1921 ЈӰС ЈЫЛ КАЙРА

«БИСКЕ бу јылда кандый иш эдер керек?» — бу сурак 1921 јылдыҥ чаган айыныҥ 1-кы кӱниниҥ «Каруулчы шибеезинде» ончо Агару Бичиктиҥ Шиҥдеечилерине берилген. Каруузы Исайя 61:1, 2-де айдылган: «Иегова... мени јобош улуска сӱӱнчилӱ јар јетирзин деп майлап салган... Кудайдыҥ јарадузыныҥ јылы керегинде ле ӧч алатан кӱни керегинде јарлазын деп майлаган».

ЈАЛТАНБАС ЈАРЧЫЛАР

Бу јакылтаны бӱдӱрерге, Агару Бичиктиҥ Шиҥдеечилерине јалтанбас болор керек болгон. Нениҥ учун дезе олорго јӱк ле јобош улуска Кудайдыҥ «сӱӱнчилӱ јарын» јарлаар керек эмес, је јаман да керектер эдип турган улуска Кудайдыҥ «ӧч алар кӱни» керегинде јарлаар керек болгон.

Канадада јаткан Джон Хоскин ака јалтанбас јарчы болгон. Бир катап 1921 јылда јаскыда, ол методистский серкпениҥ ишчизине јолуккан. Джон ака ого мынайып айткан: «Агару Бичик керегинде блааш-тартышпай ла куучындажып ийектер. Кандый бир суракта јаҥыс бир шӱӱлтеге келбезеес те, ачынышпай эки башка јӱре беректер». Хоскин ака эске алат: «Бир де минут ӧтпӧгӧн, ол андый тыҥ ачынып, эжикти мергедеерде, эжиктиҥ шили ӱзе чачыла берер деп санангам».

«Сен мыны барып, кара јаҥдуларга айт!» — деп, байа эр кижи кыйгырган. Джон унчукпай, бойында мынайып сананган: «А меге јаҥы ла андый улустыҥ бирӱзиле куучындаштым деп билдирди».

Бу эр кижи кату тудунганынаҥ ӧскӧ, эртезинде кӱнде бойыныҥ улузына Кудай керегинде куучынын айдып турала: «Бу калада Джонноҥ јаман тӧгӱнчи кижи болбогон, оны адып салар керек» — деп айтканын Джон эске алынган. Мыны угала, ол бир де коркыбай, оноҥ ары јарлаган. Оныҥ сӧстӧри: «Бу јарлаар иш сӱреен једимдӱ болгон. Јарлап јӱрзем, кезик улус: „Сени Кудай ийген!“ — деп айдыжып, менде ӱзе неме болзын деп болужарга туратан».

ТАҤЫНАҤ ЛА БИЛЕЛИК ӰРЕДӰ

Агару Бичиктиҥ Шиҥдеечилери улусты Агару Бичикти јакшы оҥдозын деп, «Золотой век»a деген журналда Библиялык сурактарды ла олордыҥ карууларын чыгарып туратан. А ада-энелерге балдарына болушсын деп, «Юные исследователи Библии» деген рубрика болгон. Олор бу рубриканаҥ балдарына сурактар берип туратан. Оноҥ карууларын Агару Бичиктеҥ табарга болужатан. Андагы кезик сурактар, темдектезе: «Агару Бичикте канча бичик?» деген сурак, балдарга тӧс чындыктарды оҥдоорго болушкан. Эмезе мындый сурактар, темдектезе: «Кажы ла христиан кижи истедер бе?» — бу, јииттерди јалтанбас јарчылар болорго белетеген.

Анайда ок «Углублённый курс изучения Божьего плана веков» деген рубрика чыгып туратан. Бу рубрикада «Исследование Писания» деп бичиктиҥ баштапкы томыныҥ тереҥ темаларыла колбулу сурактар јарталган. Муҥдар тоолу улус бу рубрикалардаҥ јаан туза алгандар. Је 1921 јылдыҥ јаҥар айыныҥ 21-чи кӱниниҥ «Золотой век» деген чыгармазында, бу рубрикалар база чыгарылбас деп јар болгон. Је нениҥ учун?

ЈАҤЫ БИЧИК!

«Арфа Божия» деген бичик

Кычыратан јакылтаныҥ закладкалу карточказы

Бойы алдынаҥ ӱренерге белетелген сурактарлу карточкалар

Башкарар јаҥды алган акалар чындыкла јилбиркеп турган улусты ӱзӱктебей ӱредер керек деп оҥдогылап ийгендер. Оныҥ учун 1921 јылдыҥ кӱчӱрген айында, «Арфа Божия» деген бичик чыккан. Кижи бичикти аларга јӧпсине берзе, оны бого тӧзӧлӧнгӧн бойы алдынаҥ ӱренетен библиялык курска бичип салатан. Бу курстыҥ амадузы — кычыраачыларга Кудайдыҥ ӱргӱлји јӱрӱм беретен амадузы керегинде кӧптӧдӧ билип аларга болужары. Мындый ӱредӱ канайып ӧткӱрилген?

Бичикле кожо кижиге закладкалу карточка берилген. Бу закладкада кижиге кандый бӱктерди кычырып алар керек деп кӧргӱзилген. Бир неделенеҥ кижиге почтала сурактарлу ӧскӧ карточка келип туратан. Бу карточканыҥ учында дезе, келер неделеге кычырарыла колбулу јакылта болгон.

Бу курс 12 неделениҥ курсы болгон. Кажы ла неделеде Агару Бичиктиҥ Шиҥдеечилериниҥ јербойыныҥ кружогы ӱренип турган улуска јакылталарлу јаҥы карточка аткаргылап туратан. Бу иш јажы јаанап калган ла су-кадыгынаҥ улам айылдар сайын јарлап болбой турган ака-эјелерге берилер болгон. Милвейл (Пенсильвания штат) јерде јаткан Анна Гарднер деп эје мынайып куучындаган: «Мениҥ Тейл деп инвалид эјемде бу „Арфа Божия“ деген бичиктеҥ улам Кудайга кӧп иштеер арга боло берген. Ол ӱренип турган улуска јаҥы карточкаларды аткарып туратан». Курстар божогон кийнинде, јербойыныҥ кружогыныҥ кижизи келип, ӱренип турган кижиге Агару Бичикти оноҥ јакшы оҥдоорго болужар болгон.

АЛДЫСТА ЭМДИ ДЕ КӦП ИШ

1921 јылдыҥ учында Джозеф Рутерфорд ака Агару Бичиктиҥ Шиҥдеечилериниҥ ончо кружокторына самара аткарган. Бу самарада мынайып айдылган: «Бу јылда алдындагызына кӧрӧ, Каандык керегинде сӱӱнчилӱ јар оноҥ тыҥ јарлалып, кӧп улуска болушкан». Је ака олорды токтобой, оноҥ ло ары мынайда јарлазын деп кӱӱнзеткен: «Бистиҥ алдыста эмди де кӧп иш. Оныҥ учун ӧскӧ дӧ улусты бу алкышту ишке кожулзын деп кычырыгар». Тӱӱкини кӧрзӧ, Агару Бичиктиҥ Шиҥдеечилери бу сӧстӧрди алынган. 1922 јылда сӱӱнчилӱ јарды олор јалтанбай, оноҥ ло ары эрчимдӱ јарлагандар.

Јалтанбас најылар

Агару Бичиктиҥ Шиҥдеечилериниҥ ортозында карындаштык сӱӱш болгон. Олор кӱч ӧйдӧ бой-бойына јалтанбай болужып туратан. Олордыҥ бой-бойына «кыйын-шыраныҥ ӧйине чыккан акадый болгоны» мындый учуралдаҥ кӧрӱнет (Укаа 17:17).

1921 јылда кӱӱк айдыҥ 31-чи кӱнинде, вторникте, Талса (Оклахома штат, США) деп калада јаан удурлажу башталган. Бу удурлажу кара эр кижи ак ӱй кижиге табару эткен деп буруладып, тӱрмеледип салганынаҥ улам болгон. Анайып, бир муҥнаҥ кӧп ак эр улус тоозы бир эмеш ас кара эр улуска удура чыгарда, бу удурлажу Гринвуд деп кара улустыҥ кварталына капшай кӧчӧ берген. Мынаҥ улам 1400-теҥ ажыра туралар ла магазиндер тонолып, ӧртӧлгӧн. Официальный јетирӱле болзо, бу удурлажунаҥ улам 36 кижи божогон, је чынынча, јӱстер тоолу улус божогон болор. Кийнинде бу болгон учуралдар «Талстагы калју тартыжу» деп адалган.

Агару Бичиктиҥ Шиҥдеечизи Ричард Хилл деп кара ака Гринвудта јаткан. Ол айдат: «Удурлажу башталган эҥирде бисте туштажу болгон. Туштажуныҥ кийнинде, каланыҥ тӧс јеринде, мылтыктардыҥ табыжын угуп ийгенис. Бу табыштар орой тӱнге јетире улалган. Бис анайып ла уйуктап калдыс». Эртезинде, кичӱ изӱ айдыҥ 1-кы кӱнинде, среда кӱнде, айалга там катуланган. Ричард аканыҥ айтканыла, олордыҥ айылына улус келеле, олорды каланыҥ театрына капшай барып, јажынзын деп јакарган. Ол ӱйин ле беш балазын кожо алып, ары барган. Бу театрда 3000 кире кара эр ле ӱй улус јажынган эмтир. Олорды, айалга солынбаганча, корулазын деп, ороонныҥ јаҥдары Национальный гвардияныҥ улузын тургускан.

Бу ӧйдӧ Артур Клаус деп јалтанбас ак ака мындый јӧп чыгарган. Оныҥ сӧстӧри: «Гринвудка тӱймеечилер келип, тураларды тоноп, ӧртӧп турганын угала Хилл најымды барып кӧрӧр деп санангам».

Артур Клаус ла оныла кожо Агару Бичикти «Арфа Божия» деген бичикле ӱренген 14 бала

Ричард аканыҥ айылыныҥ јанында ол мылтыкту ак эр кижини кӧрӱп ийген. Кӧрӧр болзо, бу кижи Хиллдиҥ айылдажы ла најызы болуптыр. Бу ак кижи Артур аканы тӱймеечилердиҥ бирӱзи деп бодойло: «Сен мында нени эдип јӱргеҥ?» — деп кыйгырып ийген.

Артур ака эске алат: «Мениҥ айтканым ого јарабаган болзо, ол мени адып салар эди. Је мен ого — мен, Ричард аканыҥ најызы, оныҥ айылында канча катап болгом деп, бӱдӱмјилӱ айткам». Артур аканыҥ ла Ричард аканыҥ айылдажыныҥ шылтуузынаҥ улам оныҥ туразы канайтпаган да.

Јаан удабай Артур ака Хилл аканыҥ билези кайда болгонын билип алган. Ого Барретт деп генералдыҥ јакарузы јогынаҥ бир де кара кижи театрдаҥ чыгар аргазы јок деп айткан. Артур ака эске алат: «Генералга јолыгары јеҥил ле неме эмес. Је мен ого нени эдерге турганымды айдып береримде, ол менеҥ мынайып сураган: „Сен ол билени кичееп, корулап болорыҥ ба?“ Мен ого алаҥзу јогынаҥ эйе деп айткам!»

Артур ака генералдыҥ колын салып койгон чаазынды алала, театрдӧӧн барып јат. Бу чаазынды кӧргӧн офицер алаҥ кайкап айтты: «Мыны генерал бойы салган туру не! Мынаҥ кем де, кемди де чыгарбаган. Слер баштапкы кижи болуп јадаар». Артур ака Хилл аканыҥ билезин тӱрген таап алала, олорды машиназына отургызып, айылына јетирип јат.

Артур ака Ричард Хилл аканы ла оныҥ билезин корулаарга ончоны эткен. Кӧп саба улус оныҥ јалтанбазын ла ака-эјелерге сӱӱжин кӧрӱп, тыҥ кайкаган. «Менле кожо Ричард аканыҥ туразын каруулдаган айылдаш кижи Иегованыҥ Керечилерин оноҥ тыҥ тооп баштаган. Анайда ок Кудайга учурланып салган албатыда улус ончозы тӱҥей, олор бой-бойын угы-тӧзиле ылгаштырбай јат деп кӧрӱп, кӧп улус чындыкла јилбиркеген» — деп, Артур Клаус куучындаган.

a 1937 јылда «Золотой век» деген журналдыҥ ады «Утешение» болгон, а 1946-јылдаҥ ала — «Пробудитесь!».