Emɔ Nywitɔ ci ji Mìato yí Aɖu Enumajɔmajɔwawa ji

1-2. Nɔ wowa enumajɔmajɔ do amɛwo nu ɖe, lé amɛ sugbɔ wanɔ nu doɔ, yí nyi mìatɛnŋ abiɔ se so nuɔ?

MÌLE agbe le xexe ci mɛ yí enumajɔmajɔwawa le. Eho cukaɖawo, evijinu ci mɛɖe ɖo, akɔta ci mɛ mɛɖe so koɖo gbaza shiŋmɛ ci yí le mɛɖe shi koɖo susu buwo tɛnŋ dɔ yí amɛwo awa enumajɔmajɔ do mɛ ɖe nu. Amɛ sugbɔ gonɔ ekpo do hotɔnɔwo koɖo acɛkpakpagawo nu yí jinɔ mɔ yewotɔ ɖekɛ yí anyɔ yí atafu amɛwo keŋ aje dɔku do dɔku ji. Enu cɛwo koɖo enumajɔmajɔwawa buwo jɔnɔ do mì pleŋ ji tiin alo to emɔ buwo ji.

² Le xexeɛ mɛ gbɛɔ, dekpaca mì mɔ amɛ sugbɔ donɔ dɔmɛzi nɔ wokpɔkpɔ yí wowakɔ enumajɔmajɔ do amɛwo nu o. Mì pleŋ jinɔ mɔ mìanɔ agbe le xexe ci mɛ yí mìanɔ vofamɛ le yí woagbewa enu do mì nu nywiɖe le. Amɛɖewo jenɔ agbla mɔ yewoakpɔ cukaɖa cɛwo gbɔ le xexeɛ mɛ. Wojinɔ mɔ yewoanɔ gbɛbɔbɔ ɖe mɛ keŋ afɔn gu yí anɔ godu nɔ politiki cɛkpakpaga ɖewo nɔ woawa ahwa koɖo enumajɔmajɔwawa. Vɔ ci mìnyi Kristotɔwoɔ, “mìdenyi xexe lɔ tɔ o.” Mìnɔnɔ te kpɔ Mawu Fyɔɖuxu lɔ nɔ avaɖe enumajɔmajɔwawawo pleŋ swi. (Ʒan 17:​16, nwt) Vɔ ewanɔ ŋshishi nɔ mì ɖo hweɖewonuɔ, mìdonɔ dɔmɛzi nɔ mìkpɔ yí wodewa nu do mɛɖe nu nywiɖe o. Mìtɛnŋ biɔ mìwoɖekiwo se mɔ: ‘Lé ŋɖo awa nu doɔ? Ŋɖe li natɛnŋ awa kuso enumajɔmajɔwawa nu le kakacɛ mɛa?’ Keŋ gbɔxwe mìaɖo nyɔbiɔse cɛwo ŋciɔ, mìakpɔ lé Yehowa koɖo Yesu kpɔnɔ enumajɔmajɔwawa do.

YEHOWA KOÐO YESU GBE ENUMAJƆMAJƆWAWA

3. Nyi yí taɖo esɔgbe mɔ dɔmɛzi awa mì so enumajɔmajɔwawa nuɔ? (Ezai 5:7)

³ Bibla dre enu ci yí dɔ taɖo eɖenɔ fun nɔ mì nɔ wowa enumajɔmajɔ do mɛɖe nu. Bibla ɖe mɔ Yehowa wa mì do yiŋtɔ nɔnɔmɛ nu yí “lɔn enujɔjɔwawa koɖo jɔjɔɛnyinyi.” (Eha. 33:​5, nwt; Gɔnm. 1:26) Dewanɔ enumajɔmajɔ gbeɖe o, yí deji mɔ mɛɖe dewa nu ahan o! (2 Ese. 32:​3, 4; Mishe 6:8; Zek. 7:9) Le kpɔwɛ mɛ, le enyɔnuɖɛtɔ Ezai hwenuɔ, Izraɛlivi ŋsu sugbɔtɔ tanɔfu wowo kpenawo yí Yehowa se wowo “vin fanfanwo.” (Hlɛn Ezai 5:7.) Yehowa desɔ enyɔ lɔ ɖɛ yí kpɔkpɔ o, édɔn eto nɔ mɛ ciwo yí dada le yi Se ji gbɛmɛgbɛmɛ yí gbewakɔ enumajɔmajɔ do mɛbuwo nu.—Ezai 5:​5, 13.

4. Enujɔjɔ ci yí mìkpɔ le Eŋɛnywiwema lɔ mɛ yí edasɛ lé enu wa do nɔ Yesu kuso enumajɔmajɔwawa nuɔ? (Kpɔ foto lɔ hɛnnɛ.)

⁴ Shigbe Yehowa nɛɔ, Yesu lɔnnɔ enujɔjɔɛwawa yí gbenɔ ŋwa nɔ enumajɔmajɔwawa. Le yi kunuɖeɖedɔ lɔ ci ewa le nyigban ji mɛɔ, ékpɔ ŋsu ɖeka gbeɖeka ci alɔ̀ ku nɔ. Yesu ku ŋshishi nɔ ŋsu lɔ yí ji mɔ yeakpedo nu, vɔ sɛnsɛnŋkɔnɔtɔwo do dɔmɛzi yí wodeji mɔ yɛada edɔ̀ nɔ ŋsu lɔ o. Enu ci yí xa wo yí nyi mɔ lé woawɛ awa do sabati se lɔ ji truɖuɖu yí kpekpedo ŋsu cɛ ci yí kpekɔfun nu dexa wo o. Ci wowa nu ahan ɖe, lé ewa nɔ Yesu ɔ? “Xomɛveve wowotɔ na yí ese vevi sugbɔ.”—Maki 3:​1-6, nwt.

5. Nɔ enumajɔmajɔwawa dɔ yí mìle dɔmɛzi ji ɖe, nyi mìɖo aɖo ŋwiɔ?

⁵ Ci Yehowa koɖo Yesu donɔ dɔmɛzi nɔ wowakɔ enumajɔmajɔ do amɛwo nuɔ, dedɔn mɔ awa ahan nɔ mìwo can o. (Efe. 4:26) Vɔ mìɖo aɖu mìwo dɔmɛzi ji yí aɖo ŋwi mɔ mìdatɛnŋ aɖe efunkpekpewo swi o. Le nyɔnɔnwi mɛɔ, nɔ mìle dɔmɛzi ji gbɛmɛgbɛmɛ yí mìdeɖote yiɔ, atɛnŋ adahɛn nu le mì nu le susu mɛ koɖo le gbaza mɛ. (Eha. 37:​1, 8; Ʒaki 1:20) Eyi taɖo, nyi mìɖo awa yí aɖu enumajɔmajɔwawa jiɔ? Mìatɛnŋ akpla enu so Yesu kpɔwɛ lɔ mɛ.

LÉ YESU ÐU ENUMAJƆMAJƆWAWA JI DO

6. Enumajɔmajɔwawa ciwo yí li hwenu Yesu le nyigban lɔ jiɔ? (Kpɔ foto lɔ hɛnnɛ.)

⁶ Yesu kpɔ enumajɔmajɔwawa sugbɔ tɔxu hwenu ele nyigban ji. Hwenɔnuɔ, ékpɔnɔ lé sɛnsɛnŋkɔnɔtɔwo donɔ agbeya nɔ amɛwo do. (Mat. 23:​2-4) Énya lé Rɔma cɛkpakpatɔwo sɔ tamɛsɛnsɛn kpakpa acɛ do amɛwo ji do. Ʒuifu sugbɔtɔ ji mɔ yewoaso le Rɔma cɛkpakpa gɔnmɛ. Mɛɖewo le wo mɛ le gbesɔsɔ yí awa ahwa kpe wo keŋ akpɔ vovo, eɖewo yí nyi Zélotiwo gbɛbɔbɔ. Vɔ Yesu debɔ do wo nu alo nɔ gbɛbɔbɔ ɖe mɛ yí akpɔ vovo keŋ aɖɔli acɛkpakpa lɔwo o. Hwenu yí Yesu vanya mɔ amɛwo wakɔ toto yí asɔ ye ɖo efyɔɔ, éso le nɔ yí to le wo mɛ xwlɛɛ.—Ʒan 6:15.

7-8. Nyi yí taɖo Yesu dete kpɔ mɔ yeaɖe enumajɔmajɔwawa swi hwenu ele nyigban jiɔ? (Ʒan 18:36)

⁷ Hwenu Yesu le nyigban lɔ jiɔ, deje agbla yí wa edɔ koɖo politiki cɛkpakpawo keŋ aɖe enumajɔmajɔwawa swi o. Nyi yí taɖo dewɛ ahan ɔ? Énya mɔ agbetɔwo deje alo ɖo enujikpekpe yí akpa acɛ do wowoɖekiwo ji o. (Eha. 146:3; Ʒer. 10:23) Gbesɔ kpe niɔ, wodesun ji yí agu ke nɔ enumajɔmajɔwawa o. Satana Legba yí kpakpa acɛ do xexe lɔ ji, ényi gbɔngbɔn mɛ nuwawa ci yí zanzan yi ŋsɛn yí sɔ cucukɔ amɛwo nɔ woawa enumajɔmajɔ. (Ʒan 8:44; Efe. 2:2) Eyi nuvɔnmɛ ci mìnyi dɔ yí nɔ agbetɔ ɖe nyi xomɛvunɔ ɖekpokpuiɖe can ɔ, detɛnŋ sun ji yí wanɔ enujɔjɔɛ gashiagamɛ o.—Ŋun. 7:20.

⁸ Yesu nya mɔ Mawu Fyɔɖuxu lɔ ɖekɛ yí aɖe enu ci yí hɛnnɔ enumajɔmajɔwawa va swi keŋkeŋ. Ecɛ yí dɔ yí ézan yi gamɛ koɖo yi ŋsɛn yí “dra Mawu Fyɔɖuxu ŋɛnywi lɔ.” (Luiki 8:​1, nwt) Éna kankandoji “mɛ ciwo yí enujɔjɔɛwawa shive koɖo shikɔ ciciɛ” mɔ efunkpekpewo pleŋ koɖo enumajɔmajɔwawawo avavɔ. (Mt. 5:6 koɖo gɔnmɛnuŋwlɛŋwlɛ; Luiki 18:​7, 8) Vɔ denyi agbetɔwo gbɛbɔbɔ ɖe yí ana yí avavɔ o, ewaɖeɔ, Mawu cɛkpakpa ci yí le jeŋkwi mɛ ci yí “denyi xexe lɔ tɔ o” yí adɔ yí enumajɔmajɔwawa avɔ.—Hlɛn Ʒan 18:36.

SRAN YESU NƆ ÈKPƆKPƆ ENUMAJƆMAJƆWAWA

9. Nyi yí na kankandoji eo mɔ Mawu Fyɔɖuxu lɔ ɖekɛ kpaŋ yí aɖe enumajɔmajɔwawawo pleŋ swiɔ?

⁹ Egbɛɔ, mìkpɔkpɔ enumajɔmajɔwawa tɔxu sɔwu ci Yesu kpɔ hwenu ele nyigban ji. Vɔ le “ŋkeke kpɛtɛkpɛtɛ” cɛwo mɛɔ, Satana koɖo agbetɔ nuvɔnmɛ ciwo yí kpakpa acɛ le gɔnmɛ ni wo yí dɔ yí enumajɔmajɔwawa gbekpɔtɔ li. (2 Tim. 3:​1-5, 13; Enyɔ. 12:12) Shigbe Yesu nɛɔ, mìnya mɔ Mawu Fyɔɖuxu ɖekɛ kpaŋ yí agu finiwo yí enumajɔmajɔwawawo pleŋ sonɔ. Ci mìle godu nɔ Mawu Fyɔɖuxu lɔ keŋkeŋ ɔ, mìgbenɔ mɔ mìdazɔn enuveamɛzɔnlin, abɔ do amɛwo nu yí afɔn gu alo ado egbla ciwo amɛwo donɔ keŋ amɔ mìaɖo te enumajɔmajɔwawa o. Mìakpɔ nɔvinyɔnu ci yí tɔ mɔ Stacy kpɔwɛ.a Gbɔxwe yí axɔ nyɔnɔnwi lɔɔ, Stacy vabɔnɔ do gbɛbɔbɔ ɖeka nu blaŋblaŋ yí wodonɔ gbla keŋ atrɔ enuwo. Vɔ évatɔ enu xoxo kpɔ so enu ci ewakɔ nu. Énu mɔ: “Hwenu yí ŋfɔnnɔ guɔ, ŋvabiɔnɔ nyɛɖeki se mɔ akpaxwe nywitɔ lɔ ji ŋlea? Ecɛyɛ ci ŋvale godu nɔ Mawu Fyɔɖuxu lɔɔ, ŋvanya mɔ ŋvale akpaxwe nywitɔ lɔ ji hɔntɔn. Ŋnya mɔ ŋdatɛnŋ awa ahwa yí amɛwo ami tamɛsɛnsɛn do amɛwo nu sɔwu Yehowa o.”—Eha. 72:​1, 4.

10. Nyi yí na taɖo egufɔnfɔn yí atrɔ enuwo le acɛkpakpa ɖe mɛ, desɔgbe koɖo nukplamu Yesu tɔ ci yí ze le Matie 5:​43-48 mɛɔ? (Kpɔ foto lɔ hɛnnɛ.)

¹⁰ Blaŋblaŋ ɔ, ablɔɖe jiji koɖo dɔmɛziwawa yí nɔnɔ gbɛbɔbɔ ciwo yí fɔnnɔ gu keŋ atrɔ enuwo le xexe cɛ mɛ. Yí ecɛ to akpo nɔ kpɔwɛ ci Yesu gbe ɖɛ koɖo enu ci ekpla mì. (Efe. 4:31) Nɔviŋsu ɖeka ci yí tɔ mɔ Jeffrey do jeshi mɔ: “Ŋnya mɔ nɔ amɛwo tɔ egu fɔnfɔn ɔ, eɖeblɛ hɛnnɔ dɔmɛzi va, amɛwo tɔnɔ enuwo gbangban, afi enuwo yí agbedo akpa mɛbuwo nu.” Ele ahan gan, Yesu kpla mì mɔ mìwo le sɔ lɔnlɔn awanɔ nu do amɛwo pleŋ nu nɔ wodo dɔmɛzi nɔ mì alo ciciɛ yumɛ nɔ mì can. (Hlɛn Matie 5:​43-48.) Ci mìnyi Kristotɔwoɔ, mìawa ci ji mìkpe keŋ aze nɔ enuɖekpokpui ci yí dasɔgbe koɖo enu ci Yesu nu nɔ mì mɔ mìwo le wa o.

11. Nyi yí taɖo agbɔnnu hweɖewonu mɔ woase tonu nɔ Yesu ɔ?

¹¹ Ci mìnya mɔ Mawu Fyɔɖuxu lɔ yí aɖe enumajɔmajɔwawa swi kenkeŋ can ɔ, etɛnŋ gbɔnnu nɔ mì mɔ mìasran Yesu hwenu yí wowa enumajɔmajɔ do mì nu. Bu tamɛ kpɔ so enu ci yí jɔ do Janiya ci wowa enumajɔmajɔ koɖo ɖo gbaza shiŋmɛ yitɔ ŋci. Élɔn doji mɔ: “Dɔmɛzi waŋ haan. Ŋgbese vevi sugbɔ yí ŋji mɔ woaɖe fi nɔ mɛ ciwo yí wa enumajɔmajɔ lɔwo koɖoŋ. Eyi ŋvakpɔɛ mɔ manɔ gbɛbɔbɔ ɖeka ci yí fɔnnɔ gu do mɛ ciwo yí donɔ vovototo akɔtawo mɛ koɖo mɛ ciwo yí klannɔ amɛ mɛ ji. Ŋkpɔɛ mɔ ahan yí nawɛ gbɔxwe yí aje mɛ nɔŋ nɛ keŋ nɔ enuwo atrɔ.” Vɔ ci hwenuwo vayikɔɔ, Janiya vakpɔɛ mɔ yeɖo awa trɔtrɔwo. Énu mɔ: “Sasaɔ ŋtanɔshi mɛbuwo yí wotrɔnɔ anyi susu. Ŋvatɔ kankan do agbetɔwo ji sɔwu mɔ nakando Yehowa ji. Ŋvasɔ gbeta mɔ nami gbɛbɔbɔ lɔwo pleŋ mɛ nɔnɔ.” Ci esɔgbe mɔ mìado dɔmɛzi nɔ amɛwo wa enumajɔmajɔ koɖo mì alo wɛkɔ do mɛbuwo nu can ɔ, mìɖo acɔ mìwoɖekiwo keŋ aɖu mìwo dɔmɛzi ji keŋ akpɔtɔ azezeɛ nɔ politikinyɔ ciwo yí le xexeɛmɛ gashiagamɛ.—Ʒan 15:19.

12. Nyi yí taɖo mìɖo acɔ mìwoɖekiwo kuso enu ciwo mìhlɛnkɔ, sekɔ alo kpɔkɔ nuɔ?

¹² Nɔ wowakɔ enumajɔmajɔ do mì nu alo wakɔ do mɛbuwo nu ɖe, nyi yí atɛnŋ akpedo mì nu mìaɖu mìwo dɔmɛzi jiɔ? Amɛ sugbɔ kpɔɛ mɔ nɔ yewocan enu ciwo yewohlɛnnɔ, enu ciwo yewoɖonɔ to koɖo enu ciwo yewokpɔnɔ nywiɖeɔ, yɛkpenɔdo yewo nu. Amɛwo sɔnɔ exolɔlɔ sugbɔ ciwo yí xo nuxu so lé wowa enumajɔmajɔ do amɛwo nu do danɔ do jugbajahadoxuwo yí ewanɔ edɔ do amɛ ji sugbɔ. Yí wogbedanasɛ mɛ ciwo yí nɔnɔ gbɛbɔbɔ ɖe mɛ keŋ afɔn gu do acɛkpakpa ɖe ji yí aji mɔ yeatrɔɛ. Blaŋblaŋ ɔ, nɔ enu ɖe jɔ yí enyɔjɔjɔdratɔwo jikɔ axo nuxu so nuɔ, wogangannɔ nyɔ lɔ alo wotrɔɛni. Nɔ enu ci mìse so enumajɔmajɔ ci wowa koɖo mɛɖe nu gbesɔgbe can ɖe, mìatɛnŋ akpɔ cukaɖa lɔ gbɔ nɔ mìkpɔtɔ yí hlɛnhlɛn nyɔtakankan lɔa? Nɔ mìzannɔ mìwo gamɛ sugbɔ yí hlɛnnɔ enujɔjɔ ŋtɔ́woɔ, mìaxa le mìwoɖekiwo mɛ alo agbɔjɔ gbaagbali. (Elo. 24:10) Ci yí gbenyina sɔwuɔ, enu cɛ wawa atɛnŋ adɔ yí mìwo ŋkuviwo aso le Mawu Fyɔɖuxu lɔ ci ɖekɛ kpaŋ yí akpɔ enumajɔmajɔwawawo pleŋ gbɔ ji.

13. Nɔ Bibla hlɛnhlɛn nyi enumadoamɛ nɔ mì ɖe, lé atɛnŋ akpedo mì nu mìakpɔtɔ aɖo susu nywi do enumajɔmajɔwawa nu doɔ?

¹³ Nɔ Bibla hlɛnhlɛn koɖo tamɛbubukpɔ nyi enumamɛ nɔ mìɔ, atɛnŋ akpedo mì nu mìaɖu enumajɔmajɔwawa ji. Le fini age nɔvinyɔnu Alia nɔnɔɔ, amɛwo dewanɔ enu do mɛbuwo nu nywiɖe le nɔ o, ecɛ dɔ yí exa sugbɔ. Ewa ni shigbe mɔ wodedɔnkɔ to nɔ mɛ ciwo yí wakɔ enumajɔmajɔ koɖo amɛwo hannɛ. Énu mɔ: “Ŋnɔnɔ nyinɔnɔ yí abiɔ nyɛɖeki se mɔ, ‘ŋkando ji mɔ Yehowa avakpɔ cukaɖa cɛwo pleŋ gbɔa?’ Enu kpɔtɔ wawa ahan nɔŋ keke je hwenu yí ŋvahlɛn Job 34:​22-29. Kpukpui cɛwo ɖo ŋwi nɔŋ mɔ ŋɖekɛ denɔnɔ wlawla mɛ nɔ Yehowa o. Yehowa ɖekɛ kpaŋ yí nya enu ci enujɔjɔɛwawa ŋtɔŋtɔ nyi yí yiɖekɛ lɔ kpaŋ yí agbekpɔ nyɔ cɛwo gbɔ nywiɖe.” Ci mìle te kpɔ Mawu Fyɔɖuxu lɔ nɔ ahɛn enujɔjɔɛwawa adodwi lɔ vaɔ, eʒan mɔ mìaɖuɖuɔ enumajɔmajɔwawa ji le kakacɛ mɛ. Lé mìawɛ doɔ?

ENU CI MÌATƐNŊ AWA KUSO ENUMAJƆMAJƆWAWA NU KAKAYƐ

14. Nyi mìatɛnŋ awa yí aze nɔ enumajɔmajɔ ci wowakɔ le xexe cɛ mɛɔ? (Kolosetɔwo 3:​10, 11)

¹⁴ Mìdatɛnŋ asun ji yí agbe mɔ amɛwo ŋgbewa enumajɔmajɔ do mɛbuwo nu o, vɔ mìatɛnŋ awa nu nywiɖe do mɛbuwo nu. Shigbe lé mìkan seŋ so nu vayi nɛɔ, mìasran Yesu nɔ mìɖo lɔnlɔn nɔ wo. Lɔnlɔn ŋtɔ́ adɔ yí mìatekpɔ awa nu ɖaɖa mɛbuwo nu nywiɖe yí nɔ mɛbuwo wa enumajɔmajɔ do mì nu can ɔ, mìawa nu ɖaɖa wo gbɔ koɖo bubu. (Mt. 7:12; Rɔm. 12:17) Nɔ mìsɔ xomɛvu koɖo enujɔjɔɛwawa wanɔ nu ɖaɖa mɛbuwo gbɔɔ, ajɔ ji nɔ Yehowa sugbɔ.—Hlɛn Kolosetɔwo 3:​10, 11.

15. Lé Bibla mɛ nyɔnɔnwiwo nunu nɔ mɛbuwo atɛnŋ akpedo wo nu doɔ?

¹⁵ Emɔ vevitɔ ci ji mìatɛnŋ ato yí aɖu enumajɔmajɔwawa ji yí nyi mɔ mìanunɔ Bibla mɛ nyɔnɔnwiwo nɔ mɛbuwo. Nyi yí taɖo mìnu ahan ɔ? Ðo “enujejeshi Yehowa tɔ” atɛnŋ atrɔ mɛ ciwo yí venɔ xomɛ yí sɛnnɔ tamɛ do amɛ nu sa, yí woavanyi xomɛvunɔ koɖo fafamɛwo. (Ezai 11:​6, 7, 9) Gbɔxwe ŋsu ɖeka ci yí tɔ mɔ Jemal axɔ nyɔnɔnwi lɔɔ, énɔ gbɛbɔbɔ ɖeka ci yí fɔnnɔ gu do politiki cɛkpakpa ci ekpɔ mɔ yɛdewakɔ nu nywiɖe mɛ. Énu mɔ: “Dàtɛnŋ atrɔ agbetɔwo koɖo akpasɛnsin o. Wodetrɔ nyɛ koɖo akpasɛnsin o, vɔ nyɔnɔnwi ciwo yí ŋkplakɔ le Bibla mɛ yí trɔŋ.” Enu ci Jemal kpla dɔ yí evami egu fɔnfɔn. Nɔ Bibla mɛ nyɔnɔnwi lɔ trɔkɔ amɛ sugbɔ gbenɔnɔɔ, mɛ ciwo yí wakɔ enumajɔmajɔwo aɖekɔ kpɔtɔ.

16. Nyi yí dɔ èjinɔ mɔ yeaxo nuxu so Mawu Fyɔɖuxu lɔ nu nɔ mɛbuwoɔ?

¹⁶ Shigbe Yesu nɛɔ, kpakpa sɔsɔ mì mɔ mìanu nɔ mɛbuwo mɔ Mawu Fyɔɖuxu lɔ ɖekɛ kpaŋ yí akpɔ enumajɔmajɔwawa gbɔ keŋkeŋ. Emɔkpɔkpɔ cɛ atɛnŋ ado ŋsɛn mɛ ciwo nu wowafɛn wakɔ nu do nu. (Ʒer. 29:11) Stacy ci nu mìxo nuxu so vayi ɖe mɛ mɔ: “Nyɔnɔnwi lɔ kplakpla kpedoŋ nu yí ŋdo ji le enumajɔmajɔ ci ŋkpɔ yí wowa koɖo mɛbuwo koɖo ciwo mɛ nyɛŋtɔ ŋto mɛ. Yehowa zannɔ Bibla mɛ ŋɛdu lɔ keŋ asɔ fanɔ akɔn nɔ mì.” Ele mɔ mìadrado nywiɖe nɔ mìnukɔ akɔnfanamɛnyɔ ciwo yí le Bibla mɛ nɔ mɛbuwo kuso lé woakpɔ enumajɔmajɔ wawa gbɔ do nu. Nɔ mìkando Bibla mɛ nyɔnɔnwi ciwo nu mìxo nuxu so le nyɔta cɛ mɛ ji keŋkeŋ ɔ, akpedo mì nu mìale gbesɔsɔ keŋ axo nuxu so nyɔ cɛwo nu le suklu alo le dɔ mɛ nywiɖe doji.b

17. Lé Yehowa kpekɔdo mì nu mìdokɔ ji le enumajɔmajɔwawa mɛ le egbɛ mɛ doɔ?

¹⁷ Mìnya mɔ nɔ Satana kpɔtɔ nyi “xexe cɛ cɛkpatɔ” ɔ, mìakpɔtɔ adodoɔ go enumajɔmajɔwawa. Vɔ Yehowa degbe mì ɖɛ gbeɖe o, ékpekpeɛ do mì nu yí mìgbeɖo mɔkpɔkpɔ yí nya mɔ sabaɖe yɛɔ, “woanya [Satana] swi.” (Ʒan 12:​31, nwt) Yehowa to enuŋwlɛŋwlɛ lɔwo ji yí dasɛ enu ci yí taɖo enumajɔmajɔwawa sugbɔ le agbeɛ mɛ. Égbenya lé enumajɔmajɔwawa donɔ vevi sese nɔ mì do. (Eha. 34:​17-19) To eviɛ jiɔ, Yehowa kpla mì lé mìɖo awa nu do nɔ wowa numajɔmajɔ koɖo mì koɖo lé yi Fyɔɖuxu lɔ avaɖe enumajɔmajɔwawawo pleŋ swi sabaɖe yɛ yí anyi evɔ. (2 Piɛ 3:13) Kpakpa sɔkɔ mì mɔ mìakpɔ hwenu ci yí xexe lɔ aɖɔ koɖo jɔjɔɛnyinyi koɖo enujɔjɔɛwawa. Eyi taɖo mìakpɔtɔ adrakɔ Mawu Fyɔɖuxu ŋtɔ́ ŋɛnywi lɔ koɖo ezolelanmɛ.”—Ezai 9:7.