Бастыра јӱрӱмимде ӱренип јадым

Мен 1927 јылда Чикагоноҥ ыраак эмес кичинек калада чыккам (штат Иллино́йс, США). Бис ада ла энемде бежӱ болгоныс: Дже́та, Дон, мен, Карл ла Джой. Бис ончобыс Иеговага бастыра кӱчистеҥ иштеерге кӱӱнзегенис. Джета 1943 јылда Галаад сургалдыҥ 2-чи клазын ӱренип божоткон. Дон, Карл ла Джой Бруклиндеги Бет-Элде иштеп баштаган. Донды Бет-Элдӧӧн 1944 јылда, Карлды — 1947-ти јылда, Джойды — 1951 јылда кычырган. Ада-энемниҥ ле кожо чыккандарымныҥ сӱреен јакшы теми мени Иеговага кӧптӧдӧ иштеерге кӱӱнзеткен.

БИСТИҤ БИЛЕ ЧЫНДЫКЛА КАНАЙЫП ТАНЫШКАН

Адам ла энемге Агару Бичикти кычырарга сӱреен јарап туратан. Олор бойлоры да Кудайды сӱӱген, бисти де, балдарды, Кудайды сӱӱзин деп албадангылаган. Адам Европада Баштапкы телекейлик јууда бололо, серкпелерге бӱтпей барган. Оноҥ эзен-амыр једип келерде энем ого сӱӱнип: «Карл, алдындагы ла чылап, серкпеге барак» — деерде, ол: «Мен сени јетиргизип саларым, је бойым ичиндӧӧн кирбезим» — деген. Энем: «А не?» — деп сураарда, адам ого мынайып јартаган: «Јууда мен абыстардыҥ бир ле кудай јаҥду, је башка ороондордо јадып турган солдаттарды бой-бойын ӧлтӱришсин деп алкап турганын кӧргӧм! Андый болордо, Кудай кемниҥ јанында болгон?»

Бир катап энем серкпеде болордо, бистиҥ айылдӧӧн эки Иегованыҥ Керечизи келген. Олор адамга эки томду «Свет» деп адалып турган бичик кӧргӱскен. Бу бичикте «Ачылта» деп бичик јарталган болгон. Адам јилбиркейле, бу бичикти алып алган. Энем јанып келеле, бу бичиктерди кычырып баштаган. Кийнинде, энем газетте бу бичиктиҥ болужыла Агару Бичикти ӱренерге кӱӱнзеп турган улусты кычырып турган деп јар кӧрӱп ийген. Энем барып келер деп сананган. Бичилген адресле једип барарда, эжикти јаан јашту ӱй кижи ачкан. Энем бичикти кӧргӱзип ийеле: «Бу бичикти мында ӱренип турган ба?» — деерде, бу ӱй кижи: «Эйе, мында, ӧт лӧ» — деп айткан. Келер неделеде энем бистерди, ончо балдарын, ээчидип алган болгон. Мынайып, туштажуларга бис јаантайын јӱрӱп баштаганыс.

Туштажулардыҥ бирӱзинде ӱредӱ ӧткӱрип турган ака мени Сарын 144:15-ти кычырып ийзин деп сураган. Мени бу ӱлгер сӱреен кайкаткан. Анда, Иеговага иштеп турган ончо улус ырысту деп айдылган. Меге база эки ӱлгер јараган: 1 Тимофейге 1:11, бу ӱлгерде, Иегова — «ырысту Кудай» (ЈТ) деп айдылат, а Эфестигелерге 5:1-де бисти «Кудайдаҥ тем алыгар» (ЈТ) деп кӱӱнзедет. Мен Јайаачымга нени ле этсем, оны сӱӱнип эдер учурлу ла кажы ла иштейтен арга учун ого быйанду болор керек деп оҥдоп алгам. Оноҥ ло бери мен анайып ла эдедим.

Биске эҥ ле јуук јуун 30 километр кире ыраагында, Чикагодо болгон. Је андый да болзо, бис јуундарга јаантайын јӱргенис. Анайып, мен Агару Бичикти оноҥ јакшы оҥдогом. Мындый учурал санаама кирет, бир катап Джета каруу берип јадарда, мен мынайып санангам: «Мен мыны билер эмезим бе, мен де колымды кӧдӱрип, каруу берип ийер эдим». Бу учуралдардыҥ кийнинде јуундарга белетенип, олордо туружып баштагам. Је эҥ учурлузы, мен, кожо чыккандарым ла чылап кӧгӱс јанынаҥ ӧскӧм. Анайып, 1941 јылда сууга чӧҥӱрилгем.

ИЕГОВАНАҤ КУРУЛТАЙЛАРДА ӰРЕНЕДИМ

Меге 1942 јылда Кли́влендте (штат Ога́йо) болгон курултай санаама артып калган. Бу программаны США-ныҥ 50-неҥ кӧп калаларынаҥ ака-эјелер телефон ажыра уккан. Бистиҥ биле ӧскӧ ака-эјелерле кожо курултай ӧткӱрилип јаткан јердиҥ јанында, палаткаларда јаткан. Ол ӧйдӧ Экинчи телекейлик јуу болуп турган болгон. А Иегованыҥ Кереечилерин улам ла сайын истешкилеген. Эҥирде, акалар машиналарын тургускылаганын кӧргӧм. Олор машиналарыныҥ фараларын лагерьдӧӧн јарытпас эдип тургускан. Акалар машинада кажы ла тӱн бир кижинеҥ каруулдаар деп куучындажып алган. Не-не боло берзе, келип јаткан улус кӧрбӧй барзын деп, фараларын иштедип, сигналдап баштаар болгон. Ол тушта акалар болужарга тӱрген једип келер. Мен санандым: «Иегованыҥ ишчилери ӱзе немеге белен». Карын, ол тушта јаман неме болбогон. Мен бойымды коруда деп сезип, амыр уйуктай бергем.

Канча јылдар ӧткӧн кийнинде бу ӧткӧн курултай керегинде сананып, энемниҥ андый токуналу болгонын эске аладым. Энемниҥ санааркап, коркып турганы бир де кӧрӱнбеген. Ол бӱткӱлинче Иеговага ла оныҥ организациязына бӱткен. Оныҥ сӱреен јакшы темин качан да ундыбазым.

Курултайдаҥ озо јаан удабай, энем текши пионер болуп калган. Оныҥ учун ол ӧйин толо берип иштеери јанынаҥ куучын-эрмектерди јазап угатан. Јолой кайра јанып јадала, энем айткан: «Мен пионер болуп оноҥ ары иштеер эдим, је бу ок ӧйдӧ айылысты ару тударга кӱӱнзеп јадым. Мен мыны јаҥыскан эдип болбозым». Оныҥ учун ол бисти ого болужып болорыс па деп сураарда, бис јӧпсингенис. Эртен тура ажанардаҥ озо, ол бисти кажыбысты ла бир-эки кыптаҥ јуунадып турзын деп јакарган. Оноҥ бис школго јӱре берзеес, энем айылдыҥ ичи ару ба деп кӧрӱп ийеле, оноҥ јарлаар ишке баратан. Энемниҥ керектери кӧп тӧ болгон болзо, бис бойысты јаҥыскан деп сананбай турган болгоныс. А качан обедке ажанып келзеес эмезе уроктордыҥ кийнинеҥ келзеес, энем бисти сакып, јаантайын айлында болотон. Кезикте энемле кожо школдыҥ кийнинеҥ јарлап баратаныс. Бу меге пионер кандый болор керек деп оҥдоорго болушкан.

ПИОНЕРДИҤ ИЖИН БАШТАП ЈАДЫМ

Мен пионердиҥ ижин 16 јаштуда баштагам. Ол тушта адам Иегованыҥ Керечизи болбогон. Је менде јарлаар иште керектер кандый деп сурап угатан. Бир катап эҥирде, канча ла кире албадангам, је Агару Бичикти ӱренерге кӱӱнзеп турган улус табылбады деп, адамга айткам. Адамнаҥ сурадым: «А слер менле ӱренереер бе?» Адам сананып ийеле, айтты: «Чындап та, не ӱренбес?» Мениҥ Агару Бичикле баштапкы ӱреткен кижим, адам, болды. Бу меге јаан кӱндӱ болгон!

Бис «Истина освободит вас» деген бичикле ӱренгенис. Бир канча ӧйдӧҥ мен адамныҥ болужыла Агару Бичиктиҥ шиҥдеечизи ле ӱредӱчизи болуп калгам деп оҥдоп ийгем. Бир катап эҥирде адам абзацты кычырала, айткан: «Мында не бичилгенин кӧрӱп јадым, је андагы бичилген неме чын деп сен кайдаҥ билериҥ?» Адамныҥ мындый сурагына мен белен эмес болгом, оноҥ айттым: «Эм тургуза менде керелер јок, је келер ӱредӱде каруузын айдып берерим». Мен сӧзимге тургам. Абзацтагы шӱӱлтелерди јартап турган ӱлгерлер таап алдым. Мыныҥ кийнинде шиҥдеерге ле кажы ла ӱредӱге јакшы белетенерге ӱренип алгам. Мындый эп-арга меге ле адамга кӧгӱс јанынаҥ ӧзӧргӧ болушкан. Ол билип алганын јӱрӱмде тузаланатан болгон, оноҥ 1952 јылда сууга чӧҥӱрилген.

БЕТ-ЭЛДЕ ОНОҤ АРЫ ӰРЕНИП ЈАДЫМ

Меге 17 јаш болордо, ада-энемнеҥ башка јадып баштагам. Джетаa миссионер болгон, а Дон — Бет-Элде иштеген. Олорго бу ижи јарап туратан. Олордыҥ темин кӧрӱп, Бет-Элдӧӧн ле Галаад сургалдӧӧн заявление бичигем. Оноҥ Иегованыҥ каруузын сакыгам. 1946 јылда мени Бет-Элдӧӧн кычырды.

Бет-Элде иштеп турала, менде башка-башка јакылталар болгон. Олордыҥ болужыла кӧп немеге ӱренип алгам. Бет-Элде иштегеним 75 јыл болуп калды. Бу ӧйдиҥ туркунына мен типографияда, бухгалтерияда ла снабжениениҥ отделинде иштегем. Эҥ ле тыҥ баалаганым ол — кӧгӱс ӱредӱ: эртен турагы бажырыш ла куучын-эрмектер.

Мен кӧп немеге бойымныҥ карындажымнаҥ, Карлдаҥ, ӱренип алгам. Ол 1947 јылда Бет-Элдӧӧн једип келген. Карл јакшы ӱредӱчи ле шиҥжӱчи болгон. Бир катап куучын-эрмек белетеген болгом. Оноҥ оны меге болужып берзин деп сурагам. Мен кӧп материалдар белетеп алала, олордыҥ кажызын тузаланарын билбей турум деп айткам. Ол меге айтты: «Джоэл, а сениҥ куучын-эрмегиҥниҥ темазы кандый?» Мен ол ло тушта аайлап ийдим! Меге јӱк ле келишкедий материалдарды артыргызып салар керек болгон. Бу јаан учурлу ӱредӱни качан да ундыбагам.

Сӱӱнчилӱ вефилец болорго, јарлаар ишке кӧп туружар керек. Ол тушта кӧп јилбилӱ учуралдар болор. Темдектезе, бир катап Нью-Йорктыҥ Бро́нкс деп районында бир учурал болгон. Бис акала кожо мынаҥ озо «Каруулчы шибее» ле «Пробудитесь!» деп журналдарды алган ӱй кижидӧӧн барганыс. «Бис слерге Агару Бичиктеҥ слерди сӱӱндиргедий неме кӧргӱзип ийерге турус» — деп айдарыста, ол ӱй кижи: «Агару Бичик керегинде куучындажарга келген болзоор, киригер ле» — деп айтты. Бис ого Кудайдыҥ Каандыгы ла јаҥы телекей керегинде ӱлгерлерди кӧргӱзип, јартап бергенис. Ол бисти коркыш кайкап уккан. Келер неделеде бис келеристе ол најыларын јууп алала, бисти сакыган эмтир. Кийнинде, бу ӱй кижи ӧбӧӧниле ле кожо Иегованыҥ Керечилери болуп калган.

ӰЙИМНЕҤ ӰРЕНЕДИМ

Мен кижи аларга санангам. Је меге 10 јыл сакыырга келишкен. Јарагадый кижи табып аларга меге не болушкан? Мен Иеговага мӱргӱп, кижи алган кийнинде јӱрӱмим кандый болор деп шӱӱп сананып туратам.

1953 јылда «Янки» деп стадиондо Нью-Йоркто ӧткӧн курултайдыҥ кийнинеҥ мен Мэри Аньёл деп сыйынла танышкам. Ол Джетала кожо Галаадтыҥ 2-чи клазында ӱренген болгон. Оноҥ олор экӱни миссионер ишке кожо кӧстӧп ийген. Мэри дезе меге Карибский ортолыктарда болуп турган јарлаар ишти ле канча јылдардыҥ туркунына канча кире улусла Агару Бичик ӱренгенин коркышту кӧп куучындар болгон. Мынайып куучындашканыстаҥ бистиҥ кӧгӱс амадуларыс тӱҥей деп, јарт кӧрӱне берген. Оныҥ учун бис бой-бойысты сӱӱп баштаганыс. 1955 јылда кандык айда алыжып алганыс. Мэри меге чын ла Иегованыҥ сыйы деп канча катап јарт кӧргӧм. Ол меге кӧп немеде тем болгон. Ол кандый ла јакылтаны акту кӱӱнинеҥ сӱӱнип бӱдӱрер болгон. Мэри коркышту иштеҥкей, улуска болужар кижи болгон. Кудайдыҥ Каандыгын ол јаантайын баштапкы јерге тургускан (Матф. 6:33). Бис ӱч јылдыҥ туркунына аймак кӧрӧӧчиниҥ ижин эткенис, а 1958 јылда бисти Бет-Элдӧӧн кычырган.

Мен Мэринеҥ кӧп немеге ӱренгем. Бис баштап ла алыжарыста кожо Агару Бичикти кычырарыс деп куучындажып алганыс. Кажы ла катап кычырзаас, 15 кире ӱлгердеҥ кычырарыс деп. Кажыбыс ла бир кичинек ӱзӱктеҥ кычырып ийеле, јӱрӱмисте нени тузаланарысты кожо шӱӱп сананатаныс. Мэри Галаадта ла миссионер болуп иштеп турган тушта нени билип алганын улам сайын куучындап туратан. Мынайып куучындаганынаҥ мен оныҥ шӱӱлтелерин куучын-эрмектер белетеер тушта тузаланып туратам. Анайда ок ӱйимниҥ болужыла эје-сыйындар нени керексип турганын ла олорды канайып оморкодорын оҥдоп алгам (Укаа 25:11).

Мениҥ кару ӱйим Мэри 2013 јылда божоп калган. Мен оны тыҥ јоктоп јадым. Оныҥ учун јаҥы телекейде туштажатан ӧйди тыҥ сакып јадым. Је эм тургуза ӧйдӧ мен Иегованаҥ оноҥ ло ары ӱренип, акту јӱрегимнеҥ ого иженедим (Укаа 3:5, 6). Иегова келер ӧйдӧ бойыныҥ ишчилерине нени белетеп салганын сананып турзам, јӱрегиме амыр ла јакшы боло берет. Ол тушта Улу таскаадачыбыс ла оныҥ јайаандары керегинде кӧптӧдӧ билип аларыс. Иегова мени кӧпкӧ ӱреткени учун, јалакайы учун, кӧп алкыштар бергени учун быйанымды айдарга сӧс тӧ јетпес.