3-ЧИ БАЖАЛЫК
Кудайдыҥ сӱӱп турган улузын сӱӱгер
«Ойгор улусла јӱргендер, ойгор болор» (УКАА СӦСТӦР 13:20).
1—3. а) Агару Бичикте ойгор кандый сӧстӧр бичилген? б) Биске јакшы камаанын јетирер најыларды канайып талдаар керек?
КӦӦЛӰ казан туткан кижи уймалбай артар аргазы јок. Анайып ла бис кемле-кемле јуук куучындажып турзаас, оныҥ кӧрӱмине, кылык-јаҥына билбес аразынаҥ ӱренип аладыс.
2 Бу шӱӱлте керегинде Агару Бичикте мындый ойгор сӧстӧр бичилген: «Ойгор улусла јӱргендер, ойгор болор, тенек улусла јӱргендер, тӱбекке тӱжер» (Укаа сӧстӧр 13:20). Бу ӱлгер, бир библиялык справочникте мынайып јарталат: «Кандый бир кижиле јӱрери эмезе куучындажары дегени, оны сӱӱп ле ого тартылып турарын темдектеп јат». Бис сӱӱп турган кижибиске тӱҥейлежип баштайдыс деп, слер јӧпсинер болороор. Чын ла, сӱӱп турган кижибиске тыҥ тартылып турганыстаҥ улам, ол биске тузазын эмезе каршузын јетирер эмей.
3 Биске Кудайдыҥ сӱӱжинде артарга, јакшы камаанын јетирип турган најылар талдаар керек. Канайып талдаар? Кыскарта айтса, биске Кудайдыҥ сӱӱп турган улузын сӱӱп, Оныҥ најыларыла најылажар керек. Сананып кӧрзӧӧр дӧ: Иегованыҥ најыларындый јакшы кылык-јаҥду најыларды бис таап болорыс па? Андый болзо, кандый улусты Кудай сӱӱп турган деп, кӧрӱп ийеектер. Иегованыҥ кӧрӱмиле башкарынып турзабыс, јакшы најылар табып аларга јеҥил болор.
КУДАЙ КЕМДИ СӰӰП ТУРГАН
4. Иегова најылар талдаарына нениҥ учун јаан ајару эдер аргалу ла Авраам нениҥ учун Иегованыҥ најызы деп адалган?
4 Иегова најылар талдаарына сӱреен јаан ајару эдет. Нениҥ учун дезе Ондо андый јаҥ бар. Ол Јер-телекейдиҥ Бийи, оныҥ учун Оныла најылашканы — јаан кӱндӱ. Кудай најылар эдип кандый улусты талдап јат? Ого бӱдӱп ле алаҥзу јогынаҥ иженип тургандарды талдайт. Тем эдип, бӱткениле јарлу болгон Авраамды алаактар. Ого, ада кижиге, бойыныҥ уулын тайылгага берерге сӱреен кӱч ченелте болгонa. Авраам Исаакты Кудай божогон улусты тиргизер аргалу деп бӱткенинеҥ улам тайган (Еврейлерге 11:17—19). Авраам бӱткени ле сӧсуккур болгоны учун Иегованыҥ најызы деп адаткан (Исаия 41:8; Иаковтыҥ самаразы 2:21—23).
5. Иегова чындык ла сӧсуккур улуска канайып баштанат?
5 Иегова чындык ла сӧсуккур болорын сӱреен тыҥ баалайт. Ол кандый ла уур-кӱчтерде чындык арткан улусты сӱӱп јат. (2 Самуил 22:26 кычыр.) Бу бичиктиҥ баштапкы бажалыгынаҥ, Иегованы сӱӱп турганыстаҥ улам сӧсуккур болзоос, Ол тыҥ сӱӱнет деп билип алганыс. Анайда ок, «чындык улусла,— Укаа сӧстӧрдӧ 3:32-де айдылганыла,— Ол јуук колбулар тудат». Оныҥ некелтелерин бӱдӱрип тургандарды Иегова «байканына» айылдап келзин деп кычырат. Ӧскӧртӧ айтса, Иегова бисти Ого кандый ла ӧйдӧ мӱргӱп, бажырып турзын деп кӱӱнзейт (Сарын 15:1—5).
6. Бис Иисусты сӱӱп турганысты канайып кӧргӱзерис ле Оныҥ Уулын сӱӱп тургандарды кӧрӱп, Иеговага кандый сезимдер келет?
6 Кудай Тун туулган Уулын сӱӱп тургандарды сӱӱп јат. Иисус айткан: «Мени сӱӱген кижи сӧзимди бӱдӱрер, Адам да оны сӱӱр. Бис ого келеле, оныла кожо болорыс» (Иоанн 14:23). Бис Оныҥ јакылталарын бӱдӱргенисле, ол тоодо сӱӱнчилӱ јарды јарлап, ӱренчиктер белетегенисле, Иисусты сӱӱп турганысты кӧргӱзедис (Матфей 28:19, 20; Иоанн 14:15, 21). Анайда ок, канча кире аргабыс бар Иисустыҥ куучынынаҥ ла керектеринеҥ тем алып, «Оныҥ изиле [чике, ЈТ]» барзаас, сӱӱжисти кӧргӱзедис (Петрдыҥ 1-кы самаразы 2:21). Иисусты сӱӱп турганыстаҥ улам Оныҥ изиле јӱрерге албаданзаас, Иегованыҥ јӱрегин сӱӱндиредис.
7. Нениҥ учун Иегованыҥ најыларыла најылажары ойгор болор?
7 Иегова Бойыныҥ најыларын чындык, сӧсуккур, Ого бӱдӱп турзын ла Иисусты ла Оныҥ јолдорын сӱӱп турзын деп кӱӱнзейт. Оныҥ учун кажыбыс ла бойыстаҥ мындый сурактар сураар керек: «Мениҥ најыларымда мындый кылык-јаҥдар бар ба? Олор Кудайдыҥ нормаларын бӱдӱрет пе? Мениҥ најыларым Иегованыҥ најылары ба?» Эйе болзо, ойгор болгоноорды кӧргӱзедеер. Кудайга јараар кылык-јаҥдарды тыҥыдып, Каандык керегинде сӱӱнчилӱ јарды эрчимдӱ јарлап тургандар, биске јакшы камаанын јетирер ле Кудайдыҥ табыла јӱрерге кӱӱнзедер. («Кемди јакшы најы деп айдарга јараар?» деген рамканы кӧрӱгер.)
БИБЛИЯЛЫК ТЕМДЕРДЕҤ НЕГЕ ӰРЕНЕРГЕ ЈАРААР
8. Сеге бу улустыҥ најылашканынаҥ нези јарады: а) Ноеминь ле Руфьтиҥ? б) ӱч јиит еврей уулдыҥ? в) Павел ле Тимофейдиҥ?
8 Агару Бичикте јакшы најылар талдаганынаҥ улам туза алган улустыҥ темдери ас эмес. Темдектезе, Ноеминь ле оныҥ келди Руфь керегинде, Вавилондо јадып, јуук колбуларлу болгон ӱч јиит еврей уул керегинде, анайда ок Павел ле Тимофей керегинде јетирӱлер бар (Руфь 1:16; Даниил 3:17, 18; 1 Коринфтегилерге 4:17; Филиппыдагыларга 2:20—22). База бир јакшы тем — Давид ле Ионафанныҥ најылашканы.
9, 10. Давид ле Ионафанныҥ најылажып турганы нениҥ учун бек болгон?
9 Давидтиҥ Голиафты ӧлтӱргениниҥ кийнинеҥ «Ионафанныҥ јӱреги Давидке тартылып, оны бойын чылап сӱӱп баштаган» деп Агару Бичикте айдылат (1 Самуил 18:1). Бу учуралдыҥ кийнинеҥ Ионафан ла Давид јуук најылажып баштаган. Олордыҥ јаштарыныҥ ортозы ыраак та болгон болзо, олордыҥ најылашканы Ионафанныҥ јада калганына јетире улалган (2 Самуил 1:26)b. Нениҥ учун бу эки кижиниҥ најылашканы сӱреен бек болгон?
10 Давид ле Ионафанды кӧгӱс колбулар бириктирген. Олор Кудайды сӱӱген, анайда ок Ого чындык артарга тыҥ кӱӱнзегендер. Олордыҥ кажызында ла бой-бойына јарап турган кылык-јаҥ болгон. Ионафанга јиит Давидтиҥ јалтанбас болгоны ла Кудайдыҥ адын бир де коркыбай корулаарга албаданып турганы сӱреен јараган. Давид бойынаҥ јаан јашту болгон Ионафанга, Иегова Кудайдыҥ башкарар јаҥына чындык болгон ло Давидтиҥ керексиништерин бойындыйынаҥ бийик тургускан кижиге, тоомјылу баштанган деп, алаҥзу јогынаҥ айдарга јараар. Темдектезе, кӱч айалга боло берерде, Давид Саулдыҥ, Ионафанныҥ адазыныҥ, калјуурганынаҥ коруланарга, чӧл јердӧӧн качып барганыныҥ кийнинеҥ не болгонын кӧрӱп ийеектер. Давидтиҥ бӱдерин тыҥыдарга барганынаҥ, Ионафанныҥ сӱреен чындык болгоны кӧрӱнет (1 Самуил 23:16). Давидке Ионафан најызы кӱӱнин кӧдӱрерге ле болуш јетирерге келерде, ондо кандый сезимдер болгон болор деп сананып ийзеҥc.
11. Сен Ионафан ла Давидтиҥ теминеҥ неге ӱренедиҥ?
11 Бис Ионафан ла Давидтиҥ теминеҥ неге ӱренедис? Најылардыҥ кӧгӱс байлыгы тӱҥей болор керек. Темдектезе, бис бой-бойыска санааларысты, сезимдеристи, јӱрӱмисте болгон учуралдарысты куучындап турзаас, кӱӱн-санаабыс кӧдӱрилип, најылыгыс тыҥыйт. Анайып, бистиҥ бӱдӱмјибисти ле Кудайга чындык артарга турганысты јарадып, бис ле чилеп ак-чек јӱрӱп турган улусла најылажып турзаас, кӧрӱмдерис тӱҥей болуп калат. (Римдегилерге 1:11, 12 кычыр.) Мындый ич-кӧгӱзи байлык најыларды ака-эјелердиҥ ортозынаҥ таап аларга јараар. Је јуунныҥ туштажуларына јӱрӱп турган улустыҥ кажызы ла јакшы најы болор бо? Јок, кезикте андый болбой јат.
НАЈЫЛАРДЫ КАНАЙЫП ТАЛДААР
12, 13. а) Нениҥ учун најыларды христиандардыҥ да ортозынаҥ талдаар керек? б) Баштапкы чактыҥ христиан јуундарында кандый айалга болгон ло мынаҥ улам Павел олорго кандый сӧстӧр айткан?
12 Бистиҥ ич-кӧгӱзис бек болзын деп кӱӱнзеп турган болзобыс, јуунныҥ да ичинде кемле куучындажып најылажатанын талдаар керек. Мында кайкаар неме јок. Нениҥ учун дезе канайып агаштыҥ кезик јиилеги узак быжат, анайып ла кезик христиандардыҥ ич-кӧгӱзи араайынаҥ тыҥыйт. Айдарда, кажы ла јуунда христиан ака-эјелердиҥ ич-кӧгӱс ӧзӱми башка болот (Еврейлерге 5:12—6:3). Је андый да болзо, јаҥы ӱренип турган ла ич-кӧгӱзи тыҥыбаган улуска болужарга турган болзобыс, олорго чыдамкай болуп, сӱӱжисти кӧргӱзерис (Римдегилерге 14:1; 15:1).
13 Кезикте јуунда кемле куучындажарында ајарыҥкай болор керек. Темдектезе: кем де саҥ башка керектер эдет, кем де катуланып, комудап баштаган болор. Мындый ла айалга баштапкы чактыҥ христиан јуундарында база болгон. Је ол ӧйдӧ ака-эјелердиҥ кӧп сабазы Кудайга чындык та арткан болзо, је кезиги тӱҥей ле јаман керектер эткен. Оныҥ учун элчи Павел Коринфтеги јуунныҥ улузына, кандый бир христиан ӱредӱлерле јӱрбей тургандарла куучындажарында ајарыҥкай болзын деп јакару берген. Христиандардыҥ да ортозында Кудайга јарабас керектер эдип турган улус болордоҥ айабас деп, Павел Тимофейге айткан. «Аспагар! Јаман колбулар кижиниҥ јакшы кылык-јаҥын ӱреп јат» (1 Коринфтегилерге 15:12, 33). Христиандардыҥ да ортозында Кудайга јарабас керектер эдер улус болордоҥ айабас деп, Павел Тимофейге айткан. Андый улустаҥ тууралап, олорло јуук најылашпазын деп јӧп берген. (2 Тимофейге 2:20—22 кычыр.)
14. Элчи Павелдиҥ сӧстӧринде айдылган принципти бис канайып тузаланар аргалу?
14 Павелдиҥ сӧстӧринде айдылган принципти бис канайып тузаланарыс? Јуунда да, јуунныҥ тыштында да болзобыс, јаман салтарын јетиргедий улусла јуук куучындашпас керек (2 Фессалоникадагыларга 3:6, 7, 14). Бис бойыстыҥ кӧгӱзисти корулаар учурлу. Бистиҥ кылык-јаҥыс ла кӧрӱм-санаабыс јуук најыларыстый ок болуп калат деп ундыбагар: кӧӧлӱ казан тутсагар, колыгар ару артпас эмей, анайып ла јаман салтарын јетирип турган улусла најылашканы тузалу болор деп, сананбас керек (1 Коринфтегилерге 5:6).
Бис јакшы најыларды јуунныҥ улузынаҥ таап аларыс
15. Јууннаҥ ич-кӧгӱзи бек најыларды таап аларга, нени эдер керек?
15 Јакшы најыларды јуунныҥ улузынаҥ таап алатан кӧп аргалар бар (Сарын 133:1). Ич-кӧгӱзи бек најыларды јууннаҥ канайып табар? Слер Кудайга јараар кылык-јаҥды тыҥыдып турзаар, слерге кӧрӱми андый ла ок ака-эјелер тартылар. Анайда ок кӧп улусла куучындажарга ла јаҥы најылар табарга, слерге кандый бир алтамдар эдер керек болор. («Бис јакшы најыларды канайып таап алганыс» деген рамканы кӧрӱгер.) Кандый бир кылык-јаҥга ӱренип аларга турзагар, тем алгадый улусла најылажыгар. «Јӱректеригерди ачыгар» деген библиялык јӧп аайынча, најыларды кандый ла укту, культуралу улустаҥ бедирегер (2 Коринфтегилерге 6:13; Петрдыҥ 1-кы самаразы 2:17 кычыр). Најылараар башка-башка јашту болзын. Ионафан Давидтеҥ канча киреге јаан болгон деп ундыбагар. Јаан јаштуларла најылашканы тузалу болот, нениҥ учун дезе олордыҥ ойгоры да, ченемели де јаан.
УУР-КӰЧТЕР БОЛУП ТУРЗА
16, 17. Бисти кем-кем ачындырып ийзе, бис јуунды нениҥ учун артыргыспас учурлу?
16 Јуунда улустыҥ кылык-јаҥы, чыдап ӧскӧн айалгазы башка болгонынаҥ улам кезикте кӱчтер болордоҥ айабас. Темдектезе, јуунныҥ улузы ачынчылу сӧстӧр айдар болор (Укаа сӧстӧр 12:18). Анайда ок кӱчтер оҥдошпостордоҥ, улустыҥ башка-башка кылык-јаҥынаҥ ла кӧрӱм-шӱӱлтезинеҥ улам болот. Мындый кӱчтердеҥ улам бӱдӱрилип, јуунды артыргызарыс па? Јок, Иегованы ла Оныҥ сӱӱп турган улузын акту јӱректеҥ сӱӱп турзабыс, артыргыспазыс.
17 Иегова — јӱрӱм берип турган Јайаачыбыс, оныҥ учун бис Оны сӱӱп, Ого чындык болор учурлу (Ачылта 4:11). Анайда ок, Кудайдыҥ тузаланып турган јуунын бис тооп јӱрер учурлу (Еврейлерге 13:17). Јуунныҥ улузынаҥ бисти кем-кем ачындырып ийзе, јуунды артыргыспазыс. Бисти Иегова ачындырган эмес. Јуунды не артыргызар? Иегованы сӱӱп турзаас, Оныҥ Бойынаҥ ла Оныҥ албатызынаҥ качан да туура барбазыс! (Сарын 119:165 кычыр.)
18. а) Јуунда амыр болзын деп бис нени эдерис? б) Тӧзӧлгӧ бар болзо, кижиниҥ јаманын таштазаас, бис кандый алкыштар аларыс?
18 Ака-эјелерди сӱӱп турганыс јуунныҥ амырына јӧмӧжӧргӧ кӱӱнзедет. Иегова сӱӱген улузынаҥ толо кеминде болорын сакыбай јат. Бис андый ла болор учурлу. Ака-эјелерди сӱӱп турганыстаҥ улам, олордыҥ јаан эмес јастыраларын ајаруга албай, толо кеминде эмезисти ле ончобыс јастырып турганысты ундыбай јадыс (Укаа сӧстӧр 17:9; Петрдыҥ 1-кы самаразы 4:8). Анайда ок бой-бойыстыҥ јаманысты акту кӱӱнистеҥ таштап јадыс (Колоссыдагыларга 3:13). Је кезикте бу јӧпти бӱдӱрерге јеҥил эмес. Јаман сезимдериске алдыртып ийеле, бисти ачындырган кижини калјуурганысла кату каруузына тургузарыс деп сананып, кижиниҥ јастыразын таштабай барадыс. Кижиниҥ јаманын таштабай турзаас, бойыска ла јаман эдедис. Је тӧзӧлгӧ бар болзо, јаманын таштап турзаас, кӧп алкыштар аладыс (Лука 17:3, 4). Бу биске токунал берет, анайда ок јуунныҥ амырын ла эҥ керектӱзин — Иеговала јуук колбуларысты кичеейт (Матфей 6:14, 15; Римдегилерге 14:19).
КАНДЫЙ АЙАЛГАДА КУУЧЫНДАШПАС КЕРЕК
19. Кандый айалгада кижиле чек куучындашпас керек?
19 Христиан кижи Кудайдыҥ јасагын бузып, јастыразын алынбай турза, эмезе тӧгӱн ӱредӱлер таркадып, јана баскан болзо, эмезе јууннаҥ бойыныҥ кӱӱниле чыгып калза, Иегованыҥ Керечили болбой барат. Бис андый улусла куучындашпас учурлу. Агару Бичикте мындый улусла чек куучындашпазын деп јарт айдылган (1 Коринфтегилерге 5:11—13, ЈТ кычыр; Иоанныҥ 2-чи самаразы 9—11)d. Анчада ла јууннаҥ чыгардырган кижи бистиҥ тӧрӧӧнис эмезе најыбыс болзо, чек куучындашпаска кӱч болот. Мындый айалгада, Иеговага ла Оныҥ јасактарына чындык артарыс деп бек шӱӱп алганысты кӧргӱзип болорыс па? Иегова чындык артарын ла сӧсуккур болорын сӱреен тыҥ баалап јат деп ундыба.
20, 21. а) Јууннаҥ чыгарары — ол Иегованыҥ сӱӱжи деп, нениҥ учун айдарга јараар? б) Најылар талдаарында нениҥ учун ойгор болор керек?
20 Јууннаҥ чыгарары Иегованыҥ сӱӱжин кӧргӱзет. Канайып? Кинчегин алынбай турган кижини јууннаҥ чыгарганы Иегованыҥ агару адына ла нормаларына сӱӱшти кӧргӱзет (Петрдыҥ 1-кы самаразы 1:15, 16). Анайып, јуун ару артат ла биле тура кинчек эдип тургандардыҥ кинчеги јуунныҥ чындык улузын быјарсытпай јат. Оныҥ учун Иегованыҥ чындык ишчилери бу калју телекейде јуун эҥ ле амыр јер деп оҥдоп, Кудайга оноҥ ло ары сӱӱнчилӱ иштеер аргалу (1 Коринфтегилерге 5:7; Еврейлерге 12:15, 16). Анайда ок јууннаҥ чыгарары кинчек эткен кижиге Иегованыҥ сӱӱжин кӧргӱзет. Мынаҥ улам кинчек эткен кижи бойыныҥ бурузын оҥдоп, керектӱ алтамдар эдип, Иеговага кайра келердеҥ айабас (Еврейлерге 12:11).
21 Јуук најыларыс биске тузазын эмезе каршузын јетирет деп ундыбас керек. Оныҥ учун најылар талдаарында ойгор болор керек. Иегованыҥ најыларыла најылажып, Оныҥ сӱӱп турган улузын сӱӱп турзаас, эҥ јакшы најыларлу болорыс. Мындый најылардаҥ јакшыга ӱренип алганыс, Иегованыҥ табы аайынча јӱрерге болужар.
a Иегова бу јакаруны Авраамга берип, Бойыныҥ Тун туулган Уулын тайылгага берер деп сӱрлеп кӧргӱскен (Иоанн 3:16). Је Ол айалгага кирижип, тайылгага Исаактыҥ ордына кучаны берген (Башталганы 22:1, 2, 9—13).
b Давид Голиафты ӧлтӱрген тушта «јиит» болгон, Ионафан божоордо ого 30 јаш кире болгон (1 Самуил 17:33; 31:2; 2 Самуил 5:4). Ионафан 60 јаш киреде божогон, айдарда, ол Давидтеҥ 30 јашка јаан болгон.
c 1 Самуил 23:17-де бичилген сӧстӧрдӧҥ Давидтиҥ кӱӱнин кӧдӱрерге, Ионафанныҥ болушканы кӧрӱнет: 1) ол Давидти коркыбазын деп кӱӱнзеткен; 2) Саулдыҥ амадузы бӱтпес деп бӱдӱмјилеген; 3) Давид, Кудайдыҥ айтканыла, каан болор деп эске алындырган; 4) Давидти качан да таштабазым деп чертенген; 5) олордыҥ јуук најылажып турганын Саул да билер деп айткан.
d Јууннаҥ чыгарылгандарга эмезе јууннаҥ бойыныҥ кӱӱниле чыккандарга канайып баштанатаны керегинде јетирӱни Кожултаныҥ «Јууннаҥ чыгарылган кижиге канайып баштанар керек» деген јӧрмӧлинеҥ кӧрӱгер.