ƐNTƐNƐTI JI WEMADADOXU Watchtower Tɔ
Watchtower
ƐNTƐNƐTI JI WEMADADOXU
Aja
À
  • À
  • à
  • Á
  • á
  • É
  • é
  • È
  • è
  • Ɛ
  • ɛ
  • Ɖ
  • ɖ
  • Ó
  • ó
  • Ò
  • ò
  • Ú
  • ú
  • Ù
  • ù
  • Í
  • í
  • Ì
  • ì
  • Ɔ́
  • ɔ́
  • Ɔ̀
  • ɔ̀
  • Ɔ̌
  • Ӡ
  • ӡ
  • BIBLA
  • WEMAWO
  • BƆBƆWO
  • mwbr20 janvier kpashi. 1-6
  • Agbenɔnɔ koɖo sumɔsumɔdɔ bɔbɔ nukplawema nyɔsoxuwo (Janvier 2020)

Video ɖe deli nɔ ecɛ ci èsɔ o.

Mìɖe kuku, kɔpi nɔ video lɔ do go cukaɖa ɖeka.

  • Agbenɔnɔ koɖo sumɔsumɔdɔ bɔbɔ nukplawema nyɔsoxuwo (Janvier 2020)
  • Agbenɔnɔ koɖo sumɔsumɔdɔ bɔbɔ nukplawema nyɔsoxuwo—2020
  • Enyɔta hwɛhwɛwo
  • 6-12 JANVIER
  • 13-19 JANVIER
  • 20-26 JANVIER
  • 27 JANVIER–2 FÉVRIER
Agbenɔnɔ koɖo sumɔsumɔdɔ bɔbɔ nukplawema nyɔsoxuwo—2020
mwbr20 janvier kpashi. 1-6

Agbenɔnɔ koɖo sumɔsumɔdɔ bɔbɔ nukplawema nyɔsoxuwo

6-12 JANVIER

MAWU NYƆ MƐ DƆKUNUWO | GƆNMƐJEJE 1-2

“Yehowa wa enulagbuwo do nyigban ji”

it-1-F 563

Enuwawawo

Hwecinu Mawu nu le ŋkeke ŋkɔtɔ ji mɔ ‘klɛnklɛn le vaɔ,’ klɛnklɛn ɖeka toto ejiɖoɖwiwo mɛ keke yí va nyigban ji, ci finiwo klɛnklɛn lɔ so deze nywiɖe woakpɔ nɔ wole nyigban ji can. Shigbe lé egbegɔnmɛɖetɔ J. W. Watts nui nɛɔ, ele shigbe vivivi yí klɛnklɛn lɔ va hannɛ. Énu mɔ: “Vivivi yí klɛnklɛn vali.” (Gɔnm 1:3, A Distinctive Translation of Genesis) Mawu do evototo klɛnklɛn lɔ koɖo vinvin lɔ gblamɛ. Éyɔ klɛnklɛn lɔ mɔ kede yí yɔ vinvin lɔ mɔ ezan. Ecɛ dasɛ mɔ nyigban lɔ trɔnɔ do ewe le yiɖekishinu, eyi na eŋkenɔ yí ezan donɔ le nyigban lɔ pleŋ ji.—Gɔnm 1:3, 4.

Le ŋkeke amɛvetɔ jiɔ, Mawu ma “eshi lɔ do eve” keŋ yí wa hahatu. Eshi lɔ kpaxwe ɖeka ci nyigban lɔ ji, yí sugbɔtɔ yi jixomɛ. Gblagblamɛ nɔ eshi lɔwo koɖo eve yí nyi hahatu. Mawu yɔ hahatu lɔ mɔ Jeŋkwi. Jeŋkwi cɛ nyi hahatu ci yí so le nyigban ji yí ɖo azɔwo alo ejiɖoɖwiwo gbɔ le jixomɛ, ɖo wodenu mɔ ewe koɖo wleciviwo le gɔnmɛ nɔ eshi ci yí Mawu sɔ ɖaɖa eji o.—Gɔnm 1:6-8; kpɔ ÉTENDUE.

Le ŋkeke amɛtɔntɔ jiɔ, Mawu sɔ eshi ciwo pleŋ yí le nyigban lɔ ji xoca doju yí na xuxu tɔxu ze. Mawu yɔ xuxu tɔxu lɔ mɔ Nyigban. Ŋkeke amɛtɔntɔ lɔ ji ke Mawu sɔ agbe do enu ciwo wodasɛnŋ akpɔ koɖo ŋkuvi mɛ. Eyi na egbewo, avesuwo koɖo acikusɛnsɛnciwo vali. De jɔ nu cɛwo jɔ wowoŋtɔwo alo nubu ɖewo yí trɔkɔ vivivi keke yí vatrɔ enu cɛwo o. Egbe, avesu koɖo acikusɛnsɛnci lɔwo ɖekaɖeka sɛnnɔ “yiŋtɔ kuwo.”—Gɔnm 1:9-13.

it-1-F 563-564 mm. 7-10

Enuwawawo

Le Gɔnmɛjeje 1:16 mɛɔ, wozan Ebre nyɔgbe ʽa·sahʹ ci gɔnmɛ yí nyi “sɔ enu asɔ wa ŋɖe” yí sɔ dasɛ mɔ Yehowa wa ewe, wleci koɖo wleciviwo xoxoxo gbɔxwe ŋkeke amɛnɛtɔ vaɖo. Le ŋkeke amɛnɛtɔ jiɔ, Mawu vasɔ wo sɔ daɖo fini woanɔ nɔ nyigban koɖo hahatu lɔ. Ci wonu mɔ ‘Mawu sɔ klɛnklɛnnu lɔwo daɖo jeŋkwi mɛ nɔ nyigban ji a kɔɔ,’ edasɛ mɔ evyɛɔ, ci wole hahatumɛ le tamɛ nɔ ejiɖoɖwi lɔwo can ɔ, woatɛnŋ akpɔ wo nɔ wole nyigban ji. Klɛnklɛnnu lɔwo gbena wojenɔshi ‘kedewo le ezanwo nu, . . . exwezanwo, koɖo hwenuwo.’ Ecɛ vakpedo agbetɔwo nu le nu sugbɔ mɛ.—Gɔnm 1:14.

Le ŋkeke amatɔntɔ jiɔ, Mawu wa enulagbuwo do nyigban ji. De enulagbu kuɖeka Mawu wa koɖo susu mɔ, yɛavatrɔ enulagbu buŋmɛwo o. Vɔ Mawu to gbɔngbɔn kɔkɔɛ yi tɔ ji yí wa enulagbu hamɛhamɛ sugbɔ ciwo yí do mahlɛn do nyigban lɔ ji. Wonu mɔ: ‘Mawu wa axumɛlan ganganwo. Mawu wa enulagbuwo pleŋ ciwo yí xunɔ eshi. Axumɛlan hamɛhamɛ yí li, yí Mawu wa wo pleŋ! Mawu gbe wa xevi hamɛhamɛ ciwo yí zonɔ to aya mɛ.’ Ci Mawu kpɔ jijɔ so enu ciwo ewa nuɔ, écu shi nɔ wo yí nu nɔ wo mɔ wole “ji evi sugbɔ.” Mawu wa elan hatahata sugbɔ lɔwo yí na enujikpekpe hata ɖekaɖeka mɔ wole ji wowoŋtɔwo han ke.—Gɔnm 1:20-23.

Le ŋkeke amadɛntɔ jiɔ, Mawu nu mɔ “Nyigban le ji enulagbu hamɛhamɛ! Elan hamɛhamɛ le va! Elan ganganwo koɖo elan hwehwe hamɛhamɛ ciwo yí tanɔ to nyigban ji le va! Elan hunnɔwo le ji evi sugbɔ.” Enu ciwo Mawu wa le ŋkeke cɛ ji nyɔ shigbe enu ciwo pleŋ ewa le ŋkeke ciwo yí vayi ji nɛ.—Gɔnm 1:24, 25.

Le ŋkeke amadɛntɔ lɔ vɔvɔnuɔ, Mawu wa enuwawa yoyu blebu ɖeka ci yí le ŋkɔ nɔ elanwo, vɔ mawudɔlawo wugan wui. Eyi nyi agbetɔ ci Mawu wa yí eɖyi yiŋtɔ. Ci Gɔnmɛjeje 1:27 nu le kleŋ mɛ mɔ ‘Mawu wa wo yí wo nyi asu koɖo ashi’ can ɔ, Gɔnmɛjeje 2:7-9 dre mɛ mɔ ekɔ yí Yehowa sɔ wa agbetɔ yí na agbegbɔngbɔn yi to ŋɔcitumɛ yí amɛ lɔ trɔ amɛlagbu. Yehowa sɔ paradiso ci mɛ ŋɖuɖuwo le ni nɔ anyi yi xomɛ. Yehowa zan nyigban lɔ ŋtɔ nuwo le yi nuwawawo mɛ. Vɔ ci ewa Adamu ɖegbɔɔ, yi cikpaxwi ɖeka evasɔ wa nyɔnu lɔ yɛ. (Gɔnm 2:18-25) Ci ewa nyɔnu lɔ ɖegbɔɔ, ŋsu lɔ koɖo nyɔnu lɔ can nyi enu haŋmɛ bu ɖeka.—Gɔnm 5:1, 2.

Bibla mɛ nuxɔafiwo jiji

w15-EW 6/1 5

Ele ciwo àkpɔ le jɔjɔmɛnununya mɛ

Nyigban lɔ koɖo xexegbɛ lɔ xwe

Mɛ ciwo yí kplanɔ nu so jɔjɔmɛnuwo nu nu mɔ, nyigban lɔ awa xwe milia 4 han yí xexegbɛ lɔ yɛ awa xwe milia 13 yi 14 han. Bibla denu hwenu wowa xexegbɛ lɔ o, yí denu le fiɖe mɔ exwe sanŋdi ɖewo kpoŋ yí nyigban lɔ wa o. Kpukpui ŋkɔtɔ ci yí le Bibla mɛ nu mɔ: ‘Le tɔtɔmɛɔ, Mawu ɖo jeŋkwi koɖo xexe.’ (Gɔnmɛjeje 1:1) Bibla kpukpui cɛ na mɛ ciwo yí kplanɔ nu so jɔjɔmɛnuwo nu tɛnŋ ji nu gɔnmɛ kpɔ wowoŋtɔwo keŋ yí jeshi exwe nɛni han yí le nyigban lɔ shi.

it-2-F 16

Yesu Kristo

Yɛ can denyi enuwo watɔ o. Yesu kpedo Dalɔ nu le enuwo wawa mɛ, vɔ ecɛ dena enyi enuwo watɔ shigbe Dalɔ hannɛ o. Mawu zan gbɔngbɔn kɔkɔɛ yi tɔ yí sɔ wa enuwo. (Gɔnm 1:2; Eha 33:6) Ci enyi Yehowa yí ɖo agbeɔ, edasɛ mɔ eyi wa enu ciwo pleŋ mɛ agbe le, ciwo wokpɔnɔ koɖo ciwo wodekpɔnɔ o. (Eha 36:9) Yesu denyi enuwo watɔ shigbe Dalɔ hannɛ o, vɔ Yehowa yí wa enuwo toto ji. Yesu ŋtɔ can nu mɔ Mawu yí wa nuwo, shigbe lé Ŋwlɛnŋwlɛn lɔwo nui hannɛ.—Mt 19:4-6; kpɔ CRÉATION.

13-19 JANVIER

MAWU NYƆ MƐ DƆKUNUWO | GƆNMƐJEJE 3-5

“Alɔzu ciwo yí to le ŋsukankan ŋkɔtɔ lɔ mɛ”

w17.02-EW 5 mm. 9

Yehowa tamɛɖoɖo avamɛ!

9 Satana Legba zan edan ɖeka yí sɔ ble Ɛva egbe to nɔ Dalɔ Yehowa. (Hlɛn Gɔnmɛjeje 3:1-5; Enyɔ. 12:9) Satana sɔ ayexa na ewa shigbe mɔ, ŋɖe Mawu sɔ wlawla do eviɛ ciwo yí le nyigban ji taɖo dena gbe wo mɔ wo le ɖu “aci ciwo pleŋ yí le ekpa lɔ mɛ” o. Enyɔ ci han enu ke: ‘Nu ènukɔ mɔ yewodasɛnŋ awa enu ci yí dro yewoa?’ Yi goduɔ, ékan ŋsu gangan ɖeka ni mɔ: “Gbeɖe, mí da ku o.” Ecɛyɛɔ, étekpɔ yí kando ji nɔ Ɛva mɔ deӡan mɔ yɛase tonu nɔ Mawu o. Énu ni mɔ: ‘Mawu nya nywiɖe mɔ hwecinu mí a ɖu aci lɔ ɔ, míwo ŋkuviwo ahun.’ Enyɔ ci Satana nukɔ yí nyi mɔ, ci Yehowa nya mɔ nɔ woɖu aci lɔ woaso ŋkeɔ, eyi taɖo egbe mɔ woŋgbeɖui o. Gbesɔ kpe niɔ, Satana ɖo egbe gbali cɛ nɔ wo mɔ: “Mí a le shigbe [Mawu ŋtɔ] ɛnɛ. Mí a jeshi enywi koɖo evwin ɖɛ.”

w00-EW 11/15 25-26

Mìatɛnŋ akpla nu so asu koɖo ashi ŋkɔtɔ gbɔ

Ɛva nuvɔn lɔ nyi enu ci datɛnŋ ashi nɔa? Oo! Sɔɛ mɔ eye yí nyi Ɛva. Edan lɔ trofi enyɔ ci Mawu koɖo Adamu nu keŋkeŋ. Lé awa nɔ eo nɔ mɛɖe ci dejeshi ɖɛ o, nu mɔ ao mɛ vevi ɖe ci èlɔn yí kando ji nyi ŋsukantɔɔ? Nubu ele mɔ Ɛva ɖo awa sa. Éɖo adasɛ mɔ enyɔ lɔ ve ye nu yí dejɔ ji nɔ ye ɖeeɖe o. Can hɛnnɛ can ɔ, éɖo agbe mɔ yedase enyɔ ci enukɔ kpetii o. Vɔ ɖe, mi yí edan lɔ nyi keke yí ado hwɛ Mawu se jɔjɔɛwo koɖo asuɔ nyɔwoɔ? Ɛva ɖo awa do etanyinyi gɔnmɛɖose lɔ ji, yí anu nyɔ lɔ nɔ asuɔ keŋ akpɔ enyɔ ci yɛanu do nu gbɔxwe asɔ gbeta sa. Enu ci ele mɔ mìawa nɔ wosɔ nyɔ ci yí trɔ kpe emɔdasɛnamɛ Mawu tɔwo ɖo ŋmɛ nɔ mì nɛ. Vɔ Ɛva kando Ŋsukantɔ lɔ nyɔwo ji, yí ji mɔ yeŋtɔ asɔnɔ gbetawo so enywi koɖo vwin nu. Ci ebukɔ nyɔ lɔ kpɔ le susumɛ yí gbetrɔ yí buikɔ kpɔɔ, enyɔ lɔ vaɖyikɔ nyɔnɔnwi doŋ ni. Afɛn teŋ ewa ci ebubuɔ tamɛ kpɔ so droamu vwin lɔ nu yí deɖi swi le susumɛ alo yí lé enyɔ lɔ kpɔ koɖo xomutatɔ yi tɔ o!—1 Korɛntitɔwo 11:3; Ӡaki 1:14, 15.

Adamu se gbe nɔ ashiɛ

Dejinjin gbɔxwe Ɛva dɔn Adamu do yi nuvɔn lɔ mɛ o. Nyi yí na elɔn do ashiɛ nyɔ ji fafɛɖe ahan ɔ? (Gɔnmɛjeje 3:6, 17) Adamu ɖo asɔ gbeta so mɛ ci anɔ gbeji nɔ nu. Áse tonu nɔ yi Watɔ ci yí na enuwo pleŋ yi yí gbeni bɔdonutɔ, Ɛva ci elɔn a? Adamu aji emɔdasɛnamɛ Mawu tɔ le gbeta ci ejikɔ asɔ yɛ mɛa? Alo ákplɔ ashiɛ do yí awa yi tɔ haan? Adamu nya nywiɖe mɔ enu ci nu Ɛva ɖo ŋkuvi do yí ɖu acikusɛnsɛn lɔ nyi enumaɖota. Gbɔngbɔn kɔkɔɛ na apotru Pɔlu ŋwlɛn mɔ: ‘Dé Adamu yí nyi amɛ ci Satan trɔ susumɛ nɔ o. Nyɔlun yí wo trɔ susumɛ nɔ, yí é je agɔ.’ (1 Timɔte 2:14) Vɔ Adamu yɛɔ, xa exa yí ɖui koŋ yí gbe to nɔ Yehowa. Vɔnvɔn mɔ yeavaci yeɖekɛ wugan wu xɔse ci eɖo do enujikpekpe Mawu tɔ nu mɔ yɛakpɔ enyɔ lɔ gbɔ.

w12-EW 9/1 4 mm. 2

Mawu sɔnɔ ɖe le ji nɔ nyɔnuwo nyaoa?

Mawu do nu nyɔnuwoa?

Oo. Vɔ “edan xoxwitɔ ci yí tɔ mɔ [Legba]” yí Mawu “sɛnkpɛn” nɔ. (Enyɔdasɛ 12:9; Gɔnmɛjeje 3:14) Hwecinu Mawu nu mɔ Adamu ‘aɖu’ ashiɛ jiɔ, de eyi enyi mɔ Mawu lɔnlɔn do ji mɔ ŋsu le kpa cɛ do ashiɛ ji koɖo akpasɛnsin o. (Gɔnmɛjeje 3:16) Alɔzu waŋshishi ciwo yí ato le nuvɔn ci asu koɖo ashi ŋkɔtɔ lɔ wa mɛ yí Mawu nunuɔ kpoŋ.

w04-EW 1/1 29 mm. 2

Enyɔ vevi ciwo yí so Gɔnmɛjeje wema mɛ—I

3:17—Lé wodo nu nyigban lɔ doɔ, yí na nɔ hwenuɔ? Enu ci wodo nyigban lɔ ana agbledede agbɔnnu kpɛɖɛkpɛɖɛ. Alɔzu ciwo yí to le enudodo lɔ mɛ, ciwo ɖewo yí nyi ŋja koɖo aŋwakan ciwo yí mi, sɛnŋ sugbɔ keke Lemɛki ci yí nyi Nowe dalɔ nu mɔ “mìwo dɔwo koɖo edɔ sɛnsin ci mìwakɔ ci Yehowa do nu nyigban lɔ ke.” (Gɔnmɛjeje 5:29, NWT) Le eshiɖɔɖɔ lɔ goduɔ, Yehowa cu shi nɔ Nowe koɖo eviɛ ŋsuviwo yí nu susu vevi Yi tɔ ci yí nyi mɔ woaɖɔ nyigban lɔ ji nɔ wo. (Gɔnmɛjeje 9:1) Hwenɔnu yí enu ci Mawu do nyigban lɔ vɔ nɛ.—Gɔnmɛjeje 13:10.

it-1-F 672

Evijiji vevisesewo

Wosɔ vevisese bɔdo evijiji nu. Le Ɛva nuvɔn wawa goduɔ, Mawu nu lé evijiji avanɔ do ni. Nɔ tonu ese nɔ Mawu saɔ, Mawu shicu akpɔtɔ ale ji yí dase vevi ɖekɛ le evijiji hwenu o, ɖo ‘shicu ci yí so Yehowa gbɔ hɛnnɔ dɔkunu nyɔnɔnwitɔ vɛ, yí dehɛnnɔ cukaɖawo va koɖi o.’ (Elo 10:22) Vɔ evyɛɔ, agbetɔ makpemakpe lankpu lɔ na wosenɔ vevi le evijiji hwenu, ɖo Mawu nu mɔ (kabakabaɔ, wonunɔ enu ciwo nu Yehowa na mɔ do shigbe mɔ yiŋtɔ yí wa wo nɛ): “Na dɔ yí vevi sugbɔ a nɔ̀ eo ji le evijiji hwenu. Nɔ̀ a ji evi ɔ, a se vevi sugbɔ.”—Gɔnm 3:16.

Bibla mɛ nuxɔafiwo jiji

it-2-F 105 mm. 8

Lemɛki

Eha ci Lemɛki kpa yí ji nɔ ashiɛwo (Gɔnm 4:23, 24) dasɛ mɔ, xomɛveve le lanmɛ nɔ amɛwo hwenɔnu. Lemɛki ha lɔ ke: ‘Míwo Lemɛki ashiɛwo, mí ɖoto ŋ. Amɛ ɖeka xo ŋ, yí ŋ wui. Ðevi ɖeka do akpa ŋ nu, yí ŋ wui. Nɔ́ zeadrɛ woaɖe hlɔn nɔ mɛ ci yí awu Kayɛn ɔ, anyi woaɖe hlɔn nɔ mɛ ci yí awu Lemɛki yɛ donu ka-ho-wi-ho-wo-adrɛ.’ Enyɔ ci Lemɛki nukɔ le lɛ yí nyi mɔ, mɛɖe deɖo ado hwɛ ye o, ɖo de xa ye xa yí wu amɛ Kayɛn tɔ han o. Énunuɔ mɔ, etahwlɛnhwlɛn nɔ yeɖeki yí dɔ yewu mɛ ci yí xo ye yí do akpa ye nu. Eha ci eji dasɛ mɔ, éji mɔ wole glɔn ta nɔ ye nɔ mɛɖekpokpui ci yí aji mɔ yeaɖe hlɔn nɔ ye do mɛ ci yewu ŋci ŋgbe wa ŋɖe nɔ ye o.

it-1-F 352 mm. 5

Enyɔ kpotu nunu

Ci Bibla mɔ wotɔ “Yehowa ŋkɔ yɔyɔ” le Enɔsi hwenu doŋkɔ nɔ eshiɖɔɖɔ lɔɔ, de emɔ nywi ji wozin do o. Nyi yí taɖoɔ? Ðo Abɛli zan Mawu ŋkɔ lɔ vayi xoxoxo hwenu exo nuxu nɔ Mawu. (Gɔnm 4:26; Ebre 11:4) Nɔ enyi nyɔnɔnwi mɛ ciwo yí jinɔ nu gɔnmɛ kpɔ so Bibla nu ɖewo nu, yí Yehowa ŋkɔ yɔyɔ hwenɔnu nyi Mawu ŋkɔ lɔ zanzan le emɔ dɔndɔn ji yí woyɔ agbetɔwo alo vojuwo mɔ Yehowaɔ, anyi enu kpotu yɔ.—Kpɔ ÉNOSH.

20-26 JANVIER

MAWU NYƆ MƐ DƆKUNUWO | GƆNMƐJEJE 6-8

‘Éwa wo pɛpɛpɛ’

w18.02-EW 4 mm. 4

Sran Nowe, Daniɛli koɖo Job xɔse koɖo tonusese wowo Tɔ

4 Cukaɖa ciwo mɛ Nowe to. Le Nowe tɔgbiɛ zevetɔ Enɔki hwenuɔ, amɛwo degbeshishiɛ Mawu ɖeɖee o. Wonunɔ “enyɔ vɔnwo” do Yehowa ŋtɔ nu hɛnnɛ. (Ӡuda 14, 15) Xomɛveve vasukɔgbɔ doji. Eyi na le Nowe hwenuɔ, “nyigban ji ɖɔ koɖo xomɛvevenuwanawo.” Mawudɔla vwinwo trɔ agbetɔwo yí ɖyi va nyigban ji, ɖe nyɔnuwo, yí ji vi kakikaki ciwo yí nyi xomɛvetɔ masokuzunamɛwo. (Gɔnm. 6:2-4, 11, 12) Vɔ Nowe gbenɔnɔ to akpo xesexese. “Ŋsu ɖeka nu kpe nɔ [Yehowa] le nyigban ji. Ŋsu lɔ tɔ mɔ Nowe. . . . Nowe yí nyi ŋsu adodwi le yi gbe keŋ keŋ mɛ. Nowe kplɔnɔ Mawu do tɛgbɛɛ.”—Gɔnm. 6:8, 9.

w13-EW 4/1 14 mm. 1

‘Ézɔn koɖo Mawu adodwi lɔ’

Edɔ lɔ wa exwe sugbɔ, taŋfuin exwe 40 yi 50 han. Woɖo aso aciwo, alɔ acikpu ganganwo, aso aci jinjinwo, akpa wo yí aca wo. Tɔjihun gangan lɔ ɖo anyi xɔlixɔji amɛtɔn, exɔ vovovowo anɔ wo mɛ yí woaɖe xɔmɔnu ɖeka do akpaxwe ɖeka ni. Woɖe flɛsɛwo do axaaxawo ni le ji, yí ele shigbe wogba tamɛ ni yí dodomɛ fɔn kpo ni hweɖeka hannɛ, nɔ eshi ci yí akɔ do tamɛ ni atɛnŋ asa.—Gɔnmɛjeje 6:14-16.

w11-EW 9/15 18 mm. 13

Sɔ ejidodo lɔ agbeju lɔ

13 Nyi yí kpedo Yehowa sɛntɔ cɛwo nu wosun ji yí sɔ ejidodo lɔ agbeju lɔ yí ɖu jiɔ? Kpɔ enu ci Pɔlu ŋwlɛn so Nowe nu ɖa. (Hlɛn Ebretɔwo 11:7.) ‘Eshi ci yí atrɔn enu lagbuwo pleŋ ciwo yí le jeŋkwi gɔnmɛ’ nyi enu ci Nowe ‘de kpɔ kpɔ o.’ (Gɔnm. 6:17) Enu ŋtɔ́ hanci ɖe dejɔ vayi kpɔ o, wodekpɔ yí han ɖe kpɔ o. Ele ahan gan, Nowe denu mɔ gbe yi dasɛnŋ ajɔ o. Nyi yí taɖoɔ? Ðo éxɔɛ se mɔ nyɔ ɖekpokpui ci Yehowa nuɔ, àwɛ dandandan. Nowe dekpɔɛ mɔ edɔ ci Yehowa ɖo nɔ ye gbɔnnu sugbɔ kekeɖe o. Ewaɖeɔ, ‘éwa wo pɛpɛpɛ.’ (Gɔnm. 6:22) Nowe ɖo akpa tɔjihun, abɔ elanwo doju, aɖo ŋɖuɖu do tɔjihun lɔ mɛ ɖɛ nɔ yiŋtɔ, yi xomu lɔ koɖo elanwo hɛnnɛ, ado amɛkanxle ŋɛ lɔ nɔ amɛwo yí agbena yi xomu lɔ akpɔtɔ anɔ ekacaca nywi mɛ koɖo Yehowa. Nɔ èbu tamɛ kpɔ so edɔ cɛwo pleŋ nuɔ, denɔ fafɛɖe ni gbɔxwe ewa ‘wo pɛpɛpɛ’ o. Xɔse ci Nowe ɖo koɖo lé edo ji do na yiŋtɔ koɖo yi xomu lɔ ci agbe, yí Yehowa gbecu shi nɔ wo.

Bibla mɛ nuxɔafiwo jiji

w04-EW 1/1 29 mm. 7

Enyɔ vevi ciwo yí so Gɔnmɛjeje wema mɛ—I

7:2—Nyi wosɔ jenɔshi evototo ci yí le elan kɔkɔɛ koɖo elan makɔmakɔwo mɛɔ? Ele shigbe elan ciwo wosɔ sanɔ avɔn koɖo ciwo wodesun ji yí sɔ sanɔ avɔn o, yí na wonyanɔ evototo lɔ hannɛ. Denyi elan ci woatɛnŋ aɖu koɖo ci wodatɛnŋ aɖu yí na wonyanɔ o. Ðo doŋkɔ nɔ eshiɖɔɖɔ lɔɔ, agbetɔwo deɖunɔ lan o. Moizi Se lɔ mɛ yí wovaxo nuxu so ŋɖuɖu ‘kɔkwɛ’ koɖo ‘makɔmakɔ’ nu le. Eyi taɖo ci Ese lɔ mi edɔwawaɔ, ŋɖuɖu kɔkwɛ koɖo makɔmakɔ nyɔ can kpa do nɔ. (Edɔwawawo 10:9-16; Efezitɔwo 2:15) Eze petii mɔ Nowe jeshi elan ci yí sɔgbe woazan asɔ sa vɔn nɔ Yehowa. Ci Nowe to le tɔjihun gangan lɔ mɛ zeɖekaɔ, émɛ “avɔnsakpe ɖeka nɔ [Yehowa]. Nowe sɔ xevi kɔkwɛ ɖowo koɖo elan kɔkwɛ ɖowo yí tɔzo wo do avɔnsakpe lɔ ji nɔ Mawu.”—Gɔnmɛjeje 8:20.

w04-EW 1/1 29 mm. 8

Enyɔ vevi ciwo yí so Gɔnmɛjeje wema mɛ—I

7:11—Fini eshi ci yí xɔ xexe lɔ pleŋ sa soɔ? Le ŋkeke amɛvetɔ ji nɔ enuwawawoɔ, Mawu wa “hahatu” yí eshiwo “cì gɔnmɛ” koɖo “etamɛ nɔ hahatu” lɔ. (Gɔnmɛjeje 1:6, 7) Eshi ciwo yí “cì gɔnmɛ” nyi ciwo yí le nyigban ji. Eshi ciwo yí le “etamɛ nɔ hahatu” nyi eshi sugbɔsugbɔ ci yí le jixomɛ, yí nyi ‘eshi ganwo.’ Eshi cɛwo ja kɔ ɖo nyigban lɔ ji jwajwajwa le Nowe hwenu.

27 JANVIER–2 FÉVRIER

MAWU NYƆ MƐ DƆKUNUWO | GƆNMƐJEJE 9-11

“Xexe lɔ pleŋ dodoɔ egbe kuɖeka”

it-1-F 255

Babiloni Gangan lɔ

Blema Babiloni ju lɔ dredre. Woso Babiloni ju gangan lɔ do Sina balimɛ hwenu ci amɛwo tekɔkpɔ mɔ yewoacu Babɛli xɔyiji lɔ. (Gɔnm 11:2-9) De Mawu ŋkɔ kanfukanfu yí ve wo taɖo womɔ yewoaso ju gangan lɔ yí acu xɔyiji lɔ o. Vɔ jiji mɔ yewo “ŋkɔ a li tɛgbɛɛ” yí dɔ. Ele shigbe mɔ exɔ tamɛ xɔ ciwo wokpɔ le blema Babiloni koɖo fibuwo le Mezopotami ɖo kpe yi ji mɔ, Babɛli yí sɛnsɛnnyɔwo tɔ so nɛ. Lé Yehowa ɖui koŋ yí ɖo te exɔcucudɔ lɔ do dasɛ petii mɔ, ŋsukankan sɛnsɛn yí jɔ so nɔ. Ebregbe mɛ ŋkɔ Babɛli ci wosɔ na ju lɔ gɔnmɛ yí nyi “cakacaka.” Vɔ yi ŋkɔ le sumériengbe (Ka-dingir-ra) koɖo akkadiengbe mɛ (Bab-ilu) gɔnmɛ yí nyi “Mawu gbo.” Ci mɛ ciwo yí kpɔtɔ le eju lɔ mɛ trɔ ŋkɔ ni hwɛɖeka keŋ asɔ bu ŋmɛ nɔ ehwɛ ci wodui vayi can ɔ, ŋkɔ yoyu lɔ kpɔtɔ dadasɛ mɔ hunnɔ yí ŋsukankan sɛnsɛnwo tɔ ji so nɛ.

it-2-F 111 mm. 6

Egbe

Exolɔlɔ ci yí le Gɔnmɛjeje wema lɔ mɛ na mìnya mɔ le eshiɖɔɖɔ lɔ goduɔ, agbetɔwo pleŋ sɔ gbe ɖo ju yí wa nu etrɔ kpe edro Mawu tɔ ci enu nɔ Nowe koɖo eviɛ ŋsuviwo. (Gɔnm 9:1) Ci woakaka yí aji ‘aɖɔ nyigban lɔ’ pleŋ jiɔ, wogbe yí ɖui koŋ mɔ yewoana agbetɔwo pleŋ anɔ texwe ɖeka ci wovayɔ mɔ Sina balimɛ le Mezopotami. Hunnɔtɔxu vatrɔ sɛnsɛn tɔxu ɖeka ci wocu sɛnsɛnxɔ gangan ɖeka do.—Gɔnm 11:2-4.

it-2-F 111 mm. 7

Egbe

Mawu Ŋsɛnwopleŋtɔ lɔ caka egbe kuɖeka ci wo pleŋ dokɔ yí sɔ ɖo te wowo dɔ ci wosɔ egoyiyi susu wakɔ. Egbe lɔ ci wocaka na edɔ lɔ wawa doju glo wo, yí wokaka do nyigban lɔ pleŋ ji. Egbe ci Mawu caka lɔ ana hɛnnɛ mɔ, enu ciwo agbetɔwo pleŋ avasɔ gbeta mɔ yewoanɔ ju awa yí enu lɔwo atrɔ kpe Mawu dro daje ji alo ayi ŋkɔ o. Nyi yí taɖoɔ? Ðo ci agbetɔwo pleŋ degbedokɔ egbe kuɖekaɔ, wodagbesun ji aɖe susu doju, asɔ wowo ŋɖɛnyanyawo pleŋ xoca yí asɔ wa dɔ doju o (ŋɖɛnyanya cɛwo deso Mawu gbɔ o, vɔ agbetɔwo ŋtɔwo nugɔnmɛjijikpɔ koɖo enu ciwo wojeshi yí ana wo ŋɖɛnyanya cɛwo). (Sɔ sɔ koɖo Ŋun 7:29; 2Ese 32:5.) Ci egbe cakacaka lɔ do emɔ to agbetɔwo mɛ sugbɔɔ, ena yí enu kpotukpotu ci agbetɔwo drɔnɔ mɔ yewoawa ɖewo dejenɔ ji o. (Gɔnm 11:5-9; sɔ sɔ koɖo Ezai 8:9, 10.) Nɔ mìɖe ekɔ kpɔ ŋkɔyiyi ɖewo ciwo agbetɔwo mɔ yewowa koɖo enuvwin ciwo wosɔ ŋɖɛnyanya wowo tɔwo dokɔ shiɔ, mìanya enu ci yí Mawu kpɔ doŋkɔ xoxoxo taɖo yí ɖo te agbla ci agbetɔwo je mɔ yewoacu Babɛli xɔyiji lɔ.

it-2 F 375

Ejuwo

Evyɛ ci egbe vovovowo dodo dɔ yí ejunɔnɔ glo agbetɔwoɔ, egbe ɖekaɖeka dotɔwo ɖo wowoŋtɔwo kɔnuwo, enuwanawo koɖo sɛnsɛnwo. (1Ese 18:3) Ci agbetɔwo degbele ekacaca mɛ koɖo Mawuɔ, woɖo vojuwo wowoŋtɔwo keŋ yí tɔ wo sɛnsɛn.—2Ese 12:30; 2Efy 17:29, 33.

Bibla mɛ nuxɔafiwo jiji

it-1-F 421 mm. 4

Xamu

Etɛnŋ nyi mɔ Kanna ŋtɔ can wa ɖe do enu ci yí jɔ lɔ mɛ, vɔ dalɔ Xamu dedɔn to ni o. Etɛnŋ gbenyi mɔ gbɔngbɔn kɔkɔɛ yí na Nowe kpɔɛ doŋkɔ mɔ, Kanna jijimɛviwo avasɔ adɛn vwin Xamu tɔ ci taŋfuin zezeɛ le Kanna nu xoxoxo vɔ. Enu ci Nowe do Kanna kpaxwe ɖeka vamɛ hwecinu Izraɛlivi ciwo yí nyi Sɛm jijimɛviwo ɖu Kannatɔwo ji. Mɛ ciwo yí wodewu o (le kpɔwɛ mɛ Gibeɔntɔwo [Ӡoz 9]) trɔ hwashi nɔ Izraɛliviwo. Exwe sanŋdi nɛniɖe goduɔ, enudoamɛ lɔ vamɛ keŋkeŋ hwenu ci Kanna jijimɛviwo vale gɔnmɛ nɔ Ӡafe jijimɛvi ciwo yí nyi Medi koɖo Pɛsitɔwo, Grɛkiwo koɖo Rɔmatɔwo cɛkpakpa.

it-2-F 403

Nɛmurodi

Eju ciwo ji Nɛmurodi tɔ acɛ kpakpa do yí nyi Babɛli, Erɛki, Akadi koɖo Kalne. Eju cɛwo pleŋ le Sina nyigban ji. (Gɔnm 10:10) Eyi taɖo etɛnŋ nyi mɔ Nɛmurodi yí ɖe gbe yí wotɔ Babɛli xɔyiji lɔ cucu. Ӡuifuwo xolɔlɔwo can nu enyɔ ɖekɛ ŋmɛ lɔwo. Josèphe ŋwlɛn mɔ: “Viviviɔ, Nɛmurodi trɔ acɛkpakpa lɔ evanyi ŋtashinshin cɛkpakpa. Yi susu yí nyi mɔ nɔ yena amɛwo pleŋ le ye cɛkpakpa ɖɛkɛ kpaŋ gɔnmɛɔ, wodagbeshi Mawu o. Éɖo gbe nɔ amɛwo mɔ yeaglɔn ta nɔ wo nɔ Mawu gbeji mɔ yeasɔ eshi dɔn to nɔ xexe lɔ ke. Eyi taɖo emɔ yeacu exɔ ɖeka ci yí ayi ji keke eshi datɛnŋ abu ta ni o. Égbenu nɔ wo hɛnnɛ mɔ yeaɖe hlɔn do ta nɔ wowo tɔgbui ciwo eshiɖɔɖɔ wu vayi. Amɛ lɔwo pleŋ sɔ kpakpa lɔn do Nɛmurodi nyɔwo ji, ɖo wobu mɔ tonusese nɔ Mawu ana yewoanyi hwashiwo nɔ Mawu. Ecɛ na wotɔ exɔdɔ lɔ ji . . . yí exɔ lɔ tɔ eji yiyi blebleble wu lé ayi do.”—Antiquités judaïques, I, 114, 115 (iv, 2, 3).

    Wema ciwo yí le Ajagbe mɛ (2015-2025)
    To le mɛ
    Ðo mɛ
    • Aja
    • Miin
    • Cancanwo
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Yizanzan sewo
    • Amɛ ŋtɔ nyɔtakankan totowo
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ðo mɛ
    Miin