1925​—Éwa Xwe Sanŋdi Ðeka Yɛ

ENU CI WOKPƆKPƆ EMƆ NƆ LƆ GLI

Le exwe 1925 mɛɔ, Bibla Nukplavi sugbɔtɔ kpɔkpɔ emɔ mɔ woatrɔ aɖo Paradiso lɔ le nyigban lɔ ji le exwe ŋtɔ́ mɛ. Nyi yí taɖoɔ? Nɔviŋsu Albert Schroeder ci yí va nɔ Edɔjikpɔha lɔ mɛ vayi dri mɛ mɔ: “Mìbui mɔ Kristotɔ amɛshiaminɔ kpɛtɛwo ayi jeŋkwi mɛ Fyɔɖuxu lɔ mɛ. Eyi woafɔn ŋsu egbejinɔtɔ ciwo yí ni vayi shigbe Abraxamu, Davidi koɖo mɛbuwo nɔ woanyi efyɔviwo. Yí woakpɔ enuwo gbɔ le nyigban lɔ ci yí nyi texwe ɖeka ci ji Mawu Fyɔɖuxu lɔ akpa acɛ do ji.” Ci exwe lɔ yikɔ vɔvɔnu yí wowo mɔkpɔkpɔ lɔ devava mɛɔ, mɛɖewo le wo mɛ gbɔjɔ.—Elo. 13:12.

Ci Bibla nukplavi lɔwo gbɔjɔ can ɔ, sugbɔtɔ le wo mɛ kpɔtɔ yí wakɔ kunuɖeɖedɔ lɔ koɖo ezolelanmɛ. Wovakpɔɛ mɔ eŋɛnywidradradɔ yí nyi edɔ vevitɔ ci Yehowa Kunuɖetɔwo ɖo awa. Le kpɔwɛ mɛ, mìakpɔ lé wozan Radio yí sɔ nu nyɔnɔnwi lɔ nɔ amɛ sugbɔ do.

WOÐO RADIO DƆWAXU SUGBƆ

Ci Bibla Nukplaviwo cu Radio WBBR ci amɛ sugbɔ senɔ le exwe ci yí vayi mɛ ɖegbɔɔ, wogbecu Radio dɔwaxu sɛnŋ bu do Chicago ci yí sɔ Illinois gbɔ. Ŋkɔ ci wona Radio dɔwaxu yoyu lɔ yí nyi WORD. Ralph Leffler ci yí kpɔnɔ mashininyɔwo gbɔ le hwenu wocucuɔ Radio dɔwaxu lɔ ɖo ŋwi mɔ: “Le fafa hwenu le ezanwo mɛɔ, amɛwo senɔ radio WORD gbeɖyiɖyi le afi jinjin.” Le kpɔwɛ mɛ, Pilot Jugan le Alaska ci yí jinjin do radio dɔwaxu lɔ gbɔ yí ewu kpeci 5000. Xomu ɖeka le keke nɔtɔxu yí ɖoto radio lɔ wanawo ŋkɔtɔ. Ci woɖo to yi ɖegbɔɔ, xomu lɔ ŋwlɛ wema ɖeka ɖaɖa mɛ ciwo yí wakɔ edɔ le nɔtɔxu yí do akpe nɔ wo mɔ toto lɔ do ŋsɛn yewo yí gbekpedo yewo nu yewovajeshi Yehowa koɖo Bibla ɖɛ doji.

Jutakpɔxɔ 1^er décembre 1925 dre enu ci yí taɖo amɛ sugbɔ sun ji yí ɖo to wana lɔwo mɛ. Énu mɔ: “Radio WORD lɔ nyi ɖeka le radio dɔwaxu sɛnŋ ciwo yí le États-Unis yí ɖo ŋsɛn watts 5000. Amɛwo tɛnŋ ɖo to yi nywiɖe le wezexu koɖo weɖoxɔxu nɔ États-Unis xuwo. Wogbeɖo to yi le Cuba koɖo tagbe kpanŋkpanŋ nɔ Alaska. Amɛ sugbɔ ciwo yí dese nyɔnɔnwi lɔ kpɔ o, vasɔ ɖe le ji hwenu wose radio cɛ wanawo.”

Le gaxoxo ɖekɛ lɔ mɛɔ, Bibla Nukplaviwo jejeɛ agbla mɔ yewoazan radio yí asɔ dra eŋɛnywi lɔ le Canada. Le 1924 ɔ, wocu radio dɔwaxu CHUC do Saskatoon le Saskatchewan. Enyi ɖeka le sɛnsɛn radio dɔwaxu ŋkɔtɔwo ciwo yí le Canada mɛ. Le 1925 mɛɔ, évaʒan mɔ woasɔ dɔwaxu hwɛhwɛ lɔ sɔ ɖo fibu. Eyi taɖo Habɔbɔ lɔ potɛ enuwo yí vayi ci Regent Xɔ xoxui ci mɛ wowanɔ kaŋtatawo le sa mɛ. Woxwle nɔtɔxu yí trɔ drɛdo yí evanyi radio dɔwaxu.

To dɔwaxu cɛ jiɔ, amɛ sugbɔ ciwo yí le kɔxwi hwɛhwɛwo mɛ le Saskatchewan ɖo to eŋɛnywi lɔ ŋkɔtɔ. Le kpɔwɛ mɛ, nyɔnu ɖeka ci yí tɔ mɔ Graham le kɔxwi ɖeka mɛ, ci yí jinjin do radio dɔwaxu lɔ. Ci ese wana ɖeka ɖegbɔɔ, éŋwlɛ enu ɖaɖa yí biɔ Bibla nukplawema. Nɔviŋsu George Naish ɖo ŋwi mɔ: “Édodoɔ axwa mɔ: ‘Mívakpla nu mì!’ Yi xwa lɔ dadasɛ mɔ éjijiɛ enu lɔ veviɖe. Eyi mìsɔ Études des Écritures wema lɔ pleŋ ɖaɖɛɛ.” Dejinjin o, nyɔnu Graham lɔ dra Fyɔɖuxu ŋɛdu lɔ doji le texwe jinjinwo.

MÌGBEVAMƆŊJE MÌWO JIXƆSEWO MƐ DOJI

Jutakpɔxɔ 1^er mars 1925 ɖo nyɔta vevi ɖeka mɔ: “Woji jukɔn lɔ.” Nyi yí taɖo nyɔta cɛ le veviɖe ahan ɔ? Na nɔ hwenu ɖewoɔ, Bibla Nukplaviwo nya mɔ Satana ɖo gbɛbɔbɔ ɖeka le jeŋkwi mɛ ci mɛ yí gbɔngbɔnvɔnwo le; yí sɛnsɛngawo, afisatɔwo koɖo politikigawo le le nyigban ji. Vɔ to nyɔta cɛ jiɔ, “hwashi egbejinɔtɔ koɖo ŋɖɛnyatɔ” kpedo nɔviwo habɔbɔ lɔ nu yí wokpɔɛ mɔ Yehowa can ɖo yi habɔbɔ yí eto akpo xesexese nɔ habɔbɔ Satana tɔ. (Mt. 24:45) Gbesɔ kpe niɔ, hwashi lɔ ɖe mɛ mɔ, le ahwa ci yí wowa le jeŋkwi mɛ, ci yí jɔ le exwe 1914 mɛɔ, wonya Satana koɖo yi gbɔngbɔnvɔnwo yí ecɛyɛɔ, wovale nyigban lɔ ji.—Enyɔ. 12:​7-9.

Égbɔnnu nɔ mɛɖewo mɔ woaxɔgbe do enumɛmɔŋje yoyu cɛ ji. Ci wonya nyɔ cɛɔ, nyɔta lɔ kanxle wo mɔ: “Nɔ mɛɖewo hlɛn Jutakpɔxɔ cɛ yí wodexɔgbe do nyɔ ci enu jiɔ, woasɔ jigbɔnɖɛ yí anɔ tekpɔ Axwetɔ ŋkeke lɔ yí akpɔtɔ aɖo eji mɛmi.”

Tom Eyre, nyi wemadratɔ (ci woyɔnɔ gbɛ mɔ emɔɖetɔ) ci yí so Grande-Bretagne nu lé ewa nɔ Bibla Nukplavi sugbɔtɔ kuso nyɔta cɛ nu do. Énu mɔ: “Ci woɖe Enyɔdasɛ 12 mɛ nɔ nɔviwoɔ, eji jɔ wo. Ci mìvado jeshi mɔ woɖo Fyɔɖuxu lɔ do jeŋkwi mɛ ɖegbɔɔ, kpakpa sɔ mì mɔ mìadra eŋɛnywi cɛ lɔ nɔ mɛbuwo. Ecɛ dɔ yí mìji mɔ mìawa edɔ cɛ doji yí akpɔ lé Yehowa kplɔkplɔ yi jukɔn yí awa enunywiwo nɔ wo le esɔ mɛ do.”

KUNUÐEÐE SO YEHOWA NU

Egbɛɔ, Yehowa Kunuɖetɔwo jeshi Ezai 43:10 mɛ nyɔwo nywiɖe. Énu mɔ: “Yehowa nu mɔ: ‘Míwo yí nyi anyi kunuɖetɔwo. Anyi sɛntɔ ci ŋcan.’” Éle ahan gan, doŋkɔ nɔ exwe 1925 ɔ, wodexonɔ nuxu so kpukpui cɛ nu blaŋblaŋ le mìwo wemawo mɛ o. Ecɛ vatrɔ. Le exwe 1925 mɛɔ, Jutakpɔxɔ nyɔta 11 xo nuxu so Ezai 43:10 koɖo 12 nu!

Le vɔvɔnu nɔ août 1925 mɛɔ, Bibla Nukplaviwo bɔ do takpekpegan ɖeka ci wowa le Indianapolis Indiana. Le takpekpegan lɔ totowemavi jiɔ, Joseph F. Rutherford nu mɔ: “Mìva takpekpe cɛ yí axɔ . . . ŋsɛn so Axwetɔ gbɔ keŋ asɔ ŋsɛn yoyu asɔ wa yi kunuɖeɖedɔ lɔ.” Le ŋkeke amɛnyi lɔ pleŋ jiɔ, wodo ŋsɛn mɛ ciwo yí va takpekpe lɔ mɔ, nɔ emɔ ɖekpokpui vlɛ yí hun nɔ wo duuɔ, wo le ɖe kunu so Yehowa nu.

Le Zozangbe 29 août ɔ, Nɔviŋsu Rutherford xo nuxu so nyɔta ci yí nyi: “Amɛyɔyɔ nɔ kunuɖeɖe” nu. Le yi nuxu lɔ mɛɔ, étɛ gbe do enu ci yí taɖo ele veviɖe mɔ mìaɖe kunu ji. Énu mɔ: “Yehowa nu nɔ yi jukɔn mɔ . . . : ‘Míwo yí nyi anyi kunuɖetɔwo . . . Yí ŋnyi Mawu.’ Eyi enu nyɔgbe sɛnŋsɛnŋ cɛwo nɔ wo yí mɔ: ‘Mídasɛ emɔ nɔ jukɔnwo.’ Mɛɖe dele nyigban yiketɔ ji yí adasɛ emɔ nɔ jukɔnwo sɔ zeto [yi mɛ] ciwo ji Axwetɔ gbɔngbɔn le yí wonyi yi kunuɖetɔwo nu o.”—Ezai 43:12; 62:10.

Ci Nɔviŋsu Rutherford xo nuxu lɔ ɖegbɔɔ, éhlɛn wema ɖeka ci nyɔta yí nyi: “Emɔkpɔkpɔ Ŋɛdu” nɔ etoɖotɔwo. Wo pleŋ xɔgbe do gbetasɔsɔ cɛ mɛ nyɔwo ji yí mɔ Mawu Fyɔɖuxu lɔ ɖekɛ yí amɛwo kpɔkpɔ emɔ nɔ mɔ “yɛahɛn shicuwo, fafa, ŋkɔyiyi, lanmɛsɛnmɛnɔnɔ, agbe mavɔ, vofamɛnɔnɔ koɖo jijɔ ŋtɔŋtɔ va.” Woɖe gbeta cɛ ci wosɔ gɔnmɛ do egbe sugbɔ mɛ yí ŋwli do traktiwo ji. Kɔpi ci woma nɔ trakti lɔwo ayi miliɔn 40 han.

Exwe sugbɔ godu keŋ gbɔxwe Bibla Nukplaviwo vasɔ ŋkɔ yí vatɔ mɔ Yehowa Kunuɖetɔwo. Vɔ wovanyanya lé ele veviɖe do mɔ yewoaɖe kunu so Yehowa nu.

WOTRƆYI MƐ CIWO YÍ SƆ ÐE LE NYƆ LƆ JI GBƆ

Ci Bibla Nukplaviwo vasukɔgbɔ doji le xexeɛ pleŋ mɛɔ, wodo ŋsɛn wo mɔ wo le trɔyi mɛ ciwo sɔ ɖe le eŋɛnywi lɔ ji ciwo wona wema vayi gbɔ. Ci womama trakti ci yí nyi Mɔkpɔkpɔ Ŋɛdu le kunuɖeɖedɔ vevi lɔ mɛɔ, Bulletina nu mɔ: “Woɖo awa toto keŋ atrɔyi axwe ciwo mɛ yí edɔwatɔ lɔwo desɔ wemagbaja ɖe jo le o, vɔ yí trɔgbɔna trakti Mɔkpɔkpɔ Ŋɛdu lɔ mɛ lɔwo le.”

Bibla Nukplavi ɖeka ci yí so Plano Texas nu le Bulletin janvier 1925 tɔ mɛ mɔ: “Ci mìtrɔyi amɛwo gbɔ zenɛniɖe le nyigbanmama lɔ mɛɔ, mìkpɔ ele sugbɔ le mɛ sɔwu nyigbamama yoyu ciwo mɛ mìyinɔ. Le exwe amɛwó ciwo yí vayi mɛɔ, mìtrɔyi amɛwo gbɔ ze atɔn le jugan hwɛhwɛ ɖeka ci yí le mìwo nyigbanmama mɛ. . . . Vaan cɛɔ, Nɔvinyɔnu Hendrix koɖo enɔnyɛ trɔyinɔ amɛwo gbɔ le nɔ yí nanɔ wema sugbɔ [sɔwu] lé mìwɛni do sa.”

Le Panama ju mɛɔ, emɔɖetɔ ɖeka ŋwlɛ mɔ: “Hwenu ŋyi amɛwo gbɔ ŋkɔtɔɔ, wodeɖo susu nywi do ŋnu o, vɔ ci ŋtrɔyi wo gbɔ zevetɔ alo zetɔntɔɔ, amɛ sugbɔ le wo mɛ vatrɔ susu keŋkeŋ yí xɔŋ. Le exwe cɛ mɛɔ, edɔ sugbɔ ci ŋwa yí nyi ŋtrɔyi amɛ sugbɔ ciwo yí ŋɖe kunu nɔ sa vayi wo gbɔ. Lé mɛɖewo ciwo yí le wo mɛ wa nu do jɔ ji nɔŋ sugbɔ.”

EDƆ SUGBƆ LI YÍ WOAWA LE ESƆ MƐ

Le wema ci Nɔviŋsu Rutherford ŋwlɛ nɔ emɔɖetɔwo pleŋ le exwe lɔ vɔvɔnu mɛɔ, énu edɔ ciwo wowa le exwe lɔ mɛ le kleŋ mɛ yí mɔ edɔ sugbɔ li yí woawa le exwe ci yí gbɔgbɔ mɛ. Énu mɔ: “Le exwe ci yí vayi mɛɔ, emɔ hun nɔ mì yí mìdo ŋsɛn amɛ sugbɔ ciwo yí le ŋshishi mɛ. Edɔ cɛ na yí èkpɔ jijɔ . . . Le exwe ci yí gbɔgbɔ mɛɔ, emɔ sugbɔ ahun nɔ eo yí naɖe kunu so Mawu koɖo yi fyɔɖuxu nu yí adasɛ mɛ ciwo yí nyi yi sɛntɔ adodwiwo. . . . Mína nɔ mìakpɔtɔ akɔ egbe yi ji doju yí aji eha akanfu mìwo Mawu koɖo mìwo Fyɔ.”

Le vɔvɔnu nɔ exwe 1925 ɔ, nɔviwo wakɔ toto mɔ yewoakeke yewoxɔ ci yí le Brooklyn. Exwe 1926 jikɔ anyi tɔtɔmɛ nɔ exɔcucudɔ gangan ci yí habɔbɔ lɔ dewa kpɔ keke vaɖo hwenɔnu o.