu ŋnyi vihwɛɔ, mìwo da so gbeɖe mì ɖɛ yí vayi ɖe nyɔnuvi ci woxɔ yí ekpɔnɔ ŋji. Ŋkpɔ mɔ ŋci nyɛɖekɛ. Yí ci wovaji viwoɔ, ŋkpɔ mɔ ŋdegbenyi vi nɔ danyɛ o. Keke ci ŋvashin can ɔ, ŋkpɔɛni mɔ wodelɔnŋ o.” Nɔvinyɔnu ci yí tɔ mɔ Georgette dre lé enu wa ni do ci asuɔ denɔ gbeji ni o. Énu mɔ: “So vihwɛ mɛ ɖii yí mìnyi xlɔwo. Mìwa emɔɖeɖedɔ lɔ doju! Anyi ji gban.” Eyi nɔvinyɔnu ci yí tɔ mɔ Naomi nu mɔ: “Ŋdebui kpɔ gbeɖe mɔ asunyɛ avado vevisese nɔŋ ahan o. Eyi taɖo hwenu enu nɔŋ mɔ yekpɔnɔ mamaɖeɖenuwo yí sɔ wlanɔ doŋ ɔ, éveŋ nu yí ŋkpɔɛ mɔ étrɔŋ to mɛ.”
8. (a) Susu ɖewo ciwo yí taɖo mìɖo asɔ nu kenɔ mɛbuwoɔ? (b) Nyɔna ciwo mìakpɔ nɔ mìsɔ nu ke amɛɔ? (Kpɔ dakavi ci yí nyi “Nɔ Mɛɖe Dokɔ Agbeya nɔ mì ɖe, Lé Mìawa Nu Doɔ?”)
8 Mìdatɛnŋ anya nyɔ ci mɛbuwo anu alo awa koɖo mì doŋkɔ o, vɔ mìatɛnŋ aje agbla anya lé mìaɖo ŋci do alo awa nu do. Eyi blaŋblaŋ ɔ, ɖoŋci nywitɔ yí nyi mɔ woasɔ nu ke amɛ. Nyi yí taɖoɔ? Ðo mìlɔn Yehowa yí eji mɔ mìwo le sɔ nu ke amɛ. Nɔ mìkpɔtɔ yí le dɔmɛzi ji yí mìdesɔ nu ke amɛɔ, mìatɛnŋ awa nu tamɛmabukpɔ tɔ yí taŋfuin adahɛn nu le mìwoŋtɔwo nu. (Elo. 14:17, 29, 30) Do jeshi nɔvinyɔnu ɖeka ci yí tɔ mɔ Christine kpɔwɛ. Énu mɔ: “Nɔ ŋle dɔmɛzi jiɔ, ŋdegbekonɔ nukui ahan o, ŋdeɖunɔ nu adodwi o, kpɔ ŋdedɔnnɔ alɔn nywiɖe o. Ecɛ dahɛn nu le anyi lɔlele koɖo ekacaca ci yí le nyɛ koɖo mɛbuwo gblamɛ nu.”
9. Nyi yí taɖo mìasɔ amɛleledodɔmɛ sɔ kɔŋgbeɔ?
9 Nɔ mɛ ci yí dokɔ vevisese nɔ mì devaɖe kuku nɔ mì can ɔ, mìatɛnŋ atashi nyɔ lɔ. Léɔ? Georgette, ci nyɔ mìnu vayi nu mɔ: “Éxɔ gamɛ hwɛɖeka, vɔ ŋvatashi domɛzidodo do asunyɛ xoxwitɔ lɔ nu yí ŋdegbeli do xomɛ o. Ecɛ dɔ yí ŋvakpɔ fafa sugbɔ le nyɛɖeki mɛ.” Nɔ mìsɔ amɛ lele do xomɛ sɔ kɔɖɛɔ, adɔ yí mìdasɔ dɔmɛzi sɔ wa nu koɖo mɛbuwo o. Mìagbewa nunywi ɖeka nɔ mìwoŋtɔwo, eyi nyi mɔ mìami enu bubu kpɔ yí akpɔ ŋkɔ yí mìagbetrɔ atɔ jijɔkpɔkpɔ le mìwo gbe mɛ ke. (Elo. 11:17) Vɔ nyi èɖo awa, nɔ dekpɔ le gbesɔsɔ yí asɔ nu ke amɛɔ?
LÉ ÀWƐ AMI DƆMƐZI WAWA
10. Nyi yí taɖo mìɖo ana gamɛ mìwoɖekiwo gbɔxwe ami dɔmɛzi wawaɔ? (Kpɔ foto lɔ hɛnnɛ.)
10 Nyi yí atɛnŋ akpedo eo nu nami dɔmɛzi wawaɔ? Ŋɖeka ci àwa yí nyi mɔ na gamɛ eoɖeki. Nɔ mɛɖe xɔ akpa sugbɔ yí wobla akpa lɔ ni nywiɖe le dotoxwe ɖegbɔ can ɔ, axɔ gamɛ gbɔxwe akpa lɔ aku ni. Ahanke atɛnŋ axɔ gamɛ gbɔxwe mìatɛnŋ asɔ nu ke mɛɖe so ji mɛ nɛ.—Ŋun. 3:3; 1 Piɛ 1:22.
Shigbe lé mìblanɔ akpa ciwo mìxɔ le gbaza mɛ nywiɖe yí exɔnɔ gamɛ gbɔxwe yí evakunɔ nɛɔ, ahanke enyi nɔ mɛɖe do dɔmɛzi nɔ mì nɛ. (Kpɔ mamamɛ 10)
11. Lé gbedoɖa atɛnŋ akpedo eo nu nasɔ nu kenɔ amɛ doɔ?
11 Do gbe ɖaɖa, abiɔ Yehowa nɔ akpedo eo nu nasɔ nu kenɔ amɛ.c Ann, ci nu mìxo nuxu so vayi, dre lé gbedoɖa kpedo nu do. Énu mɔ: “Ŋbiɔ Yehowa mɔ le sɔ enu ci mɛɖekamɛɖeka dewa le xomu lɔ mɛ nywiɖe sɔ ki. Eyi ŋŋwlɛ wema ɖaɖa danyɛ koɖo ashiɛ yoyu lɔ mɔ ŋsɔ ke wo.” Ann lɔn do ji mɔ awa nu ahan dele fafɛɖe o. Vɔ énu mɔ: “Ci ŋtekpɔ yí sran enusɔkeamɛ Yehowa tɔɔ, etɛnŋ dɔ yí danyɛ koɖo ashiɛ avakpla nu sugbɔ so Yehowa nu.”
12. Nyi yí taɖo mìɖo akando Yehowa ji yí mìdakando lé nuwo wakɔ do nɔ mì jiɔ? (Elododo Wema 3:5, 6)
12 Kando Yehowa ji, ŋgbekando lé nuwo wanɔ do nɔ eo ji o. (Hlɛn Elododo Wema 3:5, 6.) Yehowa nyanɔ enu ci yí nyɔ nɔ mì sɔwu tɛgbɛɛ. (Ezai 55:8, 9) Danu mɔ mìwo le wa ŋɖe ci yí avadahɛn nu le mì nu gbeɖe o. Eyi taɖo, ci edo ŋsɛn mì mɔ mìwo le sɔ nu kenɔ amɛɔ, mìatɛnŋ akanɖo ji mɔ nɔ mìwɛkɔɔ, mìakpɔ nyɔna so mɛ. (Eha. 40:4; Ezai 48:17, 18) Nɔ mìatrɔ anuiɔ, nɔ mìkankando lé nuwo wakɔ nɔ mì jiɔ, etɛnŋ na yí mìdatɛnŋ asɔ nu ke amɛ gbeɖe o. (Elo. 14:12; Ʒer. 17:9) Naomi, ci nu mìxo nuxu so vayi nu mɔ: “Le tɔtɔmɛɔ, ŋkando ji mɔ ŋdesɔ nu ke asunyɛ ci yí kpɔkpɔ mamaɖeɖenuwo o. Ŋvɔn mɔ ágbedo vevisese nɔŋ ke alo áŋlɔbe lé enu ciwo edahɛn lɔwo sugbɔ do. Eyi ŋnu le nyɛɖeki mɛ mɔ Yehowa amɔŋje lé nuwo wakɔ do nɔŋ mɛ. Vɔ ŋvatɔ kpɔkpɔɛ mɔ ci Yehowa mɔŋje lé enuwo wakɔ do nɔŋ mɛɔ, dedasɛ mɔ élɔn do wo ji o. Énya lé nu wakɔ do nɔŋ yí axɔ gamɛ gbɔxwe avɔ, vɔ égbeji mɔ nyɛ lé sɔ nu kenɔ amɛ.”d
JE AGBLA AÐO SUSU NYWIWO
13. Sɔ koɖo Rɔmatɔwo 12:18-21 ɖe, nyi mìɖo awaɔ?
13 Nɔ mìsɔ nu ke mɛɖe ci yí do vevisese nɔ mì sugbɔɔ, mìdasɔ gbeta mɔ mìdagbexo nuxu so enu ci yí jɔ lɔ nu kpoŋ o, mìaji mɔ mìawa nu wu ahan. Nɔ mɛ ci yí wa nu koɖo mì lɔ nyi nɔviŋsu alo nɔvinyɔnu Kristotɔ can ɔ, mìwo susu yí anyi mɔ mìawa fafa. (Mt. 5:23, 24) Mìasɔ ŋshishikunɔamɛ sɔ ɖɔli dɔmɛzidodo yí asɔ enusɔkeamɛ ɖɔli amɛleledodɔmɛ. (Hlɛn Rɔmatɔwo 12:18-21; 1 Piɛ 3:9) Nyi yí atɛnŋ akpe do eo nu nawɛɔ?
14. Nyi mìɖo aje agbla awaɔ, yí nyi yí taɖoɔ?
14 Mìɖo atekpɔ yí akpɔnɔ mɛ ci yí wa nu koɖo mì lɔ shigbe lé Yehowa kpɔɛni do nɛ. Nɔnɔmɛ nywiwo Yehowa kpɔnɔ le amɛwo mɛ. (2 Kro. 16:9; Eha. 130:3) Ŋci mìji mɔ mìakpɔ le amɛwo gbɔɔ, eyi mìakpɔ, nɔ mìji mɔ mìakpɔ enywiɔ, mìakpɔɛ alo nɔ evɔn mìji mɔ mìakpɔɔ, eyi mìakpɔ. Nɔ mìkpɔnɔ amɛwo nɔnɔmɛ nywiwoɔ, ale fafɛɖe mɔ mìasɔ nu ke wo. Le kpɔwɛ mɛ, nɔviŋsu ɖeka ci yí tɔ mɔ Jarrod nu mɔ: “Ci ŋsɔ enu ci nɔviŋsu ɖeka wa koɖoŋ sɔsɔ koɖo enunywi sugbɔ ciwo yí jɔnɔ ji nɔŋ le nuɔ, ele fafɛɖe nɔŋ mɔ masɔ enu ki”
15. Nyi yí taɖo atɛnŋ awa nywi nɔ amɛ nɔ énu nɔ mɛɖe mɔ yesɔ nu kiɔ?
15 Enuvevi bu ci mìawa yí nyi mɔ mìanu nɔ mɛ lɔ mɔ mìsɔ nu ki. Nyi yí taɖoɔ? Do jeshi enyɔ ci Naomi, ci nyɔ mìnu vayi nu ɖa. Énu mɔ: “Asunyɛ biɔŋ se mɔ, èsɔ nu keŋ a?’ Ci ŋjikɔ ake nu yí amɔ, ‘ŋsɔ nu ke eoɔ,’ nuxuxoxo glo. Ŋvado jeshi mɔ ŋdesɔ nu ki nyɔnɔnwitɔ so ji mɛ o. Ci hwenuwo vayikɔɔ, ŋsun ji yí nu nyɔgbe sɛnŋ amɛtɔn ŋtɔ́wo ni, ‘ŋsɔ ke eo.’ Ci ŋsɔ nu ke asunyɛɔ, ɖashi kɔ ni yí ekpacaŋ lé evo le yiɖeki mɛ do yí kpɔ fafa ji mɛ tɔ. So hwenɔnuɔ, ŋgbetrɔ yí kando ji ke yí mìgbevatrɔ exlɔ veviwo ke.”
16. Nyi èkpla so enusɔkeamɛ nuɔ?
16 Yehowa ji mɔ mìwo le sɔ nu kenɔ amɛ. (Kol. 3:13) Ci enyi ahan can ɔ, etɛnŋ gbɔnnu mɔ mìasɔ nu ke mɛbuwo. Vɔ mìatɛnŋ awɛ nɔ mìdeŋlɔbe lé enuwo wanɔ do nɔ mì yí je agbla keŋ yí mi dɔmɛzi wawa. Ecɛ ana mìatɛnŋ aɖoɖoɔ susu nywiwo.—Kpɔ dakavi ci yí nyi: “Enu Amɛtɔn Ciwo Mìawa yí Asɔ nu Kenɔ Mɛbuwo.”
SƆ SUSU ÐO NYƆNA CIWO YÍ TONƆ SO ENUSƆKEAMƐ JI.
17. Lé mìkpɔnɔ nyɔna so enusɔkeamɛ mɛ doɔ?
17 Susu sugbɔ li ciwo yí taɖo mìɖo asɔ nu ke amɛ. Mìakpɔ ɖewo le wo mɛ. Ŋkɔtɔ, mìsrankɔ mìwo Da ŋshishikunɔamɛtɔ Yehowa yí mìwo nu kpekɔ ni. (Luiki 6:36) Evetɔ, mìdadasɛ mɔ lé Yehowa wa xomɛvu yí sɔ nu kenɔ mì do jeŋ nɔ mì sugbɔ. (Mt. 6:12) Yí amɛtɔntɔ, mìale lanmɛsɛn nywi mɛ yí exlɔ ci mìnyi koɖo mɛbuwo akpɔtɔ asɛnŋ.
18-19. Nɔ mìnyi mɛ ciwo yí sɔ nu kenɔ amɛ ɖe, nyi yí ato so mɛɔ?
18 Nɔ mìsɔ nu ke amɛwoɔ, mìatɛnŋ axɔ shicu ciwo nu mìdaɖoŋdo o. Le kpɔwɛ mɛ, do jeshi enu ci yí jɔ do Denise, ci nyɔ mìnu le tɔtɔmɛ ji ɖa. Ci enu lɔ jɔ goduɔ, nɔvinyɔnu lɔ yɛ denya mɔ ŋsu lɔ drɔdrɔ mɔ yeawu yeɖeki o. Vɔ, lé Denise sɔ nu sɔ ke ŋsu lɔ do jɔ ji ni keke etɔ Bibla kplakpla koɖo Yehowa Kunuɖetɔwo.
19 Mìtɛnŋ kpɔɛ mɔ enu ci yí agbɔnnu wawa sɔwu yí nyi mɔ mìasɔ nu ke amɛ. Vɔ atɛnŋ agbenyi enu ɖeka ci mɛ mìakpɔ nyɔna le sɔwu. (Mt. 5:7) Eyi taɖo, mína nɔ mì pleŋ mìawa ci ji mìkpe keŋ asran sɔsɔke Yehowa tɔ.
EHAJIJI 125 Dɔnusoswikpɔnamɛtɔwo Akpɔ Jijɔ!
a Ŋkɔ ɖewo trɔ.
b Le nɔnɔmɛ ŋtɔ́ mɛɔ, Kristotɔ ɖeka ɖeka yí ɖo asɔ gbeta so enu ci awa nu.
c Kpɔ ehakpakpa video ciwo yí nyi “Míatsɔ Ake Mía Nɔewo,” “Tsɔ Ke Faa” koɖo “Míagazu Xɔlɔ̃wo Ake” le jw.org ji.
d Ci mamaɖeɖenuwo alo pɔrno kpɔkpɔ nyi nuvɔn yí gbedonɔ vevisese nɔ amɛ can ɔ, Enuŋwlɛŋwlɛ lɔwo deɖe emɔ nɔ ŋsu lɔ alo nyɔnu lɔ nɔ agbe yi kpena ci yí kpɔ enu ŋtɔ́wo o.