Agbenɔnɔ koɖo sumɔsumɔdɔ bɔbɔ nukplawema nyɔsoxuwo
5-11 NOVEMBRE
MAWU NYƆ MƐ DƆKUNUWO | ӠAN 20-21
“Èlɔnŋ wu ecɛwoa?”
nwtsty enumɛɖeɖe buwo kudo Ʒan 21:15, 17 nu
Yesu nu nɔ Shimɔ Piɛ mɔ: Yesu koɖo Piɛ kan seŋ cɛ le hwenu kleŋ ɖe nɔ hwecinu yí Piɛ gbi zetɔn godu. Yesu wa enumɛgbejegbeje nyɔbiɔse amɛtɔn nɔ Piɛ keŋ akpɔ lé Piɛ luin do. Enyɔbiɔse lɔwo yikɔ ji keke vaɖo hwecinu yí ‘eve Piɛ nu.’ (Ʒan 21:17) Le exolɔlɔ ci Ʒan ŋwlɛn do Ʒan 21:15-17 mɛɔ, wozan Grɛki dɔwanyɔ vovovo amɛve: a·ga·paʹo, koɖo phi·leʹo, yí woɖe gɔnmɛ nɔ wo koɖo ve le Ajagbe Bibla mɛ mɔ lɔnlɔn. Zetɔn yí Yesu biɔ Piɛ se mɔ: “E lɔn Ŋ a?” Piɛ sɔ kpakpa lɔn do ji zetɔn mɔ ye “lɔn” Yesu. Zeɖeka duu ci yí Piɛ lɔnkɔ do ji mɔ yelɔn Yesuɔ, Yesu tɛnɔ gbe do ji ni mɔ, lɔnlɔn ŋtɔ́ ɖo acucui yí ana ŋɖuɖu ye dokplɔtɔwo, yí ‘agbekpɔ wo ji’ le gbɔngbɔnmɛ. Le lɛɔ, yi dokplɔtɔ lɔwo ji ehɛn susu yi shigbe lɛngbɔviwo, alo ‘lɛngbɔ hwɛhwɛ lɔwo’ hannɛ. (Ʒan 21:16, 17; 1 Piɛ 5:1-3) Yesu na Piɛ ɖo kpe yi lɔnlɔn ji zetɔn, yí gbesɔ ebulele nɔ yi lɛngbɔwo do ashi ni. To emɔ cɛ jiɔ, Yesu ɖo kpe yi ji mɔ, yesɔ gbegbe ci Piɛ gbe ye zetɔn sɔ ki keŋkeŋ.
èlɔnŋ wu ecɛwoa?: Le ɖekawawa mɛ koɖo egbeseɔ, woatɛnŋ ase gɔnmɛ nɔ enyɔ ci yí nyi “wu ecɛwo” do emɔ sugbɔ ji. Wemanyatɔ ɖewo lɔn do gɔnmɛɖeɖe cɛwo ji shigbe mɔ, “èlɔnŋ wu enukplavi kpɛtɛ cɛwoa?” alo “èlɔnŋ wu lé enukplavi cɛwo lɔnŋ doa?” Ele ahan gan, gɔnmɛɖeɖe ci yí sɔgbe yí nyi “èlɔnŋ wu enu cɛwoa?” yí enu lɔwo nyi kpavi ciwo yí wolé alo enu ciwo yí ca eka koɖo eɖɔdadadɔ lɔ. Eyi taɖo gɔnmɛsese gbajaa ci yí le kpukpui lɔ nu yí nyi: ‘Èlɔnŋ wu enunɔamɛshiwo alo ŋcilanmɛnuwo jijia? Nɔ enyi ahan yɔ nɛɔ, na ŋɖuɖu anyi lɛngbɔvi lɔwo.’ Nɔ wosɔ ŋkuvi kpɔ lé Piɛ wa nu do vayiɔ, enyɔbiɔse lɔ sɔgbe pɛɛ. Ci Piɛ nyi ɖeka le enukplavi ŋkɔtɔwo mɛ can ɔ (Ʒan 1:35-42), dekplɔ Yesu do gashiagamɛ zeɖeka o. Vɔ étrɔ yi eɖɔdadadɔ yi tɔ lɔ gbɔ. Le wleci ɖewo goduɔ, Yesu yɔ Piɛ mɔ yɛ le tashi edɔ kpɛnkpin ŋtɔ́ keŋ avanyi ‘eɖɔdatɔ ci yí alé agbetɔwo.’ (Mt 4:18-20; Lk 5:1-11) Le majinjinɖe mɛ le Yesu ku goduɔ, Piɛ gbenu mɔ yeavayi da eɖɔ, yí apostolo kpɛtɛwo kplɔɛdo. (Ʒan 21:2, 3) Eyi taɖo ele shigbe mɔ Yesu gbetrɔ yí nukɔ nɔ Piɛ mɔ, yɛɖo asɔ gbeta ɖeka koŋ hannɛ: Ásɔ eɖɔdadadɔ lɔ, ci yí kpavi ciwo yí wobɔ do ŋkɔ nɔ wo le dumɛ nɔ, ɖo texwe ŋkɔtɔ le yi gbe mɛa, alo ásɔ gbɔngbɔnmɛŋɖuɖu nana Yesu lɛngbɔviwo alo yi dokplɔtɔwo ɖo texwe ŋkɔtɔ?—Ʒan 21:4-8.
zetɔntɔ: Piɛ gbe yi Xwetɔ zetɔn. Evyɛɔ, Yesu na mɔnukpɔkpɔ yi nɔ aɖo kpe yi seselelanmɛwo ji zetɔn. Ci Piɛ wɛ ahan ɔ, Yesu nu ni mɔ yɛ le dasɛ lɔnlɔn lɔ to sumɔsumɔdɔ kɔkɔɛ lɔ sɔsɔ ɖo texwe ŋkɔtɔ nɔ enuwo pleŋ ji. Ci Piɛ vawakɔ dɔ koɖo nɔviŋsu bu ciwo shi agbannɔamɛjiwo leɔ, éna ŋɖuɖu Yesu dokplɔtɔ egbejinɔtɔ ciwo yí nyi Yesu lɛngbɔha lɔ, édo ŋsɛn wo yí gbekplɔ wo. Wonyi amɛshiaminɔwo, vɔ eʒan mɔ woakpɔtɔ anakɔ ŋɖuɖu wo le gbɔngbɔnmɛ.—Lk 22:32.
Bibla mɛ nuxɔafiwo jiji
nwtsty enumɛɖeɖe bu kudo Ʒan 20:17 nu
Mi kuku kplaŋ: Woatɛnŋ aɖe gɔnmɛ nɔ Grɛki dɔwanyɔ haʹpto·mai mɔ “tɔ alɔ” alo “ku kpla; kutɔ nu.” Bibla gɔnmɛɖeɖe ɖewo ɖe gɔnmɛ nɔ Yesu nyɔ lɔ mɔ: “Ŋgbetɔ alɔŋ o.” Ele ahan gan, denyi alɔ ci yí Mari Magdalatɔ tɔkɔ Yesu yí egbe o, ɖo degbe nyɔ nɔ nyɔnu bu ciwo yí kpɔɛ le fɔnfɔnsoku yi tɔ godu mɔ woŋgbe “lé afɔwo” nɔ ye o. (Mt 28:9) Ewa shigbe mɔ Mari Magdalatɔ vɔnkɔ mɔ Yesu jikɔ ayi jeŋkwimɛ hannɛ. Jiji veviɖe mɔ yeanɔ koɖo Axwetɔ lɔ na ele Yesu ɖɛ kpiŋ, yí gbe mɔ yedatashi ayi o. Ci Yesu ji mɔ yeana kando ji yi mɔ yedesokɔ hɔɖoɔ, énu ni mɔ yɛ le mi kuku kpla ye keŋ ayi do fɔnfɔnsoku ŋɛnywi ye tɔ lɔ nɔ ye nukplaviwo.
nwtsty enumɛɖeɖe bu kudo Ʒan 20:28
Anyi Xwetɔ koɖo anyi Mawu!: Yi gɔnmɛɖeɖe tiin yí nyi “Axwetɔ anyi tɔ koɖo Mawu [ho the·osʹ] anyi tɔ.” Wemanyatɔ ɖewo kpɔɛ mɔ, enyɔ cɛ nyi enukpacamɛ nyɔ ci wonu nɔ Yesu; vɔ le nyɔnɔnwi mɛɔ, Mawu yí enyɔ lɔ yi nɔ tiin. Mɛbuwo kpɔɛ mɔ, Grɛkigbe xoxwitɔ lɔ na ewa shigbe mɔ Yesu yí enyɔ cɛ yi nɔ tiin hannɛ. Ci ele ahan can ɔ, Ŋwlɛnŋwlɛn lɔ kpaxwe kpɛtɛwo ana woase enyɔ ci yí nyi “anyi Xwetɔ koɖo anyi Mawu” lɔ gɔnmɛ nywiɖe. Ŋwlɛnŋwlɛn lɔwo dasɛ mɔ, Yesu do eŋɛ ɖaɖa yi nukplaviwo vayi yí nu mɔ, “Ŋyikɔ Danyɛ ci yí nyi mìwo Da koɖo anyi Mawu ci yí nyi míwo Mawu gbɔ.” Enyɔ cɛ dasɛ petii mɔ, susu ɖekɛ deli ci yí ana mìaxɔɛ se mɔ, Tɔma bu mɔ Yesu yí gbenyi Mawu ŋsɛnwopleŋtɔ lɔ o. (Kpɔ enumɛɖeɖe bu kudo Ʒan 20:17 nu.) Tɔma se Yesu do gbe ɖaɖa nɔ “Dalɔ,” yí yɔɛ mɔ “Mawu adodwi ɖekɛ kpaŋ.” (Ʒan 17:1-3) Eyi taɖo, Tɔma atɛnŋ ayɔ Yesu mɔ “anyi Mawu” do susu ciwo yí gbɔkɔ ŋci: Ékpɔkɔ Yesu shigbe mɔ ‘mawu ɖe’ hannɛ, denyi Mawu ŋsɛnwopleŋtɔ yɔ o. (Kpɔ enumɛɖeɖe bu kudo Ʒan 1:1 nu.) Alo éxo nuxu nɔ Yesu shigbe lé Mawu sɛntɔwo xo nuxu nɔ mawudɔla ciwo yí nyi Yehowa ŋɛdotɔwo, yí woŋwlin do Ebre Ŋwlɛnŋwlɛn lɔwo mɛ hannɛ. Etɛnŋ nyi mɔ, Tɔma jeshi exolɔlɔ ciwo mɛ yí mɛɖewo, alo exolɔlɔ ŋwlɛntɔ lɔ ɖo nyɔ ŋci alo yí xo nuxu nɔ mawudɔla ciwo yí nyi eŋɛdotɔ lɔwo shigbe Yehowa Mawu woxokɔ nuxu nɔ hannɛ. (Sɔ sɔ koɖo Gɔnm 16:7-11, 13; 18:1-5, 22-33; 32:24-30; Koj 6:11-15; 13:20-22.) Eyi taɖo etɛnŋ nyi mɔ, ci yí Tɔma nya mɔ Yesu nyi Mawu adodwi lɔ dumɛnɔtɔ koɖo yi gbetanatɔ yí na eyɔɛ mɔ, “anyi Xwetɔ koɖo anyi Mawu.”
12-18 NOVEMBRE
MAWU NYƆ MƐ DƆKUNUWO | EDƆWAWAWO 1-3
“Wokɔ gbɔngbɔn kɔkɔɛ do Kristotɔwo hamɛ lɔ ji”
w86-F 1/12 29 mm. 4-5, 7
Enunana ciwo yí donɔ jijɔ nɔ ji
Le ŋkeke ŋkɔtɔ ji nɔ hwecinu yí woji Kristotɔwo hamɛ ŋkɔtɔ lɔ le exwe 33 K.H. mɛɔ, amɛ 3 000 ciwo yí trɔ ji mɛ yí wa ʒinʒindoshimɛ ‘ma enuwo koɖo wowonɔnɔwo, ɖu nu do ɖekɛ, yí gbenɔnɔ ɖekɛ le kwifanwo hwenu.’ Susu nywi ci yí taɖoɔ? Wowɛ ahan, keŋ atɛnŋ ado ŋsɛn wowo xɔse yoyu lɔ to ‘kuku do apostolo lɔwo nukplakplawo nu veviɖe’ ji.—Edɔwawawo 2:41, 42.
Ʒuifuwo koɖo mɛ ciwo yí trɔ ji mɛ yí trɔ Ʒuifuwo va Ʒeruzalɛmu koɖo susu mɔ, yewoani keke ana nɔ hwecinu yí Pantekoti zanɖuɖu lɔ avɔ. Vɔ mɛ ciwo yí vatrɔ Kristotɔwo ji mɔ, yewoani jinjinɖe wu lé yewodrɔɛ do sa keŋ atɛnŋ akpla nu sugbɔ doji yí asɔ do ŋsɛn yewo xɔse yoyu lɔ. Ecɛ hɛn ŋɖuɖu koɖo exɔ ci mɛ woanɔ ʒan vɛ. Mɛɖewo le wo mɛ yí enu ciwo yí wohɛn dasun wo o, vɔ mɛbuwo hɛn sugbɔ keke akpɔtɔ. Eyi taɖo na nɔ hwenu ɖeɔ, woazan enuwo doju yí agbena nu mɛ ciwo yí le eʒan mɛ.—Edɔwawawo 2:43-47.
Lɔnlɔn faa nunana yí enunɔamɛshiwo sasa koɖo enu ciwo pleŋ womakɔ koɖo wowonɔnɔwo nyi. Wodeʒin mɛɖe ji mɔ yɛɖo asa nu alo ana nu o. Ahanke denyi enubiɔbiɔ yɔ o. Susu lɔ denyi mɔ, hotɔnɔwo le sa wowo nunɔamɛshiwo pleŋ keŋ atrɔ abɔnɔwo o. Vɔ vevi ci wose do wowo kpena Kristotɔ ciwo yí le nɔnɔmɛ ŋtɔ́ mɛ nu hwenɔnu, yí na wosa wowo nunɔamɛshiwo yí sɔ do alɔ enu ciwo pleŋ yí ʒan keŋ nɔ Fyɔɖuxu lɔ nuwo ayi ŋkɔ.—Sɔ sɔ koɖo 2 Korɛntitɔwo 8:12-15.
Bibla mɛ nuxɔafiwo jiji
it-2-F 25 mm. 2
Yesu Kristo
“Kplɔtɔ Vevitɔ ci yí nanɔ agbe.” Yesu Kristo dasɛ ŋshishikuku Dalɔ tɔ han, yí sɔ yi gbe blebu maɖonuvɔn lɔ sa vɔn. Ecɛ na yí Kristo dokplɔtɔ ciwo yí wocan atɛnŋ aɖu fyɔ koɖi le jeŋkwimɛ. Vɔnsa lɔ gbena yí wowa toto mɔ agbetɔwo anɔ nyigban ji le yi cɛkpakpa lɔ gɔnmɛ. (Mt 6:10; Ʒan 3:16; Efe 1:7; Ebre 2:5; kpɔ RANÇON.) Eyi taɖo evatrɔ “Kplɔtɔ Vevitɔ [“Efyɔ,” KJ; JB] ci yí nanɔ agbe” amɛshiamɛ. (Edɔ 3:15, nwt) Grɛki nyɔgbe ci wozan le lɛ gɔnmɛ koŋ yí nyi “ega,” yí wozan enyɔgbe ci yí wa ɖeka koɖi kudo Moizi nu (Edɔ 7:27, 35) yí yɔɛ mɔ, Izraɛli “kplɔtɔ.”
cl-EW 265 mm. 14
Mawu si ‘Lɔ̃a Tsɔtsɔke’
14 Wogaƒo nu le Yehowa ƒe tsɔtsɔke ŋu yi ŋgɔe le Dɔwɔwɔwo 3:19 be: ‘Eyata mitrɔ le miaƒe dzi me, eye migbugbɔ, be woatutu miaƒe nuvɔ̃wo.’ Nyagbɔgblɔ woatutu nye alesi woɖe Helagbe me dɔwɔnya aɖe si ate ŋu afia be “woatutu nu ɖa, . . . woate fli ɖe nu me alo woagblẽ nu dome” la gɔmee. Agbalẽnyala aɖewo gblɔ be susu si dze le emee nye be woatutu asinuŋɔŋlɔ ɖa. Aleke esia anya wɔe? Nuŋlɔtsi si wolɔ̃a zazã wu le blemaɣeyiɣiwo mee nye dzɔble alo aka, aŋe si woɖe tso atimitsi me, si wotsaka kple tsi. Ne ame aɖe tsɔ nuŋlɔtsi sia ŋlɔ nu vɔ teti la, ate ŋu atsɔ akutsa si wode tsi me atutu nuŋɔŋlɔa ɖa. Esia ɖe alesi Yehowa ƒe nublanuikpɔkpɔ le la fia nyuie wònya se. Ne etsɔ míaƒe nuvɔ̃wo ke mí la, ɖeko wònɔna abe ɖe wòtsɔ akutsa tutu wo ɖae ene.
19-25 NOVEMBRE
MAWU NYƆ MƐ DƆKUNUWO | EDƆWAWAWO 4-5
“Wokpɔtɔ yí nukɔ Mawu Nyɔ lɔ koɖo jitri”
w08-EW 9/1 15, dakavi
Nya Siwo Wogblɔ Kple Nu Va Zu Nuŋlɔɖi Kɔkɔewo Ðe Kristotɔ Gbãtɔwo Nya Nuŋɔŋlɔa?
Ame Manyagbalẽwoe Apostoloawo Nyea?
Esime Yerusalem ƒe dziɖulawo kple ametsitsiwo kpɔ “Petro kple Yohanes ƒe dzinɔameƒo, evɔ wonya be ame manyagbalẽwo kple ame tsɛwo ye wonye la, woƒe mo wɔ yaa.” (Dɔwɔwɔwo 4:13) Ame manyagbalẽwoe apostoloawo nye nyateƒea? Biblia gɔmeɖegbalẽ si nye The New Interpreter’s Bible gblɔ tso nya sia ŋu be: “Edze abe mele be woase nya siawo gɔme le nya la ŋutɔŋutɔ nu abe ɖe Petro [kple Yohanes] meɖo afɔ sukuxɔ me kpɔ o, eye womate ŋu aŋlɔ nu alo axlẽ nu o ene. Ðeko nya mawo ɖe vovototo gã si nɔ ɖoƒe si ʋɔnudrɔ̃laawo nɔ kple esi apostoloawo nɔ dome la fia.”
w08-EW 5/15 30 mm. 6
Nya Vevi Siwo Tso Dɔwɔwɔwo Ƒe Agbalẽa Me
4:13—Ðe Petro kple Yohanes nye ame manyagbalẽwoa? Ao. Woyɔ wo be “ame manyagbalẽwo kple ame tsɛwo,” elabena womede rabiwo ƒe sukuwo hexɔ subɔsubɔ ƒe hehe le afi mawo o.
it-1-F 141 mm. 1
Apostolo
Edɔ ciwo yí wowa le Kristotɔwo hamɛ lɔ mɛ. Gbɔngbɔn kɔkɔɛ ci wokɔ do apostolowo ji le Pantekoti ji do ŋsɛn wo sugbɔ. Eta amatɔn ŋkɔtɔwo nɔ Edɔwawawo wema ɖo kpe yi ji mɔ, ci yí acɛkpatɔwo lé apostolo lɔwo do gakpamɛ, yí xo wo, yí gbedo vɔnvɔn nɔ wo mɔ yewoawu wo can ɔ, wosɔ edɔngbegbe koɖo ezolelanmɛ ɖe kunu so eŋɛnywi lɔ koɖo fɔnfɔnsoku Yesu tɔ nu. Le ŋkeke ciwo yí kplɔ Pantekoti do mɛɔ, apostolowo gbɛbɔbɔ ci yí kpɔkɔ edɔ lɔ ji, ciwo mɛ ezo le yí gbɔngbɔn kɔkɔɛ lɔ gbewakɔ dɔ do wo ji na Kristotɔwo hamɛ lɔ wa ŋkɔyiyi jiŋwo. (Edɔ 2:41; 4:4) Ʒeruzalɛmu ɖekɛ yí woɖekɔ kunu le doŋkɔ. Le yi goduɔ, wokeke bonu ni yi Samari, yí le ŋkɔ mɛɔ, le xexeɛ pleŋ mɛ.—Edɔ 5:42; 6:7; 8:5-17, 25; 1:8.
Bibla mɛ nuxɔafiwo jiji
it-2-F 591 mm. 2
Zoguijikpe
Ehajiji Wema 118:22 nu ɖɛ mɔ, ekpe ci yí exɔcutɔwo gbe avanyi ‘zoguijikpe vevitɔ’ (Ebre., roʼsh pin·nahʹ). Yesu yɔ enyɔnuɖɛ cɛ yí zin do yiɖeki nu yí mɔ yenyi ‘zoguijikpe vevitɔ’ (Grɛ., ke·pha·leʹ go·niʹas, zoguijikpe vevitɔ). (Mt 21:42; Mk 12:10, 11; Lk 20:17) Shigbe lé ekpe ci yí yi ji wu nɔ exɔ ɖe zenɔ nɛɔ, ahanke Yesu Kristo nyi ekpe ci yí kpa nɔ Kristotɔwo hamɛ ci mɛ tɔwo yí nyi amɛshiaminɔwo nɛ. Wosɔ Kristotɔwo hamɛ lɔ sɔ koɖo gbɔngbɔnmɛ gbedoxɔ. Piɛ zan Ehajiji Wema 118:22 kudo Kristo nu yí sɔ dadasɛ mɔ ekpe ci yí agbetɔwo gbeɔ, Mawu ciin yí evanyi ‘zoguijikpe vevitɔ.’—Edɔ 4:8-12; gbekpɔ 1 Piɛ 2:4-7.
w13-EW 3/1 15 mm. 4
Petro Kple Anania Da Alakpa—Nu Kae Míate Ŋu Asrɔ̃ Tso Eme?
Anania kple srɔ̃a dzra woƒe nunɔamesi aɖe be yewoatsɔ gaa akpe ɖe Kristotɔ yeyeawo ŋu. Esi Anania tsɔ gaa vɛ na apostoloawo la, egblɔ be ga si yewokpɔ tso nua dzadzra me la katãe nye ema. Gake menye nyateƒee o! Eɖe gaa ƒe ɖe le eme na eɖokui! Mawu na Petro nya esia, eya ta Petro gblɔ na Anania be: “Menye amewoe nèda alakpa na o, ke boŋ Mawue.” Enumake, Anania dze anyi ku! Gaƒoƒo etɔ̃ megbe la, srɔ̃a hã va. Gake esi menya nu si dzɔ ɖe srɔ̃aŋutsua dzi o ta la, eya hã da alakpa eye wòdze anyi ku.
26 NOVEMBRE–2 DÉCEMBRE
MAWU NYƆ MƐ DƆKUNUWO | EDƆWAWAWO 6-8
“Wote Kristotɔwo hamɛ yoyu lɔ kpɔ”
bt-F 41 mm. 17
“Mìɖo aɖo to Mawu shigbe acɛkpatɔ nɛ”
17 Afɔku wlawla ɖeka le Kristotɔwo hamɛ yoyu lɔ mɛ yí dokɔ aya ni. Afɔku ci yɔɔ? Yesu dokplɔtɔ ciwo yí wa ʒinʒindoshimɛ yoyu lɔwo va Ʒeruzalɛmu yí agbetrɔ yɔ; vɔ woji mɔ yewoakpla enu sugbɔ doji gbɔxwe atrɔ. Kristo dokplɔtɔ ciwo yí nɔnɔ Ʒeruzalɛmu nakɔ eho faa yí wosɔ kpɔkɔ ŋɖuɖu koɖo eʒan buwo gbɔ nɔ wo. (Edɔwawawo 2:44-46; 4:34-37) Le egaxoxo ŋtɔ́ mɛɔ, cukaɖa sɛnŋ ɖeka va ɖo wo mɛ. Le ŋɖuɖu “mama gbeshiagbe tɔ” mɛɔ, “woxlakɔ” kposhu Grɛkigbe dotɔwo do. (Edɔwawawo 6:1, nwt) Vɔ wodexlakɔ kposhu Ebregbe dotɔwo do o. Ewa shigbe mɔ, vovototododoamɛmɛ yí nyi cukaɖa lɔ hannɛ. Ŋɖe degbeli yí ahɛn mama vɛ sɔ koɖi o.
bt-F 42 mm. 18
“Mìɖo aɖo to Mawu shigbe mɔ acɛkpatɔ nɛ”
18 Apostolo ciwo yí wakɔ dɔ shigbe edɔjikpɔha hannɛ nɔ hamɛ ci yí kekekɔ doji lɔ, do jeshi mɔ denyɔ mɔ, ‘yewoatashi Mawu nyɔ lɔ ɖɛ yí avayi le ŋɖuɖu makɔ o.’ (Edɔwawawo 6:2) Ci woji mɔ yewoakpɔ enyɔ lɔ gbɔɔ, wonu nɔ enukplavi ɖekawo mɔ, wo le vayi ji ŋsu amadrɛ ciwo yí “ŋununyanya koɖo gbɔngbɔn kɔkɔɛ ɖɔ lanmɛ nɔ,” ciwo yí apostolo lɔwo atɛnŋ asɔ ‘edɔ vevi cɛ’ na. (Edɔwawawo 6:3) Ŋsu ciwo yí je yí ʒan, ɖo edɔ lɔ denyi ŋɖuɖu mama ɖekɛ o, égbekudo ehozanzan, enuwo xwlexwle, koɖo lé woaŋwlɛn enuwo ɖɛ nywiɖe do nu. Grɛkigbe mɛ ŋkɔ yí le ŋsu ciwo pleŋ yí wocan shi. Ecɛ atɛnŋ ana kposhu ciwo yí wowa nu koɖo alɔn axɔ wo. Ci apostolo lɔwo do gbe ɖaɖa veviɖe do ashidadoamɛji lɔ ji ɖegbɔɔ, woɖo ŋsu amadrɛ lɔwo mɔ wo le kpɔ ‘edɔ vevi cɛ’ gbɔ.
Bibla mɛ nuxɔafiwo jiji
bt-F 45 mm. 2
“Ŋsɛn koɖo ezo ɖɔ lanmɛ nɔ” Etiɛni
2 Enu wadɔdoamɛji ɖeka ze le lé Etiɛni ɖu yiɖeki ji hwenɔnu mɛ. Kojoɖotɔ lɔwo glo ŋmɛ kpɔ ni, yí kpɔ yí ŋmɛ le ni ‘shigbe mɔ mawudɔla ŋmɛ nɛ.’ (Edɔwawawo 6:15) Yehowa Mawu gbɔ yí mawudɔlawo xɔnɔ eŋɛdu so, eyi taɖo wodevɔnnɔ ɖeeɖe o, yí wogbevonɔŋ fɛɛ le wowoɖekiwo mɛ. Ahanke enɔ le Etiɛni kpaxwe nɛ, yí kojoɖotɔ ciwo yí gbi can kpɔɛ ahan. Nyi yí na evoŋ fɛɛ le yiɖeki mɛ ahan ɔ?
bt-F 58 mm. 16
“Éɖe kunu so eŋɛnywi ci yí kudo Yesu nu ni”
16 Mɔnukpɔkpɔ sun Kristotɔ ciwo yí li gbɛ shi, yí woɖekɔ kunu shigbe lé Filipu wɛ vayi nɛ. Wokpe ji yí sɔ Fyɔɖuxu ŋɛdu lɔ ɖonɔ ŋmɛ nɔ mɛ ciwo yí wodonɔ go le avomɛ, shigbe mɔ nɔ woyikɔ mɔji hannɛ. Le akpa sugbɔ mɛɔ, ewa shigbe mɔ egododo mɛ ciwo shi yí eji nywi le denyi xevi sɔ ko do kpe nu o. Ecɛ denyi enu kpacamɛ o, ɖo Bibla ɖe mɛ petii mɔ, mawudɔlawo dadasɛ emɔ nɔ kunuɖeɖedɔ lɔ keŋ nɔ ŋɛdu lɔ atɛnŋ ayi nɔ “jukɔn ɖeshaɖe, akɔta ɖeshaɖe, egbedodo ɖeshaɖe koɖo eju ɖeshaɖe.” (Enyɔ. 14:6) Emɔdasɛnamɛ ciwo yí mawudɔlawo nakɔ le kunuɖeɖedɔ lɔ mɛ sɔgbe pɛɛ koɖo enyɔ ci Yesu nu ɖɛ. Le liku koɖo egbe vwinwo kpɔwɛ lɔ mɛɔ, Yesu nu mɔ le jinukusɔsɔhwenu alo totoɖoanyi cɛ vɔvɔɛnuɔ, ‘jinukusɔtɔ lɔwo yí nyi mawudɔlawo.’ Énu kpe ni mɔ, gbɔngbɔnmɛnuwawa cɛwo ‘alɔ afɔklɛnnuwo koɖo esejimawatɔwo le fyɔɖuxu yitɔ mɛ swi.’ (Mt 13:37-41) Le hwenu ɖekɛ lɔ mɛɔ, mawudɔlawo abɔ jeŋkwimɛ Fyɔɖuxu lɔ viwo. Le yi goduɔ, woagbebɔ “agbetɔ sugbɔ sugbɔ,” mɛ ciwo yí nyi “lɛngbɔ bu” ciwo yí Yehowa jikɔ adɔn va yi habɔbɔ lɔ mɛ.—Enyɔ. 7:9; Ʒan 6:44, 65; 10:16.