Watchtower INTERNET MÜLEYECHI LIFRU
Watchtower
INTERNET MÜLEYECHI LIFRU
Mapudungun
ü
  • ñ
  • Ñ
  • ü
  • Ü
  • BIBLIA
  • FILLQUE PUBLICACION
  • FILLQUE TRAHUN
  • nwt Marcos 1:1-16:8
  • Marcos

Ngelai video tüfachi troquiñ meu.

Müna huesa, pepi pengelngelai ti video.

  • Marcos
  • Hue Mapu ñi Biblia
Hue Mapu ñi Biblia
Marcos

MARCOS

ÑI HUIRINTUCUEL

1 Femngechi amulei ti cümeque dungu nütramyengelu ta Jesucristo, Chau Ngünechen ñi Fotüm. 2 Rüf femtripai ñi huirintucuel Isaías, Chau Ngünechen ñi huerquen. Fei feipi: “(¡Elcünuan tañi huerquen ñi huneleal eimi mu, fei pepicacünulelaimu ti rüpü!). 3 Huellin mapu meu* quiñe che nehuentu dungumequei: ‘¡Pepicamün Chau Jehová ñi rüpü!* Norümtufimün ñi rüpü’”. 4 Juan ti Fautizachefe huellin mapu meu mülefui, fei feipiquefui pu che: “Fautizaumün, femngechi quimfalcünuaimün tamün nor raquiduamtun, fei Chau Ngünechen rulpacünuai tamün culpan”.* 5 Fei pu che com Judea mapu cüpalu ca tati mülelu Jerusalén huaria pepaquefingün ta Juan. Fei Jordán leufü mu Juan fautizayefi engün, fei entudunguingün ñi culpafe chengen* pu che ñi adquiñ mu. 6 Juan ñi tacun ngürelerquei cal camello mu, ca trülque trarihuetulerquei. Cafei iquefui langosta* ca miel.* 7 Femngechi amuldunguquefui Juan: “Tati inalepalu iñche mu, doi niei pepiluhun. Iñche pochongnaglayafun rume* ñi nentupüroñmayafiel tañi ocota.* 8 Iñche fautizahuiyiñ co meu, huelu fei fautizayaimünmeu Chau Ngünechen ñi nehuen mu”.

9 Feichi mu Jesús tripai Nazaret huaria Galilea troquiñ mapu meu. Puhui cheu ñi mülen Juan, fei fautizaeyu Jordán leufü mu. 10 Fei tripatulu müten co mu, Jesús pei ñi nülatripan ti callfü huenu ca quisu meu ñi nagpan Chau Ngünechen ñi nehuen, quiñe paloma reque. 11 Feimeu huenu mu allcüngei quiñe dungun. Feipi: “Eimi iñche tañi poyen Fotüm, iñche tañi ayühuelqueteu”.

12 Feimeu müten Chau Ngünechen ñi nehuen adcünufi ta Jesús ñi amual huellin mapu mu. 13 Meli mari antü mülenagpui huellin mapu mu, fei Satanás eluhui ñi ngünencayafiel tañi culpayal.* Üyeu ca mülefui auca culliñ,* huelu pu cümeque püllü quellupafi ta Jesús.

14 Deu presuntucungelu Juan, Jesús amui ta Galilea troquiñ mapu. Fei amuldungui Chau Dios ñi cümeque dungu. 15 Feipi: “Deu puhui ti medin antü ca püllelepai Chau Ngünechen ñi ngünenietual ta mapu. Nor raquiduamtumün ca feyentulemün Chau Dios ñi cümeque dungu”.

16 Petu ñi trecalen inaltu lafquen Galilea troquiñ mapu, Jesús pefi ta Simón ca tañi peñi Andrés. Fei engu challhuafengefui. Fei ütrüftucumequefui tañi challhuahue* lafquen meu. 17 Jesús feipifi engu: “Inamuchi, chumngechi quintuquefimu challhua, iñche pengeluhuayiñ tamu quintuafiel ta che”. 18 Feimeu müten elcünuingu ñi cüdau, fei inafingu ta Jesús. 19 Doi üye püle, pefi ta Santiago ca tañi peñi Juan, Zebedeo ñi epu fotüm. Petu cümelcacünufi engu ñi challhuahue* farcu mu. 20 Jesús matu mütrümfi engu. Feimeu müten elcünuingu tañi chau Zebedeo ca tañi pu cüdaufe farcu mu, fei inafingu ta Jesús. 21 Fei conpuingün Capernaúm huaria mu.

Jesús ngillatuhue ruca mu* amui, fei eluhui ñi quimeltucheal. Ürcütun antü ürque.* 22 Pu che afmatulehuei quisu tañi quimeltun mu, Chau Dios mu cüpalu cai tañi quimeltun.* Huelu femngechi femquelai pu quimeltuquelu Moisés ñi ley dungu. 23 Feichi mu ti ngillatuhue ruca meu mülerquei quiñe huentru conhuecüfülelu.* Fei huirari: 24 “Jesús, tati Nazaret che, eimi meu ta chumconquelaiñ.* ¿Apümcamupaiñ am? Cüme quimnien tami ineingen: ¡Chau Ngünechen ñi huercüel!”.* 25 Huelu Jesús illcutufi tati huecüfü,* fei feipifi: “¡Ñücüfcülenge!* ¡Elcünufinge tüfachi huentru!”. 26 Ti huecüfü lalatulfi ti huentru, fei fütra huirari. Feimeu elcünutufi. 27 Fente ñi afmatulehuen pu che huelucontu nütramcahuingün tüfachi dungu. Feipi engün: “¿Chem am ta tüfa? ¡Afmatufali ñi quimeltun! Niei pepiluhun ñi huemünentuafiel* huesaque püllü, fei tüfa engün allcütuqueyu”. 28 Feimeu müten quimngerpui ta Jesús com Galilea troquiñ mapu püle.

29 Deu elcünulu engün ti ngillatuhue ruca, amuingün Simón ca Andrés ñi ruca mu. Santiago engu Juan ca amui. 30 Simón tañi llalla aling cutrancülerquei,* ngütantu mu* tranaconcülei. Feimeu müchai müten nütramcalelngei ta Jesús. 31 Fei fülcontufi,* nüñmafi ñi cuhu ca huitrañpüramfi. Feimu ti domo tremofemtui* ñi aling cutran,* ca eluhui ñi pepicalelafiel iyael.

32 Nagantülu, deu conlu ti antü, pu che cüpalelfi ta Jesús com pu cutrancülelu ca pu conhuecüfülelu.* 33 Com pu huaria che trahuluhuingün hulngiñ ruca mu. 34 Fei Jesús tremolyefi fentren che fill cutran nielu ca huemünentui* fentren huecüfü. Huelu elulafi ñi dungual pu huecüfü, quimnielu cai engün ñi Cristo ngen.*

35 Pulihuen, Jesús epe hun huitrai ca tripai. Amui cheu ñi quisuleal, fei eluhui ñi llellipual. 36 Huelu Simón ca tañi pu compañ com püle quintuyahulfingün ta Jesús. 37 Pefilu engün, feipifi: “Com che quintuyahuleimu”. 38 Huelu Jesús feipieyu engün: “Cañpüle amuaiñ, püllelechi huaria mu. Femngechi ca amuldunguan üyeu. Tüfachi dungu meu cüpan iñche”. 39 Feimu com Galilea mapu püle Jesús amuldunguyahui fillque ngillatuhue ruca mu ca huemünentufi* pu huecüfü.

40 Fei quiñe huentru lepra cutran nielu fülcontufi ta Jesús. Lucutulen llellipufi: “Ayülmi mai, tremoltuafen”. 41 Jesús müna cutranpiuqueyeyu, feimu fampuhuleyu ñi cuhu, nüeyu ca feipieyu: “¡Mai, ayün tati! Tremotunge”. 42 Feimeu müten ti huentru nielu ti lepra cutran tremotui. 43 Jesús elufi ti huentru ñi amutual, huelu hune cüme feipicünufi: 44 “Inei no rume nütramcalayafimi tüfachi dungu. Huelu peufaluumenge ti sacerdote meu ca chalintucunge tami mañumtun, chumngechi feipi Moisés ñi ley. Fei ngüneduamai engün tami tremotun”. 45 Huelu amutulu ti huentru, fill püle nütramyefi pu che chem ñi rupan. Feimu Jesús huaria mu pepi conpulai. Inafül huaria mülenagquefui, camapulechi lof püle. Huelu femfulu rume, huall püle cüpaquefui che ñi pepayafiel ta Jesús.

2 Huelu quiñeque antü rupalu, Jesús huiño conpui Capernaúm huaria mu. Fei pu che quimürpui Jesús ñi mülen ruca meu. 2 Fentren che trahuluhui feichi ruca mu. Feimu pepi conhuelai ti pu che, hulngiñ ruca meu no rume. Fei Jesús eluhui ñi nütramcalelafiel engün Chau Ngünechen ñi dungu. 3 Fei cüpalelngei ta Jesús quiñe che lañmalelu ñi cuerpo,* meli huentru cüpalnieyu. 4 Huelu pepi conpulai engün cheu ñi mülen Jesús, fentren che mülerquelu cai üyeu. Feimu entufingün ti senchu ruca* huentetu cheu ñi mülen Jesús, fei nacümfingün* ti ngütantu* cheu ñi tranalen ti huentru lañmalelu ñi cuerpo. 5 Ngüneduamlu Jesús fente ñi feyentulen engün, feipifi ti huentru: “Chacha,* deu rulpacünungei tami culpan”.* 6 Huelu quiñeque quimeltuquelu Moisés ñi ley dungu anülerquei ca raquiduamürquei: 7 “¿Chumngelu* femngechi dungumequei tüfachi huentru? Caiñetudungumequefi ta Chau Ngünechen. Inei no rume rulpacünuquelai pu che ñi culpan,* Chau Ngünechen müten”. 8 Feimeu müten Jesús ngüneduami ñi femngechi raquiduamcülen engün, feimu feipifi: “¿Chumngelu* femngechi raquiduamcüleimün? 9 ¿Chem doi cüdaungei? ¿‘Rulpacünungei tami culpan’* ñi feipiafiel? ¿Cam ‘huitratunge, nünge tami ngütantu ca trecatunge’ ñi feipiafiel? 10 Huelu pengeleluhuayiñ ti Huentru ñi Fotüm* elfalcünungei mapu meu ñi rulpacünual pu che ñi culpan”.* Fei feipifi ti huentru: 11 “Huitrapüratunge, nünge tami ngütantu, fei amutunge tami ruca mu”. 12 Feimeu müten ti huentru huitrapüratui, nüi tañi ngütantu, ca trecalen amutui pu che ñi adquiñ mu. Com pu che rume afmatulehuei, fei püramyefingün ta Chau Ngünechen. “Turpu pequelafuiñ femngechi dungu” pi engün.

13 Ca quiñe rupa Jesús inaltu lafquen amui. Fentren che pepaqueyu, fei quisu quimeltuquefi engün. 14 Trecalelu Jesús, pefi ta Leví, Alfeo ñi fotüm, anülelu cheu ñi cofrangequen impuesto. Fei feipifi: “Cüpange, inaen”. Feimeu müten Leví huitrapürai ca inaeyu. 15 Fei hula, Jesús ca tañi pu inanieteu petu imequelu Leví ñi ruca meu, ca mülerquei fentren cofraquelu impuesto ca alün culpafe.* Fentren tüfa engün inaquefi ta Jesús. 16 Huelu pu fariseo quimeltuquelu Moisés ñi ley dungu pefingün ta Jesús quiñentrür imequelu pu culpafe* ca pu cofraquelu impuesto engün. Fei Jesús ñi pu inanieteu ramtungei: “¿Chumngelu* quiñentrür imequei pu cofraquelu impuesto ca pu culpafe engün?”.* 17 Jesús allcüi tüfachi dungu, feimu feipifi engün: “Pu cülfüncülelu duamlai lahuentuchefe, huelu pu cutrancülelu duamniei llemai. Iñche cüpan pu culpafe* ñi nor raquiduamtual engün, huelu pu nor che troquiuquelu no”.

18 Juan tañi pu inanieteu ca pu fariseo ngüñüluuquei.* Feimu quiñeque engün fülcontufi* ta Jesús ca ramtufi: “Juan tañi pu inanieteu ca pu fariseo ngüñüluuquei, huelu ¿chumngelu* tami pu inanieteu femngechi femquelaingün?”. 19 Jesús huiñoldungui:* “Ti novio ñi pu hueni ngelai ñi ngüñüluhual, petu mülecalu cai ti novio, ¿felei no am? Ngüñüluule engün petu mülelu ti novio, cümelayafui. 20 Huelu acuai ti antü ñi müntuñmangeal* ti novio, feichi antü mai ngüñüluhuai engün. 21 Lapatungequelai quiñe huesa tacun hue pañu meu. Femngefule, ti hue pañu trücüfquei,* fei ti huesa tacun doi huichafquei.* 22 Ca inei no rume tucuquelai hue pulcu ti huesa trülque carpa meu.* Femngele, ti pulcu paucüafui* tati trülque, fei ngünamcangeafui ti pulcu ca feiti carpa cümehuetulayai. Doi mai ti hue pulcu hue trülque carpa meu* tucungequei”.

23 Feichi ürcütun antü mu, Jesús rumei rangi quetran püle. Fei petu trecalelu engün, tañi pu inanieteu eluhui ñi suchetuafiel* lonco cachilla. 24 Feimu pu fariseo feipifi ta Jesús: “¿Chumngelu* femquei engün chem ñi femnoafel ürcütun antü meu?”. 25 Fei huiñoldungui:* “¿Papeltulaimün cai ñi femün David ca tañi pu compañ nienolu iyael ngüñülu engün? 26 ¿Papeltulaimün cai ti loncolechi sacerdote Abiatar ñi nütram? David conpui Chau Ngünechen ñi ruca mu. Üyeu elungei ti yamfal cofque. Fei ifi ca eluyefi tañi pu compañ. Tüfa inei no rume ñi femnoafel em, pu sacerdote müten iyafulu feichi cofque”. 27 Fei feipifi engün: “Pu che elcünungelai ürcütun antü ñi duam mu. Doi mai, ti ürcütun antü elcünungei pu che ñi duam mu. 28 Feimu llemai tati Huentru ñi Fotüm Ñidolcülei ti ürcütun antü meu”.

3 Jesús ca quiñe rupa conpui quiñe ngillatuhue ruca mu.* Fei meu mülerquei quiñe huentru lañmalelu ñi cuhu. 2 Pu fariseo cüpa dalluntucufi ta Jesús, feimu ngüneduamniefi engün ñi tremoltupeafiel mai* ti huentru ürcütun antü meu. 3 Feimu Jesús feipifi tati huentru lañmalelu ñi cuhu: “Huitrapürange. Rangiñ mu conpange”. 4 Fei feipifi engün: “Ürcütun antü meu, ¿chem mülei ñi femngeal? ¿Cüme femün cam huesa femün? ¿Montulcheal cam langümcheal?”. Huelu fei engün chem pilai rume. 5 Fei Jesús lelicünufi tañi pu huallmanieteu ca rume cutrantupiuquei ngüneduamlu ñi yafü piuquengen engün. Fei feipifi ti huentru: “Norümcünunge tami cuhu”. Norümlu ñi cuhu, tremotui. 6 Feimu pu fariseo tripatui. Ca müchai müten quiñehuingün pu inaquefilu Herodes engün, fei nütramcahuingün chumngechi ñi langümafiel ta Jesús.

7 Huelu Jesús ca tañi pu inanieteu inaltu lafquen amuingün. Fei fentren che Galilea ca Judea troquiñ mapu tuulu inaeyu. 8 Cafei Jerusalén huaria, Idumea mapu, nometu Jordán leufü, Tiro ca Sidón püle cüpai fentren che, allcütulu engün cai com ñi femün ta Jesús. 9 Feimu ñi ültrengenoal,* feipifi tañi pu inanieteu ñi pepicayal quiñe pichi farcu. 10 Jesús fillque cutran tremolturquefi. Feimu com pu huesa cutrancülelu ültrecahuingün.* Ayüfui engün ñi nüafiel ta Jesús. 11 Ca pu conhuecüfülelu* pefilu ta Jesús, lucutunagi engün quisu ñi adquiñ mu, fei huirari engün: “Eimi ta Chau Ngünechen ñi Fotüm”. 12 Huelu fentren rupa Jesús cüme feipicünufi engün: “Inei no rume feipilayafimün ineingen ta iñche”.

13 Fei Jesús pürai quiñe huincul meu, ca mütrümfalfi quiñeque tañi pu inanieteu, fei engün pepueyu. 14 Fei dulli mari epu huentru, pu apostol* üitufi. Tüfa engün compañeyu ca Jesús huercüfi ñi amuldungual. 15 Ca elufi pepiluhun ñi entuñmayafiel huecüfü tati pu che.

16 Fei tüfa tati mari epu huentru ñi dulliel: Simón (Pedro üituculelfilu), 17 Santiago, Zebedeo ñi fotüm, ca tañi peñi Juan (Boanerges üitucufi engu, tüfa feipilei “tralcan ñi pu fotüm”), 18 Andrés, Felipe, Bartolomé, Mateo, Tomás, Santiago (Alfeo ñi fotüm), Tadeo, Simón tati Cananita, 19 ca Judas Iscariote, tüfa rupachi tripantu mu hultucufi ta Jesús tañi pu caiñe meu.

Fei hula Jesús conpui ruca mu. 20 Ca quiñe rupa fentren che trahuluhui. Feimu Jesús ca tañi pu inanieteu pepi ilaingün rume. 21 Jesús tañi pu che quimlu ñi chem rupamequen, amui engün ñi yemeafiel. “Hueluduamcülei” pi engün. 22 Huelu pu quimeltuquelu Moisés ñi ley dungu Jerusalén huaria nagpalu feipi engün: “Satanás* ngünenieyu. Tati ñidolcülelu pu huesaque püllü mu quellueyu ñi huemünentuafiel* pu huecüfü”. 23 Huelu Jesús mütrümfi engün ca nütramcalelfi pengelün dungu. Feipi: “¿Chumngechi cai Satanás huemünentuafui* ta Satanás? 24 Quiñe gobierno quiñeucülenole, nehuencülelayai. 25 Cafei quiñe familia quiñeucülenole, nehuencülelayai. 26 Ca femngechi Satanás quisutu hueichaule* ca quiñeucülenole, nehuencülelayai ca fentecünuai ñi mülen. 27 Cafei inei rume cüpa contufile quiñe nehuen huentru ñi ruca, fei ñi hueñeñmayafiel tañi chemcün, hune mülei ñi traricünuafiel feichi nehuen huentru. Fei hula hueñeai ti ruca. 28 Rüf feipihuayiñ, Chau Ngünechen rulpacünuñmayafi pu huentru chem culpan rume* ca tunte caiñetudungule rume. 29 Huelu turpu rulpacünungelayai ñi caiñetudungufiel ta Chau Ngünechen ñi nehuen. Rumel culpatungeai tañi huesa femün meu”. 30 ¿Chumngelu* Jesús femngechi feipi? “Conhuecüfülei”* ñi feipieteu pu che.

31 Fei acui Jesús tañi ñuque ca ñi pu peñi. Huelu conpulaingün, fei mütrümfalfingün. 32 Fentren che anülerquei Jesús ñi inafül püle. Fei feipieyu engün: “Tami ñuque ca tami pu peñi huecuntu mülepai. Ramtueimu engün”. 33 Huelu Jesús feipi: “¿Inei am iñche tañi ñuque ca tañi pu peñi?”. 34 Fei lelihulfi tati pu anülelu quisu ñi inafül püle, ca feipi: “¡Tüfa engün iñche tañi ñuque ca tañi pu peñi! 35 Inei rume femle Chau Dios ñi ayünieel, fei iñche tañi peñi, tañi deya* ca tañi ñuque”.

4 Jesús ca quiñe rupa eluhui ñi quimeltucheal inaltu lafquen. Fentren che trahuluhui inafül püle, feimu Jesús pürapui quiñe pichi farcu mu, anücünuhui ca pichi püntütripai.* Huelu com tati pu che inaltu lafquen mülecai. 2 Fei eluhui ñi quimeltual fentren dungu pengelün dungu mu. Feipifi engün: 3 “Allcütumün. Quiñe huentru tripai ñi nganal. 4 Petu nganlu, quiñeque fün quetran puhui rüpü püle, fei ti pu üñüm* ipai ti fün quetran. 5 Caquelu fün quetran curantu mapu meu puhui, tüfa alüconlai mapu mu, feimu müchai müten hueftripai. 6 Huelu tripalu ta antü, ti ngan quetran tonfünagi. Müte nielai folil, fei ancünagi. 7 Caquelu fün quetran troltro meu puhui, fei tremlu ti troltro tacunacümfi ti fün quetran. Feimu fünlai. 8 Caquelu fün quetran cüme mapu meu puhui, feimu huefi, tremi ca füni ti quetran: quiñeque fün quetran 30 huli, caquelu 60, caquelu 100 huli”. 9 Feimu Jesús ca feipi: “Tati pepi allcütulu, piuquentucupe tüfachi dungu”.

10 Fei quisulelu Jesús, pu mari epu apostol ca caquelu tañi pu inanieteu eluhui ñi ramtuafiel chem cüpa feipi ti pengelün dungu. 11 Jesús huiñoldungui:* “Eimün elungeimün tamün adümafiel ti ellcalechi dungu,* feichi nüucülelu Chau Ngünechen ñi ngünenietual mapu. Huelu caquelu che quimeltulelquefiñ pengelün dungu meu. 12 Fei adquintule rume engün, chem no rume ngüneduamlayai. Allcütule rume engün, loncontuculayai ñi chem pifel. Fei turpu huiñotulayaingün Chau Dios mu tañi huiñoduamtungeal”. 13 Ca feipi: “Eimün loncontucunolmün tüfachi pengelün dungu, ¿chumngechi adümaimün caquelu pengelün dungu?

14 Ti nganfe, fei tati amuldunguquelu Chau Ngünechen ñi dungu.* 15 Quiñeque che tati fün quetran reque felei rüpü püle puulu. Allcütulu müten engün ti huercün dungu, cüpaquei ta Satanás, fei entupaquei ti huercün dungu ngancülelu piuque mu. 16 Caquelu che tati fün quetran reque felei curantu mapu mu puulu. Allcütulu engün ti huercün dungu, ayühun mu lloufemquefi. 17 Huelu tañi piuque mu puulai, feimu pichiñma müten inaquefi. Fei huesaque dungu ca caiñetuhun rupalu ti huercün dungu ñi duam mu, elcünufemquefi. 18 Cafei ti fün quetran troltro mu puulu, tüfa tati allcütulu ti huercün dungu. 19 Huelu mapu müleyechi fillque duam,* ti diñmatun plata* ca fillque illutun piuque mu conquei, fei tacunacümquefi ti huercün dungu, feimu tüfa fünquelai. 20 Cafei ti fün quetran cüme mapu puulu, fei tati allcütulu ti huercün dungu. Ayühun mu llouquefi ca hulquei fün: quiñeque 30 fün hulquei, caquelu 60, caquelu 100 hulquei”.

21 Jesús ca feipifi tati pu che: “Inei no rume tacuquelafi ti pelontuhue quiñe cülco mu* cam miñche ngütantu tucuquelafi.* Doi mai rentrücünungequei ti pelontuhue. 22 Fei tati ellcalelu pengeai ca tati cüme llumcülelu quimfalngeai. 23 Tati pepi allcütulu, piuquentucupe tüfachi dungu”.

24 Ca feipifi engün: “Cüme allcütumün tañi feipimequen. Chumngechi tamün femfiel ta caquelu che, ca femngechi femngeaimün, fei doi elungeaimün. 25 Feiti nielu quimün doi elungeai. Huelu feiti müte nienolu, tañi pichin quimün ñi niefel müntuñmangeai”.*

26 Fei Jesús ca feipi: “Chau Ngünechen ngünenietuai ta mapu. Tüfa trürümngeafui quiñe huentru nganlu quetran tañi mapu mu. 27 Fill antü ti huentru umautuquei ca huitratuquei, cafei ti fün choyüquei ca trempüraquei. Huelu ti huentru cüme quimlai chumngechi ñi rupan tüfa. 28 Ti mapu quisu hulnierpuquei ñi fün: hune choyüquei* ti quetran, fei hula huefpaquei ti lonco quetran, af meu afüquei* ti fün. 29 Deu tremlu ti quetran, ichona meu catrüngequei, aculu cai hualüng antü”.

30 Ca feipi: “Chau Ngünechen ngünenietuai ta mapu. ¿Chem dungu mu trürümafuiñ tüfa? ¿Chem pengelün dungu entuafuiñ taiñ quimfalcünuafiel? 31 Quiñe pichi fün reque.* Hue ngan-ngelu, tüfa tati doi pichi fün ñi mülen mapu mu. 32 Huelu ngancünungelu ti fün, tremquei ca doi alüpüraquei caquelu tucucan mu. Fütraque rou* nierpuquei, feimu ti pu üñüm dañepaquei* ñi llaufeñtual”.

33 Jesús fillque rupa entuquefui femngechi pengelün dungu ñi quimeltucheal Chau Ngünechen ñi dungu, tunte ñi pepi loncontucuel tati pu che. 34 Com tañi nütramcafiel engün, feipilelquefi pengelün dungu mu. Huelu quisulelu tañi pu inanieteu engün quimeltulelfi ñi chem pifel.

35 Feichi antü, deu punlu, Jesús feipifi tañi pu inanieteu: “Notuaiñ ti lafquen mu”. 36 Tañi pu inanieteu deu chalitufilu* tati pu che, yefingün ta Jesús ti farcu mu. Üyeu ca mülerquei caquelu farcu. 37 Fei triparumei quiñe fütra cürüftucu mahun. Ti reu* rume nengümcafi ti farcu, feimu epe ñamconi co meu. 38 Huelu Jesús metrül meu umautulerquei ti farcu ñi furi püle. Feimu trepelngei* ca feipingei: “Ñidol, epeque laiñ tati, ¿eimi duamcülelaimi?”. 39 Feimu huitrapürai Jesús, illcutufi* ti cürüf, fei feipifi ti lafquen: “¡Fentecünunge! ¡Tüngnagnge!”. Fei fentecünui ti cürüftucu mahun ca com tüngnagtui. 40 Ca feipifi engün: “¿Chumngelu* fente llicaleimün? ¿Petu feyentulaimün am?”. 41 Huelu rume llicai engün ca hueluquentu feipihuingün: “Rüfcünu llemai, ¿inei am tüfachi huentru? Ti cürüf ca ti lafquen allcütuqueyu”.

5 Fei nometu lafquen puhuingün, Gerasa troquiñ mapu meu. 2 Naglu müten Jesús ti farcu mu, trafmeyu quiñe huentru conhuecüfülelu,* eltun püle* tripai tüfa. 3 Feiti huentru eltun püle mülenagquefui. Inei no rume pepi trariquelafeyu, cadena meu no rume. 4 Fentren rupa cadena meu trariñmangequefui tañi namun ca tañi cuhu, huelu ti huentru catrünentuquefui ti cadena. Inei no rume nielafui nehuen ñi ngüneafiel. 5 Antü ca pun huirarquiyauquefui eltun mu ca huincul püle, ca allfüluuquefui cura meu. 6 Huelu puquintufilu ta Jesús, lefcülen amui ca lucutunagi quisu ñi adquiñ mu. 7 Fei nehuentu huirari: “Eimi meu ta chumconquelan Jesús,* tati Doi Alüpüralechi Ngünechen ñi Fotüm. Chau Dios ñi üi mu feipicünuen tañi cutrancanoafiel ta iñche”. 8 Ti huentru huirari Jesús ñi feipimequeteu: “Huesa püllü, elcünufinge tüfachi huentru”. 9 Jesús ramtufi: “¿Inei pingeimi?”. Fei huiñoldungui:* “Legion* pingen, fentren-ngelu cai iñchiñ”. 10 Fei ti huecüfü mequei ñi llellipufiel ta Jesús ñi huemünentungenoal* feichi troquiñ mapu mu.

11 Huincul püle mülerquei quiñe fütra quechan sañhue ütamequelu. 12 Fei ti pu huesaque püllü llellipufingün ta Jesús: “Elumuiñ ñi conal feichi pu sañhue mu”. 13 Fei Jesús elueyu* ñi femal tüfa. Feimu pu huesaque püllü elcünufingün feichi huentru, fei conpuingün sañhue meu. Com ti sañhue lil mu ütrüftucuhui engün. Lafquen mu puulu, ürfi ti 2.000 sañhue. 14 Pu cuidasañhuepelu lefmahuingün. Fei nütramcapuingün huaria ca lelfün püle. Feimu tati pu che amui ñi peal chem ñi rupan. 15 Puulu engün cheu ñi mülen Jesús, pepufi ti huentru ñi contuniequefeteu fentren huaranca huecüfü.* Anülerquei, tucutuucülei ca quimconturquei. Pefilu tüfa, pu che rume llicai. 16 Fei tati pu che pefilu chem ñi rupan ti huentru ca pu sañhue, nütramcalelfi pu acuchi che. 17 Feimu pu che llellipufi ta Jesús ñi elcünual feichi troquiñ mapu.

18 Jesús püratulu ti farcu mu, ti huentru conhuecüfülefulu* llellipufi ñi eluaeteu tañi compañafiel. 19 Huelu Jesús elulafi ñi femal tüfa, doi mai feipifi: “Huiñotunge ruca mu tami pu che engün, fei nütramcalelfinge com ñi femün Chau Jehová* eimi tami duam mu, ca chumngechi tami cutranpiuqueyeteu”. 20 Amutui ti huentru, fei Decápolis* püle eluhui ñi huldungual com ñi femeteu Jesús. Fei com pu che afmatulehuei.

21 Farcu meu Jesús nopatui ti lafquen mu. Fei petu mülelu inaltu lafquen, fentren che trahuluhui quisu ñi inafül püle. 22 Fei cüpai quiñe huentru adnielu ti ngillatuhue ruca,* Jairo pingelu. Tüfachi huentru pefilu ta Jesús, tañi adquiñ mu lucutunagi. 23 Fill rupa llellipufi: “Tañi pichi ñahue rume cutrancülei. Füreneen, cüpange tami fampuhulelafiel tami cuhu. Femngechi ñi tremotual* ca lanoal”. 24 Feimeu müten Jesús amui ti huentru engu. Fentren che inaeyu ca ültrentucunieyu.*

25 Üyeu mülerquei quiñe domo, mari epu tripantu catrühuelai ñi mollfüñ. 26 Pefui fentren lahuentuchefe, huelu rume cutrancaeyu engün. Culli com tañi plata, huelu tremotulai, doyeli ñi cutran. 27 Allcütulu ñi nütramyengeel ta Jesús, fei furi püle fülcontufi* rangi ti pu che meu, fei nünütufi ñi tacun. 28 “Nünütufili müten tañi tacun, tremotuan” pilefui ti domo. 29 Fei catrüfemi ñi mollfüñ ca ngüneduami ñi tremotun tañi huesa cutran.

30 Feimeu müten Jesús ngüneduami quisu meu ñi tripan nehuen. Fei huiñoquintui ca ramtufi tati pu che: “¿Inei nünütueneu ñi tacun?”. 31 Huelu tañi pu inanieteu huiñoldungui:* “Ñidol, pu che ültrentucumequeimu,* huelu inei nünütueneu ñi tacun ramtuimi”. 32 Huelu Jesús huall adquintui, fei ñi peal inei tañi nünütueteu. 33 Ti domo müllmüllmequei tañi llican, ngüneduamlu cai ñi tremotun. Feimu fülcontufi ta Jesús, lucutunagi, fei com entudungulelfi. 34 Jesús feipieyu: “Papai,* fente tami feyentulen tremotuimi tati. Cüme feleaimi,* tremotui tami huesa cutran”.

35 Petu dungumequelu Jesús, Jairo ñi ruca meu cüpai quiñeque huentru, fei feipipaeyu: “Lai tami ñahue. Femcünufinge tati Quimeltufe”. 36 Jesús allcüi ñi feipin engün, feimu feipifi ta Jairo: “Ngelai tami llicayal, maneluunge müten”. 37 Jesús pilai ñi compañaeteu inei no rume. Huelu yefi ta Pedro, ca ti peñihuen Santiago ca Juan engu.

38 Jairo ñi ruca mu puulu engün, Jesús pefi ti pu che ñi huaqueñcülen, mequei ñi ngüman ca ñi huirarün engün. 39 Deu conpulu Jesús feipifi ti pu che: “¿Chumngelu* fente ngümamequeimün ca huaqueñcüleimün? Tati pichi domo lalai, umaucülei müten”. 40 Pu che allcütulu tüfa, ayentufingün ta Jesús. Huelu fei feipieyu engün ñi tripayal. Fei Jesús conpui cheu ñi mülen ti pichi domo, compañeyu ti chau, ti ñuque ca tañi pu inanieteu. 41 Fei nüñmafi ti pichi domo ñi cuhu, ca feipifi: “Tálitha cúmi”, tüfa ta feipilei “pichi domo, iñche feipieyu, ¡huitrapüratunge!”. 42 Feimeu müten, feichi pichi domo mari epu tripantu nielu huitratui ca eluhui ñi trecatual. Tañi chau ca tañi ñuque pefilu tüfa, rume afmatulehuei engu fütra ayühun mu. 43 Huelu Jesús fente cüme feipicünufi: “Inei no rume feipilayafimu tüfachi dungu. Elufimu iyael tati pichi domo”.

6 Jesús amutui, fei tañi lof mu puhui. Tañi pu inanieteu compañeyu. 2 Puulu ti ürcütun antü, Jesús eluhui ñi quimeltucheal ngillatuhue ruca mu.* Fei epe com pu allcütulu afmatulehuei. Feipi engün: “Tüfachi huentru, ¿cheu quimürpui com tüfa? ¿Inei elueyu tüfachi quimün ca ti pepiluhun ñi femal tüfachi afmatun dungu? 3 Tüfa mamüll meu cüdauquei. María, fei tañi ñuque. Santiago, José, Judas ca Simón fei tañi pu peñi, ¿felei no am? Ca tañi pu deya,* ¿tüfa tañi mülen no am chi?”. Feimu pilai engün ñi feyentual quisu meu. 4 Fei Jesús feipifi: “Chau Ngünechen ñi huerquen fill püle yamngequei,* huelu quisu ñi lof ca quisu ñi ruca mu yamngequelai, tañi pu che no rume yamquelaeyu”. 5 Feimu chem afmatun dungu rume femlai üyeu, quiñeque cutran müten fampuhulelfi ñi cuhu tañi tremoltuafiel.* 6 Afmatulehuei ngüneduamlu ñi feyentunon engün. Fei hula eluhui ñi miyahual püllelechi lof püle tañi quimeltucheal.

7 Fei trahulfi tañi mari epu apostol, epuque huercüfi engün, ca eluyefi pepiluhun ñi entuñmayafiel huesaque püllü tati pu che. 8 Ca feipifi engün ñi yenoal chem no rume ti rüpü meu, retrü müten. Ngelafui ñi yeal cofque, roquiñ folson ca plata no rume. 9 Ca feipifi ñi ocotatual,* huelu ñi yenoal cangelu tacun ñi modahuam. 10 Ca feipifi engün: “Ruca mu conpulmün, üyeu mülenagaimün puule hula tamün amutual. 11 Huelu cheu rume cüme lloungenolmün cam allcütungenolmün, amutumün, fei mütroutumün ti trufür tamün namun meu. Femngechi ngüneduamai engün tañi huesa femün”. 12 Fei pu apostol trecacünuhuingün, ca eluhuingün ñi amuldungulelafiel pu che tañi nor raquiduamtual. 13 Fentren huesaque püllü entuñmafi engün tati pu che, ca aceite tuculelfingün ta fentren cutran che, fei tremotui engün.

14 Ti lonco ülmen Herodes allcüntucui tüfachi dungu, com püle nütramyengelu cai ta Jesús. Ca tati pu che feipiquefui: “Juan ti Fautizachefe rangi ti pu la huiñomongetui. Feimu llemai afmatun dungu femquei”. 15 Caquelu che feipiquefui: “Tüfa ta Elías”. Caquelu ca feipiquefui: “Tüfa Chau Ngünechen ñi huerquen, pu cuifi mülequefulu reque”. 16 Huelu Herodes, allcülu tüfachi dungu, feipi: “Huiñomongetui Juan, feiti iñche ñi catrünentuñmafiel ñi lonco”. 17 Herodes presuntucufi ta Juan, fei cadena meu traricünungei ca carceltucungei. Tüfa ñi femün Herodes Herodías ñi duam mu, tañi peñi Filipo ñi domo. Niehui tüfachi domo engu, 18 fei Juan feipimequefeyu: “Cümelai tami nieafiel tami fillca”. 19 Feimu Herodías üdeniefi ta Juan. Ayüfui ñi langümafiel, huelu pepi femlai, 20 Herodes yamniefilu cai ta Juan. Feimu incaniefui, quimniefui ñi nor huentrungen ca ñi serfiquefiel ta Chau Ngünechen. Allcütuquefilu ta Juan, quimlafui ñi chumafiel, huelu rume ayüquefui ñi allcütuafiel.

21 Huelu acui chem ñi üngümniefel Herodías. Herodes fiestañmafi tañi puhultripantun. Fei mangelfi pu autoridadcülelu, pu loncolechi soltau ca pu ülmenque che Galilea troquiñ mapu. 22 Fiesta mu conpui Herodías ñi püñeñ tañi failayal. Tüfa rumeñma ayühueleyu ta Herodes ca tañi pu mangel che. Feimu ti lonco ülmen feipifi tati üllcha: “Chem rume tami ayüel eluayu”. 23 Ca feipicünufi:* “Eluayu chem rume tami piel, rangiñ tañi ngünenieel rume”. 24 Fei ti üllcha ramtumefi tañi ñuque: “¿Chem feipiafiñ tañi eluaeteu?”. Tañi ñuque feipieyu: “Juan ti Fautizachefe ñi lonco”. 25 Feimeu müten ti üllcha lefcülen amui cheu ñi mülen ti lonco ülmen, fei feipifi: “Müchai müten eluen Juan ti Fautizachefe ñi lonco quiñe rali meu”. 26 Ti lonco ülmen rume hueñancüi, huelu pepi huitrantucuulai ñi feipifiel ti üllcha, tañi pu mangel che ñi adquiñ mu feipicünulu cai. 27 Feimeu müten ti lonco ülmen huercüfi quiñe soltau ñi cüpalal Juan ñi lonco. Fei carcel mu catrünentuñmangei ñi lonco, 28 fei rali meu cüpalelngei ti üllcha, fei tüfa elufi tañi ñuque. 29 Juan tañi pu inanieteu quimlu ñi chem rupan, yemefingün ti cuerpo,* fei rüngalfingün.

30 Huiñotulu pu apostol, nütramcalelfi ta Jesús com ñi femün ca quimeltun engün. 31 Acuacungelu cai fentren che, pepi ilaingün rume. Feimu Jesús feipifi tañi pu apostol: “Cüpamün, amuaiñ cheu taiñ quisuleal. Fei pichi ürcütuaimün”. 32 Fei farcu mu amui engün quiñe camapulechi lof tañi quisuleal. 33 Huelu pu che pei ñi amutun engün, fentren caquelu che ca quimürpui. Feimu müchai müten fillque huaria che namuntu amui, fei hune puhuingün cheu ñi puhual Jesús ca tañi pu apostol. 34 Jesús naglu farcu mu, pei fentren che. Ngüneduami ñi felen ufisa reque nienolu camañ, feimu rume cutranpiuqueyefi engün. Fei eluhui ñi quimeltulelafiel fentren dungu.

35 Nagantülu, Jesús tañi pu inanieteu fülcontueyu* ca feipieyu: “Camapulei tüfachi lof ca epe coni antü. 36 Chalitufinge* pu che, fei ñi amual püllelechi lelfün ca lof ñi ngillameal iyael”. 37 Huelu Jesús feipi: “Eimün elufimün iyael”. Fei quisu engün feipi: “¿Ngillapeafuiñ mai 200 denario cofque* ñi eluafiel engün?”. 38 Jesús ramtui: “¿Tunten cofque nieimün? Amumün tamün peafiel”. Deu ngüneduamlu engün, feipi: “Quechu cofque ca epu challhua”. 39 Fei Jesús huercüfi com pu che ñi troquiñcünuhual, fei ñi anüal engün cachu mu.* 40 Fei femngechi femingün, quiñeque troquiñ 100 che, caquelu 50 che. 41 Jesús nüi ti quechu cofque ca ti epu challhua, lelipürai ta huenu mu ca ngillatui. Fei hudamfilu ti cofque, elufi tañi pu inanieteu, fei engün eluyefi tati pu che. Ca femngechi hudamcalelfi engün ti epu challhua. 42 Com ingün ca huedai engün. 43 Fei tañi pu inanieteu apolingün mari epu cülco* ti sofrachi cofque. Cafei trapümngetui ti sofrachi challhua. 44 Quechu huaranca huentru ingün ti cofque.

45 Feimeu müten Jesús feipifi tañi pu inanieteu ñi pürayal farcu mu, fei tañi hune puhual engün Betsaida huaria nometu lafquen. Huelu Jesús mülenagi ñi chalituafiel pu che.* 46 Amutulu tati pu che, Jesús huincul mu amui ñi llellipual. 47 Deu punlu, rangi lafquen mülerquei ti farcu, huelu Jesús quisulerquei huincul püle. 48 Jesús pei tañi pu apostol ñi cüdaungen amulniefiel ti farcu, chaftunieyu ti cürüf. Feimu epe hunlu, Jesús trecalen amui huente co quisu engün püle. Huelu rupacünuafilu engün troquifali. 49 Pefilu engün huente co ñi trecayahun, huiraringün, “¡Quiñe perimontun tati!” pi engün. 50 Com engün peeyu ca llicaingün. Feimeu müten Jesús feipifi: “¡Yafüluumün! Iñche tati. Ngelai tamün llicayal”. 51 Jesús pürapui farcu mu, fei ti cürüf tüngnagi. Pefilu tüfa, fütra afmatulehuei engün. 52 Ngüneduamlafingün chem ñi quimeltueteu ti afmatun dungu ñi femün ti cofque mu, pepi piuquentuculafingün.

53 Deu notulu ti lafquen mu, Genesaret lof puhuingün. Üyeu traricünufingün ti farcu. 54 Naglu müten engün, pu che quimfemfi ta Jesús. 55 Pu che lefcülen amui ñi quimelafiel caquelu che feichi troquiñ mapu. Ngütantu meu* yelelngequefui ta Jesús tati pu cutran. Allcütulu cheu ñi mülen Jesús, üyeu amuquefui pu che. 56 Lof, huaria cam lelfün püle conpuquelu Jesús, pu che yequefui ti pu cutran feria mu, fei llellipuingün ñi nünütuñmayafiel tañi huechuñ tacun müten.* Femngechi tremotui com pu che ñi nünütueteu.

7 Jerusalén huaria mu cüpaingün pu fariseo ca quiñeque quimeltuquelu Moisés ñi ley dungu. Trahuluhui engün Jesús ñi inafül püle. 2 Fei pefi engün quiñeque inaniefilu ta Jesús lifcülenochi cuhu mu imequelu, cüchacuhunolu engün.* 3 (Pu fariseo ca com pu judio iquelafuingün cüchanole tañi cuhu ca tañi trulitruli cütu,* inaquefilu engün cai pu cuifique huentru ñi huimtun. 4 Cafei huiñotulu engün feria mu, iquelaingün fei ñi cüchaunon. Ca inaqueingün fentren caquelu cuifique huimtun, quiñe tüfa co meu ñi ifontucuafiel* copa, metahue ca cobre fasu). 5 Fei pu fariseo ca pu quimeltuquelu Moisés ñi ley dungu feipifi ta Jesús: “¿Chumngelu* tami pu inanieteu inaquelai pu cuifiqueche ñi huimtun? Cüchaquelaingün ñi cuhu tañi iyal engün”. 6 Fei Jesús feipieyu engün: “Cüme piuquefaluuqueimün. Feimu llemai Isaías feipicünui ta eimün meu, chumngechi ñi huirintuculen: ‘Re hun meu müten yamnieneu* tüfachi troquiñche, huelu fei engün ñi piuque fütra püntütripalei* iñche mu. 7 Ngünam püramyequeneu engün, quimeltuquelu cai re huentru ñi feipin müten’. 8 Eimün quiñepülecünuquefimün Chau Ngünechen ñi huercün dungu ca inaquefimün pu huentru ñi huimtun”.

9 Ca feipifi engün: “¡Pütrü münaleimün* ñi quiñepülecünuafiel Chau Ngünechen ñi huercün dungu, fei ñi amuleal tamün huimtun! 10 Moisés feipi: ‘Yamniefinge tami chau ca tami ñuque’. Ca feipi ‘Inei rume illamcadungufile tañi chau ca tañi ñuque, mülei ñi langümngeal’. 11 Huelu eimün feipiqueimün: ‘Inei rume feipiafui tañi chau cam ñi ñuque “Deu chalintuculelfiñ ta Chau Ngünechen iñche tañi nieel,* feimu pepi quellulayayu”’. 12 Femngechi eluquelafimün feiti che ñi quelluafiel tañi chau cam tañi ñuque quiñe dungu meu no rume. 13 Femngechi famentuquefimün Chau Ngünechen ñi dungu, fei inaqueimün tamün huimtun ñi elcünuel. Ca femqueimün fentren femngechi dungu”. 14 Fei Jesús huiño feipieyu tati pu che ñi cüpayal, ca feipi: “Com eimün allcütumuchi, ca loncontucumün ñi chem pifel tañi dungumequen. 15 Feiti conquelu hun mu podümquelafi ta che, huelu mai feiti tripaquelu hun meu, feique ta podümquefi”. 16 *——

17 Jesús elcünufilu tati pu che, conpui ruca mu. Fei tañi pu inanieteu eluhui ñi ramtuafiel ti pengelün dungu. 18 Fei Jesús huiñoldungui:* “¿Eimün ca femngechi loncontuculaimün pemai? Feiti conquelu hun mu podümquelafi ta che, ¿ngüneduamlaimün cai? 19 Tüfa piuque mu conquelai, pütra meu conquei. Fei hula cuerpo meu* tripatuquei”. Femngechi Jesús feipi ñi lifngen com ti iyael. 20 Fei ca feipi: “Feiti tripaquelu piuque meu, feique ta podümquefi ti che. 21 Pu che ñi piuque mu tripaquei huesaque raquiduam: pod cudumuhun,* hueñen, langümuhun, 22 ñihualuhun, diñmatun,* huesa femün, ngünencan, ütriruhun, huesaque pin, mallmahun, nor raquiduamnon ca quim yehuequelai ñi huesa femün.* 23 Com tüfachi huesaque dungu piuque mu tripaquei ca podümquefi ta che”.

24 Fei Jesús amutui, Tiro ca Sidón mapu püle puhui. Pilai ta inei no rume ñi quimal tañi mülepun üyeu, feimu quiñe ruca mu conpui. Huelu femfulu rume, pu che quimürpui. 25 Puulu müten Jesús, quiñe domo allcüi ñi acun. Tüfa conhuecüfülerquei* ñi pichi malen. Fei cüpai ca lucutunagi Jesús tañi namun püle. 26 Ti domo griegodunguquefui, huelu Sirofenicia mapu mülerquei. Fillque rupa llellipufi ta Jesús ñi entuñmayafiel ti huesa püllü tañi püñeñ. 27 Huelu Jesús feipi: “Pu pichiqueche hune huedape. Cümelai müntuñmayafiel* tati pu pichiqueche ñi cofque, fei ñi eluafiel pichique trehua”. 28 Fei ti domo feipieyu: “Felei ñidol, huelu miñche mesa meu pu pichique trehua iquei ti füntül cofque* llancünacümfilu pu pichiqueche”. 29 Feimu Jesús feipifi ti domo: “Tami feipin mu, ti huesa püllü elcünufi tami püñeñ. Ruca mu huiñotunge”. 30 Fei ti domo puutulu ñi ruca mu, pepui ñi pichi malen tranalelu ngütantu mu* ca ñi amutun ti huesa püllü.

31 Jesús elcünulu Tiro mapu, Sidón ca Decápolis mapu püle rupai. Fei Galilea lafquen mu puhui. 32 Üyeu cüpalelngei quiñe pilu huentru, nehue rulpanolu ñi dungun. Fei pu che llellipufi ta Jesús ñi tremoltuafiel.* 33 Fei quiñe püle nentufi ti huentru, huichucünufi pu che mu. Feimu tucui ñi changüll cuhu ti huentru ñi epu pilun meu. Deu tofcütulu, fampuhuli ñi cuhu ti huentru ñi quehun mu. 34 Jesús püraquintui ti huenu, fütra afcüduami* ca feipi “Éffatha”, tüfa ta feipilei “Nülatunge”. 35 Fei nülafemtui tañi pilun ca cüme dungutui. 36 Feimu Jesús feipicünufi tati pu che: “Inei no rume nütramlayafimün tüfachi dungu”. Huelu fente feipilu rume, doi huldunguquefui pu che. 37 Fei engün rumeñma afmatulehuei. Feipiquefui engün: “Com tañi femün afmatufali. Tremoltufi pu pilu ca pu quetro”.

8 Feichi antü püle, ca huiño trahuluhui fentren che. Niehuelafui iyael engün, feimu Jesús mütrümfi tañi pu inanieteu, ca feipifi: 2 “Müna cutranpiuqueyefiñ tüfachi pu che, cüla antü deuma mülepaingün ca nielaingün chem iyael rume. 3 Ngüñülen huercüfili ñi ruca mu, yafüngehuelayafui rüpü mu engün. Quiñeque che fütra camapu cüpai”. 4 Feimu tañi pu inanieteu feipi: “Huelu fütra camapuleiñ. ¿Cheu entungeafui cofque ñi tuduamal tüfachi pu che?”. 5 Fei Jesús ramtui: “¿Chumten cofque nieimün?”. “Regle cofque” huiñoldungungei.* 6 Feimu feipifi tati pu che ñi anücünuhual mapu mu. Fei nüi regle cofque, mañumtufi ta Chau Dios, hudamcafi ca eluyefi tañi pu inanieteu. Fei engün eluyefi tati pu che. 7 Ca quiñeque pichique challhua nierquei engün. Fei deu mañumtufilu ta Chau Dios, Jesús feipifi tañi pu inanieteu ñi eluafiel tati pu che. 8 Com ingün ca huedai engün. Tati sofrachi cofque trapümngetui regle fütraque cülco mu.* 9 Tüfa mu 4.000 huentru peno mülerquei. Fei hula Jesús chalitufi* pu che.

10 Feimeu müten Jesús pürapui farcu mu tañi pu inanieteu engün, fei Dalmanuta lof mapu puhuingün. 11 Fei cüpai pu fariseo, ca eluhui ñi notucadunguafiel ta Jesús. Ngüchaltucufi engün ñi femal quiñe afmatun dungu Chau Dios ñi üi meu. Femngechi pengelal ñi huercüeteu Chau Dios. 12 Jesús fütra afcüduami,* fei feipi: “¿Chumngelu* cüpa peimün quiñe afmatun dungu?* Rüf feipihuayiñ, fantepu meu mülechi pu che elungelayai ñi peal chem afmatun dungu no rume”. 13 Deu feipilu tüfachi dungu, amutui, farcu mu huiñotui, ca notui ti lafquen mu.

14 Tañi pu inanieteu ngoimaingün* ñi yeal cofque. Quiñe cofque müten nierquei farcu mu engün. 15 Fei Jesús fente cüme feipicünufi engün: “Trepeluucülemün,* cuñiutuculemün pu fariseo ñi fayümhue* ca Herodes ñi fayümhue mu”. 16 Fei nienolu engün cofque, hueluquentu culpatuhuingün. 17 Jesús ngüneduami tüfa, feimu feipifi engün: “¿Chumngelu* cofque mu yafcaumequeimün? ¿Petu ngüneduamlaimün tañi feipimequen? ¿Petu nülalaimün tamün piuque, fei loncontuculaimün? 18 ‘Nieimün nge, huelu pelolaimün. Nieimün pilun, huelu allcütulaimün’. ¿Acordalaimün am?* 19 Hudamcalu iñche ti quechu cofque tañi iyal 5.000 huentru, ¿chumten cülco cofque* ñimituimün?”. “Mari epu cülco”,* huiñoldungui engün.* 20 Jesús ca feipi: “Hudamcalu iñche ti regle cofque tañi iyal 4.000 huentru, ¿tunten fütraque cülco* ti sofrayechi cofque ñimituimün?”. “Regle fütraque cülco”* pi engün. 21 Fei Jesús ramtui: “¿Petu loncontuculaimün am?”.

22 Fei Betsaida huaria puhuingün. Üyeu pu che cüpalelfi ta Jesús quiñe trauma huentru ca llellipufingün tañi fampuhulelafiel ñi cuhu. 23 Feimu Jesús nüñmafi ñi cuhu, fei yefi ti huentru huecun huaria püle. Cohun tuculelfi tañi nge, fampuhulelfi ñi cuhu ca ramtufi: “¿Pelotuimi cai?”. 24 Ti huentru püraquintui ca feipi: “Pefiñ tati pu che trecayaulu. Huelu anümca troquifiñ”. 25 Feimu Jesús ca huiño fampuhulelfi ñi cuhu tañi nge mu. Ti huentru pelotui, fei com cüme puquintui. 26 Fei hula Jesús feipifi ñi amutual tañi ruca mu, ca feipifi: “Ngelai tami conpual huaria püle”.

27 Jesús ca tañi pu inanieteu amui ta Cesarea Filipo troquiñ mapu. Petu rüpütulelu engün, Jesús ramtui: “¿Chem feipiquei pu che ñi ineingen ta iñche?”. 28 Fei engün huiñoldungui:* “Quiñeque che Juan ti Fautizachefe piquei. Caquelu che Elías piquei. Caquelu, Chau Ngünechen ñi huerquen piquei”. 29 Jesús ca ramtui: “Eimün cai, ¿inei pimuquen iñche?”. Pedro huiñoldungui:* “Eimi tati Cristo”. 30 Fei Jesús fente cüme feipicünufi tañi pu inanieteu: “Inei no rume nütramlayafimün ineingen ta iñche”. 31 Jesús eluhui ñi quimeltulelafiel tañi pu inanieteu ñi rume cutrancangeal ti Huentru ñi Fotüm.* Cafei pu loncolelu ti pu che, pu quimeltuquelu Moisés ñi ley dungu ca pu loncolechi sacerdote illamcayafi engün. Fei langümngeai, huelu cüla antü rupale huiñomongetuai. 32 Jesús cüme quimfalcünui ñi feipin. Huelu Pedro huichunentufi ta Jesús, ca eluhui ñi norümdunguafiel. 33 Jesús huiñoquintui, lelihulfi tañi pu inanieteu, fei norümtufi ta Pedro ca feipifi: “¡Püntütripange* iñche mu, Satanás! Chau Ngünechen tañi raquiduam nielaimi, huelu mai huentru ñi raquiduam nieimi”.

34 Fei Jesús mütrümfi tati pu che quiñentrür tañi pu inanieteu engün, fei feipifi: “Inei rume ayüle tañi inayaeteu, quisu illamuupe, eluupe ñi meñcu yenieal tañi orcon mamüll iñche reque* ca inaechimeu. 35 Inei rume ayüle ñi montual tañi mongen, layai. Huelu inei rume lale iñche ñi duam ca ti cümeque dungu ñi duam mu, huiñomongetuai. 36 Quiñe huentru nierpule itrofillem tüfachi mapu meu, huelu lale, ¿chumngechi quelluafeyu tüfa? 37 ¿Chem hulafui quiñe huentru ñi cullial tañi mongen? 38 Fantepu meu mülechi pu che culpafengei* ca püntütripai* Chau Ngünechen mu. Fei inei rume yehuentucuule iñche mu ca tañi huercün dungu tüfachi pu che ñi adquiñ meu, ti Huentru ñi Fotüm ca yehuentucuhuai feichi che mu lloule tañi Chau ñi pepiluhun ca cüpale tañi pu dullin cümeque püllü engün”.

9 Ca feipi: “Rüf feipihuayiñ, quiñeque che fau mülelu, petu ñi lanon engün peai Chau Ngünechen ñi ngüneniemequen ta mapu”. 2 Cayu antü rupalu, Jesús yefi ta Pedro, Santiago ca Juan quiñe fütra huincul mu ñi quisuleal engün. Fei engün ñi adquiñ mu calerumetui Jesús ñi ad. 3 Ca tañi tacuhun lingarcünuhui,* rume huilüfi. Inei no rume mapu meu fente lingarcünulayafui* ti tacuhun. 4 Fei perumefi engün Moisés engu Elías nütramcamequefilu ta Jesús. 5 Feimu Pedro feipifi ta Jesús: “Quimeltufe,* ¡cümei taiñ mülepan fau! Pepicayafuiñ cüla tolto ruca:* quiñe eimingeai, cangelu Moisés ngealu, ca quiñe Elías ngealu”. 6 Pedro quimlafui ñi chem chumal fente ñi llicalen engün. 7 Fei peufaluurumei quiñe tromü, tacufi engün. Feichi tromü meu triparumei quiñe dungun feipilu: “Tüfa iñche tañi poyen Fotüm. Allcütufimün”. 8 Adquinturumelu engün, inei no rume ngehueturquelai, Jesús müten.

9 Petu nagpatulu engün ti fütra huincul mu, Jesús cüme feipicünufi engün inei no rume ñi feipinoafiel tañi peel, huiñomongetule hula ti Huentru ñi Fotüm.* 10 Fei engün piuquentucui ñi feipin,* huelu nütramcahuingün ñi chem pifel huiñomongetuan feipilu Jesús. 11 Fei eluhuingün ñi ramtuafiel ta Jesús: “Pu quimeltuquelu Moisés ñi ley dungu, ¿chumngelu* hune cüpayai Elías piquei engün?”. 12 Jesús huiñoldungui:* “Elías hune cüpayai llemai, fei com pepicacünuai. Huelu, ¿chumngelu* Chau Ngünechen ñi huirintucuel feipilei ti Huentru ñi Fotüm ñi rume cutrancahual ca ñi illamcangeal? 13 Iñche feipihuayiñ, Elías deu cüpai. Fill huesa femngei. Rupai chumngechi ñi feipicünuel Chau Ngünechen ñi huirintucuel”.

14 Puutulu engün, pei fentren che ñi hualloñmaniefiel caquelu tañi pu inanieteu ca quiñeque quimeltuquelu Moisés ñi ley dungu ñi notucadungumequefiel. 15 Tati pu che pefilu müten ta Jesús, rume afmatulehuei, fei lefi ñi chalimeafiel engün. 16 Fei Jesús ramtui: “¿Chem meu am notucadungumequehuimün?”. 17 Quiñe che feipi: “Quimeltufe, cüpalelpeyu tañi fotüm, conhuecüfülei,* fei tüfa quetrolqueyu. 18 Contuelumu ti huesa püllü, mapu mu trantuqueyu, fei ti hueche trorquei* ñi hun, cütrürquei ñi foro,* fei yafüngehuequelai. Feipifiñ tami pu inanieteu ñi huemünentuafiel* ti huesa püllü, huelu pepi femlaingün”. 19 Fei Jesús feipi: “¡Ay fotrü! Eimün feyentuquenochi pu che,* ¿tunteñma mülerquean eimün mu? ¿Tuntepu fentecünurquean ñi pefiel tamün huesa femquen? Cüpalelmuchi”. 20 Fei cüpalelngei ti hueche. Pefilu müten ta Jesús, ti huesa püllü lalatulfi ti hueche. Tranapuulu mapu mu, ümülcahui ca trori ñi hun. 21 Fei Jesús ramtufi tati chau: “¿Tunteñmai ñi felen?”. Ti chau feipi: “Petu pichicalu müten. 22 Ti huesa püllü fillque rupa co ca cütral meu tucuquefi ñi langümafiel. Huelu eimi pepi tremoltufilmi,* cutranpiuqueyemuiñ, quellumuiñ”. 23 Jesús feipifi: “¿Chumngelu* ‘pepi tremoltufilmi’ pien? Feiti nielu feyentun, com pepilfali”. 24 Feimeu müten ti hueche ñi chau nehuentu feipi: “¡Feyentulen! Huelu, ¡quelluen ñi doi feyentuleal!”.

25 Jesús ngüneduami pu che lef pülleconpalu fei engün mu, feimu illcutufi ti huesa püllü.* Feipifi: “Eimi huesa püllü, feiti quetrolquefilu ca pilulquefilu ti hueche, ¡feipieyu tami tripatual quisu mu ca contuhuelayafimi!”. 26 Fei ti huesa püllü huirari ca fütra lalatulfi ti hueche, feimeu tripatui. La reque felehuetui ti hueche. Epe com che, “lai tati” pi engün. 27 Huelu Jesús nüñmafi ñi cuhu ca huitrañpüramfi, fei ti hueche huitratui. 28 Conpulu engün ruca mu, tañi pu inanieteu quisulen ramtufi ta Jesús: “¿Chumngelu chi cai* pepi huemünentulafiyiñ* ti huesa püllü?”. 29 Jesús huiñoldungui:* “Llellipun meu müten huemünentungequei* femngechi huesa püllü”.

30 Fei tripatuingün, Galilea troquiñ mapu püle rumei engün. Huelu Jesús pilafui inei no rume ñi quimal cheu ñi mülen. 31 Ayüfui ñi quimeltuafiel tañi pu inanieteu. Feipifi engün: “Tati Huentru ñi Fotüm hultucungeai tañi pu caiñe meu, fei tüfa engün langümaeyu, huelu cüla antü rupale huiñomongetuai”. 32 Fei engün adümlai ñi feipin Jesús, huelu llicalefui ñi ramtuafiel.

33 Fei Capernaúm huaria puhui engün. Jesús ruca mu mülelu, ramtui: “Petu rüpütulelu iñchiñ, ¿chem dungu meu yafcaumequefuimün?”. 34 Huelu chem pilaingün rume, rüpü meu yafcaumequefulu cai inei ñi doicülen. 35 Feimu Jesús anücünuhui, mütrümfi tañi mari epu apostol, fei feipifi: “Inei rume ayüle ñi loncoleal, mülei ñi inancüleal ca serfiafiel ta caquelu che”. 36 Fei Jesús mütrümi quiñe pichi huentru, rangiñcünufi quisu engün meu, fampuhulelfi ñi cuhu, fei feipifi tañi pu apostol: 37 “Inei rume lloufile femngechi pichi huentru iñche ñi üi meu, iñche ta llohueneu. Ca iñche tañi llohueteu, iñche müten llouquelaeneu, ca femngechi llouquefi inei tañi huercüeteu”.

38 Juan feipieyu: “Quimeltufe, peiñ quiñe che huemünentufilu* huesaque püllü eimi tami üi mu. Huelu iñchiñ mu miyauquelai, feimu cüpa catrütufiyiñ”. 39 Huelu Jesús feipi: “Catrütulayafimün, inei no rume femlayafui quiñe afmatun dungu iñche tañi üi mu, fei ca huesa dunguyetuafeneu. 40 Feiti caiñetuquenoeteu ta iñchiñ, quelluntucuqueiñmeu. 41 Cristo ngen-ngei eimün mu. Feimu rüf feipihuayiñ, inei rume eluelmünmeu co tamün pütocoal, rüfcünu fürenengeai llemai. 42 Huelu inei rume huelulcafile tüfachi pu che pichiqueche reque felelu ca feyentulelu iñche meu, doi cümeafui trarintuculelngeal tañi pel mu quiñe fütra cura,* fei lafquen mu ñi ütrüftucungeal.

43 Huelulcaelmu tami cuhu, catrünentufinge. Doi cümei tami niehuenoal quiñe cuhu, huelu tami cuerpo* ütrüftucungelayai Gehena mu* chongquenochi cütral. 44 *—— 45 Cafei huelulcaelmu tami namun, catrünentufinge. Doi cümei tami niehuenoal quiñe namun, huelu tami cuerpo ütrüftucungelayai Gehena cütral mu.* 46 *—— 47 Cafei huelulcaelmu tami nge, ütrüfentufinge. Doi cümei tami conpual Chau Ngünechen ngünenietule ta mapu, nienolmi rume quiñe nge. Huelu tami cuerpo ütrüftucungelayai Gehena mu.* 48 Gehena mu* pu piru laquelai ca ti cütral chongquelai.

49 Com pu che mülei ñi chadiñmangeal, tüfa cütral reque felei. 50 Chadi rume cümei. Huelu cotrühuenole, ¿chumngechi huiño cotrüpetuafui? Chadi reque felemün, ca hueluquentu cüme tuteucülemün”.

10 Fei hula Jesús amutui, Judea mapu puhui,* nometu Jordán leufü. Ca huiño trahuluhui fentren che tañi inafül püle. Fei eluhui ñi quimeltucheal chumngechi ñi huimtuqueel. 2 Fei pu fariseo fülcontufi* ta Jesús. Ayüfuingün ñi huelulcayafiel, feimu ramtucadungufingün: “Quiñe huentru, ¿elungepei mai* ñi hudayafiel tañi domo?”. 3 Jesús huiñoldungui:* “¿Chem huercüeimünmeu Moisés?”. 4 Ti pu fariseo feipi: “Tati huentru ayüle ñi hudayafiel tañi domo, Moisés feipicünui ñi eluafiel quiñe huirin dungu tañi hudayafiel”. 5 Fei Jesús feipi: “Tamün yafü piuquengen mu Moisés huirintucui tüfachi huercün dungu. 6 Huelu ellaca mu Chau Ngünechen ‘deumafi ti huentru ca ti domo’. 7 ‘Feimu ti huentru elcünuai tañi chau ca tañi ñuque, 8 trür quiñe chengetuaingu’. Fei epu che felehuetulai, quiñe chengetuingu müten. 9 Feimu llemai, inei no rume ngelai ñi hudamentual Chau Ngünechen ñi trapümel”. 10 Fei hula huiñotulu engün ruca meu, tañi pu inanieteu eluhui ñi ramtuafiel ta Jesús tüfachi dungu. 11 Fei feipi: “Inei rume hudafile tañi domo, ca huiño curengetule, feita ñihualquefi tañi hunen domo. 12 Cafei quiñe domo hudafile tañi huentru, ca huiño fütangetule, feita ca ñihuaquei”.

13 Fei pu che cüpalelfi ta Jesús tañi pu pichiqueche tañi fampuhulafiel ñi cuhu. Huelu tañi pu inanieteu illcutudungufingün.* 14 Ngüneduamlu tüfa, Jesús lladcüi, ca feipifi engün: “Cüpape pu pichiqueche iñche meu. Ngelai tamün catrütuafiel. Chau Ngünechen ngünenietule ta mapu, conpuai pu pichiqueche reque felelu. 15 Rüf feipihuayiñ, inei rume llounole pichiqueche reque Chau Ngünechen ñi ngünenietual mapu, fei engün conpulayai tüfa meu”. 16 Fei Jesús pancofi* ti pu pichiqueche ca fampuhuli ñi cuhu tañi ngillatuñmayafiel.

17 Petu trecalelu Jesús, lefcülen acui quiñe huentru, tañi adquiñ meu lucutunagi, fei ramtufi: “Cüme Quimeltufe, ¿chem mülei ñi femal tañi llohual rumel mongen?”. 18 Jesús feipifi: “¿Chumngelu* cüme che pien? Inei no rume cüme piuquengelai, Chau Dios müten. 19 Deu quimniefimi tati huercün dungu: langümchequelayaimi, ñihuaquelayaimi, hueñequelayaimi, coila dalluntucuquelayaimi, ngünencachequelayaimi, yamniefinge* tami chau ca tami ñuque”. 20 Ti huentru feipi: “Quimeltufe, petu pichicalu müten com tüfa ta femquen”. 21 Fei Jesús piuqueyen mu lelifi tati huentru ca feipifi: “Quiñe dungu mülehuei tami femal: amunge, fendenge com tami nieel ca elufinge tati pu pofre. Femngechi ngülümaimi cümeque dungu ta huenu meu. Fei cüpange, inaen”. 22 Tati huentru allcütulu tüfa, huesa duami. Fei rume hueñancülen amutui, fentren fillem niefulu cai.

23 Fei Jesús huall püle puquintui ca feipifi tañi pu inanieteu: “Chau Ngünechen ngünenietule ta mapu, ¡rume cüdaungeai ñi conpual pu ülmen che!”. 24 Huelu tañi pu inanieteu afmatuleyu ñi feipin. Feimu Jesús feipifi: “Pu hueni,* Chau Ngünechen ngünenietule ta mapu, ¡rume cüdaungeai ñi conpual ta che! 25 Cüdaungelai quiñe camello ñi rumeal lonco acucha meu,* huelu rume cüdaungei quiñe ülmen che ñi conpual Chau Ngünechen ngünenietule ta mapu”. 26 Allcütulu tüfa, doi afmatuingün, feimu feipi engün:* “Fei, ¿inei montupeafui mai?”. 27 Jesús cüme leliniefilu engün, feipi: “Pu che pepil-layafui tüfachi dungu, huelu Chau Ngünechen com pepilniei”. 28 Pedro eluhui ñi feipiafiel ta Jesús: “Com taiñ nieel elcünufiyiñ ñi inayafiel ta eimi”. 29 Jesús feipi: “Rüf feipihuayiñ, inei rume elcünule ruca, peñi, lamngen, ñuque, chau, yall cam lelfün iñche tañi duam ca ti cümeque dungu ñi duam mu, 30 fantepu meu llohuai 100 rupa tañi niequefel: ruca, peñi, lamngen, ñuque, yall, lelfün ca rupayai caiñetuhun. Cafei cüpalechi antü meu llohuai rumel mongen. 31 Huelu fentren che hunelelu, inaletuai. Ca femngechi feiti inalelu, huneletuai”.

32 Fei com engün trecalei ñi huechual ta Jerusalén. Jesús hunelei ñi pu inanieteu mu, tüfa engün afmatulei, huelu pu inalelu llicalei. Ca quiñe rupa Jesús huichunentufi tañi mari epu apostol, fei eluhui ñi feipiafiel chem ñi rupayal pichiñma mu. 33 Fei feipifi: “Petu huechuleiñ taiñ puhual Jerusalén huaria. Üyeu ti Huentru ñi Fotüm* hultucungeai pu loncolechi sacerdote meu ca pu quimeltuquelu Moisés ñi ley dungu. Langümngepe piai engün. Fei hultucungeai pu judio tuhun-ngenolu meu. 34 Tüfa engün ayentuafi, tofcütuafi, huimacayafi ca langümafi ti Huentru ñi Fotüm. Fei cüla antü rupale, huiñomongetuai”.

35 Santiago engu Juan, Zebedeo ñi epu fotüm, fülconpui ta Jesús mu ca feipifingu: “Quimeltufe, elumuafuyu chem tami llellipufiel”. 36 “¿Chem eluhuafuyiñ ta eimu?” ramtui Jesús. 37 Fei engu huiñoldungui:* “Ngünenietulmi, elumuyu tayu anüal quiñe tami man püle, cangelu tami huele püle”. 38 Jesús feipi: “Eimu quimlaimu chem tamu llellipumequen. ¿Pütocoafuimu cai ti copa iñche ñi pütocomequen? Cam, ¿fautizangeafuimu chumngechi ñi petu fautizangen iñche?”.* 39 “Mai, femafuyu” pi engu. Jesús feipifi: “Eimu pütocoaimu ti copa iñche ñi pütocomequen. Cafei fautizangeaimu chumngechi ñi petu fautizangen iñche. 40 Huelu iñche pepi feipilayafun inei ñi anüal tañi man püle cam ñi huele püle. Chau Ngünechen dulliai inei anüai üye mu”.

41 Caquelu mari apostol quimlu feichi dungu, rume lladcütufi ta Santiago ca Juan engu. 42 Fei Jesús mütrümfi tañi pu inanieteu ca feipifi: “Eimün quimnieimün tati pu ngünenielu troquiñque mapu ñidolcauquei pu che meu ca pu fütraque ülmen ngüneniequefingün pu che. 43 Eimün femngechi femlayaimün. Doi mai, inei rume ayüle ñi doicüleal eimün meu, mülei ñi cüdahuelafiel ta caquelu che. 44 Ca inei rume ayüle ñi huneleal eimün meu, quiñe esclavo reque mülei ñi cüdahuelafiel ta caquelu che. 45 Ti Huentru ñi Fotüm cüpalai tañi fürenengeal, doi mai fürenepafi ta caquelu che. Cafei hulpai ñi mongen tañi ngillanentuafiel fentren che” pi Jesús.

46 Fei Jericó huaria conpuingün. Jesús, tañi pu inanieteu ca fentren che tripalepatulu feichi huaria, inaltu rüpü mu anülerquei quiñe trauma huentru ngillatuplataquelu, Bartimeo pingelu, tüfa Timeo ñi fotüm. 47 Allcütulu ñi cüpalen Jesús tati Nazaret che, huirari: “¡Jesús, David ñi Fotüm, cutranpiuqueyeen!”. 48 Fentren che illcutufi,* fei ñi dunguhuenoal. Huelu ti huentru doi nehuentu huirari: “¡David ñi Fotüm, cutranpiuqueyeen!”. 49 Feimu Jesús huitracünuhui ca feipi: “Mütrümfimün, cüpape fau”. Fei engün feipifi ti trauma huentru: “¡Yafüluunge! Huitrapürange, mütrümeimu tati”. 50 Feimeu ti huentru nentufemi ñi tacun, rincülen huitrapürai, fei amui cheu ñi mülen Jesús. 51 Jesús ramtufi: “¿Chem ayünieimi tami femngeal?”. Ti trauma huentru huiñoldungui:* “Quimeltufe,* eluen* tañi pelotual”. 52 Fei Jesús feipifi: “Fente tami feyentulen tremotuimi tati.* Tüngcülen amutunge”.* Feimeu müten ti huentru pelotui, fei eluhui tañi inayafiel.

11 Pülleconlu engün Jerusalén huaria, Olivo huincul puhuingün, cheu ñi mülen Betfagué ca Betania pichi huaria. Fei Jesús huercüi epu tañi inanieteu. 2 Fei feipiyefi: “Amumu feiti pichi huaria tamu adquintuniefiel. Conpulmu müten, peaimu quiñe pichi burro trapelcülelu, tüfa turpu pürangequelai. Neicümafimu, fei cüpalelmuchi. 3 ‘¿Chumngelu* nentutrapelfimu ti pichi burro?’ ramtungelmu, fei huiñoldunguaimu:* ‘Taiñ Ñidol duamyeniefi. Müchai müten huiñoleltuafeyu’”. 4 Fei engu amui ca pei quiñe pichi burro trapelcülelu hulngiñ ruca inaltu rüpü mu. Fei nentutrapelfingu. 5 Huelu quiñeque che feiti püle mülelu ramtuingün: “¿Chumngelu* nentutrapelfimu ti pichi burro?”. 6 Fei engu huiñoldungui* ñi feipieteu Jesús, feimu elungei ñi yeafiel ti pichi burro.

7 Fei cüpalelfingu ti pichi burro. Ca chañicünulelfi* ñi tacun engün, fei Jesús pürai ti pichi burro meu. 8 Fentren che inüfcünui* ñi tacun rüpü meu, caquelu che lelfün mu catrünentui rou anümca.* 9 Feichi pu che hune amulelu Jesús mu ca pu inalelu, huirarcülen amuleingün: “¡Montulngepe, llellipuiñ! ¡Fürenengepe tati cüpalu Chau Jehová* tañi üi mu! 10 ¡Fürenengepe tati ngüneniepayalu, taiñ chau David mu tuulu! ¡Montulfinge, llellipuhuiyiñ, eimi tati mülelu huenu meu!”. 11 Jesús conpulu Jerusalén huaria, amui Chau Ngünechen ñi ruca mu,* fei com cüme adquintucünui. Deu nagantülu cai, amui ta Betania tañi mari epu apostol engün.

12 Ca antü, Betania pichi huaria tripatulu engün, Jesús ngüñürquei. 13 Doi üye püle pei quiñe higuera anümca nielu tapül, fei amui ñi ngüneduamal ñi fün. Huelu doi pülleconlu, chem no rume pelai, re tapül müten, petu puunolu cai ñi hulal fün. 14 Feimu feipifi ti anümca: “Inei no rume turpu ihuelayai tami fün”. Fei tañi pu inanieteu allcütulerquei.

15 Puulu engün Jerusalén huaria, Chau Ngünechen ñi ruca mu conpui Jesús. Fei huemünentufi* pu fendequelu ca ngillaquelu. Huaichüfrulpañmafi ñi mesa pu trafquintuquelu plata ca ñi huancu pu fendequelu paloma. 16 Cafei inei no rume yenielu ñi chemcün elulafi* ñi rumeal Chau Ngünechen ñi ruca püle. 17 Fei hula quimeltufi pu che, feipifi engün: “Chau Ngünechen ñi huirintucuel feipilei: ‘Tañi ruca, ngillatuhue ruca pingeai, com troquiñchengealu’, ¿felei cam felelai? Huelu eimün hueñefe ñi rucacünufimün”. 18 Pu loncolechi sacerdote ca pu quimeltuquelu Moisés ñi ley quimürpui tüfa. Fei engün llicaniefi ta Jesús. Feimu eluhuingün ñi quintual chumngechi ñi langümafiel, com pu che afmatuquefilu cai tañi quimeltun.

19 Deu nagantülu, Jesús ca tañi pu inanieteu huaria mu tripatui. 20 Ca antü, pulihuen rupaingün cheu ñi mülen ti higuera, pefi engün ti anümca com ancülelu ca tañi folil. 21 Pedro acordafi* ti anümca, fei feipifi ta Jesús: “¡Quimeltufe,* ngüneduamnge! Ancüi ti higuera tami malisiafiel”. 22 Jesús allcütulu, feipi: “Feyentulemün Chau Ngünechen mu, fei com pepilniei. 23 Rüf feipihuayiñ, quiñe che feipiafui tüfachi fütra huincul ‘Huitrapüramuunge ca ütrüfconpunge lafquen mu’. Feiti che ñi piuque epu rume raquiduamcülenole ca feyentule ñi femtripayal, felerpuai ñi feipin. 24 Feimu iñche feipihuayiñ: chem tamün llellipuel, feyentulemün tamün llohuafiel, fei elungeaimün llemai. 25 Petu llellipumequelu eimün, rulpacünuaimün chem tamün huesa femeteu pu che. Ca femngechi tamün Huenu Chau rulpacünuai eimün tamün huelulcan”. 26 *——

27 Fei ca huiñotuingün Jerusalén huaria mu. Chau Ngünechen ñi ruca püle miyaulu Jesús, cüpai pu loncolechi sacerdote, pu quimeltuquelu Moisés ñi ley ca pu loncolelu ti pu che meu. 28 Fei engün ramtufi ta Jesús: “¿Inei ñi nehuen mu femqueimi tüfachi dungu? ¿Inei elueimu nehuen tami femal tüfa?”. 29 Jesús feipi: “Iñche ca ramtuhuayiñ quiñe dungu. Huiñoldungulelmuli,* iñche ca feipihuayiñ inei ñi nehuen mu femquen tüfachi dungu. 30 ¿Inei huercüfi ta Juan ñi fautizacheal? ¿Chau Ngünechen pemai cam pu huentru? Feipimuchi”. 31 Fei hueluquentu feipihuingün: “Chau Ngünechen piliyiñ, fei feipiai: ‘¿Chumngelu* feyentulafimün?’. 32 Huelu pu huentru huercüeyu feipiliyiñ, ¿chumngeafuiñ cai?”. Fei engün llicaquefi tati pu che, Chau Ngünechen ñi huerquen troquingequelu cai Juan. 33 Fei huiñoldungufingün* ta Jesús: “Quimlaiñ”. Feimu quisu feipi: “Iñche ca feipilayan inei ñi nehuen mu femquen tüfachi dungu”.

12 Fei eluhui ñi nütramcayafiel engün pengelün dungu. Feipi: “Quiñe huentru anümi ofad anümca, fei malalmafi.* Cafei deumai cheu ñi cütrüngeam ofad ca quiñe alüpürachi ruca.* Alquilacünulelfi ñi lelfün quiñeque cüdaufe, fei camapu amutui. 2 Puulu ti antü ñi nentual ofad, ti huentru huercülelfi quiñe esclavo ti pu cüdaufe, femngechi llohual tañi coneltuelchi fün ofad. 3 Huelu pu cüdaufe nüfingün ca cupafcafingün ti esclavo. Fei quechanentufi engün, elulafi chem no rume. 4 Fei ti ngen lelfün huercüi ca quiñe esclavo. Huelu pu cüdaufe lucatufingün* ca lonco meu hulelcafingün. 5 Fei huiño huercüi quiñe esclavo, huelu tüfa langümngei. Fentren caquelu esclavo huercüi, huelu quiñeque cupafcangei, caquelu langümngei. 6 Fei hula ti ngen ofad huercülelfi tañi poyen fotüm ti pu cüdaufe, feipifulu cai: ‘Yamüñmayaeneu engün* tañi fotüm’. 7 Huelu pu cüdaufe hueluquentu feipihuingün: ‘Tüfa tati ngen mapungealu, langümafiyiñ, femngechi iñchiñ ngen-ngeaiñ ti mapu’. 8 Fei nüfingün ti fotüm, langümfingün ca huingüdentufingün ti lelfün meu. 9 Fei, ¿chumai ti ngen ofad? Cüpayai, langümafi pu cüdaufe ca alquilacünulelafi tañi lelfün caquelu cüdaufe. 10 ¿Papeltulaimün am chem feipilei Chau Ngünechen ñi huirintucuel? ‘Ti cura ñi illamtuel pu deumarucafe, feita doi falin curangetui.* 11 Fei tüfa Chau Jehová mu* cüpai, feimu afmatufiyiñ’” pi Jesús.

12 Tañi pu caiñe ngüneduami fei engün tañi feipimequengen ti pengelün dungu. Feimu cüpa presufingün ta Jesús. Huelu llicaniefingün tati pu che, feimu amutuingün.

13 Fei quiñeque fariseo ca pu inaquefilu Herodes cüpai ñi huelulcayafiel ta Jesús tañi feipin mu. 14 Aculu engün, feipi: “Quimeltufe, quimnieiñ tami rüf dunguquen ca duamnielaimi tami tuteaeteu pu che, eimi re ngüneduamquelaimi pu che ñi ad. Doi mai rüf quimeltuqueimi Chau Dios ñi dungu. ¿Cümei cam cümelai culliafiel impuesto* ta Roma ñi Lonco Ülmen?”.* 15 Jesús quimi ñi huesa piuquengen engün, feimu feipi: “¿Chumngelu* cüpa huelulcamun? Cüpalelmuchi quiñe moneda”.* 16 Fei cüpalelngei quiñe moneda. Jesús ramtufi: “¿Inei ñi ad ca ñi üi mülei tüfa mu?”. “Roma ñi Lonco Ülmen” pingün. 17 Fei Jesús feipiyefi: “Elufimün ti Lonco Ülmen quisu ñi coneltuel, ca elufimün ta Chau Ngünechen quisu ñi coneltuel”. Feimu com afmatulehuei engün.

18 Fei ca cüpai pu saduceo, tüfa engün feyentuquelai ñi huiñomongetual pu layelu. Feipifingün ta Jesús: 19 “Quimeltufe, Moisés huirintucui lale quiñe huentru nienolu yall, tañi peñi mülei ñi niehual ti lantu domo engu, femngechi ñi eluafiel yall tañi lachi peñi. 20 Mülerquefui regle peñihuen. Ti hunen peñi curengei, huelu lai fei ñi nienon yall. 21 Fei ti epungelu niehui ti lantu domo engu, huelu ca lai fei ñi nienon. Ca femngechi rupai ti cülangelu. 22 Quiñe no rume ti regle peñihuen el-lai yall. Fei com lalu engün, ti domo ca lai. 23 Ti regle peñihuen niehui ti domo engu. Feimu huiñomongetule pu layelu, ¿chuchi tüfachi regle huentru nieutuai ti domo engu?”. 24 Jesús huiñoldungui:* “Eimün quimlafimün Chau Ngünechen ñi huirintucuel ca tañi nehuen no rume, feimu huelulcaleimün. 25 Huiñomongetule pu la, pu huentru curengelayai ca pu domo fütangelayai, huenu mülechi cümeque püllü reque feletuai engün. 26 Huelu pu la ñi huiñomongetuquen, ¿papeltulaimün am Moisés ñi huirintucuel ti üicülechi zarza mu? Chau Ngünechen feipifi ta Moisés: ‘Iñche ta Abrahán, Isaac ca Jacob tañi Ngünechen’. 27 Fei pu layelu ñi Ngünechen no, huelu mai pu mongelelu ñi Ngünechen llemai. Eimün rume huelulcaucüleimün”.

28 Fei acui quiñe quimeltuquelu Moisés ñi ley dungu ca allcütui ti nütram. Ngüneduamlu ñi fente cüme huiñoldungun Jesús,* ramtufi: “Moisés ñi ley dungu meu, ¿chuchi huercün dungu doi fali?”. 29 Jesús feipi: “Tati doi falilu fei tüfa: ‘Ahuem pu Israel che, allcütumün. Jehová,* fei taiñ Chau Ngünechen. Jehová ta quiñengei müten.* 30 Piuqueyefinge tami Chau Ngünechen Jehová* com tami piuque mu, com tami mongen, com tami raquiduam ca com tami nehuen meu’. 31 Ti epulelu feipilei: ‘Piuqueyefinge tami chafche* chumngechi piuqueyehuimi ta eimi’. Ngelai cangelu huercün dungu doi falilu tüfachi epu huercün dungu meu”. 32 Ti quimeltuquelu Moisés ñi ley dungu feipi: “Müna cüme huiñoldunguimi,* Quimeltufe. Rüf dunguimi tati. ‘Chau Ngünechen quiñengei müten, ngelai ta cangelu’. 33 Cafei mülei taiñ piuqueyeafiel com taiñ piuque meu, com taiñ quimün ca com taiñ nehuen mu. Ca felei taiñ piuqueyeafiel taiñ chafche* chumngechi quisutu piuqueyehuiyiñ ta iñchiñ. Tüfa doi fali chem chalintucungeelchi mañumtun rume”.* 34 Ngüneduamlu Jesús ñi cüme huiñoldungun* ti huentru, feipifi: “Chau Ngünechen ngünenietuai ta mapu. Eimi epeque coneltuleimi tati”. Fei inei no rume cüpa ramtuhuelafi ta Jesús chem rume.

35 Huelu Jesús petu quimeltulu Chau Ngünechen ñi ruca mu* ramtui: “Pu quimeltuquelu Moisés ñi ley dungu, ¿chumngelu chi cai* feipiqueingün David ñi fotümngen ta Cristo? 36 Chau Ngünechen ñi nehuen mu, David feipi: ‘Chau Jehová* feipifi tañi Ñidol: “Anüpange iñche tañi man püle, famnacümfili hula tami pu caiñe tami miñche namun mu”’. 37 David Ñidol pifi ta Cristo, fei tüfa ¿chumngechi David ñi fotümngeafui?”.

Tati fentren che trahulelu, ayühun mu allcütueyu. 38 Petu quimeltulu Jesús, feipifi engün: “Cuñiutuculemün pu quimeltuquelu Moisés ñi ley dungu. Fei engün ayüquei ñi yenieal fütraque tacun ca ñi yamquechi chalingeal cheu ñi miyauquen fentren che.* 39 Ngillatuhue ruca mu* ayüquefi engün tati hunelechi huancu.* Cafei iyael meu ayüquei ñi anüal ti doi falinque anüpeyüm. 40 Müntuñmaquefi engün* pu lantu domo ñi nieel* ca fütra llellipuqueingün ñi afmatungeal. Tüfa engün doi fütra condenangeai”.

41 Fei Jesús anücünuhui itrotripa cheu ñi elngequen plata, fei adquintuniefi pu che tucumequelu plata. Pu ülmen che alün moneda tucuingün. 42 Fei quiñe pofre lantu domo tucupai epu pichique moneda müte falinolu.* 43 Jesús mütrümfi tañi pu inanieteu, fei feipi: “Rüf feipihuayiñ, tüfachi pofre lantu domo doi tucui cheu ñi elngequen plata ta com caquelu che meu. 44 Com feichi che hulquei tañi sofraelchi plata, huelu ti lantu domo rume pofrengelu huli com tañi plata, com tañi nierquefel”.

13 Jesús petu tripatulu Chau Ngünechen ñi ruca mu,* quiñe tañi pu inanieteu feipi: “Quimeltufe, ¡adquintunge! ¡Com afmatufali tüfachi cura ca Chau Ngünechen ñi ruca!”. 2 Huelu Jesús feipifi: “¿Chumngelu* adquintumequeimi Chau Ngünechen ñi ruca? Rüfcünu llemai ti cura fau müleyelu teifücangeai, quiñe cura no rume rentrülehuelayai”.

3 Olivo huincul anülelu Jesús, Chau Ngünechen ñi ruca tañi adquiñ püle, Pedro, Santiago, Juan ca Andrés quisulen ramtufingün: 4 “Feipimuiñ, ¿chumül rupayai tüfachi dungu? ¿Chem pengelcünuai ñi epeque afal tüfachi dungu?”. 5 Feimu Jesús eluhui ñi feipiafiel engün: “Cuñiutuculemün inei no rume tamün ngünencanoaeteu. 6 Fentren che cüpayai iñche tañi üi mu, iñche tati Cristo piai engün, fei ngünencayafingün fentren che. 7 Cafei allcütuaimün ñi mülen hueichan* fill püle. Ngelai tamün llicayal. Tüfachi dungu mülei ñi huechurpual, huelu petu puulai ñi afal mapu meu müleyechi dungu.

8 Quiñe troquiñche hueichayafi* cangelu troquiñche, ca quiñe gobierno hueichayafi* cangelu gobierno. Cafei fill püle müleai ta filla ca fütraque nüyün. Huelu rupale tüfachi dungu, hue amuleai müten ti cutrancahun.*

9 Cuñiutuculemün, pu che hultucuaimünmeu tribunal mu ca hulelcangeaimün ngillatuhue ruca mu.* Iñche ñi duam meu yengeaimün pu gobernador* ca pu lonco ülmen meu. Femngechi huldungulelafimün engün tamün feyentulen. 10 Cafei com troquiñque mapu püle, hune mülei ñi amuldungungeal Chau Ngünechen ñi cümeque dungu. 11 Huelu hultucungelmün pu autoridad meu, fill raquiduamcülelayaimün tamün chem pial. Feichi mu feipiaimün chem tamün raquiduameleteu Chau Ngünechen ñi nehuen. Eimün ta dungulayaimün, Chau Dios ñi nehuen quelluaimünmeu tamün dungual. 12 Cafei quiñe huentru hultucuai tañi peñi ñi langümngeal, ca femngechi ti chau hultucuafi tañi fotüm. Ca ti fotüm caiñetuafi tañi chau ca tañi ñuque, fei langümfalafi. 13 Iñche ñi üi mu com pu che üdeaimünmeu. Huelu tuchi nehuentulele puule ñi afal ti müleyechi dungu mapu meu, fei engün montuai.

14 Huelu ti ünufal dungu apümcaquelu huitraleai cheu ñi mülenoafel (ti papeltupelu raquiduampe). Pefilmün tüfa, pu che Judea mapu mülelu, huincul püle lefmaupe. 15 Tati che huente ruca mülelu, ngelai ñi nagal ca conpual tañi ruca meu ñi yemeal chem no rume. 16 Ca tati che lelfün mu mülelu, ngelai ñi huiñotual tañi yemeal ñi tacun. 17 Feichi antü meu, ¡aungeai pu domo niepüñeñcülele cam moyolpüñeñcülele! 18 Llellipulemün ñi rupanoal tüfachi dungu puquem meu. 19 Feichi mu müleai cutrancahun. Chau Ngünechen hue deumafilu pu che ca fanten mu, turpu mülequelafui femngechi cutrancahun ca huiño mülehuetulayai. 20 Chau Jehová* catrütunofile ñi doi amulerpual feichi antü, inei no rume montulayafui. Huelu catrütuafi feichi antü tañi pu dullinche ñi duam mu.

21 Feimu ‘¡Tüfa ñi mülen Cristo!’ pingelmün, cam ‘¡Tüfei ñi mülen!’, feyentulayaimün. 22 Cüpayai che Chau Ngünechen ñi huerquen femfaluuquelu ca Cristofaluuquelu. Fei fillque afmatun dungu femai engün, femngechi ñi ngünencayafiel pu dullinche. 23 Feimu cuñiutuculemün. Petu ñi rupanon tüfa, com feipicünuhuiyiñ.

24 Feichi mu rupale hula ti cutrancahun, ti antü dumiñnagai, ti cüyen alehuelayai,* 25 huenu meu pu huangülen ütrüfnagpayai, ca chem ñi mülen huenu mu nengümcangeai. 26 Fei pu che peafi ti Huentru ñi Fotüm* fütra nehuen ca pepiluhun mu cüpalelu huente tromü. 27 Fei ti Huentru ñi Fotüm huercüai pu cümeque püllü. Fei trahulafi tañi pu dullinche meli huitran mapu cüpalu,* cheu ñi tuhun ti mapu ca tuntepu ñi puhun ti callfü huenu.

28 Quimaimün tüfachi pengelün dungu ti higuera mu: hueflu müten ñi hueque rou* ca choyülu ñi tapül, quimnieimün ñi püllelepan ti hualüng antü. 29 Ca femngechi, pefilmün ñi rupan com tüfachi dungu, rüfcünu quimaimün ñi epe aculen* ti Huentru ñi Fotüm. 30 Rüf feipihuayiñ, tüfachi pu che fantepu mülelu lalayai rupale hula com feichi dungu. 31 Ti huenu ca ti mapu ngehuetulayafui, huelu iñche tañi feipin rumel müleai.

32 Inei no rume quimlai chem antü ca chem hora ñi cüpayal iñche, pu cümeque püllü huenu mülelu ca ti Fotüm no rume. Ti Chau müten quimniei. 33 Llihuatulemün* ca trepeluucülemün.* Eimün quimlaimün chumül ñi rupayal tüfachi dungu. 34 Tüfa trürümngeafui quiñe huentru camapu amulu. Fei elcünulu ñi ruca, elfalcünulelfi pu cüdaufe, caque quiñeque eluyefi ñi cüdau. Cafei ti llihuatulelu* hulngiñ püle, feipicünufi ñi trepeluucüleal.* 35 Feimu llihuatulemün,* quimnolu cai eimün chumül cüpayai ti ngen ruca: nagantüle, rangipunle, doi alüpunle* cam epe hunle. 36 Feimu acurumele, umaucülen pepalayaimünmeu. 37 Iñche tañi feipifiel ta eimün, ca feipiquefiñ ta com che: llihuatulemün”.*

14 Epu antülehuei ñi acual ti Pascua* ca tati Fiesta ti Fayümngenochi Cofque. Fei pu loncolechi sacerdote ca pu quimeltuquelu Moisés ñi ley dungu quintui engün chumngechi presuafiel ta Jesús ngünencan meu, fei tañi langümafiel. 2 Feipi engün: “Presuntuculayafiyiñ ti fiesta meu, pofo illcuafui pu che”.*

3 Betania pichi huaria mülepui Jesús, Simón ñi ruca mu, feiti huentru lepra cutran niefulu. Petu imequelu, fülcontueyu* quiñe domo. Cüpalnierquei quiñe fotilla* nielu cüme nümün-ngechi aceite. Tüfachi aceite rume fali, re nardo deumangei.* Fei ti domo nülafi ti fotilla ca hutrunacümelfi ti aceite Jesús ñi lonco meu. 4 Pefilu tüfa, quiñeque che illcuingün* ca hueluquentu feipihuingün: “¿Chumngelu* ngünamcamequei tüfachi aceite? 5 Tüfachi cüme nümün-ngechi aceite doi 300 denario meu fendengeafui.* ¡Ca feichi plata elungeafui pu pofre!”. Feimu rume illcutufi ti domo engün.* 6 Huelu Jesús feipi: “Femcünufimün ti domo. ¿Chumngelu* huesa duamelfimün? Müna cümelcaeneu tati. 7 Pu pofre rumel mülequei eimün meu, chumül rume quelluafuimün. Huelu iñche rumel mülelayan eimün mu. 8 Ti domo femi chem tañi pepi femün. Rüngaltucungealu cai iñche, cuerpo meu* tucucünueneu cüme nümün-ngechi aceite. 9 Rüf feipihuayiñ, cheu rume amuldungungele Chau Dios ñi cümeque dungu huall mapu mu, ca nütramcangeai ñi chumün tüfachi domo, fei acordangeai”* pi Jesús.

10 Fei Judas Iscariote, quiñe tati mari epu apostol, pemefi pu loncolechi sacerdote ñi hultucuafiel ta Jesús. 11 Fei engün allcütulu ñi feipin, müna ayühuingün ca feipicünufingün ñi eluafiel plata. Feimeu Judas eluhui ñi quintual chumngechi hultucuafiel ta Jesús.

12 Conlu ti hunen antü feichi Fiesta ti Fayümngenochi Cofque, langümngequefui ti culliñ Pascua ngealu. Fei tañi pu inanieteu ramtufingün ta Jesús: “¿Cheu ayünieimi taiñ pepicayal ti Pascua tami iyal?”. 13 Fei huercüi epu tañi inanieteu, ca feipifi: “Huaria mu amumu. Fei peaimu quiñe huentru metahue co yenielu. Inanieafimu. 14 Cheu conpule ti huentru, feipiafimu ti ngen ruca: ‘Ti Quimeltufe feipi: “¿Cheu mülei ti mülehue taiñ iyal ti Pascua iñche ca tañi pu inanieteu?”’. 15 Fei huenu ruca mu pengelngeaimu quiñe fütra mülehue adcülelu. Fei mu pepicayaimu com taiñ duamnieel”. 16 Feimu tati epu inanieteu amui, huaria mu conpuingu, fei com rupai chumngechi ñi feipieteu Jesús. Com pepicacünuingu ñi femngeal ti Pascua.

17 Nagantülu, puhui Jesús tañi mari epu apostol engün. 18 Fei inafül mesa anülelu engün petu tañi imequen, Jesús feipi: “Rüf feipihuayiñ, quiñe ta eimün imequelu fau hultucuaeneu tañi pu caiñe mu”. 19 Fei rume hueñancüingün, caque quisuque engün feipi: “¿Iñche pemai?”. 20 Jesús feipi: “Quiñe tati mari epu apostol hultucuaeneu tañi pu caiñe meu, feiti iñche engu ifontuculu* ñi cofque rali mu. 21 Layai ti Huentru ñi Fotüm,* chumngechi ñi feipiel quisu mu Chau Ngünechen ñi huirintucuel. Huelu, ¡aungeai feichi huentru hultucuafilu ti Huentru ñi Fotüm! Doi cümeafui ñi choyüngenoafel”.

22 Petu imequelu engün, Jesús nüi quiñe cofque ca mañumtufi ta Chau Ngünechen. Fei hudamfi ti cofque, eluyefi tañi pu inanieteu ca feipi: “Tüfei, iyaimün tüfachi cofque, tüfa adentulei iñche tañi cuerpo”. 23 Cafei nüi quiñe copa pulcu, mañumtufi ta Chau Ngünechen ca eluyefi tañi pu inanieteu. Fei com putuingün.* 24 Feimu Jesús feipi: “Tüfachi pulcu adentulei tañi mollfüñ. Tüfa meu elcünungeai quiñe eldungu, ca hutrulngeai fentren che ñi duam mu. 25 Rüf feipihuayiñ, putuhuelayan* pulcu puule hula ti antü tañi putual* hue pulcu Chau Ngünechen ngünenietule ta mapu”. 26 Af meu, ülcantui engün ñi püramyeafiel ta Chau Ngünechen, fei Olivo huincul mu amuingün.

27 Jesús feipifi engün: “Com eimün quisucünumuan.* Chau Ngünechen ñi huirintucuel feipilelu cai: ‘Langümafiñ ti camañ, fei pu ufisa pachügnentungeai engün’.* 28 Huelu huiñomongetuli, amuan ta Galilea, hune puhuan ta eimün meu”. 29 Pedro feipieyu: “Com engün quisucünuelmu rume, ¡iñche turpu quisucünulayayu!”.* 30 Jesús feipifi: “Rüf feipicünuayu, tüfachi pun petu ñi cacaranon* quiñe alca epu rupa, eimi cüla rupa quimlafiñ piaimi”. 31 Huelu Pedro amulniei ñi feipin: “Trür iñchiu lafuliyu rume, turpu quimlafiñ pilayan”. Jesús ñi caquelu inanieteu ca femngechi feipi engün.

32 Fei Getsemaní lelfün mu puhui engün. Jesús feipifi tañi pu inanieteu: “Iñche llellipumean, eimün anülemün fau”. 33 Yefi ta Pedro, Santiago ca Juan. Fei rumeñma hueñancünagi Jesús. 34 Ca feipifi engün: “Rumeñma hueñancülen, petu lalu troquiucülen. Fau mülenagcülemün, trepelemün mai”.* 35 Fei Jesús püntütripai* fei engün mu, lucutunagi ca eluhui ñi llellipuafiel ta Chau Ngünechen ñi rupanoafel feichi fütra dungu, pepi femngefule. 36 Feipi: “Abba,* Chau, eimi com pepilnieimi, müntuñmaen* tüfachi copa. Huelu ngelai ñi femngeal iñche tañi ayünieel, eimi tami ayünieel llemai”. 37 Jesús huiñotulu, pefi ñi umaucülen tañi pu inanieteu. Fei ramtufi ta Pedro: “Simón, ¿umaucüleimi? ¿Quiñe hora no rume pepi trepeluucülelaimi?* 38 Trepeluucülemün* ca llellipulemün tamün famconnoal culpan mu.* Iñche quimnien, quiñe huentru tunte ayüfule ñi femal chem dungu rume, tañi cuerpo nehuen-ngelayafui”.* 39 Fei huiño amutui ca feipi tañi llellipucünuel. 40 Ca huiñotulu Jesús, umaucülerquei engün, nagpalu cai ñi umau. Feimu quimlai ñi chem pial engün. 41 Cüla rupachi huiñotulu Jesús, feipifi engün: “¿Chumngelu* umaucüleimün ca ürcütumequeimün tüfachi falin antü meu? ¡Fentecünumün! ¡Puhui llemai ti antü! Ti Huentru ñi Fotüm hultucungeai pu culpafe meu.* 42 Huitrapüramün, amutuaiñ. Deu fülconcülepai inei tañi hultucuaeteu”.

43 Feimeu müten, petu dungumequelu Jesús, acui Judas, quiñe tati mari epu apostol. Inanieyu fentren che nünielu fütraque cuchillo ca mamüll. Tüfa engün huercüeyu pu loncolechi sacerdote, pu quimeltuquelu Moisés ñi ley dungu ca pu loncolelu ti pu che meu. 44 Fei Judas ñi hultucuafiel ta Jesús, feipicünufi engün: “Ti huentru iñche ñi truyuafiel,* fei tamün quintuyahulel. Presuafimün ca cüme llihuatulen yeafimün”.* 45 Fei üncü amui ta Jesús mu, ca feipifi: “¡Quimeltufe!”,* fei truyucünufi.* 46 Feimu nüngei ca presungei ta Jesús. 47 Fei quiñe huentru üyeu mülelu, nentui tañi fütra cuchillo, fei catrünentuñmafi ñi pilun tati hunen lonco sacerdote ñi cüdaufe. 48 Jesús feipifi engün: “¿Hueñefe am ta iñche? Fütraque cuchillo ca mamüll cüpalimün tamün presumuafiel iñche. 49 Quimeltuchemequelu, fill antü quiñentrür müleiñ Chau Ngünechen ñi ruca mu,* huelu eimün presumulan. Tüfachi dungu rupai ñi femtripayal Chau Ngünechen ñi huirintucuel”.

50 Fei com tañi pu inanieteu quisucünueyu, lefmahui engün. 51 Huelu quiñe hueche huentru yenielu quiñe tacun cüme lino deumangelu eluhui ñi inayafiel ta Jesús. Fei ti pu che cüpa nüfi ti hueche. 52 Huelu tüfa llochonentui ñi cüme lino tacun. Fei epe triltrangcülen lefmahui.

53 Feimu yengei ta Jesús ti hunen lonco sacerdote meu. Fei com pu loncolechi sacerdote, pu loncolelu ti pu che ca pu quimeltuquelu Moisés ñi ley dungu trahuluhui engün. 54 Pedro doi üye püle inaniefi ta Jesús, fei puhui ti hunen lonco sacerdote ñi lepün ruca mu.* Inaltu cütral anücünuhui ñi eñumtual quiñentrür pu cüdauquelu ruca mu engün. 55 Pu loncolechi sacerdote ca com tati Sanedrín* quintucaingün inei ñi dalluntucuafiel ta Jesús, fei tañi langümngeal. Huelu pelaingün chem dungu no rume. 56 Alün che coila dalluntucufi ta Jesús, huelu quiñeulai ñi dungun engün. 57 Cafei quiñeque che huitrapüraingün ca coila dalluntucufi feipilen mu: 58 “Iñchiñ allcütuiñ ñi feipin: ‘Iñche teifücayafiñ Chau Ngünechen ñi ruca huentru ñi deumael. Fei cüla antü rupale, ca quiñe deumayan. Huelu huentru ñi cuhu mu deumangelayai’”. 59 Huelu tüfachi dungu no rume quiñeulai ñi feipin engün.

60 Feimu ti hunen lonco sacerdote huitrapürai, fei ramtufi ta Jesús: “¿Chem pilaimi rume? ¿Allcütulaimi am chumngechi tami dalluntucueteu tüfachi pu huentru?”. 61 Huelu Jesús ñücüfcülei, chem pilai rume. Feimu ti hunen lonco sacerdote ca eluhui ñi ramtuafiel. Feipifi: “¿Eimi lle tati Cristo, tati Doi Alüpüralelu ñi Fotüm?”. 62 Jesús huiñoldungui:* “Iñche tati. Fei peafimün ti Huentru ñi Fotüm anülelu tati Com Nehuen Nielu ñi man püle, ca huente tromü* cüpalelu”. 63 Allcütulu, ti hunen lonco sacerdote huichafcai ñi tacun* ca feipi: “¿Duamfali cai caquelu che ñi feipin? 64 Eimün allcütuimün ñi caiñetudungufiel ta Chau Ngünechen. ¿Chem pimün cai?”. Com feipingün ñi langümngeal. 65 Fei quiñeque che tofcütufi ta Jesús, tacuñmafi ñi ange ca hulelcafi. Ca feipifi engün: “Chau Ngünechen ñi huerquen-ngelmi, feipimuiñ, ¿inei hulelcaeimu?”. Fei tribunal ñi pu soltau litraftucufi ca yefi engün.

66 Pedro petu mülelu lepün ruca mu,* acui quiñe domo cüdahuelquefilu tati hunen lonco sacerdote. 67 Feiti domo pefi ta Pedro inaltu cütral eñumtumequelu, leliniehuefi ca feipifi: “Eimi ca miyauqueimi tati Nazaret che engu, feichi Jesús”. 68 Huelu Pedro feipi ñi feingenon. Feipi: “Chem pimequeimi chi. Quimlafiñ”. Fei hulngiñ püle amui. 69 Huelu ti domo penierquefi ta Pedro, fei huiño feipifi tati pu che üyeu mülelu: “Tüfa ta quiñe inaniefilu ta Jesús”. 70 Huelu Pedro ca huiño feipi ñi quimnofiel. Pichi rupalu hula, pu che üyeu mülelu eluhui ñi huiño feipiafiel: “Rüfcünu llemai, eimi miyauqueimi fei engün mu, quimfali tami Galilea tuhun-ngen”. 71 Fei Pedro eluhui ñi feipial tañi rüfngenon tüfachi dungu,* ca feipicünui:* “Rüf feipihuayiñ, ¡iñche quimlafiñ feichi huentru!”. 72 Feimeu müten, epu rupa cacarai* quiñe alca, fei Pedro acordai* ñi feipieteu Jesús: “Petu ñi cacaranon* quiñe alca epu rupa, eimi cüla rupa quimlafiñ piaimi”. Fütra hueñancüi Pedro ñi piuque, fei ngümai.

15 Hunlu müten, com tati Sanedrín trahuluhui, tüfa tati pu loncolechi sacerdote, pu loncolelu ti pu che ca pu quimeltuquelu Moisés ñi ley dungu. Nütramcahui ñi chem chumal engün. Traricünuñmangei ñi cuhu ta Jesús, fei yengei ñi hultucungeal Pilato mu. 2 Fei Pilato ramtufi: “¿Pu judio ñi lonco ülmen am ta eimi?”. Jesús huiñoldungui:* “Cüme feipimi tati”. 3 Huelu pu loncolechi sacerdote fillque dungu mu dalluntucufi ta Jesús. 4 Feimu Pilato ca huiño ramtufi: “¿Chem pilaimi rume? Ngüneduamnge fente tami dalluntucueteu engün”. 5 Huelu Jesús chem feipihuelai, feimu Pilato afmatulehuei.

6 Fillque Pascua Pilato huimtulefui ñi lifrecünutuafiel quiñe presu, tuchi ñi ayüel tati pu che. 7 Feichi mu presulerquei quiñe huentru Barrabás pingelu. Quisu ca tañi pu compañ caiñetufi ti gobierno ca langümcheingün, feimu carcelconcülei engün. 8 Feimu pu che fülcontufi* ta Pilato, ca feipifi ñi femal chumngechi ñi huimtulen engün. 9 Fei feipi: “¿Ayüleimün cai ñi lifrecünutuafiel pu judio ñi lonco ülmen?”. 10 Pilato ngüneduami pu loncolechi sacerdote tañi hultucufiel ta Jesús re ñi ütrirtufiel müten. 11 Huelu pu loncolechi sacerdote ngüchaltucufi ti pu che, lifrecünungetupe ta Barrabás ñi feipial engün. 12 Ca quiñe rupa Pilato feipifi ti pu che: “¿Chumafiñ tüfachi huentru, pu judio ñi lonco ülmen tamün piquefiel?”. 13 Pu che ca huiño huirari: “¡Orcon mamüll meu langümngepe!”. 14 Pilato ca feipi: “¿Chumngelu cai?* ¿Chem huesa dungu femi?”. Huelu tati pu che doi nehuentu huirari: “¡Orcon mamüll meu langümngepe!”. 15 Pilato cüpa ayühuelfi ti pu che, feimu lifrenentufi ta Barrabás. Fei huimacafalfi ta Jesús ca hultucufi ñi langümngeal orcon mamüll meu.

16 Pu soltau Pilato ñi lepün ruca püle* yefingün ta Jesús, fei trahulngei com pu soltau. 17 Fei quelü huilüf tacun tuculelngei. Cafei deumaingün quiñe chacai corona,* fei lonco meu tuculelfingün. 18 Fei huirarcülen feipifi engün: “¡Püramyengepe pu judio ñi lonco ülmen!”. 19 Fei rüngi mu hulelcangei ñi lonco ta Jesús ca tofcütungei. Cafei pu soltau lucutuingün ñi püramyecantuafiel. 20 Deu ayentufilu ta Jesús, pu soltau entuñmafi ti quelü tacun ca huiño tuculelfi quisu ñi tacun. Fei hula huecun entufingün ñi clafantucungeal orcon mamüll meu. 21 Fei rupai quiñe huentru lelfün püle miyaupelu. Tüfachi huentru Simón pingei Cirene huaria tuulu, Alejandro engu Rufo ñi chau. Tüfa obligangei* ñi quelluconal, feimu meñcu yefi ti orcon mamüll.*

22 Fei yefi engün ta Jesús Gólgota pingechi lelfün, tüfa ta feipilei “Foro Lonco Lelfün”.* 23 Fei meu elungei ta Jesús pulcu reyülelu mirra engu,* huelu pilai ñi putuafiel.* 24 Fei clafantucungei orcon mamüll meu. Cafei pu soltau sortiañmafi engün ñi tacun yetualu caque quiñeque engün. 25 Ailla hora pulihuentu clafantucungei Jesús orcon mamüll meu. 26 Jesús ñi huente lonco huirintucuingün: “Pu judio ñi lonco ülmen”. Tüfa pengeli chumngelu* langümngei. 27 Cafei inafül Jesús mu, epu hueñefe clafantucungei orcon mamüll meu, quiñe tañi man püle, cangelu huele püle. 28 *—— 29 Ca tati pu che fei püle rupalu, nengümnengümtui ñi lonco engün tañi lucatufiel.* Feipi engün: “¡Eimi, tati teifücayafilu Chau Ngünechen ñi ruca* ca huiño deumatualu cüla antü meu, 30 nagpatunge ti orcon mamüll meu,* fei montuluunge!”. 31 Pu loncolechi sacerdote ca pu quimeltuquelu Moisés ñi ley dungu ca femngechi ayentufi ta Jesús. Hueluquentu feipihuingün: “¡Caquelu che montulfi, huelu quisu pepi montuluulai! 32 Orcon mamüll meu* nagpatupe tati Cristo, Israel ñi lonco ülmen. Pefiliyiñ, feyentuaiñ”. Ca femngechi lucatueyu pu huentru orcon mamüll mülelu quisu ñi inafül püle.

33 Rangiantülu, com feichi mapu cüla hora dumiñmai. 34 Cüla hora püle nagantülu, Jesús nehuentu huirari: “Éli, Éli, ¿láma sabakhtháni?”. Tüfa feipilei, “Tañi Fütra Chau, tañi Fütra Chau, ¿chumngelu* quisucünuen?”. 35 Allcülu tüfa quiñeque che fei püle mülelu, feipi engün: “¡Allcütumün! Mütrümmütrümyefi ta Elías”. 36 Fei quiñe che lefcülen ifontucumei* quiñe esponja cotrü pulcu meu, rüngi mu tucufi ca fültuculelfi ta Jesús ñi putuafiel.* Feipi: “¡Femcünufimün! Cüpape Elías tañi montulpayaeteu”. 37 Huelu Jesús nehuentu huirari, fei lai.* 38 Feimeu müten ti cortina Chau Ngünechen ñi ruca mülelu huichafnagi.* 39 Ti loncolechi soltau Jesús ñi adquiñ püle huitralelu, ngüneduami com tüfachi dungu ñi rupan ca tañi lan. Fei feipi: “Rüfcünu llemai, Chau Ngünechen ñi Fotüm ürque tüfachi huentru”.

40 Doi üye püle adquintulerquei quiñeque domo: María Magdalena engu Salomé. Ca mülerquei María, fei ta Josés ca Santiago* ñi ñuque. 41 Galilea meu tüfachi pu domo compañquefui ca quelluquefui ta Jesús. Cafei fentren caquelu domo compañnieyu ñi puhual Jerusalén mu.

42 Pepicahun Antü ngelu cai, quiñe antülehuei ñi puhual ti ürcütun antü. Feimu epe conlu ta antü, 43 quiñe huentru José pingelu nehuen piuquecünuhui, fei pemefi ta Pilato ñi elungeal Jesús ñi cuerpo.* Tüfachi huentru Arimatea huaria tuhui, coneltulei ti Sanedrín ca yamniengei.* Cafei üngümnierquei Chau Ngünechen ñi ngünenietual ta mapu. 44 Huelu Pilato cüpa quimi ñi deu lan Jesús cam ñi lanon, feimu mütrümfalfi quiñe loncolechi soltau ñi ramtuafiel. 45 Ti loncolechi soltau feipieyu ñi deu lan Jesús, feimu Pilato elufi ta José ñi yetuafiel ti cuerpo. 46 José cüme lino pañu ngillai. Fei nacümfi* Jesús ñi cuerpo ca impolcünufi.* Quiñe rüngan lolo meu fütra cura deumangelu elcünufi. Fei fütra cura mu tacucünufi ti lolo. 47 Huelu María Magdalena ca Josés ñi ñuque, María pingelu, adquintulehuei engu cheu ñi elcünungen Jesús ñi cuerpo.

16 Fei deu rupalu ti ürcütun antü, María Magdalena, Salomé, ca Santiago ñi ñuque María pingelu, ngillaingün cüme nümün-ngechi lahuen ñi tuculelafiel Jesús ñi cuerpo.* 2 Deu hunlu ti hunen antü semana mu, pulihuentu amui engün ti rüngan lolo meu. 3 Hueluquentu feipihui engün: “¿Inei cai famentuafi ti fütra cura tacuniefilu ti rüngan lolo?”. 4 Huelu adquintulu engün, deu famentungerquei ti fütra cura. 5 Conpulu engün ti rüngan lolo mu, man püle anülerquei quiñe hueche fütra lig tacun nielu.* Feimu afmatulehuei pu domo. 6 Fei ti hueche feipieyu: “Ngelai tamün llicayal. ¿Quintuyahulfimün ta Jesús tati Nazaret che, feiti orcon mamüll meu langümngelu? Huiñomongetui. Fau ta ngelai. Ngüneduamfimün, tüfa meu elngefui. 7 Huelu amumün, feipiafimün Pedro ca Jesús tañi pu inanieteu: ‘Hune amulei ta Galilea, puhulmün, peafimün, chumngechi tamün feipieteu’”. 8 Fei tripatui engün ti rüngan lolo meu ca lefmahuingün. Müllmüllcülen amutui engün ca rumeñma afmatulehuei. Fente tañi llican, inei no rume nütramcalafi engün tüfachi dungu.*

Tüfa cüpa feipilei quiñe troquiñ mapu ñi epe mülenon che.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcafe chengen”.

Cam: “Chori, saltamonte”.

Cam: “Moshcon, mishqui”.

Cam: “Lloyünaglayafun rume”.

Cam: “Tranu”.

Cam: “Yafcayal”.

Cam: “Aucan culliñ, caita culliñ”.

Cam: “Ñehueñ”.

Cam: “Ñehueñ”.

Griego quehun feipilei: “Sinagoga”.

Ngüneduamnge “ürcütun antü”.

Griego quehun feipilei: “Quimeltui quiñe huentru reque autoridad nielu”.

Cam: “Conpapüllülelu”.

Cam: “Coneltuquelaiñ”.

Griego quehun feipilei: “Chau Ngünechen ñi Yamfal Che”.

Cam: “Lladcütufi”.

Cam: “Dunguquilnge”.

Cam: “Quechanentuafiel”.

Cam: “Chafo cutrancülerquei”.

Cam: “Cahuitu”.

Cam: “Püllecontufi”.

Cam: “Mongefemtui”.

Cam: “Chafo cutran”.

Cam: “Conpapüllülelu”.

Cam: “Quechanentui”.

Ca feipiafui chi: “Quimnielu cai engün ñi ineingen”.

Cam: “Quechanentufi”.

Cam: “Calül”.

Cam: “Techo”.

Cam: “Nagümfingün”.

Cam: “Cahuitu, camilla”.

Griego quehun feipilei: “Fotüm”. Feipilu tüfa, Jesús pengeli ñi piuqueyefiel ti huentru.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Yafcan”.

Ngüneduamnge “Huentru ñi Fotüm”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcafe”.

Cam: “Yafcafe”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Yafcafe”.

Cam: “Yafcafe”.

Ngüneduamnge “ngüñüluhual”.

Cam: “Püllecontufi”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Montuñmangeal”.

Cam: “Huitrauquei, ñücolquei”.

Cam: “Huicürquei”.

Cam: “Cuntra, trontron”.

Cam: “Trofafui”.

Cam: “Cuntra, trontron”.

Cam: “Pincultuafiel”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Lloudungui”.

Griego quehun feipilei: “Sinagoga”.

Cam: “Mongeltupeafiel mai”.

Cam: “Peltringenoal, rütrengenoal”.

Cam: “Peltrintucuhuingün, rütrecahuingün”.

Cam: “Conpapüllülelu”.

Ngüneduamnge “apostol”.

Griego quehun feipilei: “Belcebú”. Tüfa tati ñidolcülelu pu huesaque püllü mu.

Cam: “Quechanentuafiel”.

Cam: “Quechanentuafui”.

Cam: “Quisutu quehuatuule”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Conpapüllülei”.

Cam: “Lamngen”.

Cam: “Hudatripai”.

Cam: “Idum”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Chau Ngünechen ñi ellcalechi dungu”.

Griego quehun feipilei: “Nganquei ti huercün dungu”.

Cam: “Mapu mu müleyechi dungu”.

Cam: “Fillmatun plata”.

Cam: “Chaihue”.

Cam: “Cahuitu”.

Cam: “Montuñmangeai”.

Cam: “Choyoquei”.

Cam: “Ancüquei”.

Cam: “Fün mostaza pingelu”. Pengequei Israel mapu meu. Doi meli metro alüpüraquei tañi anümca.

Cam: “Chamida”.

Cam: “Dañipaquei”.

Cam: “Huiño chalitufilu”.

Cam: “Auna, ola”.

Cam: “Nepelngei”.

Cam: “Lladcütufi”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Conpapüllülelu”.

Cam: “Pantion”.

Cam: “Coneltuquelan”.

Cam: “Lloudungui”.

Ngüneduamnge “legion”.

Cam: “Quechanentungenoal”.

Cam: “Eluñmaeyu”.

Griego quehun feipilei: “Legion”. Ngüneduamnge “legion”.

Cam: “Conpapüllülefulu”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Ngüneduamnge “Decápolis”.

Griego quehun feipilei: “Sinagoga”.

Cam: “Mongetual”.

Cam: “Peltrintucunieyu, rütrentucunieyu”.

Cam: “Püllecontufi”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Peltrintucumequeimu, rütrentucumequeimu”.

Griego quehun feipilei: “Ñahue”. Feipilu tüfa, Jesús pengeli ñi piuqueyefiel ti domo.

Griego quehun feipilei: “Tüngün mu amutunge”.

Cam: “Chemu”.

Griego quehun feipilei: “Sinagoga”.

Cam: “Lamngen”.

Cam: “Respetangequei”.

Cam: “Mongeltuafiel”.

Cam: “Tranutual”.

Cam: “Cuyalltufi”.

Cam: “Calül”.

Cam: “Püllecontueyu”.

Cam: “Huiño chalitufinge”.

Ngüneduamnge “denario”.

Griego quehun feipilei: “Carü cachu mu”.

Cam: “Chaihue”.

Cam: “Huiño chalituafiel”.

Cam: “Cahuitu, camilla”.

Cam: “Chiñai tacun”.

Pu fariseo ca caquelu judio cüchacuhuquefui chumngechi ñi feipin tañi huimtun.

Cam: “Choñoi lipang, codo”.

Cam: “Ngüfontucuafiel, huifontucuafiel”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Respetanieneu”.

Cam: “Hudatripalei”.

Cam: “Müna pepilimün”.

Griego quehun feipilei: “Quiñe corbán tati”.

Tüfachi versiculo huirintuculelai fillque cuifique huirin chillca meu. Coneltulelai Chau Ngünechen ñi huirintucuel mu.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Calül”.

Griego quehun feipilei pornéia. Ngüneduamnge “pod cudumuhun”.

Cam: “Fillmatun”.

Ngüneduamnge “yehuequenochi huesa femün”.

Cam: “Conpapüllülerquei”.

Cam: “Montuñmayafiel”.

Cam: “Rüngün cofque”.

Cam: “Cahuitu”.

Cam: “Mongeltuafiel”. Griego quehun feipilei: “Fampuhulelafiel ñi cuhu”.

Cam: “Neyücünui”.

Cam: “Lloudungungei”.

Cam: “Fütraque chaihue”.

Cam: “Huiño chalitufi”.

Cam: “Neyücünui”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “¿Chumngelu fantepu meu mülechi pu che cüpa pei quiñe afmatun dungu?”.

Cam: “Upeingün”.

Cam: “Nepeluucülemün”.

Cam: “Lefaura”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Conümpalaimün am, tuculpalaimün”.

Cam: “Chaihue cofque”.

Cam: “Chaihue”.

Cam: “Lloudungui engün”.

Cam: “Fütraque chaihue”.

Cam: “Fütraque chaihue”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Lloudungui”.

Ngüneduamnge “Huentru ñi Fotüm”.

Cam: “Hudatripange”.

Tüfa meu, “orcon mamüll” cüpa feipi ti cutrancahun ñi rupan Jesús. Ngüneduamnge “orcon mamüll”.

Cam: “Yafcafengei”.

Cam: “Hudatripai”.

Cam: “Plangcünuhui”.

Cam: “Plangcünulayafui”.

Cam: “Rabí”. Ngüneduamnge “Rabí”.

Cam: “Carpa ruca”.

Ngüneduamnge “Huentru ñi Fotüm”.

Ca feipiafui chi: “Inei no rume feipilafingün tüfa”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Conpapüllülei”.

Cam: “Trorfanquei”.

Cam: “Trütrürquei, rünurünutuquei”.

Cam: “Quechanentuafiel”.

Griego quehun feipilei: “Fantepu meu mülechi pu che”.

Cam: “Mongeltufilmi”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Lladcütufi”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Quechanentulafiyiñ”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Quechanentungequei”.

Cam: “Quechanentufilu”.

Femngechi cura mu rüngümngequefui quetran.

Cam: “Calül”.

Ngüneduamnge “Gehena”.

Tüfachi versiculo huirintuculelai fillque cuifique huirin chillca meu. Coneltulelai Chau Ngünechen ñi huirintucuel mu.

Ngüneduamnge “Gehena”.

Tüfachi versiculo huirintuculelai fillque cuifique huirin chillca meu. Coneltulelai Chau Ngünechen ñi huirintucuel mu.

Ngüneduamnge “Gehena”.

Ngüneduamnge “Gehena”.

Griego quehun feipilei: “Judea ñi inaltu mapu meu”.

Cam: “Püllecontufi”.

Cam: “Eluñmangepei mai”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Lladcütudungufingün”.

Cam: “Rofülfi”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Respetaniefinge”.

Griego quehun feipilei: “Pu fotüm”.

Cam: “Huechod acucha”.

Ca feipiafui chi: “Hueluquentu feipihuingün”.

Ngüneduamnge “Huentru ñi Fotüm”.

Cam: “Lloudungui”.

Feipilu ñi pütocomequen ca ñi petu fautizangen, cüpa feipi Jesús deu eluucülei tañi cutrancahual.

Cam: “Lladcütufi”.

Cam: “Lloudungui”.

Griego quehun feipilei: “Rabbóni”.

Cam: “Eluñmaen”.

Cam: “Mongetuimi”.

Cam: “Cüme duam mu amutunge”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Lloudunguaimu”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Püramelfi”.

Cam: “Huinüfcünui, ünifcünui”.

Cam: “Chamida”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Cam: “Templo”.

Cam: “Quechanentufi”.

Cam: “Eluñmalafi”.

Cam: “Conümpafi, tuculpafi”.

Cam: “Rabí”. Ngüneduamnge “Rabí”.

Tüfachi versiculo huirintuculelai fillque cuifique huirin chillca meu. Coneltulelai Chau Ngünechen ñi huirintucuel mu.

Cam: “Lloudungulelmuli”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Lloudungufingün”.

Cam: “Corralmafi”.

Tüfa meu adquintungequefui ti lelfün ñi conpunoal pu hueñefe ca pu culliñ.

Cam: “Lladcütufingün”.

Cam: “Respetañmayaeneu engün”.

Tüfachi cura tucungequefui ngion ruca mu huente püle ñi nehuentunieafiel epu traf catrüntucu.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Rüfcünu llemai, tüfa ta quiñe impuesto caque quiñeque che ñi cullial.

Griego quehun feipilei: “César”. Femngechi pingequefui quiñeque lonco ülmen Roma meu.

Cam: “Chemu”.

Griego quehun feipilei: “Denario”. Ngüneduamnge “denario”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Lloudungun”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Cam: “Trafche”.

Cam: “Lloudunguimi”.

Cam: “Trafche”.

Cam: “Lüpümngeelchi mañumtun ca chalintucungeelchi culliñ”.

Cam: “Lloudungun”.

Cam: “Templo”.

Cam: “Chemu”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Cam: “Feria”.

Griego quehun feipilei: “Sinagoga”.

Cam: “Doi cümeque huancu”.

Cam: “Montuñmaquefi engün”.

Griego quehun feipilei: “Ñi ruca”.

Griego quehun feipilei: “Epu lepton”. Tüfa cullingequefui quiñe che mari minuto püle cüdaulu. Ngüneduamnge “lepton”.

Cam: “Templo”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Fütraque quehuan”.

Cam: “Quehuayafi”.

Cam: “Quehuayafi”.

Tüfa trürümngeafui quiñe domo ñi cutrancahun epe choyülu.

Griego quehun feipilei: “Sinagoga”.

Ngüneduamnge “gobernador”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Cam: “Alofhuelayai”.

Ngüneduamnge “Huentru ñi Fotüm”.

Cam: “Meli tuhun mapu”. Griego quehun feipilei: “Meli cürüf”.

Cam: “Chamida”.

Cam: “Conhue meu ñi mülen”.

Cam: “Uhuamcülemün”.

Cam: “Nepeluucülemün”.

Cam: “Uhuamcülelu”.

Cam: “Nepeluucüleal”.

Cam: “Uhuamcülemün”.

Griego quehun feipilei: “Cacarale ti alca”.

Cam: “Uhuamcülemün”.

Ngüneduamnge “Pascua”.

Cam: “Lladcüafui”.

Cam: “Püllecontueyu”.

Tüfachi fotilla deumangei alabastro pingechi cura meu. Ngüneduamnge “alabastro”.

Ngüneduamnge “nardo”.

Cam: “Lladcüingün”.

Cam: “Chemu”.

Ngüneduamnge “denario”.

Cam: “Lladcütufi”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Calül”.

Cam: “Conümpangeai, tuculpangeai”.

Cam: “Ngüfontulu, huifontuculu”.

Ngüneduamnge “Huentru ñi Fotüm”.

Cam: “Pütocoingün”.

Cam: “Pütocohuelayan”.

Cam: “Pütocoal”.

Griego quehun feipilei: “Com eimün huelulcangeaimün iñche ñi duam mu”.

Cam: “Püdtripayai engün”.

Griego quehun feipilei: “Com engün huelulcangele rume eimi tami duam mu, ¡iñche turpu huelulcangelayan!”.

Cam: “Ülcantunon”.

Cam: “Nepelemün”.

Cam: “Hudatripai”.

Hebreo cam arameo quehun, tüfa feipilei “¡Ahuem chau!”. Pu pichiqueche femngechi feipiquefui tañi chau.

Cam: “Montuñmaen”.

Cam: “Nepeluucülelaimi”.

Cam: “Nepeluucülemün”.

Cam: “Yafcan”.

Tüfa cüpa feipi ti huentru ñi culpafengen, yafcafengen.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Yafcafe”.

Cam: “Pechituafiel, truruafiel, trepetuafiel”.

Cam: “Uhuamtulen yeafimün”.

Cam: “Rabí”. Ngüneduamnge “Rabí”.

Cam: “Pechitucünufi, trurucünufi, trepetucünufi”.

Cam: “Templo”.

Cam: “Hulngiñ ruca”.

Ngüneduamnge “Sanedrín”.

Cam: “Lloudungui”.

Griego quehun feipilei: “Tromü callfü huenu mülelu”.

Cam: “Huicüri”.

Cam: “Hulngiñ ruca”.

Griego quehun feipilei: “Eluhui ñi malisiayal”.

Cam: “Cuyalltui”.

Cam: “Ülcantui”.

Cam: “Conümpai, tuculpai”.

Cam: “Ülcantunon”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Püllecontufi”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Hulngiñ ruca”.

Cam: “Huayun corona”.

Cam: “Fülümtucungei, dicümtucungei”.

Ngüneduamnge “orcon mamüll”.

Cam: “Lengleng Lelfün”.

Feichi reyülelu, deyülelu drogatulquefi ta che. Ngüneduamnge “mirra”.

Cam: “Pütocoafiel”.

Cam: “Chemu”.

Tüfachi versiculo huirintuculelai fillque cuifique huirin chillca meu. Coneltulelai Chau Ngünechen ñi huirintucuel mu.

Cam: “Lladcütufiel”.

Cam: “Templo”.

Ngüneduamnge “orcon mamüll”.

Ngüneduamnge “orcon mamüll”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Ngüfontucumei, huifontucumei”.

Cam: “Pütocoafiel”.

Cam: “Neyühuelai”.

Cam: “Huicürnagi”.

Cam: “Santiago, ti pichingelu”. Tüfa cüpa feipi ñi doi huechengen cam ñi doi münalen ta cangelu Santiago meu, Zebedeo tañi fotüm.

Cam: “Calül”.

Cam: “Respetaniengei”.

Cam: “Nagümfi”.

Cam: “Munulcünufi”.

Cam: “Calül”.

Cam: “Fütra plang tacun”.

Fentren manelfal cuifique huirin chillca, versiculo 8 meu fentepui Marcos ñi huirintucuel.

    Fillque chillca mapudungun mu (1993-2025)
    Tripayaimi
    Conaimi
    • Mapudungun
    • Huercülelngeal
    • Chumcünuafimi ti pagina
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Términos y Condiciones de Uso
    • Política de privacidad
    • Configuraciones de privacidad
    • JW.ORG
    • Conaimi
    Huercülelngeal