Агару Бичик Рождество керегинде нени айдат?

Агару Бичик нени айдат?

Агару Бичикте Иисустыҥ чыккан кӱни де керегинде, оныҥ чыккан кӱнин байрамдаары да керегинде не де айдылбай јат. Макклинтоктыҥ ла Стронгтыҥ энциклопедиязында мынайып айдылат: «Рождество Кудайдыҥ тургускан байрамы эмес. Бу байрам керегинде Јаҥы Кереесте не де бичилбеген».

Рождествоныҥ кайдаҥ келгенин шиҥдеп кӧрзӧ, бу байрам язычниктердиҥ байрамдарыла колбулу. Агару Бичикле болзо, бистиҥ бажырганыс Кудайдыҥ айтканына келишпей турза, оны ачындырып јадыс (Чыгыш 32:5—7).

Рождествоныҥ чӱм-јаҥдары кайдаҥ келген?

1. Иисустыҥ чыккан кӱнин байрамдаары. «Уорлд бук» деген энциклопедияда мынайып айдылат: «Баштапкы христиандар Оныҥ [Иисустыҥ] чыккан кӱнин байрамдабаган, нениҥ учун дезе олор кандый бир кижиниҥ чыккан кӱнин байрамдаарын язычниктердиҥ чӱм-јаҥы деп сананган» (The World Book Encyclopedia).

2. Јаҥар айдыҥ 25-чи кӱни (эмезе чаган айдыҥ 7-чи кӱни). Иисус бу кӱнде чыккан деп, кандый да кере јок. Серкпелер бу кӱнди, кышкы кӱн туруштыҥ (солнцестояние) ӧйинде ӧткӱрген язычниктердиҥ байрамдарыныҥ кӱндерине келижип турганы учун талдап алган болор.

3. Сыйлар эдери, курсак-тамак белетеп, айылга улус кычырып байрамдаары. «Американский энциклопедияда» мынайып айдылат: «Сатурналии — римляндардыҥ байрамы. Бу байрам јаҥар айдыҥ ортозында ӧткӱрилетен. Рождествоныҥ сӱӱнчилӱ кӧп чӱм-јаҥдары бу байрамнаҥ келген. Темдектезе, јаан јыргал ӧткӱрери, сыйлар эдери ле свечалар кӱйдӱрери» (The Encyclopedia Americana). Сатурналии деген байрам керегинде «Повседневная жизнь Древнего Рима через призму наслаждений» деген бичикте мындый сӧстӧр бар: «Бу ӧйдӧ јуулажарга да, иштенерге де, ӱренерге де јарабас болгон. Айылдардаҥ улустыҥ кожоҥдошконы угулатан. Улус кайда ла бијелеер болгон. Анайда ок аракыдаш, аайы-бажы јок јыргаш — нени ле эдерге јараар».

4. Рождествоныҥ отторы. «Энциклопедия религии» деген бичикле болзо, Европаныҥ улузы, кышкы кӱн турушты байрамдаарга ла кӧскӧ кӧрӱнбей турган калју тындардаҥ коруланарга, бойлорыныҥ тураларын «јажыл ӧҥин качан да јылыйтпайтан агаштардыҥ сабактарыла јарандырып, фонариктер илип туратан» (The Encyclopedia of Religion).

5. Омела, остролист. Кӱнбадышта јаткан улус бу ӧзӱмдерди Рождествоны јарандырарга тузаланган. «Американский энциклопедияда» айдылат: «Друидтер омела деп ӧзӱмди кӧскӧ кӧрӱнбес ийделӱ деп бӱткилеген. А јажыл ӧҥин качан да јылыйтпайтан остролист деген ӧзӱмди кӱнниҥ јаҥырганыныҥ сӱр темдеги деп айдатан».

6. Рождествоныҥ елказы. «Британский энциклопедияда»: «Язычниктердиҥ агаштарга бажырып турганы Европаныҥ улузында таркадылып калган чӱм-јаҥ болгон. Бу чӱм-јаҥ улусты крестке тӱжӱргениниҥ кийнинде де артып калган» — деп айдылат. Бӱгӱнги кӱнде, «кышкы байрамдардыҥ ӧйинде тураныҥ јанында эмезе ичинде Рождествоныҥ агажын тургузар чӱм-јаҥ эмдиге ле јетире бар» (Encyclopædia Britannica).