Agbenɔnɔ koɖo sumɔsumɔdɔ bɔbɔ nukplawema nyɔsoxuwo
2-8 AVRIL
MAWU NYƆ MƐ DƆKUNUWO | MATIE 26
“Paki koɖo Eŋwiɖoɖo: Ðekawawa koɖo vovototo ciwo yí le wo mɛ”
nwtsty enyɔtakankanwo
Paki ŋɖuɖu
Enu vevi ciwo yí wozannɔ nɔ Paki ɖuɖu lɔ ke: (1) lɛngbɔ wuiwui blebu ɖeka (wodegbannɔ exu ɖekɛ nɔ lɛngbɔ lɔ o); (2) kpɔnnɔ xuxu maɖo kpɔnnɔcike; koɖo (3) ama veve. (Hun 12:5, 8; Amh 9:11) Sɔ koɖo Mishnah ci yí nyi Ʒuifuwo se ciwo yí wokplanɔ le enu nuɔ, ama veve lɔ nyi saladawo, shu, koɖo puavrɔn (poivron). Kankandojitɔɔ, ama veve cɛwo na yí Izraɛliviwo ɖonɔ ŋwi efun ci wokpe le hwashigbemɛ le Eʒipti. Yesu zan kpɔnnɔ xuxu maɖo kpɔnnɔcike lɔ yí sɔ wa kpɔwɛ nɔ yi ŋcilan blebu maɖo nuvɔn. (Mt 26:26) Apostolo Pɔlu yɔ Yesu mɔ ‘Paki xweɖuɖu lɛngbɔ’ (1Kor 5:7) Le exwe sanŋ di ŋkɔtɔ mɛɔ, wozannɔ (4) vɛn can le enu ciwo yí wosɔ ɖunɔ Paki lɔ mɛ. Yesu zan vɛn lɔ yí sɔ wa kpɔwɛ nɔ yi hun ci yí woakɔ ɖɛ shigbe vɔnsa hannɛ.—Mt 26:27, 28
nwtsty enumɛɖeɖe bu kudo Mt 26:26 nu
le dumɛ nɔ: Grɛki nyɔgbe e·stinʹ (gɔnmɛɖeɖe tiin yí nyi “nyi”) ci wozan le lɛ gɔnmɛ yí nyi “ɖo gɔnmɛsese; jeshidu; le mɛɖe alo ŋɖe tɔxu; le mɛɖe alo ŋɖe dumɛ.” Gɔnmɛsese cɛ mɛ kɔ petii nɔ apostolowo, ɖo Yesu ŋcilan blebu maɖo nuvɔn lɔ le ŋkɔ nɔ wo, yí kpɔnnɔ xuxu maɖo kpɔnnɔcike ci woaɖu can le nɔ. Eyi taɖo kpɔnnɔ lɔ datɛnŋ anyi ŋcilan ŋtɔŋtɔ o. Mìagbedo jeshi mɔ wozan Grɛki nyɔgbe lɔ ke le Matie 12:7 mɛ, yí Bibla sugbɔwo ɖe gɔnmɛ ni mɔ “le dumɛ nɔ.”
nwtsty enumɛɖeɖe bu kudo Mt 26:28 nu
ehun nɔ ezoɖuɖu (enublabla): Enublabla yoyutɔ ci yí le gblamɛ nɔ Yehowa koɖo Kristotɔ amɛshiaminɔwo nyi wawa to Yesu vɔnsa ji. (Ebre 8:10) Yesu zan enyɔgbe ci hanci yí Moizi zan hwecinu yí enyi gblamɛnɔtɔ yí ɖe Ese nublabla Izraɛli tɔ ti le sinai to gbɔ. (Hun 24:8; Ebre 9:19-21) Shigbe lé nyibusuwo koɖo gbɔgbɔɛwo hun ɖo kpe Ese nublabla ci yí le gblamɛ nɔ Mawu koɖo Izraɛli ji hannɛɔ, ahanke Yesu hun ɖo kpe enublabla yoyu ci yí Yehowa wa koɖo gbɔngbɔnmɛ Izraɛli ji nɛ. Enublabla yoyu lɔ tɔ edɔwawa so Pantekoti exwe 33 Y.H. ji.—Ebre 9:14, 15.
Bibla mɛ nuxɔafiwo jiji
nwtsty enumɛɖeɖe bu kudo Mt 26:17 nu
Le ŋkeke ŋkɔtɔ ji nɔ kpɔnnɔ xuxu maɖo kpɔnnɔcike xwe: Kpɔnnɔ xuxu maɖo kpɔnnɔcike xwe tɔnɔ ji so Nisan 15 ji, ci yí nyi ŋkeke ci yí kplɔ Paki (Nisan 14 ) do. Exwe cɛ xɔnɔ ŋkeke amadrɛ. (Kpɔ megbenya B15.) Le Yesu hwenu can ɔ, Paki va ca koɖo Kpɔnnɔ xuxu maɖo kpɔnnɔcike xwe lɔ, yí wo koɖo ve xɔnɔ ŋkeke amɛnyi. Hweɖewonuɔ, woyɔnɔ wo koɖo ve mɔ “Kpɔnnɔ Majimaji xwe” (Kpɔnnɔ xuxu maɖo kpɔnnɔcike xwe). (Lk 22:1) Le lɛɔ, woatɛnŋ aɖe enyɔfɔkpe ci yí nyi “le ŋkeke ŋkɔtɔ ji nɔ” gɔnmɛ mɔ “le ŋkeke ci yí doŋkɔ ji.” (Sɔ sɔ koɖo Ʒan 1:15, 30 fini yí wozan Grɛki nyɔgbe ɖekɛ “ŋkɔtɔ” [proʹtos] le, yí ɖe mɛ mɔ “doŋkɔ” le enyɔnunu ɖekɛ han mɛ. Eyi nyi “É li do ŋkɔ [proʹtos] nɔ ŋ.”) Eyi taɖo Grɛki nyɔgbe lɔ koɖo Ʒuifuwo kɔnu dasɛ mɔ Nisan 13 ji yí Yesu nukplaviwo biɔ enyɔ lɔ yi se. Le Nisan 13 ŋkeke lɔ mɛɔ, Yesu nukplaviwo wa dradrado nɔ Paki ci yí woɖu le “fiɛfi” (ewe yi xɔ godu) ci yí nyi tɔtɔmɛ nɔ Nisan 14 lɔ. Mk 14:16, 17
nwtsty enumɛɖeɖe bu kudo Mt 26:39 nu
kɔnkpu cɛ le to akpa nɔŋ: Le Bibla mɛɔ, wozannɔ “kɔnkpu” le kpɔwɛnyɔnunu mɛ yí sɔ xonɔ nuxu so Mawu dro nu, alo “edɔ doashi” nɔ mɛɖe (Kpɔ enumɛɖeɖe bu kudo Mt 20:22 nu.) Le nyɔnɔnwi mɛɔ, ci yí Yesu aku shigbe mɔ mɛ ci nu yí wosɔ nyɔ do mɔ yí zu alo fɔngu do Mawu nu hannɛ, atɛnŋ axo ɖyi Mawu. Ewa dɔ do Yesu ji sugbɔ, eyi na yí edo gbeɖaɖa nɔ Mawu mɔ “kɔnkpu” cɛ le to akpa nɔ ye.
9-15 AVRIL
MAWU NYƆ MƐ DƆKUNUWO | MATIE 27-28
“Míyi yí awa enukplaviwo—Nyi yí taɖoɔ, le finiɔ, koɖo léɔ?”
w04-EW 7/1 8 mm. 4
‘Miheyi Ðawɔ Nusrɔ̃lawo’
4Yesu kpɔ ŋusẽ ɖe eƒe hamea dzi, eye tso ƒe 1914 me la, wona ŋusẽe ɖe Mawu ƒe Fiaɖuƒe si woɖo yeyee la dzi. (Kolosetɔwo 1:13; Enyɔdasɛ 11:15) Eyae nye mawudɔlagã la, si fia be eyae le mawudɔla miliɔn alafa geɖe siwo le dziƒo la nu. (1 Tɛsalonikitɔwo 4:16; Petro I, 3:22; Enyɔdasɛ 19:14-16) Fofoa na ŋusẽe be wòatsrɔ̃ “amegãnyenye katã kple ŋusẽ katã kple dziɖuɖu katã” si tsi tre ɖe gɔmeɖose dzɔdzɔewo ŋu la ɖa. (1 Korɛntitɔwo 15:24-26; Efezitɔwo 1:20-23) Menye ame gbagbewo ko dzie Yesu kpɔ ŋusẽ ɖo o. Enye ‘ʋɔnudrɔ̃la hã ɖe agbagbeawo kple kukuawo dzi’ eye Mawu na ŋusẽe be wòafɔ amesiwo dɔ alɔ̃ ɖe ku me la ɖe tsitre. (Edɔwawawo 10:42; Ʒan 5:26-28) Ele be woabu se si Amesi wona ŋusẽ gã siae de la nu vevii nyateƒe. Eyata míetsɔa bubu kple lɔlɔ̃nu faa wɔna ɖe se si Kristo de be ‘miheyi ɖawɔ nusrɔ̃lawo’ la dzi.
nwtsty enumɛɖeɖe buwo kudo Mt 28:19 nu
awa . . . enukplaviwo: Woatɛnŋ aɖe Grɛki dɔwanyɔ ma·the·teuʹo gɔnmɛ mɔ “kpla nu” koɖo susu mɔ woawa edɔkplaviwo alo enukplaviwo. (Sɔ sɔ koɖo Mt 13:52, fini yí wozan edɔwanyɔ lɔ ke le, yí ɖe mɛ mɔ “kpla nu.”) Edɔwanyɔ ciwo yí nyi “ʒin do shi mɛ” koɖo “kpla nu” dasɛ enu ci yí le ‘enukplaviwo wawa’ se lɔ mɛ.
jukɔnwo pleŋ mɛ tɔwo: Wohlɛnnɔ yi gɔnmɛɖeɖe tiin mɔ “jukɔnwo pleŋ,” vɔ nɔnɔmɛ ci mɛ wozin le dasɛ mɔ enyɔgbe lɔ hɛn susu yí agbetɔ ciwo yí so jukɔnwo pleŋ mɛ ji. Ðoɔ, Grɛki nyɔkwi “wo” ci yí le enyɔ míʒin wo do shi mɛ mɛ nyi enyɔkwisu ci yí hɛn susu yi agbetɔ ji, dehɛn susu yi “jukɔnwo” ji o. “Jukɔnwo” denyi enyɔkwisu alo enyɔkwishi le Grɛkigbe mɛ o. Ese cɛ ci yí nyi woayi jukɔnwo pleŋ mɛ tɔwo” gbɔ nyi ese yoyu. Doŋkɔ nɔ Yesu sumɔsumɔdɔɔ, Ŋwlɛnŋwlɛnwo nu mɔ, nɔ amɛ manyi Ʒuifuwo va Yehowa sɛn gbe le Izraɛliɔ, woxɔnɔ wo nywiɖe. (1 Efyɔwo 8:41-43) Yesu to ese cɛ ji yí dokɔ edɔ ashi nɔ yi nukplaviwo mɔ, wo le keke bonu nɔ kunuɖeɖedɔ lɔ keke ayi amɛ manyi Ʒuifuwo gbɔ. Étɛkɔ egbe do ji mɔ, enukplaviwawadɔ Kristotɔwo tɔ lɔ ayi ji le xexeɛ pleŋ mɛ.—Mt 10:1, 5-7; Enyɔ 7:9; kpɔ enumɛɖeɖe bu kudo Mt 24:14 nu.
nwtsty enumɛɖeɖe bu kudo Mt 28:20 nu
míakpla nu wo: Grɛki nyɔgbe ci gɔnmɛ woɖe mɔ “kpla nu” kudo emɔdasɛnamɛ, enugɔnmɛɖeɖe, koɖo ekpeɖojinyɔwo nu. (Kpɔ enumɛɖeɖe buwo kudo Mt 3:1; 4:23 nu.) Ese ci yí Yesu do mɔ míakpla nu wo nɔ woawa do ese ciwo pleŋ ŋdo nɔ mí ji nyi afɔɖeɖe ciwo yí akpɔtɔ ayikɔ ji. Ese cɛ nyi enukplakpla so enu ciwo yí Yesu kpla nu, wawa do yi nukplakplawo ji, koɖo yi kpɔwɛ do kplɔkplɔ.—Ʒan 13:17; Efe 4:21; 1 Piɛ 2:21.
Bibla mɛ nuxɔafiwo jiji
nwtsty enumɛɖeɖe buwo kudo Mt 27:51 nu
avɔn: Avɔn gangan nyakpɔkpɔ cɛ yí wosɔ so Kɔkɔɛwo kɔkɔɛtɔxu lɔ koɖo Kɔkɔɛtɔxu lɔ mɛ. Wonu le Ʒuifuwo kɔnuwo mɛ mɔ, avɔn gangan cɛ jinjin mɛta 18 (afɔgba 60), ékeke mɛta 9 (afɔgba 30), yí tritrimɛ yi tɔ nyi sanŋtimɛta 7,4 (alɔ xomɛ ɖeka). Ci yí avɔn lɔ drɛn do veɔ, edasɛ mɔ Yehowa do dɔmɛzi do mɛ ciwo yí wu Eviɛ nu. Egbedasɛ mɔ, mɔnukpɔkpɔ sun Yesu shi yí ayi jeŋkwimɛ yi ŋtɔ.—Ebre 10:19, 20; kpɔ Biblia Me Nya Tɔxɛwo Gɔmeɖeƒe.
gbedoxɔ: Grɛki nyɔgbe na·osʹ ci yí wozan le elɛ hɛnnɔ susu yi exɔ gangantɔ ci mɛ yí Kɔkɔɛtɔxu koɖo Kɔkɔɛwo kɔkɔɛtɔxu le.
nwtsty enumɛɖeɖe bu kudo Mt 28:7 nu
mí . . . nu nɔ dɔkplavi yi tɔwo mɔ Yesu fɔnjete: Nyɔnu cɛwo yí nyi nukplavi ŋkɔtɔ ciwo yí wonu nɔ mɔ Yesu fɔn so ku. Wowo yí gbenyi amɛ ŋkɔtɔ ciwo yí wodɔ mɔ, wo le yi nui nɔ nukplavi buwo. (Mt 28:2, 5, 7) Sɔ koɖo Ʒuifuwo kɔnu ci yí dele Bibla mɛɔ, wodelɔnnɔ do nyɔnuwo kunuɖeɖe ji le kojoɖoxu o. To vovo nɔ Ʒuifuwoɔ, Yehowa dɔlawo do bubu nyɔnu lɔwo nu yí sɔ edɔ dojijɔnamɛ do ashi nɔ wo.
16-22 AVRIL
MAWU NYƆ MƐ DƆKUNUWO | MAKI 1-2
“Wosɔ ao nuvɔwo ke eo”
jy-EW 67 mm. 3-5
“Wotsɔ Wò Nu Vɔ̃wo Ke Wò”
Esi Yesu nɔ nu fiam le xɔ si me amewo sɔ gbɔ ɖo me la, ame ene tsɔ lãmetututɔ aɖe ɖe aba dzi vɛ. Wodi be Yesu nada dɔ na yewo xɔlɔ̃a. Gake le amehawo ta la, “womete ŋu kɔe va ɖo Yesu gbɔ o.” (Maki 2:4) Bu ale si wòate ɖe wo dzii ŋu kpɔ. Wolia xɔ si tame le gbadzaa la heɖe mɔ to xɔgbakpeawo dome. Eye woɖiɖi aba la kple lãmetututɔ si le edzi la ɖe xɔa me.
Ðe dɔme ve Yesu be wotso eƒe nuƒoa me nɛa? Kura o! Woƒe xɔse la wɔ dɔ ɖe edzi vevie eye wògblɔ na lãmetututɔ la be: “Wotsɔ wò nu vɔ̃wo ke wò.” (Matie 9:2) Gake ɖe Yesu ate ŋu atsɔ nu vɔ̃wo ake nyateƒea? Nya sia mevivi agbalẽfialawo kple Farisitɔwo nu o. Wosusu le woƒe dzi me be: “Nu ka tae ame sia le nu ƒom ale? Ele busunya gblɔm. Ame kae ate ŋu atsɔ nu vɔ̃wo ake, ne menye Mawu ɖeka ko oa?”—Maki 2:7.
Esi Yesu nya nu si susum wole ta la, ebia wo be: “Nu ka tae miele nu siawo susum le miaƒe dzi me? Kae bɔbɔ wu, be woagblɔ na lãmetututɔ la be, ‘Wotsɔ wò nu vɔ̃wo ke’ loo, alo be woagblɔ be, ‘Tso nàtsɔ wò aba, eye nàzɔ’?” (Maki 2:8, 9) Ɛ̃, Yesu ate ŋu anɔ te ɖe vɔ si wòava sa emegbe la dzi atsɔ ŋutsua ƒe nu vɔ̃wo akee.
nwtsty enumɛɖeɖe bu kudo Mk 2:9 nu
Ci yi bubɔ wu: Atɛnŋ anɔ fafɛɖe nɔ mɛɖe yí anu mɔ ŋsɔ ao nuvɔnwo ke eo, ɖo enyɔ ŋtɔ́ nunu deʒan kpeɖoji ɖe o. Vɔ woanu mɔ, So jete . . . azɔn zɔnlin ʒan enujiŋwawa ci yí aɖo kpe yi ji mɔ Yesu ɖo acɛ asɔ nuvɔnwo ke amɛ. Exolɔlɔ cɛ koɖo Ezai 33:24 na mìnya mɔ nuvɔn yí na yí edɔ̀lele li.
Bibla mɛ nuxɔafiwo jiji
nwtsty enumɛɖeɖe bu kudo Mk 1:11 nu
egbe ɖeka ɖyi so ji: Ecɛ yí nyi ŋkɔtɔ le enujɔjɔ amɛtɔn ciwo yí le Eŋɛnywi wemawo mɛ, yí Yehowa xo nuxu tiin nɔ agbetɔwo.—Kpɔ enumɛɖeɖe buwo kudo Mk 9:7; Ʒan 12:28 nu.
Anyi vi lɔnlɔntɔ E nyi: Yesu nyi Mawu Vi, ɖo ényi gbɔngbɔnmɛnuwawa. (Ʒan 3:16) So hwecinu yí woji shigbe agbetɔ hannɛɔ, Yesu nyi “Mawu vi” shigbe lé agbetɔ maɖo nuvɔn Adamu nyi hannɛ. (Lk 1:35; 3:38) Ele ahan gan, ewa mɔ enyɔ ci yí Mawu nu le lɛ denyi mɛ ci yí Yesu nyi nunu kpoŋ o. Mawu to enyɔ cɛ koɖo gbɔngbɔn kɔkɔɛ ci yí ekɔ do Yesu ji ji, yí ɖokɔ kpe yi ji mɔ Yesu nyi gbɔngbɔnmɛ Vi akogo Ye tɔ. Yesu nyi gbɔngbɔnmɛ Vi ci yí ‘wotrɔ ji zevegɔn’ koɖo susu mɔ yeagbevatrɔ anɔ agbe le jeŋkwimɛ, yí Mawu sɔ gbɔngbɔn kɔkɔɛ shi ami ni keŋ aɖui anyi Efyɔ koɖo Avɔnsatɔ Gangantɔ.—Sɔ sɔ koɖo Ʒan 3:3-6; 6:51; Lk 1:31-33; Ebre 2:17; 5:1, 4-10; 7:1-3.
Ao nu jenɔŋ nɔŋ: alo “Anyi jijɔ pleŋ le Eo mɛ.” Wozan enyɔgbe ɖekɛ lɔ le Matie 12:18 mɛ, ci yí woɖe so Ezai 42:1 nyɔnuɖɛ ci yí kudo Mɛsia alo Kristo nu mɛ. Enyɔ ci Mawu nu do Eviɛ nu koɖo gbɔngbɔn kɔkɔɛ ci yí ekɔ do ji, na yi mɛ kɔ gbajɛɛ mɔ Yesu yí nyi Mɛsia ci nyɔ wonu ɖɛ lɔ.—Kpɔ enumɛɖeɖe buwo kudo Mt 3:17; 12:18 nu.
nwtsty enumɛɖeɖe bu kudo Mk 2:28 nu
Axwetɔ nɔ Sabati: Yesu zan enyɔ cɛ kudo yiɖeki nu (Mt 12:8; Lk 6:5), yí sɔ dasɛ mɔ woɖo Sabati ɖɛ nɔ yeasɔ wa edɔ ci yí ye Da ye ci yí le jeŋkwimɛ dɔ ye. (Sɔ sɔ koɖo Ʒan 5:19; 10:37, 38.) Sabati ji yí Yesu wa enujiŋ gangantɔ yi tɔ ɖewo le, ciwo mɛ yí edɔ̀dada can le. (Lk 13:10-13; Ʒan 5:5-9; 9:1-14) Ecɛ nyi kpɔwɛ nɔ vovo ci ŋmɛ yí mìakpɔ le Fyɔɖuxu lɔ cɛkpakpa hwenu, ci yí anyi gbɔndomɛ Sabati gbe tɔ han.—Ebre 10:1.
23-29 AVRIL
MAWU NYƆ MƐ DƆKUNUWO | MAKI 3-4
“Edɔ̀dada le Sabati ji”
jy–EW 78 mm. 1-2
Nu ka Ŋue Se Ðe Mɔ Ðo Le Sabat Dzi?
Le Sabat bubu dzi la, Yesu yi ƒuƒoƒe aɖe si anya nɔ Galilea. Ekpɔ ŋutsu aɖe si ƒe nuɖusi titi lé la le afi ma. (Luiki 6:6) Agbalẽfialawo kple Farisitɔwo le ŋku lém ɖe Yesu ŋu tututu. Nu ka tae? Nu si nɔ susu me na wo la dze ƒãa esi wobiae be: “Ðe se ɖe mɔ be woada dɔ le Sabat dzia?”—Matie 12:10.
Yudatɔwo ƒe subɔsubɔhakplɔlawo xɔe se be ne ame ƒe agbe ɖo afɔku me ko hafi wòle se nu be woada gbe le eŋu le Sabat dzi. Eya ta le kpɔɖeŋu me, se meɖe mɔ be ne ame ŋe la, woablae nɛ alo ne wòɖɔ li la, woahee nɛ le Sabat dzi o, elabena eƒe akgbe meɖo afɔku me o. Eme kɔ ƒãa be menye ɖe agbalẽfialawo kple Farisitɔwo le gbe biam Yesu le esi wotsɔ ɖe le eme na ŋutsu nublanuitɔ sia si le fu kpem la ta o. Mɔnu ko dim wole le Yesu ŋu be yewoabu fɔe.
jy-EW 78 mm. 3
Nu ka Ŋue Se Ðe Mɔ Ðo Le Sabat Dzi?
Gake Yesu nya susu totro si le wo si. Enya be woƒe susu ku ɖe nu si Sabat ƒe sea bia, si nye be womegawɔ dɔ le ŋkeke ma dzi o ŋu la gbɔ eme eye mesɔ ɖe Ŋɔŋlɔawo nu o. (Hunhun 20:8-10) Woƒo nu tsi tre ɖe eƒe dɔ nyuiwo wɔwɔ ŋu madzemadzee alea kpɔ va yi. Azɔ le ameawo katã ŋkume la, Yesu wɔ nu si aku dzi na Farisitɔwo esi wògblɔ na ŋutsu si ƒe asi titi lé la be: “Tso nàva titina.”—Maki 3:3.
nwtsty enumɛɖeɖe bu kudo Mk 3:5 nu
koɖo dɔmɛzi yí se vevi kudo: Maki ɖekɛ yí ŋwlɛn lé Yesu wa nu do hwecinu yí ekpɔ jimɛtritri sɛnsɛnŋkɔnɔtɔwo tɔ le nɔnɔmɛ cɛ mɛ. (Mt 12:13; Lk 6:10) Taŋfuin etɛnŋ nyi Piɛ, mɛ ci shi yí seselelanmɛ sɛnŋsɛnŋ le yí xo nuxu so seselelanmɛ sɛnŋ Yesu tɔ cɛ nu nɔ Maki.—Kpɔ “Enuɖetinɔnyɔ Maki tɔ.”
Bibla mɛ nuxɔafiwo jiji
nwtsty enumɛɖeɖe bu kudo Mk 3:29 nu
nu enyɔ kpotu do gbɔngbɔn kɔkɔɛ nu: Enyɔ kpotu hɛnnɔ susu yi enyɔ xoɖyixoɖyi, zuzu alo nuxu vɔnwo xoxo do Mawu koɖo enu kɔkɔɛwo nu. Ci yí enyi Mawu ŋtɔ gbɔ yí gbɔngbɔn kɔkɔɛ lɔ soɔ, ɖuiɖui koŋ le amɛɖeki shi yí afɔn egu do nu alo agbe yi dɔwawawo nyi enyɔ kpotu nunu do Mawu nu. Shigbe lé Matie 12:24, 28 koɖo Maki 3:22 nui hannɛɔ, Ʒuifu sɛnsɛnŋkɔnɔtɔwo kpɔ Mawu gbɔngbɔn dɔwawawo hwecinu yí Yesu wa enujiŋwo. Vɔ wonu mɔ Satana Legba gbɔ yí yi ŋsɛn lɔ so.
afɛn lɔ nyi afɛn mavɔ: Ewa mɔ enyɔ cɛ hɛn susu yi nuvɔn ci yí amɛ ŋtɔ ɖo koŋ yí wa ji, yí alɔzu lɔwo ani tɛgbɛɛ. Vɔnsa ɖe deli ci ji woato acucu nuvɔn ŋtɔ́ si o.—Kpɔ enumɛɖeɖe bu kudo nu enyɔ kpotu do gbɔngbɔn kɔkɔɛ nu ci yí le kpukpui cɛ mɛ, koɖo enumɛɖeɖe bu kudo Matie 12:31 ci yí sɔ koɖyi nu.
w14-EW 12/15 12-13 mm. 6-8
Ðe ‘Nèse Wo Gɔmea’?
6Nu kae míate ŋu asrɔ̃ tso kpɔɖeŋu sia me? Gbã la, ele be míalɔ̃ ɖe edzi be míate ŋu akpɔ ŋusẽ ɖe ɣeyiɣi si wòaxɔ hafi Biblia nusrɔ̃vi aɖe nayi ŋgɔ le nyateƒea me la dzi o. Togbɔ be míawɔ míaƒe ŋutete katã be míakpe ɖe eŋu ahatui ɖo hã la, míaƒoe ɖe enu gbeɖe be wòaxɔ nyɔnyrɔ o. Ke boŋ, ele be míalɔ̃ ɖe edzi ɖokuibɔbɔtɔe be eya ŋutɔ koe ate ŋu atso nya me be yeatsɔ yeƒe agbe aɖe adzɔgbe na Mawu. Ne míelɔ̃ Yehowa vavã ko hafi míaƒe adzɔgbeɖeɖea adze eŋu.—Eha 51:14; 54:8; 110:3.
7Evelia, ne míese nu si fiam kpɔɖeŋua le gɔme la, akpe ɖe mía ŋu be dzi nagaɖe le mía ƒo ne edze abe míaƒe nufiafiadɔa mele ku tsem ene o. Ele be míagbɔ dzi ɖi. (Ʒaki 5:7, 8) Ne míewɔ míaƒe ŋutete katã be míakpe ɖe nusrɔ̃via ŋu, gake nyateƒea mele tsitsim le eƒe dzi me o la, ema mefia be míenye nufiala nyuiwo o. Ame si abɔbɔ eɖokui ahalɔ̃ awɔ tɔtrɔwo la ƒe dzi me koe Yehowa nana nyateƒea ƒe kua tsina le. (Matie 13:23) Eya ta menye ame agbɔsɔsɔ si ŋu míekpe ɖo woxɔ nyɔnyrɔ lae afia be míekpɔ dzidzedze le míaƒe subɔsubɔdɔa me o. Le nyateƒe me la, le Yehowa gbɔ la, menye ale si amewo wɔa nu ɖe míaƒe nufiafia ŋue ɖenɛ fiana be míekpɔ dzidzedze o. Ke boŋ míaƒe veviedodonu nuteƒewɔwɔtɔe ŋue wòdea asixɔxɔe.—Mixlẽ Luiki 10:17-20; 1 Korɛntitɔwo 3:8.
8Etɔ̃lia, menye ɣesiaɣie míate ŋu anya tɔtrɔ siwo wɔm ame aɖe le le eƒe dzi me o. Le kpɔɖeŋu me, atsu kple asi aɖe siwo dutanyanyuigblɔla aɖe nɔ nu srɔ̃m kplii la gblɔ nɛ be yewodi be yewoazu gbeƒãɖela maxɔnyɔnyrɔwo. Egblɔ na wo be ele be woadzudzɔ atamanono gbɔ. Esi wogblɔ na dutanyanyuigblɔlaa be yewodzudzɔ atamanono ɣleti aɖewoe nye ema la, ewɔ nuku nɛ ŋutɔ. Atsu kple asia kpɔe dze sii be ne yewono atama le adzame gɔ̃ hã la, Yehowa, si lé fu alakpanuwɔwɔ la, akpɔ yewo. Eya ta wotso nya me ale: yewoano atama le dutanyanyuigblɔlaa ŋkume loo, alo yewoadzudzɔ enono keŋkeŋ. Togbɔ be dutanyanyuigblɔlaa menya tɔtrɔ gã si atsu kple asi sia wɔ o hã la, woƒe lɔlɔ̃ na Yehowa si nɔ tsitsim la kpe ɖe wo ŋu wowɔ nu si sɔ.
30 AVRIL–6 MAI
MAWU NYƆ MƐ DƆKUNUWO | MAKI 5-6
“Yesu ɖo ŋsɛn yí afɔn mìwo mɛ vevi ciwo yí ku”
nwtsty enumɛɖeɖe bu kudo Mk 5:39 nu
Ðevi cɛ de ku o. Alɔn dɔnkɔ é le: Le Bibla mɛɔ, wosɔ eku sɔ koɖo alɔndɔndɔn. (Eha 13:3; Ʒan 11:11-14; Edɔ 7:60; 1Kor 7:39; 15:51; 1Tɛs 4:13) Yesu yikɔ avayi fɔn ɖevi lɔ do agbe. Enu enyɔ cɛ yí sɔ dasɛ mɔ shigbe lé agbetɔwo fɔnnɔ so alɔn-yi-ku mɛ hannɛɔ, woatɛnŋ afɔn wo so eku mɛ. Ŋsɛn ci yí Yesu sɔ fɔn nyɔnuvihwɛ lɔ so Edalɔ gbɔ. Edalɔ nyi ‘Mawu ci yí nanɔ agbe amɛ kukuwo, yí yɔnɔ enu ciwo yí deli o shigbe mɔ woli hannɛ.’—Rɔm 4:17.
jy-EW 118 mm. 6
Nyɔnuvi Dzaa Aɖe Gbɔ Agbe!
Abe ale si Yesu de se na ame aɖewo va yi ene la, egblɔ na ɖevia dzilawo hã be womegakaka nu si yewɔ na wo la ŋu nya na amewoo. Ke hã dzila siawo kple ame bubu siwo le dzidzɔ kpɔm vevie la kaka nyaa “ɖe nuto ma katã me.” (Matie 9:26) Ne wòe kpɔ eteƒe wofɔ wò ame vevi aɖe ɖe tsitre la, ɖe màtsɔ dzidzɔ anɔ nu ƒom tso eŋu oa? Esiae nye zi evelia Yesu fɔ ame kuku ɖe tsitre le nuŋlɔɖiawo nu.
Bibla mɛ nuxɔafiwo jiji
nwtsty enumɛɖeɖe bu kudo Mk 5:19 nu
anu . . . nɔ wo: To akpo nɔ emɔdasɛnamɛ ciwo yí Yesu nanɔ mɔ woŋgbedra enujiŋ ciwo yí ye waɔ (Mk 1:44; 3:12; 7:36), énu nɔ ŋsu lɔ mɔ yi le yi nu enu ci yí jɔ nɔ yi xomumɛtɔwo. Taŋfuin Yesu nu ahan ɖo wonu ni mɔ yi le so le eju lɔ mɛ, yí dagbetɛnŋ aɖe kunu nɔ amɛ lɔwo yi ŋtɔ o. Étɛnŋ gbenu ahan keŋ asɔ xe emɔ nɔ ŋsunyɔ ciwo yí avaɖyi kudo eha lɔwo bubu nu.
nwtsty enumɛɖeɖe bu kudo Mk 6:11 nu
Mí a xuxu míwo afɔkɔwo do enɔ: Enu ŋtɔ́ wawa gɔnmɛ yí nyi mɔ Yesu nukplavi lɔwo wa wowo dɔ, yí eto ci yí Mawu adɔn nɔ amɛ lɔwo degbekan wo o. Wozan enyɔ ŋtɔ́ hanci le Matie 10:14 koɖo Luiki 9:5. Maki koɖo Luiki zan enyɔgbe yí anyi . . . kunuɖeɖe nɔ wo [alo “do wo nu”]. Pɔlu koɖo Barnaba wa do emɔdasɛnamɛ cɛ ji le Pisidi ci yí le Antiɔshi. (Edɔ 13:51) Hwecinu yí Pɔlu le Korɛntiɔ, éxuxu afizɔ le yi wu nu yí nu mɔ: ‘míwo hun le va míwo ŋtɔwo ta ji. Enyɛɔ, ŋle mɛmiɖe.’ (Edɔ 18:6) Enuwana ŋtɔ́wo tɛnŋ nyi enu ciwo yí enukplavi lɔwo jeshi sa. Nɔ Ʒuifu ciwo yí vɔnnɔ nɔ Mawu zɔn emɔ yi amɛ manyi Ʒuifuwo ju mɛɔ, woxuxunɔ afizɔ le wowo fɔkpawo nu gbɔxwe aɖo Ʒuifuwo nyigban ji, ɖo wokpɔɛni mɔ afizɔ makɔmakɔ yi enyi. Ele ahan gan, nubu yí le susu mɛ nɔ Yesu hwecinu yí enakɔ emɔdasɛnamɛ cɛ yi nukplaviwo.