30 ӰРЕНЕТЕН ЈӦРМӦЛ
36 КОЖОҤ «Јӱрегиҥди чеберле»
Израильдиҥ каандарынаҥ неге ӱренедис?
«Слер чындык ла чындык эмес кижиниҥ, Кудайга иштеп турган ла иштебей турган кижиниҥ башказын ойто ло кӧрӱп ийеригер» (МАЛ. 3:18).
НЕНИ ШӰӰЖЕРИС
Иегова нениҥ учун кезик каандарды јакшы кӧргӧн, је кезигин јаман кӧргӧн деп билип аларыс. Бу биске Кудай бойыныҥ ишчилеринеҥ нени сакып турганын оҥдоп аларга болужар.
1, 2. Израильдиҥ кезик каандары керегинде Агару Бичиктеҥ нени билип аладыс?
АГАРУ БИЧИКТЕ 40-нӧҥ кӧп Израильдиҥ каандары керегинде айдылатa. Олордыҥ кезигиниҥ јаман керектери бир де јажырылбай бичилген. Керек дезе јакшы да каандар јаман керектер эдип туратан. Темдектезе, Давид каан. Ол керегинде Иегова мындый сӧстӧр айткан: «Давид ишчим чын керектер эдип, меге акту јӱрегинеҥ иштеген» (1 Каан. 14:8). Је андый да болзо, Давид ӧбӧӧндӱ ӱй кижиле конгон. Анайда ок оныҥ ӧбӧӧнин ӧлтӱрип салган (2 Сам. 11:4, 14, 15).
2 Је кезикте чындык эмес те каандар јакшы керектер эдип туратан. Олордыҥ бирӱзи Ровоам. Иегова оны «јаманды эткен» деп айткан (2 Лет. 12:14). Андый да болзо, Ровоам он уктаҥ турган каандык башкаланып, бойына каан талдап аларда, Иегованыҥ сӧзин угуп, олорло кожо јуулажып барбаган. Анайда ок ол Кудайдыҥ албатызын ӧштӱлердеҥ корулаарга, Иудеяны корулайтан иштер эткен (1 Каан. 12:21—24; 2 Лет. 11:5—12).
3. Кандый сурактыҥ каруузын билип алар керек? Бу јӧрмӧлдӧ нени шӱӱжерис?
3 Је мындый јаан учурлу сурак чыгат: Израильдиҥ каандары јакшы да, јаман да керектер эткен болордо, Иегова нениҥ учун олордыҥ кезигин чындык деп кӧргӧн, а кезигин чындык эмес деп? Бу сурактыҥ каруузы Иегова бистеҥ нени сакып турганын оҥдоп аларга болужар. Бу јӧрмӧлдӧҥ Иегова каандарды ого чындык па, јок по деп билип аларга, мындый ӱч немеге ајару эткен деп билип аларыс. Иегова олордыҥ јӱрегинде не барын, јастыразын канайып алынганын ла ару бажырышка канайып јӧмӧшкӧнин кӧргӧн.
ЈӰРЕКТЕ НЕ БАРЫ
4. Чындык ла чындык эмес каандардыҥ нези башка болгон?
4 Израильде Иеговага акту јӱрегинеҥb иштеген каандар болгон. Темдектезе, Иосафат каан керегинде мынайып бичилет: «[Ол] Иеговага акту јӱрегинеҥ иштеген» (2 Лет. 22:9). Анайда ок Иосия каан керегинде Агару Бичикте мынайып айдылат: «[Ол] Иеговага бастыра јӱрегиле... иштеп баштаган. Иосиядый каан оноҥ озо до, оныҥ кийнинде де болбогон» (2 Каан. 23:25). Је јӱрӱминиҥ учында јаман каан болуп калган Соломон керегинде нени айдарга јараар? Оныҥ «јӱреги... Иегова Кудайына бӱдӱнге чындык эмес боло берген» (1 Каан. 11:4). База бир чындык эмес Авиям каан керегинде мынайып бичилет: «Оныҥ јӱреги Иегова Кудайына бӱдӱнге чындык болбогон» (1 Каан. 15:3).
5. Иеговага акту јӱрегинеҥ иштеери дегени нени темдектейт? Јартап беригер.
5 Иеговага акту јӱректеҥ иштеери дегени нени темдектейт? Бу дезе Кудайга бажырар ла керек дейле иштеп турганын эмес, Кудайды бастыра јӱректеҥ сӱӱп, тооп, ого бастыра јӱрӱмине чындык јӱрерин темдектейт.
6. Јӱрегисти корулаарга нени эдерис? (Укаа сӧстӧр 4:23; Матфей 5:29, 30).
6 Јакшы каандардаҥ тем алып, Иегованы акту јӱректеҥ сӱӱрге нени эдерис? Бойыстыҥ јӱрегисти јаман немедеҥ корулаар керек. Темдектезе, биске канайып сооттоп амырап турганысты, кандый најылар талдап турганысты кӧрӱп турар керек. Анайда ок јӱк ле акча-јӧӧжӧ керегинде санана бербеске, ајарыҥкай болорыс. Бистиҥ Иеговага сӱӱжис уйадай бергенин кӧрӱп ийзеес, Кудайла колбуларыска јаманын јетирип турган немелердеҥ тӱрген ле айрылар керек. (Укаа сӧстӧр 4:23; Матфей 5:29, 30, ЈТ кычырыгар.)
7. Иеговага сӱӱжисти сооткодый немедеҥ нениҥ учун коруланар керек?
7 Биске јӱрегисти нениҥ учун корулаар керек? Кем-кем јӱрегисти јаман немедеҥ корулаарга, кӧгӱс керектерди кӧп эдер керек деп сананар болор. Је бу бойын бойы тӧгӱндегени. Темдектезе, слер соок кӱнде соокко тоҥып калганаар. Турагарга кирип келеле, обогревательди иштедип ийдеер. Је бу ӧйдӧ эжикти ачык артыргызып салзаар, туза болор бо? Јок эмей. Нениҥ учун дезе тышкартыныҥ соогы турадӧӧн кирер. Анайып ла Иеговала јуук колбуларлу болорго турган болзоос, кӧгӱс јанынаҥ ажанып турар керек. Је анайда ок бу телекейдиҥ јаман кӧрӱм-санаазы соок кей чилеп бистиҥ јӱрегисти соодып салбазын деп, «эжикти јабар» керек. Оноҥ башка, Кудайга сӱӱжис сооп калар (Эф. 2:2).
ЈАСТЫРАНЫ АЛЫНАРЫ
8, 9. Давид ле Езекия Иеговага удура эткен кинчектерин канайып алынган? (Кадарындагы јурукты кӧрӱгер.)
8 Ӧрӧги абзацтарда айдылганыла, Давид каан уур кинчек эткен. А судурчы Нафан оны тӱзедерде, ол кинчегин акту јӱрегинеҥ алынган. Не дезе, Иегованы коркышту тыҥ ачындырганын оҥдоп ийген (2 Сам. 12:13). Ол кату каруузына турбаска болуп, бир де тӧгӱнденбеген. Бис мыны 51-чи Сарыннаҥ кӧрӧдис (Сар. 51:3, 4, 17, ӱстиндеги сӧстӧр).
9 Езекия каан база Иеговага удура кинчек эткен. Агару Бичикте мынайда айдылган: «Оныҥ јӱреги бийиркей берген. Мыныҥ учун Кудай ого, Иудея ла Иерусалимге ачына берген» (2 Лет. 32:25). Езекия нениҥ учун бийиркей берген? Ол, байла, бойыныҥ байып калганынаҥ ла Ассирияныҥ черӱзин јуулап алганынаҥ улам кӧкӱй берген. Ол эмезе Кудай оны оорузынаҥ јазып ийди деп бийиркенген болор. Ол бу ла кылыгынаҥ улам Вавилонныҥ улузына бойыныҥ јӧӧжӧзин кӧргӱзип, мактанган болор. Бу учун оны судурчы Исайя тӱзедип ийген (2 Каан. 20:12—18). Је Езекия Давид ле чилеп бойыныҥ јастыразын алынып јат. Езекияга Иегованыҥ кӧрӱми кандый болгон? Иегова оны чындык ла «чын керектер эткен» кижи деп айткан (2 Каан. 18:3).
Давид ле Езекия Иеговага удура кинчек эткенин аайлап ийеле, јобожыдынып, јастыразын алынгандар. (8, 9 абзацтарды кӧрӱгер.)
10. Амация судурчыныҥ тӱзедӱзин алынган ба?
10 Иудеяныҥ кааны Амация Давид ле Езекия каандарга кӧрӧ чын керектер эдип јӱрген де болзо, оны «бастыра јӱрегинеҥ этпеген» (2 Лет. 25:2). Мынаҥ улам не болгон? Качан Иегова ого эдомитяндарды јеҥип аларга болужып ийерде, Амация ол албатыныҥ кудайларына бажырып баштаганc. Иегова оны тӱзедерге судурчызын аткарарда, каан оны јетире укпай, сӱрӱп ийген (2 Лет. 25:14—16).
11. 2 Коринфтегилерге 7:9, 11-ле болзо, Иегова бистиҥ кинчегисти таштазын деп нени эдер керек? (Јурукты база кӧрӱгер.)
11 Бу учуралдардаҥ бис неге ӱренедис? Кинчектеристи алынып, база анайып этпеске албаданар керек. Кезикте биске аксагалдар јӧп берзе, бис оны керекке албас болорыс. Ол ӧйдӧ аксагалдар мени јаман кӧрӱп турган ла Иегова мени сӱӱбей турган деп сананбагар. Нениҥ учун дезе Иегова јакшы да каандарды кату тӱзедип туратан (Евр. 12:6). Јастырагысты айдып берзе: 1) јӧп берип јаткан кижини угыгар, 2) солыныгар, 3) Иеговага акту јӱрегердеҥ оноҥ ло ары иштегер. Јастырабысты акту јӱрегистеҥ алынып турзаас, Иегова јаманысты таштап салар. (2 Коринфтегилерге 7:9, 11, ЈТ кычырыгар.)
Јастырагысты айдып берзе: 1) јӧп берип јаткан кижини угыгар, 2) солыныгар, 3) Иеговага акту јӱрегердеҥ оноҥ ары иштегер. (11 абзацты кӧрӱгер.)f
ЧЫН БАЖЫРУГА ЈӦМӦЖӦРИ
12. Чындык каандар незиле аҥыланган?
12 Чындык каандар Кудайга чын бажыратанынаҥ сӱреен бек тудунган. Олор албатыны да чын бажырзын деп ӱреткен. Је кезикте олор јастырып туратан. Андый да болзо, Иеговага бастыра јӱрегинеҥ чындык болгон. Анайда ок јаткан јеринде бир де чалу болбозын деп албаданып туратанd.
13. Иегованыҥ кӧрӱмиле Ахав нениҥ учун чындык каан эмес болгон?
13 А чындык эмес каандар керегинде нени айдарга јараар? Олордыҥ ӱзе ле эткен керектери јаман болгон бо? Јок. Темдектезе, Ахав деп каан Навотты оноҥ улам ӧлтӱргенин угуп ийеле, Кудайдыҥ кӧзинде бир эмеш те болзо бойын јобожыдынган (1 Каан. 21:27—29). Анайда ок бу каан кӧп калалар туткан ла Израильдиҥ ӧштӱлериле јуулажып туратан (1 Каан. 20:21, 29; 22:39). Је ол Кудайдыҥ кӧзинде коркышту јаман керектер эткен. Ахав бойыныҥ ӱйиниҥ сӧзине киреле, тӧгӱн кудайларга бажырарына јӧмӧшкӧн. Је ол мындый немеде турушканына качан да јастыразын алынбаган (1 Каан. 21:25, 26).
14. а) Иегованыҥ кӧзинде Ровоам нениҥ учун чындык эмес каан болгон? б) Чындык эмес каандар незиле тӱҥей?
14 Ровоам деп чындык эмес каан керегинде кӧрӱп ийектер. Ӧрӧги 2-чи абзацта айдылганыла, ол каан болуп башкарып турарда, ас эмес јакшы керектер эткен. Је качан оныҥ колына ӱзе неме кире берерде, ол Иегованыҥ јасактарын бӱдӱрбей барала, тӧгӱн кудайларга бажырып баштаган (2 Лет. 12:1). Оноҥ ло бери ол Иегованыҥ ла тӧгӱн кудайлардыҥ ортозында арлык-берлик болгон (1 Каан. 14:21—24). Ровоам ла Ахавтаҥ да ӧскӧ каандар Иеговага чындык эмес болгон. Израильдиҥ кӧп саба каандары андый болгон. Нениҥ учун дезе олор тӧгӱн бажыруга јӧмӧшкӧндӧр. Айдарда, Иегованыҥ кӧзинде кемизи чындык, кемизи чындык эмес олордыҥ чын бажырышка кӧрӱминеҥ камаанду болгон.
15. Иегова нениҥ учун ару бажырыш некеген?
15 Иегова каандардаҥ нениҥ учун ару бажырыш некеген? Баштапкызында, каандар Кудайга канайып бажырары јанынаҥ албатыга тем кӧргӱзер учурлу болгон. Экинчизинде, чалуларга бажырганы улусты ӧскӧ дӧ уур кинчектерге экелет. Анайып, олор бойыныҥ јууктарына јаман баштанып баштайт (Ос. 4:1, 2). Ӱчинчизинде, ончо албаты, ол тоодо оныҥ каандары, Иеговага учурлалып калган улус болгон. Оныҥ учун, олордыҥ учуралында, чалуларга бажырганы эш-нӧкӧринеҥ ӧскӧ кижиле конгонына тӱҥей болгон (Иер. 3:8, 9). А эш-нӧкӧринеҥ ӧскӧ кижиле конгон кижи бойыныҥ эш-нӧкӧрине коркышту јаан ачу јетирет. Анайып ла ок Иеговага оныҥ ишчизи ӧскӧ та кемге де эмезе та неге де бажырза, коркышту ачу болот (Јаҥ. т. 4:23, 24)e.
16. Иегованыҥ кӧрӱмиле болзо, чындык кижи чындык эмес кижинеҥ незиле башка?
16 Бис бу учуралдардаҥ неге ӱренер эдис? Озо баштап, тӧгӱн бажырыштаҥ тууралаар керек. Је анайда ок ару бажырышка акту јӱректеҥ јӧмӧжӧр керек. Судурчы Малахия Иегова кемди јакшы, кемди јаман кӧрӱп турганын јап-јарт бичип салган. Ол айткан: «Слер чындык ла чындык эмес кижиниҥ, Кудайга иштеп турган ла иштебей турган кижиниҥ башказын ойто ло кӧрӱп ийеригер» (Мал. 3:18). Оныҥ учун биске Кудайга бажырарга не де буудак болбос учурлу. Кезикте бис јастыраларыстаҥ, једикпестеристеҥ улам тыҥ кунугып, бойыстаҥ чӧкӧй бередис. Је бу ӧйдӧ биске Иеговага иштебей, токтоп каларга јарабас. Нениҥ учун дезе токтоп калзаас, Иеговага удура уур кинчек эткен болорыс.
17. Эш-нӧкӧрди нениҥ учун јазап талдаар керек?
17 Слер биле тӧзӧӧргӧ турган болзоор, Малахияныҥ сӧстӧри слерге јарагадый кижини табып аларга болужар. Темдектезе, ол кижиде јакшы кылык-јаҥдары бар. Је ару бажырышка јӧмӧшпӧй турган кижини Иегова чындык деп кӧрӧр бӧ? (2 Кор. 6:14). Андый кижиле биригип алзаар, ол слерге Иеговага оноҥ јуук болорго болужар ба? Темдектезе, Соломонныҥ ӱйлеринде јакшы кылык-јаҥдар бар болгон болор. Андый да болзо, олор Иеговага бажырбай турган улус болгон, оныҥ учун Соломонды тӧгӱн бажыруга јайа тартып ийгендер (1 Каан. 11:1, 4).
18. Ада-энелер балдарын неге ӱредер учурлу?
18 Ада-энелер, балдараардыҥ Иеговага иштеер кӱӱнин тыҥыдарга, бу јӧрмӧлдиҥ шӱӱлтелерин тузаланыгар. Иегова нениҥ учун кезик каандарды јакшы, кезигин јаман кӧргӧнин балдараарга оҥдоп аларга болужып беригер. Иегованыҥ јакарганыла болзо, каандар јӱк ле Иеговага бажырар учурлу болгон ло улусты ару бажыруга ӱредер учурлу болгон. Анайда ок олорды кӧгӱс керектерди баштапкы јерге тургузарга ӱредигер. Бойоор до бу јанынаҥ тем болугар. Балдараар слердиҥ Агару Бичикти ӱренерин, јуунныҥ туштажуларына јӱрерин, јарлаар ишке туружарын баштапкы јерге тургузып турганаарды кӧрӱп турзын (Матф. 6:33). Олор Керечилердиҥ билезинде чыдаганыла болорзынбай, Иеговала бойыныҥ колбуларын ӧскӱрер учурлу деп оҥдоп турзын. Оноҥ башка олор Иеговага бажырарын экинчи јерге јылдырып ийердеҥ айабас ол эмезе чындыктаҥ чек јӱре берер болор.
19. Иеговага кайра јанып келерге турган улуска нени эдер керек? («Иеговага кайра јаныгар!» деген рамканы база кӧрӱгер.)
19 Иеговага иштебей барган улуста кайра келетен јол јок по? Јок, бар. Олор кинчегин алынып, Кудайга кайра јанып келер аргалу. Та кемге де мынайып эдерге, бойыныҥ бийиркек кылыгын јаба базып, аксагалдардыҥ болужын аларга келижер болор (Иак. 5:14). Мыны эдерге јеҥил эмес болордоҥ айабас. Је Иеговага болуп, не албаданып ийбес?
20. Чындык каандардаҥ тем алзаас, Иегова бисти кандый кижи деп кӧрӧр?
20 Бис бу јӧрмӧлдӧҥ нени билип алдыс? Биске чындык каандардаҥ тем алар керек. Олордыҥ теминеҥ јӱрегисти корулаар керек деп ле Иеговага акту кӱӱнистеҥ чындык болор керек деп ӱренип алдыс. Анайда ок бойыстыҥ јастыраларыстаҥ ӱренип турар керек, јастыраларысты алынып турар керек ле берилген јӧпти угуп турар керек. Бого ло коштой јаҥыс чындык Кудайга, Иеговага, бажырар керек деп ундыбай јӱректер. Бу ӱзе немени эдип турзаас, Кудайдыҥ кӧзинде чындык кижи болорыс.
45 КОЖОҤ Јӱректиҥ санаалары
a Бу јӧрмӧлдӧ «Израильдиҥ каандары» деп, Кудайдыҥ албатызын башкарган ончо каандарды — Израильдиҥ он уктаҥ турган каандыгын эмезе Иудеяныҥ эки уктаҥ турган каандыгын ол эмезе бастыра 12 укты башкарган каандарды — айдат.
b ЈАРТАМАЛ. Агару Бичикте «јӱрек» деген сӧс кижиниҥ ич јанын кӧргӱзерге кӧп тузаланылат. Бого кижиниҥ кӱӱни, санаалары, амадулары ла кӧрӱми кирет.
c Ол Иегованы билбес каандардыҥ чӱм-јаҥы аайынча эткен болор. А олор јуулап алган албатылардыҥ кудайларына бажыратан.
d Темдектезе, Аса каан уур кинчектер эткен (2 Лет. 16:7, 10). Је Агару Бичикте ол Иегованыҥ кӧзинде јакшы керектер эткен деп айдылат. Озо баштап Аса судурчыга ачынган да болзо, је кийнинде, байла, јастыразын алынган. Оныҥ јакшы керектери јаман керектеринеҥ кӧп болгон. Је эҥ ле керектӱзи, Аса јӱк ле Иеговага бажырган ла бойыныҥ каандыгында чалуларга бажыратанын тазыл-тамырыла јоголторго, коркыш кӧп иш эткен (1 Каан. 15:11—13; 2 Лет. 14:2—5).
e Моисейдиҥ јасагыныҥ баштапкы эки јасагында Иегованаҥ ӧскӧ кемге де, неге де бажырбазын деп некелген (Чыг. 20:1—6). Мынаҥ Иегованыҥ бисти јӱк ле ого бажырзын деп некегени кӧрӱнет.
f ЈУРУКТА. Јиит аксагал аканыҥ аракыны ӧйинеҥ ӧткӱре кӧп ичип турганын кӧрӱп ийеле, ого јӧп берет. Ака оны угала, јастыразын алынып, тӱзединеле, Иеговага оноҥ ло ары акту јӱректеҥ иштейт.