ISAÍAS
1 Uzías, Jotán, Acaz ca Ezequías ngünenielu Judá mu, Chau Dios quiñe afmatun dungu mu pengelelfi ta Isaías,* Amoz ñi fotüm, chem ñi rupayal Judá ca Jerusalén:
2 Ahuem, pu mülelu huenu mu, allcütumün.
Ahuem, pu mülelu mapu mu, ngüneduamcülemün.
Chau Jehová feipi:
“Tremümfiñ ca quimeltufiñ tañi pu fotüm,
huelu chaftumequeneu engün.
3 Ti toro cüme quimniefi tañi ngillaeteu,
ca ti burro quimniei inei ñi eluqueteu iyael.
Huelu pu Israel che quimnielaeneu,*
tañi troquiñche nielaingün quimün”.
4 ¡Ahuem, tüfa quiñe culpafe* troquiñche!
Tüfachi pu che pütrün culpan yenieingün.
Rume huesaque fotümngeingün huesalcaquelu.
Elcünufingün ta Chau Jehová.
Illamcafingün Israel tañi Lifngechi Ngünechen,
furintucufingün.
5 Amulei tamün chaftumequen, fei ¿cheu am ca hulelcangeafuimün?
Com tamün lonco allfülei
ca com tamün piuque cutrancülei.
6 Chem no rume tremolelai eimün meu, namun ca lonco no rume.
Tamün cuerpo* catrülei, fill püle callfülehuei ca niei allfen nülalelu...,
liftungelai, impolngelai* pañu meu ca tuculelngelai aceite.
7 Tamün mapu huellilei.
Tamün huaria cütral mu lüpümtucungei.
Tamün adquiñ mu pu ca cüpanche imequeingün com ñi hulün tamün mapu.
Tamün mapu huelliletui malocontungelu reque.
8 Elcünungei Sion ñi püñeñ quiñe ellcaupeyüm reque* mülelu ofadentu meu,
quiñe llamasa reque* mülelu cheu ñi tucungequen pepino,
quiñe huaria reque ñi hualloñmanieteu pu caiñe.
9 Chau Jehová, Ñidolcülelu pu hueichafe mu, elcünunofule quiñeque taiñ pu che ñi mongetripayal,
Sodoma reque feleafuiñ
ca trürümngeafuiñ Gomorra reque.
10 Eimün pu ngünenielu* Sodoma mu, allcütufimün Chau Jehová ñi dungun.
Eimün pu Gomorra che, ngüneduamfimün taiñ Chau Dios ñi ley.*
11 Chau Jehová feipi: “¿Chem dungu mu am cümelcaqueneu tamün hulquen fentren chalintucun?*
Afeluuqueneu tamün lüpümngeelchi chalintucun.
Afeluuqueneu tamün hulqueelchi caniru* ca tamün motrilechi culliñ ñi yihuiñ.
Ti mollfüñ tamün hueque toro, cordero ca capüra, ayühuelquelaeneu.
12 Eimün cüpaqueimün tañi adquiñ mu.
Huelu, ¿inei feipieimünmeu tamün cüpayal,
tamün pünocayafiel tañi lepün?*
13 Cüpalhuelayaimün fün chalintucun* falinolu.
Üdefiñ tamün incienso.*
Conün mu quiñe hue cüyen fiestaqueimün, inaniequeimün ti ürcütun antü* ca mütrümchequeimün ñi trahuluhual.
Huelu nüngayelqueneu tamün conquen calcu dungu mu petu tamün femmequen falinque trahun.
14 Üdefiñ tamün fiestaquen conün mu hue cüyen ca caquelu fiesta.
Quiñe fanechi chemcün reque* mülei iñche mu,
ürcülen tañi yeniefiel.
15 Huitrañpüramün mu tamün cuhu,
cañpüle adquintuquen.
Fentren rupa llellipulmün rume,
iñche allcüquelan.
Tamün cuhu apolei mollfüñ mu.
16 Müñetumün, liftuumün.
Famentufimün* tañi adquiñ mu tamün huesa femmequen.
Fentecünumün tamün huesalcamequen.
17 Quim femaimün cümeque dungu, femaimün nor dungu,
norümtufimün ti huesalcachequelu,
incañpeafimün pu cuñifall,*
incañpeafimün pu lantu domo ñi dungu”.
18 “Cüpamün, cümelcautuaiñ” pi Chau Jehová.
Quiñe quelü pañu reque felefule rume,
fülangcünungeai cal ufisa reque.
19 Eluucülelmün tamün allcütual,
iyaimün com ti cümelu ñi hulquen ti mapu.
20 Huelu pinolmün ca feyentunolmün,
ti fütra cuchillo mu langümngeaimün,
Chau Jehová cai ta feipicünulu”.
21 ¡Ahuem! Tüfachi huaria poyequefui ta Chau Dios, huelu feula pod mongen domongetui.*
Apolerquefui nor dungu meu,
cümeque dungu mülenagquefui fei mu,
huelu feula re langümchefe müten mülei.
23 Tami pu principe trencül piuquengeingün ca quiñeucülei pu hueñefe engün.
Com engün ayüquei ñi ellca cullingeal* ca quintuqueingün ñi elungeal yehun.*
Femquelafingün nor dungu tati cuñifallcülelu*
ca turpu ngüneduamquelafingün ti lantu domo ñi juician dungu.
24 Fei Chau Jehová Ñidolcülelu pu hueichafe mu,*
Israel ñi Nehuen-ngechi Chau Dios, tati Ñidol,* feipi:
“¡Fentecünumün! Famentuafiñ tañi pu caiñetuqueteu
ca huiñoleltuafiñ ñi femün tañi pu caiñe.
26 Ellaca mu reque femcünuan tami huiño nietual juez
ca ngülamtuchefe nietuaimi cuifi reque.
Fei hula Nor Huaria pingetuaimi, Huaria Püntütripaquenolu* Chau Dios mu.
27 Nor dungu mu montulngeai ta Sion,
tañi pu che huiñotualu ca montulngeai nor dungu mu.
28 Pu feyentuquenolu ca pu culpafe* com quiñentrür apümcangeaingün.
Pu elcünufilu ta Chau Jehová fentepuai tañi mongen.
29 Fei engün yehuetripayaingün tamün ayüfielchi fütraque anümca
ca eimün yehuetripayaimün tamün dullifiel adelcalechi lof.*
30 Eimün feleaimün quiñe fütra anümca reque tonfülelu ñi tapül
ca quiñe adelcalechi lof reque nienolu co.
31 Ti nehuen-ngechi huentru ancülechi cachu reque feleai,
tañi cüdau, püteftripayai* cütral reque.
Quiñentrür leuleucüleai,*
inei no rume chongümlayayu”.
2 Isaías, Amoz ñi fotüm, pei chem ñi rupayal Judá ca Jerusalén mu:
2 Afaelchi antü meu,
ti mahuida cheu ñi mülen Chau Jehová ñi ruca
doi alüpüraleai caquelu mahuida mu ca cüme anücünungeai.
Cafei doi alüpüraleai caquelu huincul mu,
üye mu puucüleaingün com pu troquiñche.
3 Fentren troquiñche amuai ca feipiaingün:
“Amuiñ, pürapuiñ Chau Jehová ñi huincul mu,
Jacob ñi Ngünechen tañi ruca mu.
Quisu quimeltuaiñmu tañi rüpü,
fei iñchiñ miyahuaiñ chumngechi ñi ayünieel”.
Sion mu tripayai ti ley,*
Jerusalén mu tripayai Chau Jehová ñi dungun.
Araucünuafingün tañi fütraque cuchillo
ca rosehuecünuafingün tañi huaiqui.*
Pu troquiñche hueluquentu hueichaulayaingün*
ca quimhuetulayaingün chumngechi ñi quehuayal.
5 Ahuem, Jacob ñi pu che, amuiñ,
miyahuaiñ Chau Jehová ñi pelon mu.
6 Eimi quisucünufimi tami pu che, Jacob ñi pu cüpanche.
Inanierpuingün fentren huimtun tripahue antü püle cüpalu,
conqueingün calcu dungu mu pu Filistea che reque,
pu ca cüpanche ñi pu yall* pütrüleingün quisu engün meu.
7 Tañi mapu apolei plata ca oro mu,*
tañi falinque fillem afquelai.
Tañi mapu apolei cahuellu mu,
tañi carretela* engün raquifalngelai.
8 Tañi mapu apolei falinochi dios meu.
Poyequefingün chem tañi adentucünufiel,
ñi deumael engün tañi cuhu mu.
9 Femngechi pu huentru pochongnagqueingün,* yehuentucuuqueingün,
fei rulpacünulayafimi ñi femün engün.
10 Chau Jehová ñi illcun* llicafali
ca tañi nehuen afmatufali.
Feimu conpumün fütra cura mu
ca ellcaumün* trufür mapu mu.
11 Pu mallma che pochongnacümafi tañi lonco
ca pu checauquelu yehuelcangeaingün.*
Chau Jehová müten püramyengeai feichi antü.
12 Feita Chau Jehová ñi antü, quisu Ñidolcülei pu hueichafe mu.
Chaftuafi com tati mallma chengelu ca checahun-ngelu,
com engün chaftuafi, ülmen chengelu ca ülmen chengenolu rume.
13 Chaftuafi com pu cedro anümca Líbano mu, feiti alüpüralelu ca püramngelu.
Chaftuafi com pu coyam* Basán mu.
14 Chaftuafi com fütraque mahuida
ca alüpürachi huincul.
15 Chaftuafi com alüpürachi ruca ca com nehuen-ngechi cura malal.
16 Chaftuafi com pu farcu Tarsis mu
ca com pu falinque farcu.
17 Ti mallma huentru pochongnacümngeai
ca ti checahun-ngechi huentru yehuelcangeai.*
Chau Jehová müten püramyengeai feichi antü.
18 Com pu falinochi dios ngehuetulayai.
19 Chau Jehová ñi illcun llicafali
ca tañi nehuen afmatufali.
Fei huitrapürayai ñi nengümcayafiel ti mapu ca ñi llicalcacheal.
Fei tati pu che conai fütraque cura ñi lolo mu
ca ti mapu ñi rüngan meu.
20 Feichi antü pu huentru nüafingün tañi falinochi dios deumangelu plata ca oro mu,
deumarquefingün ñi pochongnagal fei engün ñi adquiñ mu.
Fei ütrüftucuafingün cheu ñi mülen pu musaraña* ca ti pu murcielago.
21 Jehová ñi illcun llicafali
ca tañi nehuen afmatufali.
Fei huitrapürayai ñi nengümcayafiel ti mapu ca ñi llicalcacheal.
Fei tati pu che conai fütraque cura ñi lolo mu
ca ellcahuaingün rangi fütraque cura mu.
22 Tamün cümelcaleal, maneluuhuelayaimün ti pecan huentru mu,
quisu duamniei ñi neyüal tañi mongeleal.
¿Chumngelu am* falintungepeafui?
3 ¡Tüfei! Tati Ñidol,* Chau Jehová Ñidolcülelu pu hueichafe mu,*
müntuñmayafi* Jerusalén ca Judá com tañi quellu,
com ti co ca ti iyael.
2 Müntuñmayafi ti nehuen-ngechi huentru ca ti hueichafe,
ti juez ca ti huerquen, ti pelontuchefe ca ti loncolelu.
3 Müntuñmayafi tati loncolelu 50 che mu, ti falin huentru ca ti ngülamtufe,
tati adümuhun-ngechi calcu che ca ti ngüneniefilu ti filu calcu dungu mu.
4 Femcünuan huechequeche müten ñi principengeal fei engün meu,
ca ngünenieayu engün ti che caletulelu ñi raquiduam.
5 Tati pu che hueluquentu huesalcahuaingün,
caque quiñeque engün huesalcayafi tañi chafche.*
Ti hueche hulelcayafi ti füchache,
ca ti pecan huentru chaftuafi ti yamfalngelu.
6 Caque quiñeque engün tañi chau ñi ruca mu nüafi tañi peñi, fei feipiafi:
“Eimi nieimi quiñe tacun, feimu ngüneniemuaiñ.
Ngüneniefinge com tüfa ñi teifücalen”.
7 Huelu feichi antü quisu chaftudunguai, feipiai:
Loncocünumulayan tüfachi troquiñche mu”.
8 Jerusalén mutruri,
Judá trananagi.
Tañi feipin ca tañi femün meu chaftumequefingün ta Chau Jehová.
Tati afmatufalngelu ñi adquiñ mu, caiñetuhun dungu mu concüleingün.
9 Tañi ange mu quisutu dalluntucumequehuingün.
¡Aungeaingün! Quisutu huesalcaumequeingün.
10 Feipiafimün pu nor che ñi cüme feleal engün,
cümelcangeaingün tañi femmequen meu.
11 ¡Aungeai ti huesa che!
Huesa dunguñmayai,
huiñolelngetuai tañi femün.
12 Tañi troquiñche huesalcaqueyu pu loncolelu cüdau mu,
pu domo ngüneniemequefingün pu che.
Iñche tañi pu che, tamün pu loncolelu nampiyahulnieimünmeu,*
femcünuingün ñi quimfalngenoal ti rüpü tamün miyahual.
13 Chau Jehová pepicaumequei ñi juzgacheal,
huitrapürai ñi juiciantucuafiel tañi pu che.
14 Chau Jehová juiciantucuafi pu loncolelu ca pu principe tañi troquiñche mu.
Feipiafi engün: “Eimün lüpümtucufimün ti ofadentu,
ca tamün ruca mu nieimün chem tamün hueñeñmafiel pu pofre”.
15 Ti Doi Fütra Ñidol, Chau Jehová Ñidolcülelu pu hueichafe mu, feipi:
“¿Chem troquiuqueimün am tamün cutrancayafiel tañi pu che?
¿Chumngelu am* trufür püle rulpacamequefimün pu pofre ñi ange?”.
16 Chau Jehová ca feipi: “Sion ñi pu püñeñ mallma chengeingün,
trecayaulu norümentuqueingün ñi pel,
ñiquefñiquefmequeingün ñi illulcatucheal, nufincauquei tañi trecan
ca sililcamequefingün* ñi pichique cadenita tañi namun mu.
17 Feimu Chau Jehová ancülechi pitru mu apolafi ñi lonco Sion tañi pu püñeñ.
Cafei Chau Jehová trailefcünuafi ñi lonco engün.*
18 Feichi antü Chau Jehová femcünuai ñi cüme adngehuenoal engün.
Müntuñmayafi ti pichique cadenita tañi namun mu,
ti peshquin tañi lonco mu ca ti llancatu hue cüyen adngelu,
19 tati chahuai, brazalete ca ti pañu tacuquelu ñi ange,
20 itrofill llancatu tañi lonco mu, pichique cadenita tañi namun mu ca adelcalechi trarihue,
ti fotilla nielu cüme nümün-ngechi aceite ca ti pichique fillem pünequelu ñi üñfitungenoal,
21 ti yihul cuhu* ca yihul tucungelu yu mu,*
22 tati falinque tacun, ti huente tacun, ti ücülla ca ti pichique folson,
23 pichique comütuhue,* lino tacun,
munulonco ca ti pañu tacuquelu ange.
24 Nielayaingün aceite balsamico,* huelu mai funa nümün nieaingün.
Nielayaingün trarihue, huelu mai quiñe llasu.
Nielayaingün adelcalechi chapetu, huelu mai trailefcületuai tañi lonco engün.*
Nielayaingün falinque tacun, huelu mai sacu tacun.
Adelcalelayaingün, huelu mai allfen* nieaingün.
25 Fütra cuchillo mu langümngeai tami pu huentru,
ca hueichan meu langümngeai tami pu nehuen-ngechi hueichafe.
26 Tati huaria ñi conhue quiñe domo reque feleai eyütumequelu ca hueñancülelu layeluhun dungu mu,
aungen piai ca anücünuhuai mapu mu”.
4 Feichi antü regle domo nüafingün quiñe huentru müten, fei feipiaingün:
“Iyaiñ iñchiñ taiñ cofque
ca quintuaiñ iñchiñ taiñ tacun.
Eluunge tami niemuafiel, femngechi tami pu domo pingeaiñ,*
fei yehuelcangehuelayaiñ”.
2 Feichi antü Chau Jehová elai ñi choyüal* cümeque anümca cüme adngelu. Fei tati pu montulu pu Israel che mu saquihuaingün ca ayüucüleaingün ti mapu ñi hulqueel mu. 3 Lif che pingeai inei rume mülehuele Sion mu ca inei rume mülehuele Jerusalén mu, com pu mülealu Jerusalén mu ca huirintucuñmangelu ñi üi tañi llohual mongen.
4 Chau Jehová liftuñmayafi ñi pod* Sion ñi pu püñeñ. Rume illcutuafi* ta Jerusalén ca juzgayafi, femngechi liftuafi ti mollfüñ hutrulngelu* fei mu. 5 Fei Chau Jehová com Sion huincul mu ca cheu ñi femngequen fütraque trahun elcünuai quiñe fitrulechi tromü* antü mu ca elcünuai üicülechi cütral ñi alofcüleal pun mu. Femngechi incañpengeai com ti afmatufalngelu. 6 Fei müleai quiñe llamasa* ñi llaufeñtual che* are antü mu ca ñi ellcahuam* ca chellcomtuam* mülen mu cürüftucu mahun.
5 Ülcantulelafiñ tañi poyen,
ti ül nütramcai tañi poyen mu ca ñi ofadentu.
Tañi poyen nierquei ñi ofadentu quiñe cüme lil mapu meu.
2 Rüngafi ti mapu ca entuñmafi com ti cura.
Anümfi quiñe doi cüme anümca ofad,
deumai quiñe alüpürachi ruca rangi ti ofadentu meu,
fei cura mu deumai cheu ñi cütrüngeam ofad.
Fei üngümcülerquefui* ñi huefpayal cümeque ofad,
huelu re huesaque ofad huli.
3 Feimu feipi: “Eimün pu mülelu Jerusalén mu ca pu huentru Judá mu,
juzgayaimün ñi rupan iñche ca tañi ofadentu.
4 ¿Ca chem chumafun ñi cümelcaleal ñi ofadentu?
Deu com femün.
Maneluucülefun ñi hulal cümeque ofad,
huelu ¿chumngelu* re huesaque ofad huli?
5 Tüfa hula feipihuaiñ
chem femafiñ tañi ofadentu:
entuñmayafiñ ti malal,
fei lüpümtucungeai.
Teifücayafiñ ñi cura malal,
fei pünocangeai.
6 Femcünuan ñi huelliletual ti mapu,
dapillngelayai ca cüdaungelayai azadon mu.
Apoleai chacai mu* ca huesa cachu mu.
Feipicünuafiñ pu tromü ñi nacümnoafiel mahun fei mu.
7 Pu Israel che fei tati ofadentu ñi nieel Chau Jehová Ñidolcülelu pu hueichafe mu,*
pu Judá huentru fei tati anümcangeelchi mapu quisu ñi piuqueyefiel.
Quisu maneluucülefui ñi müleal nor dungu,
huelu mülerpui re norngenochi dungu müten.
Maneluucülefui ñi müleal cümeque dungu,
huelu mülerpui eyütun”.
8 ¡Aungeai feiti pu che nüniefilu fentren ruca
ca tati pu nüniefilu fentren lelfün!
¡Chem no rume elcünulelquelafingün caquelu che,
fei engün müten müleingün feiti mapu mu!
9 Allcüfiñ ta Chau Jehová Ñidolcülelu pu hueichafe mu,
feipicünui fentren fütraque ruca cüme adngelu
llicafalngeai ñi chumlehuetun
ca huelliletuai.
10 Meli hectarea mu nielu ofadentu entungeai 22 litro* pulcu müten.
Ngan-ngeai 160 kilo fün,* huelu püramngeai 16 kilo* müten.
11 ¡Aungeai tati pu huitraquelu pulihuen mu ñi putual!
Pun mu amulequeingün pofolcaeliyu hula ti pulcu.
12 Tañi fiesta mu engün mülei arpa, dungulhue* nielu cuerda,
pandero, flauta ca pulcu.
Huelu raquiduamquelaingün Chau Jehová ñi femün mu
ca ngüneduamquelaingün ñi cüdahun tañi cuhu mu.
13 Tañi pu che quimlaeneu,
feimu presuyengeaingün ca mapu mu,
tañi pu yamfalque huentru* rume ngüñüleaingün
ca com ti troquiñche rume huihuleai.
14 Feimu ti Rüngan* doi alürupai,
nülacünui tañi hun, quimfal-lai tunte ñi puhun.
Rüfcünu nagaingün üye mu
Jerusalén ñi yamfalque che, ñi huaqueñcülechi troquiñche ca ti pu che rume fiestaquelu.
16 Chau Jehová Ñidolcülelu pu hueichafe mu püramyengeai tañi juician dungu mu.*
Chau Ngünechen, tati Lifngelu, tañi norngen mu pengelai ñi lifngen.
17 Pu cordero tañi mapu mu reque ütayaingün.
Pu ca cüpanche iyaingün huellilechi mülehue mu cheu ñi mülequefel motrilechi culliñ.
18 ¡Aungeai pu coilatuquelu! Tañi huelulcan ca tañi culpan* trarinieyu engün reque.
Quiñe culliñ reque feleingün trarilelu quiñe carreta mu, cheu rume huingüdyengei.
19 Feipiqueingün: “Matu cüdaupe,
matu fempe taiñ peafiel.
Huechutripape ñi ayünieel* Israel ñi Lifngechi Ngünechen,
femngechi taiñ quimafiel”.
20 ¡Aungeai tati pu feipiquelu ñi huesa dungungen ti cümeque dungu ca ñi cüme dungungen ti huesaque dungu!
Pelon piquefingün ti dumiñ, ca dumiñ piquefingün ti pelon.
Cochüi piquefingün ti cotrüngelu,* ca cotrüi piquefingün ti cochülelu.
21 ¡Aungeai tati pu quimcauquelu
ca pu troquiuquelu ñi nieel cüme raquiduam!
22 ¡Aungeai pu rume putufengelu
ca pu huentru quim reyülquefilu* chem ñi ngollilcachequen!
23 ¡Aungeai feiti pu lloulu cullitu ñi culpantucunoafiel ti huesa che
ca femquenofilu nor dungu tati pu norngechi che!
24 Chumngechi ti cütral lüpümquefi ti congilhue ca ti ancülechi cachu,
ca femngechi apümcangeaingün.
Tañi folil funanagai,
tañi rayen fill püle puhuai trufür reque.
Famentufingün* Chau Jehová ñi ley,* tati Ñidolcülelu pu hueichafe mu,
ca illamcafingün ñi chem pin Israel ñi Lifngechi Ngünechen.
25 Feimu Chau Jehová rume illcutufi* tañi troquiñche,
fei fampuhulai ñi cuhu fei engün meu tañi cutrancayafiel.
Fütraque huincul müllmüllaingün,
lachi pu che pod reque felehuetuai rüpü mu.
Rupan mu com tüfa, tünglai tañi illcun,doi mai fampuhulniefi ñi cuhu tañi cutrancacheal.
26 Püramcünufi quiñe orcon ñi peaeteu camapulechi troquiñche,
huiqueñfi* ñi cüpayal engün mülelu cheu ñi afpun ti mapu.
¡Ahuem! Charcharcülen cüpaingün.*
27 Quiñe no rume cansalelai ca mutrurquelai.
Quiñe no rume cüpa umaulai cam umaucülelai rume.
28 Com tañi flecha yungumcülei
ca com tañi arco pepicaucülei ñi ütrüftuafiel flecha.
Tañi pu cahuellu ñi huili yafülechi cura reque felei,
ca tañi pu rueda* amulei fütra cürüf reque.
29 Mürülqueingün* trapial reque,
hueque trapial reque mürülqueingün.
Huarülaingün, nüafingün ti culliñ,
yetuafingün, fei inei no rume montul-layayu.
30 Feichi antü huente ti culliñ mu mürülaingün*
chumngechi raracüquei ti lafquen.
Inei rume adquintufile ti mapu, peai ñi mülen dumiñ ca hueñancün,
pelon cütu dumiñnagi mülen mu ta tromü.
6 Feichi tripantu lalu ti lonco ülmen Uzías, pefiñ ta Chau Jehová anülelu quiñe rume alüpürachi ülmen huancu mu. Fente ñi alü puhun tañi tacun, apolfi com ti ngillatuhue ruca. 2 Huente quisu mu mülei serafin* huitralelu, caque quiñe engün cayu müpü niei. Epu müpü mu tacuniefingün quisuque ñi ange, cangelu epu müpü mu tacuniefingün quisuque ñi namun ca epu müpü mu müpüyahuingün.*
3 Nehuentu dungun mu hueluquentu feipihuingün:
“Lifngei, lifngei, lifngei Chau Jehová Ñidolcülelu pu hueichafe mu.*
Com ti mapu apolei tañi afmatufalchi pelon mu”.
4 Fente tañi nehuentu dungun engün, nengümcahui ti puerta ñi marco, ti ruca apolerpui fitrun mu.*
5 Fei feipin: “¡Aungean!
¡¿Rüfcünu lapelayan?!
Iñche culpafe chengen,* tañi feipin lifngelai.
Cheu ñi mülen iñche, tati pu che ñi feipin ca lifngelai.
Tañi nge mu pefiñ ti Lonco Ülmen, Chau Jehová Ñidolcülelu pu hueichafe mu”.
6 Fei quiñe serafin müpüyaulu fülcontupaeneu.* Tañi cuhu mu yeniei quiñe üicülechi ailen, quiñe tenaza mu enturquefi altar mu.* 7 Fei fampuhuli ti ailen iñche tañi hun mu, feipi:
“¡Tüfei! Tüfa topantucufi tami mellfü hun.
8 Fei allcün Chau Jehová ñi dungun, feipi: “¿Inei am huercüafun? ¿Inei am tayu huerquen-ngeai?”.* Fei feipin: “¡Tüfa tañi mülen! ¡Huercüen iñche!”.
9 Fei huiñoldungui:* “Amunge, feipifinge tüfachi pu che:
‘Allcütumequelmün rume,
loncontuculayafimün.
Adquintumequelmün rume,
quimürpulayaimün’.
10 Yafü piuquecünufinge tüfachi pu che,
tacuñmafinge tañi pilun engün
ca cerracünuñmafinge tañi nge.
Femngechi pelolayaingün tañi nge mu,
allcülayaingün tañi pilun mu,
ngüneduamlayaingün tañi piuque mu
ca huiñotulayaingün Chau Dios mu tañi tremolngetual”.*
11 Iñche ramtufiñ: “Ahuem, Chau Jehová, ¿tunteñmayai tüfa?”. Quisu huiñoldungui:
“Femngechi feleai teifünagle hula ti huaria, mülehuenole che üye mu
ca ruca mu no rume,
huesalcalele ca huelliletule ti mapu.
12 Femngechi feleai Chau Jehová camapu yetufile hula tati pu huentru
ca epe com ti mapu huelliletule.
13 Huelu ti mapu mu petu müleai quiñe pichi troquiñche,* fei huiño lüpümngeai. Ti mutrung reque feleai mülehuelu catrüngen mu quiñe fütra anümca cam quiñe coyam chi.* Quiñe yamfal* choyün* tripayai feitichi mutrung mu”.
7 Acaz ñi chau feita Jotán, ca tañi lacu* feita Uzías. Quisu lonco ülmencülelu Judá mu, Rezín ca Pécah lefcontufingu ta Jerusalén, huelu quisu pepi nülafi.* Rezín feita Siria ñi lonco ülmen ca Pécah feita Remalías ñi fotüm, Israel ñi lonco ülmen. 2 Fei David ñi pu cüpanche feipingei: “Siria quiñehui Efraín engu taiñ hueichayaeteu”.*
Fei trücohui* ñi piuque ta Acaz ca tañi pu che. Müllmüllingün chumngechi nengümcauquei fütraque anümca cürüf mu.
3 Fei Chau Jehová feipifi ta Isaías: “Füreneen, eimi ca tami fotüm Sear-Jasub* pingelu trafmefimu ta Acaz ina huitrunco püle. Feiti huitrunco puhui cheu ngülümngequei co huechuñ püle, ca mülei ti rüpü puulu cheu cüchaquei tacun pu che. 4 Feipifinge: ‘Cuñiutucuucülenge, tüngcülenge.* Pellquelayaimi ca llicalayafimi* tüfachi epu fitrulechi mamüll,* ñi rume illculen* Rezín, Siria ñi lonco ülmen, ca Remalías ñi fotüm. 5 Siria, Efraín ca Remalías ñi fotüm quintumequeingün chumngechi tami lefcontuaeteu. Feipirqueingün: 6 “Lefcontumeafiyiñ ta Judá, teifücayafiyiñ* ca nüafiyiñ.* Lonco ülmencünuafiyiñ Tabeel ñi fotüm”.
7 Tüfa ñi feipin ti Doi Fütra Ñidol Jehová:
“Tüfa cüme tripalayai,
rupalayai tati.
8 Damasco feita Siria ñi doi falin huaria,*
Rezín feita Damasco ñi lonco ülmen.
Efraín com apümcangeai 65 tripantu mu müten,
fei troquiñchengehuelayai.
9 Samaria feita Efraín ñi doi falin huaria,*
Remalías ñi fotüm feita Samaria ñi lonco ülmen.
Nehuencülenole tamün feyentun,
tamün troquiñche nehuen-ngelayai”’”.
10 Chau Jehová ca feipifi ta Acaz: 11 “Feipifinge tami Chau Dios Jehová ñi femal quiñe afmatun dungu. Cheu rume rupayafui, quiñe alüconcülechi mülehue ti Rüngan reque,* cam quiñe alüpüralechi mülehue ti huenu reque”. 12 Huelu Acaz feipi: “Femlayan, quintucaduamlayafiñ* ta Chau Jehová”.
13 Fei Isaías feipi: “Eimün, David ñi pu cüpanche, fürenemuchi, allcütumün. Deu afduamchequeimün. ¿Tuduamquelaimün am? ¿Ca cüpa afduammequefimün am ta Chau Dios? 14 Feimu llemai Chau Jehová pengelaimünmeu tüfachi afmatun dungu. Ti üllcha domo niepüñeñai, choyüai quiñe püñeñ, Emmanuel* pingeai. 15 Quim famentufile* huesaque dungu ca quim dullile cümeque dungu, feichi mu imequeai mantequilla ca miel.* 16 Ti pichi huentru petu quim famentunofile huesaque dungu ca petu quim dullinole cümeque dungu, com huellicünungetuai ñi mapu feiti epu lonco ülmen tami llicaniefiel. 17 Chau Jehová cutrancahun dungu cüpalai eimi mu, tami troquiñche ca tami chau ñi pu che mu, quisu huercüafi ta Asiria ñi lonco ülmen. Mülequelafui femngechi cutrancahun feichi Efraín püntütripalu* Judá mu.
18 Feichi antü Chau Jehová huiqueñai,* femngechi mütrümafi* pu pülü mülelu alü camapulechi huitrunco tripalu Nilo leufü mu Egipto meu. Ca mütrümafi pu abeja* mülelu Asiria mapu meu. 19 Cüpayaingün, mülenagpayaingün lilcülechi laf mapu meu,* rangiñ fütraque cura meu, chacai mu* ca cheu ñi pütocoquen pu culliñ.
20 Asiria ñi lonco ülmen fei tati cupilfe, cüpai Leufü* mapu püle, Acaz incatueyu. Feichi antü tüfachi huentru mu Chau Jehová cupilmayafi com ñi cal lonco, ñi cal chang ca tañi payun.
21 Feichi antü quiñe huentru montulafi quiñe pichi huaca ca epu ufisa. 22 Fentren lichi müleai, feimu ti huentru iyafi mantequilla. Com pu mülehuealu feiti mapu mu iyafingün mantequilla ca miel.
23 Feichi antü cheu ñi mülequefel 1.000 ofadentu falilu 1.000 troquiñ plata, re chacai müleai ca huesa cachu müten. 24 Pu huentru amule üyeu, yenieaingün arco ca flecha, ti mapu apoleai chacai ca huesa cachu mu. 25 Llicayaimi ñi mülen chacai ca huesa cachu, feimu fülconlayaimi* feiti huincul mu dapillngequefulu azadon mu. Üye mu re toro ütayai, pu ufisa pünocayai”.
8 Chau Jehová feipieneu: “Nüfinge quiñe fütra trafla, fei quiñe punzon mu huirintucunge fei mu: ‘Maher-Salal-Has-Baz’.* 2 Epu manelfalngechi che peai chem ñi huirintucungeel, fei ayülen quisu engu ñi huirintucuafiel chem tañi peel. Tüfa tati sacerdote Urías ca Zacarías, Jeberekías ñi fotüm”.
3 Fei cuduyu tañi domo iñchiu,* Chau Ngünechen ñi huerquen-ngelu. Niepüñeñi, fei choyüfi quiñe huentru püñeñ. Chau Jehová feipieneu: “Üituculelfinge Maher-Salal-Has-Baz. 4 Ti pichi huentru petu quim feipinole ‘chau’ ca ‘ñuque’, nüñmangeai Damasco ca Samaria ñi falinque fillem, fei yelelngeai ta Asiria ñi lonco ülmen”.
5 Chau Jehová ca huiño dungueneu, feipi:
6 “Tüfachi pu che famentufingün* Siloé* ñi tüngcülechi co
ca ayühuelqueyu engün Rezín ca Remalías ñi fotüm.
7 Feimu Chau Jehová huercüafi Asiria ñi lonco ülmen ca com tañi troquiñ hueichafe*
tañi lefcontuafiel engün.
Ti Leufü* ñi co reque feleaingün,
Tüfa alün-ngei ca nehuen-ngei,
apolquefi ñi huitrunco
ca mangiñmaquefi ina leufü.
8 Fei lefcontuafi ta Judá,
mangiñmayafi reque, rumeai fei mu, fei puhuai pel püle.
¡Ahuem, Emmanuel!*
9 Eimün, pu troquiñche, huesalcamün, huelu apümcangeaimün.
¡Allcütumün, com eimün, pu camapu cüpalu!
¡Pepicaumün tamün hueichayal, huelu apümcangeaimün!
¡Pepicaumün tamün hueichayal, huelu apümcangeaimün!
10 ¡Raquiduamaimün tamün chumal, huelu huechutripalayai!
¡Chem rume feipiafuimün, huelu cüme tripalayai!
¡Chau Dios iñchiñ mu mülei!*
11 Chau Jehová ñi nehuen-ngechi cuhu huente iñche mu mülei, fei feipieneu ñi inayentunoafiel chumngechi ñi miyahun tüfachi pu che. Feipieneu:
12 “Pu che feipile ‘Cüpa huesalcangeiñ’, eimün feipilayaimün ‘Cüpa huesalcangeiñ’.
Llicanielayafimün chem ñi llicaniefiel engün,
müllmüllcülelayaimün tüfachi dungu mu.
13 Chau Jehová Ñidolcülei pu hueichafe mu...,
quisu mai lifngelu troquiafimün,
quisu llemai rume yamnieafimün*
ca quisu ñi duam mu mülei tamün müllmüllcüleal”.
14 Quisu quiñe yamfal mülehue reque feleai,
huelu cafei quiñe cura reque feleai ñi trananagal
Israel ñi epu troquiñ ngünenielu,
quiñe fütra cura reque ñi mutrural.
Quiñe huachi ca quiñe llasu reque feleai
ñi nüngeal pu Jerusalén che.
15 Fentren engün mutruraingün, trananagaingün ca huesalcalehueaingün.
Nülcüconaingün huachi mu, fei nüngeaingün.
16 Racümcünufinge* ti chumpol chillca* cheu ñi huirintucungeel tañi dungu.
Sellacünufinge ti ley* nüucülelu tañi pu inaniequeteu meu.
17 Com piuque mu üngümcülean* ñi chumal Chau Jehová, maneluucülean fei mu. Quisu cañpüle adquintuniei ñi lelinoafiel Jacob ñi pu cüpanche.
18 ¡Tüfei! Iñche ca tañi pu yall ñi elueteu Chau Jehová feleiñ pengelün dungu reque ca afmatun dungu reque cüpalu Chau Jehová mu. Quisu Ñidolcülei pu hueichafe mu ca mülei Sion huincul mu.
19 Feipingeafuimün chi: “Quelluen piafimün pu ramtuquefilu pu la cam pu pelontuchequelu ñi cafcü dunguqueel* ca ñi adümfalngenon tañi feipin”. Huelu mongelechi che ngelai ñi ramtuafiel pu la ñi quelluaeteu. Doi mai mülei ñi ramtuafiel tañi Chau Dios. 20 Mülei ñi inaduamafiel ti ley ca chem ñi huirintucungeel ti chumpol chillca meu.
Fei engün ñi dungun nüucülenole tüfachi feipin meu, nielayaingün pelon. 21 Caque quiñeque engün cutrancaucülen ca ngüñülen mu rupayaingün tati mapu meu. Ngüñüleai ca illculeai,* adquintupürayai, fei malisiayafi tañi lonco ülmen ca tañi Chau Dios. 22 Fei hula adquintuafi ti mapu, fei peai ñi mülen hueñancün ca dumiñ, huesaque rupan ca fentren trucur, ngelai maneluhun ca pelon.
9 Huelu dumiñcülelayai cuifi reque mülelu cutrancahun ti mapu mu ca illamcangelu Zabulón ñi mapu ca Neftalí ñi mapu. Fei hula quisu* femcünuai ñi püramyengeal feitichi mapu, tüfa tati rüpü amulelu ina lafquen, Jordán mapu ca Galilea cheu ñi mülen ca cüpanche.
2 Tati pu che ñi miyauquefel dumiñ meu
pei quiñe fütra pelon.
Tati pu che mülelu mapu mu rume dumiñmalefui,
huelu alofi quiñe pelon fei engün meu.
3 Femcünuimi ñi alün-ngeal ti troquiñche,
femcünuimi ñi rume ayüucüleal engün.
Rume ayüuqueingün tami adquiñ mu
chumngechi ñi ayüuquen pu che cosecha meu
ca chumngechi ñi ayüuquen pu hudamfilu falinque fillem tañi nüfiel hueichan mu.*
4 Trafolcafimi ti yucu ñi yenieel engün,
ti fara mülelu tañi furi mu ca ti retrü ñi nieel pu loncolelu cüdau mu.
Femngechi ca femürqueimi feichi antü hueungelu ta Madián.
5 Pu soltau petu trecayaulu tañi bota mu nengümcaquefingün ti mapu,
tañi tacun mollfüñmalei.
Fei com tüfa, mamüll reque üyümafi ti cütral.
6 Quiñe pichi huentru choyüngei iñchiñngealu,
Chau Dios elueiñmu quiñe fotüm.
Quisu nieai autoridad tañi ngünenieal.
Üitungeai Rume Cüme Ngülamtufe, Nehuen-ngechi Dios, Rumel Chaungelu, Principe Hulquelu Tüngün.*
7 David tañi ülmen huancu ca tañi ngünenien mu,
aflayai ti tüngün,
ca tañi ngünenieel com püle puhuai.
Femngechi cüme anücünungeai
ca amuleai nor dungu mu,
fantepu ca rumel mu.
Chau Jehová, tati Ñidolcülelu pu hueichafe mu, rüf femai tüfa.
8 Chau Jehová feipifi ta Jacob ñi cutrancangeal,
tañi feipin huechutripayai Israel meu.
9 Com pu che quimai tüfachi dungu,
Efraín ca tati pu Samaria che.
Checahun mu ca yamquenon mu* feipiqueingün:
10 “Trananagi ladrillo,
huelu huiño deumatuaiñ cura mu.
Catrüngei sicomoro anümca,
huelu anümcayaiñ cedro”.
11 Chau Jehová cüpalafi Rezín ñi pu caiñe ñi hueichayafiel Israel,
femcünuai tati pu caiñe ñi lefcontuaeteu.
12 Siria cüpayai tripahue antü püle ca pu Filistea che conhue antü püle.*
Nülayafingün tañi hun, fei lümüafingün ta Israel.
Rupan mu com tüfa, tünglai tañi illcun,*
doi mai fampuhulniefi ñi cuhu tañi cutrancacheal.
13 Ti pu che huiñotulai tañi cutrancamequeteu mu,
quintulafingün ta Chau Jehová Ñidolcülelu pu hueichafe mu.
14 Quiñe antü mu müten Chau Jehová catrüñmayafi ta Israel
15 Ti lonco fei tati pu yamfalchi loncolelu,
ca ti cülen fei tati pu huerquen coilaque dungu quimeltuquelu.
16 Pu adniefilu tati pu che femcünuqueingün ñi ñamquiyahual
ca tati pu adniengelu hueluraquiduamelngequeingün.
17 Feimu Chau Jehová ayüucülelayai fei engün ñi pu huechequeche meu
ca cutranpiuqueyelayafi tañi pu cuñifall* ca pu lantu domo.
Com engün huesa chengeingün, chaftuniefingün ta Chau Dios
ca fill huesa pimequeingün.
Rupan mu com tüfa, tünglai tañi illcun,
doi mai fampuhulniefi ñi cuhu tañi cutrancacheal.
18 Huesaque femün cütral reque leuleucülei,*
lüpümmequefi troltro ca huesa cachu.
Üyümafi mahuidantu
ca fitrupürayai* tromü reque.
19 Ñi illculen mu Chau Jehová Ñidolcülelu pu hueichafe mu
üyümfi cütral tüfachi mapu mu.
Fei tati pu che mamüll reque feleai ñi üyümafiel ti cütral.
Inei no rume cutranpiuqueyechelayai, quisu tañi peñi no rume cutranpiuqueyelayafi.
20 Quiñe catrünentuafi ilo man püle,
huelu ngüñülehueai.
Cangelu ilotuafi huele püle,
huelu huedalayai.
Caque quiñeque engu ilotuafi quisu ñi lipang.
21 Manasés lümüafi ta Efraín,
ca Efraín lümüafi ta Manasés.
Mür chaftuafingu ta Judá.
Rupan mu com tüfa, tünglai tañi illcun,
doi mai fampuhulniefi ñi cuhu tañi cutrancacheal.
10 ¡Aungeai tati pu elcünuquelu ley ñi huesalcacheal,
tati pu rumel huirintucuquelu huercün dungu ñi cutrancacheal!
2 Famentuquefingün* chem ñi feipintucuqueel pu pofre juician dungu mu,
piquelaingün nor juzgayafiel tati pu duamnielu ñi quellungeal tañi troquiñche mu,
müntuñmaquefingün* ñi nieel pu lantu domo
ca com müntuñmaquefingün pu cuñifall.*
3 ¿Chumaimün cai puule ti antü tamün juiciantucungeal,*
camapu cüpale inei tamün apümcayaeteu?
Lefmahun mu, ¿inei utuafimün* tamün quellungeal?
¿Cheu am elcünuaimün tamün falinque fillem?
4 Ngelayai tamün chumal, re pochongnagaimün* rangi pu presu meu
cam trananacümuhuaimün rangi pu layelu meu.
Rupan mu com tüfa, tünglai tañi illcun,*
doi mai fampuhulniefi ñi cuhu tañi cutrancacheal.
5 “¡Tüfei! Tati Asiria huentru,
ti fara reque felei ñi pengelal tañi illculen.
Tañi cuhu mu niei tati retrü ñi cutrancacheal iñche tañi duam mu.
6 Huercüafiñ ñi hueichayafiel* quiñe troquiñche tañi chaftunieteu iñche,
feichi troquiñche tañi illculcaeteu.
Feipiafiñ ñi müntuñmayafiel com tañi nieel, ñi yetuafiel fentren falinque fillem
ca ñi pünocayafiel engün rüpü mu mülechi fotra reque.*
7 Huelu quisu ayülafui ñi femngechi femal,
tañi piuque mu raquiduamlai tüfachi dungu.
Quisu ñi piuque mu ayülei ñi apümcayafiel,
teifücayafiel fentren troquiñche, quiñeque müten no.
8 Quisu ta feipi:
‘¿Lonco ülmen no am com tañi pu principe?
9 Calnó huaria, ¿trürlai am Carquemis mu?
Hamat, ¿trürlai am Arpad mu?
Samaria, ¿trürlai am Damasco mu?
10 Tañi cuhu mu deu nüniefiñ pu gobierno nielu falinochi dios,
doi nierquefuingün adentun* ta Jerusalén ca Samaria mu.
11 ¿Femlayafiñ am ta Jerusalén ca tañi pu adentun
chem ñi femfiel ta Samaria ca tañi pu falinochi dios?’.
12 Chau Jehová huechunentufile ñi cüdau Sion huincul mu ca Jerusalén meu, cutrancayafi* Asiria ñi lonco ülmen yamquenolu cai,* checahun-ngelu ca mallma piuquengelu. 13 Quisu ta feipi:
‘Tañi nehuen-ngechi cuhu meu ca tañi quimün mu feman tüfa,
quimchengelu am ta iñche.
Apümcayafiñ cheu ñi puhun caque quiñeque troquiñche ñi mapu,
müntuñmayafiñ ñi falinque fillem
ca quiñe nehuen-ngechi hueichafe reque ngünenieafiñ tati pu che mülelu üye mu.
14 Pu troquiñche quiñe dañe reque* feleingün.
Nüñmayafiñ com tañi falinque fillem,
felei llemai, elcünuelchi curam reque nüñmayafiñ com tañi mapu.
Quiñe üñüm no rume* nengümlayai ñi müpü,
nülalayaingün ñi hun ca quish pilayaingün rume’”.
15 Ti toqui, ¿doicülelu troquihuafui am tañi pünequeteu mu ñi catrümamüllal?
Ti serrucho, ¿doicülelu troquihuafui am tañi pünequeteu mu?
Quiñe retrü, ¿epuñpüle nengümafui am inei tañi huitrañpüramnieteu?
Ti fara cai, ¿huitrañpüramafui am inei tañi nünieteu?
16 Feimu llemai tati Ñidol, Chau Jehová Ñidolcülelu pu hueichafe mu,
re forocünuafi tañi pu motrinque huentru.*
Cütral mu lüpümafi reque ta Asiria, tüfa nehuen-ngehuelayai.
17 Israel tañi Pelon cütralngetuai,
ca tañi Lifngelu hueihuiñ cütralngetuai.*
Leuleucületuai,* quiñe antü mu müten com lüpümafi ti huesa cachu ca ti troltro ñi nieel ti Asiria huentru.
18 Quisu com apümcayafi ti Asiria huentru ñi afmatufalchi mahuidantu ca tucucan.
Quiñe cutran huentru reque feleai doyelcülerpulu ñi huesalcalen.
19 Pichilehuai anümca tañi mahuidantu mu,
quiñe pichi huentru llemai raquiafui.
20 Feichi antü pu mülehuealu Israel mu
ca pu mongetripayalu Jacob ñi pu cüpanche mu
recüluuhuelayaingün inei ñi hulelcaeteu mu.
Huelu mai com piuque mu recüluhuaingün
Chau Jehová mu, Israel ñi Lifngechi Ngünechen.
21 Quiñe pichi troquiñche müten mülehuealu Jacob ñi pu cüpanche meu
huiñotuai tati Nehuen-ngechi Dios mu.
22 Ahuem, Israel, tami troquiñche
alün-ngefule rume inaltu lafquen mu mülechi cuyüm reque,
quiñe pichi troquiñche müten huiñotuai.
Chau Ngünechen deu feipicünui ñi apümcangeal tüfachi troquiñche,
mangiñ reque puhuai fei engün meu tañi cutrancangeal nor dungu mu.
23 Felei, ti Doi Fütra Ñidol, Chau Jehová Ñidolcülelu pu hueichafe mu, feipicünui ñi apümcangeal tüfachi pu che,
com tüfachi mapu mu puhuai.
24 Feimu llemai tati Doi Fütra Ñidol, Chau Jehová Ñidolcülelu pu hueichafe mu, feipi: “Eimün, tañi pu che mülelu Sion mu, llicalayafimün ti Asiria huentru. Quisu cupafcaeimünmeu fara mu ca huitrañpürami ñi retrü tamün hulelaeteu chumngechi ñi femün Egipto. 25 Pichilehuei ñi afal iñche tañi illcun, fei illcutuafiñ engün tañi apümcayafiel. 26 Chau Jehová Ñidolcülelu pu hueichafe mu huimacayafi refenque mu, chumngechi ñi hueufiel ta Madián inafül Oreb cura mu. Fampuhulafi ñi retrü lafquen mu chumngechi ñi femfiel ta Egipto.
27 Ti Asiria huentru fanechi chemcün tuculeleimünmeu furi mu
ca tucui ñi yucu tamün topel mu.
Fei feichi antü famentulelngeaimün.
Ti yucu trafoai aceite ñi duam mu”.
28 Quisu cüpai Ayat mu,
Migrón mu rupai,
fei Micmash mu elcünui ñi huesaquelu.
29 Notuingün ngilahue püle,*
Gueba mu umañpuingün.
Pu che Ramá mu müllmüllcülei,
lefmahui pu che mülelu Saúl ñi huaria mu, Guibeá pingelu.
30 ¡Ahuem, pu Galim che, com tamün nehuen mu huirarpüramaimün!
¡Ahuem, Laisa huaria, ngüneduamnge!
¡Aungeaimi mai, Anatot!
31 Madmená lefmahui.
Pu Guebim che quintuingün cheu ñi ellcahual.*
32 Feichi antü mu müten huitracünuhuai Nob mu.
Huitrañpüramai ñi cuhu tati huincul ñi adquiñ püle, üye mu mülei Sion huaria.
Femngechi femai ñi aneltuafiel* ti huincul cheu ñi mülen Jerusalén.
33 ¡Tüfei! Tati Ñidol, Chau Jehová Ñidolcülelu pu hueichafe mu,
tañi catrüroumequen mu allcüngequei quiñe llicafalchi trünün.
Tati doi alüpürachi anümca catrüngei
ca tati fütraque anümca trananacümngei.
34 Toqui mu apümcaquefi mahuidantu.
Quiñe nehuen-ngelu apümcayafi ti Líbano.
11 Jesé tañi mutrung mu huefpayai quiñe pichi rou,*
ca quiñe choyün* tripalu tañi folil mu hulai fün.
2 Quisu apoleai Chau Jehová ñi nehuen mu.
Feimu quimchengeai, nieai fentren adümuhun,
hulai cümeque ngülam, nehuen-ngeai,
nieai fentren quimün ca rume yamnieafi* ta Chau Jehová.
3 Ayühuelayu ñi rume yamniefiel ta Chau Jehová.
Juzgachelayai tañi peel mu müten
ca norümtuchelayai tañi allcün mu müten.
4 Nor juzgayafi* pu duamnielu quellu.
Ñi incañpeafiel pu ñom che mapu mu, nor dungu mu norümtucheai.
Tañi feipin quiñe fara reque feleai ñi cupafcayafiel ti mapu
ca tañi dungun mu* langümafi pu huesaque che.
5 Ti nor dungu trarihue reque feleai tañi cintura mu.
Tañi manelfalngen ca femngechi trarihue reque feleai tañi trutre mu.*
6 Ti auca trehua* ca ti cordero quiñentrür müleaingu.
Ti fütra auca ñarqui* ca ti pichi capüra quiñentrür cuduleaingu.
Ti pichi huaca, ti trapial ca ti motrilechi culliñ com quiñentrür müleaingün,*
quiñe pichi huentru adnieayu.
7 Ti huaca ca ti osa quiñentrür iyaingu,
tañi pichique coñi quiñentrür cuduleaingün.
Tati trapial pinutuai toro reque.
8 Quiñe pichiche huente aucantuyahuai cuñihun-ngechi filu ñi lolo mu.
Quiñe pichi huentru tucuai ñi cuhu venenongechi filu ñi dañe mu.*
9 Tañi lif huincul mu huesalcalayaingün
ca apümcalayaingün chem no rume.
Ti mapu rüfcünu apoleai Chau Jehová ñi quimün mu
chumngechi tati co tacuniefi ti lafquen.
10 Feichi antü Jesé ñi folil huitrapürayai quiñe orcon reque com pu troquiñche ñi peaeteu.
Fei mu amuaingün pu troquiñche ñi adniengeal,
cheu tañi ürcütual afmatufalngeai.
11 Feichi antü Chau Jehová ca quiñe rupa ünifcünuai* ñi cuhu, tüfa tati epu rupachi ñi femal, femngechi ñi cüpaltuafiel tañi mülehuechi pu che mülelu Asiria mu, Egipto, Patrós, Cus, Elam, Sinar,* Hamat ca fillque huapi ñi mülen lafquen meu. 12 Huitrañpüramai quiñe orcon mamüll ñi peaeteu pu troquiñche. Trahulafi pu Israel che fill püle mülelu ca trapümafi pu Judá che meli huitran mapu mu* mülelu.
13 Efraín ñi ütriruhun ngehuetulayai,
inei rume chaftufile ta Judá apümcangeai.
Efraín ütrirlayafi ta Judá,
Judá cai chaftulayafi ta Efraín.
14 Fei amuaingu pu Filistea che ñi huincul mu mülelu conhue antü püle tañi hueichameafiel.*
Quiñentrür müntuñmayafingu* chem tañi nieel tati pu che tripahue antü püle mülelu.
Fampuhulaingu ñi cuhu tañi ngünenieafiel pu Edom che ca Moab che,
ca ngünenieafingu pu Ammón che.
Pimuafi reque, fei tañi arengechi neyen mu ancümafi* tati leufü ñi regle huitrunco.
Femcünuai ti pu che ñi trecalen rupayal.
16 Feichi antü reque pu Israel che ñi tripan Egipto mapu meu
ca femngechi tañi mülehuechi pu che nieaingün quiñe rüpü ñi tripayal Asiria mu.
12 Rüfcünu feichi antü feipiaimi:
“Ahuem, Chau Jehová, eimi illcutuen nga,*
huelu tami illcun tüngnagi, fei yafültucuen.
Feimu mañumeyu.
2 ¡Tüfei! Chau Dios montuleneu.
Maneluhuan quisu mu, llicalayan.
Chau Jehová* fei iñche tañi yafüluhun ca tañi nehuen,
fei montuleneu”.
3 Ayühun mu entuaimün co
feitichi huitrunco mu montulchequelu.
4 Feichi antü eimün feipiaimün:
“¡Mañumfimün ta Chau Jehová! ¡Püramyefimün tañi üi!
¡Tañi femün quimelelafimün fillque troquiñche!
Huldunguaimün fente ñi afmatufalngen tañi üi.
5 Ülcantulelafimün ta Chau Jehová tamün püramyeafiel afmatufalchi dungu femlu cai.
Com mapu meu quimelngepe tañi femün.
6 Eimün, pu Sion che, ayühun mu huiraraimün,
Israel ñi Lifngechi Ngünechen afmatufali rangi eimün meu”.
13 Isaías, Amoz tañi fotüm, quiñe afmatun dungu mu pengelelngei ñi juiciantucungeal Babilonia:
2 “Quiñe cura huincul mu huitracünuaimün quiñe orcon ñi peaeteu ti troquiñ hueichafe.*
Mütrümafimün,* cuhu mu maichiafimün.
Femngechi conaingün pu ülmenque huentru ñi conpeyüm mu.
3 Feiti ñi dullifiel, feipifiñ chem tañi chumal engün.
Trahulfiñ tañi pu hueichafe ñi pengelal tañi fütra illcun,*
fei ayühuingün ca mallmahuingün.
4 ¡Allcümün! ¡Pütrün che mülei mahuida mu!
¡Huaqueñcüleingün quiñe fütra troquiñche reque!
¡Allcümün! ¡Trününmequei pu gobierno ca fentren che fillque mapu mu cüpalu!
Chau Jehová Ñidolcülelu pu hueichafe mu
mütrümmequefi ti troquiñ hueichafe tañi hueichayal engün.
5 Quiñe camapulechi mapu mu,
cheu ñi fentepuhun ti mapu,
Chau Jehová cüpalei ca cüpalniefi tañi hueichahue ñi pengelal tañi illculen,
femngechi ñi huesalcayafiel com ti mapu.
6 ¡Aungeaimün, Chau Jehová ñi antü fülcülepai!
Feichi antü mu ti Com Nehuen Nielu apümcayafi com ñi mülen tamün mapu meu.
7 Feimu com pu che ñi cuhu nehuen-ngehuelayai
ca com pu huentru ñi piuque llihuai* fente tañi llicalen.
8 Tati pu che trencülcülehueingün* fente tañi pellquen.*
Cutrantupiuqueleingün ca cutrantuingün
quiñe domo reque petu choyümequelu.
Hueluquentu adquintuniehuingün llicalen mu.
Tañi ange mu engün quimfalcülei ñi trücoucülen ñi piuque.*
9 Chau Jehová ñi antü fülcülepai,
cutranpiuqueyechelayai ca fütra illculen mu cüpalei.
Llicafalngeai ñi chumcünuafiel feichi mapu
ca apümcayafi pu culpafe che* tiye mu.
10 Huenu müleyechi huangülen ca trapümcüleyechi huangülen*
pelontulayai.
Tripale ti antü, dumiñcüleai
ca ti cüyen aloflayai.
11 Juiciantucuafiñ mapu müleyechi pu che ñi huesaque femün mu
ca pu huesaque che ñi culpan meu.*
Fentecünuafiñ ñi mallma piuquengen pu checahun-ngelu
ca tañi mallma piuquengen mu engün yehuelcayafiñ pu cutrancachequelu ñi ngünenien mu.
12 Lifngechi oro* pichilei, huelu doi pichincünuafiñ pecan huentru.
Ofir mu cüpachi oro pichilei, huelu doi pichincünuafiñ tati pu che.
13 Iñche, Chau Jehová Ñidolcülelu pu hueichafe mu, nengümcayafiñ ti huenu.
Puule ti antü ñi pengelal tañi rume illculen, nengümcayafiñ ti mapu.
Fei fente tañi illculen, ti mapu tripayai cheu tañi elcünungemum.
14 Quiñe gacela reque inantucungelu cam quiñe quechan ufisa reque nienolu inei tañi trapümaeteu,
ca femngechi caque quiñeque eimün huiñotuai tañi pu che meu,
caque quiñeque eimün lefmahuaimün, fei huiñotuaimün tamün mapu meu.
15 Inei rume perumeeliyu pu caiñe, huaiqui mu langümngeai.
Fütra cuchillo mu langümngeai inei rume nüngele.
16 Fei engün ñi adquiñ mu tañi pu yall* trañmangeaingün, fei catrücangeaingün.
Conturucangeaingün
ca nüntucañmangeai tañi pu domo.
17 Huercüafiñ pu Media che tañi hueichayafiel engün,
pu Media che falinolu troquifingün ti plata
ca duamtulafingün ti oro.
18 Tañi arco mu apümcayafingün pu huechequeche,
cutranduamyelayafingün pu pichiche
ca cutranpiuqueyelayafingün pichiqueche.
19 Babilonia doi afmatufalngei caquelu gobierno meu,
pu Caldea che* mallmauqueingün fente ñi cüme adngen tañi huaria.
Huelu felehuetuai Sodoma ca Gomorra reque Chau Dios ñi apümcafiel.
20 Chumcaunorume mülehuelayai che tiye mu,
rumel huelliletuai.
Quiñe Arabia che no rume tuculayai ñi tolto ruca* tiye mu.
Pu camañfe* yelayafingün ñi capüra ca ufisa tañi ürcütual.
21 Tiye mu tranacünuhuaingün auca culliñ,*
com ti ruca apoleai pequen mu.
Tiye mu müleai choique
ca auca capüra* huall püle rincücantuyahuaingün.
22 Tañi alüpürachi ruca mu auca culliñ huaqueñcüleaingün,
pu auca trehua* müleaingün tañi afmatufalchi ruca mu.
Fülcülei* ti antü tañi castigangeal Babilonia, raquiantünielngei”.
14 Chau Jehová cutranpiuqueyeafi ta Jacob ca huiño dulliafi ta Israel. Femcünuai ñi anüpual* tañi mapu meu. Pu ca cüpanche quiñehuaingün quisu engün meu, conaingün Jacob ñi pu cüpanche meu. 2 Caquelu troquiñche nüafingün pu Israel che ca huiño yetuafingün tañi mapu mu. Chau Jehová ñi mapu meu pu Israel che nüafingün tüfachi pu huentru ca pu domo tañi cüdahuelaeteu. Presuyeafingün feitichi pu che tañi presuyequefeteu, ca ngünenieafingün pu dicümtucuqueteu* ñi cüdahual.
3 Puhuai chi antü Chau Jehová tami entuñmayaeteu tami cutrancahun ca tami hueñancün. Femcünuai tami esclavongehuenoal. 4 Feichi antü tüfachi feipin meu ayentuafimi tati lonco ülmen Babilonia mu, feipiaimi:
“¡Tüfei! Ngüneduamfinge chumngechi ñi felehuetun feiti dicümtucuchequefulu ñi cüdahual.
¡Tüfei! Ngüneduamfinge chumngechi ñi dicümtucuchehuenon.
5 Chau Jehová trafoñmafi pu huesaque che ñi fara
ca pu ngünenielu ñi retrü.
6 Apümcafi feiti illcunquechi* cupafcaniefilu ti pu che,
apümcafi tati illcunquechi inantucuniefilu ca nüfilu fillque troquiñche tañi ngünenieafiel.
7 Tüfa hula com ti pu che mapu mu tüngcülen* ürcütulei.
Huirarmequeingün fente ñi ayühun.
8 Enebro anümca müna ayühuingün tami rupan mu,
cedro anümca Líbano mu cüpalu ca ayühuingün.
Feipingün: ‘Trananaglu hula eimi,
inei no rume cüpalai taiñ catrüaeteu’.
9 Naglu eimi ti Rüngan mu,* mülerquei fentren pofolcahun.
Eimi tami duam meu trepelngei* pu layechi che,
com pu huesaque ngüneniefulu mapu meu.
Fillque troquiñche ñi pu lonco ülmen huitrapüraingün tañi ülmen huancu meu.
10 Com engün eluhuingün ñi dungual, feipingün:
‘Eimi, ¿ca nehuen-ngehuelaimi iñchiñ reque?
¿Iñchiñ reque feletuimi am?
Fentren piru mülei miñche eimi mu quiñe cahuitu reque,
cafei pu piru tacunieimu’.
12 Eimi tati huilüfcülechi huangülen.
Huelu, ¡tüfei! Huenu mu trananagpaimi.
Eimi hueufimi fillque troquiñche.
Huelu, ¡tüfei! Catrünacümngeimi mapu mu.
13 Piuque mu feipirqueimi: ‘Huenu mu pürayan.
Püramcünuafiñ ñi ülmen huancu huente Chau Dios ñi huangülen mu,
anüpuan huente ti huincul mu cheu ñi püramyengequen ta Chau Dios,*
ti doi camapulechi mapu norte püle* mülelu.
14 Huente tromü pürayan,
tati Doi Alüpüralelu reque femcünuhuan’.
15 Huelu nagaltu ütrüftucungeaimi ti Rüngan mu,*
tati doi alüconcülelu mu.
16 Pu che tami peaeteu leliniehueaimu,
ngüneduamnieaimu ca feipiaingün:
‘¿Tüfachi huentru am nengümcaquefui ti mapu?
¿Quisu ñi duam mu am müllmüllcülequefui fillque troquiñche?
17 ¿Quisu am huellicünuquefui ti mapu
ca apümcaquefi fillque huaria?
¿Quisu am eluquelafui pu presu ñi huiñotual tañi ruca mu?’.
18 Com pu lonco ülmen caquelu troquiñche meu,
com engün yamün mu* rüngaltucungei,
caque quiñeque engün tañi rüngan mu.*
19 Huelu eimi quiñepülecünungeaimi, rüngaltucungelayaimi
quiñe üdengeelchi rou reque.*
Tami cuerpo* tacunieayu com pu langümngelu fütra cuchillo mu
trananaglu huente cura rüngan mu.
Quiñe pünocangeelchi la reque felehuetuaimi.
20 Eimi apümcafimi tami mapu,
langümfimi eimi tami pu che,
feimu rüngaltucungelayaimi cheu ñi mülen pu lonco ülmen.
Pu huesaque che ñi pu cüpanche üitungehuelayai chumcaunorume.
21 Pepicacünuafimün cheu ñi langümngeal ñi pu fotüm.
Femngechi femafimün tañi pu cuifiqueche yem ñi culpan meu.*
Fei nehuen-ngelayaingün ca ngen-ngelayaingün ti mapu mu
ñi apolafiel tañi pu huaria mu”.
22 “Iñche lefcontuafiñ engün” pi Chau Jehová Ñidolcülelu pu hueichafe mu.*
“Apümcayafiñ Babilonia ñi üi, tati pu mülehuelu fei mu, tañi pu cüpanche ca chem cüpanche rume” pi Chau Jehová.
23 “Pu puercoespin* femcünuan ñi ngen-ngeal Babilonia mu, fotracocünuafiñ, com apümcayafiñ”* pi Chau Jehová Ñidolcülelu pu hueichafe mu.
24 Chau Jehová Ñidolcülelu pu hueichafe mu feipicünui:
“Chem tañi ayülen, felerpuai.
Chem tañi dulliel, huechutriparpuai.
25 Iñche tañi mapu mu trañmayafiñ ti Asiria huentru,
tañi mahuida mu pünocayafiñ.
Famentuafiñ* ti yucu quisu ñi tuculelfiel tañi pu che
ca famentuafiñ ti fanechi chemcün* ñi meñcutuculelfiel tañi pu che”.
26 Tüfa dullingei ñi femngeal com ti mapu.
Tüfa Chau Dios ñi nehuen tañi cutrancayafiel* com pu troquiñche.
27 Chau Jehová Ñidolcülelu pu hueichafe mu deu dulli tañi chumal,
¿inei am catrütuafeyu?
Deu eluucülei tañi cutrancacheal,
¿inei am huiño huitratuafeyu?
28 Feichi tripantu ñi lan ti lonco ülmen Acaz, tüfachi dungu feipicünungei:
29 “Eimi, Filistea, ti retrü tami cupafcaqueteu trafoi,
huelu quiñe tami pu che no rume ngelai ñi ayühual.
Filu ñi curam mu* tripayai quiñe venenongechi filu,
ca tañi püñeñ, quiñe venenongechi filungeai matu miyauquelu.
30 Pu cuñifallcülelu ñi pu yall* iyaingün,
pu pofre cuduaingün cuñihun-ngenon mu.
Huelu femcünuan ñi layal tami pu che entrin mu,
ca tami mülehuechi pu che langümngeaingün.
31 ¡Eimün, pu che, eyütumün ti puerta mu! ¡Huirarmün, eimün pu mülelu huaria mu!
¡Com eimün yafüngehuelayaimün, ahuem Filistea!
32 ¿Chem huiñoldungulelngeai* ti troquiñche ñi huerquen?
Chau Jehová cüme anücünufi ta Sion,
pu cuñifallcülelu tañi troquiñche mu ellcahuaingün üye mu.
15 Tüfachi juician dungu feipicünulelngei ta Moab:
Ar mülelu Moab mu ñücüfcünungeai,
quiñe pun meu müten apümcangeai.
Quir mülelu Moab mu ñücüfcünugeai,
quiñe pun meu müten apümcangeai.
2 Tati pu che pürapuaingün ngillatuhue ruca mu ca Dibón huaria meu.
Amuaingün yamfal mülehue mu* tañi ngümacahual.
Moab hueñancümequeai Nebo ca Medebá ñi duam mu.
Com pu che cupilmangeai com ñi cal lonco, trailefcülehuetuaingun,* ca com catrüpayunaingün.
3 Rüpü mu com pu che sacu mu tucutuhuaingün.
Huente ruca mu ca plaza mu eyütumequeaingün,
ngümalen mu nagpayaingün.
4 Hesbón ca Elealé huiraraingu,
tañi dungun Jáhaz püle allcüngeai
Feimu pu Moab hueichafe* huirarmequeaingün.
Ti troquiñche müllmüllcüleai.
5 Tañi piuque huirarmequeai Moab ñi duam mu.
Tañi pu che lefmaulu Zóar ca Eglat-Selisiyá mu puhuaingün.
Ngümalen mu püramequeaingün ti lilcülechi rüpü Luhit mu.
Amulelu Horonaim rüpü mu, huirarmequeaingün ti huesa dungu mu.
6 Nimrim ñi co com arcüai.*
Ti carü cachu ancüai,
ngehuelayai cachu, chem no rume carülelayai.
7 Feimu yenieafingün tañi mülehuechi mongehue ca falinque fillem.
Rumeaingün ti laf mapu cheu ñi mülen alamo.
8 Com Moab mapu püle allcüngeai ti huirarün.
Eglaim mu allcüngeai ñi ngümamequen engün,
Beer-Elim mu allcüngeai ñi ngümamequen engün.
9 Dimón ñi co apoleai mollfüñ mu.
Chau Dios nielfi caquelu huesaque dungu ta Dimón,
huercülelafi quiñe trapial tati pu Moab che lefmaulu
ca tati pu mülehuelu ti mapu meu.
16 Huercülelafimün quiñe caniru* tati ngünenielu feiti mapu mu.
Sela mu tripayai, huellin mapu püle* rupayai,
fei puhuai Sion ñi püñeñ tañi huincul mu.
2 Quiñe üñüm reque* huemünentungelu* tañi dañe mu,*
ca femngechi feleai pu Moab che Arnón ñi ngilahue püle.*
3 Hulaimün ngülam, huechunentufimün chem ñi dullingeel.
Antü mu tami llaufeñ* dumiñcülepe pun reque.
Ellcacünufinge* pu fill püle mülelu, ngünencaquefilnge tati pu lefmaulu.
4 Ahuem, Moab, tañi pu che fill püle puhulngelu mülepe eimi mu.
Ellcacünufinge engün tati malocontuchequelu ñi duam mu.
Ti huesalcachequelu ngehuetulayai,
fentepuhuai ti apümcan dungu
ca ti pu pünocachequelu mülehuelayai mapu mu.
5 Ti ülmen huancu mu anüai quiñe lonco ülmen David ñi pu cüpanche mu cüpalu.
Manelfalngeai, piuqueyehun mu* ngünenieai ca nehuencüleai.
Dullintuchelayai ñi juzgacheal ca müchai müten femai nor dungu.
6 Allcüntucuiñ ñi mallmangen ta Moab, rume mallmangei,
checahun-ngei, mallmangei ca rume illcufengei.*
Huelu tañi feipin falilai, turpu huechutripalayai.
7 Pu Moab che eyütuaingün tañi cutrancahun mu,
com engün eyütuaingün.
Tati pu hueungelu ngümayeafingün ti ancülechi ofad* Quir-Haréset mu cüpalu.
8 Tonfünagi ti lelfün Hesbón mu mülelu,
ca femngechi ti ofadentu Sibmá mu mülelu.
Pu ngüneniefilu pu troquiñche pünocafingün tañi rou* nielu fentren quelü ofad,
feitichi rou Jazer mu puhurquefui,
huellin mapu mu ca puhurquefui.
Tañi choyün* tremürquei, lafquen mu puhurquei.
9 Feimu ngümayeafiñ Sibmá ñi ofadentu chumngechi ñi ngümayequefiel ta Jazer.
Ahuem, Hesbón ca Elealé, tañi cülleñu mu cülchafcünuhuaiñ.*
Deu fentecünuingün ñi ayühunquechi huirarün pu püramquetranquelu* ca pu tumequefilu ti fün hualüng mu tripaquelu.
10 Ngehuelai ayühun huerta mu,
allcüngehuelai ayühun-ngechi ülcantun ca huirarün ofadentu mu.
Inei no rume pünoquelafi ofad cheu ñi deumangequen pulcu,
iñche fentecünulu am ti huirarün.
11 Feimu llemai Moab ñi duam mu, tañi piuque nengümcaumequei
quiñe arpa ñi cuerda reque,
rume hueñancülen Quir-Haréset ñi duam mu.
12 Moab yafüluule rume ñi amual tañi yamfal mülehue mu* ca amule rume tañi ngillatuhue ruca mu ñi llellipual, lloulayai chem no rume.
13 Chau Jehová tüfa feipicünurquefui nga ñi rupayal Moab. 14 Tüfa hula Chau Jehová feipi: “Moab rume afmatungequei, huelu rupale 3 tripantu yehuelcangeai. Tüfachi tripantu raquingeai chumngechi ñi raquiqueel tati pu cüdaufe cullingequelu. Müleai fentren pofolcahun, fei mülehueai rume pichin che yafüngehuenolu”.
17 Tüfachi juician dungu feipintuculelngei ta Damasco:
“¡Tüfei! Damasco huariangehuetulayai,
com teifücalehueai.
2 Aroer ñi pu huaria quisucünungeaingün,
üye mu pu quechan ufisa ürcütuaingün,
inei no rume llicalcalayayu.
3 Nehuen-ngechi huaria ngehuelayai Efraín mu.
Damasco ngüneniehuelayai.
Pu mülehuealu Siria mu
afmatungehuelayaingün pu Israel che reque”* feipi Chau Jehová Ñidolcülelu pu hueichafe mu.*
4 “Feichi antü Jacob nehue afmatungelayai,
tañi tremolechi cuerpo* tronglinagai.
5 Tüfachi antü trürümngeafui feichi cosechangelu ca ñimitungelu* lonco cachilla.
Trürümngeafui feichi üñiftungelu reque Refaím laf mapu meu.
6 Quiñeque sofralu müten mülehueai.
Femngechi rupaquei cupafcangelu ti olivo anümca,
epu, cüla afülechi aceituna müten mülehuei ti doi alüpüralechi rou meu,*
meli, quechu müten mülehuei cümeque rou mu doi hulquelu” feipicünui Chau Jehová, Israel ñi Chau Dios.
7 Feichi antü ti huentru adquintuafi tañi deumaeteu, puhulafi ñi quintun Israel ñi Lifngechi Ngünechen meu. 8 Adquintulayafi fillque altar ñi deumael quisu ñi cuhu mu. Puquintulayafi quisu tañi deumael: tati orcon mamüll ñi poyengequeel* ca ti altar cheu ñi lüpümngequen incienso.*
9 Feichi antü tañi nehuen-ngechi huaria quiñe huellilechi mülehue reque feletuai mahuidantu mu,
quiñe elcünungeelchi chamida reque pu Israel che ñi adquiñ mu.
Huellilechi mülehuengetuai.
10 Ngüyünentufimi* ta Chau Dios tami montulqueteu.
Quiñe cura reque cuñiutucuqueimu, huelu raquiduamtucunielafimi.
Feimu cümeque tucucan nieimi,
huelu rangiñ mu tucuimi quiñe ca mapu dios ñi anümca.
11 Antü mu malalmaquefimi tami tucucan cuñiutucun mu,
pulihuen mu femqueimi ñi choyüal* tami fün.
Huelu ti cosecha ñamnagai cutrancülelmi cam rume huesa cutrantupiuquelelmi.
12 ¡Allcütumun! ¡Fentren troquiñche pofolcaumequeingün!
Illculechi* lafquen reque feleingün.
¡Pu troquiñche huaqueñcüleingün!
Allcüngequeingün nehuen-ngechi co reque raracümequelu.
13 Pu troquiñche allcüngeai fentren raracülechi co reque.
Chau Dios illcutudunguafi, fei camapu lefmahuaingün.
Lefmahuaingün pinu reque* ñi yequeteu cürüf mülen mu mahuida meu,
ancülechi troltro reque ñi yequeteu fütra cürüf.
14 Nagantü mu müleai llican dungu.
Petu hunnole, ngehuetulayaingün.
Femngechi rupayaingün taiñ pu huehueteu,
ca femngechi feleaingün taiñ pu müntuñmaeteu* taiñ fillem.
18 ¡Aungeai ti mapu apolelu saltamonte mu ñi raracümequen engün!
Feiti mapu fülcülei* Etiopía ñi fillque leufü meu.
2 Tüfachi mapu huercüyefi huerquen amulelu lafquen püle,
farcu mu deumangelu papiro mu amuleingün co meu, fei feipi:
“Eimün, pu huerquen, matumatu amumün,
puhuaimün quiñe troquiñ mapu mu cheu ñi mülen alüpürachi che ca pañushngelu ñi trahua,
tüfachi troquiñche nehuen-ngei ca hueuquefi caquelu troquiñche,
tüfachi pu che fill püle llicaniengei,
feitichi mapu mu rupaquei fillque leufü”.
3 Com eimün mülelu huall mapu meu,
peaimün quiñe orcon reque ñi elcünungeel huente mahuida mu,
ca allcüaimün quiñe cullcull reque ñi dungulmequengen.
4 Tüfa tañi feipieteu Chau Jehová:
“Tüngcülean,* adquintuafiñ tañi mülehue.*
Tüngcülen mu adquintuan ti antü ñi pelon reque pañitumequefilu ti mapu.
Quiñe füshcülechi tromü reque felean arengechi cosecha meu.
5 Fülcülepale ñi tungeal ofad,
deu ütrüfnagle ti rayen ca amulele ñi afülen ti ofad,
rosehue mu catrüngeai ti yul*
ca ti choyün* catrünentungeai.
6 Com tüfa elcünungeai ñi iyaeteu pu üñüm* ilotuquelu mahuida mu miyauquelu
ca tati pu culliñ mapu mu mülelu.
Pu üñüm ilotuquelu imequeafingün com hualüng antü meu,
ca pu culliñ miyauquelu mapu mu imequeafingün com cosecha antü mu.
7 Feichi mu Chau Jehová Ñidolcülelu pu hueichafe mu* elungeai quiñe yehun*
cüpalu quiñe troquiñ mapu mu cheu ñi mülen alüpürachi che ca pañush trahuangelu,
tüfachi troquiñche nehuen-ngei ca hueuquefi caquelu troquiñche,
tüfachi pu che fill püle llicaniengei,
feitichi mapu mu rupaquei fillque leufü.
Tüfachi yehun yengeai Sion huincul mu cheu ñi mülen Chau Jehová ñi üi, tati Ñidolcülelu pu hueichafe mu”.
19 Tüfachi juician dungu feipicünulelngei ta Egipto:
“¡Tüfei! Chau Jehová püralei quiñe tromü mu matu miyaulu, Egipto mu conpui.
Egipto ñi pu falinochi dios müllmüllaingün quisu ñi duam mu.
Llihuai* pu Egipto che ñi piuque.
2 Femcünuan chaf Egipto che* ñi quehuatuhual,
hueluquentu hueichahuaingün,*
chaf peñi, chaf carucatu,
chaf huaria ca chaf lonco ülmen.
3 Pu Egipto che quimlayaingün ñi chumal.
Iñche huelucünuafiñ ñi ayünieel engün.
Utuafingün* tati pu falinochi dios,
pu calcu che, pu ramtuquefilu pu la ca pu pelontuchefe.
4 Hultucuafiñ Egipto quiñe huesa ñidol ñi cuhu meu,
quiñe lonco ülmen huesa piuquengelu ngünenieayu engün” feipi tati Ñidol, Chau Jehová Ñidolcülelu pu hueichafe mu.
5 Ti lafquen co arcüai,*
ti leufü co afnagai ca arcüai.
6 Pu leufü co nümüai,
ti huitrunco Egipto ñi Nilo leufü mu afnagmequeai ca arcüai.
Alüpürachi cachu ca ti rüme* funanagai.
7 Ancüai ti anümca mülelu inaltu Nilo leufü, cheu ñi conpupeyüm lafquen mu.
Ca femngechi ancüai com ti mapu ngan-ngelu inaltu Nilo leufü.
Com yetuayu ti cürüf, fei ngehuelayai.
8 Pu challhuafe hueñancüleaingün,
pu ütrüftucuquefilu anzuelo Nilo leufü mu eyütuaingün,
ca pu ünifcünuquefilu ñi challhuahue co mu doi pichin-ngetuaingün.
9 Yehuelcangeai pu deumaquelu tacun lino mu
ca tati pu deumaquelu ligngechi ngüren* huitral mu.
10 Tañi pu ngürecafe cutrantupiuqueleaingün,
com pu cullingequeelchi cüdaufe rume huesa duamcüleaingün.
11 Zoan ñi pu principe hueluduamngeingün.
Faraón ñi doi quimque ngülamtufe hulqueingün huesaque ngülam.
¿Chumngechi am feipimequefimün ti Faraón
“Iñche quimque che mu cüpan,
tañi cuifiqueche yem lonco ülmen-ngefuingün”?
12 Fei, ¿cheu mülei tami quimque che?
Quimle engün, feipipe chem ñi femngeal ta Egipto chumngechi ñi dulliel Chau Jehová Ñidolcülelu pu hueichafe mu.
13 Zoan tañi pu principe hueluduam reque femürqueingün.
Nof* tañi pu principe ngünencangerqueingün.
Pu loncolelu caque quiñeque ñi troquiñche meu huelulcafingün ta Egipto.
14 Chau Jehová femcünui pu Egipto che ñi hueluraquiduamcüleal.
Pu loncolelu femcünuingün Egipto ñi huesa miyahual com tañi femün meu.
Egipto quiñe ngollilelu reque felei trayafquiyaulu* tañi rapin meu.
15 Egipto chumlayafui rume.
Ti lonco ca ti cülen, ti choyün* ca ti rüme ca chumlayai rume.*
16 Feichi antü Chau Jehová Ñidolcülelu pu hueichafe mu huitrañpüramai tañi cuhu ñi aneltuafiel* pu Egipto che. Feimu domo reque feleaingün, müllmüllcüleaingün ca pellqueleaingün.* 17 Chau Jehová Ñidolcülelu pu hueichafe mu dullicünui chem ñi femngeal ta Egipto. Feimu Judá llicalcayafi ta Egipto, üitungele müten, rume llicaleaingün.
18 Feichi antü müleai 5 huaria Egipto mapu meu, Canaán ñi quehun dunguaingün ca eldungucünuaingün ñi poyeafiel ta Chau Jehová müten, tati Ñidolcülelu pu hueichafe mu. Quiñe ta tüfa Tati Huaria Teifücaquelu pingeai.
19 Feichi antü rangiñ Egipto mapu mu müleai quiñe altar ñi püramyengeal Chau Jehová ca cheu ñi fentepuhun tañi mapu müleai quiñe huitracünuelchi cura ñi püramyengeal Chau Jehová. 20 Pu che peaingün tüfachi dungu Egipto mapu mu, fei loncontucunieafingün ta Chau Jehová Ñidolcülelu pu hueichafe mu. Llellipuafingün ta Chau Jehová tañi pu cutrancamequeteu mu, fei huercülelafi engün quiñe montulchefe, quiñe fütra montulchefe, ñi montulafiel engün. 21 Pu Egipto che quimafingün ta Chau Jehová, feichi antü pu Egipto che quimafingün ta Chau Jehová, eluafingün chalintucun* ca regalo. Eldungucünulelafingün ta Chau Jehová ca huechunenturpuafingün. 22 Chau Jehová cutrancayafi ta Egipto, cutrancayafi, fei tremoltuafi.* Huiñotuaingün Chau Jehová mu, fei quisu huiñoldungulelafi* tañi llellipun ca tremoltuafi engün.
23 Feichi antü quiñe rüpü tripayai Egipto mu, fei puhuai Asiria mu. Asiria conpuai Egipto mu, Egipto cai conpuai Asiria mu. Fei Egipto engu Asiria quiñentrür cüdahuelafingu ta Chau Dios. 24 Feichi antü Israel quiñehuai Egipto ca Asiria engün. Quiñe cümelcan-ngeai tati mapu mu. 25 Chau Jehová Ñidolcülelu pu hueichafe mu cümeque dungu feipiafi: “Egipto, iñche tañi pu che. Asiria fei tati troquiñche iñche ñi deumael. Iñche ngen-ngen Israel mu. Com engün cümelcangepe”.
20 Sargón, Asiria ñi lonco ülmen, huercüfi quiñe loncolechi hueichafe* ñi amual Asdod huaria mu, fei quehuamefi ti huaria ca nüfi. 2 Feichi mu Chau Jehová adniefi ta Isaías ñi dungual, tüfa ta Amoz ñi fotüm. Feipifi: “Amunge, entunge ti sacu tacun tami yenieel cintura mu ca tami ocota”.* Fei quisu femngechi femi, triltrangcülen miyahui* ca triltrang namuncünuhui.*
3 Fei Chau Jehová feipi: “Isaías, iñche tañi cüdaufe, triltrangcülen miyahui ca triltrang namuncünuhui 3 tripantu mu, femngechi pengelcünui ca cüme quimfalcünui chem ñi rupayal Egipto ca Etiopía. 4 Fei Asiria ñi lonco ülmen presuyetuafi pu Egipto che ca Etiopía che, huechequeche ca füchaqueche, triltrangquiyahuaingün, tañi anühue ca namun cafei. Femngechi yehuen dungu mu rupayai Egipto. 5 Fei engün maneluhuingün Etiopía mu ca afmatulefuingün Egipto ñi cüme adngen mu, huelu llicaleaingün ca yehueaingün Etiopía ca Egipto ñi duam mu. 6 Feitichi antü tati pu che mülelu tüfachi mapu meu inafülcülelu lafquen mu feipiaingün: ‘Tüfei ñi rupamequen taiñ maneluupeyüm, üye mu lefmaupeiñ taiñ quellungeal ca taiñ montulngeal Asiria ñi lonco ülmen mu, ¿chumngechi lefmahuaiñ feula?’”.
21 Tüfachi juician dungu feipicünulelngei tati huellin mapu* lafquen reque felelu:*
Tüfachi dungu cüpalei quiñe cürüftucu mahun reque sur püle.*
Huellin mapu mu cüpalei, quiñe llicafalchi mapu meu.
2 Pengelelngen quiñe llicafalchi dungu:
ti troquiñche manelfalngenolu tañi femün mu pengelquei ñi manelfalngenon.
Ti troquiñche apümcaquelu amulei tañi apümcamequen.
¡Amunge, ahuem, Elam! ¡Hueichamenge,* ahuem, Media!
Fentecünuan com ti cutrancahun ñi mülen fei ñi duam mu.
3 Feimu rume cutrantupiuquelen.*
Lalatumequen
quiñe domo reque choyümequelu.
Trücohui ñi piuque,* feimu allcüquelan.
Fill raquiduamcülen, feimu peloquelan.
4 Cümelcalelai ñi piuque, müllmüllquen fente tañi llican.
Ti pun tañi üngümquefel,* feula müllmüllelqueneu.
5 ¡Pepicayafimün ti mesa ca cüme elcünuafimün huancu!
¡Imün, putumün!*
¡Eimün, pu principe, huitrapüramün! ¡Ti escudo hutrulelfimün* aceite!
6 Tüfa tañi feipieteu Chau Jehová:
“Amunge, elcünunge quiñe soltau ñi adquintuleal, fei feipiai ñi pefiel”.
7 Quisu pei quiñe hueichan carretela* ñi huitranieteu 2 cahuellu,
quiñe hueichan carretela ñi huitranieteu burro
ca quiñe hueichan carretela ñi huitranieteu camello.
Ti soltau cüme adquintulerquei, com cüme ngüneduami.
8 Fei trapial reque huirari, feipi:
“Ahuem, Chau Jehová, adquintuhue mu huitralequen antü mu,
fillque pun mülequen cheu tañi adquintuleal.
9 Tüfei ñi cüpalen tüfa püle:
¡pu huentru püralei 1 hueichan carretela mu, huitranieyu 2 cahuellu!”.
Fei huirardungui:
“¡Hueungei Babilonia! ¡Hueungei llemai!
¡Quisu trafocafi mapu mu com tañi pu dios ñi adentun!”.*
10 Ahuem, tañi troquiñche, quetran reque pünocangeimün,
eimün tati cachilla tripalu cheu ñi pünoquetran-ngequen.
Feipihuiyiñ chem ñi allcütufiel ta Chau Jehová Ñidolcülelu pu hueichafe mu, Israel ñi Chau Dios.
11 Tüfachi juician dungu feipicünulelngei ta Dumá:*
Quiñe che mülelu Seír mu huirarelmequeneu:
“Eimi, soltau adquintulelu, ¿tuntelehuei ti pun?
Eimi, soltau adquintulelu, ¿tuntelehuei ti pun?”.
12 Ti soltau adquintulelu feipi:
“Epe aculei ti pulihuen, ti pun cafei.
Cüpa ramtulmün, ramtumün.
¡Huiño cüpamün!”.
13 Tüfachi juician dungu feipicünulelngei tati huellin mapu:*
Ahuem, eimün pu Dedán che miyauquelu tamün pu culliñ eimün,
rulpapunaimün cheu ñi mülen anümca huellin mapu mu.
14 Ahuem, eimün pu mülelu Temá mapu mu,
amümün, yelelfimün co tati huihulelu
ca cofque tati lefmaumequelu.
15 Lefmahuingün tati fütra cuchillo mu, feiti pepicaucülelu ñi hueichayal.
Lefmahuingün tati arco mu, feiti pepicaucülelu ñi ütrüftual flecha ca lefmahuingün ñi cutrancaunoal hueichan mu.
16 Tüfa tañi feipieteu Chau Jehová: “Quiñe tripantu mu Quedar ñi afmatufalngen afai. Tüfachi tripantu raquingeai chumngechi ñi raquiqueel tati pu cüdaufe cullingequelu. 17 Quedar ñi pu hueichafe mu pichilehueai tati pu adümquefilu ti arco, femngechi feipilu am ta Chau Jehová, Israel ñi Chau Dios”.
22 Tüfachi juician dungu feipicünulelngei tati laf mapu cheu ñi pengelngequen afmatun dungu:*
¿Chumimün am? ¿Chumngelu* com eimün püraimün huente ruca mu?
2 Tami huaria mu mülequefui fentren pofolcahun.
Huaqueñcülequefui tati pu che ca rume mallmauquefui.
Tami pu la langümngelaingün fütra cuchillo mu
ca lalaingün hueichan meu.*
3 Com tami pu huesaque ngünenielu quiñentrür lefmahuingün.
Huelu presungerqueingün fei ñi pünengenon rume arco.
Inei rume perumengelu, presuyengerqueingün
camapu lefmaulu rume.
4 Feimu feipin: “Lelimuquilchi, cañpüle adquintumün.
Fütra ngümacahuan.
Calli, yafültucumuquilchi
tañi pu che ñi apümcangen meu.
5 Feichi antü tati laf mapu mu cheu ñi pengelngequen afmatun dungu
pu che quimlayai ñi chumal, müleai apümcahun dungu ca llican dungu
tati Doi Fütra Ñidol Jehová ñi duam mu, ti Ñidolcülelu pu hueichafe mu.
Ti fütra cura malal* teifücamequengei
ca huirarelmequengei ti fütra huincul.
6 Elam nüniefi tañi pu flecha,
compañnieyu pu huentru püralelu carretela mu* ca pu cahuellutun.
Quir pepicaniefi ti escudo.
7 Tami doi cümeque laf mapu
apoleai hueichan carretela mu,
tati pu cahuellutun müleaingün cheu ñi elcünungeel inafül puerta mu.
8 Entungeai ti cura malal cuñiutucuquefilu ta Judá.
Feichi antü maneluhuaimi tati hueichahue mu mülelu Mahuidantu Ruca pingelu. 9 Fei peaimün ñi triralen fill püle ti cura malal David ñi Huaria mu. Fei lloutuafimün ti co cheu ñi ngülümngequen nageltu mu. 10 Raquirucayaimün Jerusalén mu, fei teifücayafimün ñi cüme elcünutuafiel ti fütra cura malal. 11 Rangiñ ti 2 cura malal mu deumayaimün cheu ñi ngülümngeal ti co mülefulu ti cuifi ngülümcopeyüm mu. Huelu maneluulayaimün ti Fütra Chau Dios mu ñi femün tüfa ca raquiduamtuculayafimün inei ñi elcünuel tüfa fütra cuifi.
12 Feichi antü tati Doi Fütra Ñidol, Chau Jehová Ñidolcülelu pu hueichafe mu,
feipiaimünmeu tamün ngümacahual ca hueñancüleal,
cafei ñi cupiluhual com tamün lonco ca tamün tucutuhual sacu tacun mu.
13 Huelu fiestamequeimün ca cüme rupaleimün,
langümqueimün huaca ca ufisa,
ilotumequeimün ca putumequeimün.*
Feipiaimün: ‘Iyaiñ ca putuaiñ müten, hule cai larquealu ta iñchiñ’”.
14 Tüfa quimeleleneu Chau Jehová Ñidolcülelu pu hueichafe mu: “‘Deu lalmün, rulpacünuñmangeaimün tamün culpan’* feipi tati Doi Fütra Ñidol, Chau Jehová Ñidolcülelu pu hueichafe mu”.
15 Tüfa feipi tati Doi Fütra Ñidol, Chau Jehová Ñidolcülelu pu hueichafe mu: “Pemefinge feichi huentru autoridadcülelu, Sebná, quisu adniefi tati lonco ülmen ñi ruca. Feipifinge: 16 ‘¿Chem am ta nieimi tüfa mu? ¿Inei am ta niefimi tüfa mu? ¿Chumngelu am* deumamequeimi tami eltun tüfa meu?’. Quisu quiñe alüpüralechi mülehue mu deumamequei tañi eltun, quiñe fütra cura mu deumamequei cheu ñi rüngaltucungeal. 17 Ca feipifinge: ‘¡Tüfei! Chau Jehová nehuentu nüaimu ca ütrüfnacümaimu illculen mu’.* 18 Rüfcünu cüme moncolcünuaimu quiñe füngüll reque.* Fei ütrüfentuaimu quiñe fütra lelfün mu. Üyeu layaimi, fei afai tami afmatufalchi carretela. Yehuen dungungeai tami ñidol ñi pu che mu. 19 Iñche entuayu cheu tami elcünungeel ca müntuñmayayu tami cüdau.
20 Feichi antü mütrümafiñ tañi cüdaufe Eliaquim, Hilquías ñi fotüm. 21 Fei tuculelafiñ tami tacun ca cüme trarintuculelafiñ ti trarihue tami yenieel. Eluafiñ tami nieelchi autoridad. Fei quiñe chaungeai reque pu Jerusalén che mu ca pu Judá che meu. 22 Elfalcünulelafiñ ti llafe ñi nieel pu lonco ülmen David mu cüpalu.* Quisu ñi nülacünufiel, inei no rume racümtuculayafi.* Quisu ñi racümtucufiel, inei no rume nülanentulayafi. 23 Clafantucuafiñ quiñe clafu reque cheu ñi mücüfcüleal. Quiñe ülmen huancungeai reque ñi püramyengeal tañi chau ñi pu che. 24 Clafu mu pültrülequei pichique posillu, fütraque posillu ca fütraque metahue. Ca femngechi Eliaquim mu pültrüleai reque ñi afmatufalngen tañi chau ñi pu che ca com pu cüpanche.
25 Chau Jehová Ñidolcülelu pu hueichafe mu feipi: ‘Feichi antü ti clafu ñi cüme mücüfcünungeel entungeai, catrüngeai, fei trananagai. Tati pültrülelu fei mu trafocahuai, femngechi feipilu cai Chau Jehová’”.
23 Tüfachi juician dungu feipicünulelngei ta Tiro:
¡Eyütumün pu huentru mülelu Tarsis ñi farcu mu!
Cheu ñi acuquen farcu teifücalei, pepi conün-ngelai.
Kitim mapu mu quimeldungungepai tüfachi dungu.
2 Ñücüfcülemün eimün, pu mülelu lafquen mapu mu.
Pu negociaquelu Sion mu noingün ti lafquen mu,
fei engün riculeimünmeu.
3 Sihor* tañi fillque fün ca chem tañi cosechangeel Nilo mu fill lafquen mu rupai,
fei Tiro huehui plata tüfa ñi duam meu,
caquelu troquiñche cafei.
4 Ahuem, Sidón, quiñe nehuen-ngechi huariangeimi deumangelu lafquen meu,
huelu yehueaimi, ti lafquen feipilu cai:
“Iñche choyülan, feimu cutrancaulan.
Tremümlan huecheque huentru ca üllchaque domo”.*
5 Tati pu che allcülu chem ñi rupayal ta Egipto, trücohui ñi piuque.*
Fei ca femngechi duamcüleai tati pu che allcüle chem ñi rupayal ta Tiro.
6 ¡Noaimün ti lafquen mu ca amumün Tarsis mu!
¡Eyütumün eimün, tati pu mülelu lafquen mapu mu!
7 ¿Tüfa am tamün huaria? Üyeu mülefui fentren ayühun cuifi meu, hue deumangelu müten.
Tañi pu che ca mapu mu amuquefuingün ñi mülepual.
8 ¿Inei am ta dulli ñi femngechi femngeal ta Tiro?
Tiro elfalcünuquefui inei tañi lonco ülmen-ngeal.
Tañi pu negociaquelu principengefui
ca tañi pu negociante püramyengequefui huall mapu mu.
9 Chau Jehová Ñidolcülelu pu hueichafe mu* dulli ñi femngeal ta tüfa.
Femngechi fentecünuñmayafi tañi mallmahun ñi cüme adngen meu,
ca yehuelcayafi tati pu püramyengequelu huall mapu mu.
10 Ahuem, eimün pu Tarsis che, chumngechi Nilo leufü mangiñmaquefi ti mapu, eimün ca femngechi com püle puhuaimün tamün mapu mu.
Deu ngehuelai cheu ñi müleal pu farcu.
11 Quisu fampuhulniefi ñi cuhu lafquen mu,
nengümcaquefi fillque gobierno.
Chau Jehová teifücafalfi feitichi mülehue cheu ñi ellcauquen che* Fenicia mu.
12 Quisu feipi: “Ahuem, eimi, Sidón ñi üllcha püñeñ,*
tati cutrancangelu, ayüuhuelayaimi.
Huitrapürange, notunge lafquen mu ca amunge ta Kitim mu.
Huelu üye mu no rume tüngcülelayaimi”.*
13 ¡Ngüneduamfimün pu caldeo che ñi mapu!
Tüfachi troquiñche elcünufi ti mapu ñi müleal pu culliñ huellin mapu mu* miyauquelu.
Asiria ta femlai.
Deumaingün alüpürachi ruca reque ñi lefcontuafiel.
Trafocafingün tañi fütraque ülmenque ruca,
fei teifülehuei.
14 Eyütumün, pu che mülelu Tarsis ñi farcu mu,
apümcangei tamün ellcaupeyüm.
15 Feichi antü Tiro ngüyünentungeai* 70 tripantu mu, tunten tripantu ñi mongelequen quiñe lonco ülmen. Rupale feiti 70 tripantu, Tiro rupayai ñi chem pin ti pod domo* ñi ülcantun:
16 “Eimi domo pod mongen yenielu, ngüyünentungeimi.* Nüfinge quiñe arpa, fei miyaunge huaria püle.
Cüme dungulfinge tami arpa,
entunge fentren ülcantun.
Femngechi raquiduamtucungetuaimi”.
17 Rupale 70 tripantu Chau Jehová huiño raquiduamtucuafi ta Tiro. Fei Tiro quiñe pod domo reque* huiño cullingeai tañi cüdahueltuafiel com pu gobierno ñi mülen mapu meu. 18 Huelu chem tañi huehual ca tañi cullingeal püntücünulelngeai* ta Chau Jehová. Guardacünungelayai ca ngülümcünungelayai. Tañi cullitu yelelngeai tati pu mülelu Chau Jehová ñi adquiñ meu. Fei engün iyaingün, tuduamaingün ca ülmenque tacun tucutuhuaingün.
24 ¡Tüfei! Chau Jehová entumequefi pu che tüfachi mapu meu,* huellicünumequefi.
Llüpünacümfi reque,* femngechi ñi pachügentuafiel* tati pu che.
2 Com femngechi rupayaingün:
tati che ca ti sacerdote,
tati cüdaufe ca ti ngen cüdaufe,
tati domo cüdaufe ca ti ngen domo cüdaufe,
tati ngillacaquelu ca ti fendequelu,
tati arelquelu ca ti aretuquelu,
tati arelquelu plata ca ti defequelu.
3 Tüfachi mapu com huelliletuai,
com müntuñmangeai* tañi nieel.
Chau Jehová feipicünui tüfa.
4 Ti mapu hueñancülei,* huesalcaumequei.
Ti cüme mapu tonfünagmequei, afnagmequei.
Ti ülmenque che tüfachi mapu mu tonfünagmequei reque.
5 Pu che podümfi tañi mapu,
huallcünufingün ti ley,
huelucünufingün ti huercün dungu
ca inahuelafingün ti eldungu ñi rumel müleafel.*
6 Feimu tüfachi mapu malisialei ca huesalcalei,
tati pu mülelu fei mu culpantucungeingün.
Tati pu che mülelu tüfachi mapu mu pichin-ngerpuingün,
ti pu huentru pichilehueingün.
7 Ti hue pulcu arcümequei,* ti anüm ofad tonfünagmequei,
ca com pu ayüupiuquelelu afduammequei.
8 Fentepui ti ayühun tripalu pandero meu.
Fentepui ñi huaqueñün pu fiestaquelu.
Fentepui ti arpa ñi ayühun-ngechi ülcantun.
9 Putumequeingün* pulcu, huelu ülcantumequelaingün.
Fürentuquefingün chem tañi putumequen.
10 Ti huellilechi huaria teifücalei.
Com ti ruca racümcülei,* conün-ngelai.
11 Pulcu fel pimequei pu che rüpü püle.
Afi com ti ayühun,
ngehuelai ayühun mapu mu.
12 Ti huaria teifücalehuei,
ti puerta com trañmalehuei.
13 Tüfa ñi rupayal tüfachi mapu rangiñ caquelu troquiñche mu:
feleai cupafcangelu reque ti olivo anümca,
üñiftungelu reque* ti ofad deu tungelu com ti ofad.
14 Pu che huirarpüramai,
ayühun mu huiraraingün.
Conhue antü püle* huldunguaingün Chau Jehová ñi püramyefalngen.
15 Ti mapu mu tripahue antü püle* mülelu püramyengeai ta Chau Jehová.
Lafquen mülechi huapi meu püramyengeai Chau Jehová ñi üi, Israel ñi Chau Dios.
16 Cheu ñi afpun ti mapu allcüiñ ülcantun:
“¡Püramyengepe ti Norngelu!”.
Huelu iñche feipin: “¡Yafüngehuelan, yafüngehuelan!
¡Aungen! Pu che manelfalngelai ca ngünencachemequei.
Felei llemai, amulei ñi manelfalngenon ca ñi ngünencamequen”.
17 Eimi mülelu tüfachi mapu mu, rupayaimi llicafalchi dungu meu, ütrüfconaimi lolo mu ca huachi meu.
18 Inei rume lefmaule ñi allcütufiel llicafalchi dungu, tranaconai lolo mu.
Fei inei rume tripale ti lolo mu, tranaconai huachi mu.
Tati compuerta ñi catrütufiel ti co huenu mu nülanentungeai,
ca ti mapu müllmüllai.
19 Tüfachi mapu nülatripai,
tüfachi mapu nengümcangei,
tüfachi mapu nehuentu trefcücahui.
20 Ti mapu itulquiyahui* quiñe ngollife reque,
epuñpüle nengümcaumequei quiñe llamasa reque* cürüf mu.
Tañi culpan* rume fanei quisu mu.
Trananagai, fei huitrahuetulayai.
21 Feichi antü Chau Jehová juiciantucuafi pu hueichafe* mülelu huenu mu
ca ti pu lonco ülmen mülelu mapu mu.
22 Fei trahulngeaingün
presu reque quiñe rüngan mu,
racümtucungeaingün carcel mu.
Fei fentren antü rupale, juiciantucungeaingün.
23 Tañi troquiñche ñi pu loncolelu, fei engün ñi adquiñ mu
Chau Jehová, Ñidolcülelu pu hueichafe mu, Lonco Ülmencülerpui Sion huincul mu ca Jerusalén meu.
Afmatufalngeai ñi ngünenien.
Feimu ti apo cüyen dumiñcülelu troquingeai,
ca ti alofcülechi antü pelontuquenolu troquingeai.
25 Ahuem, eimi, Jehová, iñche tañi Chau Dios.
Püramyeayu, püramyeñmayayu tami üi,
Afmatufali tami femün.
Fütra cuifi feman pimi,
fei huechunenturpufimi ca pengelimi tami manelfalngen.
2 Curantucünufimi quiñe huaria.
Quiñe nehuen-ngechi huaria teifünacümfimi.
Pu ca cüpanche ñi huaria, huaria reque felehuetulai,
chumcaunorume huiño deumangetulayai.
3 Feimu quiñe nehuen-ngechi troquiñche püramyeaimu,
llicanieaimu ti huaria ñi nieel pu troquiñche cutrancachequelu.
4 Eimi quiñe ellcaupeyüm ñi lefmahual ti cuñifallcülelu,
quiñe ellcaupeyüm ñi amual ti pofre cutrancaumequelu,
cheu ñi chellcomtuam* che cürüftucu mahun meu,
cheu ñi llaufeñtual* che are antü mu.
Pu huesalcachequelu rume illcuqueingün* quiñe cürüftucu mahun reque ñi cultrafmequefiel* quiñe cura malal, huelu eimi cuñiutucuchequeimi.
5 Chumngechi fentecünuquefimi ti are ancüngechi mapu meu,
ca femngechi fentecünuñmayafimi pu ca cüpanche ñi pofolcamequen.
Cafei chumngechi ti tromü ñi llaufeñ* fentecünuquefi ti are,
ca femngechi eimi fentecünuafimi pu huesalcachequelu ñi ülcantun.
6 Chau Jehová Ñidolcülelu pu hueichafe mu* tüfachi huincul mu pepicacünulelafi com pu troquiñche
fentren cümeque iyael,
fentren cüme pulcu,
cümeque iyael apolelu matra foro mu,
ca cüme pulcu chaitulelu.
7 Tüfachi huincul mu quisu apümcayafi* ti tacun impolniefilu* com pu troquiñche
ca ti ngüren tacuniefilu com pu troquiñche.
8 Quisu apümcayafi* ti lan dungu, turpu ngehuetulayai.
Tati Doi Fütra Ñidol Jehová ancümüñmayafi com pu che ñi cülleñu.
Chau Dios ñi pu che com mapu mu yehuelcangequei,
huelu quisu fentecünuafi, femngechi feipicünui Chau Jehová.
9 Feichi antü feipiaingün:
“¡Tüfei! ¡Tüfa taiñ Chau Dios!
Quisu mu maneluucüleiñ,
fei montulaiñmu.
¡Tüfa ta Chau Jehová!
Quisu mu maneluucüleiñ.
Pürapapiuqueleaiñ ca ayüucüleaiñ quisu am taiñ montuleteu”.
10 Chau Jehová ñi cuhu cuñiutucuafi tüfachi huincul,*
huelu Moab pünocangeai tañi mapu mu
chumngechi ñi pünocangequen pinu* trapümcülechi me mu.
11 Chau Dios fampuhulai ñi cuhu ñi cultrafcayafiel ta Moab
quiñe hueyelmequelu reque cultrafmequefilu* ti co tañi cuhu mu.
Cüme nengümafi tañi cuhu ñi cultrafcayafiel,
femngechi famnacümüñmayafi ñi mallmangen.
12 Ca ti nehuen-ngechi fütraque cura malal* nielu tañi incañpehual,
Chau Dios teifünacümafi,
famnacümafi mapu mu, trufür mu llemai.
26 Feichi antü tüfachi ül ülcantungeai Judá mapu meu:
“Quiñe nehuen-ngechi huaria nieiñ.
Chau Dios ñi montulchequen trürcülei quiñe nehuen-ngechi cura malal.*
2 Nülangepe ti puerta ñi conal ti norngechi troquiñche.
Tüfachi troquiñche femquei Chau Dios ñi feipin.
4 Rumel maneluucülemün Chau Jehová mu,
Jehová,* Chau Jehová llemai, fei tati rumel mülechi Fütra Cura.
5 Quisu illamcafi tati pu che mülelu huincul mu, feiti huaria alüpürachi mapu mülelu.
Trananacümfi,
famnacümfi mapu mu,
ütrüfnacümfi trufür meu.
6 Pu cutrancaumequelu ca pu cuñifallcülelu
tañi namun mu pünocayafingün”.
7 Pu norngechi che ñi rüpü norngei.*
Eimi norngeimi,
feimu lafcünuafimi pu norngechi che ñi rüpü.
8 Ahuem, Chau Jehová, petu amulelu iñchiñ tami nor rüpü meu,
maneluucüleiñ eimi mu.
Iñchiñ* rume falintuniefiyiñ tami üi ca cüpa raquiduamtucuniefiyiñ.*
9 Pun meu üngümnieyu* com tañi piuque mu.*
Felei, cüme duamquechi quintumequeyu.
Tami juzgafiel mu ti mapu,
tati pu che quimqueingün nor dungu.*
10 Fürenengele rume ti huesa che,
quimlayai nor dungu.
Huesa dungu femai pu nor che ñi mapu mu,*
pelayai Jehová ñi afmatufalngen.
11 Ahuem, Jehová, huitrañpüramnieimi tami cuhu, huelu ti huesa che pelayafi.
Peaingün fente tami piuqueyefiel tami troquiñche, fei yehuelcangeaingün.
Felei, tami cütral lüpümafi tami pu caiñe.
12 Ahuem, Jehová, eimi elumuaiñ tüngün.
Eimi tami nehuen mu,
com femürpuiñ.
13 Ahuem, taiñ Chau Dios Jehová, caquelu che ngünenieiñmu,
huelu iñchiñ püramyefiyiñ tami üi müten.
14 Fei engün laingün, mongelelayaingün.
Nehuen nielaingün, huitratulayaingün.
Eimi juzgafimi engün tami apümcayafiel,
femngechi huiño üitungehuelayai engün.
15 Ahuem, Jehová, femcünuimi ñi fentren-ngeal tüfachi troquiñche,
femcünuimi ñi alün-ngeal engün,
quisutu püramyehuimi.
Eimi doi üyeu puhulfimi cheu ñi fentepuhun tüfachi mapu.
16 Ahuem, Chau Jehová, hueñancülen mu engün ngillatueimu.
Norümtufilu eimi, cafcü dungun mu* ngillatuingün com ñi piuque mu.
17 Quiñe domo epe choyümequelu,
huirarquei fente tañi cutrancahun meu,
ca femngechi duamcülerpuiñ iñchiñ eimi tami duam meu, ahuem, Chau Jehová.
18 Niepüñeñün mu iñchiñ, rume cutrancahuiyiñ choyün ñi duam mu,
huelu choyüfiyiñ reque re cürüf müten.
Cüpal-laiñ montuluhun tüfachi mapu mu,
inei no rume choyüngequelai ñi müleal tüfa mu.
19 Chau Dios feipi: “Tami pu la mongetuaingün.
Tañi pu la huiño huitratuaingün.
¡Eimün trufür mu mülelu, trepemün!*
¡Ayühun mu huirarmün!
Ti ilhuen* tami füshcümqueteu, pulihuen nagpachi ilhuen reque felei.
Ti mapu entuafi tañi pu la ñi huiñomongetual.
20 Saquin troquiñche,* amumün, conpumün tamün doi ponhuitulechi pieza mu,
ca cerrantucufimün tamün puerta furi püle.
21 ¡Tüfei! Chau Jehová tañi mülehue mu cüpalei,
ramtucadungupayafi tati pu che tüfachi mapu meu ñi culpan meu.
Ti mollfüñ ñi hutrulngeel* tüfachi mapu meu pengelcünungeai,
ti mapu ellcahuelayafi tañi pu la”.
27 Feichi antü Chau Jehová püneafi tañi yungechi fütra cuchillo llicafalngelu,
fei lefcontuafi tati Leviatán,* tüfa tati filu huinolquiyauquelu*
ca trompeucülen amulelu.*
Chau Dios langümafi tati fütra filu lafquen mu mülelu.
2 Feichi antü ülcantulelafimün tati domo:*
“¡Ti anüm ofad hulquelu pulcu!
3 Iñche, Jehová, cuñiutucuquefiñ.
Hutruconiequefiñ.*
Antü ca pun cuñiutucuniequefiñ,
femngechi tañi huesalcangenoal.
4 Iñche illculelan.*
Feimu, ¿inei eluhuafui ñi ngantucuafiel chacai* ca huesa cachu iñche tañi anüm ofad meu? Femle, iñche quehuayafiñ.
Pünocayafiñ ca lüpümafiñ com feiti huesaque cachu.
5 Doi mai, feiti che cüpape iñche mu ñi cuñiutucungeal.
Cüpape tayu cümelcautual,
cümelcautuayu, cüpape”.
6 Cüpalechi antü, Jacob folilnagai,
Israel rayütuai ca choyüai,
apolafingün tüfachi mapu tañi fün meu.
7 Israel, ¿rüf duamniepei mai ñi fente cupafcangeal?
¿Chumngelu cai* Israel femngechi langümngeai?
8 Llicafalchi huirarün mu yafcahuaimi quisu eimu, fei huemünentuafimi.*
Nehuen mu pimunentuafimi feichi antü mülele puelche cürüf.
9 Femngechi perdonañmangeai Jacob tañi culpan,
fei tüfa rupayai entuñmangele tañi culpan:*
rüngümcülechi caliza cura reque,
Chau Dios femngechicünuafi tati altar ñi cura.
Ngehuelayai poyengequeelchi orcon mamüll* ca chem altar no rume cheu ñi lüpümngequen incienso.*
10 Nehuen-ngechi huaria huellilehueai,
ti lelfün cachu huellileai, quisucünungeai huellin mapu reque.*
Üye mu ti pichi culliñ ütayai ca tranacünuhuai,
ca iyafi ti anümca ñi rou.*
11 Ancüle tañi pichique rou,
cüpayai domo tañi catrünentuafiel,
fei cütraltuafingün.
Tüfachi pu che nielaingün adümuhun.
Feimu tañi deumaeteu cutranpiuqueyelayayu,
tañi femcünueteu fürenelayayu engün.
12 Ahuem, pu Israel che, chumngechi mütroungequei anümca ñi ñimitungeal* ñi fün, ca femngechi Chau Jehová hueluque ñimituaimünmeu com eimün fill püle puhulngelu, pu mülelu Éufrates leufü püle puulu ta Egipto ñi huitrunco mu.* 13 Feichi antü dungulngeai quiñe fütra cullcull, fei pu lalatumequelu Asiria mapu meu ca pu puhulngelu Egipto mu cüpayaingün, pochongnagaingün* Chau Jehová ñi adquiñ meu, Jerusalén ñi lif huincul mu.
28 Pu Efraín che ngollilelu quiñe ayüfalchi corona reque troquiniefingün tañi huaria.*
Pefingün ayüfalchi rayen reque huechuñ huincul mülelu laf mapu meu.
Huelu üye mu tati pu che ngollicahuingün pulcu mu.
¡Aungeaingün! ¡Tonfünagai tañi ayüfalchi rayen!
2 ¡Tüfei! Chau Jehová huercüai quiñe nehuen-ngelu ca pepiluhun-ngelu.
Quiñe fütra cürüftucu mahun reque feleai cüpalnielu tralcan ca pire,*
quiñe nehuen-ngechi mangiñ co reque com apümcaquelu.
Quisu nehuen mu ütrüfnacümafi ti corona mapu mu.
3 Pünocañmangeai
pu ayüfalchi corona ñi nieel pu Efraín che ngollilelu.
4 Feiti ayüfalchi rayen tonfünagcülelu,
huechuñ huincul mülelu laf mapu meu,
hue huefpachi breva reque feleai.
Quiñe che pefile, nüafi, feica müten lümüafi.
5 Feichi antü, Chau Jehová Ñidolcülelu pu hueichafe mu* quiñe ayüfalchi coronacünuhuai, quiñe ayüfalchi trarilonco femcünuhuai tañi mülehuechi pu che mu. 6 Fei Chau Dios femcünuai pu juez ñi nor juzgacheal, nehuentucuafi pu cuñiutucumequefilu ti huaria ñi puerta ñi lefcontumequengeel.
7 Pu sacerdote ca pu huerquen nor miyauhuelaingün pulcu ñi duam mu,
cülücülütu amuleingün feiti chem ngollilcachequelu ñi duam mu.
Feiti chem ñi duam mu nor miyauhuelaingün,
ti pulcu hueluraquiduamelqueyu,
cülücülütu amuleingün feiti chem ngollilcachequelu ñi duam mu.
Tañi pequeel mu engün nor miyauhuelaingün
ca cüme juzgaquelaingün.
8 Tañi mesa engün apolei rapin meu,
com podcülei.
9 Pu che feipiquei: “¿Inei am quimeltungeai?
¿Inei am quimelelngeai ti huercün dungu?
¿Pu hue moyohuenolu pemai?
¿Pu hue elungehuenolu ñi moyonoal?
10 Isaías re feipicaquei ‘tüfa ñi feipiel Chau Dios, tüfa ñi feipiel.
Re huercün dungu, re huercün dungu.
Re pichiquen dungu, re pichiquen dungu’”.
11 Fei Chau Dios adnieafi pu quetroquetrotu dunguquelu, femngechi dunguafi tüfachi pu che ca quehun dungu meu. 12 Quiñe rupa, Chau Dios feipifi engün: “Tüfa mu ürcütuafuimün. Pu ürcülelu ürcütupe, tüfa mu füshcütuafuimün”. Huelu fei engün pilai ñi allcütual. 13 Feimu lle Chau Jehová huiño feipiafi engün:
“Tüfa ñi feipiel Chau Dios, tüfa ñi feipiel.
Re huercün dungu, re huercün dungu.
Re pichiquen dungu, re pichiquen dungu”.
Huelu allcütulayaingün,
feimu mutruraingün, paila tripayaingün,
hueungeaingün ca nülcüconaingün huachi mu.
14 Feimu allcütumün Chau Jehová ñi feipin, eimün mallma piuquengelu,
pu ngüneniefilu tüfachi troquiñche Jerusalén mu.
15 Eimün feipiqueimün:
Femngechi ruparumele fütra mangiñ co,
ditulayaiñmeu.
Coila dungu mu chellcomtucünuhuiyiñ,*
fei tüfa ta montulaiñmu”.
16 Tüfa ñi feipiel tati Doi Fütra Ñidol Jehová:
“¡Tüfei! Sion mu tucumequefiñ quiñe yafüngechi cura,*
tüfachi doi falin cura mu cüme anücünungeai tañi ruca.
Inei rume maneluucülele, llicalayai.
17 Femcünuafiñ ti nor dungu quiñe llasu reque mediquelu,
quiñe plomo reque tami mediaeteu.
Ti pire apümcayafi ti coilangechi chellcomtupeyüm,
ti ellcaupeyüm* apoleai co mu.
18 Tamün eldungucünuel tamün lanoal, femtripalayai.
Tamün feipicünuel tamün amunoal Rüngan mu,* femngechi tripalayai.
Ruparumele ti fütra mangiñ co,
apümcayaimünmeu.
19 Tunte rupa rupale,
apümcayaimünmeu,
fillque pulihuen rupayai,
antü ca pun meu.
Llican mu engün adümürpuafingün ti huercün dungu”.
20 Rume pichicalu cai ti cahuitu, pepi norümcaulayafui ti che,
rume pichi rupai ti sabana tañi impolaeteu.
21 Chau Jehová huitrapürayai chumngechi ñi femün Perazim huincul meu.
Trepeai* chumngechi ñi femün ti laf mapu meu inafülcülelu Gabaón mu.
Femngechi huechunentuafi tañi cüdau, tañi cangechi cüdau.
Entuafi tañi cüdau, tañi raquiduamquenofelchi cüdau.
22 Allcün tati Doi Fütra Ñidol Jehová, Ñidolcülelu pu hueichafe mu,
eluhui ñi apümcayafiel com tüfachi mapu.
Feimu ayecaulayaimün,
femngechi tamün doi üftucunoaeteu tamün cadena.
23 Cüme allcütuaimün tañi dungun,
ngüneduamafimün, allcütumün tañi feipimequen.
24 Ti quetrafe, ¿com antü quetramequefi ti mapu petu ñi ngan-nofiel ti fün?
¿Turpu tüngnaglai am ñi rüngümcamequefiel ti mapu ca ñi rulpamequefiel ti huitraru?*
25 Ti quetrafe deu lafcünufilu ti mapu,
fill püle puhulquefi ti cüru comino ca nganquefi cangelu comino.
Cafei nganquefi cachilla, mijo fün ca cahuella,* caque quiñeque ñi troquiñ mapu meu.
Cafei nganquefi cangelu fün quetran* inaltu püle.
¿Femngechi femquei no am?
26 Quisu tañi Chau Dios quimelelqueyu.
Quimeltuqueyu* chumngechi tañi cüme femal.
27 Ti curü comino rüngümngequelai trafla mu,*
ti cangelu comino pünongequelai tati carreta ñi rueda mu.*
Doi mai ti curü comino cupafngequei fara mu,
ca ti cangelu comino quiñe mamüll meu.
28 Pünoquetran-ngen mu ti fün, ¿fente rüngümngepeai mai ñi deumangeal cofque?
Femlai, inei no rume fente rüngümquelafi trafla mu.
Ca rulpangen mu tati carretela* ñi rueda ca tañi pu cahuellu,
ca rüngümngequelai.
29 Com tüfa ca cüpai Chau Jehová mu Ñidolcülelu pu hueichafe meu,
tañi ngülam afmatufalngei,
com ñi femquen cüme tripaquei.*
29 “¡Ahuem, Ariel,* Ariel! ¡Tati huaria cheu ñi elcünun David tañi tolto ruca!*
Fillque tripantu
femngepe ti fillque fiesta.
2 Huelu eluhuan ñi cutrantupiuquelafiel ta Ariel,
müleai layeluhun ca hueñancün,
ca ti altar ñi cütralhue reque troquinieafiñ.
3 Huall püle cheu tami mülen elcünuan tañi tolto ruca tami quehuayafiel,
malaltucuayu yungechi mamüll mu,
ca huelurentrücünuafiñ mapu tami malocontuafiel.
4 Illamcangeaimi, ütrüfnacümngeaimi mapu mu,
üye mu dunguaimi,
ti trufür catrütuaimu tami dungual.
Tami dungun mapu mu tripayai,
quiñe che reque ramtuquefilu pu la.
Cafcülen mu* tripayai tami feipin trufür mu.
5 Fentren-ngeingün tami pu caiñe,* huelu trufürngetuaingün reque.
Fentren-ngeingün pu huesalcachequelu, huelu müpütripachi pinungetuaingün reque.*
Matu müten ruparumeai tüfa.
6 Chau Jehová Ñidolcülelu pu hueichafe mu* lifrenentuaimu.
Femle, müleai tralcan, fütraque nüyün, fütraque trünün,
fütraque cürüftucu mahun ca üicülechi fütra cütral”.
7 Fentren troquiñche quehuamequefi ta Ariel.
Alüpürachi ruca reque hualloñmamequefi* tañi malocontuafiel,
ca mülei che huesalcamequefilu.
Com pu quehuamequefilu ta Ariel,
quiñe peuma reque feleai pun meu.
8 Felei, quiñe ngüñülechi che reque feleafui, peumai tañi imequen,
huelu nepelu petu ngüñülei.
Cam quiñe huihulechi che reque feleafui, peuma meu pütocomequei,
huelu nepelu ürcülei ca huihulei.
Ca femngechi reque rupayaingün com pu troquiñche
ñi quehuamequefiel Sion huincul.
9 Afmatulehueaimün, nengümuulayaimün,
umercünuafimün tamün nge, femngechi tamün penoal.
Fei engün ngollileingün, huelu pulcu ñi duam mu no,
Cülülen trecaleingün, huelu feiti chem ngollilcachequelu ñi duam mu no.
10 Eimün pu huerquen, fütra umahuleimünmeu Chau Jehová,
umercünuñmaeimünmeu tamün nge.
Ca eimün, pu huentru pequefilu afmatun dungu, tacueimünmeu tamün lonco.
11 Com ti afmatun dungu tamün pefiel quiñe racümcülechi lifru reque* feleai eimün mu. Elufilmün quiñe che quim papeltulu, feipiafimün: “Nehuentu papeltuaimi, füreneen”. Huelu quisu feipiai: “Femlayafun, racümcülei tati”. 12 Ca elufilmün ti lifru quiñe che quim papeltunolu, feipiafimün: “Papeltufinge, füreneen”. Huelu quisu huiñoldunguai:* “Quim papeltulan”.
13 Chau Jehová feipi: “Tüfachi troquiñche feipiquei tañi fülmanieteu
ca püramyenieneu re hun meu müten,
huelu tañi piuque engün alü camapulei iñche mu.
Yamnieneu engün,* huelu re inaqueingün fillque huercün dungu ñi quimeltuqueel pu huentru.
14 Iñche afmatulafiñ tüfachi troquiñche,
fillque afmatun dungu feman.
Tañi pu quimche engün quimün niehuelayaingün.
Tañi pu manelfalngechi huentru ñi adümuhun ngehuelayai”.
15 ¡Aungeai tati pu che cüpa ellcacünumequefilu* ñi femal* Chau Jehová ñi adquiñ meu!
Dumiñ mu femqueingün tañi ayüqueel,
feipiqueingün: “¿Inei am peafeiñmu?
¿Inei am quimniei taiñ femmequen?”.
16 ¡Fente hueluraquiduamnieimün!*
Ti cüdauquelu rag mu,* ¿trürngepei mai feitichi fotra mu?
Tati deumangelu, ¿feipipeafui mai tañi deumaeteu mu
“Quisu deumalaeneu”?
Tati metahue, ¿feipipeafui mai tañi deumaeteu mu
“Quisu chem rume quimlai”?
17 Pichiñma mu tati Líbano quiñe tucucancünuhuai,
ca ti tucucan mahuidantu troquingetuai.
18 Feichi antü mu pu pilungelu allcütuaingün ñi feipin ti lifru,
pu trauma pelotuaingün lifrecünungelu ti dumiñ mu.
19 Pu ñomngechi che rume ayühuaingün Chau Jehová ñi duam meu,
pu fillalelu rume ayühuaingün Israel tañi Lifngechi Ngünechen ñi duam mu.
20 Pu huesalcachequelu ngehuelayaingün,
pu mallma piuquengelu afai,
com pu rumel pepicaucülelu ñi huesalcacheal apümcangeaingün.
21 Cafei apümcangeaingün pu coila dungu mu culpantucuchequelu,
com pu ngünencamequefilu tati pu che incañpemequefilu tañi dungu tati huaria ñi puerta mu,
ca pu coilaque dungu feipiquelu ñi cüme juzgangenoal ti nor che.
22 Feimu Chau Jehová, montulfilu ta Abrahán, feipifi ta Jacob ñi pu cüpanche:
“Jacob yehuehuelayai,
ca tañi ange pengelcünulayai tañi yehuelen.
23 Iñche ñi cuhu mu deumafiñ Jacob tañi pu yall.*
Fei Jacob pefile engün ñi hualloñmanieteu,
tüfa engün eluhuaingün ñi püramyeafiel iñche tañi üi.
Felei, püramyeafingün Jacob ñi Lifngechi Ngünechen,
yamnieafingün Israel ñi Ngünechen.
24 Pu hueluraquiduamcülelu nierpuaingün quimün,
pu huesa dungumequelu eluhuaingün ñi quimeltungeal”.
30 Chau Jehová feipi: “¡Aungeai pu fotüm yafü piuquengelu!
Femqueingün tañi ayünieel müten, huelu iñche tañi ayünieel no,
pinon mu rume iñche, quiñeuqueingün caquelu che engün,*
femngechi doi culpan dungu mu* conqueingün.
2 Amuqueingün ta Egipto, huelu ramtuquelaeneu rume,
ayünieingün ñi incañpeaeteu ti Faraón,
ca ellcauqueingün Egipto ñi llaufeñ meu.*
3 Huelu yehuelcangeaimün tamün incañpeteu mu ti Faraón,
ca illamcangeaimün tamün ellcahun mu Egipto ñi llaufeñ meu.
4 Pu principe müleingün Zoan huaria mu,
ca pu huerquen puhuingün Hanés meu.
5 Pu Egipto che quelluchequelaingün,
feimu yehuentucuafingün pu Israel che,
quellulayafingün ca cümelcalayafingün,
huelu mai ayentucuafingün ca illamcayafingün”.
6 Tüfachi juician dungu feipicünulelngei tati pu culliñ sur mu mülelu:*
Pu huerquen yefingün tañi falinque fillem huente burro mu,
ca tañi fillque yehun* huente camello mu.
Rupaingün cuñihun-ngechi mapu meu,
cheu ñi mülen trapial, mürülquiyauchi trapial,*
ca pu venenongechi filu matu nengümuuquelu.
Huelu com feitichi falinque fillem quellulayayu engün.
7 Egipto tañi quellun falilai,
feimu üitucufiñ “Rahab,* tati chumquenolu”.
8 “Feula amunge, com tüfachi dungu quisu engün tañi adquiñ meu huirintucuafimi laf cura mu,*
ca huirintucufinge quiñe lifru mu.
Tüfa pünengeai cüpalechi antü meu,
femngechi rumel mu quimfalcünungeai tañi feipin.
9 Feitichi pu fotüm ngünencachequeingün,
cüpa allcütuquelaingün Chau Jehová ñi ley,*
tüfachi troquiñche yafü loncongeingün.
10 Fei engün feipiquefingün Chau Dios tañi pu huerquen: ‘Fentecünumün’.
Ca feipiquefingün pu pequelu afmatun dungu: ‘Feipimulayaiñ rüfngechi afmatun dungu.
Doi mai feipimuiñ ayüfalchi dungu, feipimuiñ mai coila afmatun dungu.
11 Famtripamün ti rüpü meu, püntütripamün,
dungumuhuelayaiñ Israel ñi Lifngechi Ngünechen meu’”.
12 Feimu tüfa ñi feipin Israel ñi Lifngechi Ngünechen:
“Eimün famentufimün* tüfachi feipin,
ca maneluucüleimün coila dungu mu ca ngünencan meu,
ca recüluuqueimün tüfa mu.
13 Tamün huelulcan mu quiñe huechodcülechi cura malal reque feleaimün,
quiñe alüpürachi malal reque cülülelu ca epe tranapuucülelu.
Fei matu müten teifünagai.
14 Trafocahuai quiñe fütra metahue reque rag mu* deumangelu,
fente cüme teifücaleai, feimu quiñe triran no rume
pünengelayafui ñi entual ailen cütral,
cam ñi entual co cheu ñi ngülcülen”.*
15 Tüfa ñi feipin tati Doi Fütra Ñidol Jehová, Israel ñi Lifngechi Ngünechen:
“Huiñotulmün iñche meu, ca tüngcülen mu* üngümcülelmün,* montulngeaimün.
Tüngcülemün ca maneluucülemün, femngechi nehuencüleaimün”.
Huelu eimün eluulaimün tamün femal.
16 Huelu mai feipimün: “¡Femlayaiñ! ¡Cahuellu mu lefmahuaiñ!”.
Felei, eimün lefmahuaimün.
Ca feipimün: “¡Charcharquiyauchi* cahuellu mu tripayaiñ!”.
Felei, matuyahuai tamün inantucunieaeteu.
17 Quiñe huentru ñi aneltun mu müten* 1.000 che lefmahuaingün.
Quechu che aneltuaimünmeu, fei lefmahuaimün.
Chem mülehuele eimün meu, quiñe quisulechi orcon reque feleai huechuñ huincul meu,
quiñe pengelcülechi orcon reque huitralelu mahuida mu.
18 Chau Jehová ñochi duam mu üngümcülei tamün füreneaeteu,
eluhuai tamün cutranpiuqueyeaeteu.
Chau Jehová quiñe Dios nor juzgachequelu.
Feimu ayühun niei com pu maneluucülelu* quisu meu.
19 Pu Sion che huiñotule ta Jerusalén, rüfcünu llemai eimi ngümacahuelayaimi. Huirarülmi tami quellungeal, quisu rüfcünu füreneaimu. Allcütuelmu müten, quisu huiñoldunguaimu.* 20 Chau Jehová cofque reque eluaimu tami cutrantupiuquelngeal. Co reque eluaimu tami cutrancangeal. Tami Fütra Quimeltuchefe ellcauhuelayai.* Tami nge mu peafimi tami Fütra Quimeltuchefe. 21 Fei famtripalmi man püle cam huele püle, tüfachi dungun allcütuaimi tami furi püle: “Tüfa tati rüpü, fau püle miyaunge”.
22 Feitichi adentun* tami poyefiel ca tami impolcünufiel* plata ca oro mu,* mülei tami apümcayafiel. Ütrüftucuafimi quiñe mollfüñcülechi pañu reque, feipiafimi: “¡Tripatunge!”.* 23 Chau Dios hulai mahun, fei ñi tremal ti fün tami nganel mapu mu. Fentren cümeque iyael hulai ti mapu. Feichi antü tami quechan culliñ ütayai fütraque lelfün meu. 24 Pu toro ca burro cüdauquefilu ti mapu elungeai cümeque iyael, feitichi iyael pala ca horqueta mu* ütrüfpüramngei ñi liftungeal. 25 Fütra langümchen mülele, trananagai alüpürachi ruca, müleai huitrunco com fütraque mahuida ca fütraque huincul meu. 26 Puhuai chi antü Chau Jehová ñi impolafiel tañi pu che ñi allfen. Quisu cupafcafi engün, fei allfülfi, huelu tremoltuafi. Feichi mu apo cüyen ñi ale* pelontuai chumngechi ñi pelontuquen ti antü. Ti antü 7 rupa doicünuai ñi alofün. Quiñe antü mu müten alofai chumngechi ñi femqueel 7 antü meu.
Illculen mu dungumequei,
tañi quehun quiñe fütra cütral reque felei.
28 Quisu tañi nehuen* quiñe huitrunco reque felei fütra mangiñlu, ti co pel püle puuquei.
Epuñpüle nengümafi fillque troquiñche, quiñe cedazo mu rulpayafi ñi apümcangeal.
Feiti fillque troquiñche tuculelafi quiñe huitrantucuhue, fei femngechi yengeaingün ñi apümcangeal.
29 Pun meu petu pepicamequelu ta che ñi conal quiñe yamfal fiesta mu,*
ülcantuqueingün, fei ca femngechi ülcantuaimün.
Quiñe che amulei Chau Jehová ñi huincul meu, tüfa Israel ñi Fütra Cura,
ayühunquechi dungulmequefi ñi flauta,*
fei ca femngechi ayühuaimün.
30 Chau Jehová femcünuai ñi allcütungeal tañi afmatufalchi dungun.
Fente tañi illculen pengelai ñi rume nehuen-ngen tañi lipang.
31 Chau Jehová ñi dungun meu, Asiria rume llicayai,
quisu quiñe fara mu cupafcayafi.
32 Chau Jehová tañi fara mu
cupafcamequefile ta Asiria ñi cutrancayafiel,
ca allcün-ngeai pandero ca arpa,
huitrañpüramai ñi lipang tañi hueichayafiel engün.*
33 Deu pepicalei cheu ñi apümcangeal Asiria*
ca tañi lonco ülmen.
Chau Dios* femcünui ñi alüconal ca alürupayal ti cütralhue,
fei fentren cütral ca mamüll niei.
Chau Jehová ñi pimun quiñe azufre leufü reque felei,
femngechi üyümafi ti cütral.
31 ¡Aungeai pu amulu Egipto mu tañi quellungeal,
pu maneluucülelu cahuellu mu!
Fentren hueichan carretela* nieingün ca tañi cahuellu ñi hueichayal* nehuen-ngeingün,
feimu manelniefingün.
Huelu, ¡ngüneduamquelaingün Israel ñi Lifngechi Ngünechen,
quintulafingün ta Chau Jehová!
2 Huelu quisu ca fentren quimün niei, fei huercüai cutrancahun dungu,
huiñohuitrautulayai tañi feipin meu.
Cutrancayafi pu huesaque che,
com pu quellumequefilu pu huesa femmequelu.
3 Pu Egipto che huentru ca müten, trürümngelayafui Chau Dios mu,
tañi pu cahuellu re culliñngeingün, püllü no tati.
Chau Jehová fampuhul-le ñi cuhu,
tati quellulu mutrurai,
ca tati quellungelu trananagai,
com quiñentrür layaingün.
4 Tüfa tañi feipieteu Chau Jehová:
“Quiñe hue trapial nehuen-ngelu mürülmequei* huente tañi nüfielchi culliñ meu.
Pu camañfe* trahuluhuingün tañi quechanentuafiel,
huelu ti trapial llicalai tañi dungun mu engün,
llicalelai tañi huaqueñcülen meu.
Ca femngechi Chau Jehová, Ñidolcülelu pu hueichafe mu,* nagpayai tañi hueichayal,
femai Sion huincul ca tañi mahuida ñi duam meu.
5 Quiñe üñüm reque* müpüyaulu huente tañi pichique üñüm meu ñi cuñiutucuafiel,
ca femngechi Chau Jehová Ñidolcülelu pu hueichafe mu incañpeafi ta Jerusalén.
Cuñiutucuafi ca montulafi.
Perdonayafi ca montulafi”.
6 “Ahuem, Israel, huiñotumün inei tamün huesa caiñetufiel. 7 Eimün culpaimün,* tamün cuhu mu deumaimün falinochi dios plata ca oro mu,* huelu puule feichi antü com eimün ütrüfentuafimün.
8 Ti Asiria huentru langümayu ti fütra cuchillo, huelu huentru ñi fütra cuchillo no,
apümcayayu ti fütra cuchillo, huelu che ñi fütra cuchillo no.
Quisu lefmahuai tati fütra cuchillo ñi duam mu,
ca tañi huechequeche dicümtucungeai* ñi cüdahual esclavo reque.
9 Feiti fütra cura tañi troquiniefiel, lefmahuai fente tañi llican.
Tañi pu principe pellqueleaingün* tati pengelcülechi orcon ñi duam meu” feipi Chau Jehová.
Quisu tañi pelon* Sion mu mülei ca tañi horno* Jerusalén mu mülei.
32 ¡Tüfei! Quiñe lonco ülmen nor ngünenieai
ca pu principe ngünenieaingün nor dungu mu.
2 Caque quiñeque engün quiñe ellcaupeyüm reque feleaingün cürüf mu,
quiñe chellcomtuhue* tati cürüftucu mahun meu.
Quiñe huitrunco reque feleaingün ancülechi mapu meu,
ca quiñe fütra cura ñi llaufeñ reque* rume ancülechi mapu meu.
3 Pu pequelu doi cüme peaingün,
ca pu allcütuquelu doi cüme allcütuaingün.
4 Tati pu quim ngüneuquenolu ñi piuque cüme ngüneduamafingün chem ñi quimürpuel engün,
ca tati pu quetroquetrotu dunguquelu* cüme ca matu dunguai.
5 Tati huesa che, cüme che feipingehuelayai.
Ca tati norngenolu, cüme piuquengelu feipingehuelayai.
6 Ti huesa che huesaque dungu feipiai,
ca huesaque dungu raquiduamai tañi piuque mu.
Femngechi ngüchaltucucheai ñi püntütripayal Jehová mu ca huesa dunguyeafi.
Cafei femcünuai tati ngüñülelu ñi inoal
ca tati huihulelu ñi pütoconoal.
7 Ti huentru norngenolu re huesaque dungu femquei,
ngüchaltucuquefi ta che ñi conal yehuen dungu meu,
femngechi ñi huesalcayafiel coila dungu mu ti pofre ca ti hueñancülelu,
rüf dungu niele rume engün.
8 Ti cüme che ayüniei ñi cüme femal,
fentecünuquelai tañi fürenechequen.
9 “¡Eimün, pu domo maneluucülelu, huitrapüramün, allcütumün tañi feipin!
¡Eimün, Sion tañi pu püñeñ, chem no rume raquiduamcülelaimün! ¡Huelu ngüneduamfimün tañi feipin!
10 Eimün duamcülelaimün, huelu quiñe tripantu rupale ca pichin, müllmüllcüleaimün.
Fentepuule hula ñi tungeel ofad, quimtucuaimün chem ofad no rume ñi tungenoel.
11 Eimün, pu domo rume maneluucülelu, ¡müllmüllcülemün!
Eimün, pu chem no rume raquiduamquenolu, ¡trüntrüncülemün!
Entumün tamün tacun
ca traricünuafimün sacu tacun tamün cintura püle.
12 Hueñancülen meu* ngümacahuaimün,
ñi chumlerpun mu ti cüme mapu ca anüm ofad.
13 Tañi pu che ñi mapu taculeai troltro mu,
tacuafi com ti ruca cheu ñi mülen fentren ayühun,
ti huaria rume ayüucülequelu.
14 Ti alüpürachi ruca nehuencülelu quisucünungeai.
Ti huaria huaqueñcülelu elcünungeai.
Ofel ca ti alüpürachi ruca ñi llihuatuleal* huellicünugeai rumel mu,
üyeu aucantuaingün pu auca cahuellu,*
ca ütayaingün pu quechan ufisa.
15 Femngechi feletuai ti dungu cüpale hula Chau Dios ñi nehuen inchiñ meu,
fei hula ti huellin mapu tucucancünungetuai
ca ti tucucan mahuidantu troquingetuai.
16 Ti huellin mapu mu* ca ti tucucan mu müleai nor dungu.
17 Ti rüfngechi nor dungu ñi duam mu müleai tüngün,* com cüme feleaingün
ca cümelcaleaingün rumel mu.
18 Tañi pu che tüngcülechi mapu mu müleaingün,
cuñihun dungu mu rupalayaingün ñi ruca mu ca tüngcüleaingün cheu ñi ürcütual engün.
19 Huelu ti pire* apümcayafi ti mahuidantu,
ca ti huaria com teifücaleai.
20 Ayüucüleaimün eimün pu nganlu inafül co meu,
ca pu neicümcünufilu ti toro ca burro”.
33 ¡Aungeaimi eimi tati apümcaquelu, huelu turpu apümcangenolu,
eimi tati ngünencaquelu, huelu turpu ngünencangenolu!
Fentecünulmi tami apümcamequen, apümcangeaimi.
Fentecünulmi tami ngünencamequen, ngünencangeaimi.
2 Ahuem, Chau Jehová, fürenemuiñ,
eimi mu maneluucüleiñ.
Fillque pulihuen nehuentucumuiñ,*
felei llemai, montulmuiñ rupaliyiñ cutrancahun dungu meu.
3 Tati pu che allcütufiel tami nehuen-ngechi dungun lefmauqueingün,
Huitralu eimi pu troquiñche huall püle amuqueingün.
4 Pu langosta reque* ñi lümüfiel com tañi peel, ca femngechi lümüngeai tami falinque fillem,
langosta reque tati pu che nüafingün tami falinque fillem.
5 Chau Jehová huenu mu mülei,
feimu püramyengeai.
Quisu femcünuafi pu Sion che ñi nor chengeal.
6 Quisu eluqueimu tami cuñiutucuucüleal,
montulqueimu, eluqueimu quimün, adümuhun ca tami rume yamnieafiel* ta Chau Jehová.
Tüfa rume falin-ngei.*
7 ¡Tüfei! Tañi nehuen-ngechi huentru huirarmequeingün rüpü püle,
pu huerquen miyahulquefilu tüngcülechi dungu,* hueñancülen mu ngümacaumequeingün.
8 Ti rüpü huellilei,
inei no rume miyaulai rüpü püle.
Ti caiñe inahuelai ti eldungu,
famentufi fillque huaria,
duamtuquelafi chem che no rume.
9 Tüfachi mapu mu mülei hueñancün,* tonfünagi.
Ti Líbano yehuentucuhui, huesañmahui.
Sarón huellin mapungetui.*
Basán ca ti Carmelo mütrouquefi tañi tapül.
10 Chau Jehová feipi: “Feula huitrapürayan,
feula pengelan ñi nehuen,
feula pengelan ñi afmatufalngen.
11 Eimün huesaque che, tamün raquiduamqueel ca tamün femqueel chem no rume falilai. Ancülechi cachu ca congilhue reque felei.
Tamün huesaque raquiduam cütral reque lüpümaimünmeu.
12 Pu troquiñche trufquen-ngetuai.*
Cütraltungeaingün catrüelchi chacai reque.*
13 ¡Eimün, camapu mülelu, allcütumün chem tañi femal!
¡Eimün, fülmaucülelu, quimtucumün tañi nehuen!
14 Sion ñi pu culpafe* pellqueleingün,*
pu chaftuniefilu ta Chau Dios müllmüllmequeingün fente tañi llican, feipingün:
‘Iñchiñ mu, ¿inei am müleafui fütra cütral mu?
Iñchiñ mu, ¿inei am müleafui chongquenochi cütral meu?’.
15 Tati che rumel cüme femquelu,
tati nor dunguquelu,
quisu ayüquelai ñi huehual plata ngünencan mu ca norngenochi dungu meu,
tañi cuhu mu llouquelai cullitu ellcalen mu,*
tacuquei ñi pilun ñi allcütunoal langümchen mu,
umercünuquefi ñi nge tañi penoal huesaque dungu.
16 Feichi che müleai alüpürachi huincul mu,
cuñiutucun mu ellcahuai fütraque cura mu puhulfalngenolu.
Elungeai cofque
ca rumel nieai co”.
17 Tami nge mu peaimi quiñe lonco ülmen afmatufalngelu,
peaimi quiñe mapu alü camapulelu.
18 Tami piuque mu raquiduamtucunieafimi* feichi llicafalchi dungu, ramtuhuaimi:
“¿Cheu am ta mülei ti secretario?
¿Cheu am ta mülei ti fanefanetulu ti cullitu?
¿Cheu am ta mülei tati raquiquefilu alüpürachi ruca?”.
19 Pehuelayafimi ti yamquenochi troquiñche,
tañi quehun dungu cüdaungei, adümfalngelai.
Quetroquetrotu dunguqueingün, pepilfal-lai tati.
20 ¡Pefinge ta Sion, ti huaria cheu taiñ fiestaquen!
Tami nge mu peafimi ta Jerusalén, quiñe tüngcülechi mülehue reque,
quiñe tolto ruca* nengümngequenolu.
Tañi estaca turpu nentungelayai,
ca tañi def* quiñe no rume catrülayai.
21 Üye mu Chau Jehová, Fütra Pepiluhun-ngelu incañpeaiñmu.
Quiñe leufü cam huitrunco reque feleai incañpequefilu quiñe huaria.
Üye mu rupalayai quiñe hueichan farcu*
cam afmatufalchi farcu no rume.
22 Jehová fei taiñ Juez,
Jehová fei taiñ eluqueteu ley,
Jehová fei taiñ Lonco Ülmen,
quisu montulaiñmu.
23 Mücüfcülelayai tati def ñi nieel pu caiñe ñi farcu,*
feimu pepi huitralelayafui ti farcu ñi orcon* ca ünifngelayafui* ti vela.
Feichi mu hudamcünungeai quiñe fütra cullitu,
pu cüntrongelu ca nüafingün fentren fillem.
24 Inei no rume* “cutrancülen” pilayai.
Pu che mülealu tüfachi mapu mu rulpacünuñmangeai tañi culpan.*
34 Eimün, pu troquiñche, fülconpamün* tamün allcütual.
Cüme ngüneduamfimün eimün, pu troquiñche.
Allcütupe ti mapu ca com ñi mülen tüfa mu,
ti lelfün ca com tañi hulquen.
Hultucuafi engün tañi apümcangeal,
hultucuafi engün tañi langümngeal.
3 Fei engün ñi pu la rüngaltucungelayai,
huall püle puhuai tañi lachi pu che ñi nümün,
ca tañi mollfüñ cülchafafi* ti huincul.
4 Com pu troquiñ hueichafe huenu mu funanagai
ca ti huenu chumpolcünungeai* quiñe chumpol lifru reque.
Fei engün tañi pu hueichafe com tonfünagaingün
quiñe tapül reque tonfünaglu ca trananaglu anüm ofad mu
ca quiñe ancülechi higo reque trananaglu higuera anümca mu.
5 “Huenu mu tañi fütra cuchillo cülchafcüleai* mollfüñ mu.
Edom mu nagai, femngechi ñi deumanentuafiel iñche ñi juician dungu.
Nagai cheu ñi mülen pu che iñche ñi apümcayafiel.*
6 Chau Jehová niei quiñe fütra cuchillo, com püle nieai mollfüñ.
Com püle nieai yihuiñ,
capüra ca hueque caniru* ñi mollfüñ,
ti yihuiñ ñi nieel pu caniru tañi cusacusa mu.
Chau Jehová pepicaniefi ñi hulal quiñe chalintucun* Bozrá huaria mu.
Edom mapu mu langümcangeai fentren culliñ.
7 Tüfa engün nagpayai quiñentrür pu auca toro engün,*
pu hueque toro quiñentrür pu nehuen-ngelu.
Fei engün ñi mapu cülchafcüleai mollfüñ mu,
ca tañi trufür mapu engün rume yihuiñmaleai”.
8 Chau Jehová elantücünui ñi huiñoleltuafiel ñi femün tañi pu caiñe,
elcünui quiñe tripantu ñi cutrancayafiel pu huesa femfilu ta Sion.
10 Pun ca antü chonglayai,
ti fitrun* rumel püramequeai.
Tunten tripantu rupafule rume, amuleai tañi teifücalen.
Inei no rume rupalayai fei mu, chumcaunorume.
11 Ti pelicano ca ti puercoespin ngen-ngeaingün feichi mapu mu,
ti quilquil ca pu cuervo mülenagaingün tiye mu.
Quiñe plomo ca quiñe llasu meu Chau Dios medicünuafi tüfachi mapu.
Femngechi pengelai ñi huelliletual ca ñi falin-ngenoal ti mapu.
12 Quiñe no rume ñi ülmenque che lonco ülmencünungelayai,
ca com tañi pu principe mülehuelayai.
13 Tañi fütraque ülmenque ruca mu tremai chacai,*
tañi huaria nielu fütra cura malal* tremai curi ca troltro.
Üye mu ellcahuai auca trehua
ca mülenagaingün pu choique.
14 Pu culliñ mülelu huellin mapu mu* trahuaingün ti pu culliñ huirarmequelu engün.
Ti auca capüra* mütrümafi* tañi pu compañ.
Felei, ti üñüm* müpüyauquelu pun meu mülenagai ca ürcütuai tiye mu.
15 Ti filu matu nengümuuquelu tiye mu deumayai ñi dañe* ca elcünuai tañi curam,
fei llüpañmanieafi tañi cuñiutucuafiel.
Felei, üye mu trahuluhuaingün pu milano üñüm caque quiñeque tañi compañ engün.
16 Chau Jehová ñi lifru mu quintumün, ca nehuentu dungun mu papeltufimün:
quiñe no rume faltalayai,
com engün nieai tañi compañ,
Chau Jehová feipicünui ñi femngechi femngeal,
tañi nehuen mu trahulfi engün.
17 Quisu llemai dulli chem tañi elungeal engün.
Tañi cuhu mu medicünui chem mapu tañi llohual engün.
Fei engün rumel ngen-ngeaingün.
Tunten tripantu rupafule rume, müleaingün fei mu.
35 Ti huellin mapu mu* ca ti ancülechi mapu mu mületuai fentren ayühun.
Ti laf mapu* huellin mapu meu ayüucüleai ca apoleai rayen mu.
2 Rüfcünu rayületuai,
rume ayüucüleai, huirarai fente tañi ayühun.
Yamfalngeai* Líbano reque,
afmatufalngeai Carmelo ca Sarón reque.
Peaingün Chau Jehová ñi yamfalngen, taiñ Chau Dios ñi afmatufalngen.
3 Yafültucufimün ti cuhu ngañhuadcülelu
ca nehuentucufimün tati lucu müllmüllcülelu.
4 Tati pu cutrantupiuquelelu feipiafimün:
“Yafüluucülemün. Llicalayaimün.
Tamün Chau Dios huiñolelpatuafi ñi femün tamün pu caiñe,
Chau Dios cutrancapayafi engün.
Cüpayai, fei montulaimünmeu”.
5 Feichi mu ti trauma pelotuai
ca ti pilu allcütuai.
6 Feichi mu ti cüntro rincüpürayai huemul reque
ca ti quetro ayühun mu huirarai.
Huellin mapu mu huefpayai co
ca tripayai huitrunco ti laf mapu mu huellin mapu mülelu.
7 Ti mapu ancülelu are mu menocongetuai.
Ti ancülechi mapu huitruncongetuai.
Ti pu auca trehua* ñi ellcaupeyüm* ca ürcütupeyüm mu
müleai carü cachu, alüquechi cachu ca papiro anümca.
8 Tiye mu müleai quiñe rüpü,
felei, quiñe rüpü Lif Rüpü pingelu.
Ti lif chengenolu miyaulayai feiti püle.
Ti rüpü püntücünulelngei* tati pu elungelu ñi miyahual fei püle.
Chem huedhued no rume conpulayai feichi rüpü mu.
Pengehuelayaingün tiye püle,
pu ngillanentungelu müten miyahuai tiye mu.
10 Chau Jehová ñi montulfielchi pu che huiñotuaingün, cüpatuaingün Sion mu, fei ayühun mu huiraraingün.
Rumel ayüucületuaingün.
Nieaingün fentren ayühun ca pürapapiuqueleaingün.
Ngehuelayai hueñancün ca afduamhuelayai che.
36 Ti lonco ülmen Ezequías yeniefui 14 tripantu tañi ngünenieel. Feichi mu Asiria ñi lonco ülmen, Senaquerib pingelu, lefcontumefi ca nüfi Judá ñi fillque huaria nielu fütra cura malal.* 2 Fei hula Asiria ñi lonco ülmen huercüfi ti rabsaque.* Cafei Lakís huaria mu huercüfi fentren hueichafe* ñi amual Jerusalén mu, cheu ñi mülen ti lonco ülmen Ezequías. Mülepuingün ina huitrunco püle. Feiti huitrunco puhui cheu ngülümngequei co huechuñ püle, ca mülei ti rüpü mu puulu cheu ñi cüchaquen tacun pu che. 3 Fei Eliaquim, Sebná ca Joá trafmefingün ta rabsaque. Eliaquim, Hilquías ñi fotüm, adcünuquefui ti lonco ülmen ñi ruca. Sebná fei tati secretario. Joá, Asaf ñi fotüm, huirintucuquefui chem ñi rupan ti troquiñ mapu mu.
4 Feimu ti rabsaque feipifi engün: “Fürenemuchi, feipiafimün ta Ezequías: ‘Tüfa ñi feipin ti fütra lonco ülmen, Asiria ñi lonco ülmen: “¿Chemu fente maneluucüleimün? 5 Eimi feipimi ‘Nien quimün ca pepiluhun tañi hueichayal’. Huelu tami feipin falilai tati. Eimün, ¿inei mu maneluhuimün tamün cüpa caiñetumuafiel? 6 Eimi maneluucüleimi Egipto tami quelluaeteu. Tüfa quiñe huatrolechi* rüngi reque felei. Quiñe che recüluule tüfa mu, dipoconai* ca chüngarconai tañi cuhu mu. Ti Faraón, Egipto ñi lonco ülmen, femngechi femquefi com pu maneluulu quisu mu. 7 Eimün feipimün ‘Maneluuqueiñ taiñ Chau Ngünechen Jehová mu’. Huelu, ¿Ngünechen mai ngen-ngefui pu yamfal mülehue* ca tati fillque altar ñi entuel Ezequías? Cafei Ezequías feipifi ta Judá ca Jerusalén ‘Tüfachi altar mülelu Jerusalén mu mülei tamün pochongnagal’,* ¿felei no am?”’. 8 Feimu eimi ca tañi ñidol, Asiria ñi lonco ülmen, eldungucünuaimu: eluayu 2 mil cahuellu nielmi fentren che ñi püracahuelluafiel. 9 Eimi maneluhulmi Egipto ñi carretela* ca tañi pu püracahuellulelu mu, ¿chumngechi eluafimi ñi huiño huitrautual quiñe gobernador rume ñi nieel tañi ñidol, tati doi illamfalngelu tañi pu cüdaufe mu? 10 ¿Cüpapen mai ñi apümcayafiel tüfachi mapu, fei tañi feipinoeteu Jehová? Jehová ta feipieneu: ‘Lefcontuafimi feichi mapu ca apümcayafimi’”.
11 Rupalu tüfa, Eliaquim, Sebná ca Joá feipifingün ti rabsaque: “Fürenemuiñ, arameo quehun mu* dungumuaiñ iñchiñ, tami pu cüdaufe, iñchiñ adümquefiyiñ. Dungumuquiliyiñ pu judio ñi quehun dungu mu, ca allcütumequei pu che mülelu ti fütra cura malal mu”. 12 Huelu ti rabsaque feipi: “Tañi ñidol, ¿huercüpeneu mai tamün feipiafiel tüfachi dungu eimün ca tamün ñidol müten? ¿Cümenoafulu ñi allcütual pu anülelu fütra cura malal mu? Tüfa engün iyai tañi me ca pütocoai tañi huilleñ quiñentrür eimün”.
13 Ti rabsaque huitrapürai ca huirari pu judio ñi quehun dungu mu: “¡Allcütumün ñi feipin ti fütra lonco ülmen, Asiria ñi lonco ülmen! 14 Tüfa tañi feipin ti lonco ülmen: ‘Eluulayaimün tamün ngünencayaeteu Ezequías. Fei montul-layaimünmeu. 15 Tamün maneluhual Jehová mu Ezequías feipiaimünmu: “Chau Jehová rüf montulaiñmu. Asiria ñi lonco ülmen hueulayafi tüfachi huaria”. 16 Huelu allcütulayafimün ta Ezequías. Tüfa tañi feipin Asiria ñi lonco ülmen: “Caiñetumuhuelayan ca eluumün tamün hueungeal. Femngechi com eimün iyaimün ti fün hulquelu tamün anüm ofad ca tamün higuera. Cafei pütocoaimün quisu tamün rünganco mu.* 17 Fei cüpali hula, yehuaiñ quiñe mapu mu tamün mapu reque felelu. Feichi mapu hulquei quetran, hue pulcu, cofque ca anüm ofad. 18 Eluulayaimün tamün ngünencayaeteu Ezequías feipilu ‘Chau Jehová montulaiñmu’. Pu troquiñche ñi dios montul-lafingün tañi mapu Asiria ñi lonco ülmen tañi cuhu mu, ¿felelai? 19 ¿Cheu mülei Hamat ca Arpad ñi pu dios? ¿Cheu mülei pu dios ñi nieel Sefarvaim? ¿Montulfingün am ta Samaria iñche tañi cuhu mu? 20 Tüfachi fillque troquiñche ñi pu dios, ¿montulpefi mai tañi mapu iñche tañi cuhu mu? Fei Jehová, ¿montulpeafi mai ta Jerusalén iñche tañi cuhu mu?”’”.
21 Huelu fei engün dungulai, chem pilaingün rume. Ti lonco ülmen feipifilu cai engün “Huiñoldungulayafimün”.* 22 Fei Eliaquim, Sebná ca Joá huichafcafingün* ñi tacun, pemefingün ta Ezequías, ca feipifingün chem ñi feipin ti rabsaque. Eliaquim, Hilquías ñi fotüm, adcünuquefui ti lonco ülmen ñi ruca. Sebná fei tati secretario. Joá, Asaf ñi fotüm, huirintucuquefui chem ñi rupan ti troquiñ mapu mu.
37 Allcülu müten tüfa, ti lonco ülmen Ezequías huichafcai* tañi tacun. Sacu tacun mu tacucünuhui ca coni Chau Jehová ñi ruca mu. 2 Fei huercüfi ta Eliaquim, tüfa adcünuquefui ti lonco ülmen ñi ruca, cafei tati secretario Sebná ca ti pu loncolechi sacerdote. Com tüfa engün sacu tacun tucuniei. Fei pemefingün ta Isaías, Chau Ngünechen ñi huerquen, tüfa Amoz ñi fotüm. 3 Fei feipingün: “Tüfa ñi feipin Ezequías: ‘Fachantü cutrancahuiyiñ, norümtungeiñ* ca illamcangeiñ. Quiñe domo niepüñeñcülelu reque feleiñ, epe puhui ñi choyüal tañi püñeñ, huelu nielai nehuen tañi femal. 4 Tami Chau Ngünechen Jehová allcütuafui chi com ñi feipin tati rabsaque. Fei tañi ñidol, tüfa Asiria ñi lonco ülmen, huercüeyu ñi caiñetudunguafiel ta Chau Ngünechen. Femngechi Chau Ngünechen Jehová tañi allcüel mu ramtucadunguafi Asiria ñi lonco ülmen. Feimu llellipunge ñi fürenengeal pu mülehuechi che mongetripalu’”.
5 Fei ti lonco ülmen Ezequías ñi pu cüdaufe conpuingün cheu ñi mülen Isaías, 6 ca Isaías feipi: “Feipiafimün tamün ñidol: ‘Tüfa ñi feipin Chau Jehová: “Pu serfiquefilu Asiria ñi lonco ülmen coilaque dungu feipingün iñche meu, huelu llicalayaimi tami allcüelchi dungu mu. 7 Raquiduamelafiñ ti lonco ülmen, fei allcüai quiñe dungu ca huiñotuai tañi mapu mu. Iñche tañi pin mu fütra cuchillo mu langümngeai quisu tañi mapu meu”’”.
8 Fei ti rabsaque allcüi Asiria ñi lonco ülmen ñi tripan Lakís mu, fei huiñotui ñi pemeafiel ca pefi ñi quehuamequefiel ta Libná huaria. 9 Fei ti lonco ülmen feipingei ñi femün Tirhacá, Etiopía ñi lonco ülmen: “Tripai tami quehuayaeteu” pingei. Ti lonco ülmen ca huiño huercüfi pu huerquen ñi feipiafiel ta Ezequías tüfachi dungu: 10 “Tüfa feipiafimün ta Ezequías, Judá ñi lonco ülmen: ‘Eimi maneluucüleimi tami Ngünechen mu, huelu feipielmu “Asiria ñi lonco ülmen hueulayafi ta Jerusalén”, eimi eluulayaimi tami ngünencayaeteu. 11 Eimi allcüimi Asiria ñi pu lonco ülmen ñi apümcafiel com pu troquiñche. Fei, ¿montuan pipeimi mai tami raquiduam mu? 12 Tañi pu cuifiqueche apümcafilu pu troquiñche, tañi pu dios pepi montul-laeyu engün. Feula, ¿cheu mülei Gozán, Harán, Rézef ca Edén ñi pu che mülefulu Tel-Asar mapu mu? 13 ¿Cheu mülei Hamat ñi lonco ülmen, Arpad ñi lonco ülmen ca tati pu lonco ülmen ngünenielu Sefarvaim, Hená ca Ivá huaria mu?’”.
14 Ezequías llohui ti carta tañi cüpaleleteu pu huerquen ca papeltufi. Fei hula amui Chau Jehová ñi ruca mu ca ünifcünufi* ti carta Chau Jehová ñi adquiñ mu. 15 Ezequías eluhui ñi llellipuafiel ta Chau Jehová ca feipi: 16 “Ahuem, Chau Jehová Ñidolcülelu pu hueichafe mu, Israel ñi Ngünechen, anüleimi tami ülmen huancu mu huente* pu querubin mu.* Eimi müten rüf Chau Ngünechen ngeimi com mapu müleyechi troquiñche mu. Eimi deumafimi ti huenu ca ti mapu. 17 ¡Ahuem, Chau Jehová, füreneen, eluunge tami allcütual! ¡Ahuem, Chau Jehová, nülayaimi tami nge ca adquintuaimi! Allcünge com ti huercün dungu ñi feipiel Senaquerib tañi caiñetudunguafiel mongelechi Ngünechen. 18 Ahuem, Chau Jehová, rüfcünu, Asiria ñi pu lonco ülmen deu apümcafi quisu tañi mapu ca com caquelu troquiñ mapu. 19 Cafei cütral mu tucufingün tañi pu dios. Tüfa ta diosngelafui, huelu mai pu che ta deumaeyu quisu tañi cuhu mu. Mamüll ca cura mu deumangei, feimu apümcangei. 20 Ahuem, taiñ Chau Ngünechen Jehová, montulmuiñ fei engün tañi cuhu mu. Femngechi com mapu mülechi troquiñche quimai eimi müten Chau Ngünechen ngeimi, ahuem, Chau Jehová”.
21 Fei hula Amoz ñi fotüm, Isaías pingelu, feipifalfi ta Ezequías tüfachi dungu: “Tüfa ñi feipin Jehová, Israel ñi Chau Ngünechen: ‘Llellipuen Senaquerib mu, Asiria ñi lonco ülmen. 22 Feimu tüfa ñi feipin Chau Jehová ñi chaftuafiel Asiria ñi lonco ülmen:
“Sion ñi üllcha püñeñ* illamcaeimu ca ayentueimu.
Jerusalén ñi domo püñeñ penieimu, fei nengümnengümtui tañi lonco.
23 ¿Inei caiñetudungufimi ca huesa dunguyefimi?
¿Inei huirarelfimi
ca pefimi mallma piuque mu?
¡Chaftufimi Israel tañi Lifngechi Ngünechen!
24 Tami pu cüdaufe meu caiñetudungufimi ta Chau Jehová ca feipimi:
‘Pürayan huechuñ ti mahuida mu
tañi fentren hueichan carretela mu.*
Puhuan doi camapu Líbano mu.
Catrüafiñ quisu tañi doi fütraque cedro anümca ca tañi doi cümeque enebro anümca.
Conan quisu tañi doi alüpüralechi ellcaupeyüm* ca tañi doi adelcalechi* mahuidantu mu.
25 Deumayan rünganco* ca pütocoan.
Tañi namun mu ancümüñmayafiñ Egipto ñi huitrunco’.*
26 ¿Allcülafimi? Tüfa fütra cuifi dullicünungei.*
Pepicafilu iñche rupai fentren antü.
Feula femafiñ.
Apümcayafimi fillque huaria nielu fütra cura malal,* com teifücalechi mülehue feletuai.
27 Tati pu che mülelu fei mu pepi incaulayai,
rume llicayaingün ca yehuelcangeai engün.
Trürümngeai engün fillque anümca mülelu lelfün mu, ti carü cachu
ca ti cachu tremlu huente ruca mu, ancümeyu ti puelche cürüf.
28 Huelu iñche cüme quimnien anücünuhulmi, tripalmi, conpulmi,
ca rume illculelmi* iñche mu.
29 Tami rume illculen iñche mu ca tami huaqueñcülen puhui tañi pilun mu.
Feimu tucuan ñi nülcühue* tami yu mu ca tañi huitrantucuhue tami hun mu.
Fei iñche tañi pin mu huiñotuaimi cheu tami cüpan”.
30 Tüfachi dungu pengelaimu* ñi rüfngen tañi feipin: tüfachi tripantu eimün iyaimün com tati quisu huefpalu.* Tüfa hulai ñi fün 2 tripantu mu, tüfa ta iyaimün. Huelu 3 tripantu mu nganaimün ca cosechayaimün, anümaimün anüm ofad ca iyaimün tañi fün. 31 Pu Judá che montualu, tüfa pu mülehuealu, trürümngeai quiñe anümca reque cüme foliluucülelu ca fentren fün hulquelu. 32 Jerusalén mu montutripayai che ca Sion mu mongetripayai. Chau Jehová, tati Ñidolcülelu pu hueichafe mu,* rüf femai tüfa.
33 Feimu, tüfachi dungu feipi Chau Jehová ñi rupayal Asiria ñi lonco ülmen:
“Conpulayai tüfachi huaria mu,
ütrüftulayai quiñe flecha no rume,
yenielayai quiñe escudo no rume ñi chaftuafiel
ca deumalayai nehuen-ngechi cura malal ñi malocontuafiel ti huaria”’.
34 ‘Cheu püle ñi cüpan, huiñotuai.
Conpalayai tüfachi huaria mu’ pi ta Chau Jehová.
35 ‘Incayafiñ ca montulafiñ tüfachi huaria iñche tañi duam mu
ca tañi cüdaufe David ñi duam mu’”.
36 Fei Chau Jehová ñi cüme püllü tripai ca langümfi 185 mil Asiria huentru tañi tolto ruca püle.* Tuchi huitralu pulihuen peingün com lachi cuerpo.* 37 Fei Senaquerib, tüfa Asiria ñi lonco ülmen, amutui ca huiñotui Nínive huaria mu. Tiye mu mülenagi. 38 Petu pochongnaglu* cheu ñi poyengequen tañi dios Nisroc, tañi pu fotüm Adramélec ca Sarézer langümeyu fütra cuchillo mu, fei hula lefmahuingu Ararat mapu mu. Fei tañi fotüm Esar-Hadón hue lonco ülmen-ngetui.
38 Feichi antü mu Ezequías cutrani ca epe lafui. Isaías, Chau Ngünechen ñi huerquen, tüfa Amoz ñi fotüm, pepaeyu ca feipieyu: “Tüfa ñi feipin Chau Jehová: ‘Dungufinge tami pu che ñi chem femal. Eimi layaimi, tremotulayaimi’”.* 2 Ezequías allcülu tüfa huiñoquintui traf ruca püle* ca eluhui ñi ngillatuafiel ta Chau Jehová: 3 “Ahuem, Jehová, füreneen, llellipueyu. Raquiduamtucunieaimi tañi cüme miyauquen tami rüpü mu com tañi piuque mu ca tañi cüme femquen eimi tami adquiñ mu”. Fei hula Ezequías fütra ngümacahui.
4 Isaías llohui tüfachi huercün dungu Chau Jehová mu cüpalu: 5 “Huiñotunge ca feipifinge ta Ezequías: ‘Tüfa ñi feipin Chau Jehová, tami cuifi lacu* David ñi Ngünechen: “Allcütuñmaeyu tami llellipun ca peñmaeyu tami cülleñu. Feimu ca huiño eluayu 15 tripantu tami mongeleal. 6 Montulayu ta eimi ca tüfachi huaria Asiria ñi lonco ülmen tañi cuhu mu. Incayafiñ tüfachi huaria. 7 Chau Jehová eluaimu quiñe pengelün dungu, femngechi rüf quimaimi Chau Jehová ñi huechunentuafiel tañi feipin: 8 ngüneduamnge, tati antü ñi duam mu ti llaufeñ* deu nagi Acaz ñi escalera mu, huelu femcünuan ñi huiñotual 10 escalon”’”. Fei ti llaufeñ deu naglu huiñopürai 10 escalon.
9 Fei Ezequías, ti lonco ülmen Judá mu, cutranlu ca tremotulu elcünui quiñe huirintucun.
10 Feipin: “Petu füchalan tati,
huelu conan ti Rüngan mu.*
Müntuñmangean* tañi mülehuechi tripantu”.
11 Feipin: “Pelayafiñ ta Jehová,* quiñentrür mülelayan pu mongelelu engün, feimu pelayafiyiñ ta Jehová.*
Quiñentrür mülepuli feiti pu mülelu cheu ñi ngenon mongen,
pehuelayafiñ tati pu che.
Quiñe ngürecafe chumpolquefi* tañi deumanentuelchi ngüren,
ca femngechi iñche chumpolmequefiñ tañi mongen.
Chumngechi catrüngequei ngürecan ñi füu, ca femngechi Chau Dios catrümequeneu.
Hunlu müten ca aculu ti pun quisu apümcamequeneu.
13 Yafüluuquen ñi tüngcülen hunmayal.
Quiñe trapial reque quisu trafocamequeneu com tañi foro.
Hunlu müten ca aculu ti pun quisu apümcamequeneu.
Fente tañi püraquintumequen ürcülei tañi nge.
‘Ahuem, Chau Jehová, rume cutrantupiuquelen.
¡Quelluen!’.
15 ¿Chem piafun cai?
Quisu dungueneu, femngechi femi tati.
Fente tañi hueñancün meu
ñom piuque mu miyahuan tuntepuule tañi mongen.
16 ‘Ahuem, Chau Jehová, tami feipin meu mongelei ta che
ca nien nehuen tañi mongeleal.
Eimi tremoltuaen ca eluaen ñi mongeleal.
17 Tüngcülelafun, cutrantupiuquelefun.
Huelu eimi fente piuqueyeen,
feimu lifrecünuen ti lan dungu mu.
Furinentucünuñmaen com tañi culpan.*
18 Pu mülelu Rüngan mu* püramyelayafeimu,
pu lalu poyelayafeimu.
Pu naglu rüngan mu maneluulayafuingün tami manelfalngen meu.
19 Pu mongelelu, pu mongelelu müten püramyeafeimu,
chumngechi ñi femmequen fachantü.
Quiñe chau quimelelafui tañi pu fotüm eimi tami manelfalngen.
20 Ahuem, Chau Jehová, montulen.
Püneafiyiñ dungulhue* nielu cuerda, fei nentuaiñ tañi fillque ül.
Femaiñ fill antü taiñ mongen meu Chau Jehová ñi ruca mu’”.
21 Fei Isaías feipi: “Cüpalaimün masa nielu anquen higo ca tuculelafimün tañi allfen mu tañi tremotual”. 22 Ezequías deu ramtucünurquei: “¿Chem dungu pengelai tañi amual Chau Jehová ñi ruca mu?”.
39 Feichi mu Babilonia ñi lonco ülmen, Merodac-Baladán pingelu, tüfa Baladán ñi fotüm, quimürpui ñi cutrancülefel Ezequías, huelu tremotui,* feimu huercülelfi carta ca quiñe regalo. 2 Ezequías ayühunquechi lloufi* pu huerquen ca pengelelfi com tañi ruca cheu ñi ngülümel falinque fillem: ti plata, oro,* aceite balsamico, caquelu aceite rume falilu, cheu ñi mülen com tañi hueichahue* ca com ñi mülen cheu ñi ngülümel falinque fillem. Ezequías com pengelelfi ñi mülen tañi ruca mu* ca com tañi ngünenieel.
3 Rupalu tüfa Chau Ngünechen ñi huerquen, Isaías pingelu, conpui cheu ñi mülen ti lonco ülmen Ezequías ca ramtufi: “Feichi pu huentru, ¿chem feipingün? ¿Cheu cüpaingün?”. Ezequías huiñoldungui:* “Alü camapu cüpaingün, Babilonia mu”. 4 Fei Isaías ramtufi: “¿Chem peingün tami ruca mu?”. Ezequías huiñoldungueyu: “Peingün com ñi mülen tañi ruca mu. Com tañi falinque fillem pengelelfiñ”.
5 Fei hula Isaías feipifi ta Ezequías: “Allcütufinge ta Chau Jehová, Ñidolcülelu pu hueichafe mu: 6 ‘Fülcülepai chi antü,* fei com ñi mülen tami ruca mu ca com ñi ngülümel tami cuifiqueche ta fantepu mu yengetuai Babilonia mu. Chem no rume ngehuelayai’ feipi Chau Jehová. 7 ‘Ca quiñeque tami pu fotüm yengeai ca cüdahuaingün ti ülmen ruca mu, cheu ñi mülen Babilonia ñi lonco ülmen’”.
8 Allcülu tüfa Ezequías feipifi ta Isaías: “Chau Jehová ñi dungu tami feipiel, cümei tati”. Ca feipi: “Petu ñi mülen iñche,* müleai tüngün* ca cüme felen”.
40 Tamün Chau Dios feipilei: “Yafültucuñmamuchi tañi pu che, yafültucuñmamuchi.
2 Dungufimün ta Jerusalén, tañi piuque mu puupe tamün feipin.*
Feipiafimün fentepui ñi cüdahun esclavo reque,
deu culli tañi culpan mu.
Chau Jehová deu cüme cutrancafi com tañi culpan mu”.*
3 Huellin mapu meu* quiñe che nehuentu dungun mu feipimequei:
“¡Pepicafimün* Chau Jehová ñi rüpü!
Huellin mapu mu elcünulelafimün ta Chau Dios quiñe nor rüpü.
4 Com ti mapu rangi epu huincul mülelu, apolngetupe.
Chem mahuida cam huincul rume chapüdcünungepe.*
Ti mapu huesalcalelu lafcünungepe,
ca quiñe lelfün lafcülenole, mülei ñi cüme elcünungetual.
5 Pengelngeai Chau Jehová ñi afmatufalngen,
com pu che peafi,
Chau Jehová dungulu cai”.
6 ¡Allcütunge! Quiñe che feipimequei: “¡Huldungunge!”.
Cangelu che ramtui: “¿Chem am huldunguan?”.
Fei huiñoldungungei:* “Com pu che carü cachu reque felei,
ca tañi piuqueyen lelfün mülechi rayen reque felei.
7 Chau Jehová tañi neyen mu pimuquefi ti carü cachu ca ti rayen,
feimu ti carü cachu ancüquei
ca ti rayen tonfünagquei.
Rüfcünu, tati pu che carü cachungeingün müten.
9 Eimi, domo cümeque dungu nielfilu ta Sion,
pürapunge alüpürachi huincul mu.
Eimi, domo cümeque dungu nielfilu ta Jerusalén,
nehuentu dungunge.
Felei, nehuentu dungunge, llicaquilnge.
Huldungulelfinge tati pu huaria Judá mu mülelu: “Tüfa mu mülei tamün Chau Dios”.
10 ¡Tüfei! Tati Doi Fütra Ñidol Jehová cüpayai, pengelai ñi nehuen,
fei tañi lipang mu ngünenieai.
Yeniei ti cullitu ñi hulal,
tañi adquiñ mu niei chem ñi cullial.
11 Camañfe reque* cuñiutucuafi* tañi pu ufisa.
Tañi lipang mu trapümafi pichique ufisa
ca metayenieafi.
Piuqueyen mu adnieafi pu ufisa petu ñi moyolcoñimequen.
12 ¿Inei ñi cuhu mu feyafui lafquen ñi co?
¿Inei am mediafui ti huenu tañi nülalechi cuhu mu?*
¿Inei am trapümafui runa mu* com ti trufür mapu mu mülelu?
¿Inei fanefanetuafui ti huincul ca mahuida quiñe romana mu?
13 ¿Inei am pepilafui* Chau Jehová ñi nehuen?
¿Inei am ngülamtuafeyu ca quimeltuafeyu?
14 Chau Dios, ¿inei am ramtufi ñi pepiluhual?
¿Inei quimeltueyu chuchi am tati nor rüpü?
¿Inei elueyu quimün
cam quimeltueyu ti rüpü ñi nieal rüf adümuhun?
15 ¡Tüfei! Pu troquiñche quiñe tüicü co reque* feleingün balde mu.*
Chau Dios ñi adquiñ mu quiñe pichin trufür reque feleingün pesa mu.
Trufür reque Chau Dios püramquefi pu huapi.
16 Com catrüngefule rume ti anümca mülelu Líbano mu, puulayafui ñi üicüleal ti cütral.
Ca com langümngefule rume tañi pu auca culliñ,* puulayafui ñi hulngeal lüpümngeelchi chalintucun.*
17 Chau Dios ngenolu reque troquiquefi com pu troquiñche.
Tañi adquiñ mu turpu falilai, mülenolu engün reque.
18 Eimün cai, ¿inei mu trürümafuimün ta Chau Dios?
¿Chem ad niei piafuimün?
19 Ti artesano pañillhue mu* deumaquei quiñe adentun.*
Ti cüdauquelu pañillhue mu müñetuquefi oro mu*
ca plata mu deumaquei cadena.
20 Quiñe huentru dulliquefi quiñe anümca ñi chalintucuafiel,
quiñe anümca funaquenolu.
Quintuquefi quiñe cüme artesano
ñi deumayafiel quiñe adentun trananagquenolu.
21 ¿Quimlaimün am?
¿Allcüquelaimün?
¿Ellaca mu müten feipingelaimün am?
Anücünungelu müten ti mapu quimfalngei tüfachi dungu, ¿petu adümlafimün?
22 Chau Dios mülei huente chincülcülechi* mapu mu.
Mapu müleyechi pu che chori reque feleingün.
Quisu ünifcünuquefi* ti huenu quiñe rüngenochi pañu reque,
ca quiñe tolto ruca reque* cheu ñi mülequen che.
23 Famnacümquefi pu ñidolcülelu
ca femcünuquefi ñi falin-ngenoal pu juez* mapu mu.
Huelu feica müten pimuquei ti cürüf ca ancümqueyu,
fei ti cürüf yequeyu ancülechi pinu reque.*
25 Ti Lifngechi Ngünechen feipi: “Eimün, ¿inei engün am trürümmuafun? ¿Inei am iñche reque felei?
26 Püraquintumün, ngüneduamfimün.
¿Inei am deumai com feitichi huangülen?
Tati adniequefilu pu huangülen quiñe troquiñ hueichafe reque,* com raquiniefi,
mütrümquefi* quisuque ñi üi meu.
Rume nehuen-ngei ca afmatufali ñi pepiluhun,
feimu com huangülen mülei quisuque ñi mülehue meu.
27 Ahuem, Jacob. Ahuem, Israel. ¿Chumngelu* feipimequeimi:
‘Iñche tañi rüpü ellcalei* Chau Jehová mu, norngenochi dungu femngequen,
huelu Chau Dios ngüneduamlai rume’?
28 ¿Quimlaimi am? ¿Allcülaimi?
Chau Dios Jehová, tati Deumafilu com ñi mülen mapu meu, rumel müleai.
Turpu ürcüquelai ca afeluuquelai.
Inei no rume adümlayafui tañi quimün.
29 Quisu yafültucuquefi tati ürcülelu
ca tati nehuencülenolu eluquefi fentren pepiluhun.
30 Pu pichiqueche ürcüqueingün ca afeluuqueingün,
pu huechequeche mutrurqueingün ca tranqueingün.
31 Huelu pu maneluucülelu Chau Jehová meu nehuencontuaingün.
Müpüpürayaingün ñamcu reque.*
Lefaingün, huelu afeluutripalayaingün.
Trecayaingün, huelu ürcütripalayaingün”.
41 “Ahuem, pu che huapi mu mülelu, ñücüfcülen allcütumuchi.
Pu troquiñche huiño nehuencontupe engün.
Fülconpape,* fei dungupe engün.
Eimün, pu che, fülconpamün iñche mu cheu ñi müleal juician dungu.
2 ¿Inei am cüpalfi quiñe huentru tripahue antü püle?
¿Inei am mütrümfi* tañi cüdahuelaeteu ca ñi femal nor dungu?
¿Inei am eluquefi fillque troquiñche
ca eluquefi ñi ngünenieafiel fillque lonco ülmen?
¿Inei am tañi fütra cuchillo meu trufürcünuquefi engün?
¿Inei am tañi arcu meu fill püle puhulquefi engün ancülechi pinu reque?*
3 Quisu inantucuniefi engün, amulecai müten, chem no rume catrütuquelaeyu.
Trecalei rüpü mu turpu tañi pünonofiel.
4 ¿Inei am femi tüfachi dungu?
¿Inei am ellaca mu müten mütrümmequefi tati pu che?
Iñche, Chau Jehová, ellaca mu müten Chau Dios ngen,
ca rumel mu femngechingerpuan”.
5 Pu che mülelu huapi mu pefingün, fei llicaingün.
Tati pu che mülelu cheu ñi afpun ti mapu müllmülli engün.
Trahuluhuingün ca amuleingün.
6 Caque quiñeque engün quelluquefi tañi compañ
ca feipiquefi tañi peñi: “Nehuencülenge anai”.
7 Tati artesano yafültucuquefi tati cüdauquelu pañillhue mu.*
Ca femngechi tati lafcünuquefilu pañillhue martillo mu,
yafültucuquefi tati cüpafquefilu martillo ti yunque mu.
Quisu feipiquei tati soldadura mu: “Cümelcalei”.
Fei clafantucungequei ti adentun* ñi trananagnoal.
8 “Huelu eimi, Israel, iñche tañi cüdaufe.
Eimi, Jacob, iñche dullicünueyu,
eimi ta Abrahán tañi cüpanche, iñche tañi hueni tati.
9 Cüpaltueyu cheu ñi afpun ti mapu.
Mütrümeyu doi alü camapulechi mapu meu.
Feipieyu: ‘Eimi iñche tañi cüdaufe,
dullicünueyu, famentulaeyu.*
10 Iñche afcadinieyu, feimu llicaquilnge.
Iñche tami Chau Dios, feimu fill raquiduamcülequilnge.
Iñche nehuentucuayu. Mai, iñche quelluayu.
Nünieayu tañi man cuhu mu’.*
11 ¡Ngüneduamnge! Com tami illcutunieteu* yehuelcangeaingün ca illamcangeaingün.
Com tami quehuamequeteu apümcangeaingün, mülehuelayaingün.
12 Quintuafimi tami quehuamequeteu, huelu pelayafimi.
Pu huentru tami hueichamequeteu* mülehuelayaingün, ngenolu reque troquingeaingün.
13 Iñche tami Chau Dios Jehová, nünieñmaeyu tami man cuhu.
Iñche feipiqueyu: ‘Llicaquilnge. Iñche quelluayu’.
14 Jacob, pichi piru,* llicaquilnge.
Ahuem, pu Israel che, iñche quelluhuaiñ” feipi Chau Jehová, Israel ñi Lifngechi Ngünechen, tami ngillanentueteu.
15 “¡Tüfei! Rastracünueyu,*
quiñe yungechi hue rastra ñi liftuquetranal.
Pünocayafimi fütraque mahuida, teifücayafimi
ca trufürcünuafimi pu huincul.
16 Ütrüfpüramafimi,
fei ti cürüf cañpüle yeafi.
Fütra cürüf fill püle puhulafi.
Ayüucüleaimi Chau Jehová ñi duam mu,
mallmaucülen mu dunguaimi Israel ñi Lifngechi Ngünechen mu”.
17 “Pu fillalelu ca pu pofre quintumequeingün co, huelu ngelai.
Tañi quehun ancülei fente tañi huihulen engün.
Iñche, Chau Jehová, huiñoldunguafiñ engün.*
Iñche, Israel ñi Chau Dios, elcünulayafiñ.
Femcünuafiñ ti huellilechi mapu ñi menocongerpual apolelu anümca mu,
ca ti ancülechi mapu ñi huitruncongerpual.
19 Ti huellin mapu mu* anümcünuafiñ cedro,
acacia, mirto ca pino.
Ti lafcülechi huellin mapu meu anümcünuafiñ enebro,
fresno ca cipres.
20 Femngechi com tati pu che peai, quimai,
ngüneduamai ca quimtucuai
Chau Jehová tañi cuhu mu femi tüfa,
Israel ñi Lifngechi Ngünechen deumafi”.
21 “Feipicünumün tamün dungu” feipi Chau Jehová.
“Cüme pengelcünufimün” feipi Jacob ñi Lonco Ülmen.
22 “Cüme quimfalcünufimün ti dungu ca feipimuaiñ chem ñi rupayal.
Dungumuaiñ rupachi dungu meu,
femngechi raquiduamtucunieafiyiñ ca quimtucuaiñ chumngechi ñi huechutripayal.
Cam feipimuaiñ chem dungu ñi cüpalen.
23 Feipimuaiñ chem ñi rupayal cüpalechi antü meu,
femngechi quimtucuaiñ tamün diosngen.
Mai, chem rume femafuimün, cüme dungu cam huesa dungu,
fei afmatulehueaiñ taiñ pefiel mu.
24 ¡Tüfei! Eimün ngenolu reque feleimün,
tamün femün falilai.
Inei rume poyeelmünmeu,* illamcafalngeai.
25 Norte mu* femcünun ñi peufaluhual quiñe huentru, fei cüpaleai.
Feiti cüpalelu tripahue antü püle püramyeafi tañi üi.
Quisu pünocayafi pu ngünenielu fotra reque,*
chumngechi ti cüdauquelu rag mu* pünocaquefi narfülechi fotra.
26 ¿Inei am ellaca mu müten dungui tüfachi dungu taiñ quimtucuafiel?
Cam, ¿inei cuifi mu feipi tüfachi dungu, femngechi taiñ feipial ‘rüfngei ñi feipin’?
Felei llemai, ¡inei no rume feipilai!
¡Inei no rume huldungulai!
Rüfcünu, ¡chem pilaimün rume!”.
27 Iñche hunelu feipifiñ ta Sion: “Ngüneduamnge, fau müleingün tati!”.
Ca huercüafiñ ta Jerusalén quiñe huerquen cümeque dungu miyahul-lu.
28 Amulen ñi adquintumequen, huelu inei no rume ngelai,
fei engün meu inei no rume pepi ngülamtuquelai.
Fei feipimequefiñ tañi huiñoldungual engün.
29 ¡Ngüneduamnge! Com engün falilaingün.
Chem no rume femlayafuingün.
Tañi pañillhue adentun cüpal-layafuingün chem cüme dungu no rume.
42 ¡Tüfei! ¡Tüfa iñche tañi cüdaufe, quelluntucumequefiñ!
¡Iñche dullicünufiñ! ¡Tüfa iñche tañi ayühuelqueteu!
Elufiñ tañi nehuen,
fei cüpalai nor dungu fillque troquiñche mu.
2 Huirarlayai, nehuentu dungulayai,
eluulayai ñi allcüngeal tañi dungun rüpü püle.
3 Huatrocalayafi* ti rüngi huesalcalelu.
Chongümlayafi ti mecha müte üicülenolu.
Quisu cüpalai rüf nor dungu.
4 Ngañhuadlayai ca afeluulayai. Cüpalai nor dungu mapu meu.
Tati pu che mülelu huapi mu üngümcüleingün* tañi ley dungu.*
5 Tüfa ñi feipin Chau Ngünechen Jehová,*
tati Deumafilu ti huenu, tati Afmatufalchi Dios ñi ünifcünufiel* ti huenu.
Quisu deumafi* ti mapu ca com ñi hulquen.
Eluquefi neyen pu mülelu mapu mu,
ca pu miyaulu mapu mu eluquefi nehuen ñi mongeleal.
6 “Iñche, Chau Jehová, mütrümeyu* tañi femal nor dungu,
nünieñmaeyu tami cuhu.
Cuñiutucuayu ca femcünuayu quiñe eldungun reque tati pu che mu,
quiñe pelon reque fillque troquiñche mu.
7 Fei nülañmayafimi pu trauma ñi nge,
entuafimi ti presu tati lolo mu,
ca carcel mu entuafimi pu anülelu dumiñ meu.
8 Iñche Chau Jehová. Tüfa tañi üi tati.
Iñche yamfalngen, fei inei no rume elulayafiñ ñi femngechi yamngeal.*
Iñche poyefalngen, fei elulayafiñ ñi poyengeal adentun.*
9 ¡Tüfei! Tati hunenque dungu deu rupai.
Tüfa hula feipihuaiñ hueque dungu,
petu ñi rupanon feipileluhuaiñ ta eimün”.
10 Ülcantulelfimün ta Chau Jehová quiñe hue ül.
Ülcantun mu püramyefimün, eimün pu alü camapulelu,
eimün, pu miyaulu lafquen püle ca com ñi mülen fei mu,
pu huapi ca ti pu che ñi mülen fei mu.
11 Tati huellin mapu* ca tañi fillque huaria nehuentu dungupe,
ca fempe pu rucantu cheu ñi mülen Quedar.
Ayühun mu huirarpe tati pu che mülelu tati fütra cura mu,
huirarpe engün huechuñ huincul meu.
12 Com engün mülei ñi yamnieafiel ta Chau Jehová,
ca mülei ñi püramyeafiel huapi mu.
13 Chau Jehová quiñe nehuen-ngechi hueichafe reque* tripayai ñi hueichayal.
Rume eluucüleai quiñe hueichan huentru reque.
Huirarai, felei, entuai ñi huirarün quiñe huentru reque amualu ñi hueichayal.
Quimfalcünuai ñi doi nehuen-ngen tañi pu caiñe mu.
14 Quisu feipi: “Ñücüfcülequen* alüñma mu.
Dungulan, quisutu catrütuhun.
Eyütuan, pifaran* ca catrüconmequeai ñi neyen
quiñe domo reque petu choyümequelu.
15 Apümcayafiñ huincul ca mahuida,
ancümüñmayafiñ com tañi anümca.
Huapicünuafiñ leufü
ca ancümafiñ menoco nielu fentren alüquechi cachu.
16 Adnieafiñ pu pelonolu quiñe rüpü mu ñi quimnoel engün.
Femcünuan ñi pünoal engün quimnoelchi rüpü mu.
Fei engün ñi adquiñ mu peloncünuafiñ ti dumiñ
ca cüme elcünutuafiñ ti lelfün lafcülenolu.
Tüfa feman fei engün mu, quisucünulayafiñ”.
17 Tati pu maneluucülelu adentun mu
quechanentungeaingün ca rume yehuelcangeaingün.
Fei engün ti pañillhue adentun* feipiquefingün “Eimün iñchiñ taiñ pu dios”.
18 Eimün pu pilu, allcütumün.
Eimün pu trauma, adquintumün, fei ngüneduamfimün.
19 ¿Inei am traumangei tañi cüdaufe reque?*
Ca, ¿inei fente pilungei iñche tañi huerquen reque?
¿Inei fente traumangei tati cümelcangelu reque?
¿Inei fente traumangei Chau Jehová ñi cüdaufe reque?
20 Epe fill pequeimi, huelu inaduamquelafimi.
Nülalei tami pilun, huelu allcüquelaimi.
21 Tañi nor chengen mu,
Chau Jehová ayüuquei ñi pengelal ñi afmatufalngen ca ñi yamfalngen ti ley.*
22 Huelu tüfachi troquiñche malocontungei ca müntuñmangei* tañi nieel.
Com engün cerrantucuucülei lolo mu ca ellcaucüleingün* carcel mu.
Montulngelaingün malocontungen mu.
Cañpüle yengeingün, huelu inei no rume feipilai “Huiño cüpalngetupe engün”.
23 ¿Inei eimün mu allcüai tüfa?
¿Inei ngüneduamafi ca allcütuai raquiduamün mu chem ñi rupayal cüpalechi antü mu?
24 ¿Inei hultucufi ta Jacob quiñe falin chemcün reque* ñi nüngeal?
¿Inei hultucufi ta Israel pu malocontuquelu mu?
¿Jehová no am? Quisu mu culpaingün.*
Pilaingün ñi miyahual tañi rüpü mu
ca cüpa inalafingün tañi ley.*
25 Feimu rume illcutuniefi engün*
ca cutrancafi engün fütra hueichan mu.
Ti fütra hueichan apümcafi com tañi hualloñmanieteu,* huelu feyentulaingün.
Lüpümtucuniengeingün, huelu duamcülelaingün.
43 Ahuem, Jacob, Chau Jehová deumaeimu.
Ahuem, Israel, quisu femcünueimu. Fei tüfa tañi feipin:
“Llicaquilnge, iñche ngillanentueyu.
Mütrümeyu* tami üi meu.
Iñche ngen-ngen eimi mu.
2 Rumelmi co mu, iñche afcadinieayu.
Nolmi leufü mu, ñamnaglayaimi.
Rupalmi cütral mu, lüflayaimi.
Cuninlayaimi no rume* leuleucülechi cütral mu.*
3 Iñche tami Chau Dios Jehová,
Israel ñi Lifngechi Ngünechen, tami montuleteu.
Hultucufiñ ta Egipto, Etiopía ca Sebá tami montual.
Feimu tami montulngeal hultucuafiñ pu che
ca fillque troquiñche.
5 Llicaquilnge, iñche afcadinieyu.
Tripahue antü püle cüpalafiñ tami cüpanche,
conhue antü püle nüafiñ engün.
6 Feipiafiñ ti norte mapu:* ‘¡Huiñoltufinge engün!’.
Ca feipiafiñ ti sur mapu:* ‘Nünacümlayafimi engün.
Alü camapu mu cüpalfinge tañi pu fotüm. Ca cheu ñi afpun ti mapu cüpalfinge tañi pu ñahue,
7 com pu yenielu tañi üi.
Cüpalfinge iñche tañi deumafiel tañi püramyeaeteu,
ca iñche tañi femcünuel’.
8 Entufinge tati pu che. Fei engün nieingün nge, huelu pelolaingün.
Nieingün pilun, huelu allcüquelaingün.
9 Com pu troquiñche trahuluupe quiñe mülehue mu,
com pu che trahuluupe.
Fei engün meu, ¿mülepei mai quiñe dios ñi feipiafel tüfa?
¿Elupeafeiñmu mai taiñ allcütual tati hunenque dungu ñi rupayal?
Pengelpe engün ñi rüfngen tüfa. Cüpalpe engün che ñi dunguñpeaeteu.
Fei allcüafuingün ca feipiafuingün: ‘¡Tüfa rüfngei!’”.
10 “Eimün dunguqueimün iñche meu” feipi Chau Jehová.
“Mai, eimün iñche tañi cüdaufe, iñche tañi dullifiel,
femngechi tamün quimniemuafiel ca tamün maneluhual* iñche meu.
Ca quimtucuaimün iñche rumel femngechi felean.
Chem dios no rume hunelelai iñche mu
ca inalelai quiñe no rume.
11 Iñche, iñche ta Chau Jehová. Ngelai cangelu montulchefe, iñche müten”.
12 Chau Jehová feipi: “Petu tamün nienon cañpüle cüpachi dios,
iñche feipicünun chem tañi chumal, montuluhuiyiñ ta eimün, fei huldungucünun tüfa.
Feimu lle eimün dunguqueimün iñche meu. Iñche cai ta Chau Dios.
13 Cafei iñche rumel femngechi felean,
inei no rume müntuñmalayaeneu* chem no rume tañi cuhu meu.
Iñche tañi femün, ¿inei am catrütupeafeneu?”.
14 Israel ñi Lifngechi Ngünechen, tamün ngillanentueteu, Chau Jehová feipi:
“Tamün duam meu huercüafiñ quiñe troquiñ hueichafe* Babilonia mu, apümcayafiñ tati puerta ñi tranca.*
Pu caldeo che ñi farcu mu cutrantupiuquelen mu huiraraingün.
15 Iñche ta Jehová, tamün Lifngechi Ngünechen, tati Deumafilu ta Israel, tamün Lonco Ülmen”.
16 Tüfa ñi feipin Chau Jehová.
Quisu deumai quiñe rüpü rupayalu lafquen püle
ca quiñe rüpü rupayalu illculechi co meu.*
17 Quisu femcünui ñi tripayal ti hueichan carretela* ca tati pu cahuellu,
ti troquiñ hueichafe ca pu nehuen-ngechi hueichafe.
Fei Chau Dios feipi: “Tranalehueaingün, huitrahuelayaingün.
Apümcangeaingün, chongümngeaingün quiñe leuleucülechi mecha reque.”
18 “Raquiduamtucuquefilmün rupayechi dungu
ca ngüneduammequequilmün cuifique dungu.
19 ¡Tüfei! Quiñe hue dungu feman,
deu amulei tati.
¿Ngüneduamlaimün am?
Elcünuan quiñe rüpü rupayalu huellin mapu meu*
ca fillque leufü rupayalu ancülechi huellin mapu mu.
20 Auca culliñ* miyaulu lelfün meu, auca trehua* ca choique
püramyeaeneu,
iñche hulquelu cai co huellin mapu mu,
ca elcünun leufü ancülechi huellin mapu meu,
femngechi ñi pütocoal tañi pu che, iñche tañi pu dullinche.
21 Elcünufiñ tüfachi pu che tañi iñchengeal,
femngechi tañi püramyeaeteu.
22 Huelu eimi llellipulaen, ahuem, Jacob.
Afeluhuimi iñche mu, ahuem, Israel.
23 Cüpalel-laen ufisa tami hulal lüpümngeelchi chalintucun*
ca püramyelaen tami chalintucun mu.
Dicümtuculaeyu* tami hulal quiñe regalo.
Ca feipifeipimequelaeyu tami cüpalal olibano,* femngechi afeluulaeyu.
24 Tami plata mu ngillalel-laen cüme nümün-ngechi rüme*
ca tuduamel-laen tami chalintucun ñi yihuiñ mu.
Huelu mai, tami culpan mu* quiñe fanechi fillem reque tuculelen,
afeluucülen tami huelulcan mu.
25 Iñche, iñche llemai liftumequefiñ tami huelulcan tañi üi ñi duam mu.
Raquiduamtucuniehuelayafiñ tami culpan.*
26 Juiciantucuhuayu. Raquiduameltuen chem ñi rupan.
Cüme quimfalcünuaimi tami dungu, fei pengelcünuaimi ñi rüfngen tami feipin.
28 Feimu lifngenolu troquiafiñ pu principe mülelu ti yamfal mülehue mu.
Hultucuafiñ ta Jacob ñi apümcangeal.
Ca femcünuan ñi lucatungeal* ta Israel.
44 Tüfa hula allcünge, ahuem, Jacob, saquin cüdaufe,
ca eimi, ahuem, Israel, iñche tañi dullifiel.
2 Tüfa ñi feipin Chau Jehová,
tami deumaeteu,
ca tami quellunieteu tami choyüngen mu müten:
‘Llicaquilnge, saquin cüdaufe Jacob,
eimi cafei, Jesurún,* iñche tañi dullifiel.
Ca pachügnacümafiñ reque tañi nehuen tami pu yall mu*
ca tañi cümelcan tami pu cüpanche mu.
4 Fei huefaingün rangiñ carü cachu mu reque,
alamo anümca reque ina huitrunco mu.
5 Quiñe che feipiai: “Chau Jehová ngen-ngei iñche mu”.
Cangelu che quisutu üitucuhuai Jacob.
Cangelu cai huirintucuai tañi cuhu mu: “Jehová ngen-ngei iñche mu”.
Fei quisutu üitucuhuai Israel’.
6 Chau Jehová Ñidolcülei pu hueichafe mu,* fei Israel ñi Lonco Ülmen ca ñi ngillanentueteu.
Tüfa ñi feipin Chau Jehová:
‘Iñche hunen-ngen ca inan-ngen.
Ngelai cangelu Dios, iñche müten.
7 ¿Inei am iñche reque femngei?
Dungupe, feipipe, fei pengelelechimu.
Feipipe chem ñi cüpalen
ca chem ñi rupayal cüpalechi antü mu.
Iñche deu femngechi femün elcünufilu nga tati cuifi troquiñche.
8 Pellquelequilmün*
ca huitracünuuquilmün llican mu.
¿Deu feipicünuupelaiñ ama caque quiñeque eimün? ¿Huldungucünupelan ama?
Eimün dunguqueimün iñche mu.
¿Mülepei mai cangelu Dios iñche reque?
Mülelai, ngelai cangelu Fütra Cura, quimlafiñ ta cangelu’”.
9 Pu deumaquefilu adentun,* com engün falilai.
Ca tañi fillem ñi falintuquefiel duamfalngelayai.
Feiti pu adentun chem no rume pequelaingün ca quimquelaingün, feimu dunguñpelayafuingün inei no rume.
Feimu tañi pu deumaeteu yehuelcangeaingün.
10 ¿Inei am fente hueluduamcüleafui ñi deumayal pañillhue mu* quiñe dios cam quiñe adentun
turpu falinolu?
11 ¡Tüfei! ¡Com tañi pu chaf cüdaufe* yehuelcangeaingün!
Pu artesano re chengeingün müten.
Com trahuluupe engün, caque quiñeque mülepe tañi mülehue mu.
Pellquelehueaingün, com quiñentrür yehuelcangeaingün.
12 Ti cüdaufe cofimquefi* ti pañillhue ailen cütral mu.
Fei martillo mu cupafcaquefi ñi cüme elcünutuafiel.
Tañi nehuen-ngechi lipang mu cüme adcünuquefi.
Ngüñüquei, fei yafüngehuequelai.
Pütocoquelai, fei ürcüquei.
13 Ti cüdauquelu mamüll ünifcünuquefi* ti llasu ñi medial.
Quelü tiza mu marcacünuquei chumngechi ñi deumayafiel.
Cincel mu adentucünuquefi ca compas mu marcaniefi.
Cüme adngechi huentrucünuquefi reque,
fei ñi elcünuafiel quiñe ruca mu.*
14 Mülei quiñe huentru catrüquelu cedro anümca.
Anümfi quiñe trihue, mahun ta tremümeyu.
15 Fei quiñe huentru cütraltuquei feitichi mamüll mu.
Quiñe troquiñ mamüll mu eñumtuquei,
cütraltuquei ca afümquefi cofque.
Huelu cafei deumaquei quiñe dios ca poyequefi.
Mamüll mu deumaquei quiñe adentun ca pochongnagquei* tañi adquiñ mu.
16 Rangiñ feitichi mamüll cütraltuquefi,
cancatuquefi ilo, iquefi ca tuduamquei.
Cafei eñumtuquei ca feipiquei:
“Petu ñi leliniefiel ti cütral eñumtumequen. ¡Müna cüme dungu!”.
17 Mülehuechi mamüll mu deumaquei quiñe dios, quiñe adentun.
Pochonagquei tañi adquiñ mu ca poyequefi.
Llellipun mu feipiquefi:
“Eimi iñche tañi dios, montulen”.
18 Ti pu adentun turpu quimquelaingün, adümquelaingün chem no rume.
Tañi nge taculei ca pelolaingün.
Tañi piuque mu quim ngüneduamquelaingün.
19 Inei no rume raquiduamquelai tañi piuque mu
ca nielai quimün ca adümuhun no rume tañi feipial:
“Rangiñ mamüll cütraltufiñ,
tañi ailen mu afümfiñ cofque ca cancan ilo ñi iyafiel.
¿Deumapeafulu am iñche quiñe ünufalchi chemcün* mülehuechi mamüll mu?
¿Poyepeafulu am iñche quiñe triran mamüll?”.
20 Iquei trufquen.
Ngünencangei tañi piuque , fei tüfa huelulcaqueyu.
Quisutu montuluulayafui, ca ramtuuquelai:
“¿Ngünencan dungu no am tañi nieel man cuhu mu?”.
21 “Ahuem, Jacob, ahuem, Israel, raquiduamtucuniefinge tüfachi dungu.
Eimi iñche tañi cüdaufe.
Iñche deumaeyu, eimi iñche tañi cüdaufe.
Ahuem, Israel, ngoimanentulayayu.*
22 Eluhuan ñi ngehuetunoal tami huelulcan ca tami culpan,*
taculeai quiñe tromü mu reque.
Huiñotunge iñche mu, ngillanentuayu.
23 Chau Jehová femi tañi pin.
Feimu eimi, huenu, ayühun mu huirarnge.
Eimi, nageltu mapu, huehun mu huirarnge.
Eimün pu huincul, mahuidantu
ca com tami pu anümca, ayühun mu huirarmün.
Chau Jehová ngillanentufi ta Jacob.
Ca, Israel ñi duam mu, pengelquei ñi afmatufalngen”.
24 Chau Jehová ngillanentueimu, deumaeimu petu tami mülen tami ñuque ñi pütra meu.
Tüfa tañi feipin:
“Iñche ta Jehová, tati deumalu itrocom.
Iñche müten ünifcünufiñ ti huenu
ca deumafiñ ti mapu.*
¿Inei am ta quellueneu?
25 Iñche catrütuquefiñ chem ñi pengelqueel pu feipiquelu falinochi dungu.*
Ca huedhuedcünuquefiñ pu pelontuchequelu.
Hueluraquiduamelquefiñ pu quimche
ca huedhued dungu reque elcünuquefiñ tañi quimün engün.
26 Femcünuquen ñi femtripayal tañi cüdaufe ñi feipin.
Ca com huechunentuquen tañi pu huerquen ñi feipicünuel.
Jerusalén mu feipiquen: ‘Üye mu müleai che’.
Judá ñi fillque huaria mu feipiquen: ‘Huiño deumangetuai
ca cüme elcünungetuai chem ñi teifücalen’.
27 Feipiquefiñ llufü co: ‘Arcünge.*
Ancümafiñ com tami leufü’.
28 Feipiquen Ciro mu: ‘Fei iñche ñi dullifielchi camañfe,
huechunentuai com tañi ayünieel iñche’.
Jerusalén mu feipiquen: ‘Huiño deumangetuai’.
Ti ngillatuhue ruca mu feipiquen: ‘Pepicangeai cheu ñi anücünungeal’”.
45 Iñche, Chau Jehová, dullifiñ ta Ciro.
Nünieñmafiñ tañi man cuhu,
ñi ngünenieafiel troquiñche quisu tañi adquiñ mu,
ñi müntuñmayafiel* ñi hueichahue* pu lonco ülmen,*
ñi nülanentuafiel tañi adquiñ mu conhue nielu epu rume nüucülechi puerta,
femngechi ñi racümcülenoal* ti huaria ñi conhue.
Tüfa tañi feipifiel:
2 “Iñche hunelean eimi mu,
Fei lafcünuafiñ pu huincul.
Trafocayafiñ ti cobre puerta
ca triracayafiñ ti tranca pañillhuengelu.*
3 Eluayu ti falinque fillem dumiñ mu mülelu
ca ti falinque fillem ellcalelu* cheu ñi pengenoal.
Femngechi quimaimi iñche ta Jehová, Israel ñi Chau Ngünechen.
Tami üi mu mütrümmequeyu.*
4 Jacob iñche ñi cüdaufe, Israel iñche ñi dullifiel.
Fei ñi duam mu mütrümmequeyu tami üi meu.
Quimquelaen rume, huelu eluayu quiñe yamfal üi.*
5 Iñche ta Chau Jehová, mülelai cangelu.
Ngelai cangelu Dios, iñche müten.
Quimquelaen rume, huelu eluayu nehuen.
6 Femngechi com pu che mülelu tripahue antü püle
ca conhue antü püle
quimai ñi mülenon cangelu Dios, iñche müten.
Iñche ta Jehová, ngelai cangelu.
7 Iñche deumafiñ pelon ca dumiñ,
cüpalquen tüngün* ca cutrancahun.
Iñche, Jehová, femquen com tüfachi dungu.
8 Eimi huenu, nacümfinge mahun.
Tromü mu mahunnagpe nor dungu.
Ti mapu lloupe mahun, hulpe montuluhun,
ca huefpe nor dungu.
Iñche, Chau Jehová, femcünun ñi rupayal tüfa”.
9 ¡Aungeai tati chaftudunguniefilu* tañi deumaeteu!
Pichin triran afümngechi fotra cai tati*
mapu müleyechi triran meu.
Ti fotra, ¿“chummequeimi” pipeafui mai tati cüdauquefilu ti fotra?*
Tami deumafiel, ¿feipipeafeimu “nielaimi cuhu”?
10 ¡Aungeai feiti feipiquefilu tañi chau “¿Chumngelu am* fotümyeen?”,
ca feiti feipiquefilu ñi ñuque “¿Chumngelu am choyüen?”!
11 Tüfa ñi feipin Chau Jehová, tati deumafilu ta Israel, quisu ñi Lifngechi Ngünechen:
“¿Rüfcünu llemai ramtucadungumuan cüpalechi dungu meu?
¿Feipimuan chem ñi femafiel tañi pu yall ca ñi deumael tañi cuhu meu?
12 Iñche deumafiñ ti mapu ca tati pu che ñi mülen fei mu.
13 Chau Jehová Ñidolcülelu pu hueichafe mu feipi:
“Tañi norngen mu pepicafiñ quiñe huentru,
norümcünuñmayafiñ com tañi rüpü.
Quisu deumayai iñche tañi huaria,
lifrecünuafi tañi pu che cañpüle yengetulu, cullingelayai ca ellca lloulayai cullitu”.
14 Tüfa ñi feipin Chau Jehová:
“Cüpayai eimi mu pu Egipto che ñi huehuel,* ca chem ñi fendequeel* pu Etiopía che ca ti alüpürachi che Sebá mu tuulu,
fei ngen-ngeaimi fei engün meu.
Trarileaingün cadena mu, fei inaleaingün eimi mu.
Cüpayaingün, pochongnagaingün* tami adquiñ meu.
Fei llellipulen mu feipiaimu: ‘Quimfali Chau Dios ñi mülen eimi mu,
ngelai cangelu Dios, quiñe no rume’”.
15 Ahuem, Israel ñi Chau Ngünechen, tati Montulchequelu.
Eimi, Chau Dios, quimfalcünuquelaimi com tami femqueel.
16 Com tati pu che yehuelcangeaingün ca illamcangeaingün,
pu deumaquefilu adentun* yehuenquechi amutuaingün.
17 Huelu Chau Jehová montulafi pu Israel che rumel mu.
Eimün chumcaunorume yehuelcangelayaimün ca illamcangelayaimün.
18 Chau Jehová, tati deumafilu ti huenu,
ti rüfngechi Ngünechen,
deumafi ti mapu ca cüme anümcünufi, ngünam deumalafi,*
huelu mai deumafi ñi müleal tati pu che.
Tüfa ñi feipin:
“Iñche ta Chau Jehová, ngelai cangelu.
19 Dungulan quiñe ellcalechi mülehue mu, quiñe dumiñcülechi mapu meu.
Feipilafiñ Jacob tañi cüpanche:
‘Ngünam* quintumuchi’.
Iñche ta Chau Jehová, tati feipiquelu chem ñi norngen ca tati huldunguquelu chem ñi rüfngen.
20 Trahuluumün ca cüpamün.
Eimün pu lefmaumequelu fillque troquiñche meu, quiñentrür fülconpamün.*
Chem no rume quimlaingün pu yenielu fillque adentun,
pu ngillatuquefilu quiñe dios ñi pepi montulquenoeteu.
21 Entudungumün* ca quimfalcünuafimün.
Hueluquentu ramtuupe engün.
¿Inei am fütra cuifi feipicünui ca huldungucünui tüfa?
¿Iñche no am, Chau Jehová?
Ngelai cangelu Dios, iñche müten,
quiñe Dios norngelu ca montulchequelu.
Ngelai cangelu, iñche müten.
22 Eimün, pu mülelu cheu ñi afpun ti mapu,
cüpamün iñche meu, fei montuaimün.
Iñche ta Chau Dios, ngelai cangelu.
23 Iñche tañi Ngünechen ngen mu eldungucünun.
Chem ñi feipin tañi hun mu rüfngei,
mupitripayai llemai:
com che lucutunagai tañi adquiñ meu,
ca eldungucünuaingün tañi püntütripanoal* iñche meu.
24 Fei feipiaingün: ‘Chau Jehová rumel nor dungu femquei ca nehuen-ngei.
Com tañi pu illcutunieteu* yehuenquechi müleaingün tañi adquiñ meu.
25 Jehová ñi duam mu quimfalcünungeai ñi cüme femün Israel tañi pu cüpanche,
fei quisu ñi duam meu, mallmaucülen mu dunguaingün’”.
46 Ti dios Bel ca ti dios Nebo quiñe che reque pochongnagqueingu.*
Tañi pu adentun* yenieyu pu culliñ tañi furi mu, feitichi pu culliñ yequelu fanechi chemcün.*
Feitichi adentun itrofillem reque feleingün, rume fanei ürcülechi culliñ ñi furi mu.
2 Feitichi epu dios trür pochongnagingu,
pepi montulquelafingu chem ñi yenieel* pu culliñ.
Fei engu llemai presuyeniengeingu cañpüle.
3 “Allcütumuchi, ahuem, Jacob ñi pu cüpanche ca tati mülehuechi pu che Israel troquiñche mu.
Ellaca mu müten yeniehuiyiñ ca cuñiutucuniehuiyiñ chumngechi ñi femquefiel ti ñuque tañi pichiche.
4 Füchalmi rume, iñche femngechi felean müten.
Lingarcülele* tami lonco, quellunieayu.
Yenieayu, quelluayu ca montulayu, rumel femngechi femquen.
5 ¿Inei engu am trürümmuafun? Cam, ¿inei iñche reque felei piafuimün?
¿Inei am trürcülei iñche mu cam iñche quechilei* piafuimün?
6 Quiñeque che ngünamcaquei ti oro* ñi yenieel tañi carpa mu,
pesa mu fanefanetuquefingün tañi plata.
Quintuqueingün quiñe che cüdauquelu pañillhue mu,* fei deumaquei quiñe dios feitichi oro ca plata mu.
Fei pochongnagqueingün ca eluuqueingün ñi poyeafiel.
7 Meñcuyeniefingün
ca elcünuquefingün cheu tañi müleam.
Fei mu mülequei. Nengümuuquelai.
Llellipungequei, huelu huiñoldunguquelai.*
Pepi montulchequelai cutrancahun mu.
8 Loncontucunieafimün tüfa ca nehuen piuquecünuumün.
Eimün, pu culpafe,* piuquentucunieafimün.
9 Loncontuniefimün fütra cuifi rupachi dungu.*
Iñche ta Chau Dios, ngelai cangelu.
Iñche ta Chau Dios, inei no rume trürlai iñche mu.
10 Ellaca mu müten feipicünuquen ñi chum tripayal ti dungu.
Ca fütra cuifi mu feipicünun chem ñi petu rupanon.
Feipiquen: ‘Iñche ñi dulliel* felecayai müten.
Feman chem rume ñi ayünieel’.
11 Alü camapu mu, tripahue antü püle,
mütrümafiñ* quiñe üñüm* ilotuquelu,
tati huentru huechunentualu iñche tañi dulliel.*
Feipicünun, fei feman.
Femngechicünuan pin, fei huechunentuafiñ.
13 Püllelei ñi pengelal tañi nor dungu,
camapulelai.
Alüñmalayan ñi cüpalal montuluhun.
Montulafiñ ta Sion ca eluafiñ tañi afmatufalngeal ta Israel”.
47 Ahuem, Babilonia ñi üllcha püñeñ,*
nagnge ca anünge trufür meu.
Ahuem, Caldea ñi püñeñ,
anünge mapu mu cheu ñi mülenon ülmen huancu.
Chumcaunorume tati pu che huiño feipilayai tami princesangen.
2 Tami cuhu mu nüfinge ti cudi ca rüngümfinge tati fün.
Entunge ti pañu tacunielu tami ange.
Entunge tami pollera, pengelcünunge tami chang.
Notunge ti leufü mu.
3 Pengeai tami triltrangcülen.
Yehuelcangeaimi.
Huiñoleltuayu tami huesa femün,
inei no rume catrütulayaeneu.
5 Ahuem, Caldea ñi püñeñ,
ñücüfcülen mu* anüpunge, conpunge dumiñ meu.
Tati Domo Ngünenielu feipingehuelayaimi.
Huelu eimi cutranpiuqueyelafimi.
Pu füchaqueche cütu tuculelfimi fanechi yucu.
7 Feipimi: “Iñche tati Domo Ngünenielu, rumel femngechi chengean, rumel mu”.
Huelu duamcülelaimi chem tami femmequen,
raquiduamlaimi chumngechi ñi huechutripayal.
8 Feula allcütunge, eimi, rume inaniequeimi fillque illutun dungu,
maneluhun mu anüleimi, feipiqueimi tami piuque mu:
“Iñche tati doi falin-ngelu, ngelai cangelu iñche reque.
Turpu lantulayan.
Chumcaunorume ñamümlayafiñ tañi pu püñeñ”.
9 Huelu quiñe antü mu müten rupayaimi tüfachi epu dungu mu:
ñamümaimi tami pu püñeñ ca lantuaimi.
Tami conün calcu dungu mu ca dahun dungu meu
dituaimu com tüfachi huesaque dungu.
10 Maneluhuimi tami huesa femmequen mu.
Feipimi: “Inei no rume penielaeneu”.
Tami quimün ca tami pepiluhun huelulcaeimu.
Ca raquiduamimi tami piuque mu: “Iñche tati doi falin-ngelu, ngelai cangelu iñche reque”.
11 Huelu huesaque dungu mu rupayaimi,
chem calcu dungu no rume tami femqueel catrütulayafui.*
Huesaque dungu diturumeaimu, chem no rume femlayafuimi.
Apümcarumengeaimi, turpu femngechi rupaquelafuimi.
12 Feimu amulenge müten tami dahucan dungu mu ca tami fillque calcu dungu meu,
huechengelu müten tami femmequeel.
Quellupeafeimu chi,
afmatulpeafuimi chi pu che.
13 Ürcüimi fente tami ramtufiel tami fentren ngülamtufe.
Feula huitratupe engün, eluupe tami montulaeteu,
feiti che ñi poyefiel chem ñi mülen huenu mu,* pu ngüneduamquefilu huangülen,
hue cüyen mu feipicünuqueingün chem ñi rupayal.
14 ¡Tüfei! Fei engün congillhue reque feleingün.
Cütral lüpümayu.
Montuluulayafuingün leuleucülechi cütral meu.*
Feitichi cütral, ailen reque felelayai cheu ñi eñumtual che
ca quiñe cütral reque felelayai cheu ñi anüleal che inaltu mu.
15 Tüfa ñi rupayal tami pu calcu che,
feiti che tami quiñentrür cüdahun huechengelu müten eimi.
Amutuaingün, caque quiñeque fill püle* nampiyahuaingün.*
Inei no rume montul-layafeimu.
48 Ahuem, Jacob ñi pu cüpanche, allcütufimün tüfa,
quisutu üitucuhuimün Israel,
Judá ñi co mu tripaimün.*
Eimün eldungucünuqueimün Chau Jehová ñi üi meu,
püramyequefimün Israel ñi Chau Ngünechen,
huelu femquelaimün rüf piuque mu ca nor dungu meu.
2 Quisutu üitucuhuingün ti yamfal huaria* ñi üi,
recüluuqueingün Israel ñi Chau Ngünechen mu,
Chau Jehová Ñidolcülelu pu hueichafe mu* pingei.
3 “Fütra cuifi mu feipicünuhuiyiñ rupachi dungu.*
Tañi hun mu tripai tüfa.
Huldungucünufiñ.
Femrumen, fei huechutripai tati.
5 Feimu fütra cuifi mu feipicünueyu.
Petu tañi rupanon quimeldunguleleyu.
Femngechi caquelu dios mu feipilayaimi: ‘Iñche tañi dios* femi tüfa,
iñche tañi dios feipicünufui feitichi dungu’.
6 Eimi allcüimi ca peimi com tüfa.
Fei, ¿huldungunoafulu am eimi?*
Feula hueque dungu quimelelayu,
cüme ellcalechi dungu* tami quimquenofel.
7 Feula müten tañi femmequen feitichi dungu, fütra cuifi mu no.
Fantepu mu turpu allcüquelafuimi,
femngechi tami feipinoal: ‘Iñche deu quimnierquefun nga’.
8 Allcüquelafuimi ca quimlafuimi,
cuifi mu pilaimi tami allcütual.
Quimnien tami ngünencaquen,
choyüngelu müten eimi culpafe* pingetuimi.
9 Huelu tañi üi ñi duam meu ngünenieafiñ tañi illcun.*
Tañi püramyengeal, ngüneniehuan,
apümcalayayu.
10 ¡Tüfei! Liftueyu, huelu plata reque no.
Quiñe pañillhue reque llihumngelu* horno mu,*
ca femngechi iñche femcünun tami cutrancangeal, femngechi tami ngüneduamafiel.
11 Rüfcünu llemai, tañi üi ñi duam meu feman tati,
fei ¿eluupeafun mai ñi pecancangeal* tañi üi?
Eluulayan inei no rume ñi püramyengeal iñche reque.
12 Ahuem, Jacob, eimi, Israel, allcütuen, iñche mütrümeyu.*
Iñche rumel femngechi felequen, iñche ta hunelen ca inalen.
13 Tañi cuhu mu anücünufiñ ti mapu,
tañi man cuhu mu ünifcünufiñ* ti huenu.
Mütrümfiel mu, com acuqueingün.
14 Com eimün, trahuluumün, allcütumün.
¿Inei am fei engün meu huldungucünui tüfachi dungu?
Chau Jehová ñi piuqueyefiel,
quisu huechunenturpuai tañi feipin Babilonia mu,
ca tañi lipang mu hulelcayafi pu Caldea che.
15 Iñche dungun, mütrümfiñ.
Cüpalfiñ, feimu huechunenturpuafi ñi elfalcünungeel.
16 Fülcontumuchi,* allcütumün.
Ellaca mu müten ellcanquechi dungulan.
Rupalu ñi feipicünungeel, iñche mülefun fei mu”.
Feula cai tati Doi Fütra Ñidol Jehová huercüeneu ca elueneu tañi nehuen.
17 Israel ñi Lifngechi Ngünechen, tami ngillanentueteu, Chau Jehová feipi:
“Iñche, Jehová, eimi tami Chau Dios.
Iñche quimeltuqueyu tami cüme feleal,
ca adniequeyu chem rüpü mu tami miyahual.
18 ¡Ngüneduamniefulmi cai iñche tañi huercün dungu!
19 Tami pu cüpanche alün-ngeafuingün cuyüm reque.
Tañi üi engün turpu ngoimanentungelayafui* ca entungelayafui iñche tañi adquiñ meu”.
20 ¡Tripamün Babilonia mu!
¡Lefmahuaimün pu Caldea che mu!
¡Huirarmün ayühun mu, fei quimeldunguafimün! ¡Huldunguafimün!
Cheu ñi afpun ti mapu quimeldunguafimün.
Feipiaimün: “Chau Jehová ngillanentufi tañi cüdaufe Jacob.
21 Quisu yefilu engün huellin mapu meu,* rupalaingün huihun dungu meu.
Eli ñi tripayal co ti fütra cura mu tañi pütocoal engün.
Hudamfi quiñe fütra cura, fei huefpai fentren co”.
22 Chau Jehová feipi: “Pu huesaque che turpu tüngcülelayaingün”.
49 Allcütumuchi eimün, pu mülelu huapi meu.
Ngüneduamniemün, pu alü camapulechi troquiñche.
Chau Jehová mütrümeneu* petu ñi choyüngenon iñche.
Üitueneu petu ñi mülen tañi ñuque ñi pütra meu.
Yungechi flecha reque femcünueneu,
ellcacünueneu* cheu ñi yeniequen tañi flecha.
3 Feipieneu: “Ahuem, Israel, eimi iñche tañi cüdaufe.
Eimi meu pengelan ñi afmatufalngen”.
4 Huelu iñche ta feipin: “Refalta* rume cüdahun.
Ngünam apümcafiñ ñi nehuen falinochi dungu meu.
Huelu, rüfcünu, Chau Jehová juzgamequeneu.
Tañi Chau Dios mu cüpai ñi cullitu”.
5 Chau Jehová deumaeneu tañi ñuque ñi pütra mu quisu tañi cüdaufengeal.
Tüfa hula feipieneu ñi cüpaltuafiel ta Jacob,
fei ñi trahuluhual Israel engu.
Chau Jehová ñi adquiñ mu püramyengean.
Tañi Chau Dios nehuentucuaeneu.
6 Fei feipi: “Eimi iñche tañi cüdaufe,
fei huiño cüme eltuafimi Jacob ñi pu troquiñche
ca cüpaltuafimi Israel ñi mülehuechi pu che.
Huelu feica müten no, cafei peloncünueyu reque pu troquiñche mu,
femngechi ñi puhual tañi montuluhun cheu ñi afpun ti mapu”.
7 Chau Jehová, Israel ñi Lifngechi Ngünechen, tati ngillanentufilu ta Israel, dungufi tati illamcangelu, ñi üdeeteu ti troquiñche, tati cüdahuelquefilu pu ngünenielu. Feipifi:
“Pu lonco ülmen peaingün ca huitrapürayaingün.
Pu principe pochongnagaingün*
Chau Jehová ñi duam mu, tati manelfalngelu,
Israel ñi Lifngechi Ngünechen, tami dullieteu”.
8 Tüfa ñi feipin Chau Jehová:
“Fürenechen antü mu huiñoldungueyu.*
Montuluhun antü mu quellueyu.
Cuñiutucunieyu, fei elcünueyu quiñe eldungun reque tati pu che mu.
Femngechi tami cüme elcünutuafiel ti mapu.
Fei huiño nütuafingün ñi llohuelchi mapu feula ñi huesalcalen.*
9 Feipiafimi pu presu: ‘Tripamün’.
Ca tati pu dumiñmalelu feipiafimi: ‘Peufaluumün’.
Peaingün iyael ina rüpü mu,
ca müleai cachu ina pichique rüpü cheu ñi rupaquen fentren che.
10 Ngüñülelayaingün ca huihulayaingün,
Huesalcalayayu ti fütra are ca pañi antü no rume.
Tati cutranpiuqueyechequelu adnieayu engün
ca yeayu hufco püle.*
11 Rüpücünuafiñ com tañi pu huincul,
ca tañi alürupachi rüpü püramngeai.
12 ¡Tüfei! Pu che rume camapu cüpalei.
Quiñeque cüpaleingün norte püle* ca conhue antü püle,
caquelu cüpaleingün Sinim mapu mu”.
13 Ayühunquechi huirarnge, huenu, ca ayüunge, mapu.
Huirarpe pu huincul, ayühunquechi huirarpe.
Chau Jehová yafültucufi tañi pu che
Ca cutranpiuqueyefi tañi pu che cutrantupiuquelelu.
14 Huelu Sion feipiconcülei:
“Chau Jehová quisucünueneu, Chau Jehová ngoimanentueneu”.*
15 Quiñe domo, ¿ngoimanentupeafui mai tañi pichiche?
Cam, ¿cutranpiuqueyelayafui ñi püñeñ quisu tañi choyüfiel?
Tüfachi pu domo ngoimanentufule rume, iñche chumcaunorume ngoimanentulayayu.
16 ¡Tüfei! Tañi pülai cuhu mu huirintucufiñ tami üi.
Ngüneduamnieñmaeyu tami fütraque cura malal.
17 Tami pu püñeñ matu huiñoaingün.
Feiti tami teifücaeteu ca apümcaeteu, püntütripayaingün* eimi mu.
18 Püraquintunge, huall püle adquintunge.
Com trahuluumequeingün.
Cüpaleingün eimi mu.
Chau Jehová feipi: “Iñche tañi mongen mu feipicünuayu,
llancatu reque püneafimi engün,
quiñe novia reque adelcacünuhuaimi fei engün meu.
19 Tami mülehue apümcangefui, quisucünungefui ca tami mapu teifücalefui.
Huelu feula rume pichin-ngeai tati pu che mülelu üyeu,
ca tami apümcaeteu rume camapu müleaingün.
20 Pu püñeñ choyüngelu lalu hula tami pu püñeñ feipiaimu:
‘Tüfachi mülehue rume pichin-ngei ta iñche mu.
Huichucünuñmaen cheu tañi müleal’.
21 Tami piuque mu feipiaimi:
‘Iñche ñamümfiñ tañi pu püñeñ, pepi ñiepüñeñquelan,
camapu yengen ca presulen.
Fei, ¿inei am ñi pu püñeñ tüfa tañi lloufiel?
¿Inei am tremümeyu engün?
¡Tüfei! Iñche quisulehuefun,
fei ¿cheu chi tripaingün?’”.
22 Tati Doi Fütra Ñidol Jehová feipi:
“¡Ngüneduamnge! Huitrañpüraman tañi cuhu, femngechi ñi peaeteu fillque troquiñche
ca elcünuan quiñe orcon ñi peaeteu tati pu che.
Fei meta cüpalafingün tami pu huentru püñeñ
ca meñcu cüpalafingün tami pu domo püñeñ.
23 Pu lonco ülmen cuñiutucuaimu,
ca tañi pu princesa cüdahuelaimu.*
Mapu mu puhulaingün ñi lonco tami adquiñ meu,
ca cülmayafingün ti trufür tami namun meu.
Fei quimaimi iñche ta Chau Jehová.
Com pu maneluucülelu iñche mu turpu yehuelcangelayaingün”.
24 Ti nehuen-ngechi hueichafe,* ¿müntuñmangepeafui mai* tañi pu presu?
¿Montulngepeafui mai pu che ñi presuyefiel ti huesalcachequelu?
25 Tüfa ñi feipin Chau Jehová:
“Felei llemai, ti nehuen-ngechi hueichafe müntuñmangeai tañi pu presu.
Ca montulngeai tati pu che ñi presuyefiel ti huesalcachequelu.
Iñche chaftuafiñ tami pu chaftumequeteu
ca montulafiñ tami pu püñeñ.
26 Tami pu huesalcamequeteu femcünuan ñi ilotuafiel quisu tañi ilo.
Tañi mollfüñ cochü pulcu troquiafingün, fei ngollicahuaingün.
Femngechi com tati pu che quimürpuaingün iñche ta Chau Jehová,
tami Montulqueteu, tami Ngillanentueteu,
Jacob ñi nehuen-ngechi Ngünechen”.
50 Tüfa ñi feipin Chau Jehová:
“Feipifiñ tamün ñuque ñi amutual, ¿cheu mülei ti huirintucun ñi elufiel tañi hudayafiel?
¿Defelu am iñche, feimu fendehuiyiñ?
Tamün huelulcan mu cai fendengeimün
ca tamün culpan mu* feipingei tamün ñuque ñi amutual.
2 Fei cüpalu iñche, ¿chumngelu* inei no rume ngerquelai?
Mütrümlu* iñche, ¿chumngelu inei no rume huiñoldungulai?*
¿Nehuen-ngelai am tañi cuhu ñi montulcheal?
¿Nielan am ta nehuen tañi lifrenentucheal?
Mülenolu co funaquei pu challhua
ca laquei engün huihun mu.
3 Dumiñ mu tacucünufiñ ti huenu
ca curü tacun reque tuculelfiñ”.
4 Doi Fütra Ñidol Jehová quimeltueneu ñi chem pial,
femngechi cümeque dungun mu ñi huiñoldungulelafiel tati ürcülelu.
Quisu nepelqueneu fill pulihuen,
trepelqueneu ñi allcütual pu quimeltumequengelu reque.
6 Hulcünun ñi furi ñi cupafcayaeteu tañi pu caiñe
ca hulcünun ñi ange ñi entuñmayaeteu engün tañi payun.
Ellcacünulan* tañi ange tañi pu illamcamequeteu ca tofcütumequeteu.
7 Huelu ti Doi Fütra Ñidol Jehová quelluaeneu,
feimu illamcangelu troquiulayan,
nehuencünuhun quiñe yafülechi cura reque
ca quimün tañi yehuelcangenoal.
8 Fülcülei* inei ñi nor che pieteu.
¿Inei am dalluntucuaeneu?*
Puñmaucüleayu.*
¿Inei juiciantucuafeneu?
Fülconpape.
9 Ti Doi Fütra Ñidol Jehová quelluaeneu.
¿Inei am culpantucuafeneu?
Fei engün quiñe huesa tacun reque feleaingün
piru ñi iqueteu.
10 ¿Inei am eimün mu yamniefi* ta Chau Jehová
ca allcüquefi ñi feipin tañi cüdaufe?
¿Inei am miyahurquei fütra dumiñ mu, ngenon mu pelon?
Maneluupe Chau Jehová ñi üi mu ca recüluupe tañi Chau Dios mu.
11 Com eimün, tati pu üyümmequefilu ti cütral
ca femcünumequelu ñi püteftripayal,*
miyaumün tamün cütral ñi pelon mu
rangi tati püteftripamequelu.
Femngechi cutrancahuaiñ:
tranalehueaimün rume cutrantun mu.
51 Allcütumuchi, eimün pu inamequelu ti nor dungu,
eimün pu quintumequefilu ta Chau Jehová.
Ngüneduamfimün ti fütra cura cheu catrünentungeimün
ca ti fütra lolo cheu entungeimün.
2 Ngüneduamfimün tamün chau Abrahán
ca Sara tamün choyüeteu.
Abrahán quisu müten mülequefui mütrümfilu* iñche,
huelu cümelcafiñ ca femcünun ñi alün-ngerpual tañi pu cüpanche.
3 Chau Jehová yafültucuafi ta Sion,
com teifücalelu cüme elcünutuafi.*
Edén reque femcünuafi tañi huellin mapu*
Tati lafcülechi huellin mapu Chau Jehová femcünuafi tañi cüme lelfün reque.
Üye mu müleai fentren ayühun, cüme duam,
ayüfalchi ül ca pengelngeai mañumtun.
4 Iñche ñi pu che, ngüneduammuchi.
Saquin troquiñche, allcütumuchi.
Iñche mu tripayai quiñe ley
ca femcünuafiñ tañi nor dungu quiñe pelon reque pu troquiñche mu.
5 Tañi nor dungu püllelepai
ca tañi montulchen femtripayai.
Tañi nehuen mu juiciantucuafiñ pu troquiñche.
Pu che huapi mu mülelu maneluhuaingün iñche mu
ca üngümcüleaingün* ñi pengelal tañi nehuen.
6 Püraquintumün huenu mu
ca nagquintumün mapu meu.
Huenu afrumeai fitrun reque,*
ti mapu huesañmaleai tacun reque,
ti pu che layaingün pichique pülü reque.
Huelu tañi montulchequen rumel müleai
ca tañi nor dungu turpu aflayai.
7 Eimün, troquiñche, quimniefimün ti nor dungu
ca tamün piuque mu nieimün tañi ley,* allcütumuchi.
Llicaquefilmün pu huentru tamün ayentumequeteu,
ca pellquequilmün huesa pielmünmeu.
8 Quiñe piru iyafi engün quiñe tacun reque.
Ti piru com iyafi engün cal ufisa reque.
Huelu tañi nor dungu rumel müleai
ca tañi montulchequen müleai tunten tripantu rupafule rume.
9 Chau Jehová ñi lipang eluupe ñi femal ca pengelpe ñi nehuen.
Felei, tañi lipang eluupe ñi femal.
Fempe chumngechi ñi femquefel fütra cuifi.
¿Eimi no am catrücafimi ta Rahab*
ca allfülcafimi fütra culliñ lafquen mu?
10 ¿Eimi no am arcümfimi* ti lafquen, rume alüconchi co?
¿Eimi no am elcünufimi quiñe rüpü reque ti llufü lafquen,* femngechi ñi notual pu ngillanentungelu?
11 Chau Jehová ñi montulfielchi pu che huiñotuaingün.
Cüpatuaingün Sion mu, fei ayühun mu huiraraingün.
Rumel ayüucületuaingün.
Nieaingün fentren ayühun ca pürapapiuqueleaingün.
Ngehuelayai hueñancün ca afduamhuelayai che.
12 “Iñche llemai yafültucumequehuiyiñ.
Quiñe pecan huentru layalu
cam quiñe huentru ñi fotüm tonfünagalu carü cachu reque, ¿chumngelu* llicayafimi?
13 Chau Jehová deumaimu,
ünifcünufi* ti huenu ca anücünufi ti mapu.
Fei, ¿chumngelu* ngoimanentufimi?*
Huelu, ¿amulepei mai tañi illcun mu tami ahucamequeteu?
14 Tati pu pochongcülelu* ca trapelcülelu cadena mu müchai müten lifrenentungeaingün.
Lalayaingün, ütrüftucungelayaingün rüngan mu
ca nielan cofque pilayaingün.
15 Huelu iñche tami Chau Dios Jehová.
Nengümcaquefiñ ti lafquen ca femcünuquen ñi raracüleal ti reu lafquen.*
Iñche ta Chau Jehová, tati Ñidolcülelu pu hueichafe mu.*
16 Tucuan tañi dungun tami hun mu
ca cuñiutucuayu tañi cuhu ñi llaufeñ mu,*
femngechi ñi elcünuafiel ti huenu, ñi anücünuafiel ti mapu
ca ñi feipiafiel ta Sion: ‘Eimi iñche tañi troquiñche’.
17 ¡Nepenge! ¡Nepenge! Huitrange, ahuem, Jerusalén.
Chau Jehová nüniei tati copa nielu tañi illcun, eimi putufimi.*
Putufimi tañi copa pulcu,
com putufimi tati copa mutrurelchequelu.
18 Quiñe tami nieelchi püñeñ no rume mülelai tami adnieaeteu.
Quiñe tami tremümfielchi püñeñ no rume nüñmalaeimu tami cuhu.
19 Tüfachi dungu mu rupayaimi.
Apümcangeaimi ca cutrancahuaimi.
Rupayaimi filla ca hueichan meu.
¿Inei cutranpiuqueyeaimu?
¿Inei am yafültucuaimu?
20 Tami pu püñeñ rupaduamingün.*
Fillque rüpü ñi ellaconün mu tranalehueingün
auca ufisa reque* nülcüconcülelu huachi meu.
Femngechi dungu rupaingün Jehová ñi illcutunieteu engün ca ñi rume cutrancaeteu”.
21 Eimi domo, cutrancaucüleimi ca ngollileimi, huelu pulcu mu no.
Füreneen, allcütunge tüfa.
22 Tüfa ñi feipin tami Ñidol Jehová, eimi tami Chau Dios, tati incañpequefilu tañi pu che:
“Tami cuhu mu müntuñmayayu* ti copa mutrurelchequelu,
ti copa pulcu, ti copa nielu iñche tañi illcun.
Putuhuelayafimi.
23 Tami pu ahucaqueteu ñi cuhu mu elcünuafiñ.
Fei engün feipieimu nga: ‘Pochongnagnge, rupayaiñ huente eimi mu’.
Tami furi femcünufimi quiñe mapu reque,
quiñe rüpü reque tañi pünoal engün”.
52 ¡Trepenge!* ¡Trepenge! Ahuem, Sion, yafüluunge.
Tucunge tami adelcalechi tacun, ahuem, Jerusalén, tati yamfal huaria.*
Conhuelayai eimi mu tati pu circuncidalenolu* ca ti pu lifngenolu.
2 Ahuem, Jerusalén, huitrapürange trufür mapu mu, mütrounge, fei anücünuunge.
Ahuem, Sion ñi presulechi püñeñ, ti cadena entutrapelfinge tami pel mu.
3 Tüfa ñi feipin Chau Jehová:
“Cullinon mu fendengeimün
ca cullinon mu ngillanentungeaimün”.
4 Tüfa ñi feipin tati Doi Fütra Ñidol Jehová:
“Hunelu mu tañi pu che amui Egipto mu, ca cüpanchengefuingün üyeu.
Fei hula Asiria ngünam cutrancaeyu engün”.
5 “Tüfachi dungu mu, ¿chem femafun?” pi Chau Jehová.
“Ngünam yeñmangetun tañi pu che.
Tañi pu ngünenieteu engün huirarmequei ñi huehun mu” pi Chau Jehová.
“Fill antü ngüneduamquen turpu ñi yamniengequenon tañi üi.
6 Feimu llemai, tañi pu che quimai tañi üi.
Feimu llemai, feichi antü quimaingün iñche ñi dungumequen.
¡Felei, iñche tati!”.
7 Rume adi ñi namun tati yeniequelu cümeque dungu huincul mu.
Huldungumequei tüngün.*
Huldungumequei cümeque dungu.
Huldungumequei montuluhun.
Feipimequefi ta Sion: “¡Tami Chau Dios Lonco Ülmencülerpui!”.
8 ¡Allcütunge! Tami pu soltau cuidaquelu huirarpürammequei ñi dungun.
Quiñentrür huirarmequeingün ayühun mu.
Fei engün fente cüme peafingün Chau Jehová cüme elcünutufile ta Sion.
9 Chem ñi teifücalen Jerusalén mu ayüupe ca com quiñentrür huirarpe ayühun mu.
Chau Jehová yafültucufi tañi pu che ca ngillanentufi ta Jerusalén.
10 Com pu troquiñche ñi adquiñ mu Chau Jehová pengeli ñi yamfal lipang.
Pu che com mapu mu peaingün Chau Dios ñi montulfiel tañi pu che.
11 Ahuem, eimün pu yenielu tati fillque chemcün* Chau Jehová ñi ruca mu,
¡püntütripamün,* püntütripamün, tripamün tiye mu! ¡Nünütuquefilmün tati lifcülenolu!
¡Tripamün üye mu, lifcülemün!
12 Rume llicanquechi amutulayaimün,
lefmaucülen tripalayaimün.
Chau Jehová huneleai eimün meu,
Israel ñi Chau Dios tamün furi püle cuñiutucuaimünmeu.
13 Tañi cüdaufe quimün mu miyahuai.
Elungeai falin cüdau,
püramyengeai ca rume saquingeai.
14 Tañi ange doi chuchicalehuei caquelu pu huentru mu,
ca tañi cüme ad doi cangechicünungei chem che mu rume.
Feimu fentren pu che afmatueyu.
15 Fei ca femngechi afmatulafi fentren troquiñche.
Quisu tañi adquiñ mu pu lonco ülmen ñücüfcülehueaingün.*
Peaingün chem tañi feipingenoel
ca raquiduamaingün chem tañi allcütunoel.
53 ¿Inei am feyentui taiñ huercün dungu mu?*
Ca, ¿inei am pengelcünulelngei Chau Jehová ñi lipang?
2 Quisu* ñi adquiñ mu tati cüdaufe huefpayai quiñe pichi rou reque,* quiñe folil reque ancülechi mapu mu.
Quiñe ülmen che reque felelai, afmatufal-lai rume.
Taiñ pefiel mu, ayüfal-lai tañi ad.
3 Pu che illamcaeyu ca quiñepülecünueyu.
Quisu quimafui ti cutrancahun ca ti cutran.
Tañi ange ellcalefui reque* iñchiñ mu.*
Illamcangei, falinolu troquifiyiñ.
4 Rüfcünu quisu yefi taiñ fillque cutran
ca meñcu yefi taiñ cutrancahun.
Chau Dios castigaeyu, hulelcaeyu ca cutrancaeyu feipiyiñ taiñ raquiduam mu.
5 Huelu allfülcangei iñchiñ taiñ culpan mu,*
trañmacangei taiñ huelulcan mu.
Cutrancangei iñchiñ taiñ tüngcüleal.*
Quisu tañi allfen mu, iñchiñ tremolngetuiñ.*
6 Com iñchiñ ufisa reque ñamquiyauquefuiñ,
caque quiñeque inai tañi rüpü.
Chau Jehová elcünui taiñ fillque huelulcan quisu mu.
7 Cutrancangei ca eluhui ñi hulelcangeal,
huelu chem pilai rume.
Yengei quiñe ufisa reque ñi langümngeal.
Quisu chem pilai rume
ufisa reque memequenolu tañi quediñngeal.
8 Nor juiciantucungelai,* fei yengei.
¿Inei am ayüafui ñi cüme quimal chumngechi mongen ñi yeniequen?
Cheu ñi mülen pu mongelelu entungei ñi apümngeal.
Iñche tañi troquiñche ñi culpan mu* langümngei.
9 Adcünungefui ñi rüngaltucungeal pu huesaque che engün.
Huelu lalu rüngaltucungei pu ülmenque che engün.
Quisu turpu huesa femlafui
ca ngünencadungulai rume.
10 Huelu Chau Jehová, tañi pin mu, cutrancafi, ca elufi ñi cutranal.
Eimi, Chau Dios, hulcünufilmi tañi mongen chalintucun reque* huelulcan mu,
fei peai tañi cüpanche ca alüñma mongeleai.
Quisu ñi duam mu femtripayai Chau Jehová ñi ayünieel.
11 Fente ñi cutrancahun peai ñi femün, fei ayüucüleai.
Tañi cüdaufe, feiti nor chengelu, quisu tañi quimürpuel mu*
femcünuai fentren che ñi nor troquingeal.
Fei yenieñmayafi tañi huelulcan engün fanechi chemcün reque.*
12 Feimu llemai eluafiñ ñi coneltual chem ñi elungeal fentren che.
Chem ñi müntuñmangeel* pu caiñe, quisu hudamafi pu nehuen-ngelu engün.
Hulcünui ñi mongen,
culpafe* troquingei.
Yefi fentren che ñi culpan,
ca rangiñelhueletui pu culpafe mu.
54 Chau Jehová feipi: “Eimi, domo nienolu püñeñ, ayühun mu huirarnge.
Eimi, domo turpu cutrancaunolu püñeñün mu, ayüunge, ayühunquechi huirarnge.
Ti quisucünungeelchi domo doi fentren püñeñ nieai tati fütangelu mu”.
2 “Doi alürupacünufinge tami tolto ruca.*
Ünifcünufinge* ti pañu tacuniefilu tami afmatufal tolto ruca.
Catrütuuquilnge tami femal, doi alücünufinge ti llasu tami tolto ruca mu
ca cüme elcünufinge tañi fillque estaca.
3 Tami mapu doi üye püle puhuai man püle ca huele püle.
Tami cüpanche ngünenieafi troquiñche
ca müleputuai huellilechi huaria mu.
4 Llicaquilnge, yehuelcangelayaimi.
Illamcangelu troquiuquilnge, chem tami maneluuquen huechutripayai.
Ngoimanentuafimi* yehuen dungu tami rupan üllchangen mu.
Ca loncontucuhuelayaimi cutrancahun tami rupan tami lantu domongen mu.
5 Fütra Chau Dios tami deumaeteu tami füta reque felei.
Jehová Ñidolcülelu pu hueichafe mu* pingei.
Israel ñi Lifngechi Ngünechen ngillanentueimu.
Tati Dios ngelu com mapu mu pingeai.
6 Chau Jehová mütrümeimu,* fei quiñe quisucünungeelchi domo reque felefuimi, rume hueñancülelu niehuenon mu füta.
Quiñe üllcha domo reque felefuimi ñi illamcaeteu tañi füta” pi tami Chau Dios.
7 “Pichiñma mu quisucünueyu,
huelu tañi fütra cutranpiuqueyechen mu huiño cüpaltuayu.
8 Rume illculefun,* feimu pichiñma mu ellcacünun* tañi ange eimi mu.
Huelu tañi piuqueyechen mu* turpu afquenolu cutranpiuqueyeayu” pi Chau Jehová, tami ngillanentueteu.
9 “Iñche mu tüfachi dungu trürümngei Noé ñi antü reque.
Feichi mu feipicünun nga ñi tacuhuenoafiel ti mapu co mu.
Feimu feula ca feipicünuayu illcutuhuelayayu ca cutrancalayayu.
10 Ñamrumetule ti mahuida
ca nengümcangele rume ti huincul,
turpu aflayai iñche tami rume piuqueyefiel.*
Eldungucünun tami füreneafiel, fei tañi eldungu nengümcangelayai reque” pi Chau Jehová, tami cutranpiuqueyeteu.
11 “Ahuem, eimi, domo, cutrancaumequeimi cürüftucu mahun mu ca yafültucungelaimi.
Pünantucuafiñ tami cura cemento engu,
safiro cura mu deumayan cheu tami anücünungeal.
12 Huechuñ tami nehuen-ngechi cura malal deumayafiñ rubi cura mu.
Huilüfcülechi cura mu deumayan tami puerta.
Cüme adngechi cura mu deumayan com ti fütraque cura malal huallpalelu eimi mu.
13 Chau Jehová quimeltuafi com tami pu püñeñ
ca rume tüngcüleaingün.*
14 Nor dungu mu anücünungeaimi.
Inei no rume ahucalayaimu.
Chem no rume llicalcalayaimu, pellquelayaimi chem mu no rume,
chem llicanca dungu rume puñmalayaimu.
15 Chem che rume hueichaelmu,
iñche huercülafiñ tati.
Inei rume hueichaelmu, hueulayai tati”.
16 “Iñche deumafiñ ti huentru cüdauquelu pañillhue mu.*
Quisu pimuquei üicülechi ailen mu
ca tañi cüdau mu deumaquei hueichahue.
Iñche deumacünufiñ ti huentru apümcaquelu tañi hueichahue mu.
17 Chem hueichahue rume deumangele tami huesalcayaeteu, chumlayaimu rume.
Chem che rume dalluntucuelmu juicio mu, quimfalcünuaimi ñi coilatumequen engün.
Tüfachi cümeque dungu llohuai Chau Jehová tañi pu cüdaufe.
Nor che troquiniefiñ engün” pi Chau Jehová.
55 Com eimün pu huihulelu, ¡cüpamün! ¡Pütocopamün!
Eimün pu nienolu plata, ¡cüpamün, tüfa tamün iyael!
Felei, cüpamün, nienolmün rume ta plata, yepamün pulcu ca lichi, cullilayaimün chem no rume.
2 ¿Chumngelu* cullimequeimün tamün nieal rüfngenochi iyael?
¿Chumngelu hulqueimün tamün plata tamün huedanoal?
Cüme allcütumuchi, fei iyaimün cümeque iyael
ca ayühuelaimünmeu ti doi cümeque iyael.
3 Ngüneduamcülemün, cüpamün iñche mu.
Allcütumün, fei mongeleaimün.
Feipicünufiñ ta David tañi rume piuqueyeafiel.*
Fei ca eldungucünuleluhuaiñ ta eimün. Tüfachi eldungu rumel müleai ca manelfalngei.
4 Elcünufiñ ñi huldungulelafiel fillque troquiñche.
Ñidolcünufiñ ca loncocünufiñ pu troquiñche mu.
5 Mütrümafimi* quiñe troquiñche tami quimnofiel.*
Fei quiñe troquiñche tami quimnoeteu lefcülen cüpayai eimi mu
tami Chau Dios Jehová ñi duam mu, Israel ñi Lifngechi Ngünechen.
Quisu ta püramyeaimu.
6 Quintufimün ta Chau Jehová petu ñi pefalngen.
Mütrümfimün petu ñi fülcülen.*
7 Ti huesa che famtripape tañi huesa rüpü mu,
ca ti huesaque dungu femquelu fentecünupe ñi huesaque raquiduam.
Huiñotupe Chau Jehová mu, quisu cutranpiuqueyeayu.
Huiñotupe taiñ Chau Dios mu, quisu rulpacünuñmayayu com tañi huesa femün.
8 Chau Jehová feipi: “Tañi raquiduam trürlai tamün raquiduam mu,
tañi femquen trürlai tamün femquen mu.
9 Ti huenu doi alüpüralei ti mapu mu.
Ca femngechi tañi femquen doicülei tamün femquen mu,
ca tañi raquiduam doicülei tamün raquiduam mu.
10 Mahun ca pire nagpaquei huenu mu.
Petu ñi huiñotunon huenu mu, hune cülchafquefi* ti mapu, femngechi ñi huefpayal ca tremal fillque fün.
Fei hulquei fün ñi ngan-ngeal ca cofque ñi ingeal.
11 Ca femngechi femai iñche tañi dungun tañi hun mu tripalu.
Petu ñi huiñotunon iñche mu, hune huechutriparpuai.
Com rupayai chumngechi ñi feipiel* iñche,
ca tañi feipin com femtripayai.
12 Ayühunquechi tripayaimün,
fei huiño cüpalngetuaimün tüngcülen mu.*
Huincul ca mahuida ayühuaingün tamün adquiñ mu, ayühunquechi huiraraingün.
Com pu anümca lelfün mu cultrafcultraftuai reque ñi cuhu engün.
13 Tremlayai troltro, huelu mai enebro.
Tremlayai curi, huelu mai mirto.
Tüfachi dungu mu huall püle quimngeai ta Jehová.
Tüfa rumel pengelai chem ñi pepi femquen iñche”.
56 Tüfa ñi feipin Chau Jehová:
“Inaniefimün ti norngelu, nor dungu femaimün.
Fülcülepai* ñi montulcheal
ca pengelcünuan ñi norngen.
2 Ayühun niei ti huentru femquelu tüfa,
ca ti huentru ñi fotüm cüme nüucülelu tüfachi dungu mu.
3 Ti ca cüpanche poyefilu ta Chau Jehová ngelai ñi feipial:
‘Chau Jehová, ¿püntünentupelayaeneu* tañi troquiñche mu?’.
Ca ti huentru hulquenolu yall* ngelai ñi feipial: ‘¡Tüfei! Iñche ta quiñe ancülechi anümca’”.
4 Tüfa ñi feipin Chau Jehová:
“Pu hulquenolu yall yamniefile tañi ürcütun antü,
cüpa femle iñche ñi ayünieel
ca elcünunofile engün tañi eldungu,
5 fei ponhuitu tañi ruca mu eluafiñ cheu tañi müleal ca loncontucunieafiñ tañi üi,
tüfa doi cümei ta nieal fotüm ca ñahue.
Rumel huirintucunieafiñ tañi üi engün,
turpu aflayai.
6 Tati pu ca cüpanche poyefile ta Chau Jehová, femngechi ñi serfiafiel,
piuqueyeafiel Jehová ñi üi
ca ñi cüdahuelafiel,
yamniefile engün ti ürcütun antü, pecancanofile,
ca elcünunofile engün iñche tañi eldungu,
7 fei cüpalafiñ engün iñche tañi lif huincul mu,
rume ayühuelafiñ engün tañi ngillatuhue ruca mu.
Tañi altar mu lloumayafiñ ñi lüpümngeelchi chalintucun engün* ca ñi caquelu chalintucun.
Tañi ruca, ngillatuhue rucangeai ñi cüpayal com pu che”.
8 Ti Doi Fütra Ñidol Jehová trahulmequei pu Israel che fill püle mülelu. Fei feipi:
“Deu trahulfiñ quiñeque che, tüfa hula cüpalafiñ caquelu”.
9 Ipamün, com eimün, pu auca culliñ* lelfün mu mülelu,
com eimün, pu auca culliñ mahuidantu mu mülelu.
10 Pu soltau* traumaleingün, uhuamlaingün rume.
Quetro trehuangeingün, pepi huancüquelaingün rume.
Pifarpifarngeingün ca tranaleingün. Ayüqueingün ñi umautual müten.
11 Ilca* trehuangeingün,
tuduamquelaingün.
Quimnochi camañfengeingün.
Quisuque cañpüle amuingün.
Com engün ayüquei ñi huehual plata ngünencan mu. Feipiqueingün:
12 “Cüpamün, apuen, yemean pulcu.
Putuaiñ, ngollicahuaiñ.
Hule femaiñ fachantü reque, ¡doi cümecünuaiñ llemai!”.
57 Ti nor che lai,
huelu inei no rume duamtulaeyu.
Pu huentru püntütripaquenolu* Chau Dios mu laingün,
huelu inei no rume quimtuculai ti nor che ñi lan tañi penoal cutrancahun.
2 Fei tüngcületui.*
Com pu miyaulu nor rüpü mu ürcütumequeingün tañi cahuitu mu.*
3 “Huelu eimün, calcu domo
ñi pu püñeñ, fülconpamün.*
Tamün chau pod cudumuhun mu conquei,* tamün ñuque pod mongen yeniei.*
4 ¿Chumngelu* fütra nülacünuimün tamün hun ca nentumequeimün tamün quehun?
¿Inei am ayentumequefimün?
¿Culpafe che* ca coilatufe che ñi pu yall no am* ta eimün?
5 ¿Eimün no am rume illutuqueimün rangi fütraque anümca,
miñche alürupachi anümca mu?
¿Eimün no am langümquefimün tamün pu yall laf mapu mu,*
rangi fütraque cura mu?
6 Eimi ayüquefimi laf mapu müleyechi cura,
tüfa tami dulliel tati.
Eluquefimi hutrulngeelchi chalintucun* ca regalo.
¿Ayüucüleafulu am* iñche tüfachi dungu mu?
7 Huechuñ fütra huincul mu pepicafimi tami cahuitu.
Tiye mu pürapuimi tami hulal chalintucun.
8 Ponhui tami ruca mu* elcünuimi quiñe adentun* poyengequelu.
Elcünuen ca triltrangcünuhuimi.
Püraimi tami cahuitu mu, quiñepülecünuhuimi.
Eldungucünulelfimi engün.
Rume ayüqueimi cuduleal quiñentrür fei engün.
Adquintuniequefuimi huentru ñi huillihue.*
9 Nagimi cheu ñi mülen Mélec,*
yeimi aceite ca fentren cüme nümün-ngelu.
Camapu huercüfimi tami pu huerquen,
femngechi nagimi Rüngan mu.*
10 Yafüngehuelaimi fente tami miyahun fill püle,
huelu turpu feipilaimi ‘Ngünam femmequen’.
Nehuencontuimi,
feimu fentecünulaimi.
11 ¿Chumngelu* coilatuimi?
¿Inei ñi duam mu fente llicaleimi ca pellqueleimi?
Raquiduamtuculaen.
Turpu duamcülelaimi.
Chem pilan rume ca rulpacünuñmaeyu tami femün,
feimu turpu yamnielaen.*
12 Pengelcünuan tami femün ca tami nor che femfaluuquen.
Huelu tüfa falilayai eimi mu.
13 Huirarcülelmi tami quellungeal,
tami pu fentren adentun montul-layaimu.
Quiñe cürüf com engün cañpüle yetuayu,
quiñe pichi cürüf müten yeayu engün.
Huelu tati maneluucülelu iñche mu
ngen-ngeai tüfachi mapu mu ca tañi lif huincul.
14 Feipingeai: ‘¡Deumamün quiñe rüpü, felei, deumamün! ¡Pepicacünufimün ti rüpü!
Tañi pu che ñi rüpü mu nentumün chem rume catrütumequelu’”.
15 Tati Rume Alüpüralelu rumel mongelequei ca yamfalngei tañi üi.
Tüfa ñi feipin:
“Alüpüralei ca yamfalngei cheu ñi mülen iñche.
Huelu cafei afcadiniefiñ pu cutrancaucülelu ca pu ngañhuadcülelu,*
femngechi ñi yafültucuafiel pu ngañhuadcülelu
ca ñi yafültucuñmayafiel ñi piuque tati pu cutrancaucülelu.
16 Rumel chaftunielayafiñ ca illcutunielayafiñ engün.*
Femfuli, pu che yafüngehuelayafui iñche tañi duam mu,
felei, yafüngehuelayafui pu mongelelu iñche ñi deumafiel.
17 Illcun Israel ñi huesa femün mu, ayüniequefui ñi huehual plata ngünencan mu.
Feimu cupafcafiñ, illcun mu eluhun ñi pengenoal tañi ange.
Huelu quisu fentecünulai ñi trencül piuquengen,* re inaniei chem ñi ayünieel tañi piuque.
18 Pefiñ ñi femün,
huelu tremoltuafiñ* ca adnieafiñ.
Cafei huiño yafültucuafiñ ca pu hueñancülelu quisu engu”.
19 Chau Jehová feipi: “Femcünumequen tañi püramyengeal.
Tati camapulelu ca tati fülcülelu rumel tüngcüleaingün,
fei iñche tremoltuafiñ engün.
20 Huelu pu huesaque che illculechi lafquen reque feleingün, pepi tüngcülelai,
feitichi lafquen ñi co entumequei pod ca fotra.*
21 Pu huesaque che turpu tüngcülelayaingün” pi tañi Chau Dios.
58 “¡Com tami nehuen mu huirarnge, ñücüfcülequilnge!
Cullcull reque huirarpüramnge.
Tañi pu che quimfalcünulelfinge ñi feyentunon engün,
Jacob ñi pu cüpanche quimfalcünulelfinge tañi culpan engün.*
2 Fill antü quintumequeneu engün,
cüpa quimiyiñ tami ayünieel piqueingün.
Quiñe troquiñche nor dungu femquelu
ca elcünunofilu tañi Chau Dios ñi ley troquiuqueingün.
Rume ayünielu ñi fülmanieafiel ta Chau Dios troquiuqueingün,
fei feipiqueneu engün tañi nor juzgayal:
3 ‘Ngüñüluhun mu iñchiñ, ¿chumngelu* puquintumuquelaiñ?
Illamcahun mu iñchiñ, ¿chumngelu ngüneduammuquelaiñ?’ piqueingün.
Feichi antü ngüñüluuqueimün, huelu quisutu duamuuqueimün müten
ca cutrancaquefimün tamün pu cüdaufe.
4 Ngüñüluhun mu* eimün, mülei quehuan ca yafcahun,
ahucan mu cupafcaqueimün cuhu mu.
Ngüñüluhulmün chumngechi tamün femmequen, ¿huenu mu puhuai ñi dungun pipeafuimün mai?
5 ¿Femngechi ayüquepen mai tamün ngüñüluhual?
¿Quiñe antü tamün illamcahual,
tamün pochongnagal* lonco quiñe rüme reque*
ca tamün cuduleal huente sacu ca trüfquen meu?
¿Femngechi ngüñüluhun dungu ayüquepei mai ta Chau Jehová?
6 Felelai. Doi mai tüfachi ngüñüluhun dungu ayüquen:
entufinge ti cadena cutrancachequelu,
entutrapelfinge ti yucu,
neicümcünufinge pu ahucangelu,
rangiñ mu huatrofinge* com yucu,
7 pu ngüñülelu misahuelfinge tami cofque,
tami ruca mu lloufinge pu pofre ca pu nienolu ruca,
tuculelfinge tacun tati pu nienolu
ca furintuculayafimi tami pu pariente.
8 Femülmi, tami pelon alofai hunün mu reque
ca müchai müten tremotuaimi.*
Tami nor dungu huneleai eimi mu
ca Chau Jehová ñi pelon cuñiutucuaimu furi püle.
9 Fei hula mütrümaimi,* Chau Jehová huiñoldunguai.*
Huiraraimi tami quellungeal, fei feipiai: ‘¡Tüfa mu mülen!’.
Entufinge ti yucu,
huitraniequefilnge* tami changüll cuhu, malisiadunguquilnge.
10 Chem ayüqueimi tami nieal elufinge pu ngüñülelu
ca tuduamelfinge pu cutrancaucülelu chem rume tañi duamnieel engün.
Femülmi, dumiñ mu rume alofai tami pelon,
ca tami dumiñ rangiantü reque feleai.
11 Chau Jehová rumel adnieaimu
ca tuduamelaimu ancülechi mapu mu rume.
Nehuentucuaimu,
fei quiñe adelcalechi lof reque feleaimi cüme hutrucolelu,*
quiñe huitrunco reque turpu ancüquenolu.
12 Eimi tami duam mu huiño deumangetuai ti cuifi mu teifücalelu,
ca cüme elcünutuafimi cheu ñi anülemum pu huaria cuifique che ñi antü meu.
Femngechi feipingeaimi: ti che cüme elcünutuquefilu teifücalechi cura malal*
ca cümecünutuquefilu ti rüpü ñi müleal pu che tañi inafül püle.
13 Yamniefinge* ti ürcütun antü,* fei ngüneunge tami quisutu duamuunoal tañi yamfal antü mu.
Ayühun dungu troquifinge ti ürcütun antü, Chau Jehová ñi yamfal antü, tami rume falintuafiel.
Ca yamniefinge, huelu quisu duamuuquilnge ca ngünam dungu feipiquilnge.
14 Femülmi, Chau Jehová ñi duam mu rume ayüucüleaimi.
Fei eluayu tami ngünenieafiel huincul.
Ca eluayu tami iyal* chem ñi hulqueel Jacob ñi mapu, tami cuifi tuhunche,
Chau Jehová feipicünulu am”.
59 Chau Jehová ñi nehuen puulai ñi montulcheal pingelayafui,
ca tañi pilun allcüquelai pingelayafui.
2 Huelu mai tamün culpan* ñi duam mu püntütripaimün* tamün Chau Dios mu.
Tamün culpan mu Chau Dios ellcacünui* ñi ange eimün mu
ca cüpa allcütuquelaeimünmeu.
3 Tamün cuhu podcülei mollfüñ mu
ca tamün changüll cuhu podcülei culpan mu.*
Tamün hun mu tripaquei coilaque dungu ca tamün quehun dümdüm dungumequei* norngenochi dungu.
4 Inei no rume nehuentu dunguquelai ñi incañpeafiel ti nor dungu.
Ca inei no rume rüf dunguquelai amun mu juicio meu.
Maneluucüleingün falinochi dungu mu ca ngünam dungu feipiqueingün.
Huesaque dungu raquiduamqueingün, ca choyüquefingün cutrancahun dungu.
5 Llüpañmaniefingün venenongechi filu ñi curam,
ca ngürecaquefingün telaraña.
Tuchi ifile ti curam, layai.
Ca trafole ti curam, tripayai quiñe venenongechi filu.
6 Tuculayafuingün tañi telaraña huesaquelu reque
ca taculayafeyu tañi deumael engün.
Tañi femün engün huesalcalei,
ca tañi cuhu mu femqueingün ahucan dungu ca quehuan dungu.
7 Lefqueingün tañi femal huesaque dungu.
Matu amuqueingün ñi langümafiel culpanochi che.
Re huesaque raquiduam nieingün.
Hueluquentu apümcauqueingün ca cutrancauqueingün.
8 Quimlafingün ti tüngcülechi rüpü,*
mülelai nor dungu tañi rüpü mu engün.
Trompeucünuquefingün* tañi rüpü,
inei rume pünole fei mu, tüngcülelayai.
9 Feimu lle ti nor dungu camapulei iñchiñ mu,
ti nor dungu ditulayafeiñmu.
Üngümcüleiñ* ñi müleal pelon, huelu dumiñ ta mülerquei.
Üngümcüleiñ ñi alofcüleal antü, huelu dumiñ mu ta miyahuiyiñ.
10 Trauma reque sumpatuquefiyiñ* ti traf ruca.
Mequeiñ taiñ sumpatuyahun tati pu pelonolu reque.
Mutrurquiyauqueiñ rangiantü mu chumngechi femqueiñ deu dumdumnaglu.*
Rangi tati pu nehuen-ngelu mu la reque feleiñ.
11 Mürülquiyahuiyiñ oso reque
ca hueñancün mu eyütumequeiñ paloma reque.
Üngümcüleiñ ñi müleal nor dungu, huelu mülelai.
Üngümcüleiñ ñi müleal montuluhun, huelu rume camapulei iñchiñ mu.
12 Fentren rupa trencül piuquecünuhuiyiñ* tami adquiñ mu.
Caque quiñeque taiñ culpan* pengelquei taiñ culpafengen.
Quimtucunieiñ taiñ trencül piuquengen,
cüme quimnieiñ taiñ huelulcauquen.
13 Culpaiñ* ca quiñepülecünufiyiñ ta Jehová,
furintucufiyiñ taiñ Chau Dios.
Ahucan dungu ca chaftun dungu mu nütramcahuiyiñ.
Raquiduamqueiñ chem coila dungu taiñ feipial, fei hula coilatuqueiñ.
14 Ti nor dungu cañpüle huercüngei reque
ca ti norngelu camapulei.
Plaza mu inei no rume rüf dunguquelai,
ca tati nor che conpulayafui.
Chau Jehová pefi tüfa, fei turpu ayülafi,
mülenolu am nor dungu.
16 Ngüneduami inei no rume ñi quelluchequenon.
Ca afmatui inei no rume ñi rangiñelhuelenon.
Fei tañi nehuen-ngechi lipang mu cüpali montuluhun,
tañi nor dungu nehuentucueyu.
17 Nor dungu mu tucutuhui quiñe soltau reque ñi cuñiutucuhual tañi rücu.
Cafei ti montuluhun casco reque tucufi tañi lonco mu.
Tacun reque tucutuhui ti nor dungu ñi huiñoleltuafiel ñi femün tañi pu caiñe,
ca tacun mu tucutuucülei reque fente ñi eluucülen tañi cüme elcünutuafiel ti dungu.
18 Ñi huesa femün engün ca femngechi huiñoleltuafi:
illcutuafi* tañi pu chaftueteu, cutrancayafi tañi pu caiñe,
ca tati pu che huapi mu mülelu huiñoleltuafi ñi femün.
19 Tati pu mülelu conhue antü püle rume yamnieafingün* Chau Jehová ñi üi.
Ca tati pu mülelu tripahue antü püle rume yamnieafingün tañi afmatufalngen.
Fei cüpayai illculechi leufü reque,
adnieayu Chau Jehová ñi nehuen.
20 Chau Jehová feipi: “Ti Ngillanentuquelu cüpayai Sion mu,
cheu ñi mülen Jacob ñi pu cüpanche ñi elcünuel engün ti culpan dungu”.*
21 Chau Jehová feipi: “Iñche cai tüfa eldungucünuafiñ engün. Tañi nehuen eimi mu mülei ca tami hun mu tucufiñ tañi dungun. Fei tüfa mülecayai tami hun mu, tami pu fotüm ñi hun mu ca tami pu lacu* ñi hun mu, fantepu ca rumel mu” pi Chau Jehová.
60 “Ahuem, eimi, domo, huitrapürange, alofnge, tami pelon deu eluhui ñi huilüfal.
Chau Jehová ñi pelon huilüfcülei eimi mu.
2 Dumiñ tacuafi ti mapu,
ca rume dumiñcüleai pu troquiñche.
Huelu huente eimi mu Chau Jehová huilüfai,
huente eimi mu pengeai tañi pelon.
3 Fillque troquiñche cüpayaingün tami pelon mu,
ca fillque lonco ülmen cüpayaingün tami huilüfcülechi pelon mu.
4 Püraquintunge, ca huall püle adquintunge.
Com engün trahulngei, eimi mu cüpaleingün.
Tami pu huentru püñeñ camapu cüpaleingün,
ca tami pu domo püñeñ meta cüpalniengeingün.
5 Feichi mu peaimi tüfa, fei alofcüleaimi reque fente tami ayühun.
Tami piuque trefcütrefcüngeai ca rume ayüucüleai.
Eimi mu cüpayai ti falin-ngelu lafquen meu.
Pu troquiñche ñi nieel tañi mongeluhuam cüpayai eimi mu.
6 Fentren camello apolafingün tami mapu,
hueque camello cüpalu Madián ca Efá mu.
Com pu che mülelu Saba mu cüpayaingün,
cüpalaingün oro* ca olibano,
pu che ñi adquiñ mu püramyeafingün ta Chau Jehová.
7 Trahulelngeaimi Quedar ñi pu quechan.
Cüpalelngeaimi Nebayot ñi pu caniru.*
Tañi altar mu chalintucungeaingün, fei lloungeaingün.
Fei adelcacünuafiñ tañi afmatufalchi ruca.
8 ¿Inei engün am feichi tromü reque amulelu?
Paloma reque müpülen amuleingün tañi ruca mu.
9 Pu che huapi mu mülelu maneluhuaingün iñche mu.
Pu farcu Tarsis mu cüpalu hunelen amuleingün,
fei ñi cüpalafiel tami pu püñeñ camapulelu.
Cafei cüpalaingün plata ca oro,
femngechi ñi püramyengeal tami Chau Dios Jehová ñi üi, Israel ñi Lifngechi Ngünechen.
Quisu püramyeaimu.
10 Ca cüpanche deumayaingün tami fütraque cura malal,*
fei engün ñi pu lonco ülmen cüdahuelaimu.
Illcunquechi* cutrancafeyu nga,
huelu füreneayu ca cutranpiuqueyeayu.
11 Rumel nülaleai tami puerta,
antü ca pun no rume cerralelayai.
Femngechi cüpalelngeaimi tati pu troquiñche ñi nieel tañi mongeluhuam.
Tañi pu lonco ülmen hunelepayaingün.
12 Chem troquiñche cam gobierno rume serfinoelmu, ngehuetulayai.
Pu troquiñche com apümcangeai.
13 Ti doi cümeque anümca ñi mülen Líbano mu cüpalelngeaimi,
enebro, fresno ca cipres, com.
Femngechi adelcacünuafiñ tañi yamfal mülehue.*
Femcünuan ñi yamfalngeal cheu tañi pünoquen.
14 Tañi pu fotüm tami pu cutrancaqueteu cüpayaingün, pochongnagaingün* eimi mu.
Com tami pu illamcaeteu pochongnagaingün tami namun püle.
Fei femngechi feipiaimu engün: Chau Jehová ñi huaria,
Sion, Israel ñi Lifngechi Ngünechen ñi huaria.
15 Quisucünueyu, üdengeimi ca inei no rume rupaquelai eimi mu.
Huelu eluayu tami rumel püramyeaeteu pu che,
com pu cüpanche rumel ayühuaingün eimi mu.
16 Chumngechi quiñe ñuque moyolquefi tañi pichiche,
ca femngechi pu troquiñche ca pu lonco ülmen eluaimu chem rume tami duamnieel.
Fei rüfcünu quimaimi tüfa: iñche, Chau Jehová, montuleyu.
Jacob ñi nehuen-ngechi Chau Dios ngillanentueimu.
17 Cobre mülei, huelu oro cüpalafiñ.
Pañillhue* mülei, huelu plata cüpalafiñ.
Trafla mülei, huelu cobre cüpalafiñ.
Cura mülei, huelu pañillhue cüpalafiñ.
Elcünuafiñ ti tüngün* tami ngüneduamnieaeteu,
ca ti nor dungu ñi loncoleal eimi mu.
18 Mülehuelayai pofolcahun tami mapu mu,
mülehuelayai apümcahun ca teifücahun cheu ñi puhun tami mapu.
Com pu che mülelu ponhui tami fütraque cura malal mu montuaingün
ca com ñi mülen ponhuitu tami puerta mu püramyeafingün ta Chau Dios.
19 Ti antü pelontuhuelayaimu
ca ti cüyen ñi ale* huilüfcülehuelayai eimi mu.
Huelu Chau Jehová pelontunieaimu rumel mu,
tami Chau Dios huilüfcüleai eimi mu ca adelcacünuaimu.*
20 Tami antü conlayai
ca tami cüyen af huilüflayai.
Chau Jehová pelontunieaimu rumel mu
ca tami hueñancün afai.
21 Com tami pu che norngeai,
rumel mu ngen-ngeaingün tüfachi mapu mu.
Fei engün ti choyün* iñche ñi anümcafiel,
iñche tañi deumafiel ñi püramyengeal.
22 Pichin che, mil chengerpuai.
Ca ti troquiñche falin-ngenolu, nehuen-ngerpuai.
Iñche, Chau Jehová, femcünuan ñi matu rupayal tüfa puuchi antü mu”.
61 Ti Doi Fütra Ñidol Jehová elueneu ñi nehuen,
Chau Jehová dullieneu ñi huldungulelafiel cümeque dungu tati pu ñom che.
Huercüeneu ñi tremoltuafiel* pu cutrantupiuquelelu.
Huercüeneu ñi huldungulelafiel pu presu cañpüle yengelu ñi lifretripayal engün,
ca ñi pelotual pu presu.
2 Huercüeneu ñi huldungual deu acui chi antü Chau Jehová ñi cutranpiuqueyeafiel pu ñom piuquengelu,
ca acui chi antü Chau Dios ñi huiñoleltuafiel ñi huesa femün tañi pu caiñe.
Huercüeneu ñi yafültucuafiel com pu hueñancülelu
3 ca ñi cuñiutucuafiel pu ngümamequeyefilu ta Sion.
Nieingün trüfquen lonco mu, huelu tuculelafiñ itrofill llancatu.
Hueñancüleingün, huelu eluafiñ aceite ñi ayüucüleal engün.
Ngañhuadcüleingün, huelu eluafiñ quiñe tacun tañi püramyeaeteu engün.
Fentren nor dungu femaingün, feimu fütraque anümca pingeaingün,
Chau Jehová ñi pu anümca tañi püramyengeal.
4 Huiño deumatuafingün ti cuifi mu teifücalelu,
cüme elcünuatuafingün ti mülehue apümcangelu cuifi mu,
tati huaria teifücalelu
ca feitichi mülehue fentreñma tañi apümcangeel.
5 “Quimnoelchi che cüpayai ca camañnieafi* tamün pu quechan.
Ca cüpanche cüdahuelaimünmeu tamün mapu ca tamün anüm ofad.
6 Eimün Chau Jehová ñi pu sacerdote pingeaimün.
Taiñ Chau Ngünechen ñi pu cüdaufe feipingeaimün.
Eimün püneafimün pu troquiñche ñi itrofillem.
Falinque chemcün* llohuaimün fei engün meu, feimu ayühunquechi dunguaimün tüfa mu.
7 Yehuelcangelayaimün, huelu mai epuchi cümelcangeaimün.
Tañi troquiñche illamcangelayai, doi mai ayühun mu huirarai tañi llohuel meu.
Felei, tañi mapu mu epuchi elungeai.
Rumel ayüucüleaingün.
8 Iñche, Chau Jehová, piuqueyefiñ ti nor dungu.
Üdequefiñ hueñen dungu ca norngenochi dungu.
Nor dungu feman, fei culliafiñ engün.
Eldungucünulelafiñ engün rumel mu.
9 Tañi pu yall,* com pu troquiñche quimayu.
Tañi pu cüpanche, com pu che quimayu.
Tuchi pefile engün, ti cüpanche Chau Jehová ñi cümelcaeteu piaingün”.
10 Chau Jehová ñi duam mu rume ayüucülean.
Com piuque mu ayüucülean tañi Chau Dios ñi duam mu.
Tuculeneu quiñe tacun reque, tüfa tati montuluhun.
Impoleneu* quiñe tacun mu reque,* tüfa tati nor dungu,
quiñe novio reque yenielu sacerdote ñi munulonco,
quiñe novia reque cüme adelcaucülelu.*
11 Mapu mu choyüquei anümca
ca cüme lelfün mu huefquei chem ñi ngantucungeel.
Ca femngechi ti Doi Fütra Ñidol Jehová
com pu troquiñche ñi adquiñ mu femcünuai ñi cüpayal nor dungu ca ñi püramyeaeteu pu che.
62 Sion ñi duam mu ñücüfcülelayan.*
Jerusalén ñi duam mu tüngcülelayan,*
alofcülele hula huilüf pelon reque tañi nor dungu,
ca tañi montuluhun üicülele hula cütral reque.
2 “Ahuem, domo, pu troquiñche peaingün tami femquen nor dungu.
Pu lonco ülmen peaingün tami afmatufalngen.
Hue üi tuculelngeaimi,
Chau Jehová llemai feipiai chem üi.
3 Chau Jehová ñi cuhu mu ayüfalchi coronangeaimi.
Lonco ülmen ñi munuloncongeaimi tami Chau Dios ñi cuhu mu.
4 Quisucünungeelchi domo pingehuelayaimi,
ca tami mapu huellilei pingehuelayai.
Doi mai, Tañi Ayüfielchi Domo pingeaimi,
ca tami mapu Fütangechi Domo pingeai.
Chau Jehová ayüucüleai eimi mu
ca tami mapu fütangechi domongeai reque.
5 Quiñe hueche niefilu quiñe üllcha domo,*
ca femngechi nieaimu tami pu huaria che.
Ti novia ayühuelquefi tañi novio,
ca femngechi eimi ayühuelafimi tami Chau Dios.
6 Ahuem, Jerusalén, huente tami fütraque cura malal* elcünun soltau ñi adquintuleal.
Ngelai ñi ñücüfcüleal engün antü mu, pun no rume, turpu.
Eimün, dunguquelu Chau Jehová mu,
ürcütulayaimün.
7 Ngillatunieafimün cüme anücünufile hula ta Jerusalén.
Felei, femcünufile hula ñi püramyengeal huall mapu püle”.
8 Chau Jehová huitrañpürami ñi man cuhu, tañi nehuen-ngechi lipang, fei eldungucünui:
“Tami fillque fün eluhuelayafiñ tami pu caiñe ñi iyafiel.
Pu ca cüpanche putulayaingün* tami hue pulcu fente tami cüdahun mu.
9 Doi mai, inei rume püramfile ti fillque fün, fei iñmuai ca püramyeafi ta Chau Jehová.
Ca inei rume tumefile ti ofad, putuai ti pulcu tañi yamfal* lepün meu”.
10 Rupamün, rupamün puerta mu.
Liftufimün ti rüpü ñi rupayal ti troquiñche.
Deumamün, deumamün ti rüpü.
Entufimün ti cura.
Huitracünufimün quiñe orcon ñi peaeteu pu troquiñche.
11 Cheu ñi afpun ti mapu puhui Chau Jehová ñi feipin:
“Feipiafimün Sion ñi püñeñ:
‘¡Tüfei! Deu cüpalei tami montulngeal.
Yeniei ti cullitu ñi hulal.
Tañi adquiñ mu niei chem ñi cullial’”.
12 Fei engün üitungeai lifngechi troquiñche, Chau Jehová ñi ngillanentuel.
Eimi cai Ayüfalngelu pingeaimi, Huaria Quisucünungenolu.
63 Cüpalei Edom mu, Bozrá huaria meu,
fillque huilüfcülechi color* niei tañi tacun.
Afmatufalchi tacun yeniei.
Fütra nehuen mu trecalei.
¿Inei am chi?
“Iñche tati, nor dunguquelu,
ca tati nielu nehuen ñi montulcheal”.
2 ¿Chumngelu* quelülei tami tacun?
Ti pünocaquelu ofad ñi tacun reque felei, ¿chumngelu chi?
3 “Iñche quisu pünofiñ ti ofad.
Chem che no rume mülerquelai iñche engu.
Tañi illculen mu* pünocanierquefiñ.
Fente tañi illculen meu fentecünulan ñi pünomequefiel.
Tañi tacun pütefmangei* quisu tañi mollfüñ meu,
com podi.
4 Eluhun tañi piuque mu ñi huiñoleltuafiel ñi femün tañi pu caiñe.
Acui chi tripantu ñi ngillanentuafiel tañi pu che.
5 Adquintun, huelu inei no rume mülelai ñi quelluntucual.
Afduamcülehuen, inei no rume eluulai ñi quellual.
Iñche tañi lipang mu montulchen,*
ca tañi illcun nehuentucueneu.
6 Tañi illcun mu pünocafiñ fillque troquiñche,
ngollilcafiñ reque tañi illcun mu.
Hutrulnacümfiñ* tañi mollfüñ engün mapu meu”.
7 Chau Jehová rume füreneiñmu,
fentren cümeque dungu femfi pu Israel che.
Feimu dunguan chumngechi Chau Jehová pengelcünui ñi rume piuqueyechen*
ca dunguan Chau Jehová ñi femün tañi püramyengeal.
8 Quisu ta feipi: “Rüfcünu fei engün iñche ñi pu chengeingün, tañi pu yall* püntütripanoalu* iñche mu”.*
Feimu montulchefengerpui fei engün meu.
9 Cutrantupiuquelelu engün, quisu inaye cutrantupiuquei.
Quisu tañi huerquen* montulfi engün.
Tañi piuqueyefiel ca tañi cutranpiuqueyefiel mu ngillanentufi engün.
Huitrañpüramfi ca cuñiutucufi engün com feitichi tripantu mu.
10 Huelu feyentulaingün ca hueñancülfingün ta Chau Dios chaftufilu engün tañi nehuen.
Feimu caiñengerpui quisu engün meu
ca hueichafi engün.*
11 Fei hula raquiduamtucuingün cuifi rupachi tripantu mu
feichi mongelelu Moisés, Chau Dios ñi cüdaufe.
Feipingün: “¿Cheu mülei tañi nentueteu* lafquen mu quiñentrür tañi pu che ñi pu camañfe engün?*
¿Cheu mülei tati elufilu ñi nehuen?
12 ¿Cheu mülei tati quelluntucufilu ta Moisés tañi fütra nehuen mu?
¿Cheu mülei tati hudamentufilu ti co fei engün ñi adquiñ mu,
femngechi turpu ñi ngoimanentungenoal* tañi üi?
13 ¿Cheu mülei tati rulpafilu engün illculechi co mu?*
Mutrurlaingün rume ñi miyahun mu
quiñe cahuellu reque miyaulu laf mapu mu.*
14 Chau Jehová tañi nehuen mu ürcütui engün
pu culliñ reque naglu laf mapu mu ñi ürcütual”.
Femngechi adniefimi tami pu che
ñi püramyengeal tami ayüfal üi.
15 Tami mülehue alüpüralei, yamfali* ca afmatufali.*
Nagquintunge huenu mu cheu tami mülen, fei ngüneduamnge.
¿Chumngelu duamtumuhuequelaiñ? ¿Chumngelu chumquelaimi tami nehuen mu?
¿Cheu mülei tami rume piuqueyechen ca tami cutranpiuqueyechen?
Nünacümfimi tati.*
16 Eimi iñchiñ taiñ Chau.
Abrahán quimlayafeiñmu,
Israel quimhuetulayafeiñmu chi,
huelu eimi iñchiñ taiñ Chau, ahuem, Jehová.
Cuifingetui tami ngillanentuniemuquefiel.
17 Ahuem, Chau Jehová, ¿chumngelu elcünumuiñ taiñ famtripayal tami rüpü mu?
¿Chumngelu elcünumuiñ taiñ trencül piuquecünuhual,* fei tami yamnoafiel?
Huiñotunge fente tami piuqueyefiel tami pu cüdaufe,
pu troquiñche tami ngen-ngeel.
18 Tami lif troquiñche pichiñma ngen-ngeingün ti mapu mu tami elufiel.
Taiñ pu caiñe pünocafingün tami yamfal mülehue.
19 Rume cuifingetui taiñ felen feichi pu che reque turpu tami ngüneniequenofiel,
feichi pu che reque turpu yenienofilu tami üi.
64 ¡Huicürcafulmi nga* ti huenu!
Fei nagafuimi, ca nengümcayafuimi fütraque mahuida tami adquiñ mu.
2 Nagfulmi nga cütral reque ñi lüpümafiel ancülechi chamida
ca huadcümquefilu ti co.
¡Fei tami pu caiñe quimürpuafui tami üi,
ca pu troquiñche müllmüllcüleafui tami adquiñ meu!
3 Afmatufalchi dungu femimi turpu taiñ üngümquenofel,*
fei nagimi ca fütraque mahuida müllmüllingün tami adquiñ meu.
4 Eimi müten fürenequefimi tami pu üngümnieteu ñochi duam mu.*
Fütra cuifi ca fantepu mu
inei no rume allcütulai ca ngüneduamlai cangelu Dios eimi reque.
5 Trafmefimi pu ayühun mu femquelu cümeque dungu,
tami pu raquiduamtucunieteu ca inaniequelu tami rüpü.
¿Montulngepeafulu am ta iñchiñ?
6 Com iñchiñ lifngenochi chengerpuiñ reque,
com taiñ nor femquen quiñe podngechi pañu reque felei.*
Com tonfünagaiñ quiñe tapül reque.
Taiñ culpan* cañpüle yeaiñmu chumngechi ti cürüf cañpüle yequefi ti tapül.
7 Inei no rume püramyequelafi tami üi,
inei no rume quintuquelai tami quellun.
8 Huelu tüfa hula, ahuem Jehová, eimi taiñ Chau tati.
9 Ahuem Jehová, rume illcuquilnge,
rumel mu raquiduamtuculayafimi taiñ culpan.*
Fürenemuiñ, lelimuiñ, iñchiñ eimi tami troquiñche tati.
10 Tami yamfalque huaria* huellin mapungetui,*
Sion quiñe huellin mapungetui,
Jerusalén quiñe huellilechi mülehuengetui.
11 Taiñ yamfalchi ruca afmatufalngelu,
cheu tami poyequeteu taiñ cuifiqueche yem,
lüpümtucungei,
itrofillem taiñ falintuniefiel teifücalehuetui.
12 Ahuem, Chau Jehová, com tüfachi dungu mu, ¿chumconlayaimi rume?
¿Dungulayaimi? ¿Eluaimi taiñ fente cutrancangeal?
65 “Eluhun ñi quintuaeteu tañi pu ramtuquenoeteu.
Eluhun ñi peaeteu tañi pu quintuquenoeteu.
Quiñe troquiñche ñi püramyeñmanoeteu tañi üi feipifiñ: ‘¡Tüfa mu mülen! ¡Tüfa mu mülen!’.
2 Com antü ünifpüramnien ñi cuhu ñi llohuafiel quiñe troquiñche trencül piuquengelu,*
tati pu miyaulu huesa rüpü mu,
inanieingün quisuque ñi raquiduam.
3 Feichi troquiñche illculcaniequeneu,* yehuequelai rume.
Adelcalechi lelfün mu hulqueingün chalintucun* ca huente ladrillo mu hulqueingün fitrun* chalintucun.
5 Feipiqueingün: ‘Mülecange cheu tami mülen. Fülcontupaquenoeli.*
Iñche doi lif chengen eimi mu’ piqueingün.
Tañi yu mu fitrun reque feleingün, cütral reque com antü üicülelu.
6 Tañi adquiñ mu huirintuculei,
tüngcülelayan,*
huiñoleltuafiñ ñi femün,
com huiñoleltuafiñ ñi femün
7 fei engün ñi culpan mu* ca tañi cuifique che ñi culpan mu” pi Chau Jehová.
“Hulingün fitrun chalintucun mahuida mu,
ca illculcaeneu engün huincul mu,
feimu hunelu meu com eluafiñ ti cullitu ñi llohuafel engün”.
8 Tüfa ñi feipin Chau Jehová:
“Quiñe che pefile ofad ñi entual hue pulcu,
feipiquei: ‘Huesalcalayafimi, petu serfilei tati’.
Ca femngechi femafiñ tañi pu cüdaufe,
com apümcalayafiñ engün.
9 Elcünuan Jacob mu ñi tripayal cüpanche,
ca femcünuan Judá ñi ngen-ngeal tañi mahuida mu.
Tañi pu dullinche ngen-ngeaingün feitichi mapu mu,
ca tañi pu cüdaufe müleaingün tiye mu.
10 Sarón mu müleai fentren cachu ñi ütayal pu ufisa,
ca Acor laf mapu meu* ürcütuai ñi pu huaca
tañi pu che ñi quintumequeteu.
Pepicalelquefimün ti mesa tati dios hulquelu cüme suerte.
Ca apolelquefimün ti copa pulcu mu tati dios feipicünuquelu chem ñi rupayal.
12 Feimu elcünuan tamün langümngeal fütra cuchillo mu.
Com eimün pochongnagaimün* tamün langümngeal.
Mütrümlu* iñche, eimün huiñoldungumulan.*
Dungulu iñche, eimün allcütumulan.
Femmequeimün chem tañi huesa troquifiel,
dullimün chem tañi ayünofiel”.
13 Feimu llemai, tüfa ñi feipin tati Doi Fütra Ñidol Jehová:
“¡Tüfei! Iñche tañi pu cüdaufe iyaingün, huelu eimün ngüñüleaimün.
¡Tüfei! Iñche tañi pu cüdaufe pütocoaingün, huelu eimün huihuleaimün.
¡Tüfei! Iñche tañi pu cüdaufe ayüucüleaingün, huelu eimün yehuen dungu mu rupayaimün.
14 ¡Tüfei! Iñche tañi pu cüdaufe fente ñi cüme duamcülen ñi piuque ayühun mu huiraraingün,
huelu eimün fente tamün cutrantupiuquelen huiraraimün,
ca ngümayaimün fente tamün hueñancülen.
15 Eimün huesa üi elcünuaimün, fei tañi pu dullinche malisian dungu reque püneafingün.
Tati Fütra Ñidol Jehová com langümaimünmeu,
ca üi mu mütrümafi tañi pu cüdaufe.
16 Femngechi inei rume mapu meu ayülele ñi cümelcangeal,
tati manelfalchi Chau Dios cümelcayayu.
Inei rume mapu mu eldungucünule,
femai tati manelfalchi Chau Dios ñi duam mu.
Tati cuifique hueñancün dungu ngoimanentungeai,*
ellcaleai tañi adquiñ meu.
17 ¡Tüfei! Hue huenu ca hue mapu deumayan.*
Ñi rupan cuifi mu raquiduamtucungehuelayai,
piuquentucungehuelayai rume.
18 Feimu tañi deumayal mu rumel ayüucülemün ca pürapapiuquelemün.
Deumayafiñ Jerusalén, feimu rume ayüucüleaimün.
Iñche ñi femquefiel quisu tañi pu che pürapapiuquelaimünmeu.
19 Ayühuan Jerusalén mu ca pürapapiuquelean tañi pu che meu.
Allcün-ngelayai üye mu ngümacahun ca huirarün hueñancün mu.
20 Üye mu mülelayai pichiche mongelealu quiñeque antü müten.
Pu füchaqueche lalayai petu ñi huechurpunon com tañi mongen.
Inei rume lale 100 tripantu mu, hueche troquingeai.
Ti culpafe* malisiangeai 100 tripantu niele rume.*
21 Deumarucayaingün, fei mülenagaingün.
Anümaingün ofad, fei iñmuaingün ñi fün.
22 Deumarucalayaingün ca che ñi müleam,
anümlayaingün ca che ñi iñmual.
Tunte ñi mongelen quiñe fütra anümca ca femngechi mongeleai tañi pu che,
ca tañi pu dullinche ayühuaingün tañi femelchi cüdau mu.
Fei engün ca tañi pu cüpanche
coneltuleingün ti troquiñche mu Chau Jehová ñi cümelcafiel.
24 Petu tañi mütrümnon engün, iñche huiñoldunguafiñ.
Petu tañi dungumequen engün, iñche allcütuafiñ.
25 Ti auca trehua* ca ti pichi ufisa quiñentrür iyaingu.
Tati trapial pinutuai toro reque.
Ti filu trufür iyai.
Iñche tañi lif huincul meu huesalcalayaingün ca apümcalayaingün chem no rume” feipi Chau Jehová.
66 Tüfa ñi feipin Chau Jehová:
“Ti huenu, fei tañi ülmen huancu. Ti mapu, fei tañi pünotuhue.
Feimu, ¿cheu deumalelmuafun quiñe ruca?
¿Cheu müleafui tañi ürcütuam?”.
2 Chau Jehová feipi: “Tañi cuhu mu llemai com deumafiñ.
Femngechi com mülerpui.
Feiti che ngüneduamafiñ:
tati ñom piuquengelu, cutrantupiuquelelu ca rume yamniefilu* iñche tañi dungun.
3 Feiti langümfilu quiñe toro, langümchelu reque troquingequei.
Tati chalintucufilu quiñe ufisa, trafolmafi reque ñi topel quiñe trehua.
Tati hul-lu quiñe chalintucun,* huli reque sañhue ñi mollfüñ.
Tati chalintuculu olibano, püramyemequefilu adentun troquingequei.
Quisuque dullingün tañi rüpü,
ca ayüumaqueyu engün ünufalchi dungu.
4 Fei dullian chumngechi tañi cutrancayafiel engün.
Huercülelafiñ chem tañi llicaniefiel engün.
Mütrümlu iñche, huiñoldungungelan.*
Dungulu iñche, allcütungelan.
Femmequeingün chem tañi huesa troquifiel,
dullingün chem tañi ayünofiel”.
5 Allcütufimün Chau Jehová tañi feipin, eimün, pu rume yamniefilu tañi dungun:*
“Tañi üi ñi duam meu, tamün pu peñi üdeeimünmeu ca famentueimünmeu.* Fei feipingün: ‘¡Chau Jehová püramyengepe!’.
Fei quisu* peufaluhuai ca ayühuelaimünmeu,
huelu fei engün yehuelcangeaingün”.
6 ¡Allcün-ngei pofolcahun cüpalu tati huaria mu! ¡Chau Dios ñi ruca püle allcün-ngei!
Chau Jehová huiñolelmequefi ñi huesa femün tañi pu caiñe.
7 Petu ñi acunon chi antü ñi nieal tañi püñeñ, choyüfi.
Petu ñi cutrancaunon tañi choyüal, choyüfi quiñe huentru püñeñ.
8 ¿Allcüngequepefui mai feitichi dungu?
¿Pengequepefui mai tüfa?
¿Huefrumepeafui mai quiñe troquiñ mapu quiñe antü mu müten?
¿Huefrumepeafui mai quiñe troquiñche matu müten?
Fei Sion cutranlu müten ñi püñeñal, choyüfi tañi pu püñeñ.
9 Chau Jehová feipi: “Puhulfiñ chi antü ñi nieal tañi püñeñ, fei ¿rüfcünu eluhuafun ñi choyüngenoal?”.
Tami Chau Ngünechen feipi: “Iñche femcünun ñi choyüafiel tañi püñeñ, ¿fei rüfcünu catrütuafun tañi choyüngenoal?”.
10 Com eimün, pu piuqueyefilu ta Jerusalén, ayüumün ca pürapapiuquelemün quiñentrür quisu engu.
Com eimün, pu hueñancülelu quisu ñi duam meu, ayühuaimün quiñentrür Jerusalén engu.
11 Chumngechi quiñe ñuque moyolquefi ca tuduamelquefi tañi püñeñ, ca femngechi Jerusalén cuñiutucuaimünmeu.
Felei, eimün tuduamcüleaimün ca rume ayüucüleaimün, Jerusalén püramyengelu cai.
12 Tüfa ñi feipin Chau Jehová:
“Iñche eluafiñ tüngün,* quiñe leufü reque feleai,
ca tati fillque troquiñche ñi falinque chemcün meu püramyengeai.
Quisu moyolaimünmeu, metanieaimünmeu,
tucuaimünmeu tañi lucu mu, femngechi nengümcayaimünmeu.
13 Quiñe ñuque reque tüngduamelquefilu tañi püñeñ,
ca femngechi tüngduameluhuaiñ.
Jerusalén ñi duam meu tüngduamelngeaimün.
14 Eimün peafimün tüfachi dungu, fei ayühuelmapiuqueaimünmeu.
Hue carü cachu reque nehuencüleai tamün cuerpo.*
Tañi nehuen-ngechi cuhu Chau Jehová pengelelafi tañi pu cüdaufe,
huelu com pu che ñi adquiñ meu condenayafi tañi pu caiñe”.
15 “Chau Jehová cütral reque cüpayai,
tañi carretela fütra cürüftucu mahun reque felei.
16 Chau Jehová cutrancayafi com tati pu che cütral mu,
felei llemai, tañi fütra cuchillo mu femai.
Fentren che layai Chau Jehová ñi cuhu mu.
17 Feiti pepicaulu ca liftuulu ñi conal ti falinque lelfün mu,* ilo sañhuetuqueingün, dehu ca epe fill ünufalngelu, com engün apümcangeaingün” feipi Chau Jehová. 18 “Iñche am com quimtucunielu ñi femquen engün ca tañi raquiduam, feimu cüpayan. Trahulafiñ che fillque troquiñche mu cüpalu ca fillque quehun nielu. Cüpayaingün, fei peaingün tañi afmatufalngen”.
19 “Feman quiñe afmatun dungu, fei peafingün. Quiñeque lefmahuaingün, fei huercüafiñ engün fillque troquiñche mu. Feitichi troquiñche turpu allcüquelaingün iñche ñi dungu ca pequelaingün tañi afmatufalngen. Puhuaingün ta Tarsis, Pul ca Lud, üye mu pu che cüme pünequefingün ti arco. Ca puhuaingün ta Tubal, Javán ca alü camapulechi huapi. Fillque troquiñche mu huldunguaingün iñche tañi afmatufalngen. 20 Fei engün yelelafingün yehun reque* ta Chau Jehová, cüpalafingün com tamün pu peñi mülelu fillque troquiñche mu. Cüpalafingün iñche tañi lif huincul mu, tüfa ta Jerusalén. Cüpayaingün cahuellu mu, fütraque ca pichique carreta meu, mula ca matuyauchi camello mu. Femngeai chumngechi pu Israel che cüpalquei yehun Chau Jehová tañi ruca mu quiñe lif metahue mu” feipi Chau Jehová.
21 Chau Jehová ca feipi: “Cafei dullian quiñeque che ñi sacerdotengeal ca Leví chengeal”.
22 Cafei Chau Jehová feipi: “Ti hue huenu ca hue mapu ñi deumayafiel rumel mülecayai tañi adquiñ meu. Fei ca femngechi rumel mülecayai tamün cüpanche ca tamün üi”.
23 “Fillque hue cüyen ca fillque ürcütun antü,*
com cüpayaingün ñi pochongnagal* tañi adquiñ meu” feipi Chau Jehová
24 “Tripayaingün ca adquintuaingün pu lachi huentru tañi caiñetueteu.
Pu piru ñi mülen fei engün mu, lalayaingün.
Ti cütral ñi lüpümmequeteu, chongnaglayai.
Ünufalngeai com tati pu che mu”.
Tüfachi üi cüpa feipi “Jehová ñi montuluhun dungu”.
Cam: “Quimnielafi tañi ñidol”.
Ca lof mu: “Yafcafe”.
Ca lof mu: “Calül”.
Ca lof mu: “Munulngelai”.
Cam: “Llamasa reque”.
Ca lof mu: “Ramada reque”.
Cam: “Pu ngünenielu ñi huesalcacheal”.
Cam: “Quimeltun”.
Ca lof mu: “Füchotun, mañumtun”.
Ca lof mu: “Carnero”.
Ca lof mu: “Patio”.
Diccionario mu ngüneduamnge “fün chalintucungelu”.
Diccionario mu ngüneduamnge “incienso”.
Cam: “Sabado”. Diccionario mu ngüneduamnge “ürcütun antü”.
Ca lof mu: “Fillem reque”.
Ca lof mu: “Quiñepülecünufimün”.
Cam: “Pu nienolu chau”.
Ca lof mu: “Yafcan”.
Ca lof mu: “Plangcünungetuai”.
Cam: “Prostitutangetui”. Diccionario mu ngüneduamnge “prostituta”.
Cam: “Cerveza”.
Ca lof mu: “Deyülei co mu”.
Ca lof mu: “Llum cullingeal”.
Ca lof mu: “Regalo”.
Cam: “Pu nienolu chau”.
Ca lof mu: “Quehuafe, aucafe”.
Cam: “Rüfngechi Ñidol”.
Hebreo quehun feipilei: “Lejia mu reque apümcayafiñ”.
Tüfachi pod tripaquei llihumngequelu ti pañilhue.
Ca lof mu: “Hudatripaquenolu”.
Ca lof mu: “Yafcafe”.
Tüfachi fütraque anümca ca adelcalechi lof nüucülepelafui coilaque dios mu.
Ca lof mu: “Huidpütripayai”.
Ca lof mu: “Leglegcüleai”.
Cam: “Quimeltun”.
Cam: “Norümcünutuafi”.
Ca lof mu: “Lanza”.
Ca lof mu: “Quehuaulayaingün, aucaulayaingün”.
Ca lof mu: “Familia”.
Ca lof mu: “Milla mu”.
Ca lof mu: “Carro”.
Ca lof mu: “Lloyünagqueingün, ponornagqueingün”.
Ca lof mu: “Lladcün”.
Ca lof mu: “Llumuumün”.
Cam: “Pochongnagaingün”.
Ca lof mu: “Roble”.
Cam: “Pochongnagai”.
Tüfa ta pichique auca culliñ dehu reque felelu.
Ca lof mu: “Chemu”.
Cam: “Rüfngechi Ñidol”.
Ca lof mu: “Quehuafe, aucafe”.
Ca lof mu: “Montuñmayafi”.
Ca lof mu: “Trafche”.
Ca lof mu: “Munulcünulayafiñ”.
Cam: “Tamün lahuentuchefengelayan”.
Ca lof mu: “Yafcan”.
Ca lof mu: “Llumcünuafiel”.
Ca lof mu: “Ngam miyahulnieimünmeu”.
Ca lof mu: “Chemu”.
Ca lof mu: “Trililcamequefingün”.
Cam: “Femcünuai ñi nienoal cal lonco mu engün”.
Ca lof mu: “Ihul cuhu”.
Ca lof mu: “Yiu mu”.
Ca lof mu: “Espejo”.
Tüfa ta cüme nümün-ngechi aceite, quiñeque anümca meu entungei. Pünengequefui ñi lahuentungeal che ca perfume reque.
Ca lof mu: “Nielayaingün cal lonco”.
Tüfa tati allfülelu lüpümngen mu quiñe esclavo cam quiñe presu.
Hebreo quehun feipilei: “Elcünunge taiñ pingeal eimi tami üi mu”.
Ca lof mu: “Choyoal”.
Hebreo quehun feipilei: “Me”.
Ca lof mu: “Lladcütuafi”.
Ca lof mu: “Huitrulngelu”.
Ca lof mu: “Pitrulechi tromü”.
Ca lof mu: “Ramada”.
Ca lof mu: “Füshcütual che”.
Ca lof mu: “Llumumuhuam”.
Ca lof mu: “Chücütuam, ñücümtuam”.
Ca lof mu: “Esperalerquefui”.
Ca lof mu: “Chemu”.
Ca lof mu: “Huayun, püllin, huai”.
Ca lof mu: “Quehuafe, aucafe”.
Hebreo quehun feipilei: “1 bato”. Quiñe bato feita 22 litro. Ngüneduamnge apendice B14.
Hebreo quehun feipilei: “1 homer”. Quiñe homer feita 220 litro. Ngüneduamnge apendice B14.
Hebreo quehun feipilei: “1 efá”. Quiñe efá feita 22 litro. Ngüneduamnge apendice B14.
Ca lof mu: “Ayecahue”.
Ca lof mu: “Respetafalque huentru”.
Cam: “Seol”. Tüfa pengelquei cheu ñi ürcütumequen reque pu la. Diccionario mu ngüneduamnge “Seol”.
Ca lof mu: “Lloyünagaingün, ponornagaingün”.
Cam: “Tañi nor dungu mu”.
Ca lof mu: “Yafcan”.
Cam: “Ñi dulliel”.
Ca lof mu: “Fürengelu”.
Ca lof mu: “Deyülquefilu”.
Ca lof mu: “Quiñepülecünufingün”.
Cam: “Quimeltun”.
Ca lof mu: “Lladcütufi”.
Ca lof mu: “Llihueñfi”.
Ca lof mu: “Matu cüpaleingün”.
Ca lof mu: “Huichari”.
Ca lof mu: “Tranu”.
Ca lof mu: “Chincül”.
Ca lof mu: “Ñahuauqueingün, huarülqueingün”.
Ca lof mu: “Ñahuahuaingün, huarülaingün”.
Diccionario mu ngüneduamnge “serafin”.
Ca lof mu: “Ipünquiyahuingün”.
Ca lof mu: “Quehuafe, aucafe”.
Ca lof mu: “Pitrun mu”.
Ca lof mu: “Yafcafe chengen”.
Ca lof mu: “Püllecontupaeneu”.
Diccionario mu ngüneduamnge “altar”.
Ca lof mu: “Quiñepülecünungei”.
Ca lof mu: “Yafcan”.
Hebreo quehun mu ca feipingeafui “taiñ huerquen-ngeai”.
Ca lof mu: “Lloudungui”.
Ca lof mu: “Mongelngetual”.
Cam: “Quiñe decima parte”.
Ca lof mu: “Roble”.
Ca lof mu: “Respetafal”.
Ca lof mu: “Choyon”.
Ca lof mu: “Abuelo”.
Ca feipiafui chi: “Pepi nülafingün”.
Ca lof mu: “Quehuayaeteu, aucayaeteu”.
Ca lof mu: “Nengümcahui”.
Tüfachi üi cüpa feipi “mülehuechi che müten huiñotuai”.
Ca lof mu: “Cüme felenge”.
Cam: “Ütrüfpiuquelayaimi”.
Ca lof mu: “Pitrulechi mamüll”.
Ca lof mu: “Lladcülen”.
Cam: “Llicalcayafiyiñ”.
Cam: “Huechodcünuafiyiñ ñi cura malal”. Hebreo quehun feipilei: “Huicürafiyiñ”.
Cam: “Lonco”.
Cam: “Lonco”.
Cam: “Seol”. Tüfa pengelquei cheu ñi ürcütumequen reque pu la. Diccionario mu ngüneduamnge “Seol”.
Ca lof mu: “Chaftulayafiñ”.
Tüfachi üi cüpa feipi “Chau Dios iñchiñ mu mülei”.
Ca lof mu: “Quiñepülecünufile”.
Ca lof mu: “Moshcon, mishqui”.
Ca lof mu: “Hudatripalu”.
Ca lof mu: “Llihueñai”.
Ca lof mu: “Ngütrümafi”.
Ca lof mu: “Diulliñ”.
Ca lof mu: “Nag mapu meu”.
Ca lof mu: “Huayun, püllin, huai”.
Tüfa tati Éufrates leufü.
Ca lof mu: “Pülleconlayaimi”.
Tüfachi üi pengeli pu che ñi amual tañi pu caiñe ñi mapu mu ñi müntuñmayafiel tañi chemcün.
Hebreo quehun feipilei: “Fei fülcontufiñ”.
Ca lof mu: “Quiñepülecünufingün”.
Siloé feipingequei cheu ñi adcünungeel ñi rupayal ti co.
Ca lof mu: “Quehuafe, aucafe”.
Tüfa tati Éufrates leufü.
Tüfachi üi cüpa feipi “Chau Dios iñchiñ mu mülei”.
Ca lof mu: “Idum reque”.
Ca lof mu: “Huitrañpüramcünuafi”.
Ca lof mu: “Respetanieafimün”.
Ca lof mu: “Nürüfcünufinge”.
Ca lof mu: “Impolcülechi chillca”.
Cam: “Quimeltun”.
Ca lof mu: “Esperalean”.
Ca lof mu: “Safsaf dunguqueel”.
Ca lof mu: “Lladcüleai”.
Tüfa ta Chau Dios.
Ca lof mu: “Quehuan mu, aucan mu”.
Ca lof mu: “Cüme Felen”.
Ca lof mu: “Respetaquenon mu”.
Cam: “Furitu püle”.
Ca lof mu: “Lladcün”.
Ca lof mu: “Choyon”.
Ca feipiafui chi: “Tapül palmera ca ti rüme (tromen)”.
Cam: “Pu nienolu chau”.
Ca lof mu: “Leglegcülei”.
Ca lof mu: “Pitrupürayai”.
Ca lof mu: “Quiñepülecünuquefingün”.
Ca lof mu: “Montuñmaquefingün”.
Cam: “Pu nienolu chau”.
Cam: “Tamün cutrancangeal”.
Ca lof mu: “Pemeafimün”.
Ca lof mu: “Lloyünagaimün, ponornagaimün”.
Ca lof mu: “Lladcün”.
Ca lof mu: “Quehuayafiel, aucayafiel”.
Ca lof mu: “Chapad, pele”.
Ca lof mu: “Imagen”.
Hebreo quehun feipilei: “Cutrancayafiñ”.
Ca lof mu: “Respetaquenolu cai”.
Ca lof mu: “Dañi reque”.
Ca lof mu: “Quiñe idum no rume”.
Tüfa tati Asiria huentru ñi pu hueichafe ñi feipiel versiculo 5 ca 24.
Ca lof mu: “Üicülechi cütralngetuai”.
Ca lof mu: “Leglegcületuai”.
Ca lof mu: “Lilahue püle”.
Ca lof mu: “Llumumuhual”.
Ca lof mu: “Ngelutuafiel, menazayafiel”.
Ca lof mu: “Chamida”.
Ca lof mu: “Choyon”.
Ca lof mu: “Respetanieafi”.
Cam: “Dullintuchelayai ñi juzgayafiel”.
Hebreo quehun feipilei: “Ñi pimuel tañi mellfü hun mu”.
Ca lof mu: “Huentelli mu”.
Ca lof mu: “Aucan trehua, caita trehua”.
Cam: “Leopardo”.
Ca feipiafui chi: “Ti pichi huaca ca ti trapial quiñentrür iyaingu”.
Ca lof mu: “Dañi mu”.
Ca lof mu: “Huinüfcünuai”.
Tüfa ta Babilonia.
Ca lof mu: “Meli tuhun mapu mu”.
Ca lof mu: “Quehuameafiel, aucameafiel”.
Ca lof mu: “Montuñmayafingu”.
Ca feipiafui chi: “Ancümafi”.
Tüfa tati Éufrates leufü.
Ca feipiafui chi: “Hudamafui”.
Ca lof mu: “Lladcütuen nga”.
Hebreo quehun feipilei: “Jah”. Jehová tañi üi ca feipingei Jah. Diccionario mu ngüneduamnge “Jah”.
Ca lof mu: “Quehuafe, aucafe”.
Ca lof mu: “Ngütrümafimün”.
Ca lof mu: “Lladcün”.
Ca lof mu: “Lluhuai”.
Ca lof mu: “Mütrengcülehueingün”.
Ca lof mu: “Llican”.
Ca lof mu: “Ñi nengümcahun tañi piuque”.
Ca lof mu: “Yafcafe che”.
Hebreo quehun feipilei: “Tañi Kesile”. Tüfa mu nütramcangei chi Orión pingechi trapümcüleyechi huangülen ca caquelu chi fülcülelu.
Ca lof mu: “Ñi yafcan meu”.
Ca lof mu: “Milla”.
Ca lof mu: “Familia”.
Tüfa tati pu che mülelu Babilonia mu.
Ca lof mu: “Carpa ruca”.
Ca lof mu: “Ufisa cuidaquelu”.
Ca lof mu: “Aucan culliñ, caita culliñ”.
Ca feipiafui chi: “Huesaque püllü capüra quechilelu”.
Cam: “Chacal”.
Ca lof mu: “Püllelei”.
Cam: “Ürcütual”.
Ca lof mu: “Fülümtucuqueteu, obligaqueteu”.
Ca lof mu: “Lladcünquechi”.
Ca lof mu: “Cüme duamquechi”.
Cam: “Seol”. Tüfa pengelquei cheu ñi ürcütumequen reque pu la. Diccionario mu ngüneduamnge “Seol”.
Ca lof mu: “Nepelngei”.
Cam: “Seol”. Tüfa pengelquei cheu ñi ürcütumequen reque pu la. Diccionario mu ngüneduamnge “Seol”.
Ca lof mu: “Ayecahue”.
Hebreo quehun feipilei: “Trahunhue huincul”.
Ca lof mu: “Picun püle”.
Cam: “Seol”. Tüfa pengelquei cheu ñi ürcütumequen reque pu la. Diccionario mu ngüneduamnge “Seol”.
Ca lof mu: “Respetan mu”.
Hebreo quehun feipilei: “Ruca mu”.
Cam: “Üdengeelchi choyün reque”.
Ca lof mu: “Calül”.
Ca lof mu: “Yafcan meu”.
Ca lof mu: “Quehuafe, aucafe”.
Quiñe fütra dehu reque felei nielu chacai reque tañi incañpehual.
Hebreo quehun feipilei: “Lepüafiñ tati apümcaquelu chi lepühue meu”.
Ca lof mu: “Quiñepülecünuafiñ”.
Ca lof mu: “Fillem”.
Cam: “Cupafcayafiel”.
Hebreo quehun feipilei: “Folil”.
Ca lof mu: “Familia”.
Ca lof mu: “Picun püle”.
Ca lof mu: “Pitrun reque”.
Ca lof mu: “Lloudungulelngeai”.
Hebreo quehun feipilei: “Huechuñ mülechi mülehue”. Diccionario mu ngüneduamnge “huechuñ mülechi mülehue”.
Cam: “Nielayaingün cal tañi lonco mu”.
Ca lof mu: “Quehuafe, aucafe”.
Ca lof mu: “Ancüai”.
Ca lof mu: “Carnero”.
Tüfa cüpa feipilei quiñe troquiñ mapu ñi epe mülenon che.
Ca lof mu: “Idum reque”.
Ca lof mu: “Quechanentungelu”.
Ca lof mu: “Dañi mu”.
Ca lof mu: “Lilahue püle”.
Ca lof mu: “Sombra”.
Ca lof mu: “Llumcünufinge”.
Hebreo quehun mu feipi piuqueyechen ca fürenechen afquenolu. Diccionario mu ngüneduamnge “piuqueyen afquenolu”.
Ca lof mu: “Lladcüfengei”.
Feitichi ofad trañmacünungequei ca lapümngequei, fei quiñe churrasca reque feletuquei.
Ca lof mu: “Chamida”.
Ca lof mu: “Choyon”.
Ca lof mu: “Focholcünuhuaiñ”.
Ca lof mu: “Cosechaquelu”.
Ca lof mu: “Respetafal mülehue mu”.
Hebreo quehun feipilei: “Israel tañi pu fotüm”.
Ca lof mu: “Quehuafe, aucafe”.
Ca lof mu: “Calül”.
Ca lof mu: “Ngümitungelu”.
Ca lof mu: “Chamida meu”.
Diccionario mu ngüneduamnge “orcon mamüll ñi poyengequeel”.
Diccionario mu ngüneduamnge “incienso”.
Ca lof mu: “Upenentufimi”.
Ca lof mu: “Choyoal”.
Ca lof mu: “Lladcülechi”.
Ca lof mu: “Cachu reque”.
Ca lof: “Montuñmaeteu”.
Ca lof mu: “Püllelei”.
Ca lof mu: “Cüme duamcülean”.
Ca feipiafui chi: “Adquintuan tañi mülehue mu”.
Ca lof mu: “Choyün”.
Ca lof mu: “Choyon”.
Ca lof mu: “Idum”.
Ca lof mu: “Quehuafe, aucafe”.
Ca lof mu: “Regalo”.
Ca lof mu: “Lluhuai”.
Ca lof mu: “Traf Egipto che”.
Ca lof mu: “Quehuahuaingün, aucahuaingün”.
Ca lof mu: “Pemeafingün”.
Ca lof mu: “Ancüai”.
Ca lof mu: “Tromen”.
Ca lof mu: “Plangngechi ngüren”.
Cam: “Menfis”.
Ca lof mu: “Melcaiquiyaulu”.
Ca lof mu: “Choyon”.
Ca feipiafui chi: “Tapül palmera ca ti rüme”.
Ca lof mu: “Ngelutuafiel, menazatuafiel”.
Ca lof mu: “Llicaleaingün”.
Ca lof mu: “Füchotun, mañumtun”.
Ca lof mu: “Mongeltuafi”.
Ca lof mu: “Lloudungulelafi”.
Cam: “Tartan”.
Ca lof mu: “Tranu”.
Cam: “Allhue triltrangquiyahui”.
Ca lof mu: “Trana namuncünuhui”.
Tüfa cüpa feipilei quiñe troquiñ mapu ñi epe mülenon che.
Tüfa ti mapu cheu ñi mülefel Babilonia peno.
Ca lof mu: “Huaihuen püle”.
Ca lof mu: “Quehuamenge, aucamenge”.
Hebreo quehun feipilei: “Tañi trutre rume cutrantulei”.
Ca lof mu: “Nengümcahui ñi piuque”.
Ca lof mu: “Esperaquefel”.
Ca lof mu: “Pütocomün”.
Ca lof mu: “Huitrulelfimün”.
Ca lof mu: “Carro”.
Ca lof mu: “Imagen”.
Tüfachi üi cüpa feipi “ñücüf”.
Tüfa ta Arabia.
Tüfa Jerusalén peno.
Ca lof mu: “Chemu”.
Ca lof mu: “Quehuan, aucan”.
Ca lof mu: “Muralla”.
Ca lof mu: “Carro mu”.
Ca lof mu: “Pütocomequeimün”.
Ca lof mu: “Yafcan”.
Ca lof mu: “Chemu”.
Ca lof mu: “Lladcülen mu”.
Ca lof mu: “Coisoma reque”.
Hebreo quehun feipilei: “Huente tañi hombro mu tuculelafiñ ti llafe ñi nieel David tañi ruca”.
Ca lof mu: “Nürüftuculayafi”.
Tüfa quiñe huitrunco tripalu Nilo leufü mu.
Hebreo quehun mu cüpa feipi quiñe domo turpu cudumuunolu quiñe huentru engu.
Ca lof mu: “Nengümcahui ñi piuque”.
Ca lof mu: “Quehuafe, aucafe”.
Ca lof mu: “Llumuuquen che”.
Hebreo quehun mu cüpa feipi quiñe domo turpu cudumuunolu quiñe huentru engu.
Ca lof mu: “Cüme felelayaimi”.
Tüfa cüpa feipilei quiñe troquiñ mapu ñi epe mülenon che.
Ca lof mu: “Upenentungeai”.
Cam: “Prostituta”. Diccionario mu ngüneduamnge “prostituta”.
Ca lof mu: “Upenentungeimi”.
Cam: “Quiñe prostituta reque”.
Ca lof mu: “Hudacünulelngeai”.
Cam: “Tati mapu meu”.
Ca lof mu: “Lüpünacümfi, copünacümfi”. Cam: “Huichürfi”.
Ca lof mu: “Tilcafentuafiel”.
Ca lof mu: “Montuñmangeai”.
Ca feipiafui chi: “Ancümequei”.
Cam: “Cuifi eldungu”.
Ca lof mu: “Ancümequei”.
Ca lof mu: “Pütocomequeingün”.
Ca lof mu: “Nürüfcülei”.
Ca lof mu: “Ñimitungelu reque”.
Cam: “Lafquen mu”.
Cam: “Cheu ñi huefpan pelon”.
Ca lof mu: “Huyüyahui”.
Ca lof mu: “Ramada reque”.
Ca lof mu: “Yafcan”.
Ca lof mu: “Quehuafe, aucafe”.
Ca lof mu: “Chücütuam, ñücümtucuam”.
Ca lof mu: “Füshcütual”.
Ca lof mu: “Lladcüqueingün”.
Ca lof mu: “Litrafmequefiel”.
Ca lof mu: “Sombra”.
Ca lof mu: “Quehuafe, aucafe”.
Hebreo quehun feipilei: “Lümüafimi”.
Ca lof mu: “Munulniefilu”.
Hebreo quehun feipilei: “Lümüafi”.
Hebreo quehun feipilei: “Ürcütuai tüfachi huincul mu”.
Ca lof mu: “Cachu”.
Ca lof mu: “Litrafmequefilu”.
Ca lof mu: “Muralla”.
Hebreo quehun mu feipilei ti fütraque cura malal ca ti antemural. Tüfa deumangequefui huircolechi cura ca trufür mu.
Ca lof mu: “Cüme duamelnieafimi”.
Hebreo quehun feipilei: “Jah”. Jehová tañi üi ca feipingei Jah. Diccionario mu ngüneduamnge “Jah”.
Cam: “Lafngei”.
Tüfa mu mülei ti palabra néfesh hebreo quehun mu, alma feipingeafui huincadungun mu. Diccionario mu ngüneduamnge “mongen”.
Tüfa feipilei, iñchiñ com piuque mu ayünieiñ pu che ñi quimal ca raquiduamtucunieafiel Chau Dios tañi üi.
Ca lof mu: “Esperanieyu”.
Tüfa mu mülei ti palabra néfesh hebreo quehun mu, alma feipingeafui huincadungun mu. Diccionario mu ngüneduamnge “mongen”.
Diccionario mu ngüneduamnge “nor dungu”.
Cam: “Norngechi mapu mu”.
Ca lof mu: “Safsaf dungun mu”.
Ca lof mu: “Nepemün”.
Ca lof mu: “Mülfen”.
Cam: “Iñche tañi troquiñche”.
Ca lof mu: “Llumuucülemün”.
Ca lof mu: “Lladcün”.
Ca lof mu: “Huitrulngeel”.
Diccionario mu ngüneduamnge “Leviatán”.
Ca lof mu: “Huingüdquiyauquelu”.
Ca lof mu: “Shumpüllcülen amulelu”.
Tüfa ta Israel peno, trürümngei quiñe domo reque ca quiñe anüm ofad.
Ca lof mu: “Huitruconiequefiñ”.
Ca lof mu: “Lladcülelan”.
Ca lof mu: “Huayun, püllin, huai”.
Ca lof mu: “Chemu cai”.
Ca lof mu: “Quechanentuafimi”.
Ca lof mu: “Yafcan”.
Diccionario mu ngüneduamnge “orcon mamüll ñi poyengequeel”.
Diccionario mu ngüneduamnge “incienso”.
Tüfa cüpa feipilei quiñe troquiñ mapu ñi epe mülenon che.
Ca lof mu: “Chamida”.
Ca lof mu: “Ngümitungeal”.
Tüfachi huitrunco fill tripantu arcüquei.
Ca lof mu: “Lloyünagaingün, ponornagaingün”.
Tüfa Samaria huaria peno.
Ca lof mu: “Yai”.
Ca lof mu: “Quehuafe, aucafe”.
Ca feipiafui chi: “Afmatun dungu mu peiñ”.
Cam: “Seol”. Tüfa pengelquei cheu ñi ürcütumequen reque pu la. Diccionario mu ngüneduamnge “Seol”.
Ca lof mu: “Chücütucünuhuiyiñ, ñücümtucünuhuiyiñ”.
Hebreo quehun feipilei: “Cura cüme ngüneduamngelu”.
Ca lof mu: “Llumuupeyüm”.
Cam: “Seol”. Tüfa pengelquei cheu ñi ürcütumequen reque pu la. Diccionario mu ngüneduamnge “Seol”.
Ca lof mu: “Nepeai”.
Ca lof mu: “Rastra”.
Ca lof mu: “Cebada”.
Cam: “Ti espelta”. Ti espelta fei quiñe falinochi cachilla ñi ngan-ngeel cuifi Egipto mu.
Cam: “Norümtuqueyu”.
Pu mansun huingüdquefi tüfachi trafla ñi liftuafiel ti quetran pinu, cachu meu. Diccionario mu ngüneduamnge “pünoquetranal”.
Ca lof mu: “Chincül mu”.
Ca lof mu: “Carro”.
Cam: “Fütra quimün meu entuquei tañi femqueel”.
Tüfachi üi cüpa feipi chi “cütralhue mülelu Chau Dios ñi altar meu”. Tüfa Jerusalén peno.
Ca lof mu: “Carpa ruca”.
Ca lof mu: “Safsafcülen mu”.
Hebreo quehun feipilei: “Quimnoelchi che”.
Ca lof mu: “Cachungetuaingün reque”.
Ca lof mu: “Quehuafe, aucafe”.
Ca lof mu: “Hueltañmamequefi”.
Ca lof mu: “Nürüfcülechi lifru reque”.
Ca lof mu: “Lloudunguai”.
Ca lof mu: “Respetanieneu engün”.
Ca lof mu: “Llumcünumequefilu”.
Cam: “Ngülam”.
Cam: “¡Fente huesa chengeimün!”.
Ca lof mu: “Fotra mu”.
Ca lof mu: “Familia”.
Hebreo quehun feipilei: “Hutrulqueingün hutrulngeelchi chalintucun”. Cüpa feipilei chi ñi eldungucünuhual che.
Ca lof mu: “Yafcan dungu mu”.
Ca lof mu: “Sombra meu”.
Ca lof mu: “Huaihuen mu mülelu”.
Ca lof mu: “Regalo”.
Ca lof mu: “Ñahuauquiyauchi trapial, huarülquiyauchi trapial”.
Diccionario mu ngüneduamnge “Rahab”.
Cam: “Trafla mu”.
Cam: “Quimeltun”.
Ca lof mu: “Quiñepülecünufimün”.
Ca lof mu: “Fotra mu”.
Ca lof mu: “Cheu ñi tüngcülen”. Ca feipiafui chi: “Rünganco”.
Ca lof mu: “Cüme duam mu”.
Ca lof mu: “Esperalelmün”.
Ca lof mu: “Matuyauchi”.
Ca lof mu: “Ngelutun, menazan”.
Cam: “Com piuque mu maneluucülelu”.
Ca lof mu: “Lloudunguaimu”.
Ca lof mu: “Llumuuhuelayai”.
Ca lof mu: “Imagen”.
Ca lof mu: “Munulcünufiel”.
Ca lof mu: “Milla mu”.
Ca feipiafui chi: “Falinolu piafimi”.
Ca lof mu: “Huilquita mu”.
Ca lof mu: “Pelon”.
Hebreo quehun feipilei: “Jehová ñi üi”.
Ca lof mu: “Lladcülei”.
Cam: “Pimun”.
Ca lof mu: “Respetafal fiesta mu”.
Cam: “Trecalen mu purupurungei ñi dungulmequengeel ti flauta”.
Ca lof mu: “Leglegcülechi cütral mu”.
Ca lof mu: “Yai meu”.
Ca lof mu: “Quehuayafiel engün, aucayafiel engün”.
Cam: “Deu pepicalei tañi Tofet”. Tüfa quiñe mülehue cheu ñi lüpümngequen itrofillem, adentulei apümcahun.
Hebreo quehun feipilei: “Quisu”.
Ca lof mu: “Quehuan carretela, aucan carretela”.
Cam: “Tañi cahuellutun”.
Ca lof mu: “Ñahuaumequei, huarülmequei”.
Ca lof mu: “Pu ufisa cuidaquelu”.
Ca lof mu: “Quehuafe, aucafe”.
Ca lof mu: “Idum reque”.
Ca lof mu: “Yafcaimün”.
Ca lof mu: “Milla mu”.
Ca lof mu: “Fülümtucungeai, obligangeai”.
Ca lof mu: “Llicaleaingün”.
Cam: “Cütral”.
Ca lof mu: “Rono”.
Ca lof mu: “Chücütuhue, ñücümtuhue”.
Ca lof mu: “Sombra reque”.
Hebreo quehun feipilei: “Pu quetroquetro dunguquelu ñi quehun”.
Hebreo quehun feipilei: “Hulelcahuaimün tamün rücu”.
Ca lof mu: “Uhuamtuleal”.
Ca lof mu: “Aucan cahuellu, caita cahuellu”.
Tüfa cüpa feipilei quiñe troquiñ mapu ñi epe mülenon che.
Ca lof mu: “Cüme felen”.
Ca lof mu: “Yai”.
Hebreo quehun feipilei: “Taiñ lipang-ngeaimi”.
Ca lof mu: “Chori, saltamonte”.
Ca lof mu: “Respetanieafiel”.
Ca feipiafui chi: “Tüfa quisu ñi hulqueelchi falin dungu”.
Ca lof mu: “Cüme felen”.
Ca feipiafui chi: “Ancümequei”.
Tüfa cüpa feipilei quiñe troquiñ mapu ñi epe mülenon che.
Hebreo quehun feipilei: “Lüpümngeelchi cal”. Tüfachi cal ligngei, tripaquei lüpümngelu yafüngenochi cura, foro, coral cam pichique concha.
Ca lof mu: “Huayun, püllin, huai”.
Ca lof mu: “Yafcafe”.
Ca lof mu: “Llicaleingün”.
Ca lof mu: “Llumcülen mu”.
Cam: “Acordanieafimi”.
Ca lof mu: “Carpa ruca”.
Ca lof mu: “Llasu”.
Ca lof mu: “Quehuan farcu, aucan farcu”.
Hebreo quehun feipilei: “Tami def”.
Cam: “Mastil”.
Ca lof mu: “Huinüfngelayafui”.
Cam: “Quiñe che no rume üye mu mülelu”.
Ca lof mu: “Yafcan”.
Ca lof mu: “Pülleconpamün”.
Ca lof mu: “Lladcütuniefi”.
Ca lof mu: “Quehuafe, aucafe”.
Ca lof mu: “Focholafi”. Cam: “Llihumafi”.
Ca lof mu: “Impolcünungeai”.
Ca lof mu: “Focholeai”.
Cam: “Hultucuafiel tañi apümcangeal”.
Ca lof mu: “Carnero”.
Ca lof mu: “Füchotun, mañumtun”.
Ca lof mu: “Aucan toro, caita toro”.
Tüfa Bozrá ñi huitrunco peno, Edom ñi doi falin huaria.
Ti brea feita curülechi co püdpüdcülelu, alquitran reque felei.
Ca lof mu: “Pitrun”.
Ca lof mu: “Huayun, püllin, huai”.
Ca lof mu: “Muralla”.
Tüfa cüpa feipilei quiñe troquiñ mapu ñi epe mülenon che.
Ca feipiafui chi: “Ti huecüfü capüra quechilelu”.
Ca lof mu: “Ngütrümafi”.
Ca lof mu: “Idum”.
Ca lof mu: “Dañi”.
Tüfa cüpa feipilei quiñe troquiñ mapu ñi epe mülenon che.
Ca lof mu: “Nag mapu”.
Ca lof mu: “Respetafalngeai”.
Cam: “Chacal”.
Ca lof mu: “Llumuupeyüm”.
Ca lof mu: “Hudacünulelngei”.
Ca lof mu: “Püllepulayai”.
Ca lof mu: “Aucan culliñ, caita culliñ”.
Ca lof mu: “Muralla”.
Cam: “Falin huentru serfiquelu pulcu”.
Ca lof mu: “Quehuafe, aucafe”.
Ca lof mu: “Trafolechi”.
Ca lof mu: “Chücadconai, cataconai”.
Ca lof mu: “Respetafal mülehue”.
Ca lof mu: “Lloyünagal, ponornagal”.
Ca lof mu: “Carro”.
Cam: “Siriaco quehun mu”.
Ca lof mu: “Hufco, pozoco”.
Ca lof mu: “Lloudungulayafimün”.
Ca lof mu: “Huicürcafingün”.
Ca lof mu: “Huicürcai”.
Cam: “Lucatungeiñ”.
Ca lof mu: “Huinüfcünufi”.
Ca feipiafui chi: “Rangi”.
Diccionario mu ngüneduamnge “querubin”.
Hebreo quehun mu cüpa feipi quiñe domo turpu cudumuunolu quiñe huentru engu.
Ca lof mu: “Carro mu”.
Ca lof mu: “Llumuupeyüm”.
Ca lof mu: “Aifiñcülechi”.
Ca lof mu: “Hufco, pozoco”.
Cam: “Nilo ñi huitrunco”. Tüfachi huitrunco fill tripantu arcüquei
Hebreo quehun feipilei: “Femcünungei”.
Ca lof mu: “Muralla”.
Ca lof mu: “Lladcülelmi”.
Ca lof mu: “Cülpihue, garfio”.
Tüfa feipingei ta Ezequías.
Cam: “Com tati tremlu tranalechi fün meu”.
Ca lof mu: “Quehuafe, aucafe”.
Ca lof mu: “Carpa ruca püle”.
Ca lof mu: “Calül”.
Ca lof mu: “Lloyünaglu, ponornaglu”.
Ca lof mu: “Mongetulayaimi”.
Ca lof mu: “Catrüntucuhue püle”.
Ca lof mu: “Cuifi che”.
Ca lof mu: “Sombra”.
Cam: “Seol”. Tüfa pengelquei cheu ñi ürcütumequen reque pu la. Diccionario mu ngüneduamnge “Seol”.
Ca lof mu: “Montuñmangean”.
Hebreo quehun feipilei: “Jah”. Jehová tañi üi ca feipingei Jah. Diccionario mu ngüneduamnge “Jah”.
Hebreo quehun feipilei: “Jah”. Jehová tañi üi ca feipingei Jah. Diccionario mu ngüneduamnge “Jah”.
Ca lof mu: “Ufisa cuidaquelu”.
Ca lof mu: “Carpa ruca reque”.
Ca lof mu: “Impolquefi”.
Cam: “Vencejo cam tordo”. Ca lof mu: “Idum”.
Ca lof mu: “Piupiumequen”.
Ca lof mu: “Yafcan”.
Cam: “Seol”. Tüfa pengelquei cheu ñi ürcütumequen reque pu la. Diccionario mu ngüneduamnge “Seol”.
Ca lof mu: “Ayecahue”.
Ca lof mu: “Mongetui”.
Cam: “Allcütufi”.
Ca lof mu: “Milla”.
Ca lof mu: “Quehuahue, aucahue”.
Cam: “Ülmen ruca mu”.
Ca lof mu: “Lloudungui”.
Ca lof mu: “Püllelepai chi antü”.
Hebreo quehun feipilei: “Tañi antü meu”.
Ca lof mu: “Cüme duam”.
Cam: “Yafüluhun-ngechi feipin mu”.
Ca lof mu: “Yafcan mu”.
Tüfa cüpa feipilei quiñe troquiñ mapu ñi epe mülenon che.
Cam: “Liftumün”.
Cam: “Famnacümngepe”. Ca lof mu: “Capüncünungepe”.
Ca lof mu: “Lloudungungei”.
Ca lof mu: “Ufisa cuidaquelu reque”.
Cam: “Camañnieafi”.
Hebreo quehun feipilei: “Suque”. Ngüneduamnge apendice B14.
Ca lof mu: “Truna mu”.
Cam: “Mediafui”.
Ca lof mu: “Lüicü reque”.
Ca lof mu: “Palti mu”.
Ca lof mu: “Aucan culliñ, caita culliñ”.
Ca lof mu: “Füchotun, mañumtun”.
Ca lof mu: “Hierro mu”.
Ca lof mu: “Idolo”.
Ca lof mu: “Milla mu”.
Ca lof mu: “Trincürcülechi”.
Ca lof mu: “Huinüfcünuquefi”.
Ca lof mu: “Carpa ruca reque”.
Cam: “Pu ngünenielu”.
Ca lof mu: “Namun anümca engün”.
Ca lof mu: “Cachu reque”.
Ca lof mu: “Quehuafe, aucafe”.
Ca lof mu: “Ngütrümquefi”.
Ca lof mu: “Chemu”.
Ca lof mu: “Llumcülei”.
Ca lof mu: “Aguila reque”.
Ca lof mu: “Pülleconpape”.
Ca lof mu: “Ngütrümfi”.
Ca lof mu: “Cachu reque”.
Ca lof mu: “Hierro mu”.
Ca lof mu: “Idolo”.
Ca lof mu: “Quiñepülecünulaeyu”.
Cam: “Nünieayu tañi man cuhu mu nor dungu femquelu”.
Ca lof mu: “Lladcütunieteu”.
Ca lof mu: “Quehuamequeteu, aucamequeteu”.
Tüfa feipilei pichingelu ca müte falinolu.
Trafla mu deumangequefui, pu mansun huingüdquefi ñi liftuafiel ti quetran pinu meu. Diccionario mu ngüneduamnge “pünoquetranal”.
Ca lof mu: “Lloudunguafiñ engün”.
Ca lof mu: “Huefpalafiñ”.
Ca lof mu: “Nag mapu meu”.
Tüfa cüpa feipilei quiñe troquiñ mapu ñi epe mülenon che.
Hebreo quehun feipilei: “Dullielmünmeu”.
Ca lof mu: “Picun mu”.
Ca lof mu: “Chapad, pele”.
Ca lof mu: “Fotra mu”.
Ca lof mu: “Trafocalayafi”.
Ca lof mu: “Esperaleingün”.
Cam: “Quimeltun”.
Cam: “Rüfngechi Ngünechen”. Diccionario mu ngüneduamnge “rüfngechi Ngünechen”.
Ca lof mu: “Huinüfcünufiel”.
Hebreo quehun feipilei: “Ünifcünufi, huinüfcünufi”.
Ca lof mu: “Ngütrümeyu”.
Ca lof mu: “Respetangeal”.
Ca lof mu: “Imagen”.
Tüfa cüpa feipilei quiñe troquiñ mapu ñi epe mülenon che.
Ca lof mu: “Quehuafe, aucafe”.
Ca lof mu: “Dungulan”.
Ca lof mu: “Pifüran”.
Ca lof mu: “Hierro adentun”.
Ti cüdaufe Israel peno.
Cam: “Quimeltun”.
Ca lof mu: “Montuñmangei”.
Ca lof mu: “Llumuucüleingün”.
Ca lof mu: “Fillem reque”.
Ca lof mu: “Yafcaingün”.
Cam: “Quimeltun”.
Ca lof mu: “Lladcütuniefi engün”.
Ca lof mu: “Hueltañmanieteu”.
Ca lof mu: “Ngütrümeyu”.
Ca lof mu: “Pichi lüflayaimi rume”.
Ca lof mu: “Leglegcülechi cütral mu”.
Ca lof mu: “Respetafalngerpuimi”.
Ca lof mu: “Picun mapu”.
Ca lof mu: “Huaihuen mapu”.
Cam: “Feyentual”.
Ca lof mu: “Montuñmalayaeneu”.
Ca lof mu: “Quehuafe, aucafe”.
Ca lof mu: “Sechuhue”.
Ca lof mu: “Lladcülechi co meu”.
Ca lof mu: “Carro”.
Tüfa cüpa feipilei quiñe troquiñ mapu ñi epe mülenon che.
Ca lof mu: “Aucan culliñ, caita culliñ”.
Cam: “Chacal”.
Ca lof mu: “Füchotun, mañumtun”.
Ca lof mu: “Fülümtuculaeyu, obligalaeyu”.
Diccionario mu ngüneduamnge “olibano”.
Ca lof mu: “Tromen”.
Ca lof mu: “Yafcan mu”.
Ca lof mu: “Yafcan”.
Ca lof mu: “Yafcai”.
Tüfa pu quimeltuquelu ti ley peno.
Ca lof mu: “Lladcütungeal”.
Tüfachi üi cüpa feipi “nor che”. Tüfa quiñe yamfal üi ñi elungeel ta Israel.
Ca lof mu: “Huitrunacümafiñ”.
Cam: “Ti mapu nienolu co”.
Ca lof mu: “Familia mu”.
Ca lof mu: “Quehuafe, aucafe”.
Ca lof mu: “Llicalequilmün”.
Ca lof mu: “Imagen”.
Ca lof mu: “Hierro mu”.
Ca lof mu: “Traf cüdaufe”.
Ca lof mu: “Aremquefi”.
Ca lof mu: “Huinüfcünuquefi”.
Cam: “Quiñe yamfal mülehue mu”.
Ca lof mu: “Roble”.
Ca lof mu: “Cuñiutucufi”.
Ca lof mu: “Lloyünagquei, ponornagquei”.
Ca lof mu: “Fillem”.
Ca lof mu: “Upenentulayayu”.
Ca lof mu: “Yafcan”.
Hebreo quehun feipilei: “Ünifcünufiñ”.
Cam: “Chau Dios ñi pu huerquen femfaluuquelu”.
Ca lof mu: “Ancünge”.
Ca lof mu: “Montuñmayafiel”.
Ca lof mu: “Quehuahue, aucahue”.
Cam: “Ñi entuchafcüafiel pu lonco ülmen ñi cinturon”.
Ca lof mu: “Nürüfcülenoal”.
Ca lof mu: “Hierro sechuhue”.
Ca lof mu: “Llumcülelu”.
Ca lof mu: “Ngütrümmequeyu”.
Ca lof mu: “Respetafal üi”.
Ca lof mu: “Cüme felen”.
Cam: “Quehuaniefilu”.
Ca lof mu: “Chapad cai tati, pele cai tati”.
Cam: “Tañi deumaeteu”.
Ca lof mu: “Chemu”.
Ca lof mu: “Huinüfcünufiñ”.
Hebreo quehun feipilei: “Com ñi troquiñ hueichafe”.
Ca feipiafui chi: “Ñi cüdaufe”.
Ca feipiafui chi: “Pu negociante ñi nieel”.
Ca lof mu: “Lloyünagaingün, ponornagaingün”.
Ca lof mu: “Idolo”.
Ca feipiafui chi: “Deumalafi ñi huellileal”.
Cam: “Refalta”.
Ca lof mu: “Pülleconpamün”.
Ca lof mu: “Pengeldungumün”.
Ca lof mu: “Hudatripanoal”.
Ca lof mu: “Lladcütunieteu”.
Ca lof mu: “Lloyünagqueingu, ponornagqueingu”.
Ca lof mu: “Idolo”.
Ca lof mu: “Fillem”.
Tüfa tati pu adentun.
Ca lof mu: “Plangcülele”.
Ca lof mu: “Iñche reque felei”.
Ca lof mu: “Milla”.
Ca lof mu: “Hierro mu”.
Ca lof mu: “Lloudunguquelai”.
Ca lof mu: “Yafcafe”.
Hebreo quehun feipilei: “Hunenque dungu”.
Cam: “Tañi pin, tañi ngülam”.
Ca lof mu: “Ngütrümafiñ”.
Ca lof mu: “Idum”.
Cam: “Tañi pin, tañi ngülam”.
Ca lof mu: “Yafü piuque”.
Ca lof mu: “Hudatripaleimün”.
Hebreo quehun mu cüpa feipi quiñe domo turpu cudumuunolu quiñe huentru engu.
Ca lof mu: “Quehuafe, aucafe”.
Ca lof mu: “Dungunon mu”.
Ca lof mu: “Lladcütufiñ”.
Cam: “Tami calcu dungu meu entulayafuimi tami huesa rupan”.
Ca feipiafui chi: “Pu troquiñcünufilu ti huenu”, “pu astrologo”.
Ca lof mu: “Leglegcülechi cütral meu”.
Hebreo quehun feipilei: “Tañi mapu mu”.
Ca lof mu: “Ngam miyahuaingün”.
Ca feipiafui chi: “Judá ñi pu cüpanchengefuimün”.
Ca lof mu: “Respetafal huaria”.
Ca lof mu: “Quehuafe, aucafe”.
Hebreo quehun feipilei: “Hunenque dungu”.
Ca lof mu: “Yafü piuquengen”.
Ca lof mu: “Hierro pel”.
Cam: “Iñche tañi adentun”.
Hebreo quehun feipilei: “Eimün”.
Ca lof mu: “Llumcülechi dungu”.
Ca lof mu: “Yafcafe”.
Ca lof mu: “Lladcün”.
Ca lof mu: “Lluhumngelu”.
Ca lof mu: “Rono mu”.
Ca lof mu: “Podümngeal”.
Ca lof mu: “Ngütrümeyu”.
Ca lof mu: “Huinüfcünufiñ”.
Ca lof mu: “Püllecontumuchi”.
Ca lof mu: “Cüme felen”.
Ca lof mu: “Auna, ola”.
Ca lof mu: “Upenentungelayafui”.
Tüfa cüpa feipilei quiñe troquiñ mapu ñi epe mülenon che.
Ca lof mu: “Ngütrümeneu”.
Hebreo quehun feipilei: “Hun”.
Hebreo quehun feipilei: “Tañi cuhu ñi llaufeñ mu”.
Ca lof mu: “Llumcünueneu”.
Ca lof mu: “Ngünam”.
Ca lof mu: “Lloyünagaingün, pornornagaingün”.
Ca lof mu: “Lloudungueyu”.
Hebreo quehun feipilei: “Huesalcalechi herencia”.
Ca lof mu: “Huitrunco, huidco”.
Ca lof mu: “Picun püle”.
Ca lof mu: “Upenentueneu”.
Ca lof mu: “Hudatripayaingün”.
Cam: “Eluafingün lichi tami pu püñeñ”.
Ca lof mu: “Quehuafe, aucafe”.
Ca lof mu: “Montuñmangepeafui mai”.
Ca lof mu: “Yafcan mu”.
Ca lof mu: “Chemu”.
Ca lof mu: “Ngütrümlu”.
Ca lof mu: “Lloudungulai”.
Ca lof mu: “Ancümquefiñ”.
Tüfa cüpa feipilei quiñe troquiñ mapu ñi epe mülenon che.
Ca lof mu: “Yafü piuquecünuulan”.
Ca lof mu: “Llumumcünulan”.
Ca lof mu: “Püllelei”.
Cam: “Quehuatuafeneu”.
Cam: “Trür huitraleayu”.
Ca lof mu: “Respetaniefi”.
Ca lof mu: “Huidpütripayal”.
Ca lof mu: “Ngütrümfilu”.
Hebreo quehun feipilei: “Yafültucuafi”.
Tüfa cüpa feipilei quiñe troquiñ mapu ñi epe mülenon che.
Ca lof mu: “Esperaleaingün”.
Ca lof mu: “Pitrun reque”.
Cam: “Quimeltun”.
Diccionario mu ngüneduamnge “Rahab”.
Ca lof mu: “Ancümfimi”.
Ca lof mu: “Alüconchi lafquen”.
Ca lof mu: “Chemu”.
Ca lof mu: “Huinüfcünufi”.
Ca lof mu: “Chemu”.
Ca lof mu: “Upenentufimi”.
Ca lof mu: “Lladcülen mu”.
Cam: “Hualloñmamequeteu”.
Ca lof mu: “Lloyülelu, ponorcülelu”.
Ca lof mu: “Auna lafquen”.
Ca lof mu: “Quehuafe, aucafe”.
Ca lof mu: “Sombra mu”.
Ca lof mu: “Pütocofimi”.
Ca lof mu: “Lalatuingün”.
Ca lof mu: “Aucan ufisa, caita ufisa”.
Ca lof mu: “Montuñmayayu”.
Ca lof mu: “Nepenge”.
Ca lof mu: “Respetafal huaria”.
Diccionario mu ngüneduamnge “circuncision”.
Ca lof mu: “Cüme duam”.
Ca lof mu: “Itrofillem”.
Ca lof mu: “Hudatripamün”.
Ca lof mu: “Dunguhuelayaingün”.
Ca feipiafui chi: “Taiñ allcütuel”.
Tüfa ta Chau Dios cam chem che rume.
Ca lof mu: “Pichi chamida reque”.
Ca lof mu: “Llumcülefui reque”.
Ca feipiafui chi: “Pu che ellcauquefui ñi ange quisu mu”.
Ca lof mu: “Yafcan mu”.
Ca lof mu: “Cüme duamcüleal”.
Ca lof mu: “Mongelngetuiñ”.
Hebreo quehun feipilei: “Cutrancahun ca juicio mu”.
Ca lof mu: “Yafcan mu”.
Ca lof mu: “Füchotun, mañumtun”.
Cam: “Quisu tañi quimün mu”.
Ca lof mu: “Fanechi fillem reque”.
Ca lof mu: “Montuñmangeel”.
Ca lof mu: “Yafcafe”.
Ca lof mu: “Carpa ruca”.
Ca lof mu: “Huinüfcünufinge”.
Ca lof mu: “Upenentuafimi”.
Ca lof mu: “Quehuafe, aucafe”.
Ca lof mu: “Ngütrümeimu”.
Ca lof mu: “Lladcülefun”.
Ca lof mu: “Llumumcünun”.
Diccionario mu ngüneduamnge “piuqueyen afquenolu”.
Diccionario mu ngüneduamnge “piuqueyen afquenolu”.
Ca lof mu: “Cüme duamcüleaingün”.
Ca lof mu: “Hierro mu”.
Ca lof mu: “Chemu”.
Diccionario mu ngüneduamnge “piuqueyen afquenolu”.
Ca lof mu: “Ngütrümafimi”.
Ñi feipin versiculo 5 puulu 7 Isaías ñi feipin peno.
Ca lof mu: “Püllelen”.
Ca lof mu: “Focholquefi”.
Cam: “Chumngechi ñi ayünieel”.
Ca lof mu: “Cüme felen mu”.
Ca lof mu: “Püllelepai”.
Ca lof mu: “Respetaniequefi”.
Cam: “Sabado”.
Ca lof mu: “Podümquelafi”.
Ca lof mu: “Hudanentupelaeneu”.
Hebreo quehun mu tüfa feipilei quiñe huentru capun-ngelu.
Ca lof mu: “Füchotun, mañumtun”.
Ca lof mu: “Aucan culliñ, caita culliñ”.
Cam: “Tañi pu soltau”.
Tüfa mu mülei ti palabra néfesh hebreo quehun mu, alma feipingeafui huincadungun mu. Diccionario mu ngüneduamnge “mongen”.
Ca lof mu: “Hudatripaquenolu”.
Ca lof mu: “Cüme duamcületui”.
Tüfa tati rüngan.
Ca lof mu: “Pülleconpamün”.
Cam: “Huentru ñihuafilu ñi domo”.
Cam: “Prostituta cam prostitutongeal”. Diccionario mu ngüneduamnge “prostituta”.
Ca lof mu: “Chemu”.
Ca lof mu: “Yafcafe che”.
Ca lof mu: “Pu familia no am”.
Ca lof mu: “Nag mapu mu”.
Ca lof mu: “Füchotun, mañumtun”.
Cam: “Yafüluucülealu am”.
Hebreo quehun feipilei: “Furitu puerta ca orcon”.
Ca lof mu: “Imagen”.
Ca lof mu: “Pene”. Adentucünungequefui peno huentru ñi huillihue tañi püramyengeal.
Ca feipiafui chi: “Ti lonco ülmen”.
Cam: “Seol”. Tüfa pengelquei cheu ñi ürcütumequen reque pu la. Diccionario mu ngüneduamnge “Seol”.
Ca lof mu: “Chemu”.
Ca lof mu: “Respetanielaen”.
Cam: “Ñom piuquengelu”.
Ca lof mu: “Lladcütunielayafiñ engün”.
Ca lof mu: “Yafü piuquengen”.
Ca lof mu: “Mongeltuafiñ”.
Ca lof mu: “Chapad, pele”.
Ca lof mu: “Yafcan engün”.
Ca lof mu: “Chemu”.
Diccionario mu ngüneduamnge “ngüñüluhual”.
Ca lof mu: “Lloyünagal, ponornagal”.
Ca lof mu: “Tromen reque”.
Ca lof mu: “Trafofinge”.
Ca lof mu: “Mongetuaimi”.
Ca lof mu: “Ngütrümaimi”.
Ca lof mu: “Lloudunguai”.
Ca lof mu: “Düchiniequefilnge, dichoniequefilnge”.
Ca lof mu: “Huitrucolelu”.
Ca lof mu: “Muralla”.
Ca lof mu: “Respetaniefinge”.
Cam: “Sabado”.
Cam: “Tami ayüumayaeteu”.
Ca lof mu: “Yafcan”.
Ca lof mu: “Hudatripaimün”.
Ca lof mu: “Llumumcünui”.
Ca lof mu: “Yafcan mu”.
Ca lof mu: “Ñochi dungumequei”.
Ca lof mu: “Rüpü nielu cüme felen”.
Ca lof mu: “Norcünulafingün”.
Ca lof mu: “Esperaleiñ”.
Ca lof mu: “Trampautuquefiyiñ”.
Ca lof mu: “Murmurnaglu”.
Ca lof mu: “Yafü piuquecünuhuiyiñ”.
Ca lof mu: “Yafcan”.
Ca lof mu: “Yafcaiñ”.
Ca lof mu: “Hudatripalu”.
Ca lof mu: “Montuñmangei”.
Ca lof mu: “Lladcütufi”.
Ca lof mu: “Respetanieafingün”.
Ca lof mu: “Yafcan dungu”.
Ca lof mu: “Nieto”.
Ca lof mu: “Milla”.
Ca lof mu: “Carnero”.
Ca lof mu: “Muralla”.
Ca lof mu: “Lladcünquechi”.
Ca lof mu: “Respetafal mülehue”.
Ca lof mu: “Lloyünagaingün, ponornagaingün”.
Ca lof mu: “Hierro”.
Ca lof mu: “Cüme felen”.
Ca lof mu: “Pelon”.
Ca lof mu: “Aifiñcünuaimu”.
Ca lof mu: “Choyon”.
Ca lof mu: “Mongeltuafiel”.
Ca lof mu: “Cuidanieafi”.
Ca lof mu: “Fillem”.
Ca lof mu: “Familia”.
Ca lof mu: “Munuleneu”.
Cam: “Tacun nienolu cuhul”.
Ca lof mu: “Aifiñcülelu”.
Ca lof mu: “Dungulean”.
Ca lof mu: “Cüme felelayan”.
Hebreo quehun mu cüpa feipi quiñe domo turpu cudumuunolu quiñe huentru engu.
Ca lof mu: “Muralla”.
Ca lof mu: “Pütocolayaingün”.
Ca lof mu: “Respetafal”.
Ca feipiafui chi: “Huilüfcülechi quelü”.
Ca lof mu: “Chemu”.
Ca lof mu: “Lladcülen mu”.
Ca lof mu: “Huidpüñmangei”.
Cam: “Huehun”.
Ca lof mu: “Huitrulnacümfiñ”.
Diccionario mu ngüneduamnge “piuqueyen afquenolu”.
Ca lof mu: “Familia”.
Ca lof mu: “Hudatripanoalu”.
Cam: “Coilangenoalu”.
Cam: “Ti cüme püllü mülelu tañi adquiñ mu”.
Ca lof mu: “Quehuafi engün, aucafi engün”.
Tüfa ta Chau Jehová.
Ca lof mu: “Ufisa cuidaquelu engün”.
Ca lof mu: “Upenentungenoal”.
Cam: “Llufü co mu”.
Cam: “Huellin mapu mu”.
Ca lof mu: “Respetafali”.
Cam: “Ayüfali”.
Cam: “Catrütuñmangen tati”.
Ca lof mu: “Yafü piuquecünuhual”.
Ca lof mu: “Huicharcafulmi nga”.
Ca lof mu: “Esperaquenofel”.
Cam: “Tami pu llihuatunieteu”.
Ca lof mu: “Yafcamequen”.
Ca lof mu: “Lladcüimi”.
Cam: “Quiñe pañu nielu domo mollfüñ”.
Ca lof mu: “Yafcan”.
Ca lof mu: “Llumumcünuimi”.
Ca lof mu: “Yafcan mu”.
Ca lof mu: “Chapadngeiñ, pelengeiñ”.
Cam: “Taiñ Deumaeteu”.
Ca lof mu: “Yafcan”.
Ca lof mu: “Respetafalque huaria”.
Tüfa cüpa feipilei quiñe troquiñ mapu ñi epe mülenon che.
Ca lof mu: “Yafü piuquengelu”.
Ca lof mu: “Lladcülcaniequeneu”.
Ca lof mu: “Füchotun, mañumtun”.
Ca lof mu: “Pitrun”.
Ca lof mu: “Pantion mu”.
Ca lof mu: “Llumcülen”.
Ca feipiafui chi: “Cheu ñi llihuatungequen”.
Ca lof mu: “Püllecontupaquenoeli”.
Ca lof mu: “Cüme felelayan”.
Ca lof mu: “Yafcan mu”.
Ca lof mu: “Nag mapu meu”.
Ca lof mu: “Upenentuquefimün”.
Ca lof mu: “Lloyünagaimün, ponornagaimün”.
Ca lof mu: “Ngütrümlu”.
Ca lof mu: “Lloudungumulan”.
Ca lof mu: “Upenentungeai”.
Hebreo quehun mu feipilei: “Deumamequen”.
Ca lof mu: “Yafcafe”.
Ca feipiafui chi: “Pu puunolu 100 tripantu mu malisiangelu troquingeai”.
Ca lof mu: “Familia”.
Ca lof mu: “Aucan trehua, caita trehua”.
Ca lof mu: “Respetaniefilu”.
Ca lof mu: “Füchotun, mañumtun”.
Ca lof mu: “Lloudungungelan”.
Cam: “Müllmüllquelu tañi dungun mu”.
Ca lof mu: “Quiñepülecünueimünmeu”.
Tüfa ta Chau Jehová.
Ca lof mu: “Cüme duam”.
Ca lof mu: “Calül”.
Ca lof mu: “Lladcülen mu”.
Ca lof mu: “Leglegcülechi cütral mu”.
Feitichi falinque huerta mu poyengequefui coilaque adentun.
Ca lof mu: “Regalo reque”.
Cam: “Sabado”.
Cam: “Tañi poyeaeteu”.