AMÓS
1 Tüfa tañi feipin Amós,* fei yallümquefui* ufisa Tecoa mu. Epu tripantu petu ñi rupanon ti fütra nüyün, Amós llohui quiñe afmatun dungu chem ñi rupayal Israel. Feichi mu Uzías lonco ülmencülefui Judá mu, ca Israel mu lonco ülmencülefui Joás ñi fotüm, Jeroboán pingelu. 2 Amós feipi:
“Sion mu Chau Jehová mürülmequeai reque,*
Jerusalén mu nehuentu dunguai.
Ti cachu tonfünagai,
ca huechuñ Carmelo huincul ancünagai”.
3 “Tüfa ñi feipin Chau Jehová:
‘“Damasco 3 huesaque dungu femi, 4 huesaque dungu llemai.
Pañillhue* rastra mu pünoquetran-ngei reque ta Galaad.
Feimu cacünulayan tañi dullicünuel.
4 Fei huercüafiñ cütral Hazael ñi ruca mu,
tüfa ca lüpümtucuafi Ben-Hadad ñi nehuen-ngechi adquintuhue.
5 Trafoafiñ Damasco ñi tranca,*
apümcayafiñ pu che Bicat-Aven mu
ca tati ngünenielu* Bet-Edén mu.
Tati pu Siria che presuyengeai Quir mu” feipi Chau Jehová’.
6 Tüfa ñi feipin Chau Jehová:
‘“Gaza 3 huesaque dungu femi, 4 huesaque dungu llemai.
Elufi ta Edom com pu che tañi presuyefiel.
Feimu cacünulayan tañi dullicünuel.
7 Fei huercüafiñ cütral Gaza ñi fütra cura malal mu,*
tüfa ca lüpümtucuafi ñi nehuen-ngechi adquintuhue.
8 Apümcayafiñ pu che Asdod mu
ca tati ngünenielu* Asquelón mu,
cutrancayafiñ ta Ecrón,
ca tati pu mülehuechi Filistea che layaingün” feipi tati Doi Fütra Ñidol Jehová’.
9 Tüfa ñi feipin Chau Jehová:
‘Tiro 3 huesaque dungu femi, 4 huesaque dungu llemai.
Elufi ta Edom com pu che tañi presuyefiel,
ca raquiduamtuculai chem ñi eldungucünuhun tañi peñi engu.
Feimu cacünulayan tañi dullicünuel.
10 Fei huercüafiñ cütral Tiro ñi fütra cura malal mu,
tüfa ca lüpümtucuafi ñi nehuen-ngechi adquintuhue’.
11 Tüfa ñi feipin Chau Jehová:
‘Edom 3 huesaque dungu femi, 4 huesaque dungu llemai.
Fütra cuchillo mu inantucufi tañi peñi,
cüpa cutranpiuqueyelafi.
Illculen mu* huesa huirüfcaniefi,
ca rumel illcutuniefi engün.
Feimu cacünulayan tañi dullicünuel.
12 Fei huercüafiñ cütral Temán mu,
tüfa ca lüpümtucuafi Bozrá ñi nehuen-ngechi adquintuhue’.
13 Tüfa ñi feipin Chau Jehová:
‘“Pu Ammón che 3 huesaque dungu femingün, 4 huesaque dungu llemai.
Huichafcañmafingün* ñi pütra pu domo niepüñeñcülelu Galaad mu, femngechi ñi doi üye püle puhual tañi mapu.
Feimu cacünulayan ñi dullicünuel.
14 Fei cütraltuafiñ Rabá ñi fütra cura malal,
tüfa ca lüpümtucuafi tañi nehuen-ngechi adquintuhue.
Puule chi antü allcün-ngeai quiñe huirarün ñi cüpalen ta hueichan,*
feichi antü fütra cürüftucu mahunai.
15 Cafei tañi lonco ülmen presuyengeai tañi pu principe engün” feipi Chau Jehová’.
2 Tüfa ñi feipin Chau Jehová:
‘“Moab 3 huesaque dungu femi, 4 huesaque dungu llemai.
Lüpümtucuñmafi ñi foro ta Edom ñi lonco ülmen, femngechi ñi trufquencünuafiel.
Feimu cacünulayan tañi dullicünuel.
2 Fei huercüafiñ cütral Moab mu,
tüfa ca lüpümtucuafi Queriyot ñi nehuen-ngechi adquintuhue.
Moab lale, huaqueñcüleai pu che,
müleai quiñe hueichan* huirarün ca dungulngeai ti cullcull.
3 Entuafiñ ti loncolelu* mülelu rangi Moab mu
ca langümafiñ quiñentrür com tañi pu principe engün”, feipi Chau Jehová’.
4 Tüfa ñi feipin Chau Jehová:
‘Judá 3 huesaque dungu femi, 4 huesaque dungu llemai.
Quiñepülecünufingün Chau Jehová tañi ley*
ca inanielafingün tañi huercün dungu.
Tati coilaque dungu ñi inaniefiel tañi cuifiqueche,
ca femngechi hueluraquiduameleyu engün.
Feimu cacünulayan tañi dullicünuel.
5 Fei huercüafiñ cütral Judá mu,
tüfa ca lüpümtucuafi Jerusalén ñi nehuen-ngechi adquintuhue’.
6 Tüfa ñi feipin Chau Jehová:
‘Israel 3 huesaque dungu femi, 4 huesaque dungu llemai.
Plata mu fendefingün tati nor che
ca ocota mu* trafquintufingün ti pofre.
Feimu cacünulayan tañi dullicünuel.
7 Trufür mu pünonacümfingün pu pofre tañi lonco
ca eluquelafingün* pu ñom che ñi femngeal nor dungu.
Ti fotümhuen cudumquefingu quiñe üllcha müten,
femngechi podümüñmaeneu tañi lif üi.
8 Inafül com pu altar meu* cuduqueingün huente tacun meu, feichi tacun pengelquelu ñi cullingeal engün.
Tati plata ñi cofraquefiel pu che ngillaqueingün pulcu ca putuqueingün* tañi pu dios ñi ruca meu’.
9 ‘Pu amorreo fütraque huitran huentrungefuingün ti cedro anümca reque
ca nehuen-ngefuingün fütraque coyam reque.*
Fütraque anümca reque felefuingün, huelu iñche apümcafiñ tañi fün ca tañi folil.
Tamün adquiñ meu apümcafiñ engün.
10 Iñche entuhuiyiñ Egipto mapu meu
ca adniehuiyiñ huellin mapu püle* 40 tripantu mu,
femngechi tamün ngen-ngeal pu amorreo tañi mapu mu.
11 Quiñeque tamün pu fotüm huerquencünufiñ,
quiñeque tamün pu huechequeche nazareocünufiñ engün.*
Ahuem Israel, ¿femngechi fempelan am?’ feipi Chau Jehová.
12 ‘Huelu eimün elufimün pu nazareo ñi putual
ca feipifimün pu huerquen: “Huldungulayaimün”.
13 Quiñe carreta apolelu fün cachilla mu trañmaquefi cheu ñi rupaquen,
ca femngechi iñche trañmahuaiñ cheu tamün mülen.
14 Ti charcharquiyauquelu* pelayai cheu ñi lefmahual,
ti nehuencülelu nehuen-ngehuelayai
ca quiñe hueichafe no rume mongetripalayai.
15 Ti pünequefilu ti arco mücüfcülehuelayai,
ti matu lefquelu lefmaulayai
ca ti püracahuellulelu mongetripalayai.
16 Feichi antü ti hueichafe doi nehuen piuquengelu
triltrangcülen lefmahuai’ feipi Chau Jehová”.
3 “Ahuem, pu Israel che, tüfachi dungu feipi Chau Jehová eimün mu, ti troquiñche ñi entufiel Egipto mapu meu, allcütumün:
2 ‘Com pu familia ñi mülen mapu meu, eimün müten quimuhuiyiñ.
Feimu cutrancahuaiñ tamün huesaque femün meu.
3 ¿Trahupeafui mai epu che petu ñi feipicünuunon?
4 Mahuidantu mu, ¿huarülpeafui mai* quiñe trapial petu ñi nünofiel chem tañi iyal?
Quiñe hue trapial* nünofile chem culliñ rume, ¿mürülpeafui mai* tañi ellcaupeyüm mu?*
5 Inei no rume pepicanofile ti huachi, ¿ütrüfconafui mai quiñe üñüm?*
Ti huachi petu ñi nünon chem no rume, ¿pütafrumeafui am?
6 Dungulngele ti cullcull huaria mu, ¿müllmüllnoafulu am ta che?
Ruparumefule quiñe huesa dungu huaria mu, ¿Chau Jehová ñi duam mu no am?
7 Tati Doi Fütra Ñidol Jehová chumlayai rume
petu ñi quimelelnofiel tañi pu cüdaufe, tañi pu huerquen.
8 Tati trapial huarüli, ¿inei llicalayai?
Tati Doi Fütra Ñidol Jehová dungui, ¿tañi pu huerquen ñücüfcülen* huitracünuupeafui am?’.
9 ‘Asdod tañi nehuen-ngechi adquintuhue
ca Egipto tañi fütraque cura malal meu* huldunguleaimün.
Feipiaimün: “Trahuaimün tamün chaftuafiel Samaria tañi huincul.
Peafimün fente ñi pofolcalen*
ca ngünencan dungu femngequelu tiye mu.
10 Fei engün quehuan meu trapümmequefingün falinque fillem tañi nehuen-ngechi adquintuhue meu.
Quimlaingün tañi cüme femal” feipi Chau Jehová’.
11 Tüfa ñi feipin tati Doi Fütra Ñidol Jehová:
‘Quiñe caiñe hualloñmayafi* tami mapu,
müntuñmayaimu* tami nehuen,
ca malocontungeai tami nehuen-ngechi adquintuhue’.
12 Chau Jehová feipi:
‘Pu Israel che anüqueingün falinque cahuitu ca ülmenque huancu mu* Samaria meu.
Quiñeque engün müten montuaingün
chumngechi ti camañfe* montulfi ti ufisa ñi namun cam pilun müten tati trapial ñi hun meu’.
13 Tati Doi Fütra Ñidol Jehová, pu hueichafe* ñi Chau Ngünechen, feipi: ‘Allcütumün ca quimelelfimün Jacob ñi pu cüpanche.
14 Feichi juiciantucufili ta Israel com tañi huesaque femün mu,
ca apümcayafiñ pu altar ñi mülen Betel mu.
Catrünentuñmayafiñ ñi müta, fei tranapuhuai mapu meu.
15 Teifücayafiñ puquem ruca ca hualüng ruca’.
‘Feiti ruca nielu marfil cura apümcangeai,
fütraque ruca* afai’ pi Chau Jehová”.
4 “Allcütumün tüfachi dungu, eimün pu domo Basán ñi pu huaca reque felelu,
Samaria ñi huincul mu müleimün.
Ngünencaquefimün pu duamnielu ca ahucaquefimün pu pofre.
Feipiquefimün tamün pu huentru: ‘¡Cüpalelmuiñ chem taiñ putual!’.
2 Tati Doi Fütra Ñidol Jehová fente tañi yamfalngen* feipicünui:*
‘“Puhuai chi antü, fei nülcühue mu* pültrücünungeaimün langümngeelchi culliñ reque.
Tati pu mülehuelu pültrücünungeai anzuelo mu.
3 Caque quiñeque eimün tripayai cheu ñi triralen ti fütra cura malal* tamün itrotripa mu,
fei yengeaimün Harmón meu” feipicünui Chau Jehová’.
4 ‘Cüpamün Betel meu, huesa fempamün.
Cüpamün Guilgal mu, fei ¡doi huesa fempayaimün!
5 Chalintucun meu lüpümfimün fayümngechi cofque tamün mañumtual.
¡Nehuentu dungun meu feipiaimün chem tamün chalintucuel quisu tamün duam mu!
Tüfa cai rume ayüqueimün tamün femal, ahuem, pu Israel che’ feipi tati Doi Fütra Ñidol Jehová.
6 ‘Iñche cai, quiñe huaria mu no rume eluulaiñ tamün iyal
ca femcünun ñi ngehuenoal cofque quiñe ruca mu no rume.
Huelu huiñotulaimün iñche mu’ feipi Chau Jehová.
7 ‘Iñche eluulaiñ mahun 3 cüyen petu tamün püramquetrannon.*
Femcünun ñi mahunal quiñe huaria mu, huelu caquelu mu no.
Quiñe lelfün mu müten mahunquei,
huelu caquelu lelfün cheu ñi mahunquenon ancülehuei.
8 Epu ca cüla huaria cüpachi pu che cülücülütu amuquefuingün* caquelu huaria mu tañi pütocoal,
huelu amulei ñi huihulen engün.
Huelu huiñotulaimün iñche mu’ feipi Chau Jehová.
9 ‘Cutrancahuiyiñ are cürüf mu ca cutran anümca mu.
Anümimün fentren tucucan ca ofad,
huelu ti saltamonte* ifi com ti higuera ca olivo anümca.
Huelu huiñotulaimün iñche mu’ feipi Chau Jehová.
10 ‘Huercüleluhuiyiñ huesa cutran Egipto mu reque.
Fütra cuchillo mu langümfiñ tamün pu huechequeche ca nüfiñ tamün pu cahuellu.
Fill püle puhui ñi huesa nümün tati pu layelu cheu tamün toltoucülen.*
Huelu huiñotulaimün iñche mu’ feipi Chau Jehová.
11 ‘Apümcafiñ tamün mapu
chumngechi apümcafiñ Sodoma ca Gomorra.
Mamüll entungelu cütral mu reque felefuimün.
Huelu huiñotulaimün iñche mu’ feipi Chau Jehová.
12 Ahuem Israel, huiño cutrancayayu.
Cüpalan cutrancahun eimi mu.
Feimu pepicaunge tami chaftuafiel tami Chau Dios, ahuem Israel.
13 Fei deumacünufi pu mahuida ca ti cürüf.
Feipiquefi ti huentru tañi raquiduam,
dumiñcünuquefi pelon antü,
pünocaquefi alüpürachi mapu.
Jehová, pu hueichafe* ñi Chau Dios, femngechi pingei”.
5 “Ahuem, pu Israel che. Chaftudunguhuaiñ quiñe hueñancün ülcantun mu reque. Allcütumün:
2 ‘Ti üllcha domo* Israel trananagi.
Pepi huiño huitratulai.
Quisucünungei tañi mapu mu.
Ngelai inei no rume tañi huitrañpüramaeteu’.
3 Tüfa ñi feipin tati Doi Fütra Ñidol Jehová:
‘Tati huaria tripalu ñi hueichayal* yenielu 1.000 soltau, niehuetuai 100 soltau.
Feiti yenielu 100 soltau, niehuetuai 10 soltau. Femngechi dungu rupayai pu Israel che’.
4 Chau Jehová tüfa ñi feipifiel tati pu Israel che:
‘Quintumuchi, fei mongeleaimün.
5 Amuquilmün Betel mu,
amulayaimün Guilgal mu ca rupalayaimün rume Beer-Seba mu.
Pu Guilgal che rüfcünu presuyengeaingün cañpüle.
Betel ngehuetulayai.*
6 Quintufimün ta Chau Jehová, fei mongeleaimün.
Femngechi quiñe cütral reque lefcontulayafi José ñi pu cüpanche
ca lüpümlayafi Betel chongquenochi cütral mu.
7 Ajenjocünuquefimün* ti nor dungu
ca quiñepülecünuquefimün tati norngelu.
8 Quintufimün tati deumafilu ti pu huangülen Kimá* ca Kesil.*
Pulihuen tripachi pelon reque femcünuquefi ti rume dumiñcülelu.
Dumiñcünuquefi ti antü pun reque.
Trapümquefi lafquen co
tañi hutrulafiel* huente mapu meu.
Chau Jehová pingei tañi üi.
9 Fei tañi duam mu apümcarumengetuai tati pu nehuen-ngelu
ca apümcayafi tati fütraque cura malal.*
10 Üdequefingün tati pu norümtuchequelu ti huaria ñi conhue mu.
Illamcaquefingün tati pu feipiquelu rüf dungu.
11 Cofraquefimün pu pofreque che quisu tañi mapu meu.
Müntuñmaquefimün* ñi fün quiñe culllitu reque.
Feimu mülehuelayaimün quisu tamün ruca meu catrücangeelchi cura mu deumangelu.
Ca putuhuelayaimün* pulcu entungelu tamün cümeque anüm ofad tamün anümel.
12 Quimnien tamün femquen fentren huesaque dungu
ca tamün fütra culpaquen.*
Nüngayelquefimün ti norngelu,
ellcalen* llouqueimün cullitu*
ca eluquelafimün ñi nor juzgangeal tati pu pofre.
13 Feimu pu quimche chem pilayaingün rume feichi antü meu
cutrancahun antüngealu am.
14 Feimu quintuafimün cümeque dungu, huesaque dungu no,
femngechi tamün mongeleal.
Fei Jehová, pu hueichafe ñi Chau Dios, müleai eimün meu,
chumngechi tamün feipiel.
15 Üdefimün ti huesaque dungu, piuqueyefimün ti cümeque dungu.
Nor dungu femngepe tati huaria ñi conhue mu.
Femngechi Jehová, pu hueichafe ñi Chau Dios,
füreneafui chi pu mülehuelu José ñi pu cüpanche mu’.
16 Feimu tüfa ñi feipin Jehová, pu hueichafe ñi Chau Dios. Jehová feipi:
‘Com plaza mu müleai eyütun,
com rüpü püle pu che feipiai: “¡Aungeiñ!”.
Mütrümafimün* ñi hueñancüal pu cüdauquefilu mapu.
Ca mütrümafimün ñi eyütual pu cofraquelu ñi ngümayal’.
17 ‘Com pu anüm ofad meu müleai eyütun.
Rangi eimi mu rupayan’ feipi Chau Jehová.
18 ‘¿Chem üngümnieafuimün* ñi rupayal Chau Jehová tañi antü meu?
Müleai dumiñ, mülelayai pelon.
¡Aungeai pu rume ayünielu ñi cüpayal Chau Jehová ñi antü!
19 Feichi antü, eimün feleaimün quiñe huentru reque lefmaulu quiñe trapial mu, huelu trafyeeyu quiñe oso.
Conlu tañi ruca meu famtucui tañi cuhu traf ruca mu, fei ünatueyu quiñe filu.
20 Chau Jehová tañi antü meu müleai dumiñ, mülelayai pelon.
Llaufeñcüleai,* alofcülelayai.
21 Üdequefiñ ca illamcaquefiñ tamün fillque fiesta
ca ayühulquelaeneu tamün cüme nümün-ngechi chalintucun* hulngequelu tamün yamfal* trahun meu.
22 Elungeli lüpümngeelchi chalintucun ca fillque chalintucun,
tüfa ayühul-layaeneu.
Ca elungeli chalintucun quiñentrür ingequelu,* lloulayafiñ tamün motrilechi culliñ.
23 Fentecünumün tamün huirarcülen ülcantun mu.
Cüpa allcütulafiñ tamün dungulhue* nielu cuerda.
24 Ti nor dungu amulepe co reque.
Ca tati norngelu amulepe huitrunco reque afquenolu.
25 Ahuem, pu Israel che, feichi 40 tripantu tamün miyahun huellin mapu mu,*
¿cüpalelmupen am chalintucun?
26 Feula yetufimün ta Sakut ca Keván,*
tati adentun* tamün deumacünuel, adentulelu tamün dios ñi huangülen.
27 Iñche femcünuan tamün presuyengetual doi üye püle Damasco mu’ feipi Jehová, pu hueichafe ñi Chau Dios, tüfa tañi üi tati”.
6 “¡Aungeai, Sion ñi pu che!
Quisutu maneluuqueingün*
ca tüngcülelu* troquiuqueingün Samaria ñi mahuida mu,
tati pu ülmenque huentru ti doi falin troquiñche meu,
pu Israel che pemequeyu engün.
2 Rupamün ta Calné.
Tiye mu amuaimün tati Fütra Hamat mu,
nagaimün ta Gat, tati Filistea huaria, fei peaimün.
Tüfa engün, ¿doi cümei tamün pu troquiñche meu?*
¿Doi alütuhui tamün nieelchi mapu meu?
3 ¿Raquiduamtucunielafimün cutrancahun antü?
¿Apolquefimün ti mapu quehuan dungu meu?
4 Cuduqueimün marfil cahuitu mu ca tranacünuuqueimün huancu meu
petu tamün imequefiel tati doi cümeque caniru* ca pichique culliñ* motrilelu.
5 Pepicaqueimün ülcantun petu tamün dungulmequefiel ti arpa*
ca, David reque, deumaqueimün fillque dungulhue* nielu cuerda.
6 Putuqueimün* pulcu fütraque copa meu
ca tati doi cümeque aceite tucuqueimün tamün cuerpo mu.*
Huelu raquiduamtucunielafimün ñi fente huesalcalehuen José ñi pu che.
7 Feimu eimün hunelu presuyengeaimün cañpüle.
Ca tati pu tranacünuuquelu huancu mu, fentepuai ñi fiesta.
8 Jehová, tati pu hueichafe* ñi Chau Dios, feipi: ‘Ti Doi Fütra Ñidol Jehová tañi Ngünechen ngen mu feipicünui:*
“Rulpaquelafiñ Jacob ñi mallmauquen,
üdequefiñ tañi nehuen-ngechi adquintuhue
ca hultucuafiñ ti huaria ca com ñi mülen feiti mu.
9 Mülehuele 10 huentru ti ruca mu, ca layaingün. 10 Quiñe pariente* cüpayai, yetuafi ca lüpümafi engün caque quiñeque. Huecuntu ruca mu entuafi ñi foro. Fei inei rume mülele doi ponhuitulechi pieza ti ruca mu feipiafi: ‘¿Mülehuei quiñe che cheu tami mülen?’. Fei tüfa huiñoldunguayu:* ‘¡Ngelai!’. Fei feipiafi: ‘¡Dunguquilnge anai! Feula ngelai tami üituafiel ta Chau Jehová’”.
11 Chau Jehová feipicünule,
ti fütraque ruca teifücalehuetuai
ca pichique ruca apümcangetuai.
12 ¿Lefqueingün pu cahuellu fütraque cura mu?
Cam, ¿yengeafui pu toro ñi quetramapual üye mu?
Venenongechi anümcacünufimün reque ti nor dungu
ca ti norngelu ñi hulqueel ajenjocünufimün.*
13 Ayüucülequeimün ngünam dungu mu
ca feipiqueimün: “Iñchiñ taiñ nehuen mu hueutripaqueiñ, ¿felelai am?”.*
14 Ahuem, pu Israel che, tüfachi dungu mu huercüafiñ quiñe troquiñche tamün chaftuaeteu.
Ahucayaimünmeu Lebó-Hamat* mu, puhuai Arabá ñi huitrunco mu’ feipi Jehová, tati pu hueichafe ñi Chau Dios”.
7 Tati Doi Fütra Ñidol Jehová tüfa pengeleneu. Fei trahulfi fentren saltamonte* hue tremlu hula chem ñi ngan-ngeel puquem meu.* Tüfa tati inan nganün deu catrüñmangelu tati lonco ülmen ñi cachu. 2 Tati fentren saltamonte* deu icünufilu com fillque anümca tüfachi mapu mu, feipin: “¡Ahuem, Doi Fütra Ñidol Jehová! Rulpacünuñmafinge ñi culpan engün,* füreneen. Jacob nehuen-ngelai. ¿Chumngechi montuai?”.
3 Feimu Chau Jehová huiño huitrautui.* “Rupalayai tati” pi Chau Jehová.
4 Tati Doi Fütra Ñidol Jehová tüfa pengeleneu. Ti Doi Fütra Ñidol Jehová feipicünui ñi cutrancangeal che cütral mu. Ti cütral üyi arcülu hula* ti lafquen, fei lüpümfi com quiñe troquiñ tüfachi mapu mu. 5 Feimu feipin: “¡Ahuem, Doi Fütra Ñidol Jehová! Fentecünunge, füreneen. Jacob nehuen-ngelai. ¿Chumngechi montuai?”.
6 Feimu Chau Jehová huiño huitrautui.* “Tüfa ca rupalayai tati” pi tati Doi Fütra Ñidol Jehová.
7 Ca pengeleneu tüfa. Mülerquei quiñe fütra cura malal* quiñe plomo mu deumangelu. Huente mu huitralerquei Chau Jehová, cuhu mu nüniei tati plomo. 8 Feimu Chau Jehová feipieneu: “Amós, ¿chem penieimi?”. “Quiñe plomo” pifiñ. Fei Chau Jehová feipieneu: “Tucucünuafiñ quiñe plomo rangiñ tañi troquiñche mu, Israel. Huiño rulpacünuñmahuelayafiñ tañi culpan engün.* 9 Isaac ñi ngillatuhue huelliletuai ca Israel ñi yamfal* mülehue apümngetuai. Fütra cuchillo mu lefcontuafiñ Jeroboán ñi pu che”.
10 Amasías, Betel ñi sacerdote, feipifalfi ta Jeroboán, Israel ñi lonco ülmen: “Rangiñ pu Israel che mu Amós caiñetumequeimu. Pu che tüfachi mapu mu femcünuulayafui com tañi feipin mu. 11 Tüfa ñi feipin Amós: ‘Jeroboán langümngeai fütra cuchillo mu. Cafei rüfcünu mai Israel presuyengeai cañpüle’”.
12 Fei Amasías feipifi ta Amós: “Eimi huentru pequelu afmatun dungu, lefmaunge, amunge Judá mapu mu. Tiye mu cüdaunge tami mongeluhuam.* Ca huldungupuaimi Chau Ngünechen ñi feipicünuel. 13 Huelu huldunguhuequilnge Betel mu. Tüfachi huaria mu cüpaquei ti lonco ülmen ñi ngillatual ca ngillatuhue ruca reque felei ñi cüpayal com ti troquiñche”.
14 Fei Amós feipifi ta Amasías: “Iñche Chau Dios ñi huerquen-ngelafun, tañi chau cafei. Camañfengefun* ca dapiquefun* sicómoro anümca.* 15 Huelu Chau Jehová mütrümeneu* petu ñi camañmequen. Fei Chau Jehová feipieneu: ‘Amunge, pu Israel che mu huldungunge iñche ñi feipicünuel’. 16 Tüfa hula allcütuñmayafimi Chau Jehová ñi feipin: ‘Feipimequeimi: “Huldungulayaimi huesaque dungu Israel mu ca huldungulayaimi juician dungu Isaac mu”. 17 Huelu tüfa ñi feipin Chau Jehová: “Tami domo pod mongen mu conai* ti huaria mu. Tami pu fotüm ca tami pu ñahue fütra cuchillo mu langümngeaingün. Quiñe llasu mu medingeai tami mapu ca hudamcangeai. Fei layaimi ca mapu mu. Cafei rüfcünu mai Israel nentungeai tañi mapu mu ñi presuyengeal cañpüle”’”.
8 Tati Doi Fütra Ñidol Jehová tüfa pengeleneu. Mülerquei quiñe cülco* nielu hualüng mu tripachi fün. 2 Feimu Chau Dios feipieneu: “Amós, ¿chem penieimi?”. “Quiñe cülco nielu hualüng mu tripachi fün” pifiñ. Fei Chau Jehová feipieneu: “Acui ti antü ñi cutrancangeal tañi troquiñche, Israel. Huiño rulpacünuñmahuelayafiñ tañi culpan engün.* 3 Tati Doi Fütra Ñidol Jehová feipi: ‘Feichi antü eyütun-ngerpuai tati ülcantun allcütungelu Chau Dios ñi ruca mu. Fill püle müleai fentren layechi che. Femngechi müleai ñücüfün dungu’.
4 Allcütumün tüfa. Eimün pünocaquefimün pu pofre
ca rume cutrancaquefimün pu ñom piuquengelu tamün mapu mu.
5 Feipiqueimün: ‘¿Chumül am fentepuai ti fiesta femngequelu hue cüyen mu, femngechi taiñ fendeal taiñ fün?
¿Chumül am fentepuai ti ürcütun antü* taiñ fendeal taiñ fün?
Femngechi doi pichicünuafiyiñ ti cajon taiñ fanefanetual* ca doi cofrayaiñ.
Cafei huelucünuafiyiñ taiñ romana taiñ ngünencacheal.
6 Femngechi tati fillalelu ngillayafiyiñ plata mu,
tati pofre trafquintuafiñ ocota mu*
ca fendeafiyiñ tati fün falinolu’.
7 Jacob ñi afmatufalngen fei ta Jehová. Feimu Chau Dios quisu tañi üi mu feipicünui:*
‘Turpu ngoimanentulayafiñ* tañi femün engün.
8 Tüfachi dungu mu nengümcahuai ti mapu
ca com tati pu che hueñancüleai.
Com ti mapu feleai mangiñmalu reque Nilo leufü.
Rume müleai pofolcahun* chumngechi mangiñmaquei ti Nilo leufü Egipto mu’.
9 Ti Doi Fütra Ñidol Jehová feipi:
‘Feichi antü femcünuan ñi conantüal rangiantü mu.
Alofcülele ti antü, dumiñcünuafiñ ti mapu.
10 Tamün fillque fiesta, hueñancün dungucünuafiñ
ca com tamün ülcantun, hueñancün ülcantuncünuafiñ.
Femcünuan tamün trariuutual sacu mu ca cupilal com tamün lonco.
Elcünuan hueñancün lan mu reque tati quiñen fotüm.
Fentepuule, cutrancahun antüngeai’.
11 Tati Doi Fütra Ñidol Jehová feipi: ‘Fülcülepai* ti antü,
fei huercüan filla dungu tüfachi mapu mu.
Ngüñüleai pu che, huelu cofque mu no.
Huihuleai che, huelu co mu no,
doi mai ñi allcütual Chau Jehová tañi feipin.
12 Cülücülütu miyahuaingün* fillque lafquen püle.*
Ca femngechi femaingün norte* puhualu tripahue antü püle.
Huall püle quintumequeafingün Chau Jehová tañi dungu, huelu pelayaingün.
13 Feichi antü huihun mu rupaduamaingün* tati üllchaque domo* cüme adngelu.
Ca femngechi femaingün pu huecheque huentru.
14 Samaria ñi coilaque dios mu feipicünuqueingün:
“¡Ahuem Dan, tami dios ñi mongen meu eldungucünuiñ!”,
“¡Beer-Seba ñi rüpü tañi duam mu eldungucünuiñ!”
Feichi pu che tranapuhuaingün, huitrahuetulayaingün’”.
9 Pefiñ ta Chau Jehová huente altar. Feipi: “Cupafcafinge huechuñ* orcon,* fei nengümcahuai ti ruca. Catrüfinge lonco püle,* fei iñche fütra cuchillo mu langümafiñ tati pu mülehuelu ti troquiñche meu. Inei rume lefmaule, montulayai. Ca inei rume ayüle ñi montual, pepi femlayai.
2 Rüngaltucuule rume engün ñi ellcahuam* miñche mapu mu,*
tiye mu entuafiñ tañi cuhu mu.
Pürale engün huenu mu,
tiye mu nacümafiñ.*
3 Ellcaule engün huechuñ Carmelo huincul mu,
tiye mu quintumeafiñ ca cüpaltuafiñ engün.
Ellcaule engün alüconchi lafquen mu,
tiye mu huercüafiñ quiñe filu tañi ünatuaeteu.
4 Presuyengele engün tañi pu caiñe ñi mapu mu,
tiye mu huercüan ñi langümngeal engün fütra cuchillo mu.
Quintulayan chumngechi tañi cümelcayafiel engün, doi mai tañi huesalcayafiel.
5 Tati Doi Fütra Ñidol, Jehová tati Ñidolcülelu pu hueichafe mu,* nünütuquefi feitachi mapu,
feimu lliuquei.* Com tati pu che hueñancüleai.
Com ti mapu feleai mangiñmalu reque Nilo leufü.
Rume müleai pofolcahun* chumngechi mangiñmaquei ti Nilo leufü Egipto mu.
6 ‘Jehová pingei tañi üi
tati deumalu tañi pürapüratuhue huenu mu
ca elcünuquei tañi senchu ruca* huente mapu meu.
Quisu trahulmequefi lafquen co
tañi hutrulafiel* huente mapu meu’.
7 Chau Jehová feipi: ‘Ahuem, Israel troquiñche, ¿Cus mapu tuhun-ngechi pu che reque felelaimün am iñche mu?
¿Entulafiñ ama Egipto mapu mu tati pu Israel che?
¿Entulafiñ ama Creta mu tati pu Filistea che ca Quir mu tati pu Siria che?’
8 ‘Ti Doi Fütra Ñidol Jehová adquintuniefi ti troquiñche culpaquelu,*
fei apümcayafi engün ti mapu meu.
Huelu com apümcalayafiñ Jacob ñi pu cüpanche’ pi Chau Jehová.
9 ‘Iñche huercüan,
fei rangiñ pu troquiñche meu nengümcayafiñ Israel ñi pu cüpanche,
chumngechi nengümngequei ti cedazo,*
huelu quiñe pichi cura no rume ütrüfnagquelai mapu meu.
10 Fütra cuchillo mu langümngeai com pu culpafe* tañi troquiñche mu,
tati pu feipiquelu “Ti cutrancahun fülmalayaiñmu, ditulayaiñmu rume”’.
11 ‘David tañi llamasa* tranalei,
huelu feichi antü huitrañpüramtuafiñ.
Cüme elcünutuafiñ cheu ñi trafolen ca huitrañpüramtuafiñ com teifücalelu.
Huiño deumatuafiñ tañi feleal fütra cuifi mu reque.
12 Femngechi tañi troquiñche ngünenierpuafi pu mülehuelu Edom meu
ca com pu troquiñche yenielu iñche tañi üi’ feipi Chau Jehová, tati femmequelu tüfa.
13 Chau Jehová feipi: ‘Puhuai chi antü,
fei tati quetrafe dituafi tati püramquetranquelu,*
ca tati pünocaquefilu ofad dituafi tati yenielu ti fün.
Mahuida mu tüicünagai cochü pulcu,
fei hutrunagai fill huincul püle.*
14 Iñche huiño cüpaltuafiñ tati pu presuyengelu tañi troquiñche, Israel.
Fei huiño deumatuafingün tati fillque huellilechi huaria, ca mülepuaingün tiye mu.
Anümaingün ofad, fei putuaingün* ñi pulcu.
Tucucayaingün, fei iyaingün ñi fün’.
15 ‘Iñche anümcünuafiñ fei engün tañi mapu mu,
fei huiño ngedunentungehuelayai engün*
iñche ñi elufielchi mapu mu’ feipi tami Chau Dios Jehová”.
Tüfachi üi cüpa feipi “fanechi chemcün” cam “yeafiel fanechi chemcün”.
Ca lof mu: “Tremümquefui”.
Ca lof mu: “Ñahuaumequeai, huarülmequeai reque”.
Ca lof mu: “Hierro”.
Ca lof mu: “Sechuhue”.
Cam: “Tati nüniefilu ti lonco ülmen ñi retrü”.
Ca lof mu: “Muralla mu”.
Cam: “Tati nüniefilu ti lonco ülmen ñi retrü”.
Ca lof mu: “Lladcülen mu”.
Ca lof mu: “Huicürmafingün”.
Ca lof mu: “Quehuan, aucan”.
Ca lof mu: “Quehuan, aucan”.
Hebreo quehuen feipilei: “Juez”.
Cam: “Huercün dungu”.
Ca lof mu: “Tranu mu”.
Ca lof mu: “Eluñmaquelafingün”.
Diccionario mu ngüneduamnge “altar”.
Ca lof mu: “Pütocoqueingün”.
Ca lof mu: “Roble reque”.
Tüfa cüpa feipilei quiñe troquiñ mapu ñi epe mülenon che.
Quiñe huentru cam domo püntücünuulu ñi cüdahuelafiel ta Chau Dios. Diccionario mu ngüneduamnge “nazareo”.
Ca lof mu: “Matuyauquelu”.
Ca lof mu: “Mürülpeafui mai”.
Cam: “Hue trapial nielu tünai lonco”.
Ca lof mu: “Ñahuaupeafui mai, huarülpeafui mai”.
Ca lof mu: “Llumumpeyüm mu”.
Ca lof mu: “Idum”.
Ca lof mu: “Dungunon mu”.
Ca lof mu: “Muralla meu”.
Ca lof mu: “Illculen”.
Ca lof mu: “Hueltañmayafi”.
Ca lof mu: “Montuñmayaimu”.
Cam: “Huancu Damasco mu”.
Ca lof mu: “Ufisa cuidaquelu”.
Ca lof mu: “Quehuafe, aucafe”.
Ca feipiafui chi: “Fentren ruca”.
Ca lof mu: “Respetafalngen”.
Ca lof mu: “Cuyalltui”.
Ca lof mu: “Cülpihue mu”.
Ca lof mu: “Muralla”.
Ca lof mu: “Füchotun, mañumtun”.
Diccionario mu ngüneduamnge “diezmo”.
Ca lof mu: “Cosechanon”.
Ca lof mu: “Trentraiquechi amuquefuingün, mayutuquefuingün”.
Ca lof mu: “Chori”. Hebreo quehun feipilei: “Langosta”. Diccionario mu ngüneduamnge “saltamonte”.
Ca lof mu: “Cheu ñi mülen tamün tolto ruca”.
Ca lof mu: “Quehuafe, aucafe”.
Hebreo quehun mu cüpa feipi quiñe domo turpu cudumuunolu quiñe huentru engu.
Ca lof mu: “Quehuayal, aucayal”.
Ca feipiafui chi: “Huesa dungungetuai”.
Cam: “Fürecünuquefimün”.
Tüfa peno tati pu huangülen Pléyades pingelu. Mülei Tauro ñi trapümcülechi huangülen meu.
Tüfa peno tati pu huangülen Orión pingelu.
Ca lof mu: “Huitrulafiel”.
Ca lof mu: “Muralla”.
Ca lof mu: “Montuñmaquefimün”.
Ca lof mu: “Pütocolayaimün”.
Ca lof mu: “Yafcaquen”.
Ca lof mu: “Llumcülen”.
Cam: “Cullingequeimün tamün ñücüfcüleal”.
Ca lof mu: “Ngütrümafimüm”.
Ca lof mu: “Esperanieafuimün”.
Ca lof mu: “Sombraleai”.
Ca lof mu: “Füchotun, mañumtun”.
Ca lof mu: “Respetafal”.
Cam: “Chalintucun ñi cümelcaucüleal Chau Dios engu”. Diccionario mu ngüneduamnge “chalintucun quiñentrür ingequelu”.
Ca lof mu: “Ayecahue”.
Tüfa cüpa feipilei quiñe troquiñ mapu ñi epe mülenon che.
Tüfachi epu coilaque dios adentulepelai ta Saturno, quiñe dios reque poyengequefui.
Ca lof mu: “Imagen”.
Cam: “Cümelcalelu troquiuqueingün”.
Ca lof mu: “Cüme felelu”.
Tüfa Judá ca Israel ñi troquiñche peno.
Ca lof mu: “Carnero”.
Cam: “Hueque toro”.
Cam: “Dungulhue nielu cuerda”.
Ca lof mu: “Ayecahue”.
Ca lof mu: “Pütocoqueimün”.
Ca lof mu: “Calül mu”.
Ca lof mu: “Quehuafe, aucafe”.
Ca lof mu: “Cuyalltui”.
Hebreo quehun feipilei: “Tañi chau ñi peñi”.
Ca lof mu: “Lloudunguayu”.
Cam: “Fürecünufimün”.
Hebreo quehun feipilei: “¿Nüniepelafiyiñ am müta iñchiñngealu?”.
Cam: “Hamat ñi conhue”.
Ca lof mu: “Chori”. Hebreo quehun feipilei: “Langosta”. Diccionario mu ngüneduamnge “saltamonte”.
Tüfa ngan-ngequefui enero ca febrero cüyen meu.
Ca lof mu: “Chori”. Hebreo quehun feipilei: “Langosta”. Diccionario mu ngüneduamnge “saltamonte”.
Ca lof mu: “Yafcan engün”.
Cam: “Huiño raquiduamtui”.
Ca lof mu: “Ancülu hula”.
Cam: “Huiño raquiduamtui”.
Ca lof mu: “Muralla”.
Ca lof mu: “Yafcan engün”.
Ca lof mu: “Respetafal”.
Hebreo quehun feipilei: “Cofquetunge”.
Ca lof mu: “Cuidaquefun ufisa”.
Ca lof mu: “Cuñiutucuquefun”.
Cam: “Dipontucuquefun higo sicómoro”.
Ca lof mu: “Ngütrümeneu”.
Cam: “Prostitutangeai”. Diccionario mu ngüneduamnge “prostituta”.
Ca lof mu: “Chaihue”.
Ca lof mu: “Yafcan engün”.
Cam: “Sabado”. Diccionario mu ngüneduamnge “ürcütun antü”.
Hebreo quehun feipilei: “Ti efá”. Quiñe efá feita 22 litro. Ngüneduamnge apendice B14.
Ca lof mu: “Tranu”.
Ca lof mu: “Cuyalltui”.
Ca lof mu: “Upenentulayafiyiñ”.
Ca lof mu: “Huedhuedcahun”.
Ca lof mu: “Püllelepai”.
Ca lof mu: “Trentraiquechi miyahuaingün, mayutuyahuaingün”.
Cam: “Quiñe lafquen puulu cangelu lafquen mu”.
Ca lof mu: “Picun”.
Ca lof mu: “Lalatuaingün”.
Hebreo quehun mu cüpa feipi quiñe domo turpu cudumuunolu quiñe huentru engu.
Hebreo quehun feipilei: “Lonco”.
Ca lof mu: “Ünco”.
Ca feipiafui chi: “Huechuñ orcon”.
Ca lof mu: “Llumumuhuam”.
Cam: “Seol”. Tüfa pengelquei cheu ñi ürcütumequen reque pu la. Diccionario mu ngüneduamnge “Seol”.
Ca lof mu: “Nagümafiñ”.
Ca lof mu: “Quehuafe, aucafe”.
Ca lof mu: “Lluuquei”.
Ca lof mu: “Huedhuedcahun”.
Cam: “Moncolcülechi senchu ruca”. Ca lof mu: “Techo”.
Ca lof mu: “Huitrulafiel”.
Ca lof mu: “Yafcaquelu”.
Ca lof mu: “Chiñidhue”.
Ca lof mu: “Yafcafe”.
Ca lof mu: “Ramada”. Cam: “Tolto ruca”.
Ca lof mu: “Cosechaquelu”.
Hebreo quehun feipilei: “Pu huincul llihuai”.
Ca lof mu: “Pütocoaingün”.
Ca lof mu: “Huirüfnentungehuelayai engün”.