Watchtower INTERNET MÜLEYECHI LIFRU
Watchtower
INTERNET MÜLEYECHI LIFRU
Mapudungun
ü
  • ñ
  • Ñ
  • ü
  • Ü
  • BIBLIA
  • FILLQUE PUBLICACION
  • FILLQUE TRAHUN
  • nwt Lucas 1:1-24:53
  • Lucas

Ngelai video tüfachi troquiñ meu.

Müna huesa, pepi pengelngelai ti video.

  • Lucas
  • Hue Mapu ñi Biblia
Hue Mapu ñi Biblia
Lucas

LUCAS

ÑI HUIRINTUCUEL

1 Fentren che eluhui ñi huirintucual com ti rupachi dungu iñchiñ taiñ feyentuqueel. 2 Caquelu che nütrameleiñmu tüfachi dungu. Fei engün pefi chem ñi rupan ca huldunguingün Chau Ngünechen ñi huercün dungu. 3 Feimu yamfal Teófilo, iñche cüme ngüneduamfiñ tüfachi nütram, fei cüme adcünufiñ tami huirintuculelafiel. 4 Femün tüfa tami maneluucüleal ñi rüfngen chem tami quimeltungeel.

5 Herodes* lonco ülmencülelu Judea mapu, mülerquei quiñe sacerdote Zacarías pingelu, Abías pingefui tañi troquiñ sacerdote. Tañi domo Elisabet pingerquei, Aarón ñi tuhunche ürque. 6 Fei engu nor chengei Chau Dios ñi adquiñ meu. Com cüme inaniefingu Chau Jehová* ñi ley ca ñi huercün dungu. 7 Elisabet pepi niepüñeñquelafui ca füchahui engu, feimu nielai yall.

8 Fei Zacarías ñi troquiñ sacerdote elfalcünungei ñi cüdahual Chau Ngünechen ñi ruca mu.* Feimu petu cüdahui tañi sacerdotengen Chau Ngünechen ñi adquiñ mu. 9 Ca chumngechi ñi huimtulen pu sacerdote, Zacarías dullingei ñi conpual Chau Jehová* ñi ruca tañi lüpümal incienso.* 10 Feichi mu com tati pu che huecuntu llellipulefui. 11 Fei Chau Jehová* ñi cüme püllü peufaluhui ta Zacarías mu. Ti cüme püllü huitralerquei man püle cheu ñi lüpümngequen incienso. 12 Zacarías pefilu tüfa, pellquei, fei rume llicai. 13 Huelu ti cüme püllü feipieyu: “Ngelai tami llicayal Zacarías. Chau Ngünechen allcütuñmaeimu tami llellipun. Tami domo Elisabet niepüñeñai, Juan üituculelafimi. 14 Rumeñma ayüucüleaimi. Cafei fentren che ayüucüleai choyüngele ti pichiche. 15 Rume falin huentrungeai Chau Jehová* ñi adquiñ mu. Huelu chem pulcu no rume putulayai.* Petu ñi choyüngenon rume, Chau Dios eluaeyu ñi nehuen. 16 Fei quelluafi fentren Israel che ñi huiñotual tañi Chau Ngünechen Jehová mu.* 17 Cafei Elías ñi nehuen ca ñi piuque nierpuai, fei huneleai Chau Ngünechen mu. Pichiqueche ñi piuque reque femcünuafi pu chau ñi piuque, ca quelluafi pu feyentuquenolu ñi quimchengeal ca nor dungu femal. Femngechi pepicacünulelafi quiñe troquiñche ta Jehová”* pi tati cüme püllü.

18 Zacarías feipifi ti cüme püllü: “¿Chumngechi quimafun ñi femtripayal tüfa? Iñche deu füchan, tañi domo ca cushei”. 19 Ti cüme püllü huiñoldungui:* “Iñche ta Gabriel. Chau Ngünechen ñi adquiñ mu cüdauquen. Huercüngen tami dunguafiel ca tami nütramcayafiel tüfachi cümeque dungu. 20 Tañi feipin femtripayai medin antü meu. Huelu eimi feyentulaimi, feimu pepi dunguhuelayaimi, quetroleaimi puule hula ñi femtripayal tüfachi dungu”. 21 Petu rupalu tüfa, pu che üngümniefi ta Zacarías. Cangentufi engün ñi alüñman ponhui Chau Ngünechen ñi ruca mu. 22 Tripatulu Zacarías, pepi dunguhuetulai, quetrolehuetui. Feimu maichicünui ñi cuhu. Fei pu che ngüneduami Zacarías ñi pefiel quiñe afmatun dungu Chau Ngünechen ñi ruca mu. 23 Fei Zacarías fentecünulu ñi cüdau Chau Ngünechen ñi ruca mu, amutui.

24 Quiñeque antü rupalu, Zacarías ñi domo Elisabet niepüñeñi, fei quechu cüyen tripalai ruca mu. Feipi: 25 “Tüfa ñi femün Chau Jehová* iñche ñi duam mu. Füreneeneu tañi yehuelcangehuenoal iñche”.

26 Cayu cüyen rupalu Elisabet ñi niepüñeñcülen, Chau Ngünechen huercüfi ti cüme püllü Gabriel ñi amual ta Nazaret huaria, Galilea troquiñ mapu mu. 27 Fei pemefi quiñe üllcha domo,* María pingelu. Ti üllcha epe nieucülefui José engu, tüfachi huentru David ñi cüpanchengerquei. 28 Conpulu ti cüme püllü, feipi: “Chalipapeyu María. Chau Jehová* saquinieimu ca füreneeimu”. 29 Huelu María raquiduamcülehuei ti cüme püllü ñi feipin mu. Fei ngüneduamcülehuei chumngelu* ñi feipingen tüfachi dungu. 30 Feimu ti cüme püllü feipi: “Ngelai tami llicayal María, Chau Ngünechen füreneeimu. 31 Niepüñeñaimi, fei choyüaimi quiñe püñeñ. Jesús üituculelafimi. 32 Falin huentrungeai, tati Doi Alüpüralelu ñi Fotüm pingeai. Chau Ngünechen Jehová* lonco ülmencünuafi tañi chau David reque. 33 Fei rumel ngünenieafi Jacob tañi cüpanche. Aflayai tañi ngünenieel” pi tati cüme püllü.

34 Huelu María ramtui: “¿Chumngechi rupayafui tüfa? Iñche fütangelan”. 35 Ti cüme püllü feipi: “Eimi mu cüpayai Chau Ngünechen ñi nehuen. Fei tati Doi Alüpüralelu ñi pepiluhun cuñiutuaimu. Feimu choyüngele ti pichiche nielayai culpan,* fei Chau Ngünechen ñi Fotüm pingeai. 36 Cafei tami cushe pariente Elisabet pepi niepüñeñquelafui, huelu cayu cüyen yeniei ñi niepüñeñcülen. 37 Com ñi feipicünuel Chau Ngünechen, femtriparpuquei”. 38 Fei María feipi: “¡Tüfa tañi mülen! ¡Iñche tati üllcha cüdahuelquefilu ta Chau Jehová!* Femngepe chumngechi tami feipiel”. Feimu ti cüme püllü amutui.

39 Pichiñma rupalu, María müchai müten amui ta quiñe huaria Judá mülelu huinculcülechi mapu püle. 40 Conpui Zacarías ñi ruca mu, fei chalifi ta Elisabet. 41 Quisu allcütulu müten ñi chalieteu María, ti pichiche rincüi tañi ñuque ñi pütra meu.* Fei Elisabet llohui Chau Ngünechen ñi nehuen, 42 ca nehuentu feipi: “¡Eimi ti doi fürenengelu com pu domo meu! ¡Ca fürenengepe ti pichiche eimi ta niealu! 43 ¿Inei am ta iñche ñi pepayaeteu tañi Ñidol ñi ñuque? 44 Iñche allcütulu müten tami chalin, ayüucülen rincüi ti pichiche iñche ñi pütra meu. 45 Ayüucüleaimi mai, eimi tati feyentulelu, com tami feipieteu Jehová* femtripayai” pi Elisabet.

46 Fei María feipi: “Iñche püramyefiñ ta Chau Jehová,* 47 ca tañi piuque rumeñma ayüucülei Chau Ngünechen ñi duam mu, iñche tañi Montulqueteu. 48 Fei ngüneduami tati illamfalchi üllcha ñi cüdahuelquefiel. ¡Feula lle com pu che saquin domo piaeneu rumel mu! 49 Tañi nehuen-ngechi Ngünechen afmatun dungu femeneu, ca yamfali tañi üi.* 50 Rumel cutranpiuqueyequefi inei tañi yamnieteu. 51 Afmatun dungu femquei quisu tañi nehuen meu, fei quiñe püle nentuquefi pu mallma piuque nielu. 52 Famnacümquefi pu lonco ülmen ca püramyequefi pu illamcangelu. 53 Cümeque dungu eluquefi pu ngüñülelu, femngechi nieingün com ñi duamnieel. Cafei amutunge piquefi pu ülmen, chem no rume yetuquelai engün. 54 Loncontucuniei ñi feipicünuel, feimu quellupafi tañi serfiqueteu, Israel. 55 Feipicünui ñi rumel cutranpiuqueyeafiel ta Abrahán ca tañi cüpanche. Femngechi feipifi taiñ cuifiqueche” pi María. 56 Cüla cüyen mülenagi Elisabet engu, fei hula huiñotui tañi ruca mu.

57 Fei puhui ti antü Elisabet ñi püñeñal, quiñe huentru püñeñ nierquei. 58 Tañi pu che ca pu carucache quimlu ñi rume cutranpiuqueyeteu Jehová,* trür ayühuingün Elisabet engu. 59 Pura antü rupalu, amui engün ñi circuncidayafiel* ti pichiche. Cüpa tuculelfingün tañi chau ñi üi, Zacarías. 60 Huelu tañi ñuque feipi: “¡Feichi üi no! Juan pingeai”. 61 Fei engün feipi: “Inei no rume tami pu che nielai feichi üi”. 62 Feimu maichicünui ñi cuhu engün ñi ramtuafiel ta Zacarías chem üi ñi tuculelafiel ti pichiche. 63 Tüfa huercüi ñi cüpalelngeal quiñe pichi trafla, fei huirintucui: “Juan pingeai tañi üi”. Com pu che afmatulehuei. 64 Feimeu müten huiño dungutui Zacarías, eluhui ñi püramyeafiel ta Chau Ngünechen. 65 Com tañi pu carucache rume afmatulehuei engün. Fei com Judea troquiñ mapu püle amuldungungei tüfa. 66 Pu allcütuquelu piuquentucui tüfachi dungu ca feipingün: “¿Chem chengeai tüfachi pichiche?”. Com pu che ngüneduami Jehová* ñi fürenefiel feiti pichi huentru.

67 Chau Dios elufi ñi nehuen ta Zacarías, ti pichiche ñi chau. Fei feipi: 68 “Püramyengepe ta Chau Jehová,* Israel tañi Ngünechen. Fei cutranpiuqueyefi ca lifrenentufi tañi troquiñche. 69 Elueiñmu quiñe nehuen-ngechi montulchefe,* David ñi pu che mu tuulu, feichi serfiquefilu ta Chau Dios. 70 Tüfa ñi feipicünuel Chau Ngünechen, chumngechi ñi feipiel tañi pu manelfal cuifique huerquen. 71 Quisu feipicünui taiñ montulaeteu pu caiñe mu ca taiñ pu üdequeteu. 72 Chumngechi ñi feipicünufiel taiñ cuifiqueche, cutranpiuqueyeaiñmeu. Cafei raquiduamtucunieai tañi falin eldungu. 73 Tüfa ñi feipicünufiel* taiñ cuifi lacu Abrahán. 74 Deu taiñ montuleteu pu caiñe mu, Chau Ngünechen eluaiñmu taiñ püramyeafiel ngeno llican meu, 75 femngechi quisu ñi adquiñ mu manelfal chengeaiñ ca nor chengeaiñ tunte puule taiñ mongen. 76 Eimi cai pichi huentru, tati Doi Alüpüralelu ñi huerquen pingeaimi, huneleaimi Chau Jehová* mu tami pepicacünulelafiel ñi rüpü. 77 Tüfa quimeltuafimi tañi troquiñche: Chau Ngünechen rulpacünuai ñi culpan engün* tañi montulafiel 78 fente ñi cutranpiuqueyechen. Tüfachi dungu meu, Chau Ngünechen pelontuaiñmu chumngechi hunlu ti antü. 79 Pelontuafi pu che dumiñmalelu ca ñi llaufeñmanieteu ti lan dungu. Tüfachi pelon pengelaiñmu chem chumal taiñ nieal cüme felen” pi Zacarías.

80 Ti pichi huentru tremi ca nierpui adümuhun Chau Ngünechen ñi nehuen mu. Fei huellin mapu püle* mülenagpui puulu hula ñi amuldungulelafiel pu Israel che.

2 Feichi mu, Roma ñi Lonco Ülmen* Augusto pingelu, huercüi ñi raquingeal ca ñi huirintucungeal com pu che* ñi üi. 2 Tüfa tati hunen rupa ñi raquingen pu che Quirinio gobernadorcülelu* Siria mapu meu. 3 Fei com pu che quisu ñi huaria amui tañi huirintucual ñi üi. 4 José ca femi. David ñi cüpanchengelu cai, tripai ta Nazaret huaria Galilea mapu meu, fei pürapui ta Belén, David tañi huaria, Judea mapu mülelu. 5 Fei José yefi tañi domo María ñi huirintucual tañi üi engu. Feichi mu, María epe choyünierquei ñi püñeñ. 6 Puulu engu ta Belén huaria, puhui ti antü María ñi püñeñal. 7 Fei choyüfi tañi hunen püñeñ, catrün pañu meu impolfi* ca elcünufi cheu ñi iquen pu culliñ, penolu cai engu cheu ñi umapual.

8 Üyeu lelfün püle ca mülerquei pu camañfe. Pun meu cuidaqueingün ñi quechan ufisa. 9 Fei perumei engün Chau Jehová* ñi cüme püllü. Cafei Jehová* ñi fütra pelon* huilüfcülen hualloñmaeyu, feimu rume llicaingün. 10 Huelu ti cüme püllü feipi: “Ngelai tamün llicayal. ¡Allcütumün! Iñche quimeleluhuiyiñ cümeque dungu ñi rume ayühuelafiel com che. 11 Fachantü David ñi huaria mu choyüngei feichi che tamün montulaeteu: tamün Ñidol, tati Cristo. 12 Femngechi quimaimün ñi ineingen: peaimün quiñe hue püñeñ pañu meu impolcülelu* ca cudulelu cheu ñi iquen pu culliñ”. 13 Feimeu müten peufaluhui fentren cümeque püllü,* fei quiñentrür ti cangelu cüme püllü engün püramyefi ta Chau Ngünechen. Feipi engün: 14 “Huenu meu püramyengepe ta Chau Ngünechen. Cafei mapu meu cüme felen niepe pu che Chau Dios ñi füreneeteu”.

15 Pu cümeque püllü elcünutufingün ti pu camañfe, fei huenu mu huiñotuingün. Feimu pu camañfe hueluquentu feipihuingün: “Amuaiñ mai Belén huaria mu, peaiñ chem ñi rupan, chumngechi taiñ quimeleteu Chau Jehová”.* 16 Fei matu amui engün ca pepufingün ta María, José ca ti hue püñeñ cudulelu cheu ñi iquen pu culliñ. 17 Pefilu tüfa, pu camañfe nütramcai chem ñi feipingen engün ti pichiche meu. 18 Com pu che allcütulu pu camañfe ñi nütram, afmatulehueingün. 19 Huelu María eluhui ñi piuquentucual tüfachi dungu ca raquiduamquefui ñi chem pifel. 20 Petu amuletulu pu camañfe, püramyefingün ta Chau Ngünechen ca mañumtufingün ñi peel ca allcütuel. Com rupai chumngechi ñi feipingeel engün.

21 Pura antü rupalu ñi choyüngen ti pichiche circuncidangei, fei üituculelngei Jesús. Tüfachi üi feipi ti cüme püllü petu ñi niepüñeñcülenon María.

22 Fei puhui ti antü ñi liftuhual engu chumngechi feipilei Moisés ñi ley dungu. Feimu Jerusalén huaria yefingu ti pichiche ñi chalintuculelafiel ta Chau Jehová.* 23 Femngechi feipilei Jehová ñi ley dungu:* “Com tati hunen fotüm mülei ñi dullicünungeal Jehová ngealu”.* 24 Cafei hulingu quiñe chalintucun,* chumngechi ñi feipiel Jehová* ñi ley dungu: “Epu maicoño cam epu pichique paloma”.

25 Jerusalén huaria mu mülerquei quiñe nor huentru yamquefilu* ta Chau Ngünechen, Simeón pingei. Tüfachi huentru maneluuquei ñi puhual ti antü Chau Dios ñi yafültucuafiel Israel. Cafei nierquei Chau Dios ñi nehuen. 26 Simeón quimi ñi lanoal pefile hula ta Cristo, Jehová* tañi dulliel. Chau Ngünechen ñi nehuen mu quimeleyu tüfa. 27 Fei Simeón conpui Chau Ngünechen ñi ruca mu,* Chau Ngünechen ñi nehuen adnieyu ñi amual. Feichi mu José engu María yefi ti pichiche Jesús tañi femal chumngechi ñi feipin Moisés ñi ley dungu. 28 Fei Simeón metafi ti pichiche, püramyefi ta Chau Dios ca feipi: 29 “Doi Fütra Ñidol, deu pefiñ ti pichiche chumngechi tami feipiel. Feimu ayüucülen layan. 30 Pefiñ ti montulchefe eimi tami huercüel, 31 eimi tami pepicacünuel com troquiñche ñi adquiñ meu. 32 Fei quiñe pelon tati, eluafi ñi pelotual pu troquiñche ca püramyeafi ta Israel, eimi tami pu che” pi Simeón. 33 Ti chau ca ti ñuque allcütulu Simeón ñi chem pifiel ti pichiche, rume afmatulehueingu. 34 Cafei Simeón ngillatuñmafi engün ca feipifi ta María, ti pichiche ñi ñuque: “¡Allcütunge! Tüfachi pichiche ñi duam mu, fentren Israel che trantuai, caquelu che huitrapüratuai. Chau Dios pengelai quisu ñi huercüfiel, huelu fentren che illamcayaeyu. 35 Femngechi quimfalcünungeai fentren che ñi raquiduamqueel piuque mu. Eimi cai María, chumngechi ñi cutrancahun quiñe che chüngarngelu fütra cuchillo meu, eimi ca femngechi cutrancahuaimi”.

36 Üyeu ca mülerquei quiñe cushe papai Chau Ngünechen ñi huerquen-ngelu. Ana pingei, Fanuel tañi ñahue, Aser troquiñche tuulu. Fütangelu, tañi huentru engu mülerquei regle tripantu müten. 37 Feula quiñe lantu domongerquei 84 tripantu nielu. Rumel mülequefui Chau Ngünechen ñi ruca mu. Ngüñüluuquei* ca llellipuquei, fei ñi serfiafiel ta Chau Ngünechen antü ca pun mu. 38 Feimeu müten Ana pülleconpui ca eluhui ñi mañumtuafiel ta Chau Ngünechen. Cafei com pu maneluucülelu ñi lifrecünungeal Jerusalén nütramelfi ñi ineingen ti pichiche.

39 Fei hula, José engu María deu femlu chumngechi ñi feipin Chau Jehová* ñi ley dungu, huiñotuingu ta Nazaret, quisu tañi huaria, Galilea troquiñ mapu mu. 40 Fei ti pichiche amulei ñi tremcülen, doi nehuen-ngerpui ca fentren quimün nierpui. Cafei Chau Ngünechen füreneeyu.

41 Fill tripantu, ñi chau ca ñi ñuque huimtulerqueingu ñi amual ta Jerusalén huaria, fei ñi conal ti fiesta Pascua pingelu.* 42 Jesús mari epu tripantu nielu, huechuingün ta Jerusalén, chumngechi ñi huimtulen feichi fiesta mu. 43 Aflu ti fiesta, eluhuingün ñi huiñotual. Huelu Jesús mülenagi Jerusalén mu, tañi chau ca tañi ñuque ngüneduamlai tüfa. 44 Fei engu raquiduami ti pichi huentru ñi amulen quiñentrür ti troquiñche engün, feimu com antü trecaleingu. Fei hula eluhuingu ñi quintuafiel ti pichi huentru rangi tañi pu che ca pu carucache. 45 Huelu pelafi ti pichi huentru engu. Feimu huiñotuingu ta Jerusalén huaria, fei com püle quintuyahulfi. 46 Cüla antü rupalu, Chau Ngünechen ñi ruca mu petufingu ti pichi huentru. Rangi pu quimeltufe meu anülerquei, allcütuniefi ca ramtumequefi engün. 47 Com pu allcütulelu ngüneduami fente ñi quimün Jesús ca ñi huiñoldungun,* feimu afmatulehuei engün. 48 José engu María petufilu tati pichi huentru, rume afmatui engu, fei ti ñuque feipifi: “Püñeñ, ¿chumngelu* femmuyu tüfachi dungu? Iñche ca tami chau rume cutrantupiuquen mu quintuyahuluupeyiñ”. 49 Huelu Jesús huiñoldungui:* “¿Chumngelu* cañpüle quintuyahulmupen? ¿Quimlafuimu am fau tañi müleafel iñche, tañi Chau ñi ruca meu?”. 50 Huelu quimlai engu ñi chem pieteu Jesús.

51 Fei ti pichi huentru huiñotui Nazaret mu tañi chau ca tañi ñuque engün, fei amulei tañi feyentuniefiel engu. Cafei tañi ñuque cüme piuquentucui com tüfachi dungu. 52 Fei Jesús tremürpui ca quimchengerpui. Chau Dios ca ti pu che saquinieyu engün.

3 Feichi mu mari quechu tripantu ngüneniei Tiberio, Roma ñi Lonco Ülmen.* Poncio Pilato gobernadorcülei Judea mapu mu, Herodes* ngüneniei Galilea mapu ca tañi peñi Felipe ngüneniei Iturea ca Traconítide mapu. Cafei Lisanias ngüneniei Abilene troquiñ mapu. 2 Caifás hunen lonco sacerdotengei ca Anás loncolei ti pu sacerdote meu. Huellin mapu meu* Chau Ngünechen elufi quiñe huercün dungu ta Juan, Zacarías ñi fotüm.

3 Fei Juan miyaupui com chi mapu inaltu Jordán leufü püle. Feipiquefi pu che: “Fautizaumün, femngechi quimfalcünuaimün tamün nor raquiduamtun, fei Chau Ngünechen rulpacünuai tamün culpan”.* 4 Rupai chumngechi ñi huirintucuel Isaías, Chau Ngünechen ñi huerquen: “Huellin mapu meu quiñe che nehuentu dungumequei: ‘¡Pepicamün Chau Jehová ñi rüpü!* Norümtufimün ñi rüpü. 5 Com ti mapu rangi epu huincul mülelu, apolngetupe. Com huincul ca lil mapu, lürümngepe.* Ti huichürcülechi rüpü, norümngepe. Ca ti huesa rüpü, cüme elcünungetupe. 6 Com pu che peai Chau Ngünechen ñi montulchen’”.

7 Fentren che amui ñi fautizayaeteu Juan, fei tüfa feipifi: “Eimün ta venenongechi filu ñi pu choyün, ¿inei feipicünueimünmeu tamün lefmahual Chau Ngünechen ñi cüpalechi illcun mu?* 8 Feimu llemai, tamün femün mu pengelngepe ñi nor raquiduamtun. Quisu feipiulayaimün ‘Abrahán fei iñchiñ taiñ chau’. Iñche feipihuayiñ, tüfachi cura meu Chau Ngünechen entulelafeyu yall ta Abrahán. 9 Doi mai ti toqui pepicalei ñi catrünentuafiel ti anümca ñi folil. Feimu chem anümca rume nienole cüme fün, catrüngeai. Fei cütral meu ütrüftucungeai” pi Juan.

10 Fei pu che ramtueyu: “¿Chem mülei taiñ femal?”. 11 Fei huiñoldungui:* “Tati nielu epu tacun, mülei ñi eluafiel quiñe tati nienolu. Feichi che nielu iyael, ca femngechi mülei ñi eluafiel tati nienolu”. 12 Cafei quiñeque cofraquelu impuesto amui ñi fautizayaeteu Juan, ca ramtueyu engün: “Quimeltufe, ¿chem mülei taiñ femal?”. 13 Fei huiñoldungui:* “Doi amulcünulayaimün ti impuesto elcünungelu tamün cofrayafiel”. 14 Pu soltau ca ramtueyu: “¿Chem mülei taiñ femal?”. Juan huiñoldungui:* “Inei no rume müntuñmaquelayafimün ñi plata* ca coila dalluntuculayafimün rume. Huelu mai cüme duamcülemün tamün cullingeelchi plata meu”.

15 Pu che llihuatulefui* ñi peufaluhual ti Cristo, fei tañi piuque mu ramtuuquefui engün: “¿Cristo pemai ta Juan?”. 16 Fei Juan feipifi engün: “Iñche cai co meu fautizahuiyiñ, huelu tati inalepalu doi niei pepiluhun iñche mu, nentupüroñmalayafun rume tañi ocota.* Fei fautizayaimünmeu Chau Ngünechen ñi nehuen ca cütral meu. 17 Nüniei tañi horqueta* ñi cüme liftucünual cheu ñi pünolquetran-ngequem. Ngülümai ñi cachilla tati elquetranhue meu. Huelu ti pinu* lüpümngeai chongquenochi cütral meu” pi Juan.

18 Cafei fentren ngülamtufi tati pu che ca fentecünulai ñi quimelelfiel Chau Dios ñi cümeque dungu. 19 Huelu norümdunguquefi ta Herodes, tati ngünenielu ti troquiñ mapu. Tüfa niehui tañi fillca engu, Herodías pingelu, ca fill huesaque dungu femi. 20 Feimu doyeli ñi huesa femün Herodes: carceltucufi ta Juan.

21 Deu fautizangelu com pu che, Jesús ca fautizangei. Fei petu llellipulu, nülatripai ti callfü huenu. 22 Fei quiñe paloma reque nagpai Chau Ngünechen ñi nehuen. Fei huenu mu allcüngei quiñe dungun. Feipi: “Eimi iñche tañi poyen Fotüm, iñche tañi ayühuelqueteu”.

23 Jesús cüla mari tripantu nierquei eluulu ñi amuldungual.

José ñi fotüm pingei,

tüfa Helí ñi fotüm,

24 tüfa Matat ñi fotüm,

tüfa Leví ñi fotüm,

tüfa Melquí ñi fotüm,

tüfa Janaí ñi fotüm,

tüfa José ñi fotüm,

25 tüfa Matatías ñi fotüm,

tüfa Amós ñi fotüm,

tüfa Nahúm ñi fotüm,

tüfa Eslí ñi fotüm,

tüfa Nagái ñi fotüm,

26 tüfa Maat ñi fotüm,

tüfa Matatías ñi fotüm,

tüfa Semeín ñi fotüm,

tüfa Josec ñi fotüm,

tüfa Jodá ñi fotüm,

27 tüfa Joanán ñi fotüm,

tüfa Resá ñi fotüm,

tüfa Zorobabel ñi fotüm,

tüfa Sealtiel ñi fotüm,

tüfa Nerí ñi fotüm,

28 tüfa Melquí ñi fotüm,

tüfa Adí ñi fotüm,

tüfa Cosam ñi fotüm,

tüfa Elmadam ñi fotüm,

tüfa Er ñi fotüm,

29 tüfa Jesús ñi fotüm,

tüfa Eliezer ñi fotüm,

tüfa Jorim ñi fotüm,

tüfa Matat ñi fotüm,

tüfa Leví ñi fotüm,

30 tüfa Simeón ñi fotüm,

tüfa Judas ñi fotüm,

tüfa José ñi fotüm,

tüfa Jonam ñi fotüm,

tüfa Eliaquim ñi fotüm,

31 tüfa Meleá ñi fotüm,

tüfa Mená ñi fotüm,

tüfa Matatá ñi fotüm,

tüfa Natán ñi fotüm,

tüfa David ñi fotüm,

32 tüfa Jesé ñi fotüm,

tüfa Obed ñi fotüm,

tüfa Boaz ñi fotüm,

tüfa Salmón ñi fotüm,

tüfa Nahsón ñi fotüm,

33 tüfa Aminadab ñi fotüm,

tüfa Arní ñi fotüm,

tüfa Hezrón ñi fotüm,

tüfa Pérez ñi fotüm,

tüfa Judá ñi fotüm,

34 tüfa Jacob ñi fotüm,

tüfa Isaac ñi fotüm,

tüfa Abrahán ñi fotüm,

tüfa Taré ñi fotüm,

tüfa Nacor ñi fotüm,

35 tüfa Serug ñi fotüm,

tüfa Reú ñi fotüm,

tüfa Péleg ñi fotüm,

tüfa Éber ñi fotüm,

tüfa Selá ñi fotüm,

36 tüfa Cainán ñi fotüm,

tüfa Arpaksad ñi fotüm,

tüfa Sem ñi fotüm,

tüfa Noé ñi fotüm,

tüfa Lamec ñi fotüm,

37 tüfa Matusalén ñi fotüm,

tüfa Enoc ñi fotüm,

tüfa Jared ñi fotüm,

tüfa Mahalaleel ñi fotüm,

tüfa Cainán ñi fotüm,

38 tüfa Enós ñi fotüm,

tüfa Set ñi fotüm,

tüfa Adán ñi fotüm,

tüfa Chau Ngünechen ñi fotüm.

4 Jesús elcünui ti Jordán leufü, fei Chau Dios elueyu ñi nehuen. Tüfa adcünueyu ñi miyahual huellin mapu püle.* 2 Meli mari antü miyaulu Jesús irquelai, feimu ngüñürquei. Fei Huecüfü eluhui ñi ngünencayafiel ta Jesús ñi culpayal.* 3 Feipifi: “Chau Ngünechen ñi fotümngelmi, cofquecünufinge tüfachi cura”. 4 Huelu Jesús feipieyu: “Chau Ngünechen ñi huirintucuel feipilei: ‘Re cofque meu müten mongelequelai ta che’”.

5 Fei Huecüfü yefi ta Jesús quiñe fütra huincul meu. Pengelpengelcünulelfi com pu gobierno mapu mu mülelu. 6 Fei ti Huecüfü feipifi: “Eluayu tüfachi pu gobierno ñi cüme felen ca eluayu tami ngünenieafiel engün. Iñche ngen-ngen tüfachi pu gobierno meu, feimu inei rume eluafiñ. 7 Feimu quiñe rupa müten püramyeeli, com tüfa eimingeai”. 8 Huelu Jesús feipi: “Chau Ngünechen ñi huirintucuel feipilei: ‘Mülei tami püramyeafiel ta Chau Ngünechen Jehová,* fei müten mülei tami poyeafiel’”.

9 Fei ti Huecüfü yefi ta Jesús Jerusalén huaria mu, tati doi alüpürachi huechuñ Chau Ngünechen ñi ruca meu.* Fei feipifi: “Chau Ngünechen ñi fotümngelmi, ütrüfnacümuunge. 10 Chau Ngünechen ñi huirintucuel feipilei: ‘Quisu huercülelaimu tañi pu cümeque püllü tami montulaeteu’, 11 ‘Fei engün nüaimu, quiñe cura meu no rume mutrurtucuulayaimi’” pi tati Huecüfü. 12 Jesús feipieyu: “Chau Ngünechen ñi huirintucuel ca feipilei: ‘Dicümtuculayafimi* tami Chau Ngünechen Jehová* ñi pengelal tañi pepiluhun’”. 13 Feimu Huecüfü fentecünui ñi ngünencafiel ta Jesús. Fei amutui, huelu llihuatulerquei* ñi ngünencayafiel ca antü.

14 Jesús nierquei Chau Dios ñi nehuen, fei huiñotui ta Galilea. Com feichi troquiñ mapu püle nütramyengei tañi cüme femün. 15 Cafei ngillatuhue ruca mu* Jesús eluhui ñi quimeltucheal, fei com pu che saquieyu.

16 Fei Nazaret huaria mu puhui, cheu ñi tremün. Ngillatuhue ruca mu conpui, chumngechi huimtuquei ñi femal ürcütun antü meu.* Fei huitrapürai ñi papeltual Chau Ngünechen ñi huirintucuel. 17 Feimu elungei chem ñi huirintucuel* Isaías, Chau Ngünechen ñi huerquen. Nülafi, fei pei cheu ñi huirintuculen tüfa: 18 “Iñche nien Jehová* ñi nehuen. Fei dullieneu ñi amuldungulelafiel cümeque dungu tati pu pofre. Huercüeneu ñi feipiafiel pu presulelu tañi lifrenentungeal ca pu trauma ñi pelotual. Cafei huercüeneu ñi lifrenentuafiel pu cutrancaucülelu, 19 ca ñi amuldungual puhui ti antü Chau Jehová* ñi füreneafiel pu che”. 20 Fei Jesús chumpolcünufi ti huirintucun, huiñoleltufi tati quelluquelu ngillatuhue ruca mu, fei anücünuhui. Com pu che üyeu mülelu adquintunieyu. 21 Fei eluhui ñi feipiafiel engün: “Fachantü femtripai tüfachi huirintucun tamün allcütupeel”.

22 Com pu che eluhui ñi cüme dunguyeafiel ta Jesús, ca afmatulehuei engün allcütulu ti ayüfal dungu ñi feipiel. Feipi engün: “Tüfa ta José ñi fotüm, ¿felei no am?”. 23 Fei Jesús feipi: “Rüfcünu mai feipimuan: ‘Lahuentuchefe, quisutu tremoluunge.* Chumngechi allcütuiñ tami femün Capernaúm huaria meu, ca femngechi eimi tami lof mu femnge’”. 24 Ca feipi: “Rüfcünu llemai, Chau Ngünechen ñi huerquen cüme lloungequelai quisu ñi mapu mu. 25 Cüla tripantu ca cayu cüyen mahunlai Elías ñi antü mu, feimu fütra ngüñün mülerquei ti troquiñ mapu meu. Iñche rüf feipihuayiñ, feichi mu fentren lantu domo mülerquei Israel mapu meu. 26 Huelu Chau Ngünechen huercülafi ta Elías ñi pemeafiel feichi pu lantu domo, doi mai huercüngei ñi pemeafiel quiñe lantu domo müten Sarepta huaria, Sidón mapu mülelu. 27 Cafei Eliseo ñi antü mülerquei fentren che lepra cutran nielu Israel mapu meu. Huelu Eliseo, Chau Ngünechen ñi huerquen, tremoltulafi quiñe no rume tüfa engün. Naamán müten tremoltufi, feichi huentru Siria mapu tuulu” pi Jesús. 28 Feimu com pu allcütulu tüfachi dungu ti ngillatuhue ruca mu, müna illcuingün.* 29 Fei huitrapürai engün, matu entufingün ta Jesús ti huaria mu ca yefingün huechuñ huincul cheu deumangelu ti huaria, fei tañi ütrüfnacümafiel lil püle. 30 Huelu rangiñ cheu ñi mülen engün rupai Jesús, fei trecalen amutui.

31 Fei hula Capernaúm huaria puhui, Galilea troquiñ mapu meu. Ürcütun antü mu quimeltulelfi pu che. 32 Fei engün afmatulehuei quisu tañi quimeltun mu, Chau Dios mu cüpalu cai tañi quimeltun.* 33 Tati ngillatuhue ruca mu mülerquei quiñe huentru ñi contunieteu quiñe huesa püllü, quiñe huecüfü, tüfa nehuentu huirari: 34 “¡Ah, Jesús tati Nazaret che! Eimi meu ta chumconquelaiñ.* ¿Apümcamupaiñ am? Cüme quimnien tami ineingen: ¡Chau Ngünechen ñi huercüel!”.* 35 Huelu Jesús illcutufi tati huecüfü,* fei feipifi: “¡Ñücüfcülenge!* ¡Elcünufinge tüfachi huentru!”. Feimu pu che ñi adquiñ mu ti huecüfü tranapuhulfi ti huentru mapu meu, fei elcünutufi ca chumlafi rume. 36 Pu che pefilu tüfachi dungu, afmatulehuei ca hueluquentu feipihuingün: “¿Chem feipin ta tüfa? Pepiluhun mu huercüquefi pu huesaque püllü, fei tüfa engün elcünuquetufi pu che”. 37 Feimu fill püle feiti troquiñ mapu nütramyengei ñi femün Jesús.

38 Jesús tripatulu ti ngillatuhue ruca mu, conpui Simón ñi ruca meu. Simón tañi llalla rume aling cutrancülerquei,* feimu feipingei ta Jesús ñi quelluafiel. 39 Quisu fülcontufi* ca tremoltufi ñi aling cutran,* fei cümelcatui ti domo. Feimeu müten huitrapüratui ca eluhui ñi pepicalelafiel iyael.

40 Petu conlu ta antü, pu che cüpalelfi ñi pu cutran ta Jesús. Quisu fampuhulelfi ñi cuhu caque quiñeque engün, fei tremoltufi ñi fillque cutran. 41 Cafei pu huecüfü elcünufi ta fentren che, fei huirari engün: “¡Eimi ta Chau Ngünechen ñi Fotüm!”. Huelu Jesús norümdungufi, fei elulafi ñi dungual, quimnielu cai engün ñi Cristo ngen.

42 Hunlu, Jesús amutui, fei puhui cheu ñi quisuleal. Huelu fentren che eluhui ñi quintuafiel ta Jesús, fei puhuingün cheu ñi mülepun. Pu che cüpa catrütufi ta Jesús ñi amutunoal. 43 Huelu quisu feipi: “Caque huaria mu ca mülei ñi amuldungual tati cümeque dungu Chau Dios ñi ngünenietual ta mapu, feimu huercüngen iñche”. 44 Fei fillque ngillatuhue ruca Judea mapu mülelu amulei ñi amuldungun Jesús.

5 Quiñe rupa, Genesaret lafquen püle* mülelu Jesús, fentren che hualloñmaeyu ñi allcütual Chau Dios ñi dungu. 2 Fei inaltu lafquen Jesús pei epu farcu. Deu naglu pu challhuafe, cüchamequerquei ñi challhuahue engün.* 3 Jesús pürapui quiñe farcu mu, fei feipifi ta Simón, ti ngen farcungelu, ñi doi pichi conal lafquen meu. Anücünuhui, fei farcu mu eluhui ñi quimeltuafiel tati pu che. 4 Fentecünulu ñi dungufiel ti pu che, feipifi ta Simón: “Amuaiñ llufülechi lafquen, fei ütrüftucumün ti challhuahue”.* 5 Simón feipi: “Quimeltufe, hunmaiñ taiñ cüdaumequen, huelu quiñe challhua no rume entulaiñ. Huelu eimi tami feipin mu ütrüftucuan ti challhuahue”.* 6 Femlu, nüingün* fentren challhua. Feimu epeque huicüri* ñi challhuahue.* 7 Fei engün maichicünulelfi ñi cuhu tañi pu chaf challhuafe* cangelu farcu mülelu, fei ñi quellupayaeteu. Puulu engün apolfi ti epu farcu, feimu epeque ñamconfui co meu. 8 Pefilu tüfa, Simón Pedro lucutunagi Jesús ñi adquiñ püle ca feipifi: “Culpafe huentrungen* iñche, Ñidol. Püntütripange* iñche mu”. 9 Fentren challhua entulu engün, Simón ca tañi pu chaf challhuafe* rumeñma afmatulehuei. 10 Ca femngechi afmatulehuei Zebedeo ñi epu fotüm, Santiago engu Juan, quiñentrür cüdauquei Simón engün. Fei Jesús feipifi ta Simón: “Llicahuelayaimi. Chumngechi quintuquefimi challhua, feula quintuafimi ta che”. 11 Inaltu lafquen entulu engün ti farcu, com elcünutuingün ca inafingün ta Jesús.

12 Quiñe antü huaria mu mülerquei Jesús, fei cüparquei quiñe huentru lepra cutran nielu com tañi cuerpo.* Pefilu ta Jesús, pochongnagi* ca llellipufi: “Ñidol, ayülmi mai, tremoltuafen”.* 13 Fei Jesús fampuhulelfi ñi cuhu, nüfi ca feipifi: “¡Mai, ayün tati! Tremotunge”. Feimeu müten ti huentru nielu ti lepra cutran tremotui. 14 Fei cüme feipicünufi ti huentru inei no rume ñi nütramcanoafiel tañi rupan. Ca feipi: “Peufaluumenge tati sacerdote meu ca chalintucunge tami mañumtun, chumngechi feipi Moisés ñi ley. Fei ngüneduamai engün tami tremotun”. 15 Huelu com püle nütramyengei ñi femün Jesús. Fentren che trahuluuquei ñi allcütuafiel ca tañi tremoltuaeteu ñi cutran. 16 Huelu Jesús camapulechi lelfün mu amuquefui ñi llellipual.

17 Chau Jehová* elufi ñi nehuen ta Jesús ñi tremoltuafiel pu che. Fei quiñe antü, Jesús eluhui ñi quimeltual ruca mu. Üyeu ca anülerquei quiñeque fariseo ca quiñeque quimeltuquelu Moisés ñi ley. Galilea, Judea ca Jerusalén meu cüpai engün. 18 Fei acui quiñeque huentru, cüpalnieingün quiñe ngütantu* cheu cudulelu quiñe huentru, lañmalerquei ñi cuerpo. Cüpa yefingün ti cutran ponhui ruca mu Jesús ñi adquiñ püle. 19 Huelu üyeu fentren che mülerquei, feimu pepi conpulai engün cheu ñi mülen Jesús. Fei huente ruca pürapui engün, senchu ruca püle* nacümngei* ti cutran tañi ngütantu mu. Rangiñ pu che meu elcünufingün, Jesús ñi adquiñ püle. 20 Ngüneduamlu Jesús fente ñi feyentulen engün, feipifi ti huentru lañmalelu ñi cuerpo: “Hueni, deu rulpacünungei tami culpan”.* 21 Pu quimeltuquelu Moisés ñi ley dungu ca pu fariseo eluhui ñi nütramcahual: “¿Inei am tüfachi huentru caiñetudungumequelu? ¿Inei rulpacünuafui pu che ñi culpan?* Chau Ngünechen müten” pingün. 22 Huelu Jesús quimlu chem ñi raquiduamcülen engün, feipifi: “¿Chumngelu* femngechi raquiduamcüleimün? 23 ¿Chem doi cüdaungei? ¿‘Rulpacünungei tami culpan’* ñi feipiafiel? ¿Cam ‘huitratunge ca trecatunge’ ñi feipiafiel? 24 Huelu pengeleluhuayiñ ti Huentru ñi Fotüm* elfalcünungei mapu meu ñi rulpacünual pu che ñi culpan”.* Fei feipifi ti huentru: “Huitrapüratunge, nünge tami ngütantu, fei amutunge tami ruca mu”. 25 Ti huentru huitrapüratui pu che ñi adquiñ mu, fei nüi tañi ngütantu. Amuletulu, püramyefi ta Chau Ngünechen. 26 Com pu che rume afmatulehuei ca eluhui ñi püramyeafiel ta Chau Ngünechen. Feipi engün: “¡Afmatufalchi dungu peiñ fachantü!”.

27 Deu rupalu tüfachi dungu, Jesús tripai. Pei quiñe huentru cofraquelu impuesto, Leví pingelu, anülerquei cheu ñi cofrangequen impuesto. Fei feipifi: “Cüpange, inaen”. 28 Fei Leví com elcünui, huitrapürai ca eluhui ñi inayafiel ta Jesús. 29 Fei hula Leví pepicai fütra iyael tañi llohuafiel ta Jesús ñi ruca mu. Mülerquei fentren cofraquelu impuesto ca caquelu che quiñentrür imequelu. 30 Feimeu pu fariseo ca pu quimeltuquelu Moisés ñi ley dungu quintucadungufingün Jesús ñi pu inanieteu: “¿Chumngelu* iqueimün ca putuqueimün* quiñentrür pu culpafe* ca pu cofraquelu impuesto engün?”. 31 Ngüneduamlu tüfa, Jesús feipifi engün: “Pu tremolelu duamlai lahuentuchefe, huelu pu cutrancülelu duamniei llemai. 32 Iñche cüpan pu culpafe* ñi nor raquiduamtual engün, huelu pu nor che troquiuquelu no”.

33 Fei feipingei Jesús: “Juan tañi pu inanieteu ngüñüluuquei ca com piuque mu ngillatuqueingün. Pu inaquefilu tati pu fariseo ca femquei engün. Huelu tami pu inanieteu iquei ca putuquei”.* 34 Jesús feipi: “Petu mülelu ti novio tañi pu hueni engün, ngüñüluumün feipilayafimün, ¿felelai am? 35 Huelu acuai ti antü ñi müntuñmangeal* ti novio, feichi antü mai ngüñüluhuaingün”.

36 Ca feipifi engün tüfachi pengelün dungu: “Catrünentungequelai quiñe hue tacun ñi lapatuafiel quiñe huesa tacun. Femngefule, ti lapan trücüfafi* ti huesa tacun, fei ti lapan trürcülelayai ti huesa tacun mu. 37 Ca inei no rume tucuquelai hue pulcu ti huesa trülque carpa meu.* Femngele, ti pulcu paucüafui* tati carpa ca hutruai ti pulcu, fei ti carpa cümehuetulayai. 38 Doi mai ti hue pulcu hue trülque carpa meu* tucungequei. 39 Inei rume huntu pulcu putulu* duamhuequelafi hue pulcu, müna cümei huntu pulcu piquei”.

6 Ürcütun antü meu, Jesús rumei rangi quetran püle. Fei tañi pu inanieteu eluhuingün ñi suchetuafiel* lonco cachilla, cuhu mu liftuliftutufi, fei ifingün. 2 Feimu quiñeque fariseo feipi: “¿Chumngelu* femqueimün chem ñi femnoafel ürcütun antü meu?”. 3 Jesús huiñoldungui:* “¿Papeltulaimün cai ñi femün David ca tañi pu compañ ngüñülu engün? 4 Quisu conpui Chau Ngünechen ñi ruca mu. Üyeu elungei ti yamfal cofque. Fei ifi ca eluyefi tañi pu compañ. Tüfa inei no rume ñi femnoafel em, pu sacerdote müten iyafulu feichi cofque” pi Jesús. 5 Fei ca feipi: “Ti Huentru ñi Fotüm* Ñidolcülei ti ürcütun antü meu”.

6 Cangelu ürcütun antü Jesús conpui ti ngillatuhue ruca mu,* fei eluhui ñi quimeltucheal. Üyeu mülerquei quiñe huentru lañmalelu ñi man cuhu. 7 Pu quimeltuquelu Moisés ñi ley dungu ca pu fariseo cüpa dalluntucufi ta Jesús, feimu ngüneduamniefi engün ñi tremoltupeafiel mai* ti huentru ürcütun antü meu. 8 Jesús quimniei chem ñi raquiduamcülen engün, feimu feipifi ti huentru lañmalelu ñi cuhu: “Huitrapürange. Rangiñ mu conpange”. Ti huentru huitrapürai, fei huitracünuhui. 9 Jesús ramtufi engün: “Ürcütun antü meu, ¿chem mülei ñi femngeal? ¿Cüme femün cam huesa femün? ¿Montulcheal cam langümcheal?”. 10 Jesús huall adquintufilu pu che, feipifi ti huentru: “Norümcünunge tami cuhu”. Femlu, tremotui. 11 Huelu pu quimeltuquelu Moisés ñi ley dungu ca pu fariseo fütra illcuingün,* fei eluhui ñi nütramcahual chem ñi chumafiel ta Jesús.

12 Feichi antü püle, huincul mu amui Jesús ñi ngillatual. Com feichi pun llellipufi ta Chau Ngünechen. 13 Deu hunlu, Jesús mütrümfi tañi pu inanieteu. Fei dulli mari epu huentru, pu apostol* üitufi engün: 14 Simón, Pedro pintuculelfi ñi üi, ca tañi peñi Andrés. Cafei Santiago, Juan, Felipe, Bartolomé, 15 Mateo, Tomás ca Santiago, fei Alfeo ñi fotüm. Cafei Simón, tati com piuque meu cüdauquelu pingei. 16 Ca dullingei Judas, Santiago ñi fotüm, ca Judas Iscariote, tati caiñengerpulu.

17 Huincul mu naglu Jesús tañi pu apostol engün, lür mapu meu puhui. Tüfa mu mülerquei fentren tañi pu inanieteu ca alün che Judea ca Jerusalén cüpalu. Cafei lafquen mapu püle cüpai engün, Tiro ca Sidón pingechi mapu. Trahupai engün ñi allcütuafiel ta Jesús ca tañi tremolngetual ñi cutran engün. 18 Cafei pu che ñi cutrancanieteu huesaque püllü, tremotui engün. 19 Com pu che cüpa fampuhuli ñi cuhu Jesús mu, quisu meu tripalu cai nehuen ñi tremoltuafiel com pu che.

20 Jesús adquintufi tañi pu inanieteu, fei feipi:

“Ayühun nieimün pu pofre, conpuaimün Chau Ngünechen ngünenietule ta mapu.

21 Ayühun nieimün pu ngüñülelu, elungeaimün mai com tamün duamnieel.

Ayühun nieimün pu ngümaquelu, ayeaimün mai.

22 Ayühun nieimün üdengelmün, quiñepülecünungelmün, lucatungelmün* ca huesa che pingelmün ti Huentru ñi Fotüm ñi duam mu. 23 Femngechi femelmünmeu pu che, ayühun nieaimün, fente tamün ayühun rincüpürayaimün. Chau Ngünechen eluaimünmeu fütra cümelcan.* Quisu engün ñi cuifiqueche ca femngechi femfi ta Chau Ngünechen ñi pu huerquen.

24 Huelu, ¡aungeaimün pu ülmen! Deu nieimün com tamün nieafel.

25 ¡Aungeaimün pu nielu com ñi duamnieel! Eimün ta ngüñüaimün.

¡Aungeaimün pu ayequelu! Hueñancüaimün ca ngümayaimün.

26 ¡Aungeaimün cüme pielmünmeu com pu che! Quisu engün ñi cuifiqueche ca femngechi femfi ta Chau Ngünechen ñi pu huerquen femfaluuquelu.

27 Huelu iñche feipihuayiñ ta eimün pu allcütulelu, piuqueyenieafimün tamün pu caiñe ca cümelcanieafimün tamün pu üdequeteu. 28 Cüme dunguyenieafimün tamün pu malisiaqueteu ca ngillatuñmanieafimün tamün pu lucatuqueteu. 29 Inei rume litraftucuelmu quiñe püle tami ange mu, eluunge tami litraftucuaeteu cangelu ange püle. Cafei inei rume müntuñmaelmu* tami macuñ, ca elufinge tami camisa. 30 Inei rume eluen pielmu, elufinge. Cafei inei rume müntuñmaelmu tami nieel, huiñoleltuen pilayafimi.

31 Chumngechi ayüqueimün tamün femngeal, ca femngechi femafimün ta caquelu che.

32 Piuqueyefilmün tamün pu piuqueyenieteu müten, ¿saquifalngepeimün mai? Pu culpafe* ca piuqueyequefi tañi pu piuqueyenieteu. 33 Cümelcafilmün tamün pu cümelcaqueteu müten, ¿saquifalngepeimün mai? Pu culpafe* ca femngechi femquei. 34 Arelfilmün quiñe che, fei com huiñoleltuaeneu pilmün, ¿saquifalngepeimün mai? Pu culpafe* ca femngechi arelelquefi caquelu pu culpafe* tañi huiñoleltuaeteu com ñi arelelfiel. 35 Huelu mai, eimün piuqueyenieafimün tamün pu caiñe, cümelcanieafimün ta caquelu che. Cafei arelfilmün ta che, fei com huiñoleltuen pilayaimün. Femngechi fütra cullitu llohuaimün ca tati Doi Alüpüralelu ñi pu yallngeaimün, quisu cümelcaquefilu cai pu quim mañumquenolu ca pu huesa piuquengelu. 36 Cutranpiuqueyenieafimün ta che, chumngechi cutranpiuqueyechequei tamün Fütra Chau.

37 Juzgahuelayafimün ta che, fei juzgangelayaimün. Huelulcaulu pihuelayafimün ta che, fei huelulcaulu pingelayaimün. Rulpacünuafimün ta che ñi huelulcan,* fei ca femngeaimün eimün.* 38 Tamün nieel eluqueafimün ta caquelu che, fei elungeaimün. Fentren elungeaimün tamün munuyetuafiel, nengümcangeai, ngüchicangeai* ca rume apoleai. Chumngechi tamün femquefiel ta che, ca femngechi femngeaimün ta eimün”* pi Jesús.

39 Fei Jesús feipi tüfachi pengelün dungu: “Quiñe trauma, ¿nguyulpeafui mai cangelu trauma? Femlayafui llemai, trür tranaconafui rüngan meu. 40 Quiñe che quimeltungelu doicülelai tañi quimeltufe meu. Huelu feiti che cüme quimeltungele, tañi quimeltufe reque feleai. 41 Eimi ngüneduamnielmi ti pinu* tami peñi ñi nge mu mülelu, ¿chumngelu* ngüneduamlaimi ti mamüll tami nge mu mülelu? 42 Ngüneduamnolmi ti mamüll tami nge mu mülelu, ¿chumngechi feipiafuimi tami peñi ‘Iñche entuñmayayu ti pinu* tami nge mu’? ¡Cüme piuquefaluuqueimi! Hune entunge ti mamüll tami nge mu, fei hula cüme peaimi chumngechi entuñmayafiel ti pinu* tami peñi ñi nge mu.

43 Quiñe cüme anümca huesaque fün hulquelai. Cafei quiñe huesa anümca cümeque fün hulquelai. 44 Tañi fün meu quimngequei ti anümca. Chacai meu* entungequelai higo ca zarza meu entungequelai ofad. 45 Ti cüme che, cümeque dungu entuquei tañi piuque mu. Huelu ti huesa che, huesaque dungu entuquei tañi piuque mu. Chem ñi mülen ta piuque, hun püle ta tripaquei.

46 Fei, ¿chumngelu* ‘Ñidol, Ñidol’ pimuquen, huelu tañi feipiel femquelaimün? 47 Iñche pengeleluhuayiñ chem dungu mu trürümngeafui feiti che iñche mu cüpalu, allcütulu ñi feipin ca inaniefilu. 48 Quiñe huentru reque deumarucalu. Fei deumai quiñe fütra rüngan, cura meu puhulfi, fei anümi ñi ruca. Feimeu mangiñmalu ti leufü, nehuentu litraftucufi ti ruca. Huelu nengümlafi, cüme deumangelu cai. 49 Cafei tati allcütulu iñche ñi feipin, huelu chumquelai rume, quiñe huentru reque felei. Huente mapu müten deumai ñi ruca, cüme anümcünulafi. Feimu nehuentu litraftucueteu müten ti leufü, tranarupai ti ruca, fei com teifücahui”.

7 Jesús deu feipifilu pu che tüfachi dungu, conpui Capernaúm huaria mu. 2 Üyeu mülerquei quiñe loncolechi soltau, tüfa nierquei quiñe cüdaufe ñi rume falintuquefiel, müna cutrancülerquei ca epe larquei. 3 Ti loncolechi soltau allcütulu ñi femün Jesús, huercüfi quiñeque loncolelu ti pu judio ñi yemeafiel ta Jesús, fei ñi tremoltuafiel* ti cüdaufe. 4 Amui engün cheu ñi mülen Jesús ca rume llellipufingün: “Tüfachi huentru fürenefali tami quelluafiel, 5 fei piuqueyefi taiñ troquiñche ca deumai iñchiñ taiñ ngillatuhue ruca”.* 6 Feimu Jesús quiñentrür amui quisu engün. Huelu püllelepulu ti ruca mu, ti loncolechi soltau huercüi quiñeque hueni ñi feipiafiel: “Ñidol, ngelai tami cüpayal. ¿Inei am ta iñche tami conpual tañi ruca mu? 7 Feimu trafyemelaeyu. Huelu tremotupe pilmi, tremotuai tañi cüdaufe. 8 Iñche ca ngüneniengen, cafei ngüneniequen tañi pu soltau. Amunge pifili ta quiñe, amuquei. Cüpange pifiel ta cangelu, cüpaquei. Ca femnge tüfa feipifili tañi cüdaufe, femquei”. 9 Jesús allcülu tüfa, afmatulehuei. Fei huiñoquintui ñi feipiafiel ti pu che tañi inanieteu: “Iñche feipihuayiñ, Israel meu rume pelafun quiñe che fente feyentulelu”. 10 Ruca mu huiñotulu pu huerquen, pepufingün ti cüdaufe ñi tremotun.

11 Pichin antü rupalu, Jesús, tañi pu inanieteu ca fentren che amui engün Naín pingechi huaria mu. 12 Püllelelu engün ti huaria ñi conhue meu, pu che entunierquei quiñe la tañi rüngaltucuafiel. Tüfa quiñe lantu domo ñi quiñen püñeñ. Fentren huaria che compañnieyu ti domo. 13 Ñidol Jesús pefilu ti domo, rume cutranpiuqueyefi, fei feipifi: “Ngelai tami ngümayal”. 14 Feimeu müten Jesús pülleconpui, nüfi ti ngütantu* cheu ñi yeniengen ti la, fei pu che yeniefilu huitracünuhui. Fei Jesús feipi: “Hueche, iñche feipieyu: ¡huitrapüratunge!”. 15 Ti hueche huiñomongetui, anücünuhui ca eluhui ñi dungual. Fei Jesús huiñoleltufi ñi ñuque. 16 Com pu che rume afmatulehuei, fei eluhui ñi püramyeafiel ta Chau Dios. Feipi engün: “Iñchiñ mu tripai quiñe fütra huerquen Chau Ngünechen mu cüpalu”. Ca feipi engün: “Chau Ngünechen cutranpiuqueyefi tañi troquiñche”. 17 Com feichi troquiñ mapu meu ca com Judea püle nütramyengei ñi femün Jesús.

18 Fei pu inaniefilu ta Juan nütramelfingün com tüfachi dungu. 19 Feimu Juan mütrümfalfi epu tañi inanieteu, fei huercüfi ñi ramtuafiel ta Ñidol Jesús: “¿Eimi am tati feipingelu ñi cüpayal, cam cangelu huentru cüpayalu?”. 20 Ti epu huentru puulu cheu ñi mülen Jesús, feipifi: “Juan ti Fautizachefe huercüeyumu tami ramtuafiel: ‘¿Eimi am tati feipingelu ñi cüpayal, cam cangelu huentru cüpayalu?’”. 21 Feichi mu, Jesús tremoltufi fentren che ñi fillque cutran ca pu conhuecüfülelu.* Cafei elufi ñi pelotual fentren trauma. 22 Fei Jesús huiñoldungulelfi* ti epu huentru: “Amumu ca nütramelafimu ta Juan chem tamu adquintumequen ca chem tamu allcütumequen: pu traumalelu pelotui, pu cüntrongelu trecatui, pu lepra cutran nielu tremotui, pu pilu allcütui, pu la huiñomongetui ca pu pofre quimelelngei Chau Dios ñi cümeque dungu. 23 Ayühun niei ti che com piuque maneluuquelu iñche mu” pi Jesús.

24 Amutulu Juan tañi pu huerquen, Jesús eluhui ñi nütramcayafiel pu che ineingen ta Juan. Fei feipifi: “¿Chem huentru pemeimün ti huellin mapu mu?* ¿Quiñe huentru rüngi reque felelu ñi nengümnengümeteu ti cürüf pemai? Femlai llemai. 25 Feimu, ¿inei pemefimün cai? ¿Quiñe huentru cüme tucutuucülelu?* Femlai, pu che falinque tacun tucutuucülelu ca itrofillem nielu mülei lonco ülmen ñi ruca meu. 26 Feimu lle, ¿inei am pemefimün? ¿Chau Ngünechen ñi huerquen pemai? Felei tati. Huelu Juan doicülei caquelu huerquen mu. 27 Chau Ngünechen ñi huirintucuel feipilei quisu mu: ‘¡Elcünuan tañi huerquen ñi huneleal eimi mu, fei pepicacünulelaimu ti rüpü!’. 28 Iñche feipihuayiñ, inei no rume doicülelai Juan mu. Huelu Chau Dios ngünenietule mapu, tati doi illamfalcülechi che coneltulelu, doicüleai ta Juan meu” pi Jesús. 29 Com pu che ca pu cofraquelu impuesto allcütulu tüfa, huldunguingün ñi norngen ta Chau Ngünechen, fei engün cai ñi fautizaeteu ta Juan. 30 Huelu pu fariseo ca pu cüme quimniefilu Moisés ñi ley dungu pilai engün ñi femal Chau Dios ñi ayüqueel, eluunolu cai ñi fautizayaeteu ta Juan.

31 Fei Jesús amulei ñi feipimequen: “¿Chem dungu mu trürümafun fantepu mülechi pu che? ¿Inei reque felei engün? 32 Pu pichiqueche reque feria mu anülelu. Hueluquentu feipiuqueingün: ‘Dunguleluhuiyiñ ti flauta,* huelu eimün purulaimün. Ngümacahuiyiñ, huelu eimün ngümalaimün’. 33 Ca femngechi Juan ti Fautizachefe cofquetulai ca pulcutulai, huelu ‘conhuecüfülei’* piqueimün. 34 Cafei ti Huentru ñi Fotüm* iquei ca putuquei,* huelu eimün feipiqueimün: ‘Tüfei, müna ifengei ca putufengei, hueniyequefi pu cofraquelu impuesto ca pu culpafe’.* 35 Huelu mai, ñi femün nor dungu quiñe che, quimfali tañi quimchengen” pi Jesús.

36 Fei quiñe fariseo mangelfi ta Jesús ñi imeal tañi ruca mu. Feimu Jesús amui, inafül mesa anüpui. 37 Quiñe domo quimürpui Jesús ñi imequen ti fariseo ñi ruca mu. Fei cüpali quiñe fotilla* cüme nümün-ngechi aceite nielu. Com ti huaria püle quimniengei ñi culpafengen* tüfachi domo. 38 Fei lucutunagi Jesús ñi namun püle, ngümai ca tañi cülleñu meu fochoñmafi* ñi namun, fei tañi lonco mu* pihumüñmafi.* Cafei truyufi* ñi namun ca hutrulelfi ti cüme nümün-ngechi aceite. 39 Pefilu tüfa, ti fariseo mangelfilu ta Jesús raquiduami ñi piuque: “Tüfachi huentru Chau Ngünechen ñi huerquen-ngefule, quimafui chem domo nüñmaeteu tañi namun. Quimafui ñi culpafengen”.* 40 Jesús quimüñmafi ñi raquiduam, fei feipifi: “Simón, quiñe dungu feipiayu”. Fei tüfa huiñoldungui:* “¡Feipien, Quimeltufe!”.

41 “Epu huentru defeniefi plata ta cangelu huentru, quiñe 500 denario* defelerquei, cangelu 50 denario. 42 Nielai engu chumngechi ñi cullial. Feimu ti huentru rulpacünulelfi ñi defen engu.* Fei, ¿chuchi tüfachi epu huentru doi piuqueyeaeyu?”. 43 Simón feipi: “¿Tati doi defelefulu peno?”. Fei Jesús feipi: “Cüme huiñoldunguimi tati”.* 44 Fei huiñoquintufi ti domo ca feipifi ta Simón: “¿Pefimi tüfachi domo? Conpan tami ruca mu, huelu elulaen co ñi cüchayal tañi namun. Huelu tüfachi domo tañi cülleñu meu fochoñmaeneu* ñi namun ca pihumeltueneu quisu ñi lonco mu.* 45 Truyulaen,* huelu conpalu müten tüfachi domo, fentecünulai ñi truyuñmaeteu* ñi namun. 46 Tuculel-laen aceite tañi lonco mu, huelu tüfachi domo hutruñmaeneu cüme nümün-ngechi aceite iñche tañi namun. 47 Feimu feipieyu, müna culpalu rume* tüfachi domo, com rulpacünungei ñi culpan.* Feimu rume piuqueyechequei. Huelu feiti che pichin culpan* rulpacünungelu, pichi piuqueyechequei” pi Jesús. 48 Fei feipifi ti domo: “Deu rulpacünungei tami culpan”.* 49 Pu che inafül mesa anülelu, hueluquentu feipihuingün: “¿Inei am tüfachi huentru rulpacünuquefilu pu che ñi culpan?”.* 50 Huelu Jesús feipifi ti domo: “Tami feyentun mu Chau Ngünechen montuleimu. Cüme feleaimi”.*

8 Fei hula Jesús fillque huaria ca fillque lof püle amuldunguyahui tati cümeque dungu Chau Ngünechen ñi ngünenietual ta mapu. Miyahui tañi mari epu apostol engün, 2 ca miyahurquei fentren domo tremolngetulu* ñi cutran engün ca conhuecüfülefulu:* María, tati Magdalena pingelu, tüfa regle huesaque püllü niefui. 3 Cafei Juana, Cuza ñi domo, tüfachi huentru elfalcünungei Herodes ñi ruca mu. Cafei Susana ca fentren domo serfiquefi ta Jesús ca pu apostol tañi nieelchi chemcün meu.

4 Rume fentren che trahuluhui quiñentrür caque huaria cüpachi pu che inaniefilu ta Jesús. Fei Jesús nütramelfi tüfachi pengelün dungu: 5 “Quiñe huentru tripai ñi nganal. Petu nganlu, quiñeque fün quetran puhui rüpü püle, fei pünongei ca tati pu üñüm* ipai ti fün quetran. 6 Caquelu quetran curantu mapu meu puhui, fei hueftripai. Huelu nienolu co, ancünagi. 7 Caquelu fün quetran troltro meu puhui, fei tremlu ti troltro tacunacümfi ti fün quetran. 8 Caquelu fün quetran cüme mapu meu puhui, fei hueftripai ca füni, caque quisuque fün quetran 100 fün huli”. Feipilu tüfa Jesús, nehuentu dungui: “¡Tati pepi allcütulu, piuquentucupe tüfachi dungu!”.

9 Huelu tañi pu inanieteu ramtueyu ta Jesús chem pifel ti pengelün dungu. 10 Jesús huiñoldungui:* “Eimün elungeimün tamün adümafiel ti ellcalechi dungu,* feichi nüucülelu Chau Ngünechen ñi ngünenietual mapu. Huelu caquelu che quimeltulelquefiñ pengelün dungu meu. Fei adquintule rume engün, chem no rume ngüneduamlayai. Allcütule rume engün, loncontuculayai ñi chem pifel. 11 Tüfa ñi chem pifel ti pengelün dungu: ti fün quetran, fei Chau Ngünechen ñi dungu. 12 Tati fün quetran rüpü püle puulu, fei tati pu che allcütulu Chau Ngünechen ñi dungu. Huelu cüpaquei ti Huecüfü, fei entupaquei Chau Ngünechen ñi dungu piuque mu mülelu, fei ñi feyentunoal ca tañi montulngenoal engün. 13 Ti fün quetran curantu mapu mu puulu, fei tati pu che allcütulu ti huercün dungu. Ayühun mu lloufemquefi, huelu tañi piuque mu puulai. Feimu pichiñma müten inaniequefi. Fei huesaque dungu rupalu, feyentuhuelai engün. 14 Ti fün quetran troltro mu puulu, tüfa tati allcütulu ti huercün dungu, huelu eluuquei ñi hueluraquiduamelaeteu fillque duam, ti plata ca fillque illutun dungu tüfachi mongen meu mülelu, fei tüfa tacunacümquefi ti huercün dungu, feimu fünquelai. 15 Ti fün quetran cüme mapu puulu, tüfa tati allcütulu ti huercün dungu. Fei cüme piuque mu llouquefi, hulquei ñi fün ca nehuentulequei huesaque dungu rupalu rume.

16 Inei rume deu üyümlu ti pelontuhue, cülco mu* tucuquelafi cam miñche ngütantu no rume.* Huelu mai rentrücünungequei, fei pelontuquefi com pu che conpulu ruca mu. 17 Rüfcünu llemai, tati ellcalechi dungu quimfalcünungeai, ca tati cüme llumcülechi dungu quimngeai. Rumel ellcalelayai tati. 18 Feimu llemai, cüme allcütumün iñche tañi feipin. Feiti nielu quimün doi elungeai. Huelu feiti müte nienolu, tañi pichin quimün ñi niefel müntuñmangeai”.*

19 Fei Jesús tañi ñuque ca tañi pu peñi pepaeyu. Huelu fentren che mülerquei, feimu pepi fülconpulai engün.* 20 Fei feipingei ta Jesús: “Tami ñuque ca tami pu peñi huecuntu mülepai. Ayülei engün tami peaeteu”. 21 Jesús feipi: “Tati pu allcütuquelu ca inaniefilu Chau Ngünechen ñi dungu, fei ta iñche ñi ñuque ca ñi pu peñi”.

22 Quiñe antü, Jesús ca tañi pu inanieteu pürapui farcu mu, ca feipifi engün: “Notuaiñ ti lafquen mu”. Fei amuingün. 23 Petu miyaulu engün lafquen mu, Jesús umautui. Fei triparumei quiñe fütra cürüftucu mahun. Ti co conürquei farcu mu, fei epeque ñamconi. 24 Amui engün ñi trepelafiel* ta Jesús, feipifingün: “¡Quimeltufe! ¡Quimeltufe! ¡Layaiñ!”. Fei Jesús huitrapürai, illcutufi* ti cürüf ca tati fütraque reu,* fei rupai ti cürüftucu mahun ca com tüngnagtui. 25 Fei ramtufi engün: “¿Chumngelu* maneluuquelaimün Chau Dios mu?”. Huelu fente tañi llican ca tañi afmatulen, hueluconque feipihui engün: “¿Inei am tüfachi huentru? Ti co ca ti cürüf allcütuqueyu”.

26 Fei puhuingün Gerasa troquiñ mapu meu, nometu Galilea lafquen. 27 Naglu müten Jesús farcu mu, trafmeyu quiñe huentru conhuecüfülelu,* tüfa huaria meu cüpai. Fentreñma mu triltrangquiyahui, mülehuequelai ruca mu, eltun püle* mülequei. 28 Pefilu ta Jesús huirari, lucutunagi quisu ñi adquiñ püle ca nehuentu feipi: “Eimi meu ta chumconquelan Jesús,* tati Doi Alüpüralechi Ngünechen ñi Fotüm. Llellipueyu tami cutrancanoafiel ta iñche”. 29 Jesús deu feipifi ti huesa püllü ñi elcünutuafiel ti huentru. Fentren rupa contuquefi ti huentru. Feimu fillque rupa cadena meu traricünungei tañi cuhu ca tañi namun, cafei llihuatuniengerquei.* Huelu ti huentru catrücarquefi ti cadena. Cafei ti huesa püllü adniequefi ti huentru ñi amual camapulechi lelfün püle. 30 Jesús ramtufi: “¿Inei pingeimi?”. Tüfa feipi: “Legion pingen”,* fentren huesaque püllü contuniefilu cai feiti huentru. 31 Pu huesaque püllü llellipufi ta Jesús ñi huercünoafiel engün ti fütraconchi lolo meu.* 32 Huincul püle mülerquei fentren sañhue ütamequelu, feimu pu huesaque püllü llellipufingün ta Jesús ñi contuafiel pu sañhue. Fei Jesús elueyu* ñi femal. 33 Pu huecüfü elcünufingün ti huentru, fei contufingün ti pu sañhue. Com feichi quechan sañhue lil lafquen mu ütrüftucuhui, fei ürfi engün. 34 Pu cuidasañhuepelu adquintulu ñi rupan, lefmahuingün. Fei huaria ca lelfün püle nütramcapuingün tüfa.

35 Feimu pu che amui ñi peal chem ñi rupan. Puulu engün cheu ñi mülen ta Jesús, pepufingün ti huentru conhuecüfülefulu.* Tucutuucülerquei, quimconturquei ca anülerquei Jesús ñi namun püle. Fei rume llicai ti pu che. 36 Tati pefilu chem ñi rupan, nütramcalelfingün pu acuyelu chumngechi ñi tremolngetun ti huentru conhuecüfülefulu.* 37 Alün che Gerasa troquiñ mapu tuulu llellipufingün ta Jesús ñi amutual, rume llicalelu cai engün. Feimu Jesús pürapui farcu mu tañi amutual. 38 Ti huentru conhuecüfülefulu* llellipufi ta Jesús ñi miyahual quisu engu. Huelu pilai ñi compañaeteu, feipifi: 39 “Huiñotunge tami ruca meu, fei com che nütramcalelfinge tami femeteu Chau Ngünechen”. Feimu lle ti huentru com huaria püle amuldungurpui ñi chumeteu Jesús.

40 Galilea troquiñ mapu pu che üngümnierquefi ta Jesús. Feimu huiñotulu, cüme lloufi engün. 41 Fei acurumei quiñe huentru adnielu ti ngillatuhue ruca,* Jairo pingei. Lucutunagi Jesús ñi namun püle, fei llellipupafi ñi amual tañi ruca mu. 42 Quisu tañi quiñen ñahue epe lalerquei. Mari epu tripantu niei ti pichi domo.

Amuletulu Jesús, fentren che ültrecamequeyu.* 43 Üyeu mülerquei quiñe domo, mari epu tripantu catrühuelai ñi mollfüñ. Huelu inei no rume pepi tremoltulaeyu. 44 Ti domo fülcontufi Jesús ñi furi püle, fei nünütufi ñi huechuñ tacun.* Feimeu müten catrüi ñi mollfüñ. 45 Fei Jesús ramtui: “¿Inei nünütuñmaeneu ñi tacun?”. “Iñche no tati” pimequelu com engün, Pedro feipifi: “Quimeltufe, fentren che hualloñmanieimu ca ültrecamequeimu”.* 46 Huelu Jesús feipi: “Nüeneu quiñe che, ngüneduamün ñi tripan nehuen iñche mu”. 47 Ti domo ngüneduami Jesús ñi quimüñmaeteu tañi chem rupan, feimu müllmüllcülen fülcontufi ca lucutunagi. Fei com pu che ñi adquiñ meu nütramcai chumngelu* nünütuñmafi ñi tacun ca chumngechi tremofemtui. 48 Huelu Jesús feipieyu: “Papai,* fente tami feyentulen tremotuimi tati. Cüme feleaimi”.*

49 Petu dungumequelu Jesús, Jairo ñi ruca meu cüpai quiñe huentru, fei feipifi: “Lai tami ñahue. Femcünufinge tati Quimeltufe”. 50 Allcütulu tüfa, Jesús feipifi ta Jairo: “Ngelai tami llicayal. Maneluunge müten, fei montuai tami ñahue”. 51 Puulu ruca mu, Jesús elulafi ñi conpual com ti che, huelu mai ta Pedro, Juan, Santiago ca ti pichi domo ñi pu chau. 52 Com pu che ngümamequei ca quimfalcünuingün* ñi rume hueñancülen ti pichi domo ñi lan meu. Feimu Jesús feipi: “Fentecünumün tamün ngüman. Ti pichi domo lalai, umaucülei müten”. 53 Pu che quimniefui ñi lan ti pichi domo, feimu allcütulu ñi feipin Jesús, ayentufingün. 54 Huelu quisu nüñmafi ñi cuhu ti pichi domo, fei nehuentu feipifi: “¡Huitrapürange, pichi domo!”. 55 Fei tüfa huiñomongetui* ca huitrafemtui. Feimu Jesús feipi ñi elungeal iyael. 56 Ti chau ca ti ñuque pürapapiuquei engu. Huelu Jesús feipieyu inei no rume ñi nütramyenoafiel tañi rupan.

9 Jesús trahulfi tañi mari epu apostol. Cafei eluyefi pepiluhun tañi huemünentuafiel* pu huecüfü ca tañi tremolafiel* fillque cutran. 2 Cafei huercüfi engün ñi amuldungual Chau Ngünechen ñi ngünenietual ta mapu, ca tañi tremoltuafiel pu cutrancülelu. 3 Jesús ca feipifi engün: “Rüpü meu ngelai tamün yeal chem no rume, retrü, roquiñ folson, cofque, plata no rume. Cafei ngelai tamün yeal quiñe modau tacun. 4 Ruca mu conpulmün, üyeu mülenagaimün puule hula tamün amutual. 5 Huelu quiñe huaria mu lloungenolmün, amutumün, fei mütroutumün ti trufür tamün namun meu. Femngechi ngüneduamai engün tañi huesa femün”. 6 Feimu pu apostol fillque lof püle amuldunguingün Chau Dios ñi cümeque dungu, cafei huall püle tremoltufingün pu cutran.

7 Fei Herodes,* ti ngünenielu Galilea troquiñ mapu, allcüntucui ñi chem rupamequen, feimu afmatulehuei. Rangi ti pu la huiñomongetui Juan pimequelu cai ti pu che. 8 Huelu quiñeque che feipiquei ñi peufaluhun ta Elías. Cafei Chau Ngünechen ñi huerquen em huiñomongetui piquei ta caquelu che. 9 Herodes feipi: “Iñche catrünentuñmafiñ ñi lonco ta Juan. Fei, ¿inei am tüfachi huentru? Fillque dungu allcüñmafiñ ñi femün”. Feimu ayülefui ñi peafiel.

10 Huiñotulu pu apostol, nütramelpafi ta Jesús com ñi femün engün. Fei hula Jesús yefi engün Betsaida huaria cheu ñi quisuleal. 11 Fentren che quimürpui tüfachi dungu, fei inafingün. Huelu Jesús cüme lloufi engün ca eluhui ñi nütramelafiel Chau Ngünechen ñi ngünenietual ta mapu. Cafei tremoltufi pu cutrancülelu. 12 Epe conlu ta antü, pu mari epu apostol fülcontufi* ta Jesús ca feipifi: “Camapulei tüfachi lof, feimu chalitufinge* pu che ñi amual caquelu lof püle cam püllelechi lelfün. Quintupe engün cheu umapual ca ñi ngillameal iyael”. 13 Huelu Jesús feipi: “Eimün elufimün iyael”. Fei engün huiñoldungui:* “Quechu cofque ca epu challhua müten nieiñ. ¿Iñchiñ ngillamepeafuiñ mai ñi iyal com tüfachi pu che?”. 14 Üyeu 5.000 huentru mülerquei. Feimu Jesús feipifi tañi pu inanieteu: “Feipiafimün ti pu che ñi anücünuhual, huichuque troquiñ meu mülepe 50 che”. 15 Femngechi femi engün: feipingei com che ñi anücünuhual. 16 Jesús nüi ti quechu cofque ca ti epu challhua, lelipürai ta huenu mu ca mañumtufi ta Chau Ngünechen. Fei hudamfilu ti cofque, elufi tañi pu inanieteu, fei engün eluyefi tati pu che. 17 Com ingün ca huedai engün. Fei trapümngetui ti sofrachi cofque mari epu cülco mu.*

18 Fei hula quisu llellipumequelu Jesús, fülcontueyu tañi pu inanieteu. Fei ramtui: “¿Chem feipiquei pu che ñi ineingen ta iñche?”. 19 Fei engün huiñoldungui:* “Quiñeque che Juan ti Fautizachefe piquei. Caquelu che Elías piquei. Caquelu, huiñomongetui Chau Ngünechen ñi huerquen em piquei engün”. 20 Jesús ca ramtufi: “Eimün cai, ¿inei pimuquen iñche?”. Pedro huiñoldungui:* “Eimi tati Cristo, Chau Ngünechen ñi huercüel”. 21 Fei fente cüme feipicünufi engün inei no rume ñi feipinoafiel tüfachi dungu. 22 Jesús ca feipi: “Ti Huentru ñi Fotüm* rume cutrancangeai. Cafei pu loncolelu ti pu che, pu quimeltuquelu Moisés ñi ley dungu ca pu loncolechi sacerdote illamcayafi engün. Fei langümngeai, huelu cüla antü rupale huiñomongetuai”.

23 Fei hula Jesús feipifi com engün: “Inei rume ayüle tañi inayaeteu, quisu illamuupe, fill antü eluupe ñi meñcu yenieal tañi orcon mamüll iñche reque* ca inaechimeu. 24 Inei rume ayüle ñi montual tañi mongen, layai. Huelu inei rume lale iñche ñi duam mu, huiñomongetuai. 25 Rüfcünu llemai, quiñe huentru nierpule itrofillem tüfachi mapu meu, huelu lale cam quisu huesalcaule, ¿chumngechi quelluafeyu ñi femün? 26 Ti Huentru ñi Fotüm cüpayai lloule tañi Chau ñi pepiluhun. Compañaeyu tati pu dullin cümeque püllü. Fei yehuentucuafi inei rume ñi yehuentucueteu iñche ca tañi huercün dungu. 27 Rüf feipihuayiñ, quiñeque che fau mülelu, petu ñi lanon engün peai Chau Ngünechen ñi ngüneniemequen ta mapu”.

28 Feimu llemai, pura antü rupalu ñi feipiel tüfachi dungu, Jesús yefi ta Pedro, Juan ca Santiago. Huincul püle pürapui ñi llellipual. 29 Petu llellipulu, calerumetui ñi ange ca tañi tacun llümllümi fente ñi ligngen.* 30 Fei perumefi engün epu huentru nütramcamequefilu ta Jesús, tüfa ta Moisés ca Elías. 31 Afmatufali ñi peufaluhun, cafei eluhuingu ñi nütramcayal chumngechi amutualu Jesús, fei Jerusalén huaria huechurpualu tüfa. 32 Pedro, Juan ca Santiago añitumequei engün. Huelu trepepüralu,* pefingün ta Jesús ñi fütra pepiluhun ca tati epu huentru ñi inafül püle huitralelu. 33 Amuletulu tüfachi epu huentru, Pedro feipifi ta Jesús: “Quimeltufe, ¡cümei taiñ mülepan fau! Pepicayafuiñ cüla tolto ruca: quiñe eimingeai, cangelu Moisés ngealu, ca quiñe Elías ngealu”. Fei Pedro ngüneduamlai ñi chem pimequen. 34 Petu feipimequelu tüfachi dungu, peufaluhui quiñe tromü. Tüfa tacueyu, feimu llicaingün. 35 Fei ti tromü meu triparumei quiñe dungun feipilu: “Tüfa iñche tañi Fotüm, iñche tañi dulliel. Allcütufimün”. 36 Fei allcüngelu ti dungun, quisulehuetui Jesús. Fei engün chem pilai rume ca feichi mu inei no rume nütramcalafingün tañi peel.

37 Ca antü, nagpatui engün huincul mu, fei fentren che trafyepaeyu. 38 Rangi ti pu che quiñe huentru nehuentu dungui: “¡Quimeltufe, llellipueyu tami pepayafiel ñi fotüm! Tañi quiñen fotüm. 39 Contuqueyu quiñe huesa püllü, fei huirarrumequei. Ti huesa püllü lalatulqueyu, fei trorquei ñi hun.* Cafei ngellu elcünutuquefilu, huesalcacünuquefi ñi cuerpo.* 40 Llellipufiñ tami pu inanieteu ñi huemünentuafiel* ti huesa püllü, huelu pepi femlaingün” pi tati huentru. 41 Fei Jesús feipi: “¡Ay fotrü! Eimün huesaque che* feyentulenolu. ¿Tunteñma mülerquean eimün mu? ¿Tuntepu fentecünurquean ñi pefiel tamün huesa femquen? Fau püle cüpalfinge tami fotüm”. 42 Ti pichi huentru fülconlu cheu ñi mülen Jesús, ti huesa püllü famnacümfi mapu meu, fei fütra lalatulfi. Huelu Jesús illcutufi ti huesa püllü,* tremoltufi ti pichi huentru ca huiñoleltufi tañi chau. 43 Pu che ngüneduamlu Chau Ngünechen ñi fütra pepiluhun, com afmatulehueingün.

Com pu che afmatulerquei ñi femün Jesús. Quisu feipifi tañi pu inanieteu: 44 “Cüme allcütumün ca loncontucuniemün tüfachi dungu, ti Huentru ñi Fotüm hultucungealu cai tañi pu caiñe meu”. 45 Huelu fei engün adümlai chem ñi feipimequen Jesús. Tüfa quiñe ellcalechi dungu reque felei, feimu loncontuculafingün. Fei llicalefui engün tañi ramtuafiel ñi chem pifel.

46 Jesús tañi pu inanieteu traftudunguhui engün inei ñi doicülen. 47 Jesús quimlu cai chem ñi mülen tañi piuque mu engün, fei nüi quiñe pichi huentru ca afcadicünufi. 48 Ca feipifi engün: “Inei rume lloufile tüfachi pichi huentru iñche ñi üi meu, iñche ta llohueneu. Ca iñche tañi llohueteu, llouquefi inei ñi huercüeteu ta iñche. Tati ñom piuquengelu, feita doicüleai ta eimün meu”.

49 Allcütulu tüfa, Juan feipifi: “Quimeltufe, peiñ quiñe che huemünentufilu* huesaque püllü eimi tami üi mu. Huelu iñchiñ mu miyauquelai, feimu cüpa catrütufiyiñ”. 50 Huelu Jesús feipi: “Catrütulayafimün, feiti caiñetuquenoeteu ta eimün, quelluntucuqueimünmeu”.

51 Püllelepalu ti antü ñi pürayal Jesús huenu meu, eluulai chem no rume tañi catrütuaeteu ñi amual ta Jerusalén huaria mu. 52 Feimu huercüi quiñeque tañi pu inanieteu ñi huneleal quisu meu. Fei tüfa engün amui ca conpui quiñe lof Samaria mülelu ñi pepicayal cheu ñi umayal Jesús. 53 Tüfachi pu che pilai ñi llohuafiel ta Jesús, fei eluucülefulu cai ñi amual ta Jerusalén. 54 Jesús ñi epu inanieteu, Santiago ca Juan engu, pefi tüfa. Feimu feipingu: “Eimi pilmi Ñidol, ¿huercüafuiñ mai ñi nagpayal cütral huenu mu, fei ñi apümafiel engün?”. 55 Huelu Jesús huiñoquintufi engu ca norümdungufi. 56 Fei cangelu lof püle amutuingün.

57 Petu rüpütulelu engün, quiñe che feipifi ta Jesús: “Cheu rume amulmi, iñche inanieayu”. 58 Huelu Jesús feipifi: “Ti ngürü niei ñi lolo, ti üñüm* niei ñi dañe,* huelu ti Huentru ñi Fotüm nielai ruca no rume”.* 59 Jesús ca feipifi quiñe huentru: “Eimi inaen”. Huelu ti huentru feipi: “Ñidol, hune eluen* tañi rüngaltucuafiel tañi chau”. 60 Jesús feipifi: “Pu lachi che reque felelu, rüngaltucupe tañi pu layelu. Huelu eimi huall püle amuldungunge Chau Ngünechen ñi ngünenietual ta mapu”. 61 Ca quiñe che feipieyu ta Jesús: “Ñidol, iñche inanieayu, huelu hune eluen ñi chalituafiel tañi pu che”.* 62 Jesús feipi: “Inei rume quetramequele, huelu huiñoquintule, pepicaucülelayai ñi conpual Chau Ngünechen ngünenietule ta mapu”.

10 Fei hula, Ñidol Jesús dulliyei 70 tañi pu inanieteu, fei epuque huercüfi engün ñi hune amual com huaria ca lof püle cheu ñi amual ta Jesús. 2 Fei feipifi engün: “Fentrelei ti cosecha, huelu pichin cüdaufe mülei. Feimu llellipuafimün mai tati Ngen lelfün, huercüpe cüdaufe tañi püramquetranal.* 3 ¡Amumün! Ufisa reque huercühuiyiñ rangiñ ti pu auca trehua.* 4 Yelayaimün plata, roquiñ folson ca ocota no rume.* Cafei inei no rume chaliyelayafimün* rüpü püle. 5 Chuchi ruca mu conpulmün, hune feipiaimün: ‘Tüngcülepe* tüfachi ruca’. 6 Üyeu mülele quiñe che ayünielu ti tüngün, niepe tüngün tamün feipifiel. Huelu ayünofile, huiñotupe eimün mu. 7 Feimu cheu ñi mülen ti che ayünielu ti tüngün, mülenagcülemün tañi ruca mu. Iyaimün ca pütocoaimün com tamün elungeel, ti cüdaufe felelu cai ñi cullingeal. Ngelai tamün umapual fillque ruca püle.

8 Cafei chuchi huaria mu conpulmün ca lloungelmün, iyaimün chem tamün elungeel. 9 Ca tremoltuafimün* pu cutran üyeu müleyelu, ca feipiafimün: ‘Püllelepai Chau Ngünechen ñi ngünenietual ta mapu’. 10 Huelu chuchi huaria mu conpulmün ca lloungenolmün, ti fütraque rüpü mu tripatuaimün, fei feipiaimün: 11 ‘Ti trufür tamün huaria mülelu mütrouqueiñ taiñ namun meu. Femngechi pengelmequeiñ tamün huelulcalen. Huelu quimtucumün tüfa: püllelepai Chau Ngünechen ñi ngünenietual ta mapu’. 12 Iñche feipihuayiñ, feichi huaria doi cutrancahuai ta Sodoma meu, puule ti antü ñi ramtucadungungeal pu che.

13 ¡Aungeaimün Corazín ca Betsaida huaria müleyechi pu che! Afmatun dungu peimün tamün huaria mu, huelu pu che Tiro ca Sidón mu pefule tüfachi dungu, fütra cuifi nor raquiduamtuafui engün. Fei sacu mu tucutuhuafui ca trufquen mu anücünuhuafui engün. 14 Feimu ramtucadungungele pu che, eimün doi cutrancahuaimün ta Tiro ca Sidón huaria meu. 15 Eimün cai Capernaúm huaria müleyechi pu che, ¿huenu meu amupeafuimün mai? Femlayaimün, Rüngan meu* ta nagaimün.

16 Inei tamün allcütueteu, iñche ta allcütueneu. Inei tamün illamtueteu, iñche ta illamtueneu. Cafei iñche tañi illamtueteu, ca illamtuquefi inei tañi huercüeteu”.

17 Huiñotulu pu 70 inanieteu, rume ayüucülerquei ca feipi engün: “Ñidol, eimi tami üi mu pu huecüfü femquei chem taiñ feipiquefiel”. 18 Fei Jesús feipifi engün: “Pefiñ ta Satanás deu ütrüfnaglu quiñe llüfqueñ reque* huenu meu. 19 Iñche eluhuiyiñ pepiluhun tamün pünocayafiel filu ca escorpion, cafei tamün huehuafiel ti caiñe ca com tañi nehuen. Fei chem no rume huesalcalayaimünmeu. 20 Huelu pu huecüfü femlu eimün tamün feipifiel, tüfachi dungu meu müten ayüucülelayaimün. Doi mai, ayühuaimün Chau Dios ñi huirintucufiel tamün üi huenu meu”. 21 Feimeu müten, Chau Dios ñi nehuen mu Jesús rume ayüucülerquei. Fei feipi: “Pu che ñi adquiñ mu püramyeyu Chau, fütra huenu ca nag mapu Ñidolcülelu. Ellcacünufimi tüfachi dungu pu quimche ñi quimnoal, huelu mai pu pichiqueche reque felelu quimelelfimi. Felei, feimu püramyeyu Chau, eimi ayülelu cai ñi femngechi feleal ti dungu”. 22 Ca feipi: “Tañi Chau com dungu elfalcünueneu. Fütra Chau müten cüme quimniefi tañi Fotüm. Cafei, ti Fotüm müten cüme quimniefi tañi Chau. Ca ti Fotüm cüpa quimeltule ñi rüf ineingen tañi Chau, fei pu che quimafui”.

23 Fei Jesús huiñoquintufi tañi pu inanieteu ca quisulen feipifi engün: “Ayühun niei pu che pefilu chem tamün adquintumequen. 24 Iñche feipihuayiñ, fentren lonco ülmen ca Chau Ngünechen ñi pu huerquen cüpa pequefui ca cüpa allcütuquefui eimün tamün pequeel ca tamün allcütuqueel. Huelu pelafingün ca allcütulafingün rume”.

25 Fei quiñe huentru cüme quimniefilu Moisés ñi ley dungu huitrapürai tañi huelulcayafiel ta Jesús. Ramtufi: “Quimeltufe, ¿chem mülei ñi femal tañi llohual rumel mongen?”. 26 Jesús feipi: “¿Chem huirintuculei Moisés ñi ley dungu? ¿Chem loncontucuimi?”. 27 Feiti huentru feipi: “‘Piuqueyefinge tami Chau Ngünechen Jehová* com tami piuque mu, com tami mongen, com tami nehuen ca com tami raquiduam meu’ ca ‘piuqueyefinge tami chafche* chumngechi piuqueyehuimi ta eimi’”. 28 Jesús feipieyu: “Cüme huiñoldunguimi.* Amulepe tami femün tüfa, fei llohuaimi rumel mongen”.

29 Huelu ti huentru cüpa pengeli ñi nor chengen, feimu ramtufi ta Jesús: “Rüfcünu mai, ¿inei am tañi chafche?”.* 30 Jesús huiñoldungui:* “Jerusalén huaria nagpai quiñe huentru ñi puhual Jericó mu. Fei lefcontueyu quiñeque hueñefe. Müntuñmangei* tañi tacun, hulelcangei, epe langümngefui, fei amutui pu hueñefe. 31 Quiñe sacerdote ca nagcüleparquei feiti rüpü püle, huelu pefilu ti huentru quiñe püle rupai. 32 Cafei feiti rüpü püle rupai quiñe Leví che, huelu pefilu ti huentru cañpüle rupai. 33 Huelu quiñe Samaria huentru miyaulu feiti rüpü püle, puhui cheu ñi mülen ti huentru. Fei pefilu, rume cutranpiuqueyefi. 34 Fei fülcontufi,* aceite ca pulcu tuculelfi tañi allfen, fei trariñmafi quiñe pañu meu. Feimu quisu tañi culliñ meu püramfi, umañtuhue ruca mu yefi, fei inaduampufi. 35 Ca antü, epu denario* elufi ti ngen umañtuhue ca feipifi: ‘Cuidafinge, fei doi plata tripale, iñche cullipayayu’. 36 ¿Chuchi tüfachi cüla huentru chafcheyefi* ti saltiangelu? ¿Chem pimi cai?”. 37 Fei huiñoldungui:* “Tati cutranpiuqueyefilu ti huentru”. Jesús feipifi: “Amunge, fei ca femngechi femnge”.

38 Petu rüpütulelu engün, lof püle conpui Jesús. Üyeu quiñe domo Marta pingelu llohueyu quisu tañi ruca mu. 39 Tüfa nierquei quiñe lamngen María pingelu. Ñidol Jesús ñi namun püle anücünuhui ñi allcütual chem ñi feipimequen. 40 Huelu Marta fillque cüdau niefui ñi com pepicayal. Feimu fülcontufi ta Jesús ca feipifi: “Ñidol, tañi lamngen quisucünueneu ñi pepicayal itrocom, ¿duamcülelaimi am? Feipifinge ñi quellupayaeteu”. 41 Ñidol Jesús feipieyu: “Marta, Marta, fentren dungu meu fill raquiduamcüleimi. 42 Pichin dungu müten duamfali, ¿quiñe müten peno? Huelu María dulli tati doi cümelu, fei müñtuñmangelayai”.

11 Quiñe antü deu ngillatucünulu Jesús, quiñe tañi inanieteu feipieyu: “Ñidol quimelmuiñ taiñ llellipual, chumngechi Juan quimeltulelfi tañi pu inanieteu”.

2 Fei Jesús feipi: “Llellipulmün, feipiaimün: ‘Chau, rume yamniengepe tami üi.* Cüpape tami ngünenietual mapu. 3 Fill antü eluniemuiñ cofque taiñ duamnieel feichi antü. 4 Rulpacünuñmamuiñ taiñ culpan* chumngechi taiñ rulpacünuquefiel pu culpalu* iñchiñ meu.* Cüpa huelulcangeliyiñ, quellumuiñ ñi connoal huesaque dungu mu’”.

5 Jesús ca feipi: “Raquiduamaimün tüfachi dungu, quiñe ta eimün rangipun amui tañi hueni ñi ruca meu. Fei feipifi: ‘Peñi, arelen cüla cofque. 6 Feula acui tañi hueni camapu cüpalu, huelu nielan chem iyael rume ñi eluafiel’. 7 Ponhui ruca mu tañi hueni feipi: ‘Fentecünuen. Deu racümtuculei* ti conhue. Iñche ca tañi pu pichiqueche deu cuduleiñ. Pepi huitralayan tami eluafiel cofque’. 8 Iñche feipihuayiñ, tunte hueniyefule rume, ti huentru huitralayai ñi eluafiel cofque. Huelu fente tañi llellipumequen, huitrapürayai, fei elucayafi cofque. 9 Feimu feipihuayiñ, llellipuleaimün, fei elungeaimün. Quintunieaimün, fei peaimün. Mütrümqueaimün hulngiñ ruca meu, fei nülalelngeaimün. 10 Com tati llellipuquelu, llouquei. Com tati quintuquelu, pequei. Ca com tati mütrümquelu hulngiñ ruca meu, nülalelngequei. 11 Rüfcünu llemai, ti fotüm eluen challhua pifile tañi chau, ¿quiñe filu elupeafeyu mai? 12 Cam eluen curam pifile, tañi chau ¿elupeafeyu mai quiñe escorpion? 13 Felei llemai, eimün culpafengelu rume,* eluquefimün cümeque yehun* tamün pu yall. Doyelchi mai tamün Huenu Chau eluafi ñi nehuen feichi che ñi llellipuqueteu” pi Jesús.

14 Fei hula huemünentufi* quiñe huesa püllü quetrolniefilu quiñe huentru. Ti huesa püllü elcünufilu ti quetro, tüfachi huentru dungutui, fei pu che afmatulehuei. 15 Huelu quiñeque engün feipi: “Satanás,* tati ñidolcülelu pu huesaque püllü mu, quelluqueyu ñi huemünentuafiel* pu huecüfü”. 16 Caquelu che, tañi huelulcayafiel ta Jesús, feipifingün ñi femal quiñe afmatun dungu Chau Dios ñi üi mu. 17 Jesús quimlu chem ñi raquiduamcülen engün, feipifi: “Chem gobierno rume quiñeucülenole, huesa tripayai. Cafei quiñe familia quiñeucülenole, püdtripayai.* 18 Ca femngechi Satanás quisutu hueichamequeule,* ¿chumngechi cai nehuencüleai tañi gobierno? Eimün feipiqueimün, Satanás* ñi nehuen mu huemünentuquen* pu huesaque püllü. 19 Huelu Satanás* ñi nehuen mu huemünentufuli* iñche huesaque püllü, ¿inei ñi nehuen mu femquei tamün pu inanieteu? Feimu llemai, tüfa engün quimfalcünuai tamün huelulcaucülen. 20 Huelu Chau Ngünechen ñi nehuen mu* huemünentuli* iñche huesaque püllü, quimfali tamün ngüneduamnon tüfachi dungu: ñi feipicünuel Chau Dios tañi ngünenietual mapu deu femtripamequei. 21 Quiñe nehuen huentru cuidaniefilu tañi ruca alün hueichahue niele, inei no rume hueñeñmalayaeyu tañi nieel. 22 Tüfa maneluuquei ti hueichahue ñi incaquefiel tañi nieel, huelu contueliyu quiñe che doi nehuen-ngelu ca hueungele, müntuñmangeai* tañi hueichahue ca hudamcangeai tañi niefel. 23 Ti che quiñeucülenolu iñche mu, caiñetunieneu. Cafei inei rume quellunoelimu ñi trahulal che tañi inayaeteu, feita püntünentuquefi* ta che iñche meu.

24 Ti huesa püllü tripatulu quiñe huentru meu, amui huellin mapu püle.* Fei tüfa quintuyauquei cheu ñi ürcütual, huelu pequelai. Feimu ti huesa püllü feipi: ‘Huiñotuchi tati huentru meu cheu tañi mülequefel’. 25 Fei huiñotulu, pefi ti huentru quiñe ruca reque, lepülelu ca adelcalelu. 26 Fei yemei caquelu regle püllü doi huesañmangelu. Deu contufilu ti huentru, mülenagquei engün. Af meu, feiti huentru doi huesalcaletui chumngechi ñi felequefel ellaca mu”.

27 Jesús petu feipilu tüfachi dungu, quiñe domo rangiñ ti pu che tripalu nehuentu dungui: “¡Ayühun niei ti domo tami choyüeteu ca tami moyoleteu!”. 28 Huelu Jesús feipifi: “Felelai, ¡doi ayühun niei pu allcütulu Chau Dios ñi dungu ca inaniefilu!”.

29 Fei trahuluulu fentren che, Jesús eluhui ñi feipial: “Fantepu meu mülechi huesaque che cüpa pequei quiñe afmatun dungu. Huelu quiñe no rume elungelayai, Jonás ñi rupaelchi afmatun dungu müten. 30 Jonás ñi rupan quiñe afmatun dungungerpui pu Nínive che mu. Ca femngechi feleai ti Huentru ñi Fotüm* fantepu mülechi pu che meu. 31 Cafei huaihuen* cüpachi ülmen domo fütra camapu cüpai ñi allcütual Salomón tañi quimün. Ramtucadungungele pu che, huiñomongetuai tüfachi domo ca huiñomongetuai fantepu mülechi pu che. Feichi domo pengelcünuai ñi culpan tüfa engün.* Huelu inei ñi mülen fau, doicülei ta Salomón meu. 32 Pu Nínive che allcütuingün Jonás ñi amuldungun, fei nor raquiduamtuingün. Ramtucadungungele pu che, huiñomongetuai engün ca huiñomongetuai fantepu mülechi pu che. Fei pu Nínive che pengelcünuai ñi culpan tüfa engün.* Huelu inei ñi mülen fau, doicülei ta Jonás meu. 33 Quiñe che üyümfilu ti pelontuhue, ellcacünuquelafi cam miñche cülco mu* tucuquelafi. Doi mai rentrücünuquefi ñi pelontuafiel com pu che ruca mu conpulu. 34 Tati nge, fei ti cuerpo* ñi pelon. Feimu tami nge re adquintuniele cümeque dungu müten, com tami cuerpo alofcüleai.* Huelu ütrirfengele tami nge, tami cuerpo dumiñmaleai. 35 Feimu llemai, cuñiutuucülenge ñi dumiñcülenoal ti pelon eimi mu mülelu. 36 Feimeu com tami cuerpo alofcülele, chem dumiñ rume nienole, fei com fente huilüfcüleai quiñe cüdetuhue reque* tami pelontuqueteu” pi Jesús.

37 Deu feipilu tüfachi dungu, quiñe fariseo mangeleyu ñi imeal. Fei ruca mu conpui Jesús, inafül mesa anücünuhui. 38 Jesús cüchacuhulai petu ñi inon,* feimu ti fariseo afmatulehuei. 39 Huelu Ñidol Jesús feipifi: “Eimün cai pu fariseo, quiñe fasu ca quiñe rali reque feleimün. Huenche lifcüleimün, huelu ponhui piuque mu rume diñmatuqueimün* ca re ayünieimün huesaque dungu femal. 40 ¡Huedhuedcüleimün! Ti elcünulu ti cuerpo, ca elcünui ti piuque, ¿felei no am? 41 Feimu llemai, piuque mu tripape tamün fürenefiel pu pofre, fei lifngeaimün com dungu mu. 42 ¡Aungeaimün eimün pu fariseo! Menta, ruda ca caquelu lahuen* tamün nieel hudamquefimün mari troquiñ meu, fei hulqueimün ta quiñe troquiñ. Huelu piuqueyequelaimün Chau Ngünechen reque ca inayentuquelafimün ñi nor femquen. Mülefui tamün hulal feichi fillem, huelu ngelafui tamün quiñepülecünuafiel tüfachi doi falinque dungu. 43 ¡Aungeaimün eimün pu fariseo! Ngillatuhue ruca mu* ayüquefimün tati hunelechi huancu.* Cafei cheu ñi miyauquen fentren che,* ayüqueimün ñi chalingeal yamün meu. 44 ¡Aungeaimün eimün! Quimfalngenochi rüngan la reque feleimün. Huente püle trecayauquei che, huelu ngüneduamquelafi rume” pi Jesús.

45 Fei quiñe huentru cüme quimniefilu Moisés ñi ley feipi: “Quimeltufe, tami feipin mu ca huesa pimequemuiñ iñchiñ”. 46 Fei Jesús feipifi engün: “¡Cafei aungeaimün eimün, pu cüme quimniefilu Moisés ñi ley! Fill huercün dungu eluquefimün pu che fanechi dungu reque felelu. Huelu eimün quiñe changüll cuhu meu no rume nengümquelafimün.

47 ¡Aungeaimün eimün! Deumaqueimün ñi rüngan Chau Ngünechen tañi pu huerquen, huelu tamün cuifiqueche langümyefi engün. 48 Eimün cüme quimnieimün ñi femün tamün cuifiqueche, huelu cümelu troquiniefimün. Fei engün langümfi Chau Ngünechen ñi pu huerquen, huelu eimün deumalelquefimün ñi rüngan engün. 49 Feimu fente tañi quimün meu, Chau Dios feipi: ‘Huercülelafiñ engün ñi pu huerquen ca pu apostol. Huelu quiñeque langümngeai cam caiñetungeai. 50 Hue choyüngelu pu che mapu mu ca fantepu, langümngei Chau Ngünechen ñi pu huerquen. Fei fantepu meu mülechi pu che culpaconai com engün ñi mollfüñ mu. 51 Tati hunen huentru fei ta Abel, fei puhui ta Zacarías, tati langümngelu itrotripa Chau Ngünechen ñi ruca mu,* püllelelu ti altar meu’.* Iñche feipihuayiñ, fantepu meu mülechi pu che culpaconai* com engün ñi mollfüñ mu.

52 ¡Aungeaimün eimün, pu cüme quimniefilu Moisés ñi ley! Catrütuquefimün pu che ñi nienoal quimün. Eimün conpulayaimün Chau Ngünechen ngünenietule ta mapu, ca catrütuquefimün pu che ayülu ñi conpual”.*

53 Üyeu tripatulu Jesús, pu quimeltuquelu Moisés ñi ley dungu ca pu fariseo eluhuingün ñi rume nüngayafiel ta Jesús ca afel-lafi engün ñi ramtucadunguafiel. 54 Llihuatunierquefingün* ta Jesús ñi chem pimequen, femngechi tañi dalluntucuafiel.

12 Petu rupalu tüfa, fentren huaranca che trahuluhui, fei hueluquentu ültrecahuingün.* Feimu Jesús eluhui ñi feipiafiel tañi pu inanieteu: “Cuñiutuculemün pu fariseo ñi fayümhue mu,* tüfa ñi cüme piuquefaluuquen engün. 2 Tati cüme ellcalelu quimfalngeai. Ca com tati ellca feipingelu, puhuai ti antü ñi quimngeal. 3 Feimu llemai, tamün huichu feipiel, com pu che allcütuafi. Ca tamün cafcü dunguel,* amuldungungeai com che ñi allcütual. 4 Ca feipihuayiñ pu hueni: llicalayafimün pu langümquelu ti cuerpo,* huelu ca chem no rume pepi femquelaingün. 5 Iñche pengeleluhuayiñ inei tamün llicayafiel: llicaqueafimün feiti pepi ütrüftucuquefilu che Gehena mu* deu ñi langümfiel. Feipihuayiñ llemai, feique ta llicaqueafimün. 6 Epu pichi falichi moneda meu* ngillangequei quechu pichique üñüm,* ¿felei no am? Huelu Chau Ngünechen quiñe no rume ngoimanentuquelafi.* 7 Chau Dios raquiniefi com tamün cal lonco. Feimu llicaquelayaimün. Eimün doi falimün ta com feiti pichique üñüm meu.

8 Iñche feipihuayiñ, inei rume quimniefiñ ta Jesús feipifile ta caquelu che, ca femngechi ti Huentru ñi Fotüm* quimniefiñ piai ta Chau Ngünechen ñi pu cümeque püllü tañi adquiñ meu. 9 Huelu inei rume quimlafiñ ta Jesús feipifile ta caquelu che, ca femngechi iñche quimlafiñ feipian ta Chau Ngünechen ñi pu cümeque püllü tañi adquiñ meu. 10 Inei rume caiñetudungufile ti Huentru ñi Fotüm, rulpacünungeai ñi culpan.* Huelu inei rume caiñetudungufile ta Chau Ngünechen ñi nehuen, rulpacünungelayai ñi femün. 11 Pu che ñi adquiñ mu ramtucadungungelmün,* ca yengelmün pu gobernante ca pu autoridad meu, fill raquiduamlayaimün chumngechi tamün incañpehual ca tamün chem pial. 12 Feimeu müten Chau Ngünechen ñi nehuen quelluaimünmeu tamün quimal ñi chem pial” pi Jesús.

13 Fei quiñe huentru rangiñ ti pu che mülelu feipi: “Quimeltufe, feipifinge tañi peñi hudamcape com ñi elcünuel tayu chau yem”. 14 Fei Jesús feipifi: “¿Inei am juezcünueneu cam rangiñelhuecünueneu ta eimu meu?”. 15 Fei feipifi ti pu che: “Itrofillem niefule rume ta che, tañi nieel pepi eluquelaeyu mongen. Feimu cuñiutuculemün tamün diñmatunoal”.* 16 Fei feipi tüfachi pengelün dungu: “Quiñe ülmen huentru ñi mapu fentren quetran huli. 17 Feimu piuque mu eluhui ñi raquiduamal: ‘¿Chuman cai tüfa? Nielan cheu ñi ngülümal tañi quetran’. 18 Fei feipi: ‘Tüfa ta feman: teifünacüman ñi elquetranhue, fei doi fütraque elquetranhue deumayan. Tüfa mu ngülüman com tañi quetran ca com tañi chemcün. 19 Fei quisutu feipihuan: “Itrofillem ngülümnieimi, fentren tripantu cüme feleaimi. Ürcütuñmunge, iñmunge, putunge,* cüme rupalenge”’. 20 Huelu Chau Ngünechen feipieyu: ‘¡Huedhued huentru! Tüfachi pun layaimi. Fei, ¿inei cai ngen-ngetuai tami ngülümel?’. 21 Femngechi rupaquei feiti che itrofillem ngülümquelu, huelu pofrengei Chau Ngünechen ñi adquiñ meu” pi Jesús.

22 Fei feipifi tañi pu inanieteu: “Feimu feipihuayiñ, fill raquiduamhuelayaimün tamün mongen meu, chem tamün iyal ca chem tamün tucutuhual. 23 Mongen doi fali ta iyael mu ca ti cuerpo doi fali ta tacun meu. 24 Ngüneduamfimün pu üñüm: nganquelai, cosechaquelai ca nielai cheu ñi ngülümal iyael, huelu Chau Ngünechen eluqueyu ñi iyael. Eimün doi falimün üñüm meu, ¿felelai am? 25 Fill raquiduamcülelmün, ¿pichin rume alütuafui cai tamün mongen? 26 Feichi dungu rume pepi femnolmün, ¿chumngelu cai* fill raquiduamcüleaimün caquelu dungu mu? 27 Ngüneduamfimün chumngechi ñi tremquen ti rayen. Cüdauquelai ca füuquelai rume. Huelu iñche feipihuayiñ: Salomón fütra ülmen chengelu rume, tucutuulai feichi rayen reque. 28 Chau Ngünechen com adelcacünuquefi* lelfün müleyechi anümca, huelu tüfa pichiñma müten mülequei, ancüfemquei ca lüpümngequei cütral meu. Feimu, doi mai Chau Dios eluaimünmeu tamün tucutuhual, pichi feyentuleimün rume. 29 Feimu fill raquiduamhuelayaimün chem tamün iyal ca chem tamün pütocoal. Rumeñma raquiduamquelayaimün tüfachi dungu mu. 30 Pu catripanche* rume yafüluuquei ñi nieafiel tüfachi dungu. Huelu tamün Fütra Chau quimniei chem tamün duamnieel. 31 Feimu llemai, doyümnieafimün tamün cüdauyenieafiel ta Chau Ngünechen, quisu ngünenietualu cai ta mapu. Fei llohuaimün mai com tamün duamnieel.

32 Llicaquelayaimün pichi troquiñche.* Tamün Fütra Chau müna ayüniei tamün conpual quisu ngünenietule ta mapu. 33 Fendeaimün tamün nieel, fei füreneafimün pu pofre. Nieaimün pichique carpa* huesañmauquenolu, tüfa tati afquenochi cümeque dungu tamün ngülümnieel huenu meu. Fei mu piruquelai* ca conpuquelai hueñefe. 34 Chem ñi falintunieel quiñe che, fei tüfa doyümquefi.

35 Pepicaucülemün, tucutuucülemün ca üicülepe tamün pelontuhue. 36 Mafün mu huiñotule ti ñidol ca hulngiñ ruca meu mütrümle, pu cüdaufe llihuatuleaingün* ñi nülalelafiel ti puerta. Fei engün reque felemün. 37 Huiñotule ti ñidol, pepafile ñi llihuatulen* pu cüdaufe, ¡ayühun nieai engün! Rüf feipihuayiñ, ti ñidol pepicahuai ñi serfiafiel engün, mangelafi ñi anücünuhual inafül mesa, fei pülleconai ñi eluafiel iyael. 38 Alüpun meu huiñotule ti ñidol cam doi rangipun, fei pepafile ñi pepicaucülen pu cüdaufe, ¡ayühun nieai engün! 39 Loncontucuniemün tüfa: ti ngen ruca quimfule chem hora ñi acual ti hueñefe, catrütuafui ñi conpunoal tañi ruca mu. 40 Ca femngechi, quiñe hora tamün raquiduamcülenon cüpayai ti Huentru ñi Fotüm. Feimu rumel pepicaucülemün”.

41 Fei Pedro ramtui: “Ñidol, tüfachi pengelün dungu, ¿iñchiñ müten ngealu cam com chengealu?”. 42 Fei Ñidol Jesús feipi: “Rüfcünu llemai, ¿inei am ti loncolechi cüdaufe, feiti quimchengelu ca manelfalngelu? Tañi ñidol elfalcünuaeyu com pu caquelu cüdaufe, fei puuchi antü meu ñi elunieafiel engün tañi duamnieelchi iyael. 43 Femngechi femle tüfachi cüdaufe, ¡ayühun nieai pepaeliyu tañi ñidol! 44 Rüf feipihuayiñ, ti ñidol elfalcünuaeyu com tañi nieel. 45 Huelu feiti cüdaufe, rume alüñmalei tañi ñidol pile ñi raquiduam, fei eluule ñi hulelcayafiel caquelu cüdaufe, eluule ñi iyal, putual ca ngollicahual, 46 fei tañi ñidol acurumeai quiñe antü fei ñi raquiduamnon ca quiñe hora ñi quimnon. Fei rume cutrancayaeyu ca ütrüftucuaeyu cheu ñi mülen pu feyentuquenolu. 47 Fei ti cüdaufe loncontuculu tañi ñidol ñi ayünieel, huelu pepicaulai ca femlai ñi huercüeteu, fütra hulelcangeai. 48 Huelu quiñe cüdaufe quimnon mu huesa femle, pichi hulelcangeai. Rüfcünu llemai, quiñe che fentren cüdau elungele, mülei ñi cüme huechunentuafiel. Cafei quiñe che fentren dungu elfalcünungele, caquelu che maneluhuai ñi cüme femal itrocom.

49 Quiñe cütral reque üyümcünupan mapu meu. ¿Ca chem ayüafun? Deu üyümngei ti cütral. 50 Quiñe fautizahun meu mülei ñi rupayal iñche, fei cutrantupiuquelean fentepuule hula. 51 ¿Raquiduamqueimün cai iñche ñi cüpan mapu meu ñi cümelcaucüleal pu che? Femlai llemai, iñche cüpan ñi püntülcayafiel* pu che. 52 Feula lle, quiñeucülelayai pu familia. Quechu che mülefule, cüla che caiñetuafi epu che. Fei epu che caiñetuafi cüla che. 53 Quiñeucülelayai engün. Caiñetuhuai chauhuen ca fotümhuen. Cafei caiñetuhuai ñuquehuen ca püñeñhuen. Ca epuñpüle caiñetuhuai ti nanünghuen” pi Jesús.

54 Fei ca feipifi ti pu che: “Ngüneduamlu eimün ñi hueftripan tromü conhue antü püle, fütra mahunai piqueimün, fei femtripaquei llemai. 55 Cafei ngüneduamlu eimün ti huaihuen cürüf, rume arengeai piqueimün, fei femtripaquei. 56 Cüme piuquefaluuqueimün, quimnieimün ñi chumlen ta mapu ca huenu. Huelu, ¿chumngelu* ngüneduamlaimün chem ñi rupamequen famülque mu? 57 ¿Chumngelu* loncontuculaimün chem ñi norngen? 58 Autoridad meu cüpa juiciantucungelmi, yafüluunge tami cümelcautual feichi che eimu petu tamu rüpütulen. Femngechi tami hultucunoaeteu ti juez mu, fei ti juez hultuculayaimu ti soltau mu, ca ti soltau carceltuculayaimu. 59 Iñche feipiayu, tripalayaimi carcel meu com cullilmi hula, tati müte falinochi moneda rume”* pi Jesús.

13 Feichi mu, quiñeque che üyeu mülelu nütramelfi ta Jesús Pilato ñi femün. Tüfa langümfi quiñeque Galilea che Chau Ngünechen ñi ruca mu.* 2 Allcütulu tüfa, Jesús feipi: “¿Chem pimün cai? Tüfachi pu Galilea che, ¿lapei mai ñi doi culpafengen* caquelu pu Galilea che mu? 3 Femlai tati. Cafei com eimün nor raquiduamtunolmün, ca femngechi layaimün. 4 ¿Chem pimün cai? Feichi mari pura che lalu ñi trañmaeteu ti alüpürachi ruca Siloam mülelu, ¿doi culpafengepei mai engün* ta com caquelu che Jerusalén huaria mu? 5 Femlai tati. Cafei com eimün nor raquiduamtunolmün, ca femngechi layaimün fei engün reque”.

6 Fei Jesús nütrami tüfachi pengelün dungu: “Tañi anüm ofad meu quiñe huentru nierquei quiñe anümca higuera pingelu. Fei ayüfui ñi tumeafiel ti fün, huelu quiñe no rume nierquelai. 7 Fei feipifi ti huentru cüdauquelu ti lelfün: ‘Cüla tripantu deuma cüpaquen tüfachi higuera meu ñi tuafiel ñi fün, huelu quiñe fün no rume nielai. Fei, ¡catrüfinge! ¿Chumngelu* elcünuafiñ ñi ngünamcayal ti mapu?’. 8 Ti cüdaufe feipi: ‘Ñidol, ca quiñe tripantu felecape, iñche dapillafiñ ca funañmayafiñ. 9 Fünle, ¡cümei tati! Huelu fünnole, catrüngepe’”.

10 Quiñe ürcütun antü, Jesús quimeltuchei ngillatuhue ruca mu.* 11 Üyeu mülerquei quiñe domo, mari pura tripantu cutraneleyu quiñe huesa püllü. Feimu rume potrongcülerquei,* pepi norümlai ñi furi. 12 Jesús pefilu ti domo, feipifi: “Lamngen, tremotupe* tami cutran”. 13 Fei fampuhulelfi ñi cuhu. Ti domo norümfemtui ñi furi, ca eluhui ñi püramyeafiel ta Chau Ngünechen. 14 Jesús tremoltufilu cai ti domo ürcütun antü meu, fütra illcui* ti huentru adnielu ti ngillatuhue ruca. Fei feipifi ti pu che: “Cayu antü mülei ñi cüdahual ta che. Feichi antü cüpayaimün tamün tremolngetual, huelu ürcütun antü meu ngelai tamün cüpayal”. 15 Huelu Ñidol Jesús feipifi: “Cüme piuquefaluuqueimün, ¿ürcütun antü meu neicümquelafimün am tamün mansun cam tamün burro ñi pütocolmeafiel? 16 Tüfachi domo Abrahán tañi cüpanche tati. Mari pura tripantu Satanás cutranelfi, fei ¿cümenoafulu cai ñi tremolngetual ürcütun antü meu?”. 17 Jesús feipilu tüfa, com tañi pu caiñe yehuei. Huelu pu che pefilu ti afmatun dungu, müna ayühuingün.

18 Jesús ca feipi: “Chau Ngünechen ngünenietuai ta mapu. ¿Chem dungu reque felei ca chumngechi trürümafiñ? 19 Quiñe pichi fün reque felei.* Quiñe huentru nüfi ca nganfi tañi mapu mu. Ti fün tremi, quiñe anümcangerpui, fei pu üñüm* dañepai* tañi rou meu”.*

20 Ca huiño feipi: “Chau Ngünechen ngünenietuai ta mapu, ¿chumngechi trürümafiñ tüfa? 21 Ti fayümhue reque* quiñe domo ñi tucuel mari rali rüngo meu. Fei com ti masan fayi”.

22 Rüpütulelu ñi puhual ta Jerusalén, fillque huaria ca lof püle Jesús quimeltuyahulfi pu che. 23 Fei quiñe huentru ramtufi ta Jesús: “Ñidol, ¿pichin che müten montupeai mai?”. Jesús feipi: 24 “Rume nehuentumün tamün conpual pichi rupachi conhue meu. Fentren che cüpa conpuai, huelu pepi conpulayai. 25 Ti ngen ruca llafentucufile ti puerta, eimün huecuntu huitraleaimün ca mütrümmequeaimün hulngiñ meu: ‘¡Ñidol, nülalmuiñ ti conhue!’. Huelu ti ngen ruca feipiai: ‘Iñche quimlan ineingen ta eimün’. 26 Fei eluhuaimün tamün feipial: ‘Eimi tami adquiñ mu iquefuiñ ca putuquefuiñ.* Cafei iñchiñ taiñ fütraque rüpü meu quimeltucheimi’. 27 Fei ti ngen ruca feipiai: ‘Quimlan ineingen ta eimün. ¡Püntütripamün* iñche meu, com eimün pu huesa femquelu!’. 28 Chau Ngünechen ngünenietule ta mapu, Abrahán, Isaac, Jacob ca Chau Ngünechen ñi pu huerquen conpuai. Eimün peaimün tüfa, huelu huecuntu ütrüfentungeaimün. Fei ngümacahuaimün ca cütrürai tamün foro.* 29 Tati meli huitran mapu püle* cüpayai che, fei anücünuhuai ñi quiñentrür iyal Chau Ngünechen ngünenietule ta mapu. 30 Allcütumün tüfa: quiñeque che inalelu, huneletuai. Cafei caquelu che hunelelu, inaletuai” pi Jesús.

31 Feimeu müten cüpai quiñeque fariseo ñi feipiafiel: “Amutunge, Herodes cüpa langümeimu”. 32 Fei feipi: “Amumün ca feipiafimün feiti ngürü: ‘Fachantü ca hule huemünentuafiñ* huesaque püllü ca tremoltuafiñ pu che, fei epu antü rupale fentecünuan ñi cüdau’. 33 Huelu fachantü, hule ca epu antü rupale amulniean ñi cüdau. Chau Ngünechen ñi huerquen ngelai ñi langümngeal cañpüle, Jerusalén meu müten. 34 Eimün Jerusalén mülechi pu che, pu langümquefilu Chau Ngünechen ñi pu huerquen ca curatuquefilu Chau Ngünechen ñi pu huercüel eimün meu. ¡Fentren rupa cüpa trahuluhuiyiñ, chumngechi ti achahuall trapümquei ñi pichique achahuall tañi miñche müpü! Huelu eimün pilaimün. 35 Fei Chau Ngünechen tranacünuafi tamün ruca. Iñche feipihuayiñ, eimün pemuhuelayan, feipilmün hula ‘¡Fürenengepe tati cüpalu Chau Jehová* tañi üi mu!’”.

14 Ca rupa ürcütun antü meu, Jesús amui ñi imeal quiñe loncolechi fariseo ñi ruca mu. Pu che üyeu mülelu üncü leliniefi ta Jesús. 2 Quisu ñi adquiñ mu mülerquei quiñe cutran huentru, cunauquei* ñi chang ca ñi lipang.* 3 Fei Jesús ramtufi pu cüme quimniefilu Moisés ñi ley ca pu fariseo: “¿Cümei cam cümelai ñi tremoltuafiel* ta che ürcütun antü meu?”. 4 Fei engün chem pilai rume. Feimu Jesús fampuhulelfi ñi cuhu ti huentru, tremoltufi ca feipifi ñi amutual. 5 Fei feipi: “Tamün fotüm cam tamün toro ürcütun antü ütrüfconle rünganco meu,* ¿nentufemquelafimün am?”. 6 Fei engün quimlai ñi chem pial.

7 Jesús ngüneduami ti pu mangel ñi dullimequen doi falinque huancu, fei nütramelfi tüfachi pengelün dungu: 8 “Mafün meu mangelngelmi, anülayaimi ti doi falinque huancu mu. ¿Ca mangelngepelai quiñe che doi yamfalngelu?* 9 Fei ti huentru tamu mangeleteu feipipayaimu: ‘Elufinge tami huancu tüfachi huentru’. Fei yehuenquechi amutuaimi tami anüal ti doi inan huancu püle. 10 Feimu mangelngelmi, amunge tami anüal ti doi inalechi huancu püle. Fei cüpale ti huentru tami mangeleteu, feipiaimu: ‘Hueni, doi falin huancu meu anüpange’. Femngechi yamfalngeaimi caquelu pu mangel ñi adquiñ mu. 11 Tati mallmauquelu illamcangeai, huelu tati ñom piuquengelu püramyengeai” pi Jesús.

12 Fei feipifi tati huentru ñi mangeleteu: “Pepicalmi quiñe iyael, mangel-layaimi tami pu hueni, pu peñi, tami pu che cam pu ülmen carucatu. Femülmi, fei engün ca mangelaimu, femngechi huiñolelngetuaimi tami femün. 13 Huelu mai pepicalmi quiñe iyael, mangelfinge pu pofre, pu pepi lemuuquenolu, pu cüntrongelu ca pu traumangelu. 14 Fei ayüucüleaimi, nienolu cai engün chumngechi tami huiñoleltuaeteu. Huiñomongetule pu nor che, llohuaimi tami cullitu”.

15 Allcütulu tüfa, quiñe mangel che feipi: “Ayühun niei feiti che iyalu Chau Ngünechen ngünenietule ta mapu”.

16 Jesús feipi: “Quiñe huentru pepicai quiñe fütra iyael, fei mangelfi fentren che. 17 Puulu ñi ingeal ti iyael, ti huentru huercüi tañi cüdaufe ñi feipiafiel pu mangel: ‘Cüpamün, com cüme pepicalei’. 18 Huelu ngam fill dungu feipi engün tañi amunoal. Quiñe ta feipi: ‘Ngillapen quiñe lelfün, mülei tañi pemeafiel. Müna huesa, pepi amulayan’. 19 Cangelu feipi: ‘Ngillan quechu trariñ mansun, amuan ñi ngüneduamafiel. Müna huesa, pepi amulayan’. 20 Cangelu feipi: ‘Hue curengen, feimu pepi amulayan’. 21 Feimeu ti cüdaufe com nütramelfi tañi ñidol. Ti ngen ruca rume illcui* ca feipifi ti cüdaufe: ‘Matu amunge huaria mu, fütraque ca pichique rüpü püle, fei cüpalfinge pu pofre, pu pepi lemuuquenolu, pu trauma ca pu cüntrongelu’. 22 Fei huiñotulu ti cüdaufe feipi: ‘Ñidol, femün tami feipin, huelu petu mülehuei cheu ñi anüal che’. 23 Ti ñidol feipifi tañi cüdaufe: ‘Amunge ti rüpü huecuntu huaria mülelu ca obligayafimi* pu che ñi conpayal tañi ruca meu, fei tañi apoleal. 24 Iñche feipihuayiñ, inei rume tañi mangelfiel ellaca mu, ilayai tañi iyael’”.

25 Fentren che miyahui Jesús engün. Fei Jesús huiñoquintufi ca feipifi engün: 26 “Inei rume cüpale iñche mu, huelu doi piuqueyefile* tañi chau, ñuque, tañi domo, tañi pu yall, tañi pu peñi, pu lamngen cam quisu tañi mongen, pepi inalayaeneu. 27 Inei rume ayüle tañi inayaeteu, mülei ñi yenieal tañi orcon mamüll iñche reque* ca eluhual tañi inayaeteu. 28 Inei rume eimün meu ayüle ñi deumarucayal, hune nentucuentayai, fei ngüneduamai ñi niepen mai plata ñi huechunentual ti cüdau, ¿felei no am? 29 Femnole tüfa, anücünuai ñi ruca, huelu pepi deumalayafi. Feichi pu che ñi pefiel ayentuaeyu. 30 Feipiai engün: ‘Tüfachi huentru eluhui ñi deumarucayal, huelu pepi deumalafi’. 31 Cafei, quiñe lonco ülmen 10.000 soltau nielu cüpa hueichafile* cangelu lonco ülmen 20.000 soltau nielu, hune anücünuhuai, eluhuai ñi ngülamtungeal, fei quimai ñi huehuafiel mai, ¿felei no am? 32 Ngüneduamle ñi pepi hueunoafiel, huercüai quiñeque huerquen tañi dunguafiel cangelu lonco ülmen petu camapulele, fei ñi cümelcautual engu. 33 Cafei rüf feipihuayiñ, inei rume elcünunole com tañi nieel, pepi inalayaeneu.

34 Chadi ta cümei llemai. Huelu cotrühuenole, ¿chumngechi cai huiño cotrütuafui? 35 Cümehuequelai ñi pachügentungeal mapu mu ca reyülngeal* funa engu no rume, feimu pu che ütrüfentuquefi. Tati pepi allcütulu, piuquentucupe tüfachi dungu” pi Jesús.

15 Fei com pu cofraquelu impuesto ca pu culpafe* hualloñmafi ta Jesús ñi allcütuafiel. 2 Huelu pu fariseo ca pu quimeltuquelu Moisés ñi ley huesa dunguyefi engün: “Tüfachi huentru cüme llouquefi pu culpafe,* quiñentrür iquei engün”. 3 Feimu Jesús nütramcalelfi tüfachi pengelün dungu: 4 “Raquiduamaimün: quiñe huentru 100 ufisa niele, huelu ñamle quiñe, lelfün meu* elcünuafi ti 99 ufisa, fei quintumeafi tati ñamquiyaulu, ¿felei no am? 5 Fei petufile ñi ufisa, ayüucülen meñcu püramafi. 6 Ti huentru puutule ñi ruca mu, mütrümai tañi pu hueni ca tañi pu carucache. Fei feipiafi engün: ‘¡Quiñentrür ayühuaiñ, petun tañi ñamümelchi ufisa!’. 7 Fei ca femngechi feipihuayiñ, müleafui 99 nor che nienolu chem rume ñi huiñoraquiduamtual. Huelu quiñe culpafe* nor raquiduamtule, doi ayühun müleai huenu meu.

8 Cafei, quiñe domo niele mari plata moneda,* huelu ñamle ta quiñe, üyümafi tañi pelontuhue ca cüme lepüafi tañi ruca petufile hula, ¿felelai am? 9 Fei petufile, mütrümai tañi pu hueni ca tañi pu carucache. Feipiafi engün: ‘¡Quiñentrür ayühuaiñ, petun tañi ñamümelchi plata moneda!’. 10 Iñche feipihuayiñ, Chau Ngünechen ñi cümeque püllü ca femngechi ayüucülequei nor raquiduamtulu quiñe culpafe”.*

11 Jesús feipi: “Quiñe huentru epu fotüm nierquei. 12 Ti inan fotüm feipifi tañi chau: ‘Chau, hudamnge tami nieel, fei eluen tati iñchengealu’. Feimu ti huentru hudamelfi tañi nieel ñi epu fotüm. 13 Quiñeque antü rupalu, ti inan fotüm trapümi com tañi nieel, fei camapu amui. Üyeu huedhuedcahui, fei apümtucui tañi elungeel. 14 Apümtuculu com tañi nieel, quiñe fütra ngüñün mülerquei feichi mapu meu, feimu fillañmai ti hueche. 15 Cafei feichi mapu meu fülcontufi* ta quiñe che ñi eluaeteu cüdau. Fei lelfün püle huercüngei ñi cuidayal pu sañhue. 16 Fente tañi ngüñün illufi pu sañhue ñi iyael, huelu chem no rume elungelai.

17 Checontulu* ti hueche feipi: ‘¡Tañi chau ñi pu cüdaufe rume fentren iyael niei, huelu iñche entriyahun! 18 Amutuan, fei tañi chau ñi ruca mu huiñotuan. Feipiafiñ: “Chachai, Chau Ngünechen mu* culpan,* eimi meu cafei. 19 Eimi tami fotüm pingehuelayan. Tami cüdaufe reque troquituaen”’. 20 Fei trecacünuutui, tañi chau ñi ruca mu huiñotui. Petu alü camapu ñi cüpalen ti hueche, tañi chau puquintueyu, rume cutranpiuqueyeyu. Fei lefi ñi trafmeafiel, pancoeyu* ca piuqueyen mu truyueyu.* 21 Ti hueche feipi: ‘Chachai, Chau Ngünechen mu culpan,* eimi meu cafei. Eimi tami fotüm pingehuelayan’. 22 Fei ti chau feipifi tañi pu cüdaufe: ‘¡Matuquelmün! Cüpalelafimün quiñe fütra tacun, tati doi cümelu ca tuculelafimün. Cafei tuculelafimün ocota* ca quiñe ihul cuhu. 23 Cafei, cüpalmün ti motrin culliñ, fei ilofimün. Quiñentrür iyaiñ ca fiestayaiñ. 24 Iñche ñi fotüm lalefui reque, huelu huiñomongetui. Ñamquiyauquefui, huelu huiñotui’ pi tañi chau. Fei eluhui ñi cüme rupaleal engün.

25 Lelfün püle miyahurquei ti hunen fotüm. Fei acutulu, fülconi ti ruca mu, allcütui ti ülcantun ca ñi failamequen engün. 26 Fei mütrümi quiñe cüdaufe ca ramtufi ñi chem rupamequen. 27 Tüfa huiñoldungui:* ‘Cümelcalen huiñotui tami peñi. Feimu fiestamequei tami chau ca ilofi ti motrin culliñ’. 28 Huelu ti hunen fotüm illcui,* feimu pilai ñi conpual. Fei ti chau tripai ca llellipueyu ñi conal. 29 Fei ti fotüm feipifi tañi chau: ‘Fentren tripantu deuma cüdahuelqueyu ca rumel femquen tami feipin, quiñe cüdaufe reque. Huelu eimi turpu elulaen quiñe pichi capüra no rume tañi cüme rupayal ñi pu hueni iñchiñ. 30 Huelu aculu müten tami fotüm, feichi apümtuculu tami plata pu cüri domo engün,* eimi ilolelfimi ti motrin culliñ’. 31 Fei ti chau feipi: ‘Poyen fotüm, iñchiu rumel mülequeyu. Com tañi nieel iñche, eimi ngen-ngeimi. 32 Tami peñi lalefui reque, huelu huiñomongetui. Ñamquiyauquefui, huelu huiñotui. Fei, ¿fiestanoafulu cai iñchiñ taiñ ayüucüleal?’”.

16 Fei hula Jesús feipifi tañi pu inanieteu: “Mülefui quiñe ülmen huentru, nierquei quiñe loncolechi cüdaufe.* Tüfa dalluntucungerquei ñi huesa femquefiel tañi ñidol ñi nieel. 2 Feimu ti ñidol mütrümi tañi cüdaufe ca feipifi: ‘Cümelai tañi allcüdungun eimi mu. Huirintucunge tami chumquefiel iñche ñi plata. Cüdauhuelayaimi tañi ruca mu’. 3 Fei ti cüdaufe quisu raquiduami: ‘Tañi ñidol eluhuelayaeneu ñi adnieafiel ti ruca, ¿chem chuman cai? Nielan nehuen ñi cüdahual ti mapu, cafei yehuen ñi mongetuyahual. 4 ¡Feulaque ta quimün ñi chumal! Elungehuenoli tañi adniefiel ti ruca, pu che cüme llohuaeneu tañi ruca mu’ pi. 5 Fei mütrümfi caque quiñeque che defeniefilu tañi ñidol. Tati hunen ramtufi: ‘¿Chumten defeniefimi tañi ñidol?’. 6 ‘Pataca meseng aceite* defenien’ pieyu. Ti cüdaufe feipi: ‘Tüfa meu huirintuculei tami defen. Matuquelnge, anüpange, 50 meseng huirintucunge’. 7 Cafei ramtufi cangelu huentru defelelu: ‘Eimi cai, ¿chumten defenieimi?’. ‘Pataca fütraque sacu cachilla* defenien’ pieyu. Ti loncolechi cüdaufe feipi: ‘Tüfa meu huirintuculei tami defen, 80 sacu huirintucunge’. 8 Tati ñidol saquifi ti loncolechi cüdaufe, nor chengenolu rume, pütrü münalerquei.* Fantepu meu mülechi pu che doi münalei* ta Chau Ngünechen ñi pu che meu.

9 Ca feipihuayiñ, allmalltuaimün mapu meu mülechi falinque fillem tamün nieal hueni. Fei ngehuenole tüfachi fillem, feichi pu hueni llohuaimünmeu rumel mülehue mu. 10 Ti manel chengelu pichique dungu mu, ca manel chengeai fütraque dungu meu. Ti manel chengenolu pichique dungu mu, ca manel chengelayai fütraque dungu meu. 11 Feimu tamün adcünuafiel mapu meu mülechi falinque fillem, manel chengeaimün. Femnolmün, turpu elfalcünungelayaimün tati rüf falinque dungu. 12 Cafei tamün adcünuafiel caquelu che ñi nieel, manel chengeaimün. Femnolmün, turpu elungelayaimün chem no rume eimün-ngealu. 13 Inei no rume pepi cüdahuelquelafi epu ñidol. Femle, üdeafi quiñe, huelu piuqueyeafi ta cangelu. Cam fülmanieafi quiñe, huelu illamcayafi ta cangelu. Pepilngelai ñi cüdahuelafiel ta Chau Dios ca doyümal ti plata” pi Jesús.

14 Pu fariseo piuqueyefi ta plata. Feimu allcütulu tüfachi dungu, lelicünufingün ta Jesús. 15 Fei feipi: “Eimün nor che troquiuqueimün pu che ñi adquiñ mu, huelu Chau Ngünechen quimniei chem mülei tamün piuque mu. Chem ñi falintuquefiel pu che, Chau Dios ünuquefi.

16 Puulu hula ta Juan, huldungungei Moisés ñi ley ca ñi huirintucuel Chau Ngünechen ñi pu huerquen. Feichi mu eluhui ñi amuldungungeal ti cümeque dungu Chau Ngünechen ñi ngünenietual ta mapu. Fillque che rume nehuentuquei ñi conal tüfa mu. 17 Rüfcünu mai, ti huenu ca ti mapu ngehuetulayafui rume, huelu com ñi huiriconcülen Moisés ñi ley mu rüf femtripayai.

18 Inei rume hudafile ñi domo, fei huiño curengetule, ñihualdomoquei. Ca femngechi ñihualdomoquei ti huentru niefilu hudaelchi domo.

19 Mülefui quiñe ülmen huentru, re cüme tacun tucutuuquefui. Fill antü cüme rupalequefui tañi ülmen mongen meu. 20 Tüfachi huentru ñi hulngiñ ruca püle elcünungequefui quiñe pofre huentru,* Lázaro pingelu. Fütra pitruñmalerquei com tañi trahua. 21 Fei illuquefui ti iyael ütrüfnaglu ti ülmen huentru ñi mesa meu. Cafei pu trehua cüllmatuquefeyu ñi allfen. 22 Rupalu chi antü, lai ti pofre huentru, fei pu cümeque püllü yeeyu Abrahán ñi inafül püle.

Ca femngechi lai ti ülmen huentru, fei rüngaltucungei. 23 Ti Rüngan meu,* cutrancaumequelu ti ülmen huentru, püraquintui, fei puquintufi ta Abrahán ca ñi afcadinieteu Lázaro. 24 Fei feipifi: ‘Chau Abrahán, cutranpiuqueyeen. Rume cutrancaumequen tüfachi cofilechi cütral meu. Fei huercüfinge ta Lázaro, co meu tucupe ñi huechuñ changüll cuhu, fei cüpape ñi füshcüñmayaeteu tañi quehun’. 25 Feimu Abrahán feipi: ‘Acordange* fotüm, tami mongen meu re cümelu llohuimi, huelu Lázaro rume cutrancahui. Feula lle Lázaro lloumequei yafüluhun, huelu eimi cutrancaumequeimi. 26 Cafei quiñe fütra lil elcünungei taiñ püntüaeteu.* Femngechi ñi pepi nomenoal pu che fau mülelu, ca ñi pepi nopanoal pu üyeu mülelu’. 27 Fei ti ülmen huentru feipi: ‘Feimu chau llellipueyu, tañi chau ñi ruca mu huercüfinge ta Lázaro. 28 Quechu peñi nien. Feimu mülei ñi com nütramelngeal. Femngechi cüpalayai engün tüfa mu, cheu ñi cutrancaumequen ta che’ pi tati huentru. 29 ‘Nieyei engün chem ñi huirintucuel Moisés ca Chau Ngünechen ñi pu huerquen. Feique ta mülei ñi allcütuafiel’ pi Abrahán. 30 Fei ti ülmen huentru feipi: ‘Femlai llemai, chau Abrahán. Huiñomongetule quiñe la, ca pemefile tañi pu peñi, fei nor raquiduamtuai engün’. 31 Huelu Abrahán feipi: ‘Allcütunole engün ñi huirintucuel Moisés ca Chau Ngünechen ñi pu huerquen, ¿feyenturumeafui engün cai huiñomongetule quiñe la?’”.

17 Fei Jesús feipifi tañi pu inanieteu: “Rüfngei llemai ñi cüpayal che huelulcachequelu. Huelu, ¡aungeai feiti che femngechi femquelu! 2 Inei rume huelulcafile tüfachi pu che pichiqueche reque felelu, doi cümeafui ñi trarintuculelngeal tañi pel mu quiñe fütra cura,* fei lafquen mu ñi ütrüftucungeal. 3 Quisutu ngüneduamuhuaimün. Culpale* tami peñi, norümtufinge. Nor raquiduamtule, rulpacünunge ñi femün. 4 Fill antü culpayafui* eimi meu, regle rupa rume. Huelu regle rupa huiñotule, fei huiñoduamtuen pielmu, mülei tami rulpacünuafiel ñi femün” pi Jesús.

5 Fei pu apostol feipifi ta Ñidol Jesús: “¡Quellumuiñ taiñ doi feyentuleal!”. 6 Fei Ñidol Jesús feipifi engün: “Quiñe pichi fün reque* fantefule tamün feyentun, feipiafuimün tüfachi anümca* ‘¡Ngedutripange, fei lafquen mu anümuunge!’, fei femürpuai tati.

7 Tamün cüdaufe quetramapumequele cam camañmequefile ufisa, fei lelfün meu huiñotule, ¿‘anüpange müten mesa meu tami iyal’ feipipeafuimün mai? 8 Femlai llemai. Doi mai feipingeai ti cüdaufe: ‘Modaunge, pepicange iyael ca serfien. Icünuli ca pütococünuli iñche, fei hula iyaimi ca pütocoaimi eimi’. 9 Ti cüdaufe femi tañi pingeel, feimu tañi ñidol saquilayaeyu, ¿felei no am? 10 Ca femngechi, deu femülmün tamün elfalcünungeel, feipiaimün: ‘Cüdaufe müten ta iñchiñ. Saquifalngelaiñ. Femiyiñ taiñ femafel’”.

11 Samaria ca Galilea püle rupai Jesús ñi puhual ta Jerusalén. 12 Fei conpulu quiñe lof mu, trafyeyu mari huentru lepra cutran nielu. Huelu doi üye püle huitracünuhuingün. 13 Fei nehuentu feipifi engün: “¡Jesús, Quimeltufe, cutranpiuqueyemuiñ!”. 14 Fei pefilu ti pu huentru, feipifi: “Amumün tamün peufaluhual pu sacerdote meu”. Feimu amuletulu, tremotui engün.* 15 Quiñe tüfa engün ngüneduamlu ñi tremotun, huiñotui petu ñi püramyefiel ta Chau Ngünechen nehuentu dungun meu. 16 Pochongnagi* Jesús tañi namun püle, fei mañumtufi. Samaria chengerquei ti huentru. 17 Ñi pefiel tüfa, Jesús feipi: “¿Mari huentru tremoturquelai ama? ¿Cheu mülei ta caquelu ailla huentru? 18 ¿Quiñe no rume huiñotulai ñi püramyeafiel ta Chau Ngünechen? Tüfachi catripan huentru müten huiñotui”. 19 Fei feipifi ti huentru: “Huitrapürange ca amutunge. Fente tami feyentulen tremotuimi tati”.

20 Pu fariseo ramtufingün: “Chau Ngünechen, ¿chumül ngünenietuai ti mapu?”. Fei Jesús feipi: “Com pu che meu quimfalngelayai Chau Ngünechen ngünenietule ta mapu. 21 Cafei pu che feipilayai ‘Tüfa meu mülei’ cam ‘Üyeu mülei’. Ngüneduamcülemün, rangiñ eimün mülei ti lonco ülmen, feiti ñi elcünuel Chau Ngünechen tañi ngünenietual mapu”.

22 Fei Jesús feipifi tañi pu inanieteu: “Puhuai tamün üngümnieafiel ti antü tati Huentru ñi Fotüm* ñi müleal eimün meu, huelu pelayafimün. 23 Pu che feipiai ‘Üyeu mülei’ cam ‘Tüfa meu mülei’. Ngelai tamün tripayal ca lef inalayafimün. 24 Chumngechi huilüf rupaquei ti llüfqueñ* callfü huenu mu, ca femngechi feleai ti Huentru ñi Fotüm feichi antü meu.* 25 Huelu hune rume cutrancahuai ca illamcayaeyu fantepu mülechi pu che. 26 Cafei, chumngechi rupai Noé ñi antü meu, ca femngechi rupayai ti Huentru ñi Fotüm ñi antü mu: 27 pu che putuquefui ca imequefui. Pu huentru curengequefui ca pu domo fütangequefui. Fentecünuingün puulu hula ti antü Noé ñi conün ti huampo ruca. Fei acui ti Fütra Mangin Co, com apümcangei engün. 28 Ca femngechi rupayai Lot ñi antü reque: pu che putuquefui ca imequefui, negociaquefui, nganquefui ca deumarucaquefui. 29 Huelu feichi antü ñi tripatun Lot ta Sodoma huaria, huenu mu nagpai cütral ca azufre,* fei apümcangei engün. 30 Ca femngechi rupayai feichi antü peufaluule ti Huentru ñi Fotüm.

31 Feichi antü, tati che huente ruca mülelu, ngelai ñi conpual tañi ruca ñi yemeal tañi chemcün. Cafei tati che lelfün mu mülelu, ngelai ñi huiñotual tañi ruca mu. 32 Loncontucuniemün ñi rupan Lot tañi domo. 33 Inei rume ayüle ñi montual tañi mongen, layai. Huelu inei rume lale, montuai ñi mongen. 34 Iñche feipihuayiñ, feichi pun quiñe ngütantu mu* cuduleai epu che: quiñe yengeai, huelu cangelu elcünungeai. 35 Quiñe cudi meu epu domo rüngümmequeai: quiñe yengeai, huelu cangelu elcünungeai”. 36 *—— 37 Allcütulu tüfachi dungu, ramtufingün ta Jesús: “¿Cheu püle Ñidol?”. Fei quisu feipi: “Cheu mülele ti lachi cuerpo* trahuluhuai pu traru”.*

18 Jesús nütramelfi tañi pu inanieteu quiñe pengelün dungu, quimeltulelfi engün chumngelu* duamfali ñi rumel llellipuleal ca afeluunoal. 2 Fei feipi: “Quiñe huaria mu mülerquei quiñe juez. Tüfa yamquelafi* pu che ca Chau Ngünechen no rume. 3 Cafei feichi huaria mu mülerquei quiñe lantu domo. Fei fillque rupa pemefi ti juez ñi feipiafiel: ‘Norümngepe ti dungu tayu nieel tañi juiciañmaeteu iñchiu’. 4 Fentreñma mu ti juez pilai ñi quelluafiel ti domo. Huelu fei hula raquiduami: ‘Iñche yamquelafiñ ta Chau Ngünechen ca duamquelafiñ ti pu che. 5 Huelu tüfachi lantu domo cüme niequelaeneu. Feimu quelluafiñ ñi nor dungu femngeal. Fei cüpahuelayai tañi nüngayelaeteu’”. 6 Ñidol Jesús ca feipi: “¡Ngüneduamfimün ñi feipiel ti juez nor chengenolu rume! 7 Fei Chau Dios, ¿nor dungu femnoafulu tañi pu dullinche? Tüfa engün antü ca pun llellipuqueyu. Fei Chau Dios pengelelquefi ñi ñochi duamngen. 8 Iñche feipihuayiñ, müchai müten nor dungu femafi engün. Huelu acule ti Huentru ñi Fotüm,* ¿mülepeafui che mapu meu femngechi feyentulelu?”.

9 Quiñeque che quisu maneluuquei, cüme piuquengelu troquiuquei ca illamcaquefi tañi chafche.* Feimu Jesús nütramelfi engün tüfachi pengelün dungu: 10 “Epu huentru huechui Chau Ngünechen ñi ruca mu* ñi llellipual: quiñe ta fariseo, cangelu cofraquei impuesto. 11 Fei ti fariseo huitrapürai ca eluhui ñi ngillatual tañi piuque mu. Feipi: ‘Ahuem Chau Ngünechen, mañumeyu, caquelu che reque femngelan: hueñefe, nor chengenolu, ñihuafe. Cafei tüfachi cofraquelu impuesto reque femngelan. 12 Fill semana, epu rupa ngüñüluuquen. Mari troquiñ com tañi huehuel mu, hulquen ta quiñe’ pi. 13 Huelu ti cofraquelu impuesto doi üye püle huitracünuhui. Pilai ñi püraquintual rume. Fei pengeli ñi hueñancülen* ca feipi: ‘Ahuem Chau Ngünechen, culpafe chengen,* feimu cutranpiuqueyeen’ pi. 14 Iñche feipihuayiñ, ruca mu amutulu tüfachi huentru, Chau Dios ñi adquiñ mu doi nor chengei tati fariseo meu. Feimu tati mallmauquelu illamcangeai, huelu tati ñom piuquengelu püramyengeai” pi Jesús.

15 Fei pu che cüpalelfi ta Jesús tañi pu pichiqueche tañi fampuhulafiel ñi cuhu. Huelu ngüneduamlu tüfa tañi pu inanieteu, illcutudungufingün tati pu che.* 16 Huelu Jesús feipi ñi cüpalelngeal pu pichiqueche, fei feipi: “Cüpape pu pichiqueche iñche meu. Ngelai tamün catrütuafiel. Chau Ngünechen ngünenietule ta mapu, conpuai pu pichiqueche reque felelu. 17 Rüf feipihuayiñ, inei rume llounole pichiqueche reque Chau Ngünechen ñi ngünenietual mapu, fei engün conpulayai tüfa meu”.

18 Fei quiñe loncolelu pu judio mu feipi: “Cüme Quimeltufe, ¿chem mülei ñi femal tañi llohual rumel mongen?”. 19 Jesús feipieyu: “¿Chumngelu* cüme che pien? Inei no rume cüme piuquengelai, Chau Dios müten. 20 Deu quimnieimi tati huercün dungu: ‘Ñihuaquelayaimi, langümchequelayaimi, hueñequelayaimi, coila dalluntucuquelayaimi, yamniefinge tami chau ca tami ñuque’”. 21 Ti huentru feipi: “Petu pichicalu müten com tüfa ta femquen”. 22 Deu allcütulu Jesús, feipi: “Quiñe dungu mülehuei tami femal: fendenge com tami nieel ca hudamcalelfinge ti plata tati pu pofre. Femngechi ngülümaimi cümeque dungu ta huenu mu. Fei cüpange, inaen”. 23 Ti huentru allcütulu tüfa, rume hueñancüi, fentren fillem nierquei.

24 Fei Jesús lelicünufi ca feipi: “Chau Ngünechen ngünenietule ta mapu, ¡rume cüdaungeai ñi conpual pu ülmen che! 25 Cüdaungelai quiñe camello ñi rumeal lonco acucha meu,* huelu rume cüdaungei quiñe ülmen ñi conpual Chau Ngünechen ngünenietule ta mapu”. 26 Fei ti pu che allcütulu tüfa ramtui: “Fei, ¿inei montupeafui mai?”. 27 Jesús huiñoldungui:* “Pu che ñi pepilnoel, Chau Ngünechen pepilniei”. 28 Huelu Pedro feipi: “Com taiñ nieel elcünufiyiñ ñi inayafiel ta eimi”. 29 Jesús feipieyu engün: “Chau Ngünechen ngünenietuai ta mapu. Feimu rüf feipihuayiñ, fei ñi duam mu inei rume elcünule ñi ruca, ñi domo, peñi, lamngen, chau, ñuque cam yall, 30 fantepu meu doi llohuai tañi niequefel. Cafei cüpalechi antü meu llohuai rumel mongen”.

31 Fei Jesús huichunentufi tañi mari epu apostol, feipifi engün: “Petu huechuleiñ taiñ puhual Jerusalén huaria. Fei femtripayai com ñi huirintucuel Chau Ngünechen ñi pu huerquen chem ñi rupayal ti Huentru ñi Fotüm. 32 Hultucungeai pu judio tuhun-ngenolu meu, ayentungeai, lucatungeai* ca tofcütungeai. 33 Fei deu huimacangele, langümngeai. Huelu cüla antü rupale, huiñomongetuai”. 34 Pu apostol loncontuculai ñi chem pifel com tüfachi dungu. Quimfalcünulelngelai ñi chem pin, feimu adümlaingün.

35 Pülleconcülepalu Jesús Jericó huaria, inaltu rüpü mu anülerquei quiñe trauma huentru mongetuyauquelu. 36 Allcülu ñi miyahun fentren che, ramtui chem ñi rupamequen. 37 Fei feipingei: “¡Tüfa mu mülei Jesús, tati Nazaret che!”. 38 Quimlu tüfa, ti huentru huirarcülen feipi: “¡Jesús, David tañi Fotüm, cutranpiuqueyeen!”. 39 Pu hune amulelu ti troquiñche meu illcutufingün* ca feipifi engün ñi dunguhuenoal. Huelu ti huentru doi nehuentu huirari: “¡David tañi Fotüm, cutranpiuqueyeen!”. 40 Feimu Jesús huitracünuhui ca feipi ñi cüpalelngeal ti huentru. Fei pülleconlu, Jesús ramtueyu: 41 “¿Chem ayünieimi tami femngeal?”. Ti huentru huiñoldungui:* “Ñidol, eluen* tañi pelotual”. 42 Jesús feipieyu: “Pelotunge. Fente tami feyentulen tremotuimi tati”.* 43 Feimeu müten ti trauma huentru pelotui. Fei eluhui ñi inayafiel ta Jesús, petu ñi püramyefiel ta Chau Ngünechen. Cafei pu che pefilu tüfa, ca eluhui ñi püramyeafiel.

19 Fei Jesús conpui Jericó huaria mu, trecalen rumepui. 2 Üyeu mülerquei quiñe huentru Zaqueo pingelu. Tüfachi ülmen huentru loncolerquei pu cofraquelu impuesto meu. 3 Ayüfui ñi peafiel ta Jesús. Huelu fentren che amulerquei, feimu pepi adquintulafi, laftra huentrungerquefui. 4 Feimu lefi ñi huneleal. Quiñe fütra anümca mu* pürapui ñi peafiel ta Jesús, epe rupalu feiti püle. 5 Üye mu puulu Jesús, lelipürai ca feipi: “Zaqueo, matu nagpatunge. Fachantü umayan tami ruca mu”. 6 Feimeu müten nagpatui Zaqueo, fei ayühunquechi lloufi tañi ruca meu. 7 Ngüneduamlu tüfa, com pu che cafcü dunguyefi:* “Quiñe culpafe* ñi ruca meu umapui”. 8 Huelu Zaqueo huitrapürai, fei feipifi ta Ñidol Jesús: “Ñidol, rangiñ tañi nieel eluafiñ pu pofre. Cafei com ti plata ñi huehuel ngünencan mu, meli rupachi huiñoleltuafiñ ta che”. 9 Fei Jesús feipi: “Fachantü Chau Ngünechen montulfi tüfachi huentru ca tañi pu che, Abrahán ñi fotüm cai ta tüfa. 10 Ti Huentru ñi Fotüm* quintupafi ca montulpafi tati pu ñamquiyauquelu”.

11 Tañi pu inanieteu allcütulerquei ñi feipin Jesús. Huelu tüfa engün raquiduamcülefui Chau Ngünechen ngünenietuai ta mapu puule müten Jesús Jerusalén huaria mu. Feimu, püllelelu engün cai ta Jerusalén, Jesús nütramelfi tüfachi pengelün dungu. 12 Fei feipi: “Quiñe lonco ülmen ñi fotüm fütra camapu amui ñi lonco ülmencünungeal, fei hula ñi huiñotual. 13 Petu ñi tripanon, mütrümfi tañi mari cüdaufe, eluyefi fentren plata,* fei feipifi engün: ‘Negociayafimün tüfachi plata, huiñotuli hula iñche’. 14 Huelu tañi troquiñche üdequeyu, feimu huercüngei quiñeque huentru ñi feipiafiel: ‘Pilaiñ tami lonco ülmen-ngeal iñchiñ meu’.

15 Deu lonco ülmencünungelu, huiñotui. Fei trahuli tañi pu cüdaufe elfalcünufilu ñi negociayal ti plata. Ayüfui ñi ngüneduamal tunten tañi huehuel engün. 16 Fei cüpai ti hunen ca feipi: ‘Ñidol, tami plata mari rupachi alütui’. 17 Ti lonco ülmen feipi: ‘¡Cüme dungu, saquin cüdaufe! Manel chengeimi pichi dungu mu, feimu mari huaria ngünenieaimi’. 18 Cafei cüpai ti epulelu, fei feipi: ‘Ñidol, tami plata quechu rupachi alütui’. 19 Ca femngechi feipingei: ‘Eimi quechu huaria ngünenieaimi’. 20 Huelu cüpai ta cangelu, fei feipi: ‘Ñidol, tüfa mu mülei tami plata, pañu meu cütrüngcünufiñ,* fei ellcacünufiñ. 21 Eimi rume illcufengeimi,* feimu llicaniepeyu. Cheu tami ngülümnoel plata hueuqueimi, cheu tami ngannoel püramquetranqueimi’.* 22 Fei ti lonco ülmen feipi: ‘Quisu tami feipin mu culpatueyu, huesa cüdaufe. Eimi feipiqueimi ñi illcufengen iñche,* hueuquen plata cheu ñi ngülümnoel ca püramquetranquen* cheu ñi nganquenoel. 23 Feimu, ¿chumngelu* banco mu tuculafimi? Femngechi acun mu iñche, doi alün-ngetuafui tañi plata’.

24 Fei feipifi pu che üyeu mülelu: ‘Müntuñmafimün* ti plata. Fei eluafimün ti cüdaufe mari rupachi alüntufilu tañi plata’. 25 Fei engün feipi: ‘¡Ñidol, doi mari rupachi plata niei tüfachi huentru!’. 26 Ti lonco ülmen huiñoldungui:* ‘Iñche feipihuayiñ, tati nielu, doi elungeai. Huelu tati pichi nielu, tañi pichin ñi nieel cütu müntuñmangeai. 27 Cafei, cüpalelmuchi feichi pu caiñe pinolu ñi lonco ülmen-ngerpual, fei iñche tañi adquiñ mu langümafimün’”.

28 Jesús deu feipilu tüfachi dungu, amulei ñi rüpütulen ñi huechual ta Jerusalén. 29 Püllepulu engün cheu ñi mülen Betfagué ca Betania pichi huaria, Olivo huincul mu puhuingün. Fei Jesús huercüi epu tañi inanieteu. 30 Fei feipifi: “Amumu feiti pichi huaria tamu adquintuniefiel. Conpulmu, peaimu quiñe pichi burro trapelcülelu, tüfa turpu pürangequelai. Neicümafimu, fei cüpalelmuchi. 31 ‘¿Chumngelu* nentutrapelfimu ti pichi burro?’ ramtungelmu, fei huiñoldunguaimu:* ‘Taiñ Ñidol duamyeniefi’”. 32 Fei ti epu huercüngelu amui ca pei quiñe pichi burro chumngechi ñi feipieteu Jesús. 33 Fei neicümfilu ti pichi burro, tati pu ngen-ngelu ramtuingün: “¿Chumngelu* nentutrapelfimu ti pichi burro?”. 34 “Taiñ Ñidol duamyeniefi” pi engu. 35 Fei yelelngei ta Jesús ti pichi burro, chañicünulelfi* ñi tacun engün, fei Jesús pürai ti pichi burro meu.

36 Petu amulelu Jesús, pu che inüfcünui* ñi tacun rüpü meu. 37 Püllepulu Jesús feichi rüpü Olivo huincul püle naglu, com pu che inaniefilu ta Jesús müna ayühuingün. Fei eluhui ñi püramyeafiel ta Chau Ngünechen nehuentu dungun mu, com tati afmatun dungu ñi pefiel engün. 38 Feipi engün: “¡Fürenengepe tati Lonco Ülmen cüpalu Chau Jehová* tañi üi mu! ¡Mülepe cümelcahun Chau Dios iñchiñ! ¡Püramyequefiyiñ taiñ Fütra Chau mülelu huenu meu!”. 39 Huelu quiñeque fariseo rangi ti pu che mülelu feipi: “Quimeltufe, illcutufinge* tami pu inanieteu”. 40 Jesús huiñoldungui:* “Iñche feipihuayiñ, dungunofule engün, tati pu cura huirarpüramafui”.

41 Püllepulu Jesús ta Jerusalén, puquintufi ti huaria, fei ngümai. 42 Feipi: “Ayülefun tami ngüneduamafiel chem tami elueteu cüme felen, huelu ellcacünuñmangeimi tüfachi dungu. 43 Acuai mai ti antü, fei tami pu caiñe yunge estaca mu huitrañpüramai quiñe fütra malal,* hualloñmayaimu ca huall püle contuaimu.* 44 Chau Ngünechen juzgapaeimu, huelu eimi ngüneduamlaimi. Feimu pu caiñe apümcayaimu ca tati pu che eimi mu mülelu. Fei quiñe cura no rume rentrülehuelayai”.

45 Jesús conpui Chau Ngünechen ñi ruca mu,* fei huemünentufi* pu fendemequelu. 46 Fei feipifi engün: “Chau Ngünechen ñi huirintucuel feipilei: ‘Tañi ruca, ngillatuhue ruca pingeai’. Huelu eimün hueñefe ñi rucacünufimün”.

47 Fill antü Jesús quimeltuquefi pu che Chau Ngünechen ñi ruca mu. Huelu pu loncolechi sacerdote, pu quimeltuquelu Moisés ñi ley ca pu yamfal huaria che ayüfui ñi langümaeteu. 48 Huelu quimlai engün chumngechi ñi femal tüfa. Com pu che ayüumalefui ñi allcütuafiel ta Jesús.

20 Quiñe antü, Chau Ngünechen ñi ruca mu* Jesús quimeltumequefi ca amuldungulelfi pu che Chau Ngünechen ñi cümeque dungu. Fei cüpai pu loncolechi sacerdote, pu quimeltuquelu Moisés ñi ley ca pu loncolelu. 2 Fei engün ramtufi ta Jesús: “Feipimuiñ, ¿inei ñi nehuen mu femqueimi tüfachi dungu? ¿Inei elueimu tüfachi nehuen?”. 3 Jesús feipieyu: “Iñche ca ramtuhuayiñ quiñe dungu. Eimün huiñoldungumuchi.* 4 ¿Inei huercüfi ta Juan ñi fautizacheal? ¿Chau Ngünechen pemai cam pu huentru?”. 5 Fei hueluquentu nütramcahuingün: “Chau Ngünechen piliyiñ, fei feipiai: ‘¿Chumngelu* feyentulafimün?’. 6 Huelu pu huentru huercüeyu feipiliyiñ, com pu che curatuaiñmu. Chau Ngünechen ñi huerquen troquiquefi engün ta Juan”. 7 Feimu quimlaiñ inei ñi huercüeteu pingün. 8 Jesús feipi: “Iñche ca feipilayan inei ñi nehuen mu femquen tüfachi dungu”.

9 Fei eluhui ñi nütramcayafiel pu che tüfachi pengelün dungu: “Quiñe huentru anümi ofad anümca, alquilacünulelfi ta quiñeque cüdaufe, fei fentreñmamei ta camapu. 10 Puulu ti antü ñi nentual ofad, ti huentru huercülelfi quiñe esclavo ti pu cüdaufe, femngechi llohual tañi coneltuelchi fün ofad. Huelu pu cüdaufe hulelcafi ti esclavo, quechanentufi engün, elulafi chem no rume. 11 Ti huentru ca huiño huercüi quiñe esclavo. Huelu tüfa ca femngechi hulelcangei, illamcangei, quechangetui, fei chem no rume elungelai. 12 Ti huentru ca esclavo huercüi, tati cülangelu. Tüfa ca femngechi hulelcangei ca quechangetui. 13 Fei hula ti ngen ofad feipi: ‘¿Chumafun cai? Huercüafiñ tañi poyen fotüm. Tüfa ta yamngeai’.* 14 Huelu pu cüdaufe pefilu ti fotüm, hueluquentu feipihuingün: ‘Tüfa tati ngen mapungealu. Langümafiyiñ, femngechi iñchiñ ngen-ngeaiñ ti mapu’. 15 Fei huingüdentufingün ti lelfün meu ca langümfingün. Feimu ti ngen ofad, ¿chumafi pu cüdaufe? 16 Cüpayai, langümafi feichi pu cüdaufe ca alquilacünulelafi tañi lelfün caquelu cüdaufe” pi Jesús.

Pu che allcütulu, feipingün: “¡Turpu rupalayafui tüfa!”. 17 Huelu Jesús üncü lelifi engün ca feipi: “Fei, ¿chem pifel tüfachi dungu Chau Ngünechen ñi huirintucuel? Tüfa ta feipilei: ‘Ti cura ñi illamtuel pu deumarucafe, feita doi falin curangetui’.* 18 Fei inei rume tranfule tüfachi cura meu, rume fütra allfüai. Huelu feiti cura trañmanacümfile quiñe che, rüngümcünuafi”.

19 Pu quimeltuquelu Moisés ñi ley ca pu loncolechi sacerdote ngüneduami fei engün tañi feipimequengen ti pengelün dungu. Feimeu müten cüpa presufingün ta Jesús, huelu llicaniefi ti pu che engün. 20 Fei cüme ngüneduamniefi engün ta Jesús. Feimu cullifingün quiñeque huentru ñi nor piuquefaluhual, fei tañi huelulcayafiel ta Jesús ñi feipin mu. Ayüniefui engün ñi hultucuafiel ta Jesús pu autoridad ca ti gobernador. 21 Fei feipifingün: “Quimeltufe, quimnieiñ ñi norngen tami dungun ca tami quimeltun. Cafei dullintuchequelaimi. Doi mai rüf quimeltuqueimi Chau Dios ñi dungu. 22 ¿Cümei cam cümelai culliafiel impuesto* ta Roma ñi Lonco Ülmen?”.* 23 Huelu Jesús ngüneduami ñi ñihua huentrungen engün, feimu feipifi: 24 “Pengelelmuchi quiñe moneda.* ¿Inei ñi ad ca ñi üi mülei tüfa mu?”. “Roma ñi Lonco Ülmen” pingün. 25 Jesús feipifi: “Elufimün ti Lonco Ülmen quisu ñi coneltuel, ca elufimün ta Chau Ngünechen quisu ñi coneltuel”. 26 Tüfachi pu huentru pepi huelulcalafi ta Jesús tañi feipin mu. Afmatufi Jesús ñi huiñoldungun,* feimu chem pilai rume engün.

27 Huelu ca cüpai quiñeque saduceo, tüfa engün feyentuquelai ñi huiñomongetual pu layelu. Feipifingün ta Jesús: 28 “Quimeltufe, Moisés huirintucui: ‘Lale quiñe huentru nienolu yall, tañi peñi mülei ñi niehual ti lantu domo engu, femngechi ñi eluafiel yall tañi lachi peñi’. 29 Mülerquefui regle peñihuen. Ti hunen peñi curengei, huelu lai fei ñi nienon yall. 30 Ca femngechi rupai ti cangelu peñi. 31 Ti cülangelu ca niehui ti lantu domo engu. Ca femngechi rupai ti regle peñihuen: lai engün fei ñi nienon yall. 32 Cafei larpui ti domo. 33 Ti regle peñihuen niehui ti domo engu. Feimu huiñomongetule pu layelu, ¿chuchi tüfachi regle huentru nieutuai ti domo engu?”.

34 Jesús huiñoldungui:* “Mapu meu mülechi pu che curengequei ca fütangequei. 35 Huelu pu dullingelu ñi huiñomongetual cüpalechi antü mu, curengelayai ca fütangelayai. 36 Cafei lahuelayai, pu cümeque püllü reque feletuai engün. Cafei tañi huiñomongetun mu, Chau Ngünechen ñi pu yallngetuai engün. 37 Moisés cütu pengeli ñi huiñomongetual pu layelu, feichi nütramcalu ti üicülechi zarza mu. Moisés üitufi ta Jehová* ‘Abrahán, Isaac ca Jacob tañi Ngünechen’. 38 Fei pu layelu ñi Ngünechen no, huelu mai pu mongelelu ñi Ngünechen llemai. Com engün mongelelu troquiquefi” pi Jesús. 39 Allcülu quiñeque quimeltuquelu Moisés ñi ley feipieyu engün: “Cüme huiñoldunguimi,* Quimeltufe”. 40 Fei yafüluulai engün ñi ramtuafiel chem no rume.

41 Jesús ramtufi engün: “¿Chumngelu* pu che David ñi fotümngen piquefi ta Cristo? 42 David llemai feipi Salmos pingechi lifru mu: ‘Chau Jehová* feipifi tañi Ñidol: “Anüpange iñche tañi man püle, 43 famnacümfili hula tami pu caiñe tami miñche namun mu”’. 44 David Ñidol pifi ta Cristo, fei tüfa ¿chumngechi David ñi fotümngeafui?”.

45 Fei petu allcütulu com pu che, Jesús feipifi tañi pu inanieteu: 46 “Cuñiutuculemün pu quimeltuquelu Moisés ñi ley dungu. Fei engün ayüquei ñi yenieal fütraque tacun ca ñi yamquechi chalingeal cheu ñi miyauquen fentren che.* Ngillatuhue ruca mu* ayüquefi engün tati hunelechi huancu.* Cafei iyael meu ayüquei ñi anüal ti doi falinque anüpeyüm. 47 Müntuñmaquefi engün* pu lantu domo ñi nieel* ca fütra llellipuqueingün ñi afmatungeal. Tüfa engün doi fütra condenangeai”.

21 Jesús adquintui, fei pefi pu ülmen tucumequelu ñi hulün cheu ñi elngequen plata. 2 Cafei pei quiñe pofre lantu domo tucumequelu epu pichique moneda müte falinolu.* 3 Fei feipi: “Rüf feipihuayiñ, tüfachi pofre lantu domo doi huli ta com engün meu. 4 Com feichi che hulquei tañi sofraelchi plata, huelu ti lantu domo rume pofrengelu huli com tañi nierquefel ñi mongeleam”.

5 Fei hula, quiñeque tañi pu inanieteu afmatufi Chau Ngünechen ñi ruca,* adelcalelu falinque cura meu ca fillque fillem chalintuculelngelu ta Chau Ngünechen. 6 Fei Jesús feipi: “Acuai ti antü, fei ti cura fau müleyelu teifücangeai. Quiñe cura no rume rentrülehuelayai”. 7 Fei ramtungei: “Quimeltufe, ¿chumül rupayai tüfachi dungu? ¿Chem pengeai puule ñi femtripayal?”. 8 Jesús huiñoldungui:* “Cuñiutuucülemün inei no rume tamün ngünencanoaeteu. Alün che cüpayai iñche tañi üi mu. Feipiai engün ‘Iñche tati Cristo. Püllelei ñi puhual ti medin antü’. Huelu inalayafimün. 9 Cafei allcütuaimün ñi mülen hueichan ca quehuan. Huelu ngelai tamün llicayal. Tüfachi dungu hune mülei ñi huechurpual, huelu feichi mu petu puulayai ñi afal mapu meu müleyechi dungu”.

10 Fei ca feipifi engün: “Quiñe troquiñche hueichayafi* cangelu troquiñche, ca quiñe gobierno hueichayafi* cangelu gobierno. 11 Müleai fütraque nüyün, fill püle müleai ta filla ca fill huesaque cutran. Cafei pu che peai llicafalchi dungu ca afmatun dungu pengeai callfü huenu mu.

12 Huelu petu ñi rupanon tüfachi dungu, presungeaimün ca caiñetungeaimün. Ngillatuhue ruca mu* hultucungeaimün ca carceltucungeaimün. Fei iñche tañi üi meu, yengeaimün pu lonco ülmen ca pu gobernador meu. 13 Tüfa cümeai tamün huldungucheal iñche meu. 14 Feimu piuquentucuniemün tüfa, pepicaulayaimün tamün chem pial. 15 Iñche eluhuayiñ quimün ca quelluhuayiñ tamün chem pial. Fei tamün pu caiñe quimlayai ñi chem pial rume. 16 Cafei tamün chau, ñuque, peñi, lamngen, hueni ca tamün pu che caiñetuaimünmeu. Fei quiñeque eimün langümngeaimün. 17 Iñche ñi üi mu com pu che üdeaimünmeu. 18 Huelu quiñe tamün cal lonco no rume ñamlayai. 19 Nehuentuucülemün, fei montuai tamün mongen.

20 Cafei pefilmün ta Jerusalén ñi hualloñmanieteu pu soltau, quimaimün ñi püllelepan tañi apümcangeal ti huaria. 21 Fei pu che Judea mapu mülelu, huincul püle lefmaupe. Pu che rangiñ Jerusalén mülelu, tripatupe. Cafei pu che lelfün püle mülelu, ngelai ñi conputual ti huaria mu. 22 Feichi antü mu nor dungu mülei ñi femngeal, femngechi femtripayai com ñi feipilen Chau Ngünechen ñi huirintucuel. 23 Feichi antü meu, ¡aungeai pu domo niepüñeñcülele cam moyolpüñeñcülele! Tüfachi mapu meu müleai fütra cutrancahun ca illcutuniengeai tüfachi pu che.* 24 Fütra cuchillo meu langümngeai engün ca presuyengeai fill troquiñque mapu püle. Pu judiongenolu famnacümafi ta Jerusalén huaria, fentepuule hula ti pu judiongenochi che ñi medin antü.

25 Fei afmatun dungu pengeai ti antü, cüyen ca huangülen meu. Cafei mapu mu pu che cutrancahuai, quimnolu ñi chumal allcüle engün ñi raracün ti illculechi fütra lafquen.* 26 Pu che rulpaduammequeai fente tañi llicalen ca ñi üngümniefiel chem ñi cüpayal huall mapu meu. Chem ñi mülen huenu mu nengümcangeai. 27 Fei pu che peafi ti Huentru ñi Fotüm* fütra nehuen ca pepiluhun mu cüpalelu huente tromü. 28 Huelu eluule ñi rupayal tüfachi dungu, nehuentulemün ca yafüluucülemün. Epeque aculei tamün montulngeal” pi Jesús.

29 Fei nütramcai quiñe pengelün dungu: “Ngüneduamfimün ti higuera ca com caquelu anümca. 30 Petu noyolu,* eimün ngüneduamquefimün. Ca quimqueimün ñi püllelepan ti hualüng antü. 31 Ca femngechi, pefilmün ñi rupan com tüfachi dungu, rüfcünu quimaimün ñi püllelepan Chau Ngünechen ñi ngünenietual ta mapu. 32 Rüf feipihuayiñ, tüfachi pu che fantepu mülelu lalayai rupale hula com tüfachi dungu. 33 Ti huenu ca ti mapu ngehuetulayafui, huelu iñche tañi feipin rumel müleai.

34 Quisu ngüneduamuhuaimün. Femngechi tamün piuque fill raquiduamlayai icahun dungu mu, putucahun ca mapu mülechi fillque duam. Fei eimün meu acurumeafui feichi antü quiñe huachi reque. 35 Tüfachi antü cüpayai com mapu mülechi pu che meu. 36 Feimu llemai, trepeluucülemün.* Ca llellipulemün tamün montual com feichi dungu ñi cüpayal, fei tamün huitraleal ti Huentru ñi Fotüm ñi adquiñ meu” pi Jesús.

37 Fei fill antü quimeltuchequei Chau Ngünechen ñi ruca meu. Huelu punlu tripaquefui ñi umayal Olivo huincul püle. 38 Pulihuentu com pu che amuquei Chau Ngünechen ñi ruca mu ñi allcütuafiel ta Jesús.

22 Pülleleparquei tati Fiesta ti Fayümngenochi Cofque, cafei Pascua pingei. 2 Fei pu loncolechi sacerdote ca pu quimeltuquelu Moisés ñi ley dungu quintui engün chumngechi doi cümeafui ñi langümafiel ta Jesús, huelu llicalefui ñi illculcayafiel ti pu che.* 3 Fei Satanás ngüchaltucufi Judas ñi piuque, feiti Iscariote pingelu, quiñe tati mari epu apostol. 4 Judas Iscariote pemefi pu loncolechi sacerdote ca pu adcünuquefilu Chau Ngünechen ñi ruca,* fei ñi chumngechi hultucuafiel ta Jesús. 5 Fei müna ayühuingün ca feipifingün ñi eluafiel plata. 6 Cümei pi Judas. Fei eluhui ñi quintual chumngechi hultucuafiel ta Jesús, huelu ñi penoaeteu pu che.

7 Fei hula puhui ti hunen antü feichi Fiesta ti Fayümngenochi Cofque. Feichi antü langümngequerquei ti culliñ Pascua mu ñi ingeam. 8 Feimu Jesús huercüfi ta Pedro engu Juan, fei feipifi: “Amumu, pepicayaimu ti Pascua taiñ iyal iñchiñ”. 9 Tüfa engu ramtui: “¿Cheu ayüimi ñi pepicayal ti Pascua?”. 10 Fei feipi: “Huaria mu conpulmu, peaimu quiñe huentru metahue co yenielu. Chuchi ruca meu conpule ti huentru, inanieafimu. 11 Feipiafimu ti ngen ruca: ‘Ti Quimeltufe feipi: “¿Cheu mülei ti mülehue taiñ iyal ti Pascua iñche ca tañi pu inanieteu?”’. 12 Fei huenu ruca mu pengelngeaimu quiñe fütra mülehue adcülelu. Fei mu pepicayaimu ti Pascua”. 13 Ti epu inanieteu amui. Com rupai chumngechi ñi feipieteu Jesús. Feimu com pepicacünuingu ñi femngeal ti Pascua.

14 Fei nagantülu, inafül mesa anüpui Jesús quiñentrür tañi pu apostol engün. 15 Feipiyefi: “Müna ayülefun taiñ quiñentrür iyal tüfachi Pascua mu petu ñi cutrancaunon iñche. 16 Fei feipihuayiñ, ihuelayan ti Pascua iyael, Chau Ngünechen ngünenietule hula ta mapu, fei huechurpule com tüfachi dungu”. 17 Deu lloulu Jesús quiñe copa pulcu, mañumtufi ta Chau Dios ca feipi: “Putumün* tüfachi copa, quisuque eimün mu rupape. 18 Iñche feipihuayiñ, putuhuelayan* pulcu Chau Ngünechen ngünenietule hula ta mapu”.

19 Cafei Jesús nüi quiñe cofque ca mañumtufi ta Chau Ngünechen. Fei hudamfi ti cofque, eluyefi tañi pu inanieteu ca feipi: “Tüfa adentulei iñche tañi cuerpo,* hultucungealu tamün fürenengeal. Femqueaimün ta tüfa, fei pengelaimün tamün raquiduamtucumufiel iñche”. 20 Fei ca femngechi femfi ti copa pulcu deu icünulu hula. Feipi: “Tüfachi copa pulcu adentulei ti hue eldungu. Tüfa amulcünungeai hutrulcünuli iñche tañi mollfüñ tamün fürenengeal.

21 Huelu inei tañi hultucuaeteu, fülmanieneu mesa mu. 22 Rüfcünu mai, com ñi huiriconcülen ñi rupayal ti Huentru ñi Fotüm,* femtripayai. Huelu, ¡aungeai feichi che hultucuafilu!” pi Jesús. 23 Fei hueluquentu ramtuhuingün inei am femai tüfa.

24 Cafei tañi pu inanieteu trafdunguhuingün inei doicülei ta caquelu meu. 25 Huelu Jesús feipifi engün: “Ti troquiñque mapu ñi pu lonco ülmen ñidolcauquei pu che meu. Ca pu autoridadcülelu, cümeque che pingequei. 26 Huelu eimün femngechi femlayaimün. Doi mai tati hunen-ngelu eimün meu, ti doi inan-ngelu reque felepe. Ca tati loncolelu, ti serfiquelu reque felepe. 27 ¿Inei doicülei? ¿Tati imequelu cam tati serfiquelu? ¿Tati imequelu no am? Huelu iñche tati serfiquelu reque mülepan eimün meu.

28 Com tañi rupaelchi dungu mu, eimün quisucünumulan. 29 Iñche feipicünuhuayiñ tamün ngünenieal, chumngechi tañi Chau feipicünueneu iñche. 30 Fei ngünenietuli, eimün iyaimün ca putuaimün* tañi mesa meu. Cafei ülmenque huancu mu anücünuhuaimün, fei juzgayafimün tati mari epu troquiñche Israel meu.

31 Simón, Simón, Satanás feipi tamün cüpa chihuillcayaeteu* cachilla reque. 32 Huelu iñche ngillatuñmaeyu ñi afnoal tami feyentun. Fei huiñotulmi, yafültucufinge tami pu peñi”. 33 Fei Simón feipi: “Ñidol, eluucülen tañi carceltucungeal cam layal rume eimi iñchiu”. 34 Huelu Jesús feipi: “Pedro, iñche feipicünuayu, fachantü petu ñi cacaranon* quiñe alca, eimi cüla rupa quimlafiñ piaimi”.

35 Jesús ca feipifi engün: “Feipilu iñche tamün yenoal plata, roquiñ folson ca ocota,* niefuimün com tamün duamnieel, ¿felei no am?”. “Felei tati” huiñoldungui engün.* 36 Fei Jesús feipi: “Huelu feula, tati nielu, yeniepe ñi plata ca roquiñ folson. Ca tati nienolu fütra cuchillo, fendepe ñi tacun, fei ngillape quiñe fütra cuchillo. 37 Chau Ngünechen ñi huirintucuel feipilei: ‘Huesa che troquingei’.* Fei feipihuayiñ, iñche meu mülei ñi huechurpual tüfachi dungu. Rüfcünu mai, deu femtripamequei iñche meu”. 38 Fei engün feipi: “Ñidol, fau mülei epu fütraque cuchillo”. Jesús feipi: “Feica müten”.

39 Üyeu tripatulu Jesús, Olivo huincul mu amui, chumngechi ñi huimtulen. Cafei tañi pu apostol inanieyu. 40 Huincul püle puulu engün, Jesús feipi: “Llellipulemün tamün famconnoal culpan mu”.* 41 Quiñeque trecan püntütripai* Jesús. Fei lucutunagi ca eluhui ñi llellipual. 42 Feipi: “Chau, ayülmi mai, müntuñmaen* tüfachi copa. Huelu ngelai ñi femngeal iñche tañi ayünieel, eimi tami ayünieel llemai”. 43 Fei peufaluhui quiñe cüme püllü huenu mu nagpalu, ca yafültucueyu. 44 Huelu Jesús rume fütra hueñancüi. Feimu com piuque mu mequei ñi llellipun. Tañi arof, mollfüñ reque lüicünagi mapu meu. 45 Deu llellipulu, amui cheu ñi mülen tañi pu inanieteu. Pefi ñi umaucülen, ürcülerquei fente ñi hueñancün engün. 46 Fei feipifi: “¿Chumngelu* umaucüleimün? Huitrapüramün ca llellipulemün tamün famconnoal culpan mu”.*

47 Petu dungumequelu Jesús, huefparumei fentren che. Hunelerquei Judas, quiñe tati mari epu apostol. Fei fülcontufi* ta Jesús ca truyufi.* 48 Huelu Jesús feipieyu: “Judas, ¿quiñe truyun meu* hultucuafimi ti Huentru ñi Fotüm?”. 49 Pu che Jesús ñi inafül mülelu, ngüneduamlu chem ñi rupayal, ramtufingün: “Ñidol, ¿fütra cuchillo meu quehuayaiñ?”. 50 Fei quiñe tüfa engün catrünentuñmafi ñi man pilun tati hunen lonco sacerdote ñi cüdaufe. 51 Huelu Jesús feipi: “Fentecünumün”. Fei fampuhuli ñi cuhu ti cüdaufe ñi pilun mu ca cüme elcünutufi. 52 Fei Jesús feipifi pu loncolechi sacerdote, pu adcünuquefilu Chau Ngünechen ñi ruca ca pu loncolelu cüpalu ñi presuafiel: “¿Hueñefe am ta iñche tamün cüpalal fütra cuchillo ca mamüll? 53 Fill antü quiñentrür müleiñ Chau Ngünechen ñi ruca mu,* huelu eimün presumulan. Huelu acui deuma tamün antü ca ti antü ñi ngünenieal pu dumiñmalelu”.

54 Fei presungei ta Jesús ca yengei tati hunen lonco sacerdote ñi ruca meu. Huelu Pedro doi üye püle inalerquei. 55 Fei lepün ruca mu* cütraltui engün, inafül anücünuhuingün. Üyeu ca anülerquei Pedro. 56 Huelu quiñe domo cüdauquelu üye mu pefi ta Pedro inafül cütral anülelu. Fei üncü lelifi ca feipifi: “Tüfachi huentru ca miyauquefui Jesús engu”. 57 Huelu Pedro feipi ñi feingenon. Feipi: “Papai, iñche quimlafiñ feichi huentru”. 58 Pichi rupalu, cangelu che peeyu ca feipieyu: “Eimi ca inaquefimi ta Jesús”. Huelu Pedro feipi: “Iñche no peñi”. 59 Quiñe hora rupalu, ca quiñe che eluhui ñi feipial: “¡Rüfcünu llemai, tüfachi huentru miyauquefui Jesús engu! Quimfali tañi Galilea tuhun-ngen”. 60 Huelu Pedro feipi: “¡Chem pimequeimi chi anai!”. Feimeu müten cacarai* ti alca petu dungumequelu Pedro. 61 Fei Ñidol Jesús huiñoquintui, üncü lelifi ta Pedro. Tüfa acordai* ñi feipieteu tañi Ñidol: “Fachantü petu ñi cacaranon* quiñe alca, eimi cüla rupa quimlafiñ piaimi”. 62 Fei huecuntu tripai ca ngümacahui fente tañi hueñancün.

63 Feichi pu huentru presuniefilu ta Jesús eluhui ñi ayentuafiel ca hulelcayafiel. 64 Cafei tacuñmafingün ñi ange, fei feipimequefi engün: “Chau Ngünechen ñi huerquen-ngelmi, feipimuiñ, ¿inei hulelcaeimu?”. 65 Fei amulei ñi caiñetudungumequefiel engün ta Jesús.

66 Ca antü trahuluhui pu loncolelu ti pu che meu. Tüfa pu quimeltuquelu Moisés ñi ley dungu ca pu loncolechi sacerdote. Fei yefingün ta Jesús cheu ñi trahulen ti Sanedrín* ca feipifingün: 67 “Feipimuiñ, ¿eimi am tati Cristo?”. Jesús huiñoldungui:* “Feipiuliyiñ rume, feyentulayaimün. 68 Cafei chem rume ramtuuliyiñ, eimün huiñoldungumulayan.* 69 Huelu cüpalechi antü, ti Huentru ñi Fotüm anücünuhuai ta Nehuen-ngechi Ngünechen ñi man püle”. 70 Feimu com ramtuingün: “Fei, ¿eimi am ta Chau Ngünechen ñi Fotüm?”. “Rüfngei tamün feipin” huiñoldungui* Jesús. 71 Fei feipi engün: “¿Duamfali cai caquelu che ñi feipin? Iñchiñ cüme allcütuiñ ñi chem pin quisu tañi hun meu”.

23 Feimu com pu che huitrapürai ca yengei ta Jesús cheu ñi mülen Pilato. 2 Fei eluhuingün ñi dalluntucuafiel. Feipi engün: “Peiñ tüfachi huentru, ngüchaltucumequefi pu che ñi caiñetuafiel ti autoridad. Feipi ñi cullingenoal impuesto ta Roma ñi Lonco Ülmen.* Cafei ‘Iñche ta Cristo, tati lonco ülmen’ pi”. 3 Fei Pilato ramtufi: “¿Pu judio ñi lonco ülmen am ta eimi?”. Jesús huiñoldungui:* “Cüme feipimi tati”. 4 Fei Pilato feipifi pu loncolechi sacerdote ca ti pu che: “Chem chumnolu rume troquifiñ tüfachi huentru”. 5 Huelu fei engün fentecünulai ñi feipin: “Com Judea mapu püle quimeltuyauquei, Galilea mu eluhui ñi femal, fei tüfa meu puhuli ñi quimeltun. Femngechi ngüchaltucuchequei ñi caiñetuafiel ti autoridad”. 6 Pilato allcütulu tüfa, ramtui: “¿Galilea che tüfachi huentru?”. 7 Femngechi Pilato quimürpui Jesús ñi tuhun Herodes ñi ngünenieelchi mapu mu. Herodes ca mülerquei Jerusalén huaria mu, feimu Pilato huercülelfi ta Jesús.

8 Herodes allcüturquefui fentren dungu Jesús mu. Feimu alüñma üngümnierquefi ñi peafiel, ayüfui ñi peal quiñe afmatun dungu. Fei pefilu ta Jesús, müna ayühui. 9 Herodes eluhui ñi ramtuafiel fentren dungu. Huelu Jesús chem pilai rume. 10 Pu loncolechi sacerdote ca pu quimeltuquelu Moisés ñi ley dungu hueluconque huitrapürai engün, fei illculen dalluntucufingün ta Jesús.* 11 Herodes tañi pu soltau engün illamcafi ta Jesús, tuculelfi quiñe falin tacun tañi ayentuafiel. Fei huiño huercüfi Pilato meu. 12 Cuifi Herodes engu Pilato caiñetuuquefuingu. Huelu feichi antü hueniyeutuingu.

13 Fei Pilato trahulfi pu loncolechi sacerdote, pu gobernante ca ti pu che. 14 Feipifi engün: “Eimün cüpalelmun tüfachi huentru, ngüchaltucuchequei ñi caiñetuafiel ti autoridad pimün. Eimün tamün adquiñ meu ramtucadungufiñ, huelu peñmalafiñ chem huesa dungu no rume ñi culpantucuafiel chumngechi tamün dalluntucufiel. 15 Herodes ca peñmalaeyu chem no rume, feimu huiñoleltueiñmu. Rüfcünu llemai, tüfachi huentru chem huesa femlai rume tañi langümngeal. 16 Feimu huimacayafiñ, fei neicümcünutuafiñ”. 17 *—— 18 Huelu com pu che huirari: “¡Langümfinge tüfachi huentru! ¡Neicümfinge ta Barrabás!”. 19 Tüfachi huentru quelluconi ñi caiñetungeal ti autoridad ca langümchei, feimu carcelconcülerquei. 20 Pilato ayüfui ñi neicümtuafiel ta Jesús, feimu huiño trahulfi ti pu che. 21 Huelu ti pu che huirarcülen feipi: “¡Orcon mamüll meu langümngepe! ¡Orcon mamüll meu langümngepe!”. 22 Fei Pilato cülachi rupa feipifi ti pu che: “¿Chumngelu cai?* ¿Chem huesa femi? Iñche chem huesa dungu no rume peñmalafiñ tañi langümngeal. Feimu huimacayafiñ, fei neicümafiñ”. 23 Huelu pu che fentecünulai ñi feipiel, amulei ñi huirarün engün tañi langümngeal.* Fente tañi huirarün engün, Pilato afeluhui. 24 Feimu Pilato eluhui ñi femal fei engün ñi feipin. 25 Neicümfi feichi huentru pu che ñi feipiel, feichi carcelconcülelu ñi caiñetufiel ti gobierno ca ñi langümchen. Fei hultuculelfi engün ta Jesús ñi chem chumafiel rume.

26 Petu yengelu ta Jesús, pu soltau nüfingün quiñe huentru lelfün püle miyaupelu, Simón pingei, Cirene huaria tuhui. Fei meñcu püramelfingün ti orcon mamüll* ñi yenieafiel Jesús ñi furi püle. 27 Fentren che inalerquei, cafei pu domo quimfalcünuingün* fente ñi hueñancülen, huiraringün ñi ngümayeafiel ta Jesús. 28 Huelu Jesús huiñoquintui, fei feipifi ti pu domo: “Eimün, Jerusalén mülechi pu domo, ngelai tamün ngümayal iñche meu. Doi mai quisu ngümayehuaimün, ca tamün pu püñeñ ngümayeafimün. 29 Püllelei ti antü ñi feipingeal: ‘¡Ayühun niei pu domo pepi niepüñeñquenolu, pu choyünolu ca pu moyolpüñeñnolu!’. 30 Fei pu che feipiafi tati fütraque huincul ‘¡Trañmanacümmuiñ!’. Ca feipiafi ti pichique huincul ‘¡Ellcamuiñ!’. 31 Femqueingün tüfachi dungu petu carülelu ti anümca. Huelu ancüle cai, ¿chem rupayai?” pi Jesús.

32 Ca yengei epu huesaque huentru ñi langümngeal Jesús engu. 33 Fei puhuingün quiñe lelfün mu Foro Lonco pingelu.* Üyeu Jesús clafantucungei orcon mamüll meu quiñentrür pu huesaque huentru engün, quiñe tañi man püle, cangelu huele püle. 34 Huelu Jesús feipi: “Fütra Chau, rulpacünuñmafinge ñi femün engün, quimlaingün ñi chem chummequen”. Cafei pu soltau sortiañmafingün ñi tacun inei ñi yetuafiel. 35 Pu che adquintulerquei. Huelu pu gobernante mahuircünuhui engün ñi illamtuafiel. Feipi engün: “Caquelu che montulfi. Fei Chau Dios ñi dullielchi Cristo ngele, quisu montuluupe”. 36 Pu soltau cütu ayentuniefi ta Jesús, fülcontufi* ñi eluafiel cotrü pulcu. 37 Feipifi engün: “Pu judio ñi lonco ülmen-ngelmi, quisu montuluunge”. 38 Cafei Jesús ñi huente lonco püle mülerquei quiñe huirintucun, feipilei: “Tüfa pu judio ñi lonco ülmen”.

39 Fei quiñe huesa huentru Jesús ñi inafül clafantucungelu, illamcadungueyu. Feipieyu: “Tati Cristo ngelmi, montuluunge ca montulmuyu”. 40 Ti cangelu huentru allcülu tüfa, illcutueyu:* “¿Turpu yamquelafimi* ta Chau Ngünechen? Eimi ca cutrancangeimi tüfachi huentru reque. 41 Iñchiu tayu femün mu cutrancangeyu. Huelu tüfachi huentru chem huesa femlai rume”. 42 Fei ca feipi: “Jesús, ngünenietulmi mapu, acordayaen”.* 43 Jesús feipieyu: “Fachantü llemai rüf feipicünueyu: trür müleayu ayüfalchi mapu meu”.

44 Rupalu tüfa, rangiantürquei, huelu com feichi mapu cüla hora dumiñmai. 45 Ti antü pelontuhuelai. Cafei ti cortina Chau Ngünechen ñi ruca mülelu* rangi huichafnagi.* 46 Fei Jesús nehuentu huirari: “¡Chau, tami cuhu meu elcünun tañi mongen!”. Feipilu tüfa, lai. 47 Ti loncolechi soltau ngüneduamlu ñi chem rupan, eluhui ñi püramyeafiel ta Chau Ngünechen. Feipi: “Rüfcünu llemai, tüfachi huentru nor chengerquei”. 48 Üyeu fentren che trahulerquei ñi peal Jesús ñi langümngen. Ngüneduamlu engün chem ñi rupan, quimfalcünuingün* fente ñi hueñancülen, fei ruca mu huiñotuingün. 49 Doi üye püle huitralerquei com pu che quimniefilu ta Jesús. Ca mülerquei pu domo Galilea mu cüpalu Jesús engün. Fei engün adquintunierquei tüfachi dungu.

50 Cafei mülerquei quiñe cüme huentru José pingelu. Fei nor chengei, cafei Sanedrín mu coneltulerquei. 51 Tüfachi huentru Arimatea huaria tuhui, Judea mapu mülelu, ca üngümnierquefi Chau Ngünechen ñi ngünenietual mapu. Cafei ayülai ñi femün ti Sanedrín tañi langümngeal Jesús, feimu quelluconlai. 52 Pemefi ta Pilato ñi eluaeteu Jesús ñi cuerpo.* 53 Fei nacümfi* Jesús ñi cuerpo. Impolcünufi* cüme lino pañu mu. Elcünufi quiñe hue rüngan lolo meu fütra cura deumangelu.* 54 Feichi antü, Pepicahun Antü ngerquei, epe puhui ti ürcütun antü. 55 Fei pu domo Jesús engün cüpalu Galilea mapu mu adquintupuingün ti rüngan lolo. Cüpa pefi engün chumngechi elcünungei Jesús ñi cuerpo. 56 Fei pepicameingün lahuen ca aceite cüme nümün-ngelu. Huelu chumngechi ñi feipin Moisés ñi ley, chumlaingün rume ti ürcütun antü mu.

24 Ti hunen antü semana mu, pu domo pulihuentu amui ti rüngan lolo meu. Yenierquei engün ti cüme nümün-ngechi lahuen ñi pepicacünuel. 2 Huelu famentungerquei ti cura tacuniefilu ti rüngan lolo. 3 Conpulu, pelafingün Ñidol Jesús ñi cuerpo.* 4 Ngüneduamlu tüfa, pu domo pellqueingün. Feimeu müten peufaluhui epu huentru huilüf tacun nielu. 5 Pu domo llicaingün, feimu pochongnacümi ñi lonco engün. Fei pu huentru feipieyu: “¿Chumngelu* rangiñ ti pu la quintupafimün ti mongelelu? 6 Fau mülelai, huiñomongetui. Acordamün* chem tamün feipieteu petu mülelu Galilea mapu meu. 7 Feipi tati Huentru ñi Fotüm* ñi hultucungeal pu culpafe meu,* ñi langümngeal orcon mamüll mu ca ñi huiñomongetual cüla antü rupale”. 8 Fei ti pu domo acordai* Jesús ñi feipiel. 9 Feimu amutuingün, nütramelpufingün tüfachi dungu ti mari quiñe apostol cafei caquelu che inaniefilu ta Jesús. 10 Tüfachi pu domo ta María Magdalena, Juana ca Santiago ñi ñuque María pingelu. Quiñentrür caquelu domo engün cüparquei, ca nütramelfingün pu apostol tüfachi dungu. 11 Huelu pu apostol ca ti caquelu che feyentulafi pu domo ñi feipin, fillpipimequelu troquifingün.

12 Feimeu Pedro huitrapürai, lefcülen amui ti rüngan lolo meu. Pochongnagi* ñi leliconal, huelu re lino pañu mülerquei. Fei amutui, chem dungu chi rupai ramtucahui.

13 Feichi antü epu huentru inaquefilu ta Jesús amulerquei ñi puhual quiñe pichi huaria mu, Emaús pingelu, mari quiñe kilometro* püntülerquei* Jerusalén huaria mu. 14 Nütramcamequei engu com feichi dungu ñi rupan.

15 Petu nütramcaulu tüfachi dungu. Jesús fülcontueyu,* fei quiñentrür amuingün. 16 Fei engu pefilu rume ta Jesús, quimhuetulafingu. 17 Jesús ramtueyu: “¿Chem dungu nütramcapeimu rüpü meu?”. Fei huitracünuhuingu, tañi ad mu quimfali ñi hueñancülen. 18 Feichi Cleopas pingelu feipi: “Jerusalén huaria mülelu rume, ¿chumngelu cai* quimlaimi chem ñi rupan tüfachi antü? ¿Catripanche am ta eimi?”.* 19 “¿Chem dungu rupai?” pi Jesús. Tüfa engu huiñoldungui:* “Chem ñi rupan Jesús, Chau Ngünechen ñi huerquen, feiti Nazaret che. Chau Dios ca com pu che ñi adquiñ mu afmatun dungu femi ca tañi dungun mu pengeli ñi pepiluhun. 20 Pu loncolechi sacerdote ca ti pu gobernante hultucufingün ñi langümngeal, fei clafantucungei orcon mamüll meu. 21 Iñchiñ maneluucülefuiñ ta Jesús ñi lifrenentuafiel pu Israel che. Cüla antüngeuyei ñi rupan tüfachi dungu. 22 Cafei afmatuleiñmu ñi feipin quiñeque domo inaniefilu ta Jesús. Pulihuentu amuingün ti rüngan lolo meu. 23 Huelu penolu engün ti cuerpo, feipipai ñi pefiel cümeque püllü, mongelei ta Jesús feipingei ti pu domo. 24 Feimu quiñeque che iñchiñ mu mülelu amuingün ti rüngan lolo meu. Chumngechi ñi feipin pu domo felerquei. Huelu Jesús pengelai”.

25 Jesús feipieyu: “¡Nehue quimchengelaimün! ¡Tamün piuque cüdautuquei ñi feyentual com ñi feipin Chau Ngünechen ñi pu huerquen! 26 Tati Cristo mülefui ñi cutrancahual tüfachi dungu mu, fei ñi püramyengeal”. 27 Fei eluhui ñi nütramcalelafiel ñi feipin Chau Ngünechen ñi huirintucuel tati Cristo meu. Nütramelfi ñi huirintucuel Moisés ca Chau Ngünechen ñi pu huerquen.

28 Püllepulu engün Emaús pichi huaria mu, Jesús cañpüle amualu reque femi. 29 Huelu fentren rupa feipingei ta Jesús ñi amutunoal. Feipi engün: “Epe puni, quiñentrür mülenagaiñ”. Fei ruca mu conpui Jesús ñi quiñentrür mülenagal engün. 30 Petu imequelu engün, Jesús nüi ti cofque, mañumtufi ta Chau Ngünechen, fei hudamcalelfi engu. 31 Femngechi quimfingu ñi ineingen, huelu Jesús ñamrumetui. 32 Fei hueluquentu feipihui engu: “¡Feimu llemai pürapapiuqueyu petu tayu nütramcaeteu rüpü mu, cüme quimfalcünueyumu Chau Ngünechen ñi huirintucuel!”. 33 Feimeu müten huitrapürai engu, Jerusalén huaria mu huiñotuingu. Üyeu pepufingu ti mari quiñe apostol ca ti caquelu inaquefilu ta Jesús. 34 Tüfa engün feipi: “¡Rüfngei ñi huiñomongetun Ñidol Jesús! ¡Peufaluhui, Simón ta peeyu!”. 35 Fei ti epu huentru nütramcai chem rupai rüpü mu ca chumngechi quimtucuingu ñi ineingen hudamcafilu ti cofque.

36 Petu dungumequelu engün tüfachi dungu, fei engün ñi rangiñ meu peufaluurumei Jesús. Feipi: “Mari mari”.* 37 Huelu pelu quiñe püllü troquihuingün. Feimu pellquei ñi llican engün. 38 Fei feipifi engün: “¿Chumngelu* trupefcüleimün? ¿Chumngelu* fill raquiduamcülei tamün piuque? 39 Peñmamuchi ñi cuhu ca ñi namun, iñche tati. Fampuhulaimün tamün cuhu iñche mu, fei peaimün. Che cuerpo* nien ta iñche, püllü no tati”. 40 Feipilu tüfa, pengeli ñi cuhu ca ñi namun. 41 Huelu petu feyentulai engün fente ñi ayühun ca ñi afmatulen. Feimu Jesús feipifi engün: “¿Nieimün iyael?”. 42 Fei cancan challhua elungei. 43 Jesús lloufilu ti challhua, ifi. Fei engün penieyu.

44 Jesús feipifi engün: “Quiñentrür mülelu iñchiñ, feipicünuhuiyiñ: femtripayai com ñi feipiel iñche mu Moisés ñi ley, Chau Ngünechen ñi pu huerquen ca pu Salmos”. 45 Fei Jesús quellufi engün ñi cüme quimal tañi chem pin Chau Ngünechen ñi huirintucuel. 46 Feipi: “Tüfachi dungu huiriconcülei: tati Cristo cutrancahuai, fei cüla antü rupale huiñomongeturqueai. 47 Fei ñi üi mu amuldungungeai tüfachi dungu: nor raquiduamtupe pu che ñi rulpacünuñmangeal tañi culpan.* Tüfa hune amuldungungeai Jerusalén mu, fei hula com troquiñque mapu püle. 48 Eimün huldunguaimün tüfachi dungu. 49 Rüfcünu llemai huercüleluhuayiñ chem ñi feipicünuel tañi Chau. Huelu Jerusalén mu mülenagcülemün, llohulmün hula huenu mu cüpachi nehuen” pi Jesús.

50 Fei huecuntu huaria yefi tañi pu inanieteu, Betania püle. Huitrañpürami ñi cuhu, fei ngillatuñmafi engün. 51 Petu femlu, püntütripai,* fei yengetui huenu meu. 52 Tüfa engün püramyefi ta Jesús.* Fei rume ayüucülen huiñotuingün Jerusalén huaria mu. 53 Chau Ngünechen tañi ruca meu* fill antü püramyequefingün.

Ngüneduamnge “Herodes”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Cam: “Templo”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Ngüneduamnge “incienso”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Cam: “Pütocolayai”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Cam: “Lloudungui”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Griego quehun mu, tüfa feipilei quiñe domo fütangenolu.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Cam: “Chemu”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Cam: “Yafcan”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Cam: “Anca”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Cam: “Respetafali”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Ngüneduamnge “circuncision”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Cam: “Müta montulchequelu”. Ngüneduamnge “müta”.

Cam: “Cuyalltufiel”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Cam: “Yafcan”.

Tüfa cüpa feipilei quiñe troquiñ mapu ñi epe mülenon che.

Griego quehun feipilei: “César”. Femngechi pingequefui quiñeque lonco ülmen Roma meu.

Griego quehun feipilei: “Mapu meu mülechi pu che”.

Ngüneduamnge “gobernador”.

Cam: “Munulfi”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Griego quehun feipilei: “Pepiluhun”.

Cam: “Munulcülelu”.

Griego quehun feipilei: “Fentren hueichafe huenu mu cüpalu”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Cam: “Füchotun”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Cam: “Respetaquefilu”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Cam: “Templo”.

Ngüneduamnge “ngüñüluhual”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Ngüneduamnge “Pascua”.

Cam: “Lloudungun”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Chemu”.

Griego quehun feipilei: “César”. Femngechi pingequefui quiñeque lonco ülmen Roma meu.

Tüfa ta Herodes Antipas. Ngüneduamnge “Herodes”.

Tüfa cüpa feipilei quiñe troquiñ mapu ñi epe mülenon che.

Cam: “Yafcan”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Cam: “Lafcünungepe”.

Cam: “Lladcün”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Montuñmaquelayafimün”.

Cam: “Uhuamtulefui”.

Cam: “Tranu”.

Cam: “Huilquita”.

Cam: “Cachu”.

Tüfa cüpa feipilei quiñe troquiñ mapu ñi epe mülenon che.

Cam: “Yafcayal”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Cam: “Templo”.

Cam: “Fülümtuculayafimi, obligalayafimi”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Cam: “Uhuamtulerquei”.

Griego quehun feipilei: “Sinagoga”.

Ngüneduamnge “ürcütun antü”.

Ngüneduamnge “chumpol chillca”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Cam: “Mongeluunge”.

Cam: “Lladcüingün”.

Griego quehun feipilei: “Quimeltui quiñe huentru reque autoridad nielu”.

Cam: “Coneltuquelaiñ”.

Griego quehun feipilei: “Chau Ngünechen ñi Yamfal Che”.

Cam: “Lladcütufi”.

Cam: “Dunguquilnge”.

Cam: “Chafo cutrancülerquei”.

Cam: “Püllecontufi”.

Cam: “Chafo cutran”.

Tüfa ta Galilea lafquen.

Cam: “Ñehueñ”.

Cam: “Ñehueñ”.

Cam: “Ñehueñ”.

Griego quehun feipilei: “Cerrantucuingün”.

Cam: “Huichafi”.

Cam: “Ñehueñ”.

Cam: “Traf challhuafe”.

Cam: “Yafcafe huentrungen”.

Cam: “Hudatripange”.

Cam: “Traf challhuafe”.

Cam: “Calül”.

Cam: “Lloyünagi”.

Cam: “Mongeltuafen”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Cam: “Cahuitu, camilla”.

Cam: “Techo püle”.

Cam: “Nagümngei”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Yafcan”.

Ngüneduamnge “Huentru ñi Fotüm”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Pütocoqueimün”.

Cam: “Yafcafe”.

Cam: “Yafcafe”.

Cam: “Pütocoquei”.

Cam: “Montuñmangeal”.

Cam: “Huitrautuafi, ñücoltucuafi”.

Cam: “Cuntra, trontron”.

Cam: “Trofafui”.

Cam: “Cuntra, trontron”.

Cam: “Pütocolu”.

Cam: “Pincultuafiel”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Lloudungui”.

Ngüneduamnge “Huentru ñi Fotüm”.

Griego quehun feipilei: “Sinagoga”.

Cam: “Mongeltupeafiel”.

Cam: “Lladcüingün”.

Ngüneduamnge “apostol”.

Cam: “Lladcütungelmün”.

Cam: “Fütra cümelcan nieaimün huenu mu”.

Cam: “Montuñmaelmu”.

Cam: “Yafcafe”.

Cam: “Yafcafe”.

Cam: “Yafcafe”.

Cam: “Yafcafe”.

Cam: “Lifrecünuafimün ta che”.

Cam: “Lifrecünungeaimün”.

Cam: “Ngüricangeai”.

Cam: “Chumngechi tamün medilquefiel ta che, ca medilngeaimün ta eimün”.

Cam: “Cachu”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Cachu”.

Cam: “Cachu”.

Cam: “Huayun”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Mongeltuafiel”.

Griego quehun feipilei: “Sinagoga”.

Cam: “Cahuitu, camilla”.

Cam: “Conpapüllülelu”.

Cam: “Lloudungulelfi”.

Tüfa cüpa feipilei quiñe troquiñ mapu ñi epe mülenon che.

Cam: “Pañush tacun nielu”.

Ti flauta quiñe pifüllca reque felei.

Cam: “Conpapüllülei”.

Ngüneduamnge “Huentru ñi Fotüm”.

Cam: “Pütocoquei”.

Cam: “Yafcafe”.

Tüfachi fotilla deumangei alabastro pingechi cura meu. Ngüneduamnge “alabastro”.

Cam: “Yafcafengen”.

Cam: “Cüchuñmafi”.

Cam: “Tünai lonco, cal lonco”.

Cam: “Ancümüñmafi”.

Cam: “Pechitufi, trurufi, trepetufi”.

Cam: “Yafcafengen”.

Cam: “Lloudungui”.

Ngüneduamnge “denario”.

Cam: “Com piuque mu perdonafi”.

Cam: “Lloudunguimi”.

Cam: “Cüchuñmaeneu”.

Cam: “Tünai lonco, cal lonco”.

Cam: “Pechitulaen, trurulaen, trepetulaen”.

Cam: “Pechituñmaeteu, truruñmaeteu, trepetuñmaeteu”.

Cam: “Yafcalu”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcan”.

Griego quehun feipilei: “Tüngün mu amutunge”.

Cam: “Mongelngetulu”.

Cam: “Conpapüllülefulu”.

Cam: “Idum”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Chau Ngünechen ñi ellcalechi dungu”.

Cam: “Chaihue”.

Cam: “Cahuitu”.

Cam: “Montuñmangeai”.

Cam: “Pülleconpulai”.

Cam: “Nepelafiel”.

Cam: “Lladcütufi”.

Cam: “Auna, ola”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Conpapüllülelu”.

Cam: “Pantion”.

Cam: “Coneltuquelan”.

Cam: “Uhuamtuniengerquei”.

Ngüneduamnge “legion”.

Ngüneduamnge “fütraconchi lolo”.

Cam: “Eluñmaeyu”.

Cam: “Conpapüllülefulu”.

Cam: “Conpapüllülefulu”.

Cam: “Conpapüllülefulu”.

Griego quehun feipilei: “Sinagoga”.

Cam: “Peltrintucumequeyu, rütrentucumequeyu”.

Cam: “Chiñai tacun”.

Cam: “Peltrintucumequeimu, rütrentucumequeimu”.

Cam: “Chemu”.

Griego quehun feipilei: “Ñahue”. Feipilu tüfa, Jesús pengeli ñi piuqueyefiel ti domo.

Griego quehun feipilei: “Tüngcülen mu amutunge”.

Cam: “Cutraftucuingün ñi rücu”.

Cam: “Huiñotui ñi neyen”.

Cam: “Quechanentuafiel”.

Cam: “Mongelafiel”.

Tüfa ta Herodes Antipas. Ngüneduamnge “Herodes”.

Cam: “Püllecontufi”.

Cam: “Huiño chalitufinge”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Chaihue”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Lloudungui”.

Ngüneduamnge “Huentru ñi Fotüm”.

Tüfa meu, “orcon mamüll” cüpa feipi ti cutrancahun ñi rupan Jesús. Ngüneduamnge “orcon mamüll”.

Cam: “Plangngen”.

Cam: “Nepepüralu”.

Cam: “Trorfanquei”.

Cam: “Calül”.

Cam: “Quechanentuafiel”.

Griego quehun feipilei: “Fantepu meu mülechi pu che”.

Cam: “Lladcütufi”.

Cam: “Quechanentufilu”.

Cam: “Idum”.

Cam: “Dañi”.

Griego quehun feipilei: “Nielai cheu ñi metrülcünual ñi lonco”.

Cam: “Eluñmaen”.

Cam: “Huiño chalituafiel”.

Cam: “Cosechayal”.

Cam: “Aucan trehua, caita trehua”.

Cam: “Tranu”.

Cuifi mu, ñi chalihual pu che truyuuquefui, pechituuquefui, trepetuuquefui. Cafei pancouquefui, rofüluuquefui ca alün nütramcauquefui.

Cam: “Cüme felen niepe”.

Cam: “Mongeltuafimün”.

Cam: “Hades”. Ngüneduamnge “rüngan”.

Cam: “Relampago”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Cam: “Trafche”.

Cam: “Lloudunguimi”.

Cam: “Trafche”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Montuñmangei”.

Cam: “Püllecontufi”.

Ngüneduamnge “denario”.

Cam: “Trafcheyefi”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Respetaniengepe”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcalu”.

Griego quehun feipilei: “Com taiñ pu defenieteu”.

Cam: “Nürüftuculei”.

Cam: “Yafcafengelu”.

Cam: “Regalo”.

Cam: “Quechanentufi”.

Griego quehun feipilei: “Belcebú”. Tüfa tati ñidolcülelu pu huesaque püllü mu.

Cam: “Quechanentuafiel”.

Cam: “Trigtrignagai”.

Cam: “Quehuamequeule”.

Griego quehun feipilei: “Belcebú”. Tüfa tati ñidolcülelu pu huesaque püllü mu.

Cam: “Quechanentuquen”.

Griego quehun feipilei: “Belcebú”. Tüfa tati ñidolcülelu pu huesaque püllü mu.

Cam: “Quechanentufuli”.

Griego quehun feipilei: “Chau Ngünechen ñi changüll cuhu”.

Cam: “Quechanentuli”.

Cam: “Montuñmangeai”.

Cam: “Hudanentuquefi”.

Tüfa cüpa feipilei quiñe troquiñ mapu ñi epe mülenon che.

Ngüneduamnge “Huentru ñi Fotüm”.

Cam: “Sur”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Chaihue”.

Cam: “Calül”.

Cam: “Apoleai pelon meu”.

Cam: “Pelontuhue”.

Pu fariseo ca caquelu judio cüchacuhuquefui chumngechi ñi feipin tañi huimtun.

Cam: “Fillmatuqueimün”.

Cam: “Caquelu tucucan”.

Griego quehun feipilei: “Sinagoga”.

Cam: “Doi cümeque huancu”.

Cam: “Feria”.

Cam: “Templo”.

Ngüneduamnge “altar”.

Cam: “Yafcaconai”.

Griego quehun feipilei: “Müntuñmaquefimün pu che ti quimün ñi llafe. ¡Eimün conpulaimün ca catrütuquefimün pu che ayülu ñi conpual!”.

Cam: “Uhuamtunierquefingün”.

Cam: “Peltrintucuhuingün, rütrecahuingün”.

Cam: “Lefaura”.

Cam: “Safsaf dunguel”.

Cam: “Calül”.

Ngüneduamnge “Gehena”.

Griego quehun feipilei: “Epu asarion”. Feichi mu, quiñe asarion cullingequefui ta che cüdaulu quechu minuto.

Cam: “Idum”.

Cam: “Upenentuquelafi”.

Ngüneduamnge “Huentru ñi Fotüm”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Ngillatuhue ruca mu yengelmün”.

Cam: “Fillmatunoal”.

Cam: “Pütoconge”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Aifiñcünuquefi”.

Cam: “Camapu cüpachi che”.

Cam: “Pichi quechan ufisa”.

Cam: “Yapag”. Tüfachi pichique carpa meu yengequefui plata, oro, cobre ca caquelu dungu.

Griego quehun cüpa feipi quiñe tonton iñmaquefilu tacun.

Cam: “Uhuamtuleaingün”.

Cam: “Uhuamtulen”.

Cam: “Hudalcayafiel”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Chemu”.

Griego quehun feipilei: “Lepton”. Ngüneduamnge “lepton”.

Cam: “Templo”.

Cam: “Yafcafengen”.

Cam: “Yafcafengepei mai”.

Cam: “Chemu”.

Griego quehun feipilei: “Sinagoga”.

Cam: “Ponochcülerquei”.

Cam: “Mongetupe”.

Cam: “Lladcüi”.

Cam: “Fün mostaza pingelu”. Pengequei Israel mapu meu. Doi meli metro alüpüraquei tañi anümca.

Cam: “Idum”.

Cam: “Dañipai”.

Cam: “Chamida”.

Cam: “Lefaura”.

Cam: “Pütocoquefuiñ”.

Cam: “Hudatripamün”.

Cam: “Trütrürai, rünurünutuai”.

Cam: “Meli tuhun mapu”.

Cam: “Quechanentuafiñ”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Cam: “Poñpoñquei, puñpuñquei”.

Tüfachi cutran hidropesia cam edema pingei.

Cam: “Mongeltuafiel”.

Cam: “Hufco, pozoco”.

Cam: “Doi respetafalngelu”.

Cam: “Lladcüi”.

Cam: “Fülümtucuafimi, dicümtucuafimi”.

Griego quehun feipilei: “Üdenofile”. Tüfa cüpa feipilei “müte piuqueyenofile”.

Tüfa meu, “orcon mamüll” cüpa feipi ti cutrancahun ñi rupan Jesús. Ngüneduamnge “orcon mamüll”.

Cam: “Cüpa quehuafile”.

Cam: “Deyütungeal”.

Cam: “Yafcafe”.

Cam: “Yafcafe”.

Griego quehun feipilei: “Anquen mapu”.

Cam: “Yafcafe”.

Griego quehun feipilei: “Mari dracma moneda”. Tüfa cullingequefui ta che mari antü cüdaulu.

Cam: “Yafcafe”.

Cam: “Püllecontufi”.

Cam: “Cüme raquiduamtulu”.

Griego quehun feipilei: “Huenu”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Rofüleyu”.

Cam: “Pechitueyu, trurueyu, trepetueyu”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Tranu”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Lladcüi”.

Cam: “Ñihua domo”.

Cam: “Adniefilu ti ruca”.

Cam: “Meñcuhue, bato”. Feichi mu quiñe meseng 22 litro puuquefui.

Cam: “Pataca coro cachilla”. Quiñe sacu 170 kilo peno puuquefui.

Cam: “Müna pepilürquei”.

Cam: “Doi pepilquei”.

Tüfachi huentru ngillatuquefui plata ca fillque chemcün tati pu che.

Cam: “Hades”. Ngüneduamnge “rüngan”.

Cam: “Conümpange, tuculpange”.

Cam: “Hudanentuaeteu”.

Femngechi cura mu rüngümngequefui quetran.

Cam: “Yafcale”.

Cam: “Yafcayafui”.

Cam: “Fün mostaza pingelu”. Pengequei Israel mapu meu. Doi meli metro alüpüraquei tañi anümca.

Moral pingefui tüfachi anümca.

Cam: “Mongetui engün”.

Cam: “Lloyünagi”.

Ngüneduamnge “Huentru ñi Fotüm”.

Cam: “Relampago”.

Griego quehun feipilei: “Ñi antü meu”.

Tüfa cüpa feipilei cofilechi cura.

Cam: “Cahuitu”.

Tüfachi versiculo huirintuculelai fillque cuifique huirin chillca meu. Coneltulelai Chau Ngünechen ñi huirintucuel mu.

Cam: “Calül”.

Ti griegodungun cüpa feipi “aguila”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Respetaquelafi”.

Ngüneduamnge “Huentru ñi Fotüm”.

Cam: “Trafche”.

Cam: “Templo”.

Griego quehun feipilei: “Cutraftucuhui ñi rücu”.

Cam: “Yafcafe chengen”.

Cam: “Lladcütudungufingün”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Huechod acucha”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Lladcütungeai”.

Cam: “Lladcütufingün”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Eluñmaen”.

Cam: “Mongetuimi tati”.

Sicomoro pingei ti anümca.

Cam: “Safsaf dunguyefi”.

Cam: “Yafcafe”.

Ngüneduamnge “Huentru ñi Fotüm”.

Griego quehun feipilei: “Mari mina”. Ngüneduamnge “mina”.

Cam: “Impolcünufiñ”.

Cam: “Lladcüfengeimi”.

Cam: “Cosechaqueimi”.

Cam: “Lladcüfengen”.

Cam: “Cosechaquen”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Montuñmafimün”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Lloudunguaimu”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Püramelfi”.

Cam: “Huinüfcünui, ünifcünui”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Cam: “Lladcütufinge”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Corral”.

Cam: “Cutrancayaimu”.

Cam: “Templo”.

Cam: “Quechanentufi”.

Cam: “Templo”.

Cam: “Lloudungumuchi”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Respetangeai”.

Tüfachi cura tucungequefui ngion ruca mu huente püle ñi nehuentunieafiel epu traf catrüntucu.

Rüfcünu llemai, tüfa ta quiñe impuesto caque quiñeque che ñi cullial.

Griego quehun feipilei: “César”. Femngechi pingequefui quiñeque lonco ülmen Roma meu.

Griego quehun feipilei: “Denario”. Ngüneduamnge “denario”.

Cam: “Lloudungun”.

Cam: “Lloudungui”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Cam: “Lloudunguimi”.

Cam: “Chemu”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Cam: “Feria”.

Griego quehun feipilei: “Sinagoga”.

Cam: “Doi cümeque huancu”.

Cam: “Montuñmaquefi engün”.

Griego quehun feipilei: “Ñi ruca”.

Griego quehun feipilei: “Epu lepton”. Tüfa cullingequefui quiñe che mari minuto püle cüdaulu. Ngüneduamnge “lepton”.

Cam: “Templo”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Quehuayafi”.

Cam: “Quehuayafi”.

Griego quehun feipilei: “Sinagoga”.

Cam: “Lladcütuniengeai”.

Cam: “Lladcülechi fütra lafquen”.

Ngüneduamnge “Huentru ñi Fotüm”.

Cam: “Choyülu”.

Cam: “Nepeluucülemün”.

Cam: “Lladcülcayafiel”.

Cam: “Templo”.

Cam: “Pütocomün”.

Cam: “Pütocohuelayan”.

Cam: “Calül”.

Ngüneduamnge “Huentru ñi Fotüm”.

Cam: “Pütocoaimün”.

Cam: “Chiñüdcayaeteu”.

Cam: “Ülcantunon”.

Cam: “Tranu”.

Cam: “Lloudungui engün”.

Griego quehun feipilei: “Yamquenofilu ti ley”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Hudatripai”.

Cam: “Montuñmaen”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Püllecontufi”.

Cam: “Pechitufi, trurufi, trepetufi”.

Cam: “Pechitun, trurun, trepetun”.

Cam: “Templo”.

Cam: “Hulngiñ ruca”.

Cam: “Ülcantui”.

Cam: “Conümpai, tuculpai”.

Cam: “Ülcantunon”.

Ngüneduamnge “Sanedrín”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Lloudungumulayan”.

Cam: “Lloudungui”.

Griego quehun feipilei: “César”. Femngechi pingequefui quiñeque lonco ülmen Roma meu.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Lladcülen dalluntucufingün”.

Tüfachi versiculo huirintuculelai fillque cuifique huirin chillca meu. Coneltulelai Chau Ngünechen ñi huirintucuel mu.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Langümngeal orcon mamüll meu”.

Ngüneduamnge “orcon mamüll”.

Cam: “Cutraftucuingün ñi rücu”.

Cam: “Lengleng”.

Cam: “Püllecontufi”.

Cam: “Lladcütueyu”.

Cam: “Respetaquelafimi”.

Cam: “Conümpayaen, tuculpayaen”.

Cam: “Templo”.

Cam: “Huicürnagi”.

Cam: “Cutraftucuingün ñi rücu”.

Cam: “Calül”.

Cam: “Nagümfi”.

Cam: “Munulcünufi”.

Feichi rüngan lolo mu elcünungelafui chem la no rume.

Cam: “Calül”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Conümpamün, tuculpamün”.

Ngüneduamnge “Huentru ñi Fotüm”.

Cam: “Yafcafe”.

Cam: “Conümpai, tuculpai”.

Cam: “Lloyünagi”.

Griego quehun feipilei: “60 estadio”. Quiñe estadio fei ta 185 metro.

Cam: “Hudalerquei”.

Cam: “Püllecontueyu”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Camapu cüpachi che”.

Cam: “Lloudungui”.

Griego quehun feipilei: “Niemün tüngün”. Femngechi chaliuquefui pu judio.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Chemu”.

Griego quehun feipilei: “Fün engu foro”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Hudatripai”.

Cam: “Pochongnagingün”.

Cam: “Templo”.

    Fillque chillca mapudungun mu (1993-2025)
    Tripayaimi
    Conaimi
    • Mapudungun
    • Huercülelngeal
    • Chumcünuafimi ti pagina
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Términos y Condiciones de Uso
    • Política de privacidad
    • Configuraciones de privacidad
    • JW.ORG
    • Conaimi
    Huercülelngeal