1 Ti lonco ülmen David rume füchai. Tunte* tacun-ngeafui rume eñumhuelai. 2 Fei tañi pu cüdaufe feipifingün ta David: “Quintulelafiyiñ taiñ ñidol, ti lonco ülmen, quiñe üllcha domo,* fei tañi cuidangeal ca quellungeal. Fei cuduai tañi ñidol ñi lipang mu, femngechi eñumafi tati lonco ülmen”. 3 Feimu eluhuingün ñi quintual quiñe cüme adngechi üllcha domo com Israel mapu mu. Fei pefingün ta Abisag, ti Sunem domo ca cüpalelfingün tati lonco ülmen. 4 Ti üllcha rume cüme adngefui. Cuidafi ca quellufi tati lonco ülmen, huelu ti lonco ülmen cudumlafi.

5 Rupalu tüfa, Adonías, Haguit ñi püñeñ, quisutu püramyehui. Feipiquefui: “¡Iñche lonco ülmen-ngean!”. Deumafali quiñe carretela,* quintui püracahuellcülelu ca 50 huentru ñi hune lefcüleal tañi adquiñ mu. 6 Tañi chau turpu norümquelafeyu* ca feipiquelafui: “¿Chumngelu* femngechi femimi?”. Deu choyüngelu Absalón, Adonías choyüngei ca rume cüme adngei. 7 Adonías nütramcafi ta Joab, Zeruyá ñi püñeñ ca tati sacerdote Abiatar. Tüfa engu feipingu ñi quelluafiel ca füreneafiel ta Adonías. 8 Huelu ti sacerdote Sadoc, Benaya, tüfa Jehoiadá ñi fotüm, Natán, tüfa Chau Ngünechen ñi huerquen, Simeí, Reí ca David ñi pu nehuen-ngechi hueichafe* quellulafingun ta Adonías.

9 Rupalu ta antü, Adonías chalintucui motrinque culliñ, ufisa ca toro inaltu Zohélet pingechi cura, püllelei En-Roguel rünganco mu.* Mangelfi com tañi pu peñi, ti lonco ülmen ñi pu fotüm, cafei com pu Judá huentru, ti lonco ülmen ñi pu cüdaufe. 10 Huelu mangel-lafi ta Natán, Chau Dios ñi huerquen, Benaya, pu nehuen-ngechi hueichafe ca tañi peñi Salomón no rume. 11 Fei Natán feipifi ta Bat-Seba, Salomón ñi ñuque: “¿Quimlaimi am? Adonías, Haguit ñi püñeñ, lonco ülmen-ngetui. Ca taiñ ñidol David quimlai rume. 12 Feimu füreneen, cüpange, ngülamtuayu, fei montulaimi tami mongen ca tami püñeñ Salomón ñi mongen. 13 Pemeafimi ti lonco ülmen David ca feipiafimi: ‘Tañi ñidol, lonco ülmen, ¿acordalaimi* tami feipin? Eimi feipicünuen* “Lali iñche, tami püñeñ Salomón lonco ülmen-ngetuai ca anüai tañi ülmen huancu mu”. Feimu, ¿chumngelu* Adonías lonco ülmen-ngetui?’. 14 Petu nütramcamequefilmi ti lonco ülmen, iñche puhuan. Fei hula conpuan ca feipian ñi rüfngen tami feipin”.

15 Fei Bat-Seba pemefi ti lonco ülmen quisu tañi pieza mu. Ti lonco ülmen rume füchai, feimu Abisag, ti Sunem domo cuidanieyu. 16 Fei Bat-Seba lucutunagi ca pochongnagi* ti lonco ülmen ñi adquiñ mu. Ti lonco ülmen ramtueyu: “¿Chem duamimi?”. 17 Fei feipi: “Ñidol, tami Chau Ngünechen Jehová ñi üi mu eimi feipicünuen ‘Lali iñche, tami püñeñ Salomón lonco ülmen-ngetuai ca anüai tañi ülmen huancu mu’. 18 Huelu Adonías lonco ülmen-ngetui. Tañi ñidol, lonco ülmen, eimi quimlaimi rume. 19 Chalintucui fentren toro, motrinque culliñ ca ufisa. Cafei mangelfi com ti lonco ülmen ñi pu fotüm, ti sacerdote Abiatar ca Joab, ti loncolechi hueichafe. Huelu mangel-lafi tami cüdaufe Salomón. 20 Tañi ñidol, lonco ülmen, feula com pu Israel che llihuatulei* ta eimi mu, fei tami feipiafiel engün inei anüai ti ülmen huancu mu deu lale tañi ñidol, ti lonco ülmen. 21 Tañi ñidol chem feipinolmi rume, lale müten ti lonco ülmen tañi cuifique che reque, tañi püñeñ Salomón ca iñche caiñe reque troquingeayu”.

22 Ti domo petu nütramcafilu tati lonco ülmen, acui Natán, Chau Ngünechen ñi huerquen. 23 Feica müten feipilelngei ti lonco ülmen: “¡Fau mülepai Natán, Chau Ngünechen ñi huerquen!”. Quisu conpui cheu ñi mülen ti lonco ülmen, pochongnagi tañi adquiñ mu ca tañi ange puhuli mapu mu. 24 Fei Natán feipifi: “Ñidol, lonco ülmen, ¿feipipeimi mai ‘Lali iñche, Adonías lonco ülmen-ngetuai ca anüai tañi ülmen huancu mu’? 25 Fachantü Adonías nagi ñi chalintucual fentren toro, motrinque culliñ ca ufisa. Mangelfi com ti lonco ülmen ñi pu fotüm, pu loncolechi hueichafe ca ti sacerdote Abiatar. Tiye mu com müleingün, imequeingün ca putumequeingün* Adonías engu. Amulei ñi feipimequen: ‘¡Fürenengepe ti lonco ülmen Adonías!’. 26 Huelu mangel-laeneu iñche, eimi tami cüdaufe. Mangel-lafi ti sacerdote Sadoc, cafei Benaya, Jehoiadá ñi fotüm, ca tami cüdaufe Salomón no rume. 27 Tañi ñidol, lonco ülmen, ¿eimi huercüimi femngechi femal? Huelu, ¿chemu feipilaen iñche, eimi tami cüdaufe, inei ñi anüpual ti ülmen huancu mu deu lalmi eimi?”.

28 Ti lonco ülmen David feipi: “Mütrümfimün* ta Bat-Seba”. Feica müten conpui ti domo ca huitracünuhui ti lonco ülmen ñi adquiñ mu. 29 Fei hula ti lonco ülmen feipicünui: “Com cutrancahun mu montuleneu Chau Ngünechen, feimu tati mongelechi Chau Jehová ñi üi mu rüf feipicünuan: 30 fachantü müten feman tañi feipicünuel Chau Jehová ñi üi mu, pu Israel che ñi Chau Ngünechen. Iñche feipin ‘¡Lali iñche, tami püñeñ Salomón lonco ülmen-ngetuai ca anüai tañi ülmen huancu mu, cheu ñi anüquefel iñche!’”. 31 Feimu Bat-Seba puhuli ñi ange mapu mu, pochongnagi ti lonco ülmen ñi adquiñ mu ca feipi: “¡Tañi ñidol, ti lonco ülmen David rumel mongelepe!”.

32 Feimeu müten ti lonco ülmen David feipi: “Mütrümfimün ti sacerdote Sadoc, cafei Natán, Chau Ngünechen ñi huerquen ca Benaya, tüfa Jehoiadá ñi fotüm”. Tüfa engün conpuingün cheu ñi mülen ti lonco ülmen. 33 Ti lonco ülmen feipifi engün: “Yefimün tañi pu cüdaufe tamün compañaeteu. Feipiafimün tañi fotüm Salomón ñi püracahuellual tañi mula. Nagaimün tañi fotüm engu Guihon huitrunco püle. 34 Üyeu ti sacerdote Sadoc ca Natán, Chau Ngünechen ñi huerquen, üituafingu* ñi lonco ülmen-ngeal Israel mu. Fei hula dungulafimün ti cullcull ca feipiaimün: ‘¡Fürenengepe ti lonco ülmen Salomón!’. 35 Huiñotulmün, inanieafimün. Quisu cüpayai ca anünagai tañi ülmen huancu mu. Fei lonco ülmen-ngeai, iñche femhuelayan. Ca üituafiñ ñi loncoleal Israel ca Judá mu”. 36 Feica müten Benaya, Jehoiadá ñi fotüm, feipifi ti lonco ülmen: “¡Felepe mai! Femtripape Chau Jehová ñi duam mu, tañi ñidol ti lonco ülmen ñi Chau Ngünechen. 37 Chau Jehová quellupe ta Salomón chumngechi quellufi tañi ñidol, ti lonco ülmen. Nehuen-ngei tañi ñidol, ti lonco ülmen David, huelu Chau Ngünechen doi elupe nehuen ta Salomón”.

38 Fei hula ti sacerdote Sadoc, Chau Ngünechen ñi huerquen Natán pingelu, Benaya, tüfa Jehoiadá ñi fotüm, pu keretita che ca pu peletita che nagingün ca feipifingün ta Salomón ñi püracahuellual ti lonco ülmen David ñi mula. Fei yefingün Guihon huitrunco mu. 39 Tolto ruca mu* ti sacerdote Sadoc entui ti müta nielu aceite, fei üitufi Salomón. Dungulngei ti cullcull ca com pu che eluhui ñi huiraral: “¡Fürenengepe ti lonco ülmen Salomón!”. 40 Rupalu tüfa, com pu che inaeyu ca dungulingün ti flauta fente tañi ayühun. Nüyüi* ti mapu fente tañi huaqueñcülen engün.

41 Deu icünulu Adonías ca com tañi pu mangel, allcüingün ñi huaqueñcülen pu che. Fei Joab allcülu ñi dungun ti cullcull, feipi: “¿Chumngelu* huaqueñi pu che huaria mu?”. 42 Petu dungumequelu, acui Jonatán, tüfa ti sacerdote Abiatar ñi fotüm. Fei Adonías feipieyu: “Conpange, eimi cüme huentrungeimi tati.* Rüfcünu, cümeque dungu cüpalimi”. 43 Huelu Jonatán feipifi ta Adonías: “¡Femlai tati! Taiñ ñidol, ti lonco ülmen David lonco ülmencünufi ta Salomón. 44 Ti lonco ülmen huercüfi ti sacerdote Sadoc ñi compañafiel ta Salomón, cafei Chau Ngünechen ñi huerquen Natán, Benaya, tüfa Jehoiadá ñi fotüm, pu keretita che ca pu peletita che. Fei engün feipifingün ñi püracahuellual ti lonco ülmen ñi mula. 45 Fei Guihon huitrunco püle ti sacerdote Sadoc ca Natán, Chau Ngünechen ñi huerquen, üitufingu tañi lonco ülmen-ngeal. Fei hula ayühun mu püraingün tiye mu. Huaqueñcülei pu che huaria mu. Tüfachi dungun allcümequeimün. 46 Cafei Salomón anüi ti ülmen huancu mu ñi lonco ülmencüleal. 47 Ca quiñe dungu: pu cüdahuelquefilu ti lonco ülmen saquimefingün taiñ ñidol, ti lonco ülmen David. Feipifingün: ‘¡Tami Chau Ngünechen fempe Salomón ñi üi tañi doi quimngeal eimi tami üi mu. Cafei doi elupe nehuen ta eimi mu!’. Fei hula tañi ngütantu mu* ti lonco ülmen pochongnagi Chau Dios ñi adquiñ mu. 48 Ti lonco ülmen ca feipi: ‘¡Püramyengepe Chau Jehová, Israel ñi Chau Ngünechen. Fachantü elufi tañi fotüm ñi anüal tañi ülmen huancu mu ca elueneu ñi pefiel quisu tañi nge mu!’”.

49 Com Adonías ñi pu mangel rume llicaingün. Huitrapüraingün, hudaingün, fei amutuingün. 50 Adonías ca llicafi ta Salomón. Huitrapürai, amui cheu ñi mülen ti altar,* fei nühui ti altar ñi müta meu. 51 Salomón feipingei: “Adonías llicafi ti lonco ülmen Salomón. Nühui ti altar ñi müta meu ca feipi: ‘Ti lonco ülmen Salomón hune feipicünuechimu ñi langümnoaeteu fütra cuchillo mu, fei tañi cüdaufengen iñche’”. 52 Allcülu tüfa, Salomón feipi: “Quisu yamfal chengele,* femngelayai chem huesa dungu no rume.* Huelu huesa dungu femle, mülei tañi layal”. 53 Fei Salomón huercüi ñi nacümngeal* ta Adonías ti altar mu. Fei hula Adonías amui ca pochongnagi ti lonco ülmen Salomón ñi adquiñ mu, fei Salomón feipieyu: “Amutunge tami ruca mu”.

2 David epe puulu tañi layal, feipifi tañi fotüm Salomón tüfachi huercün dungu: 2 “Iñche epeque lan, feimu yafüluucülenge ca nehuen piuquecünuunge. 3 Inayafimi tami Chau Ngünechen Jehová ñi feipin, miyahuaimi tañi rüpü mu, allcütuaimi tañi dulliel, tañi huercün dungu, tañi ley ca tañi ngülam chumngechi huiriconcülei Moisés ñi ley dungu. Femngechi cüme tripayai* com tami femün ca cheu rume amulmi. 4 Chau Jehová huechunenturpuai tañi feipicünueteu: ‘Tami pu fotüm cüme ngüneduamle chumngechi tañi mongelen, com tañi piuque ca com tañi nehuen mu rüf miyaule engün iñche tañi rüpü mu, rumel müleai quiñe huentru tami familia mu anülelu Israel ñi ülmen huancu mu’.

5 Ca cüme quimnieimi chem tañi femeteu Joab, Zeruyá ñi püñeñ, ca ñi femfiel epu loncolechi hueichafe* Israel mu: Abner, Ner ñi fotüm, ca Amasá, Jéter ñi fotüm. Langümfi engu mülenolu rume hueichan. Mollfüñ mu podümüñmafi tañi trarihue ca tañi namun ocota.* 6 Feula eimi mülei tami quimchengeal, elulayafimi feichi huentru ñi layal tañi füchan mu.

7 Huelu piuqueyeafimi* Barzilái ñi pu fotüm, ti Galaad che. Quisu engün compañnieneu lefmaulu iñche tami peñi Absalón mu, feimu mülei ñi iyal tami mesa meu.

8 Eimi mu mülei Simeí, Guerá ñi fotüm, ti Benjamín che Bahurim huaria mu tuhui. Feichi huentru malisiaeneu quiñe huesa malisian dungu mu, feichi antü amulu iñche Mahanaim huaria mu. Huelu naglu tañi trafyemeaeteu Jordán leufü püle, Chau Jehová ñi üi mu, feipicünufiñ:* ‘Fütra cuchillo mu langümlayayu’. 9 Feula eimi quim huentrungeimi ca quimnieimi chem tami femafiel, mülei tami castigayafiel. Elulayafimi feichi huentru ñi layal tañi füchan mu”.

10 Fei hula David lai* ca rüngaltucungei David ñi Huaria mu. 11 David 40 tripantu ngüneniefui Israel. Regle tripantu ngüneniefui Hebrón huaria ca 33 tripantu ngüneniefui Jerusalén huaria mu.

12 Fei Salomón anünagi tañi chau David ñi ülmen huancu mu. Rupalu ta antü, doi nehuen-ngerpui chumngechi tañi ngüneniefiel.

13 Rupalu chi antü, Adonías, Haguit ñi püñeñ, pepafi ta Bat-Seba, Salomón ñi ñuque. Quisu ramtueyu: “¿Cüme duam mu cüpaimi?”. Adonías feipi: “Mai, cüme duam mu cüpan”. 14 Fei ca feipi: “Feipiayu quiñe dungu”. “Feipien” pieyu Bat-Seba. 15 Adonías amulei ñi feipin: “Eimi cüme quimnieimi iñche mülefui ñi ngünenieal, ca com pu Israel che ayüfui iñche tañi lonco ülmen-ngeal. Huelu Chau Jehová ayüfui tañi peñi ñi ngünenieal, feimu famentungen* iñche tañi ngünenieal. 16 Feula quiñe dungu müten llellipuayu. Femlayan pilayaen”. Bat-seba feipieyu: “Feipien”. 17 Fei Adonías feipi: “Füreneen, ngillatufinge ti lonco ülmen Salomón ñi eluaeteu Abisag, ti Sunem domo tañi nieafiel. Eimi feipifilmi, famentulayaimu”. 18 Bat-Seba feipieyu: “Felei. Eimi tami duam mu nütramcayafiñ ti lonco ülmen”.

19 Feimu Bat-Seba pemefi ti lonco ülmen Salomón, fei ñi nütramcayafiel Adonías ñi duam mu. Feica müten ti lonco ülmen huitrapürai ñi trafmeafiel ca pochongnagi* tañi adquiñ mu, fei hula anücünuhui tañi ülmen huancu mu. Ca huercüfalfi ñi cüpalelngeal quiñe ülmen huancu ti lonco ülmen ñi ñuque, fei anüpual tañi man püle. 20 Tati domo feipieyu: “Ngillatuayu quiñe pichi dungu. Femlayan pilayaen”. Feimu ti lonco ülmen feipifi: “Ñuque, feipien. Femlayan pilayayu”. 21 Ti domo feipieyu: “Eluafimi tami peñi Adonías tañi nieafiel Abisag, ti Sunem domo”. 22 Huelu ti lonco ülmen Salomón feipifi tañi ñuque: “¿Chumngelu* feipien Adonías niepe ta Abisag, ti Sunem domo? Fei iñche tañi hunen peñi tati. Cafei ti sacerdote Abiatar ca Joab, Zeruyá ñi püñeñ quelluntucuqueyu, feimu ¿cümelu troquiafuimi feipial Adonías ngüneniepe?”.

23 Fei hula Chau Jehová ñi üi mu ti lonco ülmen Salomón feipicünui: “Adonías langümngenole tañi ngillatuel mu, Chau Ngünechen rume cutrancayaeneu. 24 Chau Ngünechen elueneu ñi rumel ngünenieal, elueneu ñi anücünuhual tañi chau David ñi ülmen huancu mu ca deumaleneu quiñe ruca,* chumngechi tañi feipicünueteu. Feimu tati mongelechi Chau Jehová ñi üi mu feipicünun: fachantü Adonías layai”. 25 Feimeu müten ti lonco ülmen Salomón huercüfi ta Benaya, Jehoiadá ñi fotüm. Tüfa amui, lefcontufi ta Adonías ca langümfi.

26 Ti lonco ülmen feipifi tati sacerdote Abiatar: “¡Amunge tami lelfün mu Anatot huaria! Mülei tami layal, huelu fachantü langümlayayu. Tañi chau David ñi adquiñ mu eimi yequefimi tati Doi Fütra Ñidol Jehová ñi Falin Caja. Cafei trür tañi chau engu cutrancahuimi com tañi huesaque dungu mu”. 27 Feimu Salomón hudanentufi ta Abiatar, fei ñi sacerdotengehuenoal Chau Jehová mu. Femngechi huechutripai Chau Jehová ñi feipicünufiel Elí ñi familia* Siló huaria mu.

28 Fei Joab quimlu tüfachi dungu, lefmahui, amui Chau Jehová ñi tolto ruca mu,* fei nühui ti altar ñi müta meu. (Joab quelluntucuquelafi ta Absalón, huelu quelluntucufi ta Adonías). 29 Fei quimelelngei tati lonco ülmen Salomón: “Joab lefmahui, fei amui Chau Jehová ñi tolto ruca mu. Tiye mu mülei, inafül ti altar mu”. Fei Salomón huercüfi ta Benaya, Jehoiadá ñi fotüm ca feipifi: “¡Amunge ca langümfinge!”. 30 Benaya amui Chau Jehová ñi tolto ruca mu ca feipifi: “Tüfa ñi feipin ti lonco ülmen: ‘¡Tripatunge!’”. Huelu Joab feipi: “¡Femlayan! Fau layan”. Benaya huiñotui ca feipifi ti lonco ülmen ñi feipin Joab. 31 Fei ti lonco ülmen feipieyu: “Femnge tami feipieteu. Langümfinge ca rüngaltucufinge. Joab femi tañi femnoafel, hutrulfi* ñi mollfüñ feichi pu che culpaquenolu. Feimu eluulayaimi ñi culpatungeal iñche ca tañi chau ñi pu che. 32 Chau Jehová huiñoleltuafi ñi langümfiel epu huentru. Fei ñi quimnon tañi chau David, fütra cuchillo mu lefcontufi ca langümfi epu huentru, tüfa engu doi nor chengei ca doi cüme chengei quisu mu: Abner, Ner ñi fotüm, loncolei pu Israel hueichafe. Ca Amasá, Jéter ñi fotüm, loncolei pu Judá hueichafe. 33 Joab ca tañi pu cüpanche rumel culpatungeai ñi lan engu. Huelu Chau Jehová rumel fürenepe ta David ca tañi cüpanche. Tüfa engün lonco ülmen-ngeaingün ca cüme feleaingün”. 34 Fei Benaya, Jehoiadá ñi fotüm pürai, lefcontufi ta Joab ca langümfi. Rüngaltucungei pülle tañi ruca mu, huellin mapu meu.* 35 Fei hula ti lonco ülmen elufi ta Benaya, Jehoiadá ñi fotüm, ti cüdau ñi femquefel ta Joab. Loncoletui pu hueichafe mu. Ca elufi ti sacerdote Sadoc ti cüdau ñi femquefel Abiatar.

36 Fei hula ti lonco ülmen mütrümfalfi* ta Simeí ca feipifi: “Deumayaimi quiñe ruca Jerusalén mu ca müleaimi fei mu. Tripalayaimi huaria mu ca cheu no rume amulayaimi. 37 Quiñe antü tripalmi ca nolmi Cedrón laf mapu mu, rüfcünu feipiayu tami layal. Eimi tami duam mu layaimi”. 38 Simeí feipifi tati lonco ülmen: “Norngei tami feipin. Tami cüdaufe femai ñi feipin tañi ñidol, ti lonco ülmen”. Fei Simeí alüñma mülenagi Jerusalén huaria mu.

39 Huelu rupalu cüla tripantu, Simeí ñi epu cüdaufe lefmahuingu, fei amuingu cheu ñi mülen Akís, Maacá ñi fotüm, Gat ñi lonco ülmen. Feipingei ta Simeí: “Gat huaria mu mülei tami pu cüdaufe anai”. 40 Feica müten Simeí pepicai ñi burro, fei amui Gat huaria mu ñi pemeafiel ta Akís ca quintuafiel tañi pu cüdaufe. Fei Simeí huiñotulu tañi pu cüdaufe engu, 41 quimelelngei ta Salomón: “Simeí tripai Jerusalén huaria mu, amui Gat huaria mu ca huiñotui”. 42 Allcütulu tüfa, ti lonco ülmen mütrümfalfi ta Simeí ca feipifi: “Iñche feipieyu tami eldungucünual Chau Jehová ñi üi mu, ¿felei no am? Ca feipicünueyu ‘Quiñe antü tripalmi fau ca cheu rume amulmi, rüfcünu layaimi’. Ca eimi feipien ‘Norngei tami feipin, feman tami feipin’, ¿femngechi feipilaen nga? 43 Feimu, ¿chemu enturpulaimi tami eldungucünuel Chau Jehová ñi üi? Ca elueyu quiñe huercün dungu, ¿chumngelu* inalafimi?”. 44 Fei hula ti lonco ülmen feipifi ta Simeí: “Tami piuque cüme quimniei com tami huesa femfiel tañi chau David. Feimu Chau Jehová castigayaimu tami huesa femün mu. 45 Huelu Chau Jehová cümelcayafi ti lonco ülmen Salomón, ca eluafi David ñi pu cüpanche ñi rumel ngünenieal”. 46 Rupalu tüfa, ti lonco ülmen huercüfi ta Benaya, Jehoiadá ñi fotüm, fei amui, lefcontufi ca langümfi ta Simeí.

Femngechi Salomón com ngünenierpui Israel mu.

3 Salomón niehui Faraón ñi ñahue engu, femngechi Egipto ñi lonco ülmen ca Salomón feipicünuhuingu ñi quelluhual. Nieulu engu, yefi David ñi Huaria mu deumalu hula tañi ruca, Chau Jehová ñi ruca ca ti fütra cura malal hualloñmanielu Jerusalén huaria. 2 Huelu pu che amulei ñi chalintucumequen ti yamfal mülehue mu.* Feichi mu petu deumangelai quiñe ruca ñi püramyengeal Chau Jehová ñi üi. 3 Salomón inaniequefui tañi chau David ñi huercün dungu, femngechi pengelquefui ñi piuqueyefiel ta Chau Jehová. Huelu chalintucuquefui ca lüpümquefui chalintucun* ti yamfal mülehue mu.

4 Ti lonco ülmen amui Gabaón huaria mu, tiye mu huli chalintucun. Tiyechi yamfal mülehue rume falin-ngefui.* Salomón huli huaranca* lüpümngeelchi chalintucun huente altar mu. 5 Gabaón huaria pun meu Chau Jehová peufaluufi ta Salomón quiñe peuma mu. “Chem rume tami ayüel ngillatuen” pieyu Chau Ngünechen. 6 Salomón feipieyu: “Eimi rume piuqueyefimi* tami cüdaufe David, iñche ñi chau. Quisu püntütripaquelafui* tami rüpü mu, nor piuque mu miyauquefui ca nor dungu femquefui. Fantepu mu rume piuqueyeniefimi,* elufimi quiñe fotüm ñi anüal tañi ülmen huancu mu. 7 Huelu feula tañi Chau Ngünechen Jehová, eimi lonco ülmencünuen, iñche eimi tami cüdaufe. Iñche adümuhun-ngenochi hueche huentrungen,* huelu eluen ñi müleal cheu tañi mülefel tañi chau David. 8 Tami cüdaufe mülei rangi tami pu che, tati troquiñche eimi tami dulliel. Raquifal-lai fente ñi alün-ngen engün. 9 Quellufinge tami cüdaufe com piuque mu ñi inayal tami feipin, femngechi juzgayafiel tami pu che. Cafei ñi ngüneduamal chem ñi cümen ca chem ñi cümenon. Tami pu che rume fentrelei,* inei no rume pepi juzgalayafui”.

10 Chau Jehová rume ayüfi chem tañi ngillatueteu Salomón. 11 Fei Chau Ngünechen feipieyu: “Eimi femngechi ngillatuimi, pedilaimi alün mongen, falinque fillem ca ñi layal tami pu caiñe, huelu mai pedimi quimün tami juzgayal. 12 Feman tami pediel. Eluayu quiñe quim piuque ca adümuhun. Fente ñi rüfngen tüfa, turpu mülelafui quiñe che eimi reque ca mülelayai rume. 13 Cafei eluayu chem tami pedinoel: itrofillem ca püramyen. Petu tami mongelen ngelayai quiñe lonco ülmen eimi reque. 14 Miyahulmi tañi rüpü mu, inafilmi tañi ngülam ca tañi huercün dungu, chumngechi femi tami chau David, iñche eluayu alün mongen”.

15 Salomón trepelu,* ngüneduami ñi peumangen tüfachi dungu. Feimu amui Jerusalén huaria mu, fei puhui cheu ñi mülen ti falin caja pengelquelu Chau Jehová ñi eldungu, huli lüpümngeelchi chalintucun ca chalintucun quiñentrür ingequelu.* Cafei pepicai fentren iyael tañi eluafiel com tañi pu cüdaufe.

16 Feichi mu, epu domo pod mongen yenielu* amuingu ñi pemeafiel ti lonco ülmen. 17 Ti hunen domo feipi: “Ñidol, füreneen. Tüfachi domo ca iñche quiñe ruca mu müleyu. Tüfachi domo petu mülelu ruca mu, iñche choyüfiñ tañi püñeñ. 18 Cüla antü rupalu ñi choyüfiel tañi püñeñ, tüfachi domo ca choyüi ñi püñeñ. Quiñentrür müleyu ca quisuleyu. Inei no rume mülelai ruca mu. 19 Quiñe pun tüfachi domo trañmafi ñi püñeñ, fei lai. 20 Tüfachi domo rangipun huitrai, yeñmaeneu tañi püñeñ afcadiniefilu iñche. Femi tüfa petu ñi umaucülen tami cüdaufe, fei tañi lipang mu cuducünufi, huelu quisu tañi lachi püñeñ cuducünufi iñche tañi lipang mu. 21 Pulihuen huitralu iñche tañi moyolafiel tañi püñeñ, lalerquei. Huelu cüme ngüneduamfilu iñche, pefiñ tañi choyüelchi püñeñ ürque no”. 22 Huelu cangelu domo chaftudungui: “¡Femlai! ¡Tañi püñeñ mongelei, huelu tami püñeñ lai!”. Ti hunen domo feipiquefui: “¡Femlai! ¡Tami püñeñ lai, huelu iñche tañi püñeñ mongelei!”. Femngechi chaftudungumequehuingu ti lonco ülmen ñi adquiñ mu.

23 Feica müten ti lonco ülmen feipi: “Tüfachi domo feipi ‘¡Tañi püñeñ mongelei, huelu tami püñeñ lai!’. Cangelu domo feipi ‘¡Femlai! ¡Eimi tami püñeñ lai, huelu iñche tañi püñeñ mongelei!’”. 24 Fei ti lonco ülmen feipi: “Cüpalelmuchi quiñe fütra cuchillo”. Fei cüpalelngei quiñe fütra cuchillo. 25 Ti lonco ülmen feipi: “Rangiñ catrüafimün ti mongelechi pichiche. Eluafimün quiñe troquiñ quiñe domo ca cangelu troquiñ cangelu domo”. 26 Feica müten ti mongelechi püñeñ ñi ñuque cutrantupiuquei, fei ngillatufi ti lonco ülmen: “¡Ñidol, füreneen! ¡Ti mongelechi püñeñ eluafimün ti domo! ¡Langümlayafimün!”. Huelu cangelu domo feipi: “¡Eimi ca iñche no rume ngen-ngelayai ti pichiche! ¡Rangiñ catrüafimün!”. 27 Ti lonco ülmen allcülu tüfa, feipi: “¡Eluafimün tati hunen domo ti mongelechi pichiche! ¡Langümlayafimün! Tüfa tañi ñuque ürque”.

28 Com pu Israel che quimlu, afmatulehueingün* ñi feipin ti lonco ülmen juicio mu. Ngüneduamingün Chau Ngünechen ñi elufiel quimün ti lonco ülmen tañi juiciayal.

4 Ti lonco ülmen Salomón ngüneniefui com Israel mapu. 2 Tüfa tañi pu principe: Azarías, Sadoc ñi fotüm, sacerdotengefui. 3 Elihóref ca Ahíya, Sisá ñi pu fotüm, secretariongefuingu. Jehosafat, Ahilud ñi fotüm, huirintucuquefui chem ñi rupan ti troquiñ mapu mu. 4 Benaya, Jehoiadá ñi fotüm, loncolefui pu hueichafe mu.* Sadoc ca Abiatar sacerdotengefuingu. 5 Azarías, Natán ñi fotüm, loncolefui pu gobernador mu. Zabud, Natán ñi fotüm, sacerdotengefui ca hueniyefi ti lonco ülmen. 6 Ahisar adcünuquefui ti ülmen ruca. Adoniram, Abdá ñi fotüm, loncolefui tati pu che huercüngelu ñi cüdahuelafiel ti lonco ülmen.

7 Salomón niefui mari epu gobernador ñi loncoleal com pu Israel che. Tüfa engün elufingün iyael ti lonco ülmen ca tañi pu che, quiñe cüyen fill tripantu mu mülefui ñi eluafiel iyael engün. 8 Tüfa tati pu gobernador: Hur ñi fotüm, loncolefui Efraín ñi mahuidantu mapu mu. 9 Déquer ñi fotüm, loncolefui Macaz, Saalbim, Bet-Semes ca Elón-Bet-Hanán. 10 Hésed ñi fotüm loncolefui Arubot. Cafei loncolefui Socó ca com Héfer mapu mu. 11 Abinadab ñi fotüm loncolefui huincul püle Dor huaria mu. (Fei niefi Tafat, Salomón ñi ñahue). 12 Baaná, Ahilud ñi fotüm, loncolefui Taanac, Meguidó ca com Bet-Seán huaria mu, tüfa inafülcülei Zaretán mu, Jezreel ñi nageltu püle. Cheu tañi loncolen tuhui Bet-Seán ca puhui Abel-Meholá mu, fentepui Jocmeam mapu mu. 13 Guéber ñi fotüm loncolefui Ramot-Galaad. Cafei loncolefui Jaír ñi pichique huaria mülelu Galaad mu, Jaír fei ta Manasés ñi fotüm. Ca loncolefui Argob mapu mülelu Basán mu: 60 fütraque huaria nielu fütra cura malal ca tañi puerta mu nierquei cobre tranca.* 14 Ahinadab, Idó ñi fotüm, loncolefui Mahanaim mu. 15 Ahimáaz loncolefui Neftalí mu. (Fei niefi Basemat, Salomón ñi cangelu ñahue). 16 Baaná, Husái ñi fotüm, loncolefui Aser ca Bealot mu. 17 Jehosafat, Parúah ñi fotüm, loncolefui Isacar mu. 18 Simeí, Elá ñi fotüm, loncolefui Benjamín mu. 19 Guéber, Urí ñi fotüm, loncolefui Galaad mapu mu. (Tüfa Sehón ñi mapu, pu amorreo che ñi lonco ülmen ca Og ñi mapu, Basán ñi lonco ülmen). Ca mülefui quiñe gobernador loncolequefulu com tüfachi gobernador mülelu feichi mapu mu.

20 Pu Judá che ca pu Israel che rume fentrelefui, trüri engün cuyüm reque mülelu inaltu lafquen mu. Iquefuingün, putuquefuingün* ca ayühunquechi mongelequefuingün.

21 Salomón ngüneniefui com pu troquiñche* mülelu Leufü* püle puulu pu Filistea che ñi mapu mu, fei fentepui Egipto mapu mu. Tüfachi pu troquiñche culliquefingün impuesto* ta Salomón ca cüdahuelfingün com tañi mongen mu.

22 Fill antü Salomón llouquefui iyael, 3.300 kilo* tati doi cüme rüngo ca 6.600 kilo* rüngo, 23 mari motrinque toro ca huaca, epu mari toro ca huaca cachutuquelu ca pataca ufisa, cafei fillque ciervo,* gacela ca motrinque üñüm.* 24 Salomón ngüneniefui com ñi mülen fau püle Leufü mu, tuhui Tifsá lof ca puhui Gaza mapu. Cafei ngüneniefui com pu lonco ülmen mülelu fau püle Leufü mu. Ca com ti mapu tañi hualloñmanieteu ta Salomón, tüngcülequefui.* 25 Com feichi antü ñi ngünienieel ta Salomón, pu Judá che ca pu Israel che cüme felefuingün, quisuque engün anülei miñche tañi anüm ofad ca miñche tañi higuera anümca, Dan puulu Beer-Seba mu femngechi felefuingün.

26 Salomón niefui 4.000* pieza tañi hualpon meu,* tüfa mu mülefui pu cahuellu yequelu carretela* ca 12.000 cahuellu.*

27 Pu gobernador eluquefi iyael tati lonco ülmen Salomón ca com pu iquelu tañi mesa mu. Quisuque engün elfalcünungei ñi enturpual tüfachi cüdau quiñe cüyen ca adcünuquefui ñi faltanoal chem no rume. 28 Cafei cheu rume duamngele, yelelquefuingün cahuella* ca pinu* tati pu cahuellu, tunte* tañi elfalcünungeel. Cafei yelelquefuingün cahuella ca pinu pu cahuellu yequelu carretela.

29 Chau Dios quellufi ta Salomón ñi fütra quimchengeal ca ñi cüme ngüneduamal. Adümürpui fentren dungu, trüri cuyüm reque mülelu inaltu lafquen mu. 30 Com pu che tripahue antü püle mülelu ca com Egipto che nierqueingün quimün, huelu Salomón doi fütra quimchengefui. 31 Doi quimchengefui caquelu huentru mu, doicülefui Etán mu, Zérah ñi fotüm, Hemán, Calcol ca Dardá, Mahol ñi pu fotüm. Com ti püllelechi troquiñche mu cüme quimngerpui ta Salomón. 32 Entui* 3.000 proverbio ca 1.005 ülcantun. 33 Anümca mu entui nütram, Líbano mülechi cedro anümca ca tati hisopo anümca* pared mu tremquelu. Cafei entui nütram pu culliñ mu,* pu üñüm,* pu huinolquiyauquelu* ca pu challhua. 34 Com troquiñche mu cüpai pu che, ca cüpai pu lonco ülmen huall mapu mülelu allcüntuculu Salomón ñi quimün, tüfa engün allcüpaingün Salomón ñi quimün.

5 Salomón hueluconi tañi chau mu ca üitungei* ñi lonco ülmen-ngeal. Hiram, Tiro ñi lonco ülmen, allcüntucui tüfa, feimu huercülelfi tañi pu cüdaufe, rumel hueniyefilu cai* ta David. 2 Fei Salomón feipifalfi ta Hiram tüfachi dungu: 3 “Eimi cüme quimnieimi, huall mapu püle cüpai che caiñetufilu ca hueichafilu* tañi chau, feimu pepi deumalafi quiñe ruca tañi Chau Jehová, cheu ñi püramyengeal tañi üi. Huelu Chau Jehová tucui tañi pu caiñe miñche tañi rüncoi namun mu. 4 Huelu feula tañi Chau Ngünechen Jehová huall püle elueneu ñi tüngcüleal,* inei no rume caiñetulaeneu ca chem huesa dungu no rume rupamequelai. 5 Feimu ayünien ñi deumalelafiel quiñe ruca tañi Chau Ngünechen Jehová, cheu ñi püramyengeal tañi üi. Chau Jehová feipicünufi tüfachi dungu tañi chau David. Feipifi: ‘Deu mülenolmi, elcünuafiñ tami fotüm ñi anüal tami ülmen huancu mu. Quisu deumayai ti ruca ñi yamniengeal* tañi üi’. 6 Feula feipifinge tami pu che ñi catrülelaeteu cedro anümca Líbano huincul mu. Tañi pu cüdaufe cüdahuaingün tami pu cüdaufe engün. Iñche culliafiñ tami pu cüdaufe, tunte* tami feipiel. Eimi cüme quimnieimi, iñchiñ mu ngelai quiñe che no rume quim catrülu anümca pu Sidón che reque”.

7 Hiram allcütulu Salomón ñi feipin, rume ayühui ca feipi: “¡Fachantü püramyengepe Chau Jehová! Fei elufi ta David quiñe quim fotüm ñi ngünenieafiel tüfachi fütra* troquiñche”. 8 Feimu Hiram feipifalfi ta Salomón: “Allcün tami dungun. Feman com tami ayünieel. Eluayu cedro ca enebro mamüll. 9 Líbano huincul mu tañi pu cüdaufe yeafi ti mamüll lafquen püle. Huercüan ñi traringeal com ti mamüll, fei ñi quenaicülen* yengeal lafquen püle ca ñi puhual cheu tami feipifiel. Tiye mu huercüan ñi entupüroafiel ti llasu tami yeafiel. Huelu eimi eluaen feichi iyael tañi pediel, cafei eluafimi iyael com pu che mülelu tañi ruca mu”.

10 Feimu Hiram elufi ta Salomón com ti mamüll tañi ayüel, cedro ca enebro mamüll. 11 Fill tripantu Salomón elufi ta Hiram 3.200.000 kilo cachilla,* fei ñi iyal tañi pu che. Cafei elufi 4.400 litro* tati doi cüme oliva aceite.* 12 Chau Jehová elufi ta Salomón quimün, chumngechi tañi feipicünufiel. Hiram ca Salomón eldungucünuhuingu ca cüme yeucüleingu.

13 Ti lonco ülmen Salomón trahulfi 30.000 huentru com Israel mu tañi cüdahuelpayaeteu. 14 Fill cüyen huercüfi quiñe troquiñche Líbano huincul mu, tüfa ta 10.000 huentru. Quiñe cüyen mülefuingün Líbano huincul mu ca epu cüyen mu mülefuingün tañi ruca mu. Adoniram loncolefui pu che huercüngelu ñi cüdahuelafiel ti lonco ülmen. 15 Salomón nierpui 70.000 cüdaufe nehue adümuuquenolu* ca 80.000 cüdaufe catrücafilu cura mahuida mu. 16 Cafei Salomón nierpui 3.300 gobernador, fei ñi loncoleal pu cüdaufe mu. 17 Ti lonco ülmen huercüi ñi entungeal fütraque cura ca rume falichi cura. Pu che catrüfingün ti cura, fei ñi tucuafiel cheu ñi anümngeal ti ruca. 18 Feimu Salomón ca Hiram ñi pu cüdaufe ca pu Guebal che catrüfingün cura. Cafei pepicaingün mamüll ca cura ñi deumayal ti ruca.

6 Feichi 480 tripantu mu deu tripatulu Egipto mapu meu pu Israel che, Salomón eluhui ñi deumayal Chau Jehová ñi ruca.* Salomón yeniefui meli tripantu tañi ngüneniefiel pu Israel che ca femi tüfa ziv cüyen mu,* tüfa tati epungechi cüyen. 2 Ti ruca Salomón ñi deumalelfiel ta Chau Jehová 27 metro* alütuhui, 9 metro alürupai ca 13 metro alüpürai. 3 Conhue püle Chau Ngünechen ñi ruca mu* mülefui quiñe pieza, ti ruca reque ca femngechi alürupai: ailla metro. Feimu ti ruca quechu metro doi alütuhui tüfachi pieza mu.

4 Salomón deumalelfi ventana ti ruca, huelu tañi marco doi pichi alürupai. 5 Cafei inafül pared ruca mu ca deumai mülehue, tüfa hualloñmafi ti pared mülelu ruca mu, Chau Ngünechen ñi ruca* ca tati pieza doi ponhuitu mülelu.* Tüfachi mülehue mu hualloñmalelu ti ruca deumai pieza. 6 Ti pieza mülelu inafül ruca, hunen piso mu alütuhui epu metro quechu mari centimetro, inalechi piso mu alütuhui cüla metro ca ti cülangechi piso mu alütuhui cüla metro quechu mari centimetro. Doi pichi alürumei ti pared mülelu caque quisuque piso hualloñmalelu ruca mu,* fei ñi tucungenoal viga.

7 Ti ruca deumangei cura mu deu pepicalelu cantera meu. Feimu petu ñi deumangequen ti ruca allcüngelai martillo, toqui ca chem pañillhue herramienta* no rume. 8 Huaihuen püle* ruca mu mülefui ti conhue, fei ñi puhual hunen piso cheu ñi mülen pieza inafül ruca mu. Tüfa mu mülefui quiñe escalera caracol puuquelu inalechi piso mu, tiye mu ca puhui cülangechi piso mu. 9 Salomón amulei ñi deumafiel ti ruca, fentepui ca deumalelfi quiñe techo. Tuculelfi cedro viga ca huifcünulelfi cedro trafla. 10 Deumai pieza inafül püle huallon ruca mu. Caque quisuque pieza cüla metro alüpürai ca tati cedro mamüll quiñeucünufi ti pieza ca tati ruca.

11 Feichi antü mu Salomón llohui tüfachi dungu Chau Jehová mu cüpalu: 12 “Eimi deumamequeimi ti ruca, huelu mülei tami inayal tañi dulliel, femal tañi feipin ca allcütual com tañi huercün dungu. Com tami mongen mu femülmi, iñche huechunenturpuan eimi mu chem tañi feipicünufiel tami chau David. 13 Ca mülean rangi pu Israel che mu ca quisucünulayafiñ tañi pu che Israel”.

14 Salomón amulei ñi deumafiel ti ruca tañi fentecünuafiel. 15 Ponhui ruca mu tuculelfi* ti pared cedro trafla. Piso püle puulu tati viga techo mu tuculelfi trafla ca tati piso tuculelfi enebro trafla. 16 Cafei furi püle ruca mu deumai quiñe pieza, ailla metro alüpürai ca tuculelfi cedro trafla, piso püle puuquei viga meu. Femngechi deumafi ruca mu tati pieza doi ponhuitu mülelu: ti Doi Yamfal Mülehue. 17 Ti Yamfal Mülehue* mari pura metro alütuhui, tüfa inafül ruca mu mülerquei. 18 Ti cedro mamüll mülelu ponhuitu ruca mu deumangei moncol fün* ca rayülechi rayen. Com ti pared taculei cedro mamüll mu, pengelai ti cura.

19 Cafei pepicafi ti pieza mülelu doi ponhuitu ruca mu, femngechi ñi tucungeal tiye mu Chau Jehová ñi falin caja pengelquelu tañi eldungu. 20 Ti pieza doi ponhuitu mülelu ailla metro alütuhui, ailla metro alürupai ca ailla metro alüpürai. Salomón re oro müten* tacufi ti pieza, ca cedro mamüll mu tacufi ti altar. 21 Salomón re oro mu tacufi ponhuitu ruca. Ti pieza doi ponhuitu mülelu taculei oro mu, fei ñi adquiñ mu tucui oro cadena. 22 Oro meu tacufi com ti ruca ca oro mu tacufi com ti altar, tüfa püllelei ti pieza doi ponhuitu mülelu.

23 Ti pieza doi ponhuitu mülelu deumafi epu querubin* pino mamüll mu.* Quisuque quechu metro alüpürai. 24 Ti querubin ñi müpü epu metro epu mari quechu centimetro mediquefui, ti cangelu müpü epu metro epu mari quechu centimetro mediquefui. Quiñe huechuñ müpü ta cangelu huechuñ müpü meli metro quechu mari centimetro mediquefui. 25 Cangelu querubin ca alüpürai quechu metro. Tati epu querubin trür fentei ca trür adngei. 26 Quiñe querubin quechu metro alüpürai, cangelu cafei. 27 Fei tucufi epu querubin ti Doi Yamfal Mülehue mu. Ti epu querubin ñi müpü huinüfcülei,* quiñe querubin ñi müpü puuquei quiñe pared mu, ca ti cangelu querubin ñi müpü puuquei cangelu pared mu. Cangelu epu müpü huinüfcülei rangiñ ruca püle ca epuñpüle topahuingu. 28 Ca tacufi ti querubin oro mu.

29 Deumai querubin, palmera anümca ca rayülechi rayen com ti pared ruca mu, ti Doi Yamfal Mülehue ca ti Yamfal Mülehue mu. 30 Oro meu tacucünufi ti ruca ñi piso, ti Doi Yamfal Mülehue ca ti Yamfal Mülehue. 31 Conhue püle ti pieza doi ponhuitu mülelu deumai puerta pino mamüllngelu, fütraque orcon afcadilelu ca ti orcon puerta mu. Ti pared quechu troquiñ mu hudamngei, com trür femngei. Quiñe troquiñ tati conhuengefui.* 32 Ti epu puerta pino mamüllngefui, fei mu deumai querubin, palmera anümca ca rayülechi rayen. Tacufi oro mu ca martillantucufi ti oro huente querubin ca ti palmera mu. 33 Ca femngechi femi conhue püle Chau Ngünechen ñi ruca mu,* deumai ti puerta ñi marco pino mamüll mu. Ti pared meli troquiñ mu hudamngei, com trür femngei. Quiñe troquiñ tati conhuengefui.* 34 Deumai epu puerta enebro mamüll mu, quisuque conhue epu puerta niei, ca miñche püle niei quiñe chemcün* tañi nülayal. 35 Ca deumalelfi querubin, palmera anümca ca rayülechi rayen, ca tacufi oro meu.

36 Pichi lepün püle* deumai ti cura malal, cüla rumei ti cura catrüngelu ca huifcülei cedro viga.

37 Meli tripantu, ziv cüyen mu,* anümngei Chau Jehová ñi ruca. 38 Mari quiñe tripantu, bul cüyen mu,* tüfa pura cüyen mu, com deumanentungei ti ruca chumngechi tañi dullicünuel. Regle tripantu alüñmai Salomón ñi deumafiel ti ruca.

7 Salomón mari cüla tripantu alüñmai ñi deumayal tañi ruca,* fei com deumanentufi.

2 Deumai ti Ruca Líbano Mahuida pingelu. Tüfa 45 metro alütuhui,* 22 metro alürupai ca 14 metro alüpürai. Deumai ti ruca huente tati meli huifcülechi cedro orcon. Ca huente orcon mu mülei cedro viga. 3 Huente tüfachi viga mu mülefui ca viga. Huente tüfachi viga tucui fütraque cedro trafla. Mülefui 45 viga ca mülefui 15 viga caque quisuque huifcülechi orcon. 4 Niefui cüla huifcülechi ventana nielu marco. Huelurentrücünungei quisuque huifcülechi ventana ca puñmaucülefui.* 5 Com ti conhue ca ti orcon puerta nierquei marco cuadraucülelu. Ca femngechi felei tati cüla huifcülechi ventana puñmaucülelu.

6 Deumai ti Ruca Fütraque Orcon Nielu, 22 metro alütuhui ca 13 metro alürupai. Inafül püle mülefui quiñe hulngiñ, nierquei fütraque orcon ca quiñe techo.

7 Deumai ti Ruca Cheu ñi Juzgayam ca anücünuuquei ülmen huancu mu tañi juzgayafiel ta che, piso püle puulu viga meu tacungei cedro mamüll meu.

8 Ca lepün mu* mülefui ti ruca cheu tañi müleal, püntülefui* ti Ruca Cheu ñi Juzgayam, huelu ca femngechi trüri. Ca deumalelfi femngechi ruca Faraón ñi ñahue, tüfachi domo ñi niefiel ta Salomón.

9 Com tüfachi ruca deumangei falichi cura mu, medingei ñi catrüngeal ca sierra mu catrüngei ti cura com püle. Femngechi deumangei cheu anümngei ti ruca puulu doi huechuñ pared mu, cafei huecun püle puulu ti fütra lepün mu. 10 Cheu anümngei ti ruca tucungei rume fütraque cura falin-ngelu. Quiñeque cura mediquefui quechu metro, caquelu meli metro. 11 Huente tüfachi cura mülefui falichi cura, medingei ñi catrüngeal. Ca mülefui cedro mamüll. 12 Huall püle ti fütra lepün mu mülefui quiñe cura malal, cüla rumei ti cura catrüngelu ca huifcülefui cedro viga. Trüri ti pichi lepün reque Chau Jehová ñi ruca mu ca tañi conhue ruca.

13 Ti lonco ülmen Salomón huercüi ñi cüpalngeal Hiram mülelu Tiro huaria mu. 14 Tañi ñuque lantu domongei, Neftalí ñi troquiñche mu tuhui. Tañi chau fei ta quiñe Tiro che, cüdauquei cobre meu.* Adümuuquei, fentren quimün nierquei ca femquei fillque cüdau cobre meu. Fei pemefi ti lonco ülmen Salomón ca femi com tañi elfalcünungeel.

15 Deumai epu fütra orcon lliucülechi cobre mu. Quisuque orcon pura metro alüpürai ca duamniengefui quiñe llasu mediquelu quechu metro, fei ñi medingeal tunte* rupan quisuque orcon.* 16 Cafei deumai epu chemcün* lliucülechi cobre mu, fütra metahue reque felei ca tucungei huente fütra orcon mu. Quiñe epu metro alüpürai, cangelu ca epu metro alüpürai. 17 Adelcalei* ti chemcün fütra metahue reque felelu, tucungei malla nierquelu pichique cadena chapetulelu. Quiñe chemcün niei regle, cangelu ca niei regle cadena. 18 Huall püle malla mu tucui epu huifcülechi granada fün. Femngechi adelcafi ti chemcün huente tati fütra orcon mu. Ti epu chemcün ca femngechi femfi. 19 Deumalelngei lirio rayen tati chemcün mülelu huente fütra orcon mu, epu metro alüpürai. Conhue püle mülefui ti fütra orcon. 20 Huente ti epu fütra orcon mu mülefui ti chemcün metahue reque felelu. Mülei huente ti troquiñ chincülcülelu* ca trür mülelu malla mu. Ca mülefui 200 granada fün, huall püle huifcülei quisuque chemcün meu.

21 Huitrañpüramfi ti fütra orcon conhue püle Chau Ngünechen ñi ruca mu.* Man püle* huitrañpüramfi ti fütra orcon, Jakín pintucufi.* Fei hula huele püle* huitrañpüramfi ti fütra orcon, fei Boaz pintucufi.* 22 Huechuñ ti fütra orcon mu deumangei lirio rayen. Femngechi deumanentungei ti epu fütra orcon.

23 Fei hula deumai ti Lafquen* pingechi lafatorio lliucülechi pañillhue mu.* Chincülcülefui. Meli metro alürupai, epu metro alüpürai ca duamniengefui mari cüla metro llasu ñi huall püle mediafiel.* 24 Huechuñ püle deumangei moncol fün* ñi adelcaleal, 45 centimetro meu mülequefui mari moncol fün, hualloñmaquefi ti Lafquen ca nierquei epu huifcülechi moncol fün. Lliungelu, quiñeucületui ti Lafquen mu. 25 Recülcülefui mari epu toro mu: cüla adquintulei picun püle, cüla adquintulei conantü püle, cüla adquintulei huaihuen püle ca cüla adquintulei tripahue antü püle. Ti Lafquen huentelei toro meu, com furintucuniefi ti rangi Lafquen. 26 Ti Lafquen doi regle centimetro alürumei.* Tañi huechuñ trüri quiñe huechuñ copa, quiñe lirio rayen reque. Niequefui 44.000 litro co.*

27 Cafei cobre mu deumai mari carrito.* Quisuque carrito epu metro alütuhui, epu metro alürupai ca quiñe metro alüpürai. 28 Ti carrito femngechi deumangei: huall püle niei plancha ca ti plancha mülequefui rangi marco meu. 29 Ti plancha mülelu rangi marco meu adentulei trapial, toro ca querubin. Ca femngechi deumangei ti marco meu. Adelcalei* huente ca miñche püle cheu ñi mülen pu trapial ca pu toro. 30 Quisuque carrito nierquei meli cobre rueda* ca cobre eje. Cafei nierquei meli soporte tañi meli esquina mu. Miñche lafatorio mu mülei soporte. Lliungelu, ti soporte ca adelcangei. 31 Cheu ñi nülalen ti lafatorio mülei ponhuitu corona mu ca 45 centimetro alüpürai. Ti corona trür ti soporte deumangei ca soporte, 67 centimetro alüpürai. Corona meu deumangei adentun. Ca tati pichique plancha huall püle mülelu chincülcülelai, cuadraucülefui. 32 Ti meli rueda mülei miñche plancha huall püle mülelu ca tati soporte rueda quiñeucülei carrito mu. Quisuque rueda 67 centimetro alüpürai. 33 Ti rueda fei ta rueda carreta trüri. Lliucülechi pañillhue mu deumangei tañi soporte, llanta, rayo ca oquilla. 34 Quisuque carrito niei meli soporte tañi meli esquina mu. Ti soporte quiñeucülei* ti carrito engu. 35 Huechuñ carrito mu mülei quiñe chincül corona, 22 centimetro alüpürai. Cafei ti marco ca tati pichique plancha huall püle mülelu huechuñ püle quiñeucülei* carrito engu. 36 Ti marco ca tati pichique plancha huall püle mülelu deumai querubin, trapial ca palmera, cheu ñi pepi deumael. Huall püle adelcafi. 37 Femngechi deumai mari carrito. Com lliungei ñi deumangeal, trür fentei ca adngei.

38 Deumai mari cobre lafatorio. Quisuque 880 litro co* conquei ca epu metro alürupai. Quisuque mari carrito niei quiñe lafatorio. 39 Fei elcünui quechu carrito man püle ruca mu ca quechu huele püle. Cafei elcünui ti Lafquen man püle ruca mu, tripahue antü püle.

40 Hiram ca deumai pichique lafatorio, pala ca tazon.

Femngechi Hiram deumanentui com cüdau ñi elueteu ti lonco ülmen Salomón Chau Jehová ñi ruca mu: 41 ti epu fütra orcon, huente fütra orcon mu deumai epu chemcün metahue reque felelu, epu malla tacuniefilu ti epu chemcün huente fütra orcon mu, 42 ti 400 granada fün tucungelu epu malla mu, quisuque malla niei epu huifcülechi granada fün. Tüfa tacufi ti epu chemcün mülelu huente ti epu fütra orcon. 43 Mari carrito ca ti mari lafatorio huente carrito mu. 44 Ti Lafquen ca mari epu toro miñche Lafquen. 45 Ti palti,* pala, tazon ca fillque chemcün. Hiram deumalelfi ti lonco ülmen Salomón com tüfachi cobre chemcün huilüfcülelu, fei ñi müleal Chau Jehová ñi ruca mu. 46 Ti lonco ülmen huercüi ñi lliungeal ti cobre ca tucungeal molde arcilla mu. Tüfa deumangei Jordán laf mapu mu, rangi Sucot ca Zaretán mapu.

47 Rume fentren chemcün mülei, feimu Salomón fanetulafi. Quimngelai tunte ñi fanen ti cobre. 48 Salomón deumai com tati chemcün ñi müleal Chau Jehová ñi ruca mu: ti oro altar,* ti oro mesa cheu ñi elcünungeal ti cofque püntücünulelngelu ta Chau Dios, 49 tati candelabro* re oro deumangelu, elcünungei candelabro itrotripa ti pieza doi ponhuitu mülelu, man püle elcünungei quechu, huele püle ca quechu. Ca deumai rayen, pelontuhue ca oro tenaza, 50 lafatorio, tijera,* tazon, copa ca braserillo re orongelu. Cafei oro mu deumangei cheu ñi anümngeel ti puerta, cafei ti puerta mülelu pieza mu ponhuitu mülelu, tüfa tati Doi Yamfal Mülehue, ca tati puerta mülelu Chau Ngünechen ñi ruca.

51 Ti lonco ülmen Salomón deumanentui com cüdau Chau Jehová ñi ruca mu. Fei hula cüpali com chemcün tañi chau David ñi huichucünulelfiel Chau Dios ca guardacünufi ti plata, oro ca tati chemcün cheu ñi ngülümel falinque fillem Chau Jehová ñi ruca mu.

8 Feichi antü mu Salomón trahulfi pu Israel loncolelu: com pu loncolelu troquiñche mu ca pu loncolelu familia Israel mu. Pepafingün ti lonco ülmen Salomón Jerusalén huaria mu, ayüfuingün ñi entual ti falin caja pengelquelu Chau Jehová ñi eldungu David ñi Huaria mu, tüfa ta Sion, fei ñi yengeal Jerusalén mu. 2 Com pu Israel huentru trahuluhuingün ti lonco ülmen Salomón ñi adquiñ mu feichi fiesta meu* etamin cüyen,* tüfa tati regle cüyen. 3 Fei cüpai com pu Israel loncolelu ca tati pu sacerdote huitrañpüramfingün ti Falin Caja. 4 Püramfingün Chau Jehová ñi Falin Caja, ti ngillatuhue tolto ruca* ca com ti chemcün* huichucünulelngelu ta Chau Dios tolto ruca mu mülelu. Pu sacerdote ca pu Leví che püramfingün. 5 Itrotripa ti Falin Caja meu mülei ti lonco ülmen Salomón ca com Israel trahunche, tati feipingelu ñi trahuluhual Salomón engün. Rume fentrelei pu ufisa ca toro chalintucumequengelu. Pepi raquifal-lai.

6 Fei hula pu sacerdote yefingün ti falin caja pengelquelu Chau Jehová ñi eldungu cheu tañi müleafel, tati pieza doi ponhuitu mülelu ruca mu, ti Doi Yamfal Mülehue,* miñche pu querubin ñi müpü mu.

7 Pu querubin ñi müpü huinüfcülefui huente cheu ñi mülen ti Falin Caja. Feimu pu querubin tacuquefi ti Falin Caja ca tañi fara. 8 Rume alütuhui ti fara, feimu ti huechuñ fara pengei Yamfal Mülehue mu itrotripa ti pieza doi ponhuitu mülelu, huelu huecun püle pengelai ti fara. Üyeu petu mülehuei fantepu mu. 9 Horeb mapu meu, Chau Jehová eldungucünufi pu Israel che tripalu engün Egipto mapu. Feichi mu Moisés tucui epu laf cura ti Falin Caja mu, ngelafui ca chemcün.

10 Pu sacerdote tripatulu ti Yamfal Mülehue mu, Chau Jehová ñi ruca com tromünagi. 11 Ti tromü ñi duam mu, pu sacerdote pepi mülenaglaingün tiye mu ñi femal tañi cüdau.* Chau Jehová ñi afmatufalngen apolfi Chau Jehová ñi ruca. 12 Fei Salomón feipi: “Chau Jehová feipi ñi mülenagal curülechi tromü mu. 13 Deumaleleyu quiñe afmatufalchi ruca, elcünun quiñe ruca cheu tami rumel müleal”.

14 Fei hula ti lonco ülmen huiñoquintui ca ngillatuñmafi com Israel trahunche huitralelu tiye mu. 15 Ca feipi: “Püramyengepe Chau Jehová, Israel ñi Chau Ngünechen, quisu tañi cuhu mu femürpui chem tañi feipicünufiel tañi chau David quisu tañi hun mu: 16 ‘Feichi antü entufilu tañi pu che Israel Egipto mapu mu, dullilafun quiñe huaria no rume com Israel troquiñche mu, fei ñi deumayal tiye mu quiñe ruca cheu ñi müleal tañi üi. Huelu feula dullifiñ ta David tañi ngünenieafiel tañi pu che Israel’. 17 Tañi chau David com piuque mu ayüfui ñi deumayal quiñe ruca cheu ñi müleal Chau Jehová ñi üi, Israel ñi Chau Ngünechen. 18 Huelu Chau Jehová feipifi tañi chau David: ‘Com tami piuque mu ayüfuimi tami deumayal quiñe ruca cheu ñi müleal tañi üi. Ca cümei tami ayünieel tüfa com tami piuque mu. 19 Huelu eimi deumalayaimi ti ruca. Nieaimi quiñe fotüm, fei deumayai ti ruca cheu ñi müleal tañi üi’. 20 Chau Jehová femtripai tañi feipicünun. Huelucünun tañi chau David ca anülen Israel ñi ülmen huancu mu, chumngechi feipicünui Chau Jehová. Ca deuman ti ruca cheu ñi müleal Chau Jehová ñi üi, Israel tañi Chau Ngünechen. 21 Tiye mu pepican cheu ñi müleal ti Falin Caja nielu Chau Jehová ñi eldungu, tüfa tañi feipicünufiel Chau Dios taiñ cuifiqueche entufilu Egipto mapu mu”.

22 Fei hula Salomón huitrapürai itrotripa Chau Jehová ñi altar mu, com Israel trahunche ñi adquiñ mu. Huitrañpürami ñi cuhu huenu mu, 23 ca feipi: “Ahuem Chau Jehová, Israel ñi Ngünechen. Huenu ca nag mapu mu ngelai cangelu dios eimi reque. Eimi huechurpuimi ti eldungu ca piuqueyeniefimi* tami pu cüdaufe, pu miyauquelu tami rüpü mu com piuque mu. 24 Huechurpuimi chem tami feipicünufiel tami cüdaufe David, iñche tañi chau. Tami hun mu feipicünuimi, fachantü huechurpuimi quisu tami cuhu mu. 25 Ahuem Chau Jehová, Israel ñi Chau Ngünechen, feula femürpuaimi chem tami feipicünufiel tami cüdaufe David, iñche tañi chau. Eimi feipifimi: ‘Tami pu fotüm cüme ngüneduamle chumngechi tañi mongelen ca miyaule engün tañi rüpü mu, chumngechi femimi eimi, rumel müleai tañi adquiñ mu quiñe huentru tami familia mu anülelu Israel ñi ülmen huancu mu’. 26 Ahuem, Israel ñi Chau Ngünechen, füreneen, feula femtripape chem tami feipicünufiel tami cüdaufe David, iñche tañi chau.

27 Huelu, ¿mapu mu mülepeafui mai Chau Dios? Tati fütra huenu no rume fente alün-ngelai tami müleal eimi. Ca femngechi tüfachi ruca tañi deumael iñche, ¿alün-ngepeafui mai tami müleal eimi? 28 Feula allcütuafimi tami cüdaufe ñi llellipun ca tañi ngillatun. Ahuem Chau Ngünechen Jehová, allcütuen tañi llellipun tañi quellungeal ca chem ñi ngillatumequen tami cüdaufe fachantü, eimi tami adquiñ mu. 29 Antü ca pun meu tami nge adquintupe tüfachi ruca tami allcütuñmayafiel ñi llellipun tami cüdaufe petu adquintufilu tüfachi ruca. Eimi feipimi tüfachi ruca mu ‘Tiye mu müleai tañi üi’. 30 Allcütufinge tami cüdaufe ñi llellipun ca ñi ngillatuel tami pu che Israel petu adquintufilu tüfachi ruca. Allcütuaimi cheu tami mülen huenu mu. Allcütumuiñ ca perdonamuiñ.

31 Quiñe che culpale* cangelu che mu, fei dicümtucungeafui* ñi feipicünual tañi chumal.* Deu feipicünulu tañi chumal ca puule tami altar tüfachi ruca meu, 32 eimi allcütuafimi huenu meu ca dulliaimi chem femal. Juzgayafimi tami pu che: ti huesa che culpalu troquiafimi ca quisu tañi lonco mu mülenagpe tañi huesa femün. Culpanolu troquiafimi ti nor che ca cümelcayafimi tañi nor chengen mu.

33 Pu caiñe hueufile tami pu che Israel, culpalu cai engün* eimi mu, huelu huiñotule eimi mu, püramyefile tami üi, llellipule ca ngillatule tüfachi ruca mu, 34 eimi allcütuafimi huenu mu, perdonayafimi ñi culpan* tami pu che Israel ca huiño cüpaltuafimi engün ti mapu mu tami elufiel tañi cuifiqueche yem.

35 Ti huenu cerralele ca mahunnole culpamequelu cai* pu Israel che eimi mu, huelu eimi norümtufilmi,* fei llellipule engün petu adquintufilu tüfachi ruca, püramyefile tami üi ca elcünule tañi culpan engün, 36 eimi allcütuafimi huenu mu ca perdonayafimi tami pu cüdaufe ñi culpan,* tüfa tami pu che Israel. Eimi quimeltulelafimi ti cüme rüpü cheu ñi miyahual. Cafei mahunelfinge ti mapu tami elufiel tami pu che ñi ngen-ngeal.

37 Mapu mu mülele filla, quiñe huesa cutran, quiñe are cürüf, ancüle* anümca, mülele fentren langosta* cam langosta rume iquelu, cam pu caiñe hualloñmafile pu che quiñe huaria mu, cam rupale chem caquelu huesa dungu rume cam cutran, 38 huelu quiñe che cam com tami pu che Israel ngillatule cam chem llellipule rume ca huitrañpüramfile ñi cuhu petu adquintufilu tüfachi ruca (quisuque che quimniei chemu cutrancaucülei ñi piuque), 39 eimi allcütuafimi huenu mu, cheu tami mülen. Perdonayafimi ca dulliaimi chem tami femal. Eimi quimniefimi tañi piuque engün (eimi müten cüme quimniefimi com pu che tañi piuque), feimu culliafimi quisuque engün chumngechi tañi femquen, 40 femngechi tüfa engün fill antü rume yamnieaimu petu mülelu feichi mapu tami elufiel taiñ cuifiqueche yem.

41 Cafei tati catripanche* coneltulenolu tami pu che Israel mu, camapu cüpale eimi tami üi mu 42 (tüfa engün allcüaingün tami fütra üi, ñi nehuen-ngen tami cuhu ca ñi nehuen-ngen tami lipang), fei cüpale ca llellipule petu adquintufilu tüfachi ruca, 43 eimi allcütuafimi huenu mu, cheu tami mülen. Femaimi com tañi ngillatuel ti catripanche,* femngechi com troquiñche mapu mu quimai tami üi, rume yamnieaimu chumngechi femquei tami pu che Israel ca quimaingün ñi püramyengequen tami üi tüfachi ruca mu tañi deumael iñche.

44 Tami pu che amule feiti rüpü püle tami huercüfiel, hueichamefile* tañi pu caiñe ca llellipufile engün ta Chau Jehová petu adquintufilu ti huaria tami dulliel ca adquintufilu tati ruca tañi deumafiel tami üi, 45 huenu mu allcütuafimi tañi llellipun ca tañi ngillatun. Cafei quelluafimi engün.*

46 Tüfa engün culpale* eimi mu (ngelai inei no rume culpaquenolu), fei eimi rume illcutufilmi* ca hultucufilmi tañi pu caiñe mu, ca tañi pu huehueteu presuyefile engün pu caiñe ñi mapu mu, pülle cam camapu, 47 huelu checontule engün* feichi mapu cheu tañi presuyengen, huiñotule eimi mu ca llellipule engün pu huehueteu ñi mapu mu, feipile engün ‘Culpaiñ* ca huelulcaiñ, rume huesa femiyiñ’, 48 fei com tañi piuque ca com tañi nehuen mu huiñotule engün eimi mu, petu presulelu tañi pu caiñe ñi mapu mu, cafei ngillatule engün petu adquintufilu ti mapu tami elufiel tañi pu cuifiqueche yem, petu adquintufilu ti huaria tami dulliel ca ti ruca deumalu iñche ñi müleal tami üi, 49 eimi huenu mu, cheu tami mülen allcütuñmayafimi tañi llellipun ca tañi ngillatun. Cafei quelluafimi engün* 50 ca perdonayafimi tami pu che culpalu* eimi mu. Perdonayafimi com tañi huelulcan ñi femün engün eimi mu. Eluafimi tañi caiñe ñi cutranpiuqueyeaeteu ca ñi cuñillaeteu. 51 (Tüfa engün eimi tami troquiñchengei, entufimi Egipto mapu mu, ti horno* cheu lliungequei pañillhue).* 52 Allcütuafimi ñi llellipun tami cüdaufe ca tami pu che Israel. Mütrümelmu engün,* rumel allcütuafimi.* 53 Com mapu mülechi troquiñche, eimi huichucünufimi engün tami ngen-ngeal. Eimi entufilu taiñ cuifiqueche Egipto mapu mu, tüfachi dungu feipifimi tami cüdaufe Moisés, ahuem Doi Fütra Ñidol Jehová”.

54 Salomón fentecünui ñi feipifiel ta Chau Jehová com tüfachi ngillatun ca llellipun itrotripa Chau Jehová ñi altar mu, fei hula huitrapürai tiye mu, cheu ñi lucutunagün petu huitrañpüramfilu ñi cuhu huenu mu. 55 Huitralelu, ngillatuñmafi com Israel trahunche. Nehuentu feipi: 56 “Püramyengepe ta Chau Jehová, fei elufi tañi pu che Israel cheu tañi ürcütual, chumngechi feipicünui. Com tati cümeque dungu ñi feipicünuel Chau Dios tañi cüdaufe Moisés mu, com huechutripai. 57 Taiñ Chau Ngünechen Jehová mülepe iñchiñ mu, chumngechi mülefui taiñ pu cuifiqueche engün. Elcünulayaiñmu ca quisucünulayaiñmu rume. 58 Nengümpe taiñ piuque, fei taiñ miyahual com tañi rüpü mu, inayal tañi huercün dungu, tañi feipin ca ti ley dungu ñi huercüfiel taiñ cuifiqueche ñi inayal. 59 Iñche llellipufiñ ta Chau Jehová, fei taiñ Chau Ngünechen Jehová raquiduamtucupe tüfachi dungu antü ca pun meu. Femngechi quelluafi tañi cüdaufe* ca tañi pu che Israel, tunte* duamfalngele caque quiñeque antü. 60 Femngechi com pu troquiñche mülelu mapu meu quimaingün Chau Jehová rüf Ngünechen ngei. ¡Ngelai cangelu! 61 Com piuque mu serfiafimün taiñ Chau Ngünechen Jehová, inayafimün tañi ngülam, allcütuafimün ñi huercün dungu chumngechi femmequeimün feula”.

62 Ti lonco ülmen ca com pu Israel che hulingün quiñe fütra chalintucun* Chau Jehová ñi adquiñ mu. 63 Salomón elufi Chau Jehová chalintucun quiñentrür ingequelu: 22.000 toro ca 120.000 ufisa. Femngechi ti lonco ülmen ca com pu Israel che fiestaingün ñi deumanentun Chau Jehová ñi ruca. 64 Feichi antü ti lonco ülmen huichucünulelfi ta Chau Dios ti lepün* rangi püle mülelu itrotripa Chau Jehová ñi ruca, tiye mu mülefui ñi hulal lüpümngeelchi chalintucun ca chalintucungeelchi fün ca ti yihuiñ entungelu ti chalintucun quiñentrür ingequelu. Ti cobre altar mülelu Chau Jehová ñi adquiñ mu rume pichifui ñi tucungeal lüpümngeelchi chalintucun, chalintucungeelchi fün ca ti yihuiñ entungelu ti chalintucun quiñentrür ingequelu. 65 Feichi antü taiñ Chau Ngünechen Jehová ñi adquiñ mu, Salomón fiestai com pu Israel che engün, quiñe fütra trahunche rume camapu cüpalu, tüfa Lebó-Hamat* ca Egipto ñi huitrunco püle.* Regle antü fiestaingün, fei hula ca regle antü, mari meli antü alüñmai ti fiesta. 66 Rupalu quiñe antü* ti lonco ülmen elufi ñi amutual tati pu che. Tüfa engün ngillatuñmafi ti lonco ülmen. Ngüneduamlu engün chumngechi Chau Jehová cutranpiuqueyefi tañi cüdaufe David ca tañi pu che Israel, ayühunquechi amutuingün tañi ruca mu. Ayüucülei tañi piuque engün.

9 Salomón deumanentui Chau Jehová ñi ruca, ti lonco ülmen ñi ruca ca com tañi ayünieel. 2 Fei Chau Jehová epu rupa peufaluufi ta Salomón, chumngechi peufaluhui Gabaón huaria mu. 3 Chau Jehová feipifi: “Allcütun tami llellipun ca tami ngillatufiel iñche tañi adquiñ mu. Eimi deumaimi tüfachi ruca ñi rumel müleal tañi üi, feimu huichucünufiñ tüfachi ruca tañi poyengeal. Tañi nge ca tañi piuque rumel müleai üyeu. 4 Eimi miyahulmi tañi rüpü mu chumngechi femi tami chau David, com piuque mu miyahulmi ca nor dungu femülmi, ca femülmi com tañi huercüfiel, inalmi tañi feipin ca tañi ley dungu, 5 iñche rüf eluayu tami rumel ngünenieafiel ta Israel, chumngechi feipicünufiñ tami chau David. Feipifiñ ‘Rumel müleai quiñe huentru tami familia mu anülelu Israel ñi ülmen huancu mu’. 6 Huelu eimün ca tamün pu yall inahuenolmun ta iñche, cafei allcütunolmün tañi huercün dungu ca tañi dulliel tamün feipifiel, serfifilmün caquelu dios ca pochongnagülmün* quisu engün mu, 7 fei iñche apümcayafiñ ta Israel tamün elufielchi mapu, famentuafiñ ca adquintuhuelayafiñ ti ruca ñi huichucünuel tañi poyengeal. Fei com pu che illamcayafi ca ayentuafi ta Israel. 8 Tüfachi ruca teifücalehueai. Com ti inafül rupalu afmatulehueai, huiqueñai ca ramtuai: ‘¿Chumngelu* Chau Jehová femngechi femfi tüfachi mapu ca tüfachi ruca?’. 9 Fei huiñoldunguaingün:* ‘Tüfa engün elcünufingün tañi Chau Ngünechen Jehová, tati entufilu tañi cuifiqueche Egipto mapu mu. Fültucufingün* caquelu dios, pochongnagingün tañi adquiñ mu ca serfifingün. Feimu Chau Jehová huesalcaeyu engün’”.

10 Rupalu 20 tripantu Salomón deumanentui ti epu ruca: Chau Jehová ñi ruca ca ti lonco ülmen ñi ruca. 11 Cafei ti lonco ülmen Salomón elufi ta Hiram, Tiro ñi lonco ülmen, 20 huaria mülelu Galilea mapu mu. Hiram quellufi ta Salomón, elufi cedro ca enebro mamüll, ca com ti oro* tañi ayüel. 12 Fei Hiram tripatui Tiro huaria mu, fei ñi pemeafiel tati huaria ñi elueteu Salomón, huelu ayülafi.* 13 Feipi: “Peñi, cümelai ti huaria tami elufiel”. Feimu Cabul Mapu* pingetui fantepu mu. 14 Hiram huercülelfi ti lonco ülmen 4.100 kilo oro.*

15 Fei Salomón trahulfi pu che huercüngelu ñi cüdahuelafiel ti lonco ülmen, fei ñi deumayal Chau Jehová ñi ruca, quisu tañi ruca, ti pichi huinculcülechi mapu,* Jerusalén ñi fütra cura malal, Hazor, Meguidó ca Guézer huaria. 16 Faraón, Egipto ñi lonco ülmen, amufui ñi nüfiel Guézer huaria. Lüpümfi ti huaria ca langümfi pu Canaán che mülelu tiye mu. Feichi huaria elufi tañi ñahue quiñe yehun reque,* tüfa ta Salomón ñi domo. 17 Salomón huiño deumatufi Guézer, nag Bet-Horón, 18 Baalat, Tamar huaria, mülelu huellin mapu* Israel mu,* 19 cafei com Salomón ñi huaria cheu trapümngequefui chemcün* ca iyael, tati huaria cheu elcünungequefui carretela,* tati huaria cheu mülequefui pu püracahuellulelu ca com ñi ayünieel Salomón ñi deumayal Jerusalén huaria mu, Líbano ca com ti mapu tañi ngüneniefiel. 20 Cafei petu mülehuei amorreo che, pu Het che,* pu perizita che, pu heveo che ca pu jebuseo che. Tüfa engün coneltulelai pu Israel che mu. 21 Fei Salomón trahulfi tüfa engün ñi cüpanche. Pu Israel che pepi apümlafi engün, feimu petu mülehueingün mapu mu. Salomón elufi fanechi cüdau esclavo reque. Femngechi feleingün fantepu mu. 22 Huelu Salomón esclavocünulafi quiñe Israel che no rume. Quisu engün tañi hueichafengefui,* cüdaufe, principe, loncolechi soltau ca loncolelu pu amulniefilu carretela ca pu püracahuellulelu. 23 Cafei 550 huentru loncoleingün pu adniequefilu Salomón ñi cüdau, tüfa engün loncolei pu che cüdauquelu.

24 Faraón ñi ñahue tripatui David ñi Huaria mu, fei amui quisu ñi ruca meu. Salomón deumaleleyu feichi ruca. Fei hula Salomón deumai ti pichi huinculcülechi mapu.

25 Cüla rupa fill tripantu Salomón hulquefui lüpümngeelchi chalintucun* ca chalintucun quiñentrür ingequelu ti altar mu ñi deumalelfiel ta Chau Jehová. Cafei püraquei ti fitrun* chalintucun huente altar mu, tüfa mülefui Chau Jehová ñi adquiñ mu. Femngechi deumanentui ti ruca.

26 Ti lonco ülmen Salomón deumai fentren farcu Ezión-Guéber mu, tüfa mülei inafül Elot mu ca inaltu Quelü lafquen, Edom mapu mu. 27 Hiram huercüi fentren farcu ca quisu tañi pu cüdaufe, adümuucülechi huentru cüdauquelu farcu mu, fei cüdaupuingün Salomón ñi pu cüdaufe engün. 28 Amuingün Ofir lof mu, tiye mu cüpalingün 14.360 kilo oro,* fei elufingün ti lonco ülmen Salomón.

10 Tati ülmen domo ngünenielu Saba* allcüi Salomón ñi rume quimniengen, püramyefilu cai Chau Jehová ñi üi. Feimu cüpai ñi ramtucayafiel ta Salomón cüdaungechi dungu. 2 Ti domo puhui Jerusalén huaria mu. Fei compañnieyu fentren cüdaufe, camello cüpalnielu aceite balsamico,* fentren oro* ca falin-ngechi cura. Fei pepafi ti lonco ülmen Salomón ca feipifi com tañi raquiduamtucunieel.* 3 Salomón huiñoldunguleleyu* com tañi ramtun. Ti lonco ülmen quimniefui com tüfachi dungu ca com quimelelfi.

4 Ti ülmen domo ngünenielu Saba ngüneduami Salomón ñi rume quimchengen, ti ruca ñi deumael, 5 ti iyael mülelu tañi mesa mu ca chumngechi ñi anülen tañi pu cüdaufe mesa mu. Cafei chumngechi ñi cüdauquen pu serfiquelu iyael ca chumngechi ñi tucutuuquen. Ca ngüneduami tañi pu serfiquefilu pulcu ca ti lüpümngeelchi chalintucun* ñi hulqueel rumel mu Chau Jehová ñi ruca mu. Pefilu com tüfa rumeñma afmatulehuei. 6 Feiti domo feipifi ti lonco ülmen: “Tañi mapu mu allcün com tami femquen* ca tami quimchengen. Com rüfngei tati. 7 Iñche feyentuquelafun ñi feipingequen, fei cüpalu hula iñche, quisu tañi nge mu pefiñ. Com feipingelan ti dungu. Eimi quimchengeimi ca ricu chengeimi, tüfa doicülei tañi allcütuel iñche. 8 ¡Ayühun niei tami pu huentru ca ayühun niei tami pu cüdaufe! ¡Rumel müleingün eimi mu ca allcütumequei tami quimün! 9 Püramyengepe tami Chau Ngünechen Jehová. Ayüucülei eimi mu ca anümeimu Israel ñi ülmen huancu mu. Chau Jehová rumel piuqueyefi pu Israel che, feimu üitueimu tami lonco ülmen-ngeal, fei tami cüme juzgayal ca nor dungu mu ngünenieal”.

10 Fei hula tati domo elufi ti lonco ülmen 4.100 kilo oro,* rume fentren aceite balsamico ca falin-ngechi cura. Ti ülmen domo ngünenielu Saba elufi ti lonco ülmen Salomón rume fentren aceite, chumcaunorume cüpalngehuelai fentren aceite balsamico.

11 Hiram fentren farcu mu cüpali oro. Ofir lof mu entui chi oro, fentren sandalo pingechi mamüll ca falin-ngechi cura. 12 Sandalo mamüll mu ti lonco ülmen deumalelfi soporte Chau Jehová ñi ruca ca ti lonco ülmen ñi ruca. Fei ca deumalelfi pu ülcantufe arpa ca dungulhue nielu cuerda. Huelu feichi mu ca fantepu mu turpu cüpalngehuelai ca pengehuelai femngechi sandalo mamüll.

13 Ti lonco ülmen Salomón elufi tati ülmen domo ngünenielu Saba com tañi ayüel ca ñi ngillatuel. Cafei quisu tañi pin mu ca tañi fürenechen mu elufi itrofillem. Fei hula ti domo huiñotui tañi mapu mu quiñentrür tañi pu cüdaufe engün.

14 Fill tripantu ti lonco ülmen Salomón llouquefui 23.000 kilo oro peno,* 15 ca llouquefui chem ñi elueteu pu negociaquelu, ñi huehuel pu fendequelu, com pu lonco ülmen Arabia mapu mülelu ca pu gobernador.

16 Ti lonco ülmen Salomón deumai 200 fütraque escudo. Caque quiñeque escudo regle kilo oro* niepelafui reyülelu* ca chemcün engu.* 17 Ca deumai 300 pichique escudo.* Caque quiñeque escudo epu kilo oro* niepelafui reyülelu ca chemcün engu. Ti lonco ülmen elcünui escudo ti Ruca Líbano Mahuida pingelu.

18 Cafei ti lonco ülmen marfil mu deumai quiñe fütra ülmen huancu, re oro mu tacufi. 19 Mülefui cayu escalon ñi puhual ülmen huancu mu ca huente püle mülefui quiñe pichi techo reque chincülcülelu.* Ti huancu epuñpüle niei cheu ñi recültuhual lipang ca epuñpüle huitralei quiñe trapial. 20 Ca ti cayu escalon mu mülefui mari epu trapial huitralelu, fei quisuque cayu escalon mu epuñpüle mülefui quiñe trapial. Chem cangelu troquiñche no rume nielafui femngechi dungu.

21 Com ti copa nielu ti lonco ülmen Salomón orongei ca re oro mu deumangei com ti chemcün mülelu ti Ruca Líbano Mahuida pingelu. Ngelafui chem chemcün no rume platangelu. Salomón ñi antü mu falintungequelafui ti plata. 22 Lafquen mu ti lonco ülmen niei fentren farcu Tarsis mu cüpalu ca quiñentrür mülei Hiram ñi fentren farcu. Rupalu cüla tripantu, ti farcu Tarsis mu cüpalu cüpali oro, plata, marfil, mono ca pavo real.

23 Ti lonco ülmen Salomón doi ricungefui ca doi quimchengefui ta com caquelu mapu mülechi lonco ülmen mu. 24 Chau Ngünechen elufi quimün tañi piuque mu ta Salomón, feimu huall mapu mülechi pu che cüpa pemefi ta Salomón tañi allcütual ñi quimün. 25 Com pu che cüpaleleyu yehun:* plata chemcün, oro chemcün, tacun, hueichahue,* aceite balsamico, cahuellu ca mula. Fillque tripantu rupaquefui tüfa.

26 Salomón amulei ñi trapümfiel carretela* ca cahuellu.* Nierpui 1.400 carretela ca 12.000 cahuellu, mülequefui tati huaria cheu elcünungequefui carretela ca Jerusalén huaria mu, pülle cheu ñi mülen ti lonco ülmen.

27 Ti lonco ülmen ñi duam mu Jerusalén huaria mu mülefui fentren plata cura reque, ca mülefui fentren cedro mamüll sicomoro anümca reque mülelu Sefelá mapu.*

28 Salomón ñi pu cahuellu cüpalngei Egipto mapu mu. Ti lonco ülmen ñi pu negociante cullingün tunte* ñi falin ti tropel cahuellu.* 29 Quisuque carretela cüpalngelu Egipto mapu mu 600 siclo plata faliquefui ca quisuque pu cahuellu 150 siclo plata faliquefui. Fei hula fendelelngequei com pu lonco ülmen ñi nieel pu Het che* ca Siria ñi pu lonco ülmen.

11 Ti lonco ülmen Salomón piuqueyefi Faraón ñi ñahue, huelu ca piuqueyefi fentren catripanche domo:* Moab domo, Ammón, Edom, Sidón ca Het domo.* 2 Tüfachi pu domo tuhuingün feichi troquiñche mu Chau Jehová ñi feipifiel pu Israel che: “Reyüconlayaimün* feichi pu domo engün* ca tüfa engün ngelai ñi reyüconpayal eimün mu. Fei engün hueluraquiduamelafeimu tamün piuque tamün poyeafiel tañi dios engün”. Huelu Salomón fülcontufi engün* ca piuqueyefi. 3 Nierpui 700 domo, fei princesangeingün, ca nierpui 300 ca domo.* Ñochiquechi tañi pu domo hueluraquiduameleyu tañi piuque. 4 Salomón deu füchalu tañi pu domo hueluraquiduameleyu ñi piuque tañi poyeafiel caquelu dios, fei com piuque mu serfilafi tañi Chau Ngünechen Jehová chumngechi femi tañi chau David. 5 Salomón poyefi Astoret, pu Sidón che ñi diosa. Ca poyefi Milcom, pu Ammón che ñi ünufalchi dios. 6 Salomón huesa femi Chau Jehová ñi adquiñ mu. Fei poyelafi ta Chau Jehová com piuque mu chumngechi femi tañi chau David.

7 Feichi mu Salomón deumalelfi quiñe yamfal mülehue* ta Kemós, Moab ñi ünufalchi dios. Ca femngechi femfi ta Mólek,* Ammón ñi ünufalchi dios. Femi tüfa ti huincul mu mülelu Jerusalén ñi adquiñ püle. 8 Cafei deumalelfi yamfal mülehue com tañi pu catripanche domo.* Tüfa engün femingün fitrun chalintucun* ca elufingün chalintucun* tañi pu dios.

9 Chau Jehová rume illcutufi* ta Salomón. Tañi piuque hueluraquiduami ca püntütripai* Chau Jehová mu, Israel ñi Ngünechen. Fei epu rupa deu peufaluufi ta Salomón 10 ca cüme feipicünufi ñi poyenoafiel caquelu dios. Huelu quisu inahuelafi ñi feipieteu Chau Jehová. 11 Feimu Chau Jehová feipifi ta Salomón: “Tüfachi dungu femimi, fei huechurpulaimi tañi eldungu ca tañi huercün dungu tami feipifiel. Feimu rüf feipicünueyu, müntuñmayayu* tami ngünenieel ca eluafiñ cangelu tami pu cüdaufe. 12 Huelu tañi raquiduamtucufiel mu tami chau David, femlayan tüfa petu tami mongelen. Tami fotüm ñi cuhu mu müntuñmayafiñ tañi ngünenieel. 13 Huelu müntuñmalayafiñ com tañi ngünenieel. Quiñe troquiñche eluafiñ tami fotüm raquiduamtucufiel mu iñche tañi cüdaufe David ca Jerusalén, ti huaria tañi dulliel”.

14 Chau Jehová cüpalfi quiñe huentru ñi caiñetuafiel ta Salomón, tüfa ta Hadad, ti Edom che, tuhui Edom ñi lonco ülmen mu. 15 David hueufilu ta Edom, Joab ti loncolechi hueichafe,* pürai ñi rüngaltucuafiel pu la ca eluhui ñi apümcayafiel com pu Edom huentru. 16 Joab ca com pu Israel hueichafe mülenagi tiye mu cayu cüyen, apümcafilu hula com pu Edom huentru. 17 Huelu Hadad lefmahui quiñentrür quiñeque Edom che cüdahuelquefilu tañi chau, amutuingün Egipto mapu mu. Feichi mu Hadad pichi huentrungefui. 18 Madián mapu tripaingün, fei puhuingün Parán pingechi huellin mapu.* Quiñeque Parán huentru compañnieyu engün ca puhuingün Egipto mapu mu, cheu ñi mülen ti Faraón, Egipto ñi lonco ülmen. Fei elufi ta Hadad quiñe ruca, mapu ca iyael. 19 Hadad tutefi ta Faraón, feimu Faraón elufi ñi nieafiel tañi domo ñi lamngen. Faraón ñi ülmen domo* Tahpenés pingei. 20 Rupachi antü, Tahpenés ñi lamngen niei quiñe püñeñ Hadad engu, Guenubat pingei. Fei Tahpenés tremümfi* ti pichi huentru Faraón ñi ruca mu. Guenubat mülefui Faraón ñi ruca mu quiñentrür Faraón ñi fotüm engün.

21 Egipto mapu mu Hadad allcüi ñi lan David,* ca allcüi ñi lan ta Joab, ti loncolechi hueichafe. Fei Hadad feipifi ti Faraón: “Eluen tañi amutual tañi mapu mu”. 22 Huelu ti Faraón feipieyu: “Fau, ¿chem faltaleimi, fei tami cüpa amutual tami mapu mu?”. Hadad huiñoldungui:* “Chem no rume, huelu füreneen, eluen tañi amutual”.

23 Chau Ngünechen cüpalfi ca quiñe huentru ñi caiñetuafiel ta Salomón, tüfa ta Rezón, Eliadá ñi fotüm. Tüfachi huentru lefmahui tañi ñidol Hadadézer ñi duam mu, Zobá ñi lonco ülmen. 24 Fei David hueufilu* pu Zobá huentru, Rezón trahulfi quiñe troquiñ huentru, fei loncolei pu malocontuchequelu. Quisu engün amuingün Damasco huaria mu, üyeu mülenagingün, fei ngüneniefingün Damasco. 25 Rezón caiñetufi pu Israel che petu ngünenielu Salomón. Fentren huesaque dungu femi chumngechi ñi femquen Hadad. Feichi mu Rezón ngüneniefilu Siria, rume üdefi ta Israel.

26 Jeroboán, Nebat ñi fotüm, quiñe Efraín che Zeredá huaria mu tuulu, ca caiñetufi* tati lonco ülmen. Tüfachi huentru cüdahuelfi ta Salomón ca tañi ñuque, lantu domongei, Zeruá pingefui. 27 Jeroboán caiñetufi ti lonco ülmen tüfachi dungu mu: Salomón deumai ti pichi huinculcülechi mapu ca deumai tati fütra cura malal David ñi Huaria mu, tüfa tañi chau. 28 Jeroboán rume adümuucülefui. Salomón pefi ñi rume cüdaufengen ti hueche huentru, feimu elufi ñi ngüneduamafiel pu huercüngelu ñi cüdahual. Tüfachi cüdaufe José ñi troquiñche mu tuhui. 29 Feichi mu, Jeroboán tripai Jerusalén huaria mu. Ca Chau Ngünechen ñi huerquen Ahíya pingelu, ti Siló che, trafmefi rüpü mu. Ahíya yeniefui quiñe hue tacun ca quisulefuingu lelfün mu. 30 Ahíya nüi tañi hue tacun, fei huichafcafi* mari epu troquiñ mu. 31 Fei feipifi ta Jeroboán:

“Ngen-ngeaimi mari troquiñ. Tüfa tañi feipin Chau Jehová, Israel ñi Ngünechen: ‘Müntuñmayafiñ tañi ngünenieel Salomón ñi cuhu mu. Eimi eluayu mari troquiñche. 32 Huelu Salomón ngen-ngeai quiñe troquiñche, raquiduamtucufiel mu iñche tañi cüdaufe David ca Jerusalén, tati huaria tañi dulliel com Israel ñi troquiñche mu. 33 Tañi pu che elcünueneu ca pochongnagi* Astoret ñi adquiñ mu, pu Sidón che ñi diosa, Kemós, pu Moab che ñi dios ca Milcom, pu Ammón che ñi dios, feimu feman ta tüfa. Tañi pu che miyauhuelai tañi rüpü mu, cüme femlaingün tañi adquiñ mu, inalaingün tañi huercün dungu ca tañi ley chumngechi femi David, Salomón ñi chau. 34 Huelu com tañi ngünenieel müntuñmalayafiñ Salomón tañi cuhu mu. Tañi raquiduamtucufiel mu tañi cüdaufe David, inei tañi dulliel iñche, elcünuafiñ ñi loncoleal com tañi mongen. David inafi tañi huercün dungu ca tañi dulliel. 35 Huelu tañi fotüm müntuñmayafiñ tañi ngünenieel quisu tañi cuhu mu, fei eluayu tami ngünenieal, eluayu mari troquiñche. 36 Huelu tañi fotüm eluafiñ quiñe troquiñche, femngechi iñche tañi adquiñ mu tañi cüdaufe David rumel nieai quiñe pelontuhue* Jerusalén huaria mu, ti huaria ñi dulliel iñche ñi müleal tañi üi. 37 Iñche dulliayu ca ngünenieaimi com tami ayünieel. Lonco ülmen-ngeaimi Israel mu. 38 Inalmi com tañi huercüfiel, miyahulmi tañi rüpü mu, cüme femülmi tañi adquiñ mu, inalmi tañi dulliel ca tañi huercün dungu chumngechi femi tañi cüdaufe David, iñche mülean eimi mu. Tami pu cüpanche alüñma ngünenieai engün, David ñi cüpanche reque. Ca eluayu ta Israel. 39 Fei yehuelcayafiñ David ñi cüpanche tañi huesa femün engün. Huelu rumel mu femlayafiñ’”.

40 Feimu Salomón cüpa langümfi ta Jeroboán, huelu Jeroboán lefmahui Egipto mapu mu, cheu ñi mülen Sisac, Egipto ñi lonco ülmen. Egipto mapu mu mülenagi lalu hula Salomón.

41 Huelu caquelu dungu ñi rupan Salomón, com tañi femün ca tañi quimün, huirintuculei ti lifru mu nütramcalu Salomón ñi mongen. 42 Jerusalén huaria mu Salomón ngüneniefi pu Israel che, 40 tripantu alüñmai ñi ngüneniefiel. 43 Fei hula lai Salomón ca rüngaltucungei David ñi Huaria mu, quisu tañi chau. Tañi fotüm Rehoboam hue lonco ülmen-ngerpui.

12 Com pu Israel che mülepai Siquem huaria ñi lonco ülmencünuafiel ta Rehoboam, feimu Rehoboam amui Siquem huaria mu. 2 Fei Jeroboán, Nebat ñi fotüm, quimi ta tüfa. Quisu mülequefui Egipto mapu lefmaulu cai ti lonco ülmen Salomón ñi duam mu. Mülenagquefui Egipto mapu mu. 3 Feichi mu cüpange pifalngei ta Jeroboán. Fei hula Jeroboán ca com Israel trahunche pemefingün ta Rehoboam ca feipifingün: 4 “Tami chau elueiñmu rume fanechi cüdau. Huelu eimi elumunoliyiñ fanechi cüdau chumngechi femi tami chau, iñchiñ serfihuaiñ”.

5 Fei feipifi engün: “Amutumün, fei cüla antü rupale pemupayan”. Feimu pu che amutuingün. 6 Fei hula ti lonco ülmen Rehoboam ramtufi pu loncolelu* serfiquefilu tañi chau Salomón petu tañi mongelen. Ramtufi: “¿Chem ngülamtumuafun? ¿Chem feipiafiñ tati pu che?”. 7 Tüfa engün huiñoldungueyu:* “Fachantü eluhulmi tami serfiafiel pu che, allcütufilmi tañi feipin ca huiñoldungufilmi cümeque dungu, fei engün rumel cüdahuelaimu”.

8 Huelu Rehoboam famentufi* chem tañi ngülamtueteu pu loncolelu,* fei ramtufi pu hueche tañi quelluqueteu, pu tremümngelu quisu engu. 9 Ramtufi: “¿Chem ngülamtumuafun? Tüfachi pu che feipieneu: ‘Elumulayaiñ fanechi cüdau chumngechi femi tami chau’ pingen. Fei, ¿chem mülei taiñ feipiafiel engün?”. 10 Pu hueche tremümngelu quisu engu feipieyu: “Feichi pu che tami feipieteu: ‘Tami chau elueiñmu rume fanechi cüdau, eimi elumulayaiñ fanechi cüdau’, mülei tami feipiafiel tüfachi dungu: ‘Iñche doi cutrancahuaiñ tañi chau ñi femquefel.* 11 Tañi chau elueimünmu fanechi cüdau, huelu iñche doi fanechi cüdau eluhuaiñ. Tañi chau refenque mu castigaeimünmu, huelu iñche castigahuaiñ refenque nielu yungechi pañillhue* huechuñ mu’”.

12 Cüla antü rupalu Jeroboán caquelu che engün pemefingün ta Rehoboam, chumngechi ñi feipieteu ti lonco ülmen, feipilu: “Cüla antü rupale pemupayan”. 13 Huelu ti lonco ülmen illcunquechi* dungufi pu che. Famentufi chem tañi ngülamtueteu pu loncolelu.* 14 Inafiel mu pu hueche ñi ngülam, feipifi: “Tañi chau elueimünmu fanechi cüdau, huelu iñche doi fanechi cüdau eluhuaiñ. Tañi chau refenque mu castigaeimünmu, huelu iñche castigahuaiñ refenque nielu yungechi pañillhue huechuñ mu”. 15 Feimu ti lonco ülmen allcütulafi tati pu che. Chau Jehová eli ñi femngechi rupayal, fei ñi huechutripayal Chau Jehová ñi feipifiel ta Jeroboán, Nebat ñi fotüm. Chau Dios adniefi ta Ahíya, ti Siló che, ñi feipial tüfachi dungu.

16 Ti lonco ülmen pilai ñi allcütuafiel pu Israel che. Fei pu che ngüneduamlu tüfa, feipifingün ti lonco ülmen: “Iñchiñ chumconpalaiñ rume* David mu. Chem no rume coneltuquelaiñ chem tañi ngen-ngeel Jesé ñi fotüm. Amulemün pu Israel che, püramyeafimün tamün pu dios. ¡David tañi pu cüpanche, feula quisu cuidahuaimün!”. Fei hula pu Israel che huiñotuingün tañi ruca mu.* 17 Huelu Rehoboam amulei ñi ngüneniefiel pu Israel che mülelu Judá ñi fillque huaria mu.

18 Fei hula ti lonco ülmen Rehoboam huercülelfi ta Adoram, tüfa loncolefui pu huercüngelu ñi cüdahuelafiel ti lonco ülmen, huelu com pu Israel che cura mu langümfi. Ti lonco ülmen Rehoboam ngellu pürai tañi carretela* tañi lefmahual Jerusalén mu. 19 Pu Israel che amulei ñi caiñetufiel David ñi cüpanche fantepu mu.

20 Com pu Israel che allcülu müten ñi huiñotun Jeroboán, mütrümfingün,* femingün quiñe trahun ca lonco ülmencünufingün com Israel mu. Inei no rume inalafi David ñi cüpanche, Judá ñi troquiñche müten.

21 Rehoboam puulu Jerusalén mu, feica müten trahulfi com pu Judá che ca Benjamín ñi troquiñche, 180.000 huentru pepicaucülelu ñi hueichayal,* fei ñi quehuayafiel pu Israel che ca ñi huiñoleltuafiel tañi ngünenieel ta Rehoboam, Salomón ñi fotüm. 22 Fei hula Semaya, Chau Ngünechen ñi huerquen, llohui tüfachi dungu Chau Ngünechen mu cüpalu: 23 “Feipifinge ta Rehoboam, Salomón ñi fotüm, Judá ñi lonco ülmen, cafei pu Judá che, Benjamín ñi troquiñche ca ti pu caquelu che: 24 ‘Tüfa ñi feipin Chau Jehová: “Quehuamelayafimün tamün pu peñi, pu Israel che. Quisuque eimün huiñotupe tañi ruca mu. Iñche tañi pin mu rupai tüfachi dungu”’”. Tüfa engün inafingün Chau Jehová ñi feipin ca huiñotuingün tañi ruca mu, chumngechi ñi feipieteu Chau Jehová.

25 Fei hula Jeroboán huiño deumatufi Siquem huaria Efraín ñi mahuidantu mapu püle. Tiye mu mülenagi. Fei hula tripatui üye mu ca huiño deumatufi Penuel huaria. 26 Jeroboán feipi tañi piuque mu: “Feula David ñi cüpanche huiño ngünenietuai. 27 Pu che amulele Jerusalén mu ñi hulal chalintucun* Chau Jehová ñi ruca mu, tüfachi pu che ñi piuque huiñotuai tañi ñidol Rehoboam mu, Judá ñi lonco ülmen. Langümngean tati ca huiñotuaingün Rehoboam mu, Judá ñi lonco ülmen”. 28 Deu feipifilu pu che tañi ngülamtuaeteu, ti lonco ülmen deumai epu oro pichi culliñ* ca feipifi tati pu che: “Rume cüdaungei tamün amual Jerusalén mu. Ahuem pu Israel che, tüfa ñi mülen tamün Dios, feiti tamün entueteu Egipto mapu mu”. 29 Fei hula elcünufi quiñe pichi culliñ Betel huaria mu, cangelu Dan huaria. 30 Tüfachi dungu mu pu che culpaconingün.* Pu che amuquefui Dan huaria ñi poyeafiel ti pichi culliñ mülelu tiye mu.

31 Yamfal mülehue mu* Jeroboán deumai cheu ñi poyengeal pu dios ca sacerdotecünufi pu huaria huentru Leví chengenolu. 32 Fei 15 conchi pura cüyen mu, Jeroboán ca eli ñi müleal quiñe fiesta, Judá ñi fiesta reque. Ti altar deumalu Betel huaria mu elufi chalintucun tati pichi culliñ ñi deumael. Cafei Betel huaria mu üitufi quiñeque huentru ñi sacerdotengeal ca ñi müleal tañi deumaelchi yamfal mülehue. 33 Feichi 15 antü conchi pura cüyen mu, ti cüyen dullilu quisu tañi pin mu, eluhui ñi chalintucual altar mu deumalu Betel huaria. Eli ñi müleal quiñe fiesta pu Israel che mu ca pürai altar mu ñi hulal chalintucun ca fitrun chalintucun.*

13 Chau Jehová tañi pin mu, quiñe Chau Ngünechen ñi huerquen elcünui Judá mapu ñi acual Betel huaria mu. Feichi mu Jeroboán petu huitralei inaltu altar mu ñi hulal fitrun* chalintucun.* 2 Fei Chau Jehová ñi pin mu ti huentru huirarelfi ti altar: “¡Ahuem altar, altar! Tüfa ñi feipin Chau Jehová: ‘¡Ngüneduamnge! ¡David ñi familia mu choyüngeai quiñe fotüm, Josías pingeai! Fei tami huente püle chalintucuai pu sacerdote cüdaucülelu yamfal mülehue mu,* pu hulquelu fitrun chalintucun eimi mu. Cafei lüpümai pu che ñi foro eimi mu’”. 3 Feichi antü quisu pengelcünui ñi rupayal tüfachi dungu,* feipilu: “Tüfa ñi pengelcünuel* Chau Jehová: ti altar triranagai, ti trüfquen* huente mülelu pachügtripayai”.

4 Ti lonco ülmen allcülu müten ñi feipin Chau Ngünechen ñi huerquen huirarelfilu Betel mülechi altar, fei Jeroboán entui tañi cuhu altar mu, fampuhuli ñi cuhu ñi pengelal ti huentru ca feipi: “¡Nüafimün!”. Feica müten tañi cuhu lañmai ca nengümhuelai. 5 Fei hula ti altar triranagi ca ti trüfquen huente altar mülelu pachügtripai, chumngechi pengelcünui* Chau Ngünechen ñi huerquen Chau Jehová ñi pin mu.

6 Feula ti lonco ülmen feipifi Chau Ngünechen ñi huerquen: “Füreneen, ngillatufinge tami Chau Ngünechen Jehová ca ngillatuñmaen tañi tremotual* tañi cuhu”. Feimu ti huerquen llellipufi ta Chau Jehová. Fei ti lonco ülmen ñi cuhu tremotui, cuifi reque feletui. 7 Ti lonco ülmen feipifi Chau Ngünechen ñi huerquen: “Cüpange tañi ruca mu ca ipayaimi. Eluayu quiñe yehun”.* 8 Huelu ti huerquen feipifi tati lonco ülmen: “Rangiñ elueli rume com tami nieel ruca mu, iñche amulayan eimi engu, cofquetulayan ca pütocolayan co tüfachi mapu mu. 9 Chau Jehová huercüeneu tüfachi dungu: ‘Cofquetulayaimi ca pütocolayaimi co. Ca huiñotulayaimi feichi rüpü cheu tami cüpan’”. 10 Feimu ca rüpü inai. Huiñotulai ti rüpü cheu ñi acun Betel mu.

11 Betel mu mülefui quiñe fücha huentru Chau Ngünechen ñi huerquen-ngelu, tañi pu fotüm pemeyu ca nütramcalelfingün tañi chau com ñi femün Chau Ngünechen ñi huerquen, tañi femün feichi antü Betel huaria mu ca chem ñi feipifiel ti lonco ülmen. Deu nütramcalelfilu, 12 tañi chau ramtueyu engün: “¿Chem rüpü inai?”. Tañi pu fotüm pengeleleyu ti rüpü cheu ñi amutun Chau Ngünechen ñi huerquen, Judá mapu tuulu. 13 Fei hula ti huentru feipifi tañi pu fotüm: “Pepicalelmuchi ti burro”. Feimu pepicalelngei ti burro ca püracahuellfi.

14 Fei inafi ti huerquen ca pepufi ñi anülen miñche quiñe fütra anümca. Fei feipifi: “¿Eimi ta Chau Ngünechen ñi huerquen Judá mu tuulu?”. Quisu huiñoldungueyu:* “Mai, iñche tati”. 15 Ti fücha huentru Chau Ngünechen ñi huerquen-ngelu feipifi: “Cüpange tañi ruca mu ca cofquetupayaimi”. 16 Huelu quisu feipieyu: “Pepi amulayan trür eimi mu ca pepi lloulayan tami mangelfiel. Ca tüfa mu pepi cofquetulayan ca pütocolayan co trür eimi mu. 17 Chau Jehová huercüeneu: ‘Tiye mu cofquetulayaimi ca pütocolayaimi co. Huiñotulayaimi feiti rüpü cheu tami cüpan’”. 18 Huelu ti cangelu huentru feipieyu: “Iñche Chau Ngünechen ñi huerquen-ngen eimi reque, fei Chau Jehová ñi pin mu quiñe cüme püllü feipieneu: ‘Feipiafimi ñi huiñotual eimi engu tami ruca mu, fei ñi cofquetual ca pütocoal co’”. (Ngünencafi). 19 Feimu trür huiñotuingu tañi ruca mu ñi cofquetual ca pütocoal co.

20 Petu ñi anülen mesa mu, Chau Ngünechen ñi huerquen, feiti feipifilu ti huentru ñi huiñotual, llohui Chau Jehová ñi dungu. 21 Fei nehuentu feipifi Chau Ngünechen ñi huerquen Judá mu tuulu: “Tüfa ñi feipin Chau Jehová: ‘Eimi inalafimi Chau Jehová ñi feipin ca allcütulafimi tami huercüeteu tami Chau Ngünechen Jehová. 22 Feipingelu rume eimi “Cofquetulayaimi ca pütocolayaimi co”, eimi huiñotuimi tami cofquetual ca pütocoal co tüfa mu. Feimu tami lachi cuerpo* rüngaltucungelayai cheu ñi rüngaltucungeel tami cuifiqueche yem’”.

23 Chau Ngünechen ñi huerquen pütocoi co ca cofquetui. Fei hula ti fücha huentru, Chau Ngünechen ñi huerquen-ngelu, feiti feipifilu ñi huiñotual, pepicaleyu ti burro. 24 Fei amutui, huelu rüpü mu quiñe trapial trafrumeyu ca langümeyu. Tañi lachi cuerpo tranalehuei rüpü mu ca ti burro huitralei tañi inafül püle. Cafei ti trapial ina huitralei ti lachi cuerpo mu. 25 Quiñeque huentru rupaingün üyeu. Pefingün ti lachi cuerpo tranalelu rüpü mu ca ti trapial ina huitralelu ti lachi cuerpo mu. Conpuingün huaria mu, cheu ñi mülen ti fücha huentru Chau Ngünechen ñi huerquen-ngelu ca nütramcaingün chem tañi peel.

26 Quimlu tüfa Chau Ngünechen ñi huerquen, feiti feipifilu ti huentru ñi huiñotual, feica müten feipi: “Tüfa ta Chau Ngünechen ñi huerquen, tati inanofilu Chau Jehová ñi feipin. Feimu chumngechi ñi feipieteu Chau Jehová, Chau Jehová hultucufi tati huentru ti trapial mu ñi lefcontungeal ca langümngeal”. 27 Fei feipifi tañi pu fotüm: “Pepicalelmuchi ti burro”. Tüfa engün pepicaleyu. 28 Feiti huentru amui ca pefi ti lachi cuerpo tranalelu rüpü mu. Ti burro ca ti trapial ina huitralei, huelu ti trapial ilafi ti lachi cuerpo ca lefcontulafi tati burro. 29 Chau Ngünechen ñi huerquen huitrañpüramfi ti huerquen ñi lachi cuerpo, püramfi ti burro mu ca huiño yetufi quisu tañi huaria mu tañi ngümayeafiel ca rüngaltucuafiel. 30 Quisu tañi rüngan mu elcünufi ti lachi cuerpo. Ngümayefingün ca feipingün: “¡Tañi peñi, müna huesa!”. 31 Deu rüngaltucufilu, feipifi tañi pu fotüm: “Lali iñche, rüngaltucumuan cheu ñi rüngaltucungeel Chau Ngünechen ñi huerquen. Elcünuaimün tañi foro cheu ñi mülen tüfachi huentru ñi foro. 32 Tüfachi huentru huirarelfi Betel mülechi altar ca tati ruca cheu poyengequefui dios yamfal mülehue mu Samaria ñi fillque huaria mülelu. Ñi feipin tüfachi huentru Chau Jehová ñi pin mu femtripayai llemai”.

33 Jeroboán elcünulai tañi huesa rüpü, rupalu rume tüfachi dungu. Amulei ñi üitufiel chem che rume ñi sacerdotengeal yamfal mülehue mu. Eluquefi ñi sacerdotengeal inei rume ayülu ca feipiquefui: “Tüfa ca sacerdotengepe ti yamfal mülehue mu”. 34 Tüfachi dungu mu culpaingün* Jeroboán ñi familia, feimu apümcangeingün. Ngehuetulaingün mapu mu.

14 Feichi mu Abías, Jeroboán ñi fotüm cutrani. 2 Fei Jeroboán feipifi tañi domo: “Füreneen, amunge, ca tacun tucuhuaimi tami quimngenoal Jeroboán ñi domongen. Amunge Siló huaria mu. Üyeu mülei Ahíya, Chau Ngünechen ñi huerquen. Feichi huentru feipi iñche ñi lonco ülmen-ngeal tüfachi pu che mu. 3 Pemefinge ca yelelfinge mari cofque, cochü cofque ca quiñe fotilla miel.* Fei hula ti huentru feipiaimu chem ñi rupayal ti pichi huentru”.

4 Jeroboán ñi domo femi chem tañi feipieteu ñi füta. Amui Siló huaria mu, fei puhui Ahíya ñi ruca mu. Fente tañi füchan Ahíya, müte pelohuelai. Amuhuelai ñi quintun.

5 Huelu Chau Jehová deu feipifi ta Ahíya: “Tiye püle cüpalei Jeroboán ñi domo, ramtupayaimu quiñe dungu tañi püñeñ ñi duam mu, cutrancülelu cai. Iñche feipiayu chem tami feipiafiel. Acule, ca tacun tucunieai ñi quimngenoal tañi ineingen”.

6 Allcüñmafilu müten ñi trecan ti domo ca ñi fülconcülepan* conhue püle, Ahíya feipi: “Jeroboán ñi domo, conpange. ¿Chumngelu* ca tacun tucunieimi tami quimngenoal ineingen? Elfalcünungen tami feipiafiel quiñe huesa dungu. 7 Amunge ca feipifinge ta Jeroboán: ‘Tüfa ñi feipin Chau Jehová, Israel ñi Ngünechen: “Tami pu che meu iñche dullieyu tami loncoleal tañi pu che Israel. 8 Fei hula müntuñmafiñ* tañi ngünenieel David ñi cüpanche ca elueyu eimi. Huelu eimi femlaimi tañi cüdaufe David reque. David inai tañi huercün dungu ca inaeneu com tañi piuque mu. Cümeque dungu müten femi iñche tañi adquiñ mu. 9 Eimi doi huesa femimi ta com tami pu cuifiqueche. Deumaimi cangelu dios, pañillhue adentun* tami illculcayafiel.* Iñche ta furintucuen. 10 ¡Feimu huercülelafiñ quiñe huesa dungu Jeroboán ñi pu che! ¡Israel mu apümcayafiñ com Jeroboán ñi pu huentru,* montulayai pu nienolu inei ñi quelluaeteu ca pu nehuen-ngenolu no rume! ¡Chumngechi entungequei ti me culliñ ngehuenole hula, ca femngechi entuafiñ com Jeroboán ñi pu che! 11 Pu trehua iñmayafi Jeroboán ñi pu che lalu huaria mu. Pu üñüm iñmayafi pu lalu lelfün mu. Femngechi feipi Chau Jehová”’.

12 Feula amutunge tami ruca mu. Pünoconpulmi müten huaria mu, ti hueche layai. 13 Com pu Israel che ngümayeayu ca rüngaltucuayu. Jeroboán ñi familia mu, ti hueche müten rüngaltucungeai rüngan mu. Com Jeroboán ñi familia meu, Chau Jehová, Israel ñi Ngünechen, peñmafi cüme dungu feiti hueche ñi piuque mu müten. 14 Chau Jehová elcünuai quiñe lonco ülmen Israel mu, fei apümcayafi Jeroboán ñi pu che acule chi antü. Feichi antü deu acui. 15 Chau Jehová mütrohuafi ta Israel, quiñe rüngi reque feleai nengümquiyaulu co meu. Ngedunentuafi reque* Israel ti cüme mapu mu ñi elufiel tañi pu cuifiqueche ca huall püle yeafi doi üye püle Leufü mu.* Fei engün deumaingün orcon mamüll ñi poyengequeel,* femngechi illculcafingün* Chau Jehová. 16 Jeroboán ta culpai* ca elufi ñi culpaconal pu Israel che, feimu Chau Dios quisucünuafi ta Israel”.

17 Fei Jeroboán ñi domo trecacünuhui ca puhui Tirzá huaria mu. Puulu conhue tañi ruca mu, ti hueche lai. 18 Rüngaltucungei ca com pu Israel che ngümayeyu, chumngechi ñi feipin Chau Jehová, huercüfilu tañi cüdaufe Ahíya, Chau Ngünechen ñi huerquen.

19 Caquelu dungu ñi rupan Jeroboán, chumngechi ñi hueichaquen* ca tañi ngüneniefiel, huirintuculei ti lifru mu nütramcalu Israel ñi pu lonco ülmen. 20 Jeroboán 22 tripantu ngünenierpui. Fei hula lai* ca tañi fotüm Nadab hue lonco ülmen-ngetui.

21 Rupalu tüfa Rehoboam, Salomón ñi fotüm, lonco ülmen-ngerpui Judá mu. Lonco ülmen-ngerpulu Rehoboam niefui 41 tripantu ca ngüneniefui mari regle tripantu Jerusalén mu, ti huaria ñi dulliel Chau Jehová com Israel ñi troquiñche mu, fei ñi elcünual tañi üi tiye mu. Rehoboam tañi ñuque Naamá pingei, ti Ammón domo. 22 Pu Judá che huesa femingün Chau Jehová ñi adquiñ mu. Ca tañi culpan mu* doi illculcafingün* ta Chau Dios tañi cuifiqueche mu. 23 Cafei com fütraque huincul püle ca miñche com fütraque anümca mu amulei ñi deuman engün yamfal mülehue,* huitracünuelchi cura poyengequelu ca orcon mamüll ñi poyengequeel.* 24 Cafei mülefui huentru cudumuulu caquelu che engu tañi cullingeal, femngechi poyequefuingün tañi dios engün. Femingün com ti ünufalchi dungu ñi femün pu catripanche* Chau Jehová ñi huemünentufiel* pu Israel che ñi adquiñ mu.

25 Ti lonco ülmen Rehoboam yeniefui quechu tripantu tañi ngünenieel, fei Sisac, Egipto ñi lonco ülmen, hueichamefi ta Jerusalén. 26 Yetufi tati falinque fillem mülelu Chau Jehová ñi ruca mu ca tati falinque fillem mülelu ti lonco ülmen ñi ruca mu. Com yetufi, cafei com tati oro escudo* Salomón ñi deumael. 27 Feimu ti lonco ülmen Rehoboam deumai cobre escudo ñi huelucünuafiel ti oro escudo, cafei elfalcünufi pu loncolechi soltau* ñi cuidayafiel. Tüfa engün llihuatulefui conhue püle ti lonco ülmen ñi ruca mu. 28 Ti lonco ülmen amun mu Chau Jehová ñi ruca mu, pu soltau yequefuingün ti escudo, fei hula huiño elcünuquefingün pu soltau ñi pieza mu.

29 Caquelu dungu ñi rupan Rehoboam, com tañi femün, huirintuculei ti lifru mu nütramcalu Judá ñi pu lonco ülmen. 30 Rehoboam ca Jeroboán rumel hueichaingu. 31 Fei hula Rehoboam lai ca rüngaltucungei cheu ñi mülen tañi pu cuifiqueche David ñi Huaria mu. Tañi ñuque Naamá pingefui, ti Ammón domo. Ca tañi fotüm Abiyam* hue lonco ülmen-ngetui.

15 Ti lonco ülmen Jeroboán, Nebat ñi fotüm, yeniefui mari pura tripantu ñi ngünenieel, feichi mu Abiyam ngünenierpufi Judá mapu. 2 Ngünenierpui cüla tripantu Jerusalén huaria mu. Tañi ñuque Maacá pingei, Abisalom ñi chedqui.* 3 Abiyam ca femngechi culpai* chumngechi femi tañi chau. Com piuque mu serfilafi tañi Chau Ngünechen Jehová. Femlai chumngechi femi tañi cuifi lacu David. 4 Femlu rume, tañi raquiduamtucufiel mu ta David, Chau Ngünechen Jehová elufi ta Abiyam quiñe pelontuhue* Jerusalén mu. Fei elcünufi tañi fotüm ñi hueluconal, femngechi ñi alüñma müleal Jerusalén huaria. 5 David cüme femi Chau Jehová tañi adquiñ mu. Com tañi mongen mu femi com tañi feipieteu Chau Dios, huelu quiñe huesa dungu müten femi, ñi femfiel ta Urías, ti Het che.* 6 Tuntepuulu* ñi mongen hueichaingu* Rehoboam ca Jeroboán engu.

7 Caquelu dungu ñi rupan Abiyam, com tañi femün, huirintuculei ti lifru mu nütramcalu Judá ñi pu lonco ülmen. Abiyam ca Jeroboán ca hueichaingu. 8 Fei hula Abiyam lai ca rüngaltucungei David ñi Huaria mu. Ca tañi fotüm Asá hue lonco ülmen-ngetui.

9 Jeroboán, Israel ñi lonco ülmen, yeniefui 20 tripantu tañi ngünenieel, feichi mu Asá ngünenierpui Judá. 10 Ngünenierpui 41 tripantu Jerusalén mu. Tañi chuchu Maacá pingei, Abisalom ñi chedqui. 11 Asá cüme femi Chau Jehová ñi adquiñ mu, chumngechi femi tañi cuifi lacu David. 12 Asá huemünentufi* tañi mapu mu pu huentru cudumuulu caquelu che engu tañi cullingeal, feiti femngechi femlu tañi poyeafiel tañi dios engün. Cafei entufi com tati ünufal adentun* ñi deumael tañi cuifiqueche yem. 13 Cafei müntuñmafi* tañi chuchu Maacá ñi ülmen domongehuenoal. Tüfachi domo deumai quiñe ünufal adentun ñi poyengeal ti orcon mamüll.* Asá teifücafi ti ünufal adentun ca lüpümtucufi Cedrón laf mapu mu. 14 Huelu entungelai tati yamfal mülehue.* Femlu rume, Asá com tañi mongen ca com piuque mu serfifi ta Chau Jehová. 15 Asá tañi chau engu huichucünulelfuingu fillque fillem ta Chau Dios, Asá cüpali feiti fillem Chau Jehová ñi ruca mu: plata, oro* ca fillque chemcün.*

16 Rumel hueichaquefuingu Asá ca Baasá, Israel ñi lonco ülmen. 17 Baasá, Israel ñi lonco ülmen, caiñetufi ta Judá ca eluhui ñi huiño deumatuafiel Ramá huaria, femngechi inei no rume ñi tripanoal ca con-noal Asá ñi mapu mu, Judá ñi lonco ülmen. 18 Rupalu tüfa, Asá yetufi com ti plata ca oro mülehuelu cheu ñi ngülümel falinque fillem Chau Jehová ñi ruca mu ca cheu ñi ngülümel falinque fillem ti lonco ülmen ñi ruca mu, fei elufi tañi pu cüdaufe. Fei hula ti lonco ülmen Asá huercüfi tañi pu cüdaufe Siria ñi lonco ülmen mu, tüfa ta Ben-Hadad, Tabrimón ñi fotüm, tüfa chauyefi ta Hezión. Tüfachi lonco ülmen mülefui Damasco huaria mu. Ca feipifi: 19 “Iñchiu eldungucünuhuiyu, cafei tami chau ca tañi chau eldungucünuhuingu. Fau huercüleleyu quiñe yehun:* plata ca oro. Eluunge, fentecünunge chem tami eldungucünufiel Baasá, Israel ñi lonco ülmen, fei tañi püntütripayal* iñche mu”. 20 Ben-Hadad allcütufi ñi feipin ti lonco ülmen Asá ca huercüfi tati pu loncolechi soltau ñi hueichameafiel Israel ñi pu huaria. Tüfa engün nüfingün Ijón, Dan, Abel-Bet-Maacá, com Kinéret ca com Neftalí mapu. 21 Quimlu müten Baasá, deumahuelafi Ramá huaria, fei mülenagi Tirzá huaria mu. 22 Ti lonco ülmen Asá trahulfi com pu Judá che, fei Ramá huaria mu entuingün cura ca mamüll ñi pünequefiel Baasá ñi huiño deumatuafiel ti huaria. Feichi cura ca mamüll mu ti lonco ülmen Asá huiño deumatufi Gueba, Benjamín ñi huaria ca Mizpá huaria.

23 Caquelu dungu ñi rupan Asá, tañi fütra nehuen, com tañi femün ca fillque huaria ñi deumael, huirintuculei ti lifru mu nütramcalu Judá ñi pu lonco ülmen. Huelu deu füchalu contueyu quiñe cutran namun. 24 Fei hula Asá lai ca rüngaltucungei cheu ñi mülen tañi pu cuifiqueche David ñi Huaria mu, tüfa tañi cuifi lacu. Ca tañi fotüm Jehosafat hue lonco ülmen-ngetui.

25 Asá, Judá ñi lonco ülmen, yeniefui epu tripantu ñi ngünenieel. Feichi mu Nadab, Jeroboán ñi fotüm, lonco ülmen-ngerpui Israel mu ca epu tripantu ngünenierpufi ta Israel. 26 Huesa dungu femquefui Chau Jehová ñi adquiñ mu. Inafi tañi chau ñi femün ca tañi culpan dungu,* feichi dungu mu tañi chau elufi pu Israel che ñi culpayal. 27 Nadab ca com pu Israel che petu hualloñmafingün Guibetón huaria. Feichi mu Baasá, Ahíya ñi fotüm, Isacar ñi troquiñche mu tuulu, caiñetufi ta Nadab ca langümfi Guibetón mu, pu Filistea che ñi huaria. 28 Asá, Judá ñi lonco ülmen, yeniefui cüla tripantu ñi ngünenieel, feichi mu Baasá langümfi ta Nadab ca hue lonco ülmen-ngerpui. 29 Lonco ülmen-ngerpulu langümfi com Jeroboán ñi pu che, com engün mongelehuelai.* Com apümcafi chumngechi Chau Jehová feipifi tañi cüdaufe Ahíya, ti Siló che. 30 Tüfa rupai Jeroboán ñi culpan mu* ca ñi elufiel pu Israel che ñi culpayal. Jeroboán rume illculcafi* ta Chau Jehová, Israel ñi Ngünechen. 31 Caquelu dungu ñi rupan Nadab, com tañi femün, huirintuculei ti lifru mu nütramcalu Israel ñi pu lonco ülmen. 32 Asá ca Baasá, Israel ñi lonco ülmen, rumel hueichaingu.

33 Asá, Judá ñi lonco ülmen, yeniefui cüla tripantu ñi ngünenieel, feichi mu Baasá, Ahíya ñi fotüm, ngünenierpufi com pu Israel che Tirzá huaria mu. Fei 24 tripantu ngünenierpui. 34 Huelu huesa dungu femquefui Chau Jehová ñi adquiñ mu. Inafi ta Jeroboán ñi femün ca tañi culpan dungu,* feichi dungu mu Jeroboán elufi pu Israel che ñi culpayal.

16 Jehú, Hananí ñi fotüm, llohui Chau Jehová ñi huercün dungu tañi famentuafiel* ta Baasá. Feipingei: 2 “Trufür mu huitrañpürameyu ca loncocünueyu tañi pu che Israel mu. Huelu inafimi Jeroboán ñi femün ca elufimi pu Israel che ñi culpayal.* Femngechi illculcaeneu* ñi culpan engün. 3 Feimu apümcayafiñ Baasá ca tañi pu che. Chumngechi femfiñ Jeroboán, Nebat ñi fotüm, ca femngechi femcünuafiñ Baasá tañi familia. 4 Pu trehua iñmayafi Baasá ñi pu che lalu huaria mu. Ca pu üñüm iñmayafi pu lalu lelfün mu”.

5 Caquelu dungu ñi rupan Baasá, com tañi femün ca tañi fütra nehuen, huirintuculei ti lifru mu nütramcalu Israel ñi pu lonco ülmen. 6 Fei hula Baasá lai ca rüngaltucungei Tirzá huaria mu. Ca tañi fotüm Elá hue lonco ülmen-ngetui. 7 Chau Jehová adniefi tañi huerquen Jehú, Hananí ñi fotüm, fei feipifalfi quiñe huercün dungu ta Baasá ca tañi pu che. Femngechi feipingei femün mu cai com huesaque dungu Chau Jehová ñi adquiñ mu, chumngechi femi Jeroboán ñi pu che illculcafi* ta Chau Dios tañi femün mu. Cafei langümfi ta Nadab.

8 Asá, Judá ñi lonco ülmen yeniefui 26 tripantu ñi ngünenieel, feichi mu Elá, Baasá ñi fotüm, lonco ülmen-ngerpui pu Israel che Tirzá huaria mu. Fei epu tripantu ngünenierpui. 9 Tañi cüdaufe Zimrí, ti loncolelu rangiñ com hueichan carretela mu,* caiñetufi ta Elá petu mülelu Tirzá huaria, putucaumequei Arzá ñi ruca mu. Arzá elfalcünulelngei ti lonco ülmen ñi ruca Tirzá huaria mu. 10 Asá, Judá ñi lonco ülmen yeniefui 27 tripantu ñi ngünenieel. Feichi mu Zimrí coni ruca mu, lefcontufi ca langümfi ta Elá. Fei hula Zimrí hue lonco ülmen-ngetui. 11 Deu lonco ülmen-ngerpulu, anücünuhui tañi ülmen huancu mu, langümfi com Baasá ñi pu che. Mongelehuelai quiñe huentru no rume,* pariente* ca hueningefule rume. 12 Femngechi Zimrí apümcafi com Baasá ñi pu che, chumngechi Chau Jehová feipifi tañi huerquen Jehú, fei ñi famentuafiel ta Baasá. 13 Tüfachi dungu rupai com tañi culpan dungu* ñi femün Baasá ca tañi fotüm Elá. Tüfachi epu huentru ñi duam mu pu Israel che culpaingün. Tañi falinochi adentun mu* illculcafingün* Chau Jehová, Israel ñi Ngünechen. 14 Caquelu dungu ñi rupan Elá, com tañi femün, huirintuculei ti lifru mu nütramcalu Israel ñi pu lonco ülmen.

15 Asá, Judá tañi lonco ülmen, yeniefui 27 tripantu ñi ngünenieel, feichi mu Zimrí lonco ülmen-ngerpui regle antü Tirzá huaria mu. Feichi antü mu pu soltau anümingün ñi tolto ruca* inafül Guibetón mu, fei ñi hueichameafiel. Pu Filistea che ngen-ngefui tüfachi huaria. 16 Feimu pu soltau mülelu tiye mu allcüingün ñi feipin: “Zimrí caiñetufi ti lonco ülmen ca langümfi”. Feichi antü com pu Israel che mülelu tolto ruca mu üitufingün ta Omrí ñi lonco ülmencüleal Israel mu, Omrí loncolechi hueichafengefui. 17 Omrí ca com pu Israel che püraingün Guibetón huaria mu ca hualloñmafingün Tirzá huaria. 18 Zimrí pefilu ñi nüngeel ti huaria, coni ti lonco ülmen ñi ruca mu, cheu doi nehuentulei. Lüpümfi ti ruca, ponhuitu mülenagi ca lai. 19 Tüfa rupai quisu tañi culpan mu,* tañi huesa femün Chau Jehová ñi adquiñ mu ca ñi inafiel Jeroboán ñi femün. Zimrí tañi duam mu pu Israel che culpaingün. 20 Caquelu dungu ñi rupan Zimrí ca tañi caiñetun, huirintuculei ti lifru mu nütramcalu Israel ñi pu lonco ülmen.

21 Feichi mu pu Israel che epu troquiñche mu hudatripai. Quiñe troquiñche inafi ta Tibní, Guinat ñi fotüm, fei ayüfuingün ñi lonco ülmencünuafiel. Ca ti cangelu troquiñche inafi ta Omrí. 22 Huelu pu inaquefilu ta Omrí hueufingün pu inaquefilu ta Tibní, Guinat ñi fotüm. Af meu lai Tibní ca Omrí lonco ülmen-ngerpui.

23 Asá, Judá ñi lonco ülmen yeniefui 31 tripantu ñi ngünenieel, feichi mu Omrí lonco ülmen-ngerpui Israel mu. Fei mari epu tripantu ngünenierpui. Tirzá huaria mu ngünenierpui cayu tripantu. 24 Omrí ngillañmafi ta Sémer ti Samaria mahuida, cullifi 68 kilo plata.* Tiye mu deumai quiñe huaria, fei Samaria* pintuculelfi ti huaria Sémer ñi duam mu, ti ngen-ngelu* mahuida. 25 Omrí huesa dungu femi Chau Jehová ñi adquiñ mu, doi huesa femi tañi cuifiqueche mu. 26 Omrí inafi Jeroboán ñi femün, Nebat ñi fotüm, ca coni tañi culpan dungu mu.* Feichi dungu mu pu Israel che culpaingün. Tañi falinochi adentun mu illculcafingün* ta Chau Jehová, Israel ñi Ngünechen. 27 Caquelu dungu ñi rupan Omrí, tañi femün ca tañi fütraque dungu, huirintuculei ti lifru mu nütramcalu Israel ñi pu lonco ülmen. 28 Fei hula Omrí lai ca rüngaltucungei Samaria huaria mu. Ca tañi fotüm Acab hue lonco ülmen-ngetui.

29 Asá, Judá ñi lonco ülmen yeniefui 38 tripantu ñi ngünenieel, feichi mu Acab, Omrí ñi fotüm, lonco ülmen-ngerpui com pu Israel che mu. Fei Acab, Omrí ñi fotüm, Samaria huaria mu ngünenierpufi Israel 22 tripantu. 30 Chau Jehová ñi adquiñ mu, Acab, Omrí ñi fotüm, doi huesa femi tañi cuifiqueche mu. 31 Acab culpai* Jeroboán reque, Nebat ñi fotüm, fentecünulai ñi huesa femün. Ca niehui Jezabel engu, Etbaal ñi ñahue, pu Sidón che ñi lonco ülmen. Acab eluhui ñi poyeafiel ta Baal ca lucunagal quisu ñi adquiñ mu. 32 Samaria huaria mu deumai cheu ñi poyengeal ta Baal, ca tiye mu deumalelfi quiñe altar ta Baal. 33 Acab ca deumai ti orcon mamüll ñi poyengequeel.* Ca doi huesaque dungu femi ñi illculcayafiel* ta Chau Jehová, Israel ñi Ngünechen. Doi huesa femi ta com pu Israel ñi lonco ülmen mu, tüfa tañi cuifiqueche.

34 Acab ñi antü mu, Hiel, ti Betel che, huiño deumatufi ta Jericó huaria. Feiti huentru huiño anümfilu ti huaria, lai tañi hunen fotüm Abiram. Cafei deumafilu ti puerta, ca lai tañi inan fotüm Segub, chumngechi Chau Jehová feipifi ta Josué, Nun ñi fotüm.

17 Elías* tati Tisbe che, Galaad mu tuulu, feipifi ta Acab: “¡Tati mongelechi Chau Jehová ñi üi mu, Israel ñi Ngünechen, iñche tañi serfiquefiel,* rüf feipicünuayu ngelayai ilhuen* ca mahun no rume tüfachi tripantu. Iñche huercüli, fei müleai!”.

2 Elías llohui Chau Jehová ñi huercün dungu. Feipingei: 3 “Tripange fau, tripahue antü püle amunge ca ellcaunge* Kerit ñi laf mapu mu, Jordán leufü mu tripahue antü püle. 4 Pütocoaimi co huitrunco mu, iñche huercüafiñ cuervo tami yelelaeteu iyael tiye mu”. 5 Feica müten Elías amufemi ca femi Chau Jehová ñi feipieteu. Amutui ca mülenagi Kerit ñi laf mapu mu, Jordán leufü tripahue antü püle. 6 Ti pu cuervo cüpaleleyu cofque ca ilo pulihuen mu ca cüpaleleyu cofque ca ilo epe conlu antü, ca quisu pütocoquei co huitrunco mu. 7 Rupalu ti antü mahunhuelai mapu mu, feimu ti huitrunco arcüi.*

8 Fei llohui Chau Jehová ñi huercün dungu. Feipingei: 9 “Amunge Sarepta coneltulelu Sidón huaria mu ca mülenagnge üyeu. Iñche feipiafiñ quiñe lantu domo tami eluaeteu iyael”. 10 Elías amui Sarepta mu. Puulu ti huaria ñi conhue püle, pefi quiñe lantu domo ñimitumequelu mamüll.* Mütrümfi* ca feipifi: “Füreneen, eluen pichin co tañi pütocoal”. 11 Ti domo petu yemelu co, Elías mütrümeyu ca feipieyu: “Füreneen, ca cüpalelen quiñe triran cofque”.* 12 Ti domo feipi: “Tami mongelechi Chau Jehová ñi üi mu, rüf feipicünueyu nielan cofque. Quiñe runa rüngo* müten nien ti fütra metahue mu ca pichin aceite ti pichi metahue mu. Feula petu ñimitumequen pichin mamüll, conan ñi ruca mu ñi pepicayal iyael, fei icünuayu tañi püñeñ iñchiu. Tüfa müten iyayu, fei hula layayu”.

13 Fei hula Elías feipifi ti domo: “Llicalayaimi. Conpunge ruca mu ca femnge tami feipiel. Huelu hune deumalelen quiñe pichi cofque tami nieelchi rüngo mu, ca cüpalelen fau huecuntu. Fei hula pepicayaimi iyael ñi iñmual eimi ca tami püñeñ. 14 Tüfa ñi feipin Chau Jehová, Israel ñi Ngünechen: ‘Ti rüngo mülelu fütra metahue mu aflayai ca ti aceite mülelu ti pichi metahue mu aflayai, puule hula ti antü Chau Jehová ñi mahunelafiel ti mapu’”. 15 Ti domo femi ñi feipieteu Elías, feimu fentren antü nieingün iyael Elías, ti domo ca tañi pu che. 16 Ti rüngo mülelu fütra metahue mu aflai ca ti aceite mülelu ti pichi metahue mu aflai, chumngechi Chau Jehová feipifi ta Elías.

17 Rupalu ta antü, ti ngen ruca ñi püñeñ cutrani. Fente tañi cutranün neyühuelai. 18 Rupalu tüfa ti domo feipifi ta Elías: “Chau Ngünechen ñi huerquen, ¿chem chumeyu iñche?* ¿Castigapaen tañi huelulcan mu? ¿Cüpaimi tami langümafiel tañi püñeñ?”. 19 Huelu Elías feipieyu: “Eluen tami püñeñ”. Fei nüfi ti domo ñi lipang mu ca yefi ti pieza mülelu huente ruca mu, cheu ñi umaquen Elías, fei tranantucufi quisu ñi ngütantu mu.* 20 Fei llellipufi Chau Jehová: “Ahuem, tañi Chau Ngünechen Jehová, ¿ca cutrancayafimi mai tati lantu domo cheu tañi umañtumequen iñche? ¿Chumngelu* elufimi* tañi layal quisu ñi püñeñ?”. 21 Fei cüla rupa pancofi* ti pichi huentru ca llellipufi ta Chau Jehová: “Ahuem, tañi Chau Ngünechen Jehová, füreneen, huiñomongeltuafimi ti pichi huentru”. 22 Chau Jehová allcütuñmafi Elías ñi llellipun, fei ti pichi huentru huiñomongetui. 23 Elías nüfi ti pichi huentru, nacümpatufi* ti pieza mülelu huente ruca mu ca tucufi ruca mu. Yeleltufi tañi ñuque ca feipifi: “Adquintunge tami püñeñ mongelei tati”. 24 Pefilu tüfa ti domo feipifi ta Elías: “Feulaque rüf quimnien, Chau Ngünechen ñi huerquen-ngeimi ca Chau Jehová ñi dungu tami feipimequen rüfngei tati”.

18 Rupalu ta antü, cüla tripantu mu, Elías feipingei Chau Jehová ñi huercün dungu. Feipingei: “Pemefinge ta Acab. Iñche mahunelafiñ ti mapu”. 2 Fei Elías amui ñi pemeafiel ta Acab. Samaria huaria mu mülefui quiñe rume huesa filla.

3 Rupalu tüfa, Acab mütrümfi* ta Abdías, tüfa elfalcünungefui ti ruca. (Abdías rume yamniefui* ta Chau Jehová. 4 Jezabel langümmequefilu Chau Jehová ñi pu huerquen, Abdías ellcacünufi* pataca Chau Ngünechen ñi huerquen lolo meu. Tucufi 50 huerquen quiñe lolo meu, caquelu 50 cangelu lolo meu. Ca eluhui ñi eluafiel engün co ca cofque). 5 Fei Acab feipifi ta Abdías: “Huall püle amunge ti mapu mu, amunge com huitrunco püle ca com laf mapu mu. Fei peafuyu chi cachu, femngechi tayu cahuellu ca tayu pu mula mongeleai ca lalayai com tayu pu culliñ”. 6 Fei hudamfingu ti mapu cheu tañi amual. Acab quisu amui quiñe rüpü püle, Abdías quisu amui ca rüpü püle.

7 Abdías petu amulelu ti rüpü mu, Elías cüpai ñi trafpayaeteu. Abdías quimfemeyu, puhuli ñi ange mapu mu ca feipifi: “Tañi ñidol Elías, ¿eimi am chi?”. 8 Elías feipieyu: “Mai, iñche tati. Amunge, feipifinge tami ñidol: ‘Elías fau mülepai’”. 9 Huelu Abdías feipieyu: “¿Chem dungu mu culpan iñche,* eimi tami cüdaufe? ¿Chumngelu* hultucuaen Acab ñi cuhu mu tañi langümngeal? 10 Tami mongelechi Chau Ngünechen Jehová ñi üi mu rüf feipicünueyu, com troquiñche meu tañi ñidol huercüi che tami quintuaeteu. Fillque rupa feipin mu engün ‘Fau ngelai’, ti lonco ülmen dunguquefui ti troquiñche tañi feipicünual engün tami penoeteu. 11 Feula eimi cüpaimi ca feipien: ‘Amunge, feipifinge tami ñidol: “Elías fau mülepai”’. 12 Iñche amutuli, quimlan cheu tami yeaeteu Chau Jehová ñi nehuen. Feipifili ta Acab, huelu penoelmu, rüfcünu langümaeneu. Iñche, eimi tami cüdaufe, yamquefiñ ta Chau Jehová. Femngechi femün petu huechengelu iñche ta fantepu mu. 13 Tañi ñidol, Jezabel langümmequefilu Chau Jehová ñi pu huerquen, ¿feipingelaimi ñi femün iñche? ¿Feipingelaimi ñi ellcacünufiel lolo meu pataca Chau Jehová ñi huerquen? ¿Feipingelaimi ñi hudamfiel epu troquiñ 50 che meu ca ñi elufiel engün co ca cofque? 14 Feula cüpaimi ca feipien: ‘Amunge, feipifinge tami ñidol: “Elías fau mülepai”’. Rüfcünu langümaeneu”. 15 Huelu Elías feipieyu: “Tati mongelechi Chau Jehová ñi üi mu, tati Ñidolcülelu pu hueichafe mu, iñche tañi serfiquefiel,* rüf feipicünuayu fachantü pemeafiñ ta Acab”.

16 Feimu Abdías pemefi ta Acab ca quimelelfi. Fei Acab trafmefi ta Elías.

17 Acab pefilu müten ta Elías, feipifi: “¡Fau müleimi! ¡Eimi rume cutrancaquefimi pu Israel che!”.

18 Elías feipieyu: “Iñche cutrancaquelafiñ pu Israel che. Eimi ca tami chau ñi pu che cutrancamequefimün engün. Eimün quiñepülecünufimün Chau Jehová ñi huercün dungu ca inafimün Baal ñi pu adentun.* 19 Feula trahulfinge com pu Israel che, cafei 450 Baal ñi pu huerquen ca 400 huerquen püramyequefilu ti orcon mamüll ñi poyengequeel.* Tüfa engün imequei Jezabel ñi mesa mu. Fei engün mülei ñi trahuluhual iñche mu Carmelo mahuida”. 20 Fei Acab quimelelfi quiñe huercün dungu com pu Israel che, fei trahulfi pu huerquen Carmelo mahuida mu.

21 Fei Elías fülcontufi* com pu che ca feipi: “¿Tunteñma* epu rume raquiduammequeaimün? ¡Chau Jehová ti rüfngechi Ngünechen ngele,* inafimün! ¡Huelu Baal ngele, inafimün!”. Huelu tati pu che chem pilai rume. 22 Fei hula Elías feipifi tati pu che: “Chau Jehová ñi huerquen mu, iñche müten mülehuen. Huelu Baal mu mülei 450 huerquen. 23 Elumuaiñ epu hue toro, quisu engün dulliaingün quiñe, catrücayaingün ca tucuaingün huente mamüll mu. Huelu ngelai ñi üyümal cütral. Cangelu toro iñche pepicayafiñ ca tucuafiñ huente mamüll mu, huelu üyümlayan cütral. 24 Fei hula eimün mütrümafimün tamün dios ñi üi. Iñche mütrümafiñ Chau Jehová ñi üi. Feichi Dios huiñoldungule,* fei cütraltufile ti chalintucun* pengelai ñi rüf Ngünechen ngen”. Com pu che feipi: “Cümei tati”.

25 Fei hula Elías feipifi Baal ñi pu huerquen: “Eimün doi alün-ngeimün, feimu hune dulliaimün quiñe hue toro ca pepicayafimün. Fei hula mütrümafimün tamün dios ñi üi. Huelu üyümlayaimün cütral”. 26 Tüfa engün nüfingün ti hue toro tañi elungeel, pepicafingün ca mütrümfingün Baal ñi üi pulihuen rangiantülu hula. Feipiqueingün: “¡Ahuem, Baal, huiñoldungumuiñ!”.* Huelu allcüngelai chem dungu no rume. Inei no rume huiñoldungulai. Amulei ñi rincümequen ca ñi purumequen inaltu ti altar mu tañi deumael. 27 Rangiantülu, Elías eluhui ñi ayentuafiel engün. Feipifi: “Eimün feipimün ñi dios ngen, feimu ¡doi nehuentu huiraraimün! ¡Rume raquiduammequei chi! ¡Cam amuquei chi tripatripatuhue mu!* ¡Cam umautulei chi! Mülei ñi trepelngeal”.* 28 Fei engün doi nehuentu huiraringün. Ca chumngechi ñi huimtulen engün, catrücahuingün cuchillo ca huaiqui mu,* hutrulu hula* ñi mollfüñ com tañi cuerpo mu.* 29 Rangiantü rupalu, amulei ñi huedhuedcahun engün* puulu hula ñi hulal ti fün chalintucun nagantü mu. Huelu allcüngelai chem dungu no rume. Inei no rume huiñoldungulai.* Inei no rume allcütulafi engün.

30 Af meu Elías feipifi com pu che: “Iñche mu fülconpamün”. Feimu com pu che fülcontufi ta Elías. Fei hula cüme elcünutufi Chau Jehová ñi altar teifücangefulu. 31 Elías nüi mari epu cura. Tüfa adentulei tunten troquiñche ñi coneltulen Jacob ñi pu fotüm. Jacob feipingei Chau Jehová ñi huercün dungu. Feipingei: “Israel pingeai tami üi”. 32 Ti cura mu deumai quiñe altar ñi püramyengeal Chau Jehová ñi üi. Huall püle altar mu rüngalfi. Tunte tañi rüngaltucuel trüri cheu ñi nganün mari kilo* fün quetran. 33 Fei hula cüme elcünufi ti mamüll, catrücafi ti hue toro ca tucufi huente mamüll mu. Fei feipi: “Co meu apolfimün meli metahue ca hutrulafimün huente ti lüpümngeelchi chalintucun ca huente mamüll”. 34 Elías ca feipifi pu che: “Ca huiño femaimün”. Ca huiño femingün. Ca huiño Elías feipifi: “Cüla rupachi femaimün”. Fei cüla rupachi femingün. 35 Com huall püle altar mu hutrui ti co. Cafei Elías co meu apolfi ti rüngan.

36 Puulu ti hora ñi hulngeal ti fün chalintucun nagantü mu, Chau Ngünechen ñi huerquen fülconi altar mu ca feipi: “Ahuem Chau Jehová, Abrahán, Isaac ca Israel ñi Chau Ngünechen. Fachantü com che quimpe eimi Israel ñi Chau Ngünechen ngeimi. Iñche cüdahuelqueyu. Eimi feipien chem chumal, feimu com tüfachi dungu femün. 37 ¡Huiñoldunguen!* ¡Ahuem Chau Jehová! ¡Huiñoldunguen! Femngechi tüfachi pu che quimai, eimi Chau Jehová rüf Ngünechen ngeimi ca quelluquefimi engün ñi huiñotual eimi mu”.*

38 Rupalu tüfa Chau Jehová ñi cütral nagpai huenu mu, lüpümfi ti lüpümngeelchi chalintucun, ti mamüll, cura ca ti trufür. Cafei arcümfi* ti co mülelu rüngan mu. 39 Com pu che pefilu tüfa, feica müten puhulingün ñi ange mapu mu ca feipingün: “¡Chau Jehová fei ta rüf Ngünechen ngei! ¡Chau Jehová fei ta rüf Ngünechen ngei!”. 40 Fei hula Elías feipifi ti pu che: “¡Nüafimün Baal ñi pu huerquen! ¡Quiñe no rume ngelai ñi lefmahual!”. Feica müten nüngeingün. Fei Elías nacümfi* Cisón pingechi huitrunco mu ca langümfi engün.

41 Fei hula Elías feipifi ta Acab: “Pürange tami iyal ca putual.* Deu allcüngei ñi raracün quiñe fütra mahun”. 42 Feimu Acab pürai ñi iyal ca putual. Huelu Elías pürai huechuñ Carmelo mahuida mu. Pochongnagi* mapu mu ca tañi ange puhuli rangiñ lucu meu. 43 Fei Elías feipifi tañi quelluqueteu: “Füreneen, pürange ca adquintunge lafquen püle”. Feimu pürai, adquintui ca feipi: “Chem no rume ngelai”. Elías regle rupa feipieyu: “Amunge ca adquintunge”. 44 Reglengechi rupa ti quelluquelu feipifi ta Elías: “¡Adquintunge! Lafquen püle püralepai quiñe pichi tromü. Quiñe cuhu reque fentei”. Elías feipieyu: “Amunge ca feipifinge Acab: ‘¡Pepicange tami carretela!* ¡Nagnge tami catrütunoaeteu ti fütra mahun!’”. 45 Feica müten curücünuhui tromü huenu mu, cürüfrumei ca fütra mahuni. Fei Acab tañi carretela mu amui Jezreel huaria mu. 46 Huelu Chau Jehová elufi nehuen ta Elías. Fei trarintucui ñi tacun trarihue mu ca com ti rüpü puulu Jezreel huaria mu hune lefcülei Acab mu.

19 Feimu Acab feipilelfi ta Jezabel com ñi femün Elías ca chumngechi ñi langümfiel fütra cuchillo mu com Baal ñi pu huerquen. 2 Feimu Jezabel huercüi quiñe huerquen ñi feipiafiel ta Elías: “¡Hule tüfachi hora mu femnoeliyu chumngechi ñi rupan quisuque engün, pu dios rume cutrancayaeneu!”. 3 Elías rume llicai, feimu lefmahui ñi montual tañi mongen. Puhui Beer-Seba huaria coneltulelu Judá mu, tiye mu elcünufi tañi quelluqueteu. 4 Fei coni ti huellin mapu mu,* quiñe antü trecai puulu hula quiñe pichi anümca mu, fei miñche mu anücünuhui. Ngillatui ñi layal feipin mu: “¡Ay fotrü Chau Jehová! ¡Yafüngehuelan! ¡Müntuñmaen* tañi mongen! Doicülelan tañi cuifiqueche mu”.

5 Fei tranacünuhui ca umaunagi miñche ti pichi anümca mu. Huelu acurumei quiñe cüme püllü, topaeyu ca feipieyu: “Huitrapürange ca inge”. 6 Fei adquintulu, pei tañi lonco püle quiñe pichi cofque huentelelu arengechi cura mu ca quiñe metahue co. Ifi ca pütocoi, fei huiño tranacünuhui. 7 Fei hula Chau Jehová ñi cüme püllü ca quiñe rupa huiñotui, topafi ca feipifi: “Huitrapürange. Inge. Rume camapu amuaimi. Inolmi, puulayafuimi”. 8 Feimu huitrapürai, ii ca pütocoi. Feichi iyael nehuentucueyu tañi trecayal 40 antü ca 40 pun puulu hula Horeb mu, Chau Ngünechen ñi huincul.

9 Tiye mu conpui quiñe lolo meu ca rulpapuni. Feica müten allcürumei Chau Jehová ñi dungun: “¿Chumpeimi fau Elías?”. 10 Elías huiñoldungui:* “Iñche poyequefiñ Chau Jehová müten, tati Ñidolcülelu pu hueichafe mu.* Pu Israel che elcünui tami eldungu, teifücafi tami pu altar, fütra cuchillo mu langümfingün tami pu huerquen. Iñche müten mülehuen. Ca feula cüpa langümeneu engün”. 11 Huelu Chau Ngünechen feipi: “Tripange ca mülenge huincul mu, Chau Jehová ñi adquiñ mu”. Tiye mu Chau Jehová rupamequefui. Fei quiñe fütra cürüf triracamequefui ti huincul ca teifücamequefui fütraque cura Chau Jehová ñi adquiñ mu, huelu Chau Jehová mülelafui cürüf mu. Rupalu ti cürüf, mülefui quiñe fütra nüyün, huelu Chau Jehová mülelafui ti fütra nüyün mu. 12 Rupalu ti fütra nüyün, mülefui cütral, huelu Chau Jehová mülelafui cütral mu. Rupalu ti cütral allcüngei quiñe ñochi dungun. 13 Allcülu müten Elías, tacufi ñi ange tañi tacun mu. Tripai ca huitracünuhui ti lolo ñi conhue püle. Fei hula ti dungun ramtueyu: “¿Chumpeimi fau Elías?”. 14 Elías huiñoldungui:* “Iñche poyequefiñ Chau Jehová müten, tati Ñidolcülelu pu hueichafe mu. Pu Israel che elcünui tami eldungu, teifücafi tami pu altar, fütra cuchillo mu langümfingün tami pu huerquen. Iñche müten mülehuen. Ca feula cüpa langümeneu engün”.

15 Chau Jehová feipieyu: “Huiñotunge ca amunge Damasco ñi huellin mapu mu. Puhulmi, üitufinge* Hazael ñi lonco ülmen-ngeal Siria mu. 16 Ca üitufinge Jehú, Nimsí ñi lacu, tañi lonco ülmen-ngeal Israel mu. Cafei üitufinge Eliseo* tañi huerquen-ngeal, fei femai eimi tami cüdau. Eliseo chauyefi ta Safat, tüfa Abel-Meholá mu tuhui. 17 Jehú langümafi tati montutripalu Hazael ñi fütra cuchillo mu. Ca Eliseo langümafi tati montutripalu Jehú ñi fütra cuchillo mu. 18 Israel mu petu niehuen 7.000 che, tüfa engün lucutulafi ta Baal ca trurulafingün* tañi adentun”.*

19 Fei Elías amutui tiye mu, fei pefi Eliseo, Safat ñi fotüm, quisu quetramequefi ti mapu. Tati mari epu trarin mansun hunelei quisu mu. Fei Eliseo inalei ti quiñelehuechi trarin mansun. Elías fülcontueyu* ca huente tuculeleyu tañi tacun. 20 Eliseo elcünufi pu mansun, lefcülen inantucufi ta Elías ca feipifi: “Füreneen, eluen tañi trurumeafiel* ca peucayal piafiel tañi chau ca tañi ñuque, fei hula inayayu”. Elías feipieyu: “Amunge ca huiñonge. ¿Iñche catrütumequeyu mai?”. 21 Fei hula Eliseo huiñotui, fei yetui tañi trarin mansun ca langümfi. Cafei cütraltui ti arado ca ti yucu tañi afümafiel ti ilo mansun. Fei hula elufi tati pu che ca ifingün. Fei hula amutui, inafi Elías ca eluhui ñi serfiafiel.

20 Ben-Hadad, Siria ñi lonco ülmen, trahulfi com tati hueichafe.* Cafei trahulfi 32 lonco ülmen ca tañi cahuellu ca tañi carretela.* Fei pürai, hualloñmafi Samaria huaria ca lefcontufi. 2 Fei hula huercülelfi huerquen ti huaria ñi feipiafiel Acab, Israel ñi lonco ülmen: “Tüfa ñi feipin Ben-Hadad: 3 ‘Iñche ngen-ngen tami plata, tami oro,* tami doi cümeque domo ca tami pu yall’”. 4 Israel ñi lonco ülmen feipi: “Ñidol, lonco ülmen, eimi ngen-ngeimi iñche mu ca com tañi nieel, chumngechi feipimi”.

5 Fei hula ti pu huerquen huiñotuingün ca feipingün: “Tüfa ñi feipin Ben-Hadad: ‘Iñche huercüleleyu tüfachi dungu: “Eluaen tami plata, tami oro, tami pu domo ca tami pu yall”. 6 Huelu hule tüfachi hora peno, huercüan tañi pu cüdaufe. Ca quisu engün ngüneduamafingün tami ruca ca tami pu cüdaufe ñi ruca. Ca ngen-ngeaingün com tami falinque fillem ca yetuafingün’”.

7 Rupalu tüfa, Israel ñi lonco ülmen mütrümfi* com pu loncolelu mapu mu ca feipifi: “Ngüneduamaimün ca peaimün chumngechi tüfachi huentru re ayüniei taiñ huesalcayaeteu. Deu feipieneu ñi eluafiel tañi pu domo, tañi pu yall, tañi plata ca tañi oro. Fei iñche femlayan pilafiñ”. 8 Fei hula com pu loncolelu ca com pu che feipieyu: “Inalayafimi ñi feipin. Feman pilayafimi”. 9 Acab feipifi Ben-Hadad ñi pu huerquen: “Feipiafimün tañi ñidol, ti lonco ülmen: ‘Femayu com tami deu feipifiel iñche, eimi tami cüdaufe, huelu tüfachi dungu pepi femlayan’”. Pu huerquen amutuingün ca feipifingün ti huercün dungu.

10 Fei hula Ben-Hadad feipifalfi ta Acab: “Apümcayafiñ ta Samaria, cafei iñche tañi pu hueichafe rume fentreleingün, feimu ngehuelayai trufür Samaria mu tañi eluafiel quiñe runa* tañi pu huentru. Hueutripanoli, ¡pu dios rume cutrancayaeneu!”. 11 Israel ñi lonco ülmen feipi: “Feipiafimün: ‘Petu tamün hueichanon, mallmaulayaimün. Hueufilu ti hueichan troquiulayaimün’”. 12 Ben-Hadad feipilelngelu tüfachi dungu, putumequei* pu lonco ülmen engün quisuque tañi tolto ruca mu.* Feica müten feipifi tañi pu cüdaufe: “¡Pepicaumün tamün lefcontuafiel engün!”. Feimu pepicahuingün ñi lefcontuafiel ti huaria.

13 Huelu quiñe Chau Ngünechen ñi huerquen pemefi ta Acab, Israel ñi lonco ülmen, ca feipifi: “Tüfa ñi feipin Chau Jehová: ‘¿Pefimi tüfachi fentren hueichafe? Fachantü hultucuafiñ engün tami cuhu mu, fei quimaimi Jehová ngen ta iñche’”. 14 “¿Inei adnieafimi?” ramtui Acab. Chau Ngünechen ñi huerquen huiñoldungui:* “Tüfa ñi feipin Chau Jehová: ‘Adnieafiñ pu quelluquefilu pu principe Israel mapu mu’”. “¿Ca inei hune hueichayai?” ramtui Acab. “¡Eimi!” huiñoldungui Chau Ngünechen ñi huerquen.

15 Fei hula Acab raquifi pu quelluquefilu pu principe Israel mapu mu, fei 232 ngefuingün. Fei hula ca raquifi com pu Israel huentru, fei 7.000 huentrungefui. 16 Rangiantü tripaingün petu ñi ngollicaumequen Ben-Hadad tolto ruca mu,* mülefui quiñentrür pu 32 lonco ülmen tañi quelluqueteu. 17 Hune tripaingün pu quelluquefilu pu principe Israel mapu mu. Feica müten Ben-Hadad huercüi huerquen ca quimelelngei tüfachi dungu: “Samaria huaria mu tripai huentru”. 18 Ben-Hadad ca feipi: “Tripalu engün cüme duam mu, mongelen nüafimün. Ca tripalu engün ñi hueichayal, ca femngechi mongelen nüafimün”. 19 Huelu tripalu huaria mu pu quelluquefilu pu principe Israel mapu mu ca pu hueichafe ñi inanieteu, 20 quisuque langümi tañi caiñe. Fei hula pu Siria huentru lefmahuingün, fei pu Israel hueichafe inantucueyu. Huelu Ben-Hadad, Siria ñi lonco ülmen, lefmahui cahuellu mu ca compañeyu quiñeque püracahuellulelu. 21 Israel ñi lonco ülmen amulei ñi hueufiel pu caiñe amulelu cahuellu ca carretela mu. Pu Siria huentru langümcangeingün.

22 Rupachi antü, Chau Ngünechen ñi huerquen pemefi Israel ñi lonco ülmen ca feipifi: “Amunge, pepicafinge tami pu hueichafe ca cüme raquiduamnge chem tami femal. Ellaconlu ca tripantu* Siria ñi lonco ülmen quehuapayaimu”.

23 Pu cüdahuelquefilu Siria ñi lonco ülmen feipieyu: “Ñi Dios engün mülei mahuida mu, feimu hueungeiñ. Huelu hueichafiliyiñ engün laf mapu mu, iñchiñ huehuafiyiñ. 24 Ca femaimi tüfa: üituafimi pu gobernador ñi loncoleal pu hueichafe mu, huelucünutuafimi pu lonco ülmen. 25 Fei hula trahulfinge pu hueichafe tami ñamümelchi hueichafe reque, niepe ca fanten cahuellu ca carretela. Hueichayafiyiñ engün laf mapu mu, rüfcünu huehuafiyiñ”. Ti lonco ülmen allcütuñmafi ñi ngülam ca femi ñi feipin.

26 Ellaconlu tripantu,* Ben-Hadad trahulfi pu Siria hueichafe ca amui Afec huaria mu ñi hueichayafiel ta Israel. 27 Pu Israel che ca trahulngei ca elungei tañi duamnieel. Tüfa engün trafmefingün ca anümingün ñi tolto ruca pu Siria hueichafe ñi adquiñ mu. Pu Israel che epu pichi quechan capüra reque felefuingün, huelu pu Siria hueichafe tacuquefui reque com ti mapu. 28 Fei Chau Ngünechen ñi huerquen pemefi Israel ñi lonco ülmen ca feipifi: “Tüfa ñi feipin Chau Jehová: ‘Pu Siria che feipiqueingün “Jehová fei ta quiñe Dios mülelu mahuida mu, mülelai laf mapu mu” pingün, feimu hultucuafiñ com tüfachi fentren hueichafe tami cuhu mu, eimün rüf quimaimün Jehová ngen ta iñche’”.

29 Regle antü epuñpüle tañi adquiñ mu mülenagingün tañi tolto ruca, puulu regle antü mu hueichaingün. Quiñe antü müten pu Israel che hueufi* 100.000 Siria hueichafe namuntu amulelu. 30 Pu mülehuechi hueichafe lefmahuingün ca conpuingün Afec huaria mu, huelu ti fütra cura malal huaichüfrupai huente 27.000 mülehuechi huentru. Ben-Hadad ca lefmahui, fei huaria mu conpui, ellcahui* quiñe pieza ponhuitu ruca mu mülelu.

31 Fei tañi pu cüdaufe feipifingün ta Ben-Hadad: “Iñchiñ allcüiñ ñi cutranpiuqueyechequen Israel ñi pu lonco ülmen. Fürenemuiñ, elumuiñ taiñ tucual sacu tacun trarihue reque ca llasu taiñ lonco mu. Elumuiñ* taiñ pemeafiel Israel ñi lonco ülmen. Eluafeimu chi tami mongeleal”. 32 Feimu tucuingün sacu tacun trarihue reque ca llasu tañi lonco meu. Pemefingün Israel ñi lonco ülmen ca feipifingün: “Tami cüdaufe Ben-Hadad feipi: ‘Füreneen, eluen tañi mongeleal’”. Fei feipi: “¿Petu mongelei? Tüfa tañi peñi”. 33 Ben-Hadad tañi pu cüdaufe raquiduamingün ñi llohun pu dios ñi cüme dungu ca ngüneduamingün tañi rüf feipimequen. Huiñoldungulelngei:* “Mai, Ben-Hadad tami peñi tati”. Fei Acab feipi: “Amumün, cüpalelmuchi”. Feimu Ben-Hadad amui cheu ñi mülen Acab, fei Acab elufi ñi pürayal carretela mu.

34 Fei hula Ben-Hadad feipifi: “Huiñoleltuan ti huaria tañi chau ñi müntuñmafiel* tami chau. Fei Damasco huaria mu nieafuimi feria,* chumngechi femi tañi chau Samaria huaria mu”.

Acab feipi: “Femngechi eldungucünuliyu, eluayu tami amutual”.

Feimu eldungucünuhuingu ca Acab elufi tañi amutual.

35 Fei hula Chau Jehová ñi pin mu, quiñe tañi huerquen* feipifi tañi compañ: “Füreneen, hulelcaen”. Huelu tüfa pilai ñi femal. 36 Feimu feipingei: “Tami allcütunofiel Chau Jehová ñi dungun, amutulmi müten langümaimu quiñe trapial”. Amutulu tiye mu, tripai quiñe trapial, fei langümeyu.

37 Feiti huerquen pefi cangelu huentru ca feipifi: “Füreneen, hulelcaen”. Feiti huentru hulelcaeyu ca allfüleyu.

38 Fei Chau Ngünechen ñi huerquen amutui ca üngümniefi* ti lonco ülmen ina rüpü püle. Quiñe pañu mu munulcünuhui tañi nge ñi quimngenoal ñi ineingen. 39 Ti lonco ülmen rupalu tiye püle, ti huerquen huirareleyu: “Iñche, eimi tami cüdaufe, rangiñ hueichan mu conün, fei tripai quiñe huentru cüpalniefilu ca huentru. Feipi: ‘Llihuatufinge* tüfachi huentru. Lefmaule, tami mongen mu culliaimi quisu tañi mongen. Femnolmi, mülei tami cullial 34 kilo plata’.* 40 Huelu iñche, eimi tami cüdaufe, huall püle miyahun fillque duam mu, fei ngehuetulai ti huentru”. Israel ñi lonco ülmen feipieyu: “Femngechi castigangeaimi. Eimi quisutu juzgahuimi”. 41 Fei matu entui ti pañu tañi nge meu. Fei Israel ñi lonco ülmen ngüneduami Chau Ngünechen ñi huerquen-ngen. 42 Fei feipifi tati lonco ülmen: “Tüfa ñi feipin Chau Jehová: ‘Iñche feipicünun ñi langümngeal ti huentru, huelu eimi elufimi ñi lefmahual tami cuhu mu. Feimu tami mongen mu culliaimi quisu tañi mongen, ca tami troquiñche layai quisu tañi troquiñche mu’”. 43 Rupalu tüfa, Israel ñi lonco ülmen huiñotui tañi ruca Samaria huaria mu, huesa duamcülei ca illculei.*

21 Rupalu tüfachi dungu, mülerumei quiñe huesa dungu Nabot tañi anüm ofad mu, ti Jezreel che. Ti anüm ofad mülerquei Jezreel huaria mu, püllelefui Acab ñi ülmen ruca mu, Samaria ñi lonco ülmen. 2 Acab feipifi ta Nabot: “Eluafen tami anüm ofad ñi deumayal quiñe tucucahue, püllelelu cai tañi ruca mu. Femülmi, quiñe doi cüme anüm ofad eluayu. Cam ayülmi, culliayu plata”. 3 Huelu Nabot feipifi ta Acab: “Turpu elulayayu chem tañi elcünuleteu tañi pu cuifiqueche. Femli, Chau Jehová cümenolu troquiafui”. 4 Fei hula Acab conpui tañi ruca mu. Huesa duamcülefui ca illculefui* tañi feipieteu Nabot, ti Jezreel che. Nabot deu feipicünufi Acab “Elulayayu chem tañi elcünuleteu tañi pu cuifiqueche”. Fei hula cudui tañi ngütantu mu,* ellcai* ñi ange tañi pengenoal ca pilai ñi iyal.

5 Tañi domo Jezabel pemeyu ca ramtueyu: “¿Chumngelu* fente hueñancüleimi ca cüpa ilaimi rume?”. 6 Acab huiñoldungui:* “Feipifiñ ta Nabot, ti Jezreel che, ‘Fendelelen tami anüm ofad. Cam ayülmi, eluafeyu ca anüm ofad’. Huelu Nabot feipi ‘Elulayayu tañi anüm ofad’”. 7 Fei tañi domo Jezabel feipieyu: “¿Eimi no am tati lonco ülmen, tati ngüneniefilu ta Israel? Huitrapürange, inge ca yafüluunge. Iñche eluayu Nabot, ti Jezreel che ñi anüm ofad”. 8 Feimu Jezabel huirintucui carta Acab ñi üi mu, tuculelfi ti lonco ülmen ñi sello ca huercülelfi pu loncolelu ca pu yamfal huentru* mülelu Nabot ñi huaria mu. 9 Ti carta mu huirintucui: “Huercüafimün ta che ñi ngüñüluhual* ca Nabot anüpe pu che ñi adquiñ mu. 10 Feipiafimün epu huesa huentru ñi anüleal tañi adquiñ püle ca ñi dalluntucuafiel ta Nabot. Feipipe engu: ‘¡Malisiafimi ta Chau Dios ca tati lonco ülmen!’. Fei hula huecun entuafimün ta Nabot ca cura mu langümafimün”.

11 Feimu tañi huaria mülechi huentru, pu loncolelu ca pu yamfal huentru mülelu tiye mu, femingün chem ñi feipin Jezabel ñi huercüelchi carta. 12 Huercüfingün ta che ñi ngüñüluhual ca feipifingün ta Nabot ñi anüleal pu che ñi adquiñ mu. 13 Fei hula acui epu huesa huentru, anücünuhuingu Nabot ñi adquiñ mu ca eluhuingu ñi dalluntucuafiel ta Nabot pu che ñi adquiñ mu. Feipingu: “¡Nabot malisiafi ta Chau Dios ca tati lonco ülmen!”. Fei hula huecun huaria püle entungei ca cura mu langümngei. 14 Fei hula huercülelngei ta Jezabel tüfachi dungu: “Nabot ütrüftucungei cura, fei lai”.

15 Jezabel allcülu müten ñi ütrüftucungen cura ta Nabot feipifi ta Acab: “Nabot, ti Jezreel che pilafui tami fendelaeteu tañi anüm ofad, huelu feula mongelehuelai, lai tati. Feimu amunge, ngen-ngetuaimi tañi anüm ofad”. 16 Acab quimlu ñi lan Nabot, feica müten amui Nabot ñi anüm ofad mu tañi ngen-ngetual. Tüfa tati Jezreel che.

17 Huelu Elías, tati Tisbe che, feipingei Chau Jehová ñi dungu: 18 “Amunge Samaria huaria mu, fei pemefinge ta Acab, Israel ñi lonco ülmen. Nabot ñi anüm ofad mu mülei. Tiye mu amui ñi ngen-ngetual ti anüm ofad. 19 Mülei tami feipiafiel: ‘Tüfa ñi feipin Chau Jehová: “¿Langümfimi quiñe huentru ca müntuñmafimi tañi mapu?”’.* Ca feipiafimi: ‘Tüfa ñi feipin Chau Jehová: “Pu trehua cheu ñi cüllmafiel Nabot ñi mollfüñ, pu trehua ca cüllmayaimu tami mollfüñ”’”.

20 Acab feipifi ta Elías: “¡Ahuem tañi caiñe, quimürpuimi tañi femün!”. Elías feipieyu: “Mai, quimürpun. Chau Ngünechen feipi: ‘Eimi huesa femimi Chau Jehová ñi adquiñ mu, 21 feimu huercülelayu quiñe rume huesa dungu, com apümcayafiñ Acab ñi pu huentru* Israel mu, cafei pu nienolu inei ñi quelluaeteu ca pu nehuen-ngenolu. 22 Eimi rume illculcaen* ca eimi tami duam mu pu Israel che culpaingün,* feimu femafiñ tami familia* chumngechi femfiñ Jeroboán ñi familia, tüfa Nebat ñi fotüm, ca chumngechi femfiñ Baasá ñi familia, Ahíya ñi fotüm’. 23 Chau Jehová ca feipi chem ñi rupayal Jezabel: ‘Jezreel mapu mu pu trehua iyafi ta Jezabel. 24 Pu trehua iñmayafi Acab ñi familia lalu huaria mu. Ca pu üñüm* iñmayafi pu lalu lelfün mu. 25 Turpu ngequelafui quiñe che Acab reque. Eluhui ñi rume huesa femal Chau Jehová ñi adquiñ mu ca tañi domo Jezabel ngüchaltucueyu. 26 Rume ünufali ñi femün. Fei poyefi pu ünufal adentun,* chumngechi femi com pu amorreo che. Feiti pu che Chau Jehová huemünentufi* pu Israel che ñi adquiñ mu’”.

27 Acab allcülu müten tüfachi dungu, huichafcai* tañi tacun ca tacui tañi cuerpo* sacu tacun mu. Ngüñüluuquefui, entuquelafui tañi sacu tacun ñi cudual ca hueñancüyauquefui. 28 Fei hula Elías, tati Tisbe che, feipingei Chau Jehová ñi dungu: 29 “¿Pefimi chumngechi illamcahui Acab iñche tañi duam mu? Tañi illamcahun iñche tañi adquiñ mu, cüpal-layan ti rume huesa dungu petu tañi mongelen. Cüpalelafiñ ti rume huesa dungu Acab ñi familia,* tañi fotüm ñi antü mu”.

22 Cüla tripantu hueichalaingün* pu Siria che ca pu Israel che. 2 Rupalu cüla tripantu, Jehosafat, Judá ñi lonco ülmen, pemefi Israel ñi lonco ülmen. 3 Fei hula Israel ñi lonco ülmen feipifi tañi pu cüdaufe: “Iñchiñ ngen-ngeiñ Ramot-Galaad huaria, ¿felei no am? Femfulu rume eluulaiñ ñi müntuñmayafiel* ti huaria Siria ñi lonco ülmen”. 4 Fei hula feipifi ta Jehosafat: “¿Eimi compañaen ñi hueichayal Ramot-Galaad huaria mu?”. Jehosafat huiñoldungufi* Israel ñi lonco ülmen: “Iñche compañayu, ca amuai tañi pu che ca tañi pu cahuellu”.

5 Huelu Jehosafat feipifi Israel ñi lonco ülmen: “Füreneen, hune ngüneduamnge chem pi* Chau Jehová”. 6 Fei Israel ñi lonco ülmen trahulfi ti pu huerquen, 400 huentru peno, ca feipifi: “¿Amuan ñi hueichayafiel Ramot-Galaad cam amulayan?”. Tüfa engün feipieyu: “Amunge, Chau Jehová hultucuafi ti huaria ti lonco ülmen ñi cuhu mu”.

7 Fei Jehosafat feipi: “Tüfa püle, ¿ca mülepelai quiñe huentru Chau Jehová ñi huerquen-ngelu? Ca ramtuafiyiñ ta Chau Dios feiti huentru meu”. 8 Israel ñi lonco ülmen huiñoldungufi* ta Jehosafat: “Petu mülehuei quiñe huentru. Feichi huentru meu ramtuafuiñ ta Chau Jehová, huelu iñche üdefiñ, rumel feipicünuquei huesa dungu ñi rupayal iñche. Tüfa ta Micaya, Imlá ñi fotüm”. Huelu Jehosafat feipi: “Cümelai ñi femngechi dungual ti lonco ülmen”.

9 Feimu Israel ñi lonco ülmen mütrümfi* quiñe falin huentru cüdauquelu tañi ülmen ruca mu ca feipifi: “Matuquelnge, cüpalfinge Micaya, Imlá ñi fotüm”. 10 Israel ñi lonco ülmen ca Jehosafat, Judá ñi lonco ülmen, mülefuingu cheu ñi pünongequen quetran conhue püle Samaria ñi puerta mu. Quisuque anülei tañi ülmen huancu mu ca tucutuucülei tañi ülmen tacun. Fei engu ñi adquiñ mu, com pu huerquen femmequeingün chumngechi ñi femquen Chau Ngünechen ñi pu huerquen. 11 Fei Sedequías, Kenaaná ñi fotüm deumai quiñeque pañillhue müta* ca feipi: “Tüfa ñi feipin Chau Jehová: ‘Tüfachi müta mu ültrentucuafimi* pu Siria che apümcafilmi hula’”. 12 Com caquelu huerquen ca femmequei chumngechi ñi femquen Chau Ngünechen ñi pu huerquen. Feipiqueingün: “Amunge Ramot-Galaad huaria mu. Huehuaimi tati. Chau Jehová hultucuafi ti huaria tati lonco ülmen ñi cuhu mu”.

13 Quiñe huentru mütrümmefi ta Micaya ca feipifi: “Pu huerquen huldungulelfingün cümeque dungu tati lonco ülmen. Füreneen, ca femngechi dunguaimi, huldungunge cüme dungu”. 14 Huelu Micaya feipi: “Tati mongelechi Chau Jehová ñi üi mu rüf feipicünueyu, iñche dunguan chem ñi feipiaeteu Chau Jehová”. 15 Fei Micaya pemefi ti lonco ülmen. Feiti lonco ülmen ramtueyu: “Micaya, ¿amuaiñ ñi hueichayafiel Ramot-Galaad huaria cam amulayaiñ?”. Feica müten huiñoldungui:* “Amunge, huehuaimi tati. Chau Jehová hultucuai ti huaria tati lonco ülmen ñi cuhu mu”. 16 Allcülu tüfa, ti lonco ülmen feipieyu: “¿Tunten* rupa feipiayu Chau Jehová ñi üi mu feipicünuen* ti rüf dungu müten?”. 17 Feimu Micaya feipi: “Huall püle mahuida mu pefiñ pu Israel che, ufisa reque nienolu camañfe.* Chau Jehová feipi: ‘Nielaingün ñidol. Quisuque engün tüngcülen* huiñotupe tañi ruca mu’”.

18 Fei hula Israel ñi lonco ülmen feipifi ta Jehosafat: “Feipicünulayai cümeque dungu iñche mu, re huesaque dungu müten, ¿feipilayu ama?”.

19 Fei Micaya feipi: “Feula allcütunge Chau Jehová ñi dungu. Pefiñ Chau Jehová anülelu tañi ülmen huancu mu ca pefiñ com pu cümeque püllü* huitralelu inafül püle, tañi man püle ca tañi huele püle. 20 Fei hula Chau Jehová feipi: ‘¿Inei ngünencayafi ta Acab ñi amual Ramot-Galaad mu, fei ñi layal tiye mu?’. Quiñe cüme püllü feipiquefui quiñe dungu, cangelu feipiquefui ca dungu. 21 Fei quiñe cüme püllü* fülconpui,* huitracünuhui Chau Jehová ñi adquiñ mu ca feipi: ‘Iñche ngünencayafiñ’. Chau Jehová ramtueyu: ‘¿Chumngechi femafuimi?’. 22 Ti cüme püllü huiñoldungui:* ‘Amuan ca eluafiñ Acab ñi pu huerquen tañi coila dungual’. Feimu Chau Dios feipieyu: ‘Ngünencayafimi. Mai, cüme tripayai tami femün. Amunge ca femnge’. 23 Chau Jehová adniefi quiñe cüme püllü, feimu com tüfachi pu huerquen coila dungueimu. Huelu rüfcünu Chau Jehová feipicünui, quiñe rume huesa dungu rupayaimi”.

24 Sedequías, Kenaaná ñi fotüm fülcontufi ta Micaya, litraftucufi ca feipifi: “¿Chem pimequeimi? ¿Chau Jehová ñi cüme püllü elcünueneu iñche, fei ñi amual eimi mu tami nütramcayaeteu? ¿Cheu püle amutui?”. 25 Micaya huiñoldungueyu:* “Quimaimi tüfa feichi antü conpulmi feichi pieza doi ponhuitu mülelu, fei tami ellcahual”.* 26 Fei hula Israel ñi lonco ülmen feipi: “Yetufimün ta Micaya ca hultucuafimün ta Amón, ti loncolelu huaria mu ca Joás, ti lonco ülmen ñi fotüm. 27 Feipiafimün: ‘Tüfa ñi feipin ti lonco ülmen: “Presuntucuafimün tüfachi huentru. Ca eluafimün pichin cofque ca pichin co müten huiñotuli hula ñi huehun”’”. 28 Huelu Micaya feipi: “Huiñotulmi tami huehun, Chau Jehová dungulaeneu”. Ca feipi: “Eimün, com pu che, raquiduamtucuafimün tüfa”.

29 Feimu Israel ñi lonco ülmen ca Jehosafat, Judá ñi lonco ülmen, amuingu Ramot-Galaad huaria mu. 30 Israel ñi lonco ülmen feipifi ta Jehosafat: “Iñche ca tacun tucuan tañi quimngenoal, femngechi ñi conal hueichan mu. Huelu eimi tucunge tami ülmen tacun”. Femngechi Israel ñi lonco ülmen ca tacun tucui ñi conal hueichan mu. 31 Siria ñi lonco ülmen feipifi ti cüla mari epu loncolelu adniefilu carretela:* “Inei no rume hueichalayafimün, tati pu soltau ca pu loncolechi hueichafe no rume. Hueichayafimün Israel ñi lonco ülmen müten”. 32 Fei pu loncolelu adniefilu carretela pefingün ta Jehosafat ca feipihuingün: “Rüfcünu, tüfa Israel ñi lonco ülmen”. Feimu amuingün ñi lefcontuafiel, fei Jehosafat eluhui ñi huiraral tañi quellungeal. 33 Pu loncolelu adniefilu carretela ngüneduamingün Israel ñi lonco ülmen-ngenon, feica müten inahuelafingün.

34 Huelu quiñe huentru cheu püle rume ütrüftui quiñe flecha, fei allfülfi Israel ñi lonco ülmen, ti flecha puhui cheu ñi trapümcülen tañi tacun ñi hueichayal. Ti lonco ülmen feipifi tati amulniefilu ti carretela: “Huiñotunge ca entuen tüfachi hueichan mu,* rume allfülcangen”. 35 Rume fütra hueichaingün feichi antü. Mülefui ñi quellungeal ti lonco ülmen ñi huitraleal tañi carretela mu pu Siria che ñi adquiñ püle. Huente carretela mu hutrui* ti mollfüñ tañi allfen mu, fei epe conlu antü lai ti lonco ülmen. 36 Conlu antü mu cheu ñi mülen tolto ruca allcüngei quiñe huirarün: “¡Com huiñotumün tamün huaria mu! ¡Com huiñotumün tamün mapu mu!”. 37 Femngechi lai ti lonco ülmen ca cüpalngei Samaria huaria mu cheu rüngaltucungei. 38 Cüchangelu ti hueichan carretela inafül cheu ngülümngequei co Samaria mu, pu trehua cüllmafingün ti mollfüñ ca pu domo pod mongen yenielu* müñetuingün tiye mu,* chumngechi feipicünui Chau Jehová.

39 Caquelu dungu ñi rupan Acab, com tañi femün, ti marfil ruca* ca com tati huaria ñi deumael, huirintuculei ti lifru mu nütramcalu Israel ñi pu lonco ülmen. 40 Fei hula Acab lai ca rüngaltucungei cheu ñi mülen tañi pu cuifiqueche. Ca tañi fotüm Ocozías hue lonco ülmen-ngetui.

41 Acab, Israel ñi lonco ülmen, yeniefui meli tripantu ñi ngünenieel. Feichi mu Jehosafat, Asá ñi fotüm, lonco ülmen-ngerpui Judá mu. 42 Jehosafat niefui 35 tripantu lonco ülmen-ngerpulu ca 25 tripantu ngüneniefui Jerusalén mu. Tañi ñuque Azubá pingei, Silhí ñi ñahue. 43 Quisu inafi com ñi femün tañi chau Asá. Cüme femi Chau Jehová tañi adquiñ mu. Huelu entungelai tati yamfal mülehue* ca pu che amulei ñi hulün chalintucun* ca fitrun chalintucun* üye mu. 44 Jehosafat ca Israel ñi lonco ülmen tüngcüleingu. 45 Caquelu dungu ñi rupan Jehosafat, tañi fütraque dungu ca chumngechi ñi hueichan, huirintuculei ti lifru mu nütramcalu Judá ñi pu lonco ülmen. 46 Cafei mapu mu apümcafi pu huentru cudumuulu caquelu che engu tañi cullingeal, feiti femngechi femlu tañi poyeafiel tañi dios engün. Feiti pu huentru mülehuei tañi chau Asá ñi antü mu.

47 Feichi mu ngelafui quiñe lonco ülmen no rume Edom huaria mu, quiñe gobernador lonco ülmencülefui.

48 Jehosafat ca deumai farcu Tarsis mu cüpalu,* fei ñi yemeal oro* Ofir lof mu. Huelu Ezión-Guéber mu teifücangei ti farcu, feimu amulaingün. 49 Feichi mu Ocozías, Acab ñi fotüm, feipifi ta Jehosafat: “Iñche tañi pu cüdaufe amupe eimi tami pu cüdaufe engün farcu mu”. Huelu Jehosafat femlayan pieyu.

50 Fei hula Jehosafat lai ca rüngaltucungei cheu ñi mülen tañi pu cuifiqueche David ñi Huaria mu, tüfa tañi cuifi lacu. Ca tañi fotüm Jehoram hue lonco ülmen-ngetui.

51 Jehosafat, Judá ñi lonco ülmen, yeniefui mari regle tripantu ñi ngünenieel. Feichi mu Ocozías, Acab ñi fotüm, Samaria huaria mu lonco ülmen-ngerpui Israel mu. Epu tripantu ngünenierpufi ta Israel. 52 Huesa dungu femquefui Chau Jehová ñi adquiñ mu. Inafi tañi chau ca tañi ñuque ñi femün ca ñi femün Jeroboán, Nebat ñi fotüm. Tüfachi huentru ñi duam mu pu Israel che culpaingün.* 53 Ocozías poyequefi ta Baal ca pochongnagquefui* tañi adquiñ mu. Ca illculcafi* ta Chau Jehová, Israel ñi Ngünechen, chumngechi femi tañi chau.