Watchtower INTERNET MÜLEYECHI LIFRU
Watchtower
INTERNET MÜLEYECHI LIFRU
mapudungun
ü
  • ñ
  • Ñ
  • ü
  • Ü
  • BIBLIA
  • FILLQUE PUBLICACION
  • FILLQUE TRAHUN
  • nwt Juan 1:1-21:25
  • Juan

Ngelai video tüfachi troquiñ meu.

Müna huesa, pepi pengelngelai ti video.

  • Juan
  • Hue Mapu ñi Biblia
Hue Mapu ñi Biblia
Juan

JUAN

ÑI HUIRINTUCUEL

1 Ellaca mu mülerquei tati Dungun pingelu. Fei tati Dungun Chau Ngünechen engu mülerquei. Ca ti Dungun quiñe diosngerquei. 2 Chau Ngünechen engu mülerquei ellaca mu. 3 Tati Dungun quelluntucufi ta Chau Ngünechen ñi deumayal itrocom mülelu. Com deumangei fei ñi quellun mu.

4 Quisu meu mülei ta mongen. Feichi mongen elufi pelon tati pu che. 5 Dumiñ meu huilüfquei pelon. Feimu ti dumiñ pepi hueuquelafi.

6 Cüpai quiñe huentru Chau Ngünechen ñi huercüel, Juan pingerquei. 7 Tüfachi huentru huldungupai tati pelon meu, femngechi chem che rume ñi feyentual tañi feipin mu. 8 Feichi pelon Juan no tati. Huelu mai huldungupai feichi pelon meu.

9 Ti rüfngechi pelon epe aculerquei rangiñ ti pu che meu. Fei pelontuafi itrofill che. 10 Rüfcünu mai deu mülerquei rangiñ ti pu che meu. Fei ñi duam mu elcünungei ti pu che, huelu feiti pu che quimlafi. 11 Quisu tañi ruca mu cüpai, huelu tañi pu che lloulaeyu. 12 Huelu mai fei quellufi com pu che ñi llohueteu ca feyentulu tañi üi meu. Femngechi Chau Dios ñi pu yallngerpual engün. 13 Che ñi pin meu choyüngelai engün. Pu chau cam pu huentru ñi duam meu no rume, Chau Ngünechen ñi duam mu llemai.

14 Tati Dungun pingelu huentrungepai, rangiñ iñchiñ mu mülepai. Peñmafiyiñ tañi pepiluhun, quiñe chau femngechi pepiluhun eluquefi tañi quiñen fotüm. Cafei ti Dungun re rüf dunguquei, Chau Ngünechen rume füreneeyu. 15 Juan huldungui ta quisu meu. Nehuentu feipi: “Fei tüfa tañi feipiel iñche: ‘Tati inalepalu iñche meu hunelei, deu mülerquei petu ñi mülenon iñche’”. 16 Quisu rume fürenengelu cai, fei iñchiñ müna cutranpiuqueyenieiñmeu. 17 Moisés mu Chau Ngünechen huli tati ley dungu. Huelu Jesucristo meu cutranpiuqueyeiñmeu ca elueiñmeu ti rüf dungu. 18 Quiñe che no rume turpu pequelafi ta Chau Ngünechen. Ti quiñen Fotüm quimeltueiñmu ñi chumngen. Tüfa Chau Ngünechen reque felei, fei ñi inafül mu mülei.

19 Pu judio Jerusalén mu mülelu huercüfi pu sacerdote ca pu Leví che ñi ramtuafiel ta Juan: “¿Inei am ta eimi?”. 20 Juan huiñoldungueyu* tañi ramtun engün, nor dungu mu feipi: “Iñche Cristo no tati”. 21 Ca ramtungei: “Fei, ¿inei am ta eimi? ¿Elías?”. Fei huiñoldungui:* “Fei no ta iñche”. “¿Chau Ngünechen ñi huerquen pemai?”. Fei huiñoldungui:* “Femlai”. 22 Feimu feipingei: “¿Inei am ta eimi? Feipimuiñ, fei huiñoldungulelafiyiñ* taiñ huercüeteu. ¿Chem pimi tami ineingen?”. 23 Juan huiñoldungui:* “Iñche tati che nehuentu dungumequelu huellin mapu meu* ‘Norümtufimün Chau Jehová ñi rüpü’,* chumngechi ñi feipiel Isaías, Chau Ngünechen ñi huerquen”. 24 Pu fariseo huercüfi feichi pu sacerdote ca pu Leví che. 25 Fei ramtungei ta Juan: “Cristo ca Elías ngenolmi, cam Chau Ngünechen ñi huerquen no rume, ¿chumngelu* fautizachequeimi?”. 26 Juan huiñoldungui:* “Iñche fautizachequen co meu. Rangiñ eimün meu mülei quiñe che, huelu eimün quimlafimün. 27 Feichi huentru inalepai iñche meu. Iñche nentupüroñmalayafun rume tañi ocota”.* 28 Betania pichi huaria, nometu Jordán leufü rupai tüfachi dungu, cheu fautizachequelu Juan.

29 Ca antü, Juan pefi ñi fülpalen* ta Jesús. Fei feipi: “Tüfa mu mülei feichi Cordero reque felelu Chau Dios ñi hulcünuel, fei ñi montulafiel com pu che ñi culpan mu.* 30 Tüfa ta iñche ñi feipiel ‘Tati huentru inalepalu iñche meu hunelei, deu mülerquei petu ñi mülenon iñche’. 31 Iñche rume ta quimlafiñ. Huelu tüfachi dungu mu fautizachequen co meu: pu Israel che ñi quimal ineingen feichi huentru”. 32 Juan ca huldungui: “Pefiñ Chau Ngünechen ñi nehuen huenu meu nagpalu quiñe paloma reque, fei ñi huente meu mülehuei. 33 Iñche rume ta quimlafiñ, huelu feiti huercüeteu ta iñche ñi fautizacheal co meu feipieneu: ‘Peaimi ñi nagpan Chau Ngünechen ñi nehuen ca ñi mülenagal feichi che meu, femngechi quimaimi ineingen feichi fautizachequelu Chau Dios ñi nehuen mu’. 34 Iñche pefiñ tüfachi dungu, feimu huldungumequen Chau Ngünechen ñi Fotümngen tüfachi huentru”.

35 Ca antü, Juan ca quiñe rupa mülerquei fei meu, epu tañi inanieteu engu. 36 Pefilu ta Jesús trecayaulu, feipi: “Tüfa ñi mülen feichi huentru Cordero reque felelu, Chau Ngünechen ñi huercüel”. 37 Allcütulu tüfachi dungu, ti epu inanieteu inafingu ta Jesús. 38 Jesús huiñoquintui, fei pefilu ti epu huentru ñi inanieteu, ramtui: “¿Chem duamnieimu?”. Fei engu huiñoldungui:* “¿Cheu umañqueimi Rabí?”. Tüfa “Quimeltuchefe” ñi pingequen tati. 39 Jesús feipifi: “Cüpamu, fei peaimu”. Meli hora deu nagantülu amuingu. Fei pefingu ta Jesús cheu ñi umaquen. Com antü trür mülenagi engün. 40 Quiñe tüfachi huentru allcütufilu ta Juan ca inafilu ta Jesús, fei tüfa ta Andrés, Simón Pedro ñi peñi. 41 Andrés hune pefi tañi peñi Simón. Fei feipifi: “Pefiyu tati Mesías”. Tüfa “Cristo” ñi pingequen tati. 42 Fei yefi cheu ñi mülen Jesús. Fei tüfa pefilu müten feipifi: “Eimi ta Simón, Juan ñi fotüm. Cefas pingeaimi”. Tüfa “Pedro” ñi pingequen tati.

43 Ca antü, Jesús cüpa amufui ta Galilea mu. Fei pefi ta Felipe. Feipifi: “Inanieen”. 44 Betsaida huaria mu tuhui Felipe. Andrés engu Pedro cafei. 45 Felipe pefi ta Natanael, fei feipifi: “Pefiyiñ ta Jesús, José ñi fotüm, tati Nazaret che. Feichi huentru ñi huirintucuel Moisés tati ley meu ca Chau Ngünechen ñi pu huerquen”. 46 Huelu Natanael ramtui: “¿Cüme che tripapeafui mai ta Nazaret huaria mu?”. “Cüpange, fei peaimi” pi ta Felipe. 47 Fei Jesús pefilu ñi fülcülepan ta Natanael, feipifi: “Tüfei. Rüfcünu mai tüfachi Israel che nor huentrungei”. 48 Fei Natanael ramtueyu: “¿Chumngechi cai quimnieen?”. Jesús huiñoldungui:* “Petu tami dungunoeteu Felipe, iñche peeyu miñche higuera mülelu eimi”. 49 Natanael feipi: “Quimeltufe,* eimi ta Chau Ngünechen ñi Fotüm. Pu Israel che ñi Lonco Ülmen”. 50 Jesús feipifi: “¿Chumngelu* feyentuimi? ¿Peeyu miñche higuera ñi feipin mu? Doi afmatufal dungu peaimi tati”. 51 Ca feipi: “Rüfcünu feipihuayiñ, eimün peaimün ñi nülatripalen ti huenu. Fei puquintuaimün Chau Ngünechen ñi pu cümeque püllü püralelu huenu meu ca nagcülepalu cheu ñi mülen ti Huentru ñi Fotüm”.*

2 Epu antü rupalu, Caná huaria Galilea mapu mu mülerquei quiñe mafün. Üyeu mülerquei Jesús tañi ñuque. 2 Ca mangelngei Jesús ca tañi pu inanieteu.

3 Epe aflu ti pulcu, Jesús tañi ñuque feipieyu: “Ngehuelai pulcu”. 4 Huelu Jesús feipi: “¿Chumconpayu cai iñchiu,* papai?* Petu puulai ti antü ñi peufaluhual tañi ineingen”. 5 Jesús ñi ñuque feipifi tati pu serfimequelu ti mafün meu: “Femaimün com tamün feipieteu Jesús”. 6 Cayu cura meseng* mülerquei ñi tucungeal co, chumngechi ñi feipiel pu judio ñi ley ñi liftuhual pu che. Caque meseng mu tucungeafui 44 cam 66 litro co. 7 Jesús feipifi engün: “Co meu apolcünufimün ti meseng”.* Fei cüme apolfingün. 8 Jesús ca feipifi engün: “Pichi nentumün, fei yelelafimün tati adnielu ti mafün”. Fei femngechi femingün. 9 Fei ti adnielu ti mafün pütocoi ti co pulcucünungelu. Quimlafui cheu ñi tripan ti pulcu. Huelu pu serfiquelu quimi, fei engün nentulu cai tati co. Fei ti adnielu ti mafün mütrümfi ti novio. 10 Feipifi: “Com pu che hune nentuquei ti cüme pulcu. Deu ngollilu pu mangel entungequei ti huesa pulcu. Huelu eimi feula entuimi ti cüme pulcu”. 11 Tüfachi dungu ñi rupan Caná huaria Galilea mapu mu, fei tüfa ta Jesús ñi hunen afmatun dungu. Femngechi pengeli tañi pepiluhun, fei tañi pu inanieteu feyentueyu.

12 Fei hula Capernaúm huaria mu amuingün Jesús, tañi ñuque, tañi pu peñi ca tañi pu inanieteu. Huelu quiñeque antü müten mülenagi engün fei meu.

13 Epe puulu ñi femngeal pu judio ñi Pascua,* Jesús huechui ta Jerusalén huaria mu. 14 Chau Ngünechen ñi ruca mu* pei pu fendemequelu huaca, ufisa ca paloma. Ca pefi ñi anülen pu trafquintuquelu plata. 15 Feimu deumai quiñe refenque. Fei huemünentufi engün* Chau Ngünechen ñi ruca meu, quiñentrür ti pu huaca ca ufisa engün. Cafei pachügentuñmafi tañi moneda tati pu trafquintuquelu plata ca huaichüfrulpafi tañi mesa engün. 16 Fei feipifi pu fendemequelu paloma: “Com nentufimün tüfa meu. ¡Fentecünumün tamün negociamequen tañi Chau ñi ruca mu!”. 17 Fei tañi pu inanieteu acordai* chem ñi feipin Chau Ngünechen ñi huirintucuel: “Tañi piuque meu, cofilechi cütral reque feleai fente ñi piuqueyefiel tami ruca”.

18 Pu judio pefilu tüfachi dungu feipifingün: “Pengelmuiñ quiñe afmatun dungu. Fei quimaiñ Chau Dios tami elueteu pepiluhun ñi femal tüfachi dungu”. 19 Jesús feipi: “Teifücayafimün Chau Ngünechen ñi ruca. Fei cüla antü mu huiño deumatuafiñ”. 20 Pu judio feipifingün: “Chau Ngünechen ñi ruca 46 tripantu alüñmai ñi deumangeal. Eimi, ¿cüla antü mu huiño deumatuafuimi cai?”. 21 Huelu Jesús feipilu Chau Ngünechen ñi ruca, quisu tañi cuerpo* ñi pifel tüfa. 22 Huiñomongetulu hula Jesús, tañi pu inanieteu acordaingün* ñi feipiqueel tüfachi dungu. Fei feyentuingün ñi chem pin ta Jesús ca Chau Ngünechen ñi huirintucuel.

23 Jerusalén huaria mülelu Jesús, ti fiesta Pascua pingelu, femi fentren afmatun dungu. Fei fentren che pefilu tüfachi dungu, feyentui tañi üi meu. 24 Huelu Jesús quimüñmafi ñi piuque engün. Feimu müte maneluulai fei engün meu. 25 Duamlafui ñi feipingeal chumngechi ñi raquiduamcülen pu che, quisu cai quimnieñmafilu pu che ñi piuque.

3 Mülerquei quiñe fariseo loncolelu pu judio meu, Nicodemo pingei. 2 Pun meu pemefi ta Jesús. Fei feipifi: “Quimeltufe, Chau Ngünechen quellunofile ta quiñe che, femlayafui afmatun dungu eimi reque. Feimu quimnieiñ Chau Ngünechen tami huercüeteu ñi quimeltucheal”. 3 Jesús feipieyu: “Rüfcünu feipiayu, huiño choyüngetunole quiñe che,* conlayai Chau Ngünechen ngünenietule ta mapu”. 4 Nicodemo feipi: “Deu füchale quiñe che, ¿chumngechi choyüngetuafui? Conlayafui tañi ñuque ñi pütra meu,* fei ca quiñe rupa ñi choyüngetual, ¿felelai?”. 5 Jesús feipieyu: “Rüfcünu llemai, Chau Ngünechen ngünenietuai ta mapu. Huelu conlayai feichi che fautizangenole co meu ca choyüngetunole Chau Ngünechen ñi nehuen mu. 6 Tuchi choyüngelu pu che meu, mapu meu coneltulei. Huelu feiti dullingelu Chau Ngünechen ñi nehuen mu, coneltulei ta huenu meu. 7 Iñche feipieyu: mülei tamün huiño choyüngetual. Huelu afmatuquelayaimi. 8 Ti cürüf cheu rume pimuquei, eimi allcüquefimi. Huelu eimi quimlaimi cheu ñi cüpan ca cheu ñi puhual. Ca femngechi eimi quimlaimi chumngechi ñi choyüngen quiñe che Chau Ngünechen ñi nehuen mu”.

9 Nicodemo ramtufi ta Jesús: “¿Chumngechi rupayafui tüfachi dungu?”. 10 Jesús huiñoldungui:* “Eimi quimeltuquefimi pu Israel che, huelu ¿quimlaimi tüfachi dungu? 11 Rüf feipiayu, chem taiñ quimnieel nütramcaqueiñ. Chem taiñ pequeel huldunguqueiñ. Huelu eimün llouquelaimün taiñ huldunguqueel. 12 Mapu mülechi dungu nütramcahuiyiñ, huelu eimün feyentulaimün. Fei huenu mülechi dungu nütramcauliyiñ, ¿chumngechi feyentuafuimün? 13 Cafei chem huentru no rume püralai ta huenu meu. Huelu ti Huentru ñi Fotüm* huenu nagpai. 14 Huellin mapu meu* Moisés huitrapüramfi ti filu. Ca femngechi huitrapüramngeai ti Huentru ñi Fotüm. 15 Femngechi com tañi feyentueteu nieai rumel mongen.

16 Chau Ngünechen fente ñi piuqueyefiel mapu müleyechi pu che,* hulcünui tañi quiñen Fotüm. Femngechi tuchi feyentule quisu meu, apümcangelayai. Huelu mai nieai rumel mongen. 17 Chau Ngünechen huercülafi tañi Fotüm mapu meu ñi condenayafiel mapu müleyechi pu che.* Huelu mai tañi Fotüm meu ñi montual engün. 18 Tati feyentufilu ti Fotüm, condenangelayai. Tati feyentunolu, deu condenangei, feyentunofilu cai Chau Ngünechen ñi quiñen Fotüm. 19 Mapu meu cüpai ti pelon, huelu pu che piuqueyelafi. Huesa femquei engün, feimu piuqueyefi ti dumiñ. Tüfachi dungu mu condenangeai engün. 20 Tuchi huesa femquelu üdequefi ti pelon ca inaquelafi, femngechi ñi quimngenoal tañi huesa femquen. 21 Huelu tuchi cüme femquelu, inaquefi ti pelon. Femngechi quimfalngeai ñi nüucülen tañi femquen Chau Ngünechen ñi ayünieel mu” pi Jesús.

22 Fei hula Jesús ca tañi pu inanieteu conpuingün ta fillque lof Judea mapu mülelu. Üyeu quiñentrür mülenagi engün. Fei eluhui ñi fautizacheal. 23 Huelu Juan ca femngechi fautizachemequei Enón lof püllelelu ta Salim pingechi lof. Tüfa mu pütrün co mülerquei, feimu acuquei che ñi fautizangeal. 24 Feichi mu petu carceltucungelai ta Juan.

25 Juan tañi pu inanieteu trafdunguhui ta quiñe judio engu chumngechi lif chengeal Chau Ngünechen ñi adquiñ mu. 26 Fei engün amui ñi feipiafiel ta Juan: “Quimeltufe,* feichi huentru ñi pemeteu nometu Jordán leufü mu, eimi tami huldungufiel, fautizachemequei. Fei com pu che inanieyu”. 27 Juan feipi: “Chau Dios pinole, chem chumlayafui rume ta che. 28 Eimün allcüimün tañi feipin ‘Iñche Cristo no tati, huelu Chau Dios huercüeneu ñi huneleal ta fei mu’. 29 Tati novio ngencülei tañi novia meu. Huelu tañi hueni rume ayüucülequei ñi fülmaniefiel ca allcütufiel tati novio ñi dungun. Ca femngechi iñche müna ayüucülen. 30 Cristo ñi cüdau alütuai. Huelu iñche ñi cüdau doi pichintuai”.

31 Feichi huenu mu cüpalu, doicülei ta com pu che meu. Feiti mapu mu tuulu, mapu mülechi dungu nütramcaquei, mapu tuhun-ngelu cai. Feiti huenu mu cüpalu, doicülei ta com pu che meu. 32 Cafei huldunguquei chem tañi peel ca chem tañi allcütuel. Huelu inei no rume lloumaquelaeyu ñi feipin. 33 Tuchi lloulu ñi feipin, cüme maneluuquei Chau Ngünechen ñi rüf dunguqueel. 34 Feiti ñi huercüel Chau Ngünechen nütramcaquei Chau Ngünechen ñi dungu. Fütra Chau rücüquelai ñi hulal tañi nehuen. 35 Ti Chau piuqueyefi tañi Fotüm. Fei com elfalcünulelfi. 36 Tati feyentulelu ta Fotüm meu, llohuai rumel mongen. Huelu tati feyentunofilu, lloulayai mongen. Huelu mai llohuai Chau Ngünechen ñi fütra illcun.*

4 Pu fariseo allcüntucui ta Jesús ñi doi fautizachequen ta Juan meu ca fentren che ñi inanieteu. Ñidol Jesús quimürpui tüfachi dungu. 2 Huelu Jesús fautizachequelafui, tañi pu inanieteu mai fautizachequefuingün. 3 Feimu Jesús tripai ta Judea mapu mu. Fei ca amutui Galilea mapu mu. 4 Huelu mülefui ñi rupayal Samaria mapu püle. 5 Feimu Sicar huaria mu puhui, Samaria mapu mu mülelu. Püllelerquei ti lelfün Jacob ñi elcünulelfiel tañi fotüm José. 6 Üyeu mülerquei Jacob ñi rünganco.* Ürcülerquei Jesús fente ñi trecayahun. Feimu epe rangiantülu, inafül rünganco anücünuhui.

7 Fei acui quiñe Samaria domo, nentupai co. Jesús feipifi: “Eluafen co”. 8 Tañi pu inanieteu huaria mu amuingün ñi ngillayal iyael. 9 Huelu ti Samaria domo ramtueyu ta Jesús: “Eimi ta judio che, ¿chumngelu* eluafen co pien? Iñche ta Samaria domo”. Pu judio dunguquelafi tati pu Samaria che. 10 Jesús huiñoldungui:* “Eimi quimlaimi chem tami elueteu Chau Ngünechen. Cafei quimlaimi inei feipimequeimu eluafen co. Quimfulmi, eimi cafei eluen co piafuimi. Fei eluafeimu co hulquelu mongen”. 11 Ti domo feipieyu: “Huelu Ñidol, nielaimi chem rume tami nentual co. Müna alüconi ti rünganco. ¿Cheu nentuafuimi feiti co hulquelu mongen? 12 ¿Doicüleimi cai taiñ cuifi lacu Jacob? Quisu elcünuleiñmeu tüfachi rünganco. Fei pütocoi tüfachi co, cafei tañi pu yall ca tañi pu culliñ”. 13 Jesús huiñoldungui:* “Com pu che pütocolu tüfachi co huiño huihutuquei. 14 Feiti che pütocole ti co iñche ñi eluafiel, huihuhuelayai. Doi mai feichi co iñche ñi eluafiel, huitrunco reque feleai tañi piuque mu. Fei tüfa eluaeyu rumel mongen”. 15 Ti domo feipieyu: “Ñidol, eluen feichi co, fei huihuhuelayan ca cüpahuelayan ñi nentupayal co”.

16 Jesús feipifi: “Yemenge tami füta”. 17 “Nielan füta” pi tati domo. Jesús feipifi: “Feingei tami nienon füta, chumngechi tami feipin. 18 Quechu füta niefuimi. Ca tati huentru tami nieel feula, tami füta no tati. Rüfngei tami feipin”. 19 Ti domo feipi: “Ñidol, eimi ta Chau Ngünechen ñi huerquen. 20 Taiñ cuifiqueche tüfachi huincul meu püramyequefui ta Chau Ngünechen. Huelu eimün feipiqueimün Jerusalén huaria mu mülei ñi püramyengeal”. 21 Jesús feipi: “Papai, rüf feipiayu, puhuai ti antü, fei tüfachi huincul ca Jerusalén huaria meu no rume eimün püramyelayafimün ta Chau Ngünechen. 22 Eimün quimquelaimün inei tamün püramyequefiel. Huelu iñchiñ quimnieiñ inei taiñ püramyequefiel, pu judio hune quimlu cai chumngechi ñi montual pu che. 23 Puhuai ti antü, deu puhui llemai, fei tati pu rüf poyequefilu ta Chau Ngünechen* püramyeafingün rüf dungu meu ca chumngechi ñi adcünueteu Chau Ngünechen tañi nehuen. Fütra Chau quintuquefi feichi che ñi püramyeaeteu. 24 Chau Ngünechen quiñe püllü tati. Feimu tañi poyequeteu mülei ñi püramyeafiel rüf dungu meu ca chumngechi ñi adcünueteu Chau Ngünechen ñi nehuen”. 25 Tati domo feipieyu: “Iñche quimnien ñi cüpayal Chau Ngünechen ñi dulliel,* feiti Cristo pingelu. Cüpale, quimelpayaiñmeu com tüfachi dungu”. 26 Jesús feipieyu: “Iñche ta feichi huentru”.

27 Feimeu müten acui tañi pu inanieteu. Fei afmatuingün ta Jesús ñi nütramcafiel ta quiñe domo. Huelu inei no rume ramtulaeyu chem ñi duamnieel ca chumngelu* nütramcamequefi tati domo. 28 Feimeu ti domo elcünui tañi metahue. Huaria mu amutui, fei feipimefi ti pu che: 29 “Cüpamün, fei peaimün quiñe huentru. Feipieneu com tañi femün iñche. ¿Cristo pemai tüfachi huentru?”. 30 Pu che tripai huaria mu, fei pemefingün ta Jesús.

31 Petu rupalu tüfachi dungu, tañi pu inanieteu feipieyu: “Quimeltufe,* inge anai”. 32 Huelu Jesús feipifi engün: “Iñche nien iyael, eimün ta quimlafimün”. 33 Feimu tañi pu inanieteu hueluque feipihuingün: “¿Inei cüpaleleyu iyael?”. 34 Jesús feipifi engün: “Femal ta Chau Ngünechen ñi ayüqueel ca huechunentual tañi cüdau, fei tüfa tañi iyael. 35 Eimün feipiqueimün ‘Meli cüyen mülehuei ñi cosechayal’. Huelu iñche feipihuayiñ, lelirupamün, fei adquintuaimün, ancüi ti quetran ñi cosechangeal. 36 Ti cosechaquelu eluniengei ñi cullitu ca trapümmequei ti fün. Ti fün tati pu llohualu rumel mongen. Femngechi ti nganfe ca ti cosechaquelu trür ayühuai engu. 37 Femngechi huechutripaquei tüfachi feipin: ‘Quiñe che nganquei, cangelu cosechaquei’. 38 Iñche huercühuiyiñ tamün cosechayal chem tamün ngannoel. Caquelu che rume cüdahui, huelu eimün cümelcangeimün fei engün ñi cüdau mu”.

39 Ti domo huldungui: “Feipieneu com tañi femün iñche”. Fei fentren Samaria che feichi huaria mu allcülu tüfachi dungu, feyentufingün ta Jesús. 40 Feimu pu Samaria che pemefi ta Jesús. Amutulayaimi pifi engün. Fei epu antü mülenagi. 41 Femngechi doi fentren che feyentui Jesús mu allcütuñmafilu ñi quimeltun. 42 Fei feipifingün ti domo: “Eimi tami feipin müten feyentulaiñ. Fei rüf quimürpuiñ, tüfachi huentru fei ti montulchepalu”.

43 Epu antü rupalu, Jesús elcünui ti huaria, fei amui ta Galilea mapu. 44 Jesús feipicünui Chau Ngünechen ñi huerquen yamngequelai* quisu tañi mapu meu. 45 Huelu puulu Galilea mu, pu che cüme llohueyu, pefilu engün cai ñi femün Jesús Jerusalén huaria mu.

46 Ca amui ta Caná huaria Galilea mapu mu, cheu ñi pulcucünufiel ti co. Fei mülerquei quiñe huentru cüdahuelquefilu tati lonco ülmen. Tañi fotüm cutrancülerquei Capernaúm huaria meu. 47 Tüfachi huentru allcüi Jesús ñi tripatun Judea mapu mu, fei amui ta Galilea mapu. Fei pemefi ca feipifi ñi nagal ta Capernaúm huaria mu ñi tremoltuafiel* tañi fotüm, tüfa epe lalerquei. 48 Huelu Jesús feipieyu: “Eimün ta penolmün afmatun dungu ca fütraque dungu, turpu feyentulayaimün”. 49 Ti huentru cüdahuelquefilu ti lonco ülmen feipi: “Ñidol, trür amuayu petu ñi lanon tañi fotüm”. 50 Jesús feipieyu: “Huiñotunge tami ruca meu, tremotui tami fotüm”. Ti huentru feyentui Jesús ñi feipin, fei amutui. 51 Ti huentru amuletulu tañi ruca mu, trafyepaeyu tañi pu cüdaufe. Fei feipingei ñi tremotun tañi fotüm. 52 Feimu ti huentru ramtufi tañi pu cüdaufe chem hora cümelcatui tañi fotüm. Fei feipingei: “Quiñe hora nagantülu elcünueyu ti aling cutran”.* 53 Feichi hora ürque Jesús feipieyu “Tremotui tami fotüm”. Ti chau ngüneduamlu tüfachi dungu, fei ca com tañi pu che feyentuingün ta Jesús mu. 54 Tüfa tati epungechi afmatun dungu ñi femün Jesús Galilea mapu meu, deu tripatulu ta Judea mapu.

5 Fei hula puhui ñi fiestayal pu judio. Fei Jesús huechui ta Jerusalén huaria mu. 2 Feichi huaria mu, inafül Ufisa ñi Conhue pingelu mülerquei quiñe rüngan cheu ngülümngequei co, Betzata pingei hebreo quehun meu. Fentren orcon huallmaniefi feichi rüngan. 3 Fei mu mülerquei fentren cutran, trauma, cüntro ca fentren che lañmalelu ñi cuhu cam ñi namun. 4 *—— 5 Cafei mülerquei quiñe huentru cutrancülelu 38 tripantu. 6 Jesús pefi feichi huentru tranalelu. Fei quimi fentreñma ñi cutrancülen. Feimu ramtufi: “¿Ayüafuimi tami cümelcatual?”. 7 Ti huentru feipieyu: “Ñidol, nengümuulu ti co, inei no rume quelluquelaeneu ñi conal. Eluulu iñche ñi conpual co meu, caquelu che hune conpuquei”. 8 Jesús feipifi: “Huitrapüratunge, nünge tami ngütantu,* fei trecatunge”. 9 Feimeu müten ti huentru cümelcatui, nüi tañi ngütantu, fei eluhui ñi trecayal.

Feichi antü, ürcütun antü ngerquei.* 10 Feimu pu judio feipifingün tati huentru cutrancülefulu: “Ürcütun antü ta fachantü. Ngelai tami yeal ti ngütantu”. 11 Ti cutrancülefulu feipi: “Feiti huentru tañi tremoltueteu* feipieneu ‘Nünge tami ngütantu, fei trecatunge’”. 12 Fei pu judio feipifingün: “¿Inei am feiti huentru tami feipieteu ‘Nünge tami ngütantu, fei trecatunge’?”. 13 Huelu ti huentru quimlafui inei ñi tremoltueteu, Jesús ñamlu cai rangiñ pu che meu.

14 Fei hula Jesús pefi tati huentru Chau Ngünechen ñi ruca mu,* feipifi: “Tremoturqueimi. Culpahuelayaimi,* fei tami contunoaeteu doi huesaque dungu”. 15 Ti huentru amutui, fei feipifi pu judio ñi tremoltueteu Jesús. 16 Ürcütun antü mu Jesús femquei tüfachi dungu. Feimu pu judio caiñetueyu engün. 17 Huelu Jesús feipifi engün: “Fantepu mu tañi Chau fentecünuquelai ñi cüdau. Feimu iñche ca fentecünuquelan ñi cüdau”. 18 Pu judio raquiduamquefui Jesús ñi yamquenofiel* ti ürcütun antü. Ca raquiduamquefui ñi trürümuhun Chau Dios mu, iñche ñi Chau pifilu. Feimu doi ayüfui ñi langümafiel engün.

19 Feimu Jesús feipifi engün: “Rüf feipihuayiñ, ti Fotüm chem chumquelai rume quisu tañi pin mu. Pefilu ñi femquen tañi Chau, ca inaye femquei ti Fotüm. Com ñi femqueel Fütra Chau, ti Fotüm ca femngechi femquei. 20 Ti Fütra Chau piuqueyefi tañi Fotüm,* ca com quimeltulelquefi ñi chumquen. Fütra Chau quimeltuafi tañi Fotüm ñi femal doi fütraque dungu tamün afmatuleal. 21 Tañi Chau huiñomongeltuquefi pu layelu. Ca femngechi ti Fotüm huiñomongeltuquefi inei ñi ayüel. 22 Tañi Chau juzgaquelafi inei no rume. Doi mai, elfalcünulelfi ti Fotüm ñi juzgayafiel com che. 23 Femngechi com che ñi yamnieafiel ti Fotüm, chumngechi ñi yamquefiel engün ta Fütra Chau. Ti Fütra Chau huercüfi tañi Fotüm. Feimu inei rume yamnofile ti Fotüm, ca yamquelafi ta Fütra Chau. 24 Rüf feipihuayiñ, inei rume allcüle ñi feipin ca feyentule inei tañi huercüeteu, nieai rumel mongen ca juiciantucungelayai. Doi mai huiñomongetulu ñi lan mu reque felei.

25 Rüf feipihuayiñ, puhuai ti antü, deu puhui llemai. Fei tati pu layelu allcüñmayafi ñi dungun ta Chau Ngünechen ñi Fotüm. Fei tuchi feyentulu mongetuaingün. 26 Tañi Chau niei pepiluhun ñi hulal mongen. Fei ca femngechi elufi pepiluhun ti Fotüm ñi hulal mongen. 27 Cafei elfalcünulelfi ñi juzgacheal, fei am tati Huentru ñi Fotüm.* 28 Afmatulayaimün tüfachi dungu. Puhuai ti antü, fei com tati pu che mülelu rüngan eltun mu* allcüñmayafi ñi dungun ta Chau Ngünechen ñi Fotüm. 29 Fei huiñomongetuaingün. Inei rume femlu cümeque dungu, llohuai rumel mongen. Huelu inei rume femlu huesaque dungu, juiciantucungeai. 30 Iñche tañi pin mu chem chumlayafun rume. Chumngechi ñi feipieteu tañi Chau juzgachequen. Ayülelan ñi femal tañi pin, doi mai iñche tañi huercüeteu ñi pin. Feimu nor dungu meu juzgachequen.

31 Iñche müten huldunguli ñi ineingen, feyentungelayan. 32 Huelu mülei inei ñi huldungual iñche mu, iñche quimnien ñi rüfngen fei tañi huldunguel. 33 Eimün huercüimün quiñeque huentru ñi pemeafiel ta Juan. Fei tüfa rüf huldungui iñche mu. 34 Huelu iñche duamlan quiñe huentru no rume ñi huldungual iñche mu. Feipiquen tüfachi dungu eimün tamün montual. 35 Juan trürümngefui quiñe üicülechi pelontuhue huilüfcülelu. Pichiñma mu eimün eluhuimün tamün ayüucüleal fei ñi pelon meu. 36 Iñche ñi nieelchi dungu doi fali Juan ñi huldungun mu. Tañi Chau feipieneu ñi chem chumal. Feimu tañi femün meu quimfali tañi Chau ñi huercüeteu. 37 Ti Chau quimfalcünui ñi huercüeteu ta iñche. Eimün turpu allcüquelaimün ñi dungun ca peñmalafimün ñi ad. 38 Ca piuquentucunielafimün ñi feipin, feyentunolu cai eimün quisu ñi huercüel.

39 Eimün cüme chillcatuqueimün Chau Ngünechen ñi huirintucuel, femngechi tamün nieal rumel mongen. Chau Ngünechen ñi huirintucuel mai huldunguquei iñche mu. 40 Huelu eimün pilaimün cüpayal iñche meu tamün nieal rumel mongen. 41 Iñche pilan ñi saquiaeteu ta che. 42 Huelu cüme quimnien, eimün piuqueyelafimün ta Chau Dios. 43 Tañi Chau ñi üi mu cüpan iñche. Huelu eimün lloumulan. Cangelu che cüpafule quisu tañi üi mu, feique ta llohuafuimün. 44 Eimün ayüqueimün tamün saquiaeteu ta che. Huelu cüpa ayühuelquelafimün ta Chau Dios tamün saquiaeteu. Feimu feyentumulayan ta iñche. 45 Raquiduamlayaimün iñche ñi feipiafiel tati Chau tamün huesa femquen. Moisés, tuchi tamün manelniefiel, feique ta pengelquei tamün huelulcalen. 46 Rüfcünu llemai Moisés huirintucui iñche mu. Feimu feyentufulmün ta Moisés mu, feyentuafuimün ta iñche mu. 47 Huelu feyentunolmün Moisés ñi huirintucun mu, ¿chumngechi feyentuafuimün iñche ñi feipin?”.

6 Deu rupalu tüfachi dungu, Jesús amui nometu Galilea lafquen, Tiberíades pingelu. 2 Fentren che inanieyu, tüfa engün ngüneduami afmatun dungu ñi femquen Jesús tañi tremoltuafiel* ti pu cutran. 3 Jesús pürai quiñe huincul mu, fei anücünuhui tañi pu inanieteu engün. 4 Püllelerquei ñi femngeal pu judio ñi fiesta, Pascua pingelu. 5 Jesús püraquintulu, pei ñi püllelepan fentren che. Fei ramtufi ta Felipe: “¿Cheu ngillayaiñ cofque ñi iyal com tüfachi pu che?”. 6 Jesús deu quimi tañi chumal, huelu ramtui ñi quimal chem ñi raquiduamcülen ta Felipe. 7 Felipe huiñoldungui:* “Ngillafuliyiñ 200 denario cofque rume,* ca pichiquen elufiliyiñ pu che, puhulcalayafuiñ ñi iyal engün”. 8 Fei quiñe tañi inanieteu, Andrés pingelu, Simón Pedro ñi peñi, feipi: 9 “Fau mülei quiñe pichi huentru, niei quechu cahuella cofque ca epu pichique challhua. Huelu, ¿elupeafuiñ mai ñi iyal tüfachi fütra troquiñche?”.

10 Jesús huiñoldungui:* “Feipiafimün tati pu che ñi anücünuhual”. Fentren cachu mülerquei, feimu anücünuhui pu che, 5.000 huentru mülerquei. 11 Fei Jesús nüi ti cofque, mañumtufi ta Chau Dios ca hudamcalelfi ti cofque tati pu che anülelu. Ca femngechi femi ñi hudamcayafiel ti pichique challhua. Fei com pu che iyei tunte tañi ayüel. 12 Huedalu engün, Jesús feipifi tañi pu inanieteu: “Trapümfimün tati sofralu. Femngechi ngünamcangelayai chem no rume”. 13 Fei trapümfingün ti sofrachi cofque, tüfa ñi elcünuel tati pu che ifilu ti quechu cofque. Mari epu cülco* apolngetui.

14 Pu che pefilu tüfachi afmatun dungu ñi femün Jesús, feipi: “Rüfcünu llemai, tüfa ta Chau Ngünechen ñi huerquen, tati feipicünungelu ñi cüpayal mapu meu”. 15 Pu che eluucülerquei ñi nüafiel ta Jesús, femngechi ñi lonco ülmencünuafiel. Jesús quimi tüfachi dungu, feimu ca quiñe rupa amui ti huincul mu ñi quisuleal.

16 Punlu, tañi pu inanieteu nagingün ti lafquen mu. 17 Fei püraingün quiñe farcu mu ca eluhuingün ñi noal ti lafquen. Ayüfui ñi puhual ta Capernaúm huaria püle. Dumiñcülerquei, ca Jesús mülerquelai tañi pu inanieteu engün. 18 Fütra cürüfcülerquei. Fei illcui ti lafquen.* 19 Quechu cam cayu kilometro* amulelu engün, pefingün ta Jesús huente co trecalelu ca püllelelu ti farcu mu. Fei llicai engün. 20 Huelu Jesús feipieyu: “Iñche tati. Ngelai tamün llicayal”. 21 Fei engün ayühunquechi llohueyu farcu mu. Fei pichiñma mu puhuingün cheu ñi ayüel.

22 Petu ñi tripanon Jesús tañi pu inanieteu, inaltu lafquen mülerquei quiñe pichi farcu müten. Fei ca antü pu che mülenaglu nometu lafquen, ngüneduami ñi mülehuetunon feichi farcu, ca tuculpaingün* Jesús ñi amunon tañi pu inanieteu engün ti pichi farcu meu. 23 Fei Tiberíades huaria mu tripai quiñeque farcu. Fei puhui quiñe lof mu. Üyeu Jesús elurquefi iyael tati pu che deu mañumtufilu ta Chau Dios. 24 Pu che ngüneduami ñi mülenon Jesús ca tañi pu inanieteu. Feimu püraingün ti farcu mu, fei amuingün ta Capernaúm huaria ñi quintumeafiel ta Jesús.

25 Nometu lafquen mu pefingün. Fei ramtufingün: “Quimeltufe, ¿chumül acuimi fau?”. 26 Jesús huiñoldungui:* “Eimün peimün afmatun dungu. Huelu rüf feipihuayiñ, quintumulan tüfachi dungu meu. Huelu quintumun huedalu cai eimün tamün ifielchi cofque mu. 27 Cüdauquelayaimün tamün nieal feichi iyael funaquelu. Huelu mai cüdahuaimün tamün nieal feichi iyael afquenolu ca hulquelu rumel mongen. Ti Huentru ñi Fotüm* eluaimünmeu feichi iyael. Huenu Chau Dios elfalcünueyu ñi femal tüfachi dungu”.

28 Fei ramtungei: “¿Chem dungu mülei taiñ femal ñi ayühuelafiel ta Chau Ngünechen?”. 29 Jesús huiñoldungui:* “Tüfachi dungu ayüi ta Chau Dios: fei huercüeneu, feimu pengelaimün tamün feyentulen iñche mu”. 30 Fei engün feipieyu: “¿Chem afmatun dungu femaimi? Femngechi peaiñ ca feyentuaiñ. ¿Chumaimi cai? 31 Huellin mapu meu* taiñ cuifiqueche ingün ti mana. Femngechi feipilei Chau Ngünechen ñi huirintucuel: ‘Elufi huenu cüpachi cofque ñi iyal engün’”. 32 Jesús feipifi engün: “Rüf feipihuayiñ, Moisés elulaeimünmeu ti rüfngechi cofque huenu mu cüpalu. Tañi Chau mai eluaimünmeu ti rüf cofque huenu mu cüpalu. 33 Chau Ngünechen ñi cofque fei tati huenu mu cüpalu, ca eluquefilu mongen tati pu che”. 34 Feimu feipingei: “Ñidol, rumel eluniemuiñ feichi cofque”.

35 Jesús feipifi engün: “Iñche tati cofque hulquelu rüfngechi mongen. Tuchi cüpalu iñche mu, ngüñühuelayai. Ca tati pengelquelu ñi feyentulen iñche mu, huihuhuelayai. 36 Huelu deu feipihuiyiñ, eimün ta pemun, huelu feyentulaimün rume. 37 Com feichi che Chau Ngünechen tañi elueteu cüpayai iñche mu. Fei iñche turpu illamcalayafiñ feichi che cüpalu iñche mu. 38 Huenu mu cüpalan ñi femal iñche tañi ayünieel. Huelu mai tañi huercüeteu ñi ayünieel. 39 Tüfachi dungu ayüniei inei ñi huercüeteu ta iñche: ñi ñamümnoafiel quiñe che no rume fei tañi elueteu. Huelu mai ñi huiñomongeltuafiel engün afchi antü mu. 40 Tüfachi dungu ayüniei tañi Chau: com tati llouquefilu tati Fotüm ca pengelquelu ñi feyentuniefiel, llohuai rumel mongen, fei iñche huiñomongeltuafiñ afchi antü mu”.

41 Feimu pu judio dunguyefingün ta Jesús, feipilu cai “Iñche tati cofque huenu mu nagpalu”. 42 Fei feipi engün: “Tüfa ta Jesús, ¿José ñi fotüm no am? Quimnieñmafiyiñ ñi chau ca ñi ñuque, ¿felelai? Fei, ¿chumngelu* feipirumei ‘Huenu mu nagpan iñche’?”. 43 Jesús ngüneduamlu tüfachi dungu, feipi: “Fentecünumün tamün dunguyechen. 44 Tañi Chau huercüeneu. Fei inei rume ayüle ñi inayaeteu iñche, Fütra Chau mülei ñi cüpalafiel iñche mu. Fei iñche huiñomongeltuafiñ afchi antü mu. 45 Chem ñi huirintucuel Chau Ngünechen ñi pu huerquen feipilei: ‘Jehová* quimeltuafi ta com engün’. Fei com tati allcütufilu tañi Chau ca lloulu ñi quimeltun, inaqueneu. 46 Inei no rume pequelafi ta Fütra Chau. Feichi Chau Dios mu cüpalu, feique ta pefi. 47 Rüf feipihuayiñ, tati feyentulelu iñche mu nieai rumel mongen.

48 Iñche tati cofque hulquelu rüfngechi mongen. 49 Huellin mapu meu tamün cuifiqueche ifingün ti mana. Huelu ca laingün. 50 Tüfa tati cofque huenu mu nagpalu. Femngechi feichi ifile ti cofque, lalayai. 51 Iñche tati cofque huenu mu nagpalu ca hulquelu mongen. Inei rume ifile feiti cofque, rumel mongeleai. Ti cofque iñche ñi hulal pu che ñi nieal mongen, feita iñche ñi cuerpo”* pi Jesús.

52 Fei tati pu judio trafdunguhui. Feipi engün: “Tüfachi huentru, ¿chumngechi eluafeiñmu ñi cuerpo taiñ iyafiel?”. 53 Feimu Jesús feipifi engün: “Rüf feipihuayiñ, inolmün ti Huentru ñi Fotüm ñi cuerpo ca pütoconolmün ñi mollfüñ, lloulayaimün mongen.* 54 Fei inei rume ifile tañi cuerpo ca pütocofile tañi mollfüñ, nieai rumel mongen. Fei iñche huiñomongeltuafiñ ti afchi antü meu. 55 Iñche ñi cuerpo, rüf iyael tati. Ca tañi mollfüñ, rüf pütocoal tati. 56 Quiñe che ifile iñche tañi cuerpo, ca pütocofile tañi mollfüñ, trür quiñeucüleayu feichi che iñchiu. 57 Ti mongelechi Chau huercüeneu. Fei ñi duam mu mongelen iñche. Ca femngechi inei rume ifile tañi cuerpo, iñche tañi duam mu mongeleai. 58 Tüfa tati cofque huenu mu nagpalu. Trürlai feiti cofque ifilu tamün cuifiqueche. Fei engün ca larpui. Huelu tuchi ifile tüfachi cofque, rumel mongeleai”. 59 Jesús feipi tüfachi dungu petu quimeltumequelu quiñe ngillatuhue ruca* Capernaúm huaria mu.

60 Fentren che inaquefilu ta Jesús allcütuingün tüfachi dungu. Fei feipi engün: “Nüngaifali* tüfachi hueupin. Pilaiñ taiñ allcütuafiel”. 61 Jesús ngüneduami feichi pu che ñi fillpimequen tüfachi dungu meu. Fei feipifi engün: “¿Tüfachi dungu nüngaitufimün? 62 Pefilmün ti Huentru ñi Fotüm püralelu cheu ñi mülequefel cuifi, ¿chem rupayafui chi? 63 Chau Ngünechen ñi nehuen hulquei ta mongen. Pu che ñi femquen falilai. Iñche ñi feipifiel ta eimün nüucülei Chau Ngünechen ñi nehuen mu ca hulquei mongen. 64 Huelu quiñeque eimün feyentuquelaimün” pi Jesús. Fei deu quimniefui* inei tati pu feyentuquenolu ca inei hultucuaeyu tañi pu caiñe mu. 65 Fei ca feipi: “Feimu feipihuayiñ, inei no rume inalayafeneu, tañi Chau pinole ñi cüpalafiel iñche mu”.

66 Feimu fentren tañi pu inanieteu huiño inatuingün tañi elcünuelchi dungu. Fei inahuetulafingün ta Jesús. 67 Fei Jesús ramtufi tañi mari epu apostol:* “¿Eimün ca cüpa amutuimün?”. 68 Simón Pedro huiñoldungui:* “Ñidol, ¿inei inayafuiñ? Eimi tami feipin hulquei rumel mongen. 69 Iñchiñ feyentuleiñ ca quimnieiñ eimi ta Chau Ngünechen ñi huercüel”.* 70 Jesús feipifi engün: “Iñche dullihuiyiñ ta eimün, tamün mari epungen, ¿felei no am? Huelu quiñe ta eimün dallucafengei tati”.* 71 Jesús dungurquei ta Judas mu, Simón Iscariote ñi fotüm. Feichi huentru quiñe tañi mari epu apostol, huelu hultucueyu tañi pu caiñe mu.

7 Pu judio ayüfui ñi langümafiel ta Jesús. Feimu deu rupalu tüfachi dungu, Jesús pilai ñi amual ta Judea mapu. Fei Galilea mapu mu mülenagi. 2 Püllelerquei ti fiesta pu judio ñi müleal llamasa mu.* 3 Feimu Jesús tañi pu peñi feipieyu: “Amunge ta Judea mapu. Femngechi tami pu inanieteu ca peaingün tami femqueelchi dungu. 4 Quiñe che ayüle com pu che tañi quimaeteu, ellcaquelai ñi femquen. Feimu eimi femülmi tüfachi dungu, com pu che ñi adquiñ mu femnge” pi engün. 5 Rüfcünu mai, tañi pu peñi feyentulai Jesús mu. 6 Feimu Jesús feipifi engün: “Petu puulai iñche tañi antü. Huelu eimün chumül rume amuafuimün ti fiesta mu. 7 Pu che, ¿chumngelu* üdeafeimünmeu? Iñche huldunguquen ñi huesa femün engün, feimu üdequeneu. 8 Amumün tati fiesta mu. Iñche petu amulayan, petu puulai tañi antü”. 9 Feipi tüfachi dungu, fei mülenagi ta Galilea mapu mu.

10 Huelu tañi pu peñi deu amulu ti fiesta mu, Jesús ca amui. Huelu ellcalen amui. 11 Feimu feichi fiesta mu pu judio quintuyahulfingün ta Jesús. Feipi engün: “¿Cheu cai mülepei feichi huentru?”. 12 Ti troquiñche mu fentren che cafcü dungumequehui Jesús mu engün.* Quiñeque che feipi “Cüme piuquengei”. Huelu caquelu feipi “Femlai, ngünencachequei müten” pingün. 13 Huelu fente ñi llicafiel engün tati pu judio, cüpa dunguyelafingün ta Jesús caquelu che ñi adquiñ mu.

14 Meli antü yenielu ti fiesta, Jesús amui Chau Ngünechen ñi ruca mu.* Fei eluhui ñi quimeltuafiel pu che. 15 Pu judio afmatulehuei. Fei feipi engün: “Tüfachi huentru inei no rume quimeltulaeyu.* ¿Chumngelu* fente cüme quimniefi Chau Ngünechen ñi huirintucuel?”.* 16 Fei Jesús huiñoldungui:* “Tañi quimeltuqueel, iñche ñi dungu no tati. Chau Dios tañi quimeltun llemai, fei huercüeneu ta iñche. 17 Inei rume cüpa femle Chau Dios ñi ayünieel, quimai cheu ñi cüpan iñche ñi quimeltuqueel, Chau Dios mu cam iñche ñi raquiduam. 18 Tati quimeltuquelu quisu ñi raquiduam, ayüquei quisu ñi saquingeal. Huelu püramyengepe inei tañi huercüeteu pile ti che, rüf dunguquei ca nor dungu femquei. 19 Moisés elueimünmeu ti ley, ¿felei no am? Huelu quiñe no rume ta eimün inaquelai ñi chem pin ti ley. Fei, ¿chumngelu* cüpa langümmuen?”. 20 Fei pu che feipi: “Conhuecüfüleimi.* ¿Inei cüpa langümeimu?”. 21 Jesús feipifi engün: “Quiñe dungu müten femün. Fei com afmatulehueimün. 22 Raquiduamaimün tüfachi dungu: Moisés elueimünmeu ti ley ñi circuncidangeal pu huentru.* Rüfcünu llemai, tüfachi dungu Moisés ñi antü meu cüpalai, tañi pu cuifiqueche ñi antü meu llemai. Fei ürcütun antü ngepe rume, eimün circuncidaquefimün pichique huentru. 23 Eimün ayüqueimün ñi inayal Moisés ñi ley, feimu circuncidaquefimün pichique huentru ürcütun antü meu rume. Huelu iñche cüme tremoltufilu* quiñe huentru ürcütun antü mu, ¿chumngelu* fente illcutumun?* 24 Re tamün peel meu müten juzgachehuelayaimün. Mülei tamün nor juzgacheal” pi Jesús.

25 Fei quiñeque che Jerusalén huaria mülelu feipi engün: “Quiñeque che cüpa langümfi ta tüfachi huentru, ¿felelai? 26 Huelu tüfa tañi mülen. Pu che ñi adquiñ mu dungumequei. Chem pingelai rume. Tati pu gobernante, ¿raquiduamquepeingün mai ñi Cristo ngen tüfachi huentru? 27 Femlai llemai. Iñchiñ quimnieiñ cheu ñi tuhun tüfachi huentru. Acule ti Cristo, inei no rume quimlayai cheu ñi tuhun” pingün. 28 Fei Jesús petu quimeltufilu pu che Chau Ngünechen ñi ruca mu, nehuentu feipi: “Eimün quimniemun ta iñche. Ca quimnieimün cheu ñi tuhun. Huelu iñche tañi duam mu müten cüpalan. Rüfngei inei tañi huercüeteu. Eimün quimlafimün. 29 Iñche mai ta quimniefiñ. Fei tañi üi mu cüpan iñche. Quisu ta huercüeneu”. 30 Fei eluhuingün ñi quintual chumngechi tañi nüafiel. Huelu inei no rume pepi femlai, petu puunolu cai Jesús ñi antü. 31 Huelu fentren che üyeu mülelu, feyentufingün. Ca feipi engün: “Cüpale Cristo, fentren afmatun dungu femai, ¿fei ñi femün no am tüfachi huentru?”.

32 Pu fariseo allcüntucuingün tati pu che femngechi cafcü dungumequelu Jesús mu.* Feimu fei engün ca pu loncolechi sacerdote huercüingün pu soltau ñi presuafiel ta Jesús. 33 Fei tüfa feipifi tati pu che: “Pichiñma müten quiñentrür müleaiñ, petu ñi amunon iñche cheu ñi mülen inei tañi huercüeteu. 34 Eimün quintumuan, huelu pemulayan. Pepi amulayaimün cheu ñi müleal iñche”. 35 Feimu pu judio huelucontu nütramcahui engün: “¿Cheu chi ta amuai tüfachi huentru, fei taiñ penoafiel? ¿Pemepeafui mai tati pu judio rangi ti pu Grecia che mülelu? ¿Cüpa quimeltupefi mai tati pu Grecia che? 36 Tüfachi huentru feipi ‘Eimün quintumuan, huelu pemulayan. Pepi amulayaimün cheu ñi müleal iñche’, ¿chem cüpa feipipei mai?” pi tati pu judio.

37 Ti afchi antü tati fiesta meu, fei tati doi falin antü. Feichi mu Jesús huitrapürai ca nehuentu feipi: “Inei rume huihule, cüpape iñche mu ñi pütocoal. 38 Inei rume feyentule iñche mu, tañi ponhui piuque meu tripayai co hulquelu mongen. Femngechi feipi Chau Ngünechen ñi huirintucuel”. 39 Tüfachi dungu mu, Jesús cüpa feipi ta Chau Ngünechen ñi nehuen. Tüfa ñi llohuafel tañi pu feyentunieteu. Huelu petu püramyengenolu Jesús, lloulai engün Chau Ngünechen ñi nehuen. 40 Allcülu tüfachi dungu, quiñeque che feipi: “Rüfcünu llemai, tüfa ta Chau Ngünechen ñi Huerquen”. 41 Caquelu che feipi: “Tüfa tati Cristo”. Huelu quiñeque che feipingün: “Galilea mapu mu tripalayai ti Cristo, ¿felei no am? 42 Chau Ngünechen ñi huirintucuel feipilei David ñi cüpanchengen ta Cristo. Ca feipi ñi cüpayal Belén huaria mu. Fei mu ca tuhui David, ¿felei cam felelai?”. 43 Fei pu che trafdunguhui Jesús mu. 44 Quiñeque che ayüfui ñi presuafiel, huelu inei no rume pepi femlai.

45 Fei pu soltau huiñotuingün cheu ñi mülen pu loncolechi sacerdote ca pu fariseo. Fei pu soltau ramtungei: “¿Chumngelu* cüpal-lafimün?”. 46 Fei engün huiñoldungui:* “Turpu quiñe huentru no rume femngechi dunguquelafui”. 47 Huelu pu fariseo feipieyu engün: “¿Ca femngechi ngünencangeimün? 48 Quiñe no rume pu gobernante ca pu fariseo feyentulai Jesús mu, ¿felei no am? 49 Huelu tüfachi pu che quimlafi Moisés ñi ley. Feimu Chau Ngünechen illamcaqueyu engün” pi pu fariseo. 50 Üyeu mülerquei ta Nicodemo. Tüfa fariseo chengerquei, deu pemerquefi ta Jesús. Fei feipifi engün: 51 “Taiñ juiciantucuafiel quiñe che, hune mülei taiñ allcütuafiel ca cüme quimal chem ñi femün. Femngechi feipilei taiñ ley, ¿felelai?”. 52 Allcülu tüfachi dungu, pu fariseo feipieyu: “¿Chumngelu* feipimi tüfa? ¿Ca tuhuimi Galilea mapu mu? Ngüneduamnge ñi chem pin Chau Ngünechen ñi huirintucuel, fei quimaimi ñi tripanoal Galilea mapu mu Chau Ngünechen ñi huerquen, quiñe no rume”.*

8 12 Jesús ca quiñe rupa dungufi tati pu che, feipi: “Iñche ta mapu ñi pelon. Feiti che tañi inanieteu turpu dumiñ mu miyaulayai. Huelu mai llohuai ti pelon hulquelu mongen”. 13 Feimu pu fariseo feipifingün ta Jesús: “Quisutu huldunguqueimi tami ineingen. Huelu rüfngelai tami feipin”. 14 Jesús feipieyu engün: “Quisu huldunguquen iñche mu, huelu rüfngei tañi feipin. Iñche quimnien cheu ñi tuhun ca cheu ñi puhual. Huelu eimün quimlaimün cheu ñi tuhun iñche ca cheu ñi puhual. 15 Tamün juzgacheal, eimün inaqueimün che ñi raquiduam. Huelu iñche juzgachequelan. 16 Juzgachefuli, nor dungu meu feman. Iñche ta quisulelan, tañi Chau ta quelluqueneu, fei ta huercüeneu. 17 Cafei eimün tamün ley feipilei: ‘Epu che ñi feipin mu, rüfngei ti dungu’. 18 Iñche ta huldunguquen iñche mu. Tañi Chau cafei, iñche tañi huercüeteu”. 19 Pu fariseo ramtufingün: “¿Cheu mülei tami Chau?”. Jesús huiñoldungui:* “Eimün quimlaimün ñi ineingen ta iñche ca tañi Chau. Quimfulmün ñi ineingen ta iñche, ca quimafuimün tañi Chau”. 20 Jesús feipi tüfachi dungu petu quimeltuchelu cheu ñi ngülümngequen plata Chau Ngünechen ñi ruca mu.* Huelu inei no rume presulaeyu, petu puunolu cai ñi antü.

21 Fei Jesús ca quiñe rupa feipi: “Iñche ta amutuan. Eimün quintumuan, huelu layaimün tamün culpan meu.* Cheu ñi amual iñche, eimün pepi amulayaimün”. 22 Fei pu judio eluhui ñi feipial: “¿Langümuupeai mai ta tüfa? Fei feipi ‘Cheu ñi amual iñche, eimün pepi amulayaimün’”. 23 Jesús ca feipi: “Eimün nag mapu mu cüpaimün. Huelu iñche huenu mu cüpan. Eimün tüfachi mapu meu tuhuimün. Huelu iñche tuulan tüfachi mapu mu. 24 Feimu feipihuiyiñ tamün culpan meu* layaimün. Iñche feipiquen tañi ineingen. Huelu eimün feyentunolmün iñche ñi feipin, tamün culpan meu* layaimün”. 25 Feimu ramtufingün: “¿Inei am ta eimi?”. Jesús huiñoldungui:* “Refalta dungumequehuiyiñ.* 26 Fentren dungu nien tamün feipiafiel, ca fentren dungu juzgayan. Inei tañi huercüeteu rüf dunguquei. Chem dungu tañi allcüñmafiel iñche, feichi dungu feipipan mapu mu”. 27 Huelu pu fariseo ngüneduamlai Jesús ñi dungumequen tañi Fütra Chau mu. 28 Fei Jesús feipi: “Deu pültrücünufilmün ti Huentru ñi Fotüm* tati orcon mamüll meu, fei quimaimün ñi ineingen ta iñche ca ñi chumquenon rume iñche tañi duam mu. Huelu mai femquen chem ñi quimeltueteu tañi Chau. 29 Fei tañi huercüeteu afcadinieneu. Iñche rumel femquen tañi ayünieel, feimu quisucünuquelaeneu”. 30 Jesús petu feipilu tüfachi dungu, alün che feyentueyu.

31 Fei Jesús feipifi tati pu judio ñi feyentueteu: “Inaniefilmün ñi quimeltun, rüfcünu llemai iñche tañi pu inanieteu pingeaimün. 32 Quimafimün tati rüf dungu, fei tüfachi rüf dungu lifrecünutuaimünmeu”. 33 Fei feipi engün: “Iñchiñ ta Abrahán ñi cüpanche. Inei no rume ngen-ngelai iñchiñ mu. ¿Chumngelu* feipimi taiñ lifrecünungeal?”. 34 Jesús feipi: “Rüf feipihuayiñ, ti culpan* ngüneniefi com tati culpalu.* 35 Cafei ti esclavo rumel mülelayai ti ülmen ñi ruca meu. Ti ülmen ñi fotüm feique ta rumel müleai. 36 Feimu ti Fotüm lifrecünutuelmünmeu, rüf lifreleaimün llemai. 37 Iñche quimnien Abrahán ñi cüpanchengen ta eimün. Huelu llouquelaimün iñche tañi quimeltun, feimu cüpa langümmuen. 38 Mülelu iñche tañi Chau iñchiu, pen fillque dungu. Tüfachi dungu nütramcaquen iñche. Huelu eimün allcütuqueimün ñi chem pin tamün chau, fei tüfachi dungu femqueimün”. 39 Fei engün feipi: “Abrahán fei taiñ chau”. Fei Jesús feipifi engün: “Abrahán ñi fotümngefulmün, inayentuafuimün ñi femün ta Abrahán. 40 Iñche nütramcahuiyiñ ti rüf dungu chumngechi ñi allcütufiel ta Chau Ngünechen. Huelu cüpa langümmuen, Abrahán femngechi femlayafui. 41 Chumngechi femquei tamün chau, ca femngechi femqueimün” pi Jesús. Fei pu che feipi: “Iñchiñ ta yalltucu no,* Chau Ngünechen fei taiñ Chau müten”.

42 Fei Jesús feipi: “Chau Ngünechen huercüeneu, feimu mülepan fau. Iñche ñi duam mu cüpalan, quisu huercüeneu llemai. Feimu chauyefulmün ta Chau Ngünechen, piuqueyemuafun ta iñche. 43 Eimün cüpa llouquelaimün tañi quimeltun. Feimu loncontucuquelaimün ñi feipin. 44 Huecüfü ta chauyefimün eimün. Fei tañi yallngeimün. Cüpa femqueimün tamün chau ñi ayünieel. Tüfa eluulu müten ñi huesa femal langümchefengerpui.* Piuquentuculafi ti rüf dungu, feimu famentufi. Coila dunguquelu, nentuquei chem ñi mülen tañi piuque mu. Fei quiñe coilatufe. Quisu meu tripaquei com coilaque dungu. 45 Iñche cai rüf dunguhuiyiñ ta eimün. Huelu feyentumulan. 46 ¿Tuchi am ta eimün feipiafeneu culpafengeimi?* Rüf dunguquen, fei ¿chumngelu* feyentumulan? 47 Chau Dios ñi pu yall allcütuñmaquefi ñi feipin. Huelu eimün Chau Dios ñi pu yall no. Feimu cüpa allcütuquelaimün” pi Jesús.

48 Pu judio allcütulu tüfachi dungu, feipi engün: “Samaria che eimi, conhuecüfüleimi* pihuiyiñ, ¿rüfngei no am taiñ feipin?”. 49 Jesús feipieyu engün: “Iñche ta conhuecüfülelan.* Püramyequefiñ tañi Chau, huelu eimün illamcamun. 50 Iñche pilan tañi saquingeal. Huelu Chau Dios ayüquei ñi saquingeal ta iñche. Fei ta juzgaquei. 51 Rüf feipihuayiñ, tuchi inanielu tañi feipin, turpu lalayai”. 52 Pu judio feipi engün: “Quimfali tami conhuecüfülen.* Abrahán ca Chau Ngünechen ñi pu huerquen laingün. Huelu eimi feipimi tuchi inanielu tañi feipin, turpu lalayai. 53 ¿Doicüleimi am ta Abrahán mu? Fei taiñ chau. Deu lai, Chau Ngünechen ñi pu huerquen cafei. ¿Inei troquihuimi?”. 54 Jesús feipi: “Iñche quisu saquiufuli, falilayafui ñi saquihun. Tañi Chau saquieneu, feiti taiñ Chau Ngünechen tamün pifiel. 55 Huelu eimün quimlafimün, iñche ta quimniefiñ. Feipifuli ñi quimnofiel, coilatuafun, eimün reque. Huelu quimniefiñ llemai ca inaniefiñ ñi feipin. 56 Tamün chau Abrahán rume ayüniefui ñi peal ti antü iñche ñi cüpayal. Pefi feichi antü, feimu müna ayühui” pi Jesús. 57 Fei pu judio feipifingün: “Petu nielaimi 50 tripantu, fei ¿chumngelu* pefiñ ta Abrahán pimi?”. 58 Jesús huiñoldungui:* “Rüf feipihuayiñ, petu ñi choyüngenon Abrahán, iñche deu mülequen”. 59 Feimu pu judio ñimituingün cura ñi ütrüftuafiel ta Jesús. Huelu Jesús ellcahui, fei amutui Chau Ngünechen ñi ruca mu.

9 Jesús petu rupalu fei püle, pefi quiñe huentru traumalelu tañi choyüngen mu. 2 Fei tañi pu inanieteu ramtueyu: “Quimeltufe, ¿inei am ta culpai* ñi trauma choyüngen tüfachi huentru? ¿Fei cam tañi pu chau?”. 3 Jesús feipifi engün: “Tüfachi huentru ca tañi pu chau no rume culpalai.* Tüfachi dungu rupai pu che ñi peal Chau Dios ñi pepiluhun. 4 Petu pelolelu antü, mülei taiñ femal chem ñi ayünieel iñche tañi huercüeteu. Epe puni, fei inei no rume cüdaulayafui. 5 Petu mülecalu mapu meu, iñche ta mapu ñi pelon”. 6 Jesús deu feipilu tüfa, tofcütui mapu meu. Fei tañi cohun mu deumai fotra.* Fei tati huentru ñi nge mu tuculelfi ti fotra.* 7 Fei feipifi: “Cullumtumenge* Siloam meu, cheu ñi ngülümngequen co”. (Siloam cüpa feipi “huerquen”). Feimu ti huentru amui, cullumtui,* fei huiñotulu peloturquei.

8 Feimu tañi pu carucache ca feichi pu che pequefilu ñi ngillatuyauquen plata, feipi engün: “Tüfachi huentru pediyauquefui plata, ¿felei no am?”. 9 “Fei tati” pi quiñeque che. Caquelu feipi: “Fei no tati, fei reque felei”. Huelu ti huentru feipi: “Iñche tati”. 10 Fei ramtungei: “¿Chumngechi pelotuimi?”. 11 Ti huentru huiñoldungui:* “Feichi huentru Jesús pingelu, deumai fotra,* fei tuculeneu tañi nge mu. Ca feipieneu ‘Cullumtumenge* Siloam meu’. Fei amun, cullumtun,* fei pelotun”. 12 Feimu ramtungei: “¿Cheu mülei feichi huentru?”. “Quimlan” pi.

13 Fei yefingün ti traumalequefulu pu fariseo meu. 14 Feichi antü Jesús deumalu ti fotra* ca tremoltufilu* ti huentru, ürcütun antü ürque. 15 Fei pu fariseo ca ramtufingün ti huentru chumngechi pelotui. Fei feipi: “Tuculeneu fotra* tañi nge mu, cullumtun,* fei pelotun”. 16 Fei quiñeque fariseo feipingün: “Tüfachi huentru yamquelafi* ti ürcütun antü. Feimu Chau Ngünechen mu cüpalai”. Caquelu feipingün: “Huelu, ¿chumngechi quiñe culpan che* femafui tüfachi afmatun dungu?”. Quiñeulai ñi feipin engün. 17 Ca huiño feipingei ti traumalequefulu: “Eimi tremolngelu cai, ¿chem pimi ñi ineingen tüfachi huentru?”. Fei huiñoldungui:* “Tüfa ta Chau Ngünechen ñi huerquen”.

18 Huelu pu judio feyentulaingün ñi traumangefel tüfachi huentru ca ñi pelotun. Fei mütrümfingün ti huentru ñi pu chau. 19 Fei ramtufingün: “Tüfa, ¿eimi tami fotüm ca eimi tami püñeñ? ¿Traumalen choyüngei? Feimu, ¿chumngechi cai pelotui?”. 20 Ti pu chau huiñoldungui:* “Mai, tüfa ta iñchiu tayu fotüm ca püñeñ. Cafei traumalen choyüngei. 21 Huelu quimlayu chumngechi pelotui. Cafei quimlayu inei ñi tremoltueteu. Fei ta ramtuafimün, deu fütra huentrui, quisu huiñoldungupe”.* 22 Femngechi huiñoldunguingu* ti pu chau, fente ñi llicaniefiel tati pu judio. Tüfa engün feipicünuhuingün: “Inei rume feipile ñi Cristo ngen ta Jesús, mülei ñi huemünentungeal* ngillatuhue ruca meu”.* 23 Feimu ti pu chau feipingu: “Deu fütra huentrui. Fei ta ramtuafimün”.

24 Feimu ca quiñe rupa mütrümngei ti traumalequefulu, fei feipingei: “Püramyefinge ta Chau Ngünechen, fei rüf dungunge. Iñchiñ quimnieiñ ñi culpafengen* tüfachi huentru”. 25 Fei feipi: “Ñi culpafe chengen,* iñche ta quimlan. Huelu cüme quimnien ñi traumalequefel iñche, huelu feula pelotun”. 26 Fei ramtungei: “¿Chem chumeimu? ¿Chumi tami tremoltuaeteu?”.* 27 Ti huentru traumalequefulu feipi: “Deu feipihuiyiñ, huelu eimün duamcünumulan. ¿Chumngelu* huiño cüpa allcütuimün? ¿Ayüfuimün tamün inayafiel ta Jesús?”. 28 Pu judio allcülu tüfachi dungu, illamtudungufingün ti huentru: “Eimi ta inaquefimi feichi huentru. Huelu iñchiñ inaquefiyiñ ta Moisés. 29 Quimnieiñ ta Chau Ngünechen ñi dungufiel ta Moisés. Huelu quimlaiñ cheu ñi tuhun tüfachi huentru”. 30 Ti traumalequefulu feipi: “Afmatufali tüfachi dungu: quimlaimün cheu ñi tuhun inei tañi tremoltueteu iñche. 31 Quimnieiñ ta Chau Dios ñi allcütuquenofiel tati pu culpafe.* Huelu tuchi yamniefilu ta Chau Dios ca femlu tañi ayünieel, feique ta allcütuquefi. 32 Turpu allcüngequelai femngechi dungu, ñi tremolngetun quiñe che traumalen choyüngelu. 33 Chau Dios huercünofule tüfachi huentru, chem chumlayafui rume”. 34 Feimu feipingei: “Eimi choyüngelu müten, rume culpafengeimi.* ¿Chumngechi quimeltumuafuiñ?”. Fei huemünentungei* ti traumalequefulu.

35 Jesús allcüntucui ñi huemünentungen* tüfachi huentru. Fei huiño petufilu, ramtufi: “¿Feyentuqueimi ti Huentru ñi Fotüm meu?”.* 36 Fei huiñoldungui:* “Füreneen, feipien ñi ineingen, femngechi tañi feyentuafiel”. 37 Jesús feipi: “Eimi deu pefimi, nütramcamequeimu tati”. 38 Ti huentru traumalequefulu feipi: “Ñidol, iñche feyentuniefiñ”. Fei lucutunagi.* 39 Jesús feipi: “Cüpan tüfachi mapu meu ñi juiciantucungeal pu che. Femngechi tati pu trauma ñi pelotual ca tati pelolelu ñi traumangeal”. 40 Pu fariseo üyeu mülelu allcüingün tüfachi dungu. Feipingün: “¿Iñchiñ ca trauma troquiniemuiñ?”. 41 Jesús huiñoldungui:* “Traumalefulmün, culpaconlayafuimün.* Huelu ‘peloleiñ’ piqueimün, feimu rulpacünungelayaimün tamün culpan.*

10 Ti corral ufisa* niei ñi puerta. Iñche rüf feipihuayiñ, inei rume conpunole ti puerta meu, huelu mai cañpüle püraconle, fei ta quiñe hueñefe ca saltiachefe. 2 Huelu tuchi conpulu puerta meu, fei tati camañ ufisa. 3 Tati llihuatulelu* nülalelquefi ti puerta tati camañ. Fei tati pu ufisa allcütuñmaqueyu ñi dungun. Ti camañ mütrümquefi tañi pu ufisa quisuque tañi üi mu, fei huecuntu corral yequefi. 4 Ti camañ deu entulu com tañi pu ufisa, hune amulequei. Tañi pu ufisa quimüñmaeyu ñi dungun, feimu inaqueyu. 5 Pu ufisa cangentuquefi ñi dungun quiñe che ñi quimnofiel. Feimu turpu inalayafuingün feichi che. Huelu mai lefmahuaingün fei mu”. 6 Jesús nütramcalelfi engün tüfachi pengelün dungu. Huelu loncontuculai engün ñi chem pin.

7 Fei Jesús ca huiño feipi: “Rüf feipihuayiñ, iñche tati puerta cheu ñi conquen pu ufisa. 8 Quiñeque che rüfngechi camañfaluuquei. Huelu com engün ta hueñefe ca saltiachefe. Pu ufisa allcütuquelaeyu engün. 9 Tati puerta iñche tati. Tuchi cüpalu iñche mu ñi conpual ti corral meu, montulngeai. Conafui ca tripayafui, fei peai iyael. 10 Ti hueñefe cüpai re ñi hueñeal, langümafiel ca apümcayafiel pu ufisa. Huelu iñche cüpan eimün tamün nieal mongen ca ñi afnoal tamün mongen. 11 Ti cüme camañfe hulquei ñi mongen tañi montulafiel ñi pu ufisa. Iñche tati cüme ufisa camañ. 12 Tati huentru cuidaquefilu pu ufisa ñi cullingeal müten, fei tati rüf camañfengelai, ngen-ngelai tati pu ufisa meu. Feimu pefile ñi cüpan ti auca trehua,* elcünuafi pu ufisa, fei lefmahuai. Fei ti auca trehua nüafi quiñeque ufisa, ti caquelu lefmahuai ca püntütripayai.* 13 Ti cüdaufe cuidaquefi pu ufisa ñi cullingeal müten. Duamquelafi pu ufisa. Feimu lefmauquei. 14 Iñche tati cüme ufisa camañ. Iñche quimniefiñ tañi pu ufisa. Ca tañi pu ufisa quimnieneu. 15 Chumngechi tañi Chau quimnieneu, iñche ca quimniefiñ tañi Chau. Iñche eluucülen ñi layal tañi montulafiel pu ufisa.

16 Nien caquelu ufisa conquenolu tüfachi corral meu. Ca cüpalyeafiñ engün ca allcütuñmayaeneu ñi dungun. Quiñe quechan ufisangeai müten, ca quiñe camañfe müten müleai. 17 Tüfachi dungu mu piuqueyeneu tañi Chau: iñche hulquen tañi mongen, fei ñi huiño elungetual. 18 Quiñe che no rume müntuñmalaeneu* ñi mongen. Iñche tañi pin meu hulafiñ. Elungen pepiluhun ñi hulal tañi mongen ca elungen pepiluhun ñi huiño lloutuafiel. Tañi Chau feipieneu ñi femal tüfachi dungu” pi Jesús.

19 Feimu pu judio ca quiñe rupa quiñeulai ñi dungun engün. 20 Fentren che feipi: “Conhuecüfülei,* huedhuedcahui. ¿Chumngelu* allcütuquefimün?”. 21 Caquelu che feipi: “Femngechi dunguquelai quiñe conhuecüfülelu.* Quiñe huecüfü, ¿tremoltupeafui mai* quiñe trauma?”.

22 Feichi mu pu judio fiestañmafi ñi chalintuculelfiel ta Chau Ngünechen tañi ruca* Jerusalén mülelu.* Puquemngerquei. 23 Feimu Jesús trecayahui Chau Ngünechen ñi ruca mu, Salomón pingechi rupapeyüm püle. Tüfa epuñpüle niei orcon. 24 Fei pu judio hualloñmafi ta Jesús, feipifi engün: “¿Chumngelu* feipilaimi tami ineingen? Cristo ngelmi, cüme feipimuiñ”. 25 Jesús huiñoldungui:* “Deu feipihuiyiñ tati. Huelu eimün feyentulaimün. Chem ñi femün iñche tañi Chau ñi üi mu, cüme quimfalcünun ñi ineingen ta iñche. 26 Huelu eimün iñche tañi pu ufisa no, feimu feyentumulan. 27 Tañi pu ufisa allcütuqueneu ñi dungun, fei inaqueneu engün. Iñche quimniefiñ. 28 Iñche eluafiñ tañi rumel mongeleal, fei turpu apümcangelayai engün. Inei no rume müntuñmalayaeneu. 29 Pu ufisa tañi Chau ñi elueteu doi fali ta chem dungu mu rume. Fei inei no rume müntuñmalayafeyu ñi pu ufisa tati Fütra Chau. 30 Tañi Chau iñchiu quiñeucüleyu” pi Jesús.

31 Fei ca quiñe rupa pu judio ñimituingün cura ñi ütrüftuafiel ta Jesús. 32 Fei Jesús feipi: “Tamün adquiñ mu iñche femün fentren cümeque dungu, chumngechi tañi feipieteu tañi Chau. ¿Chuchi tüfachi dungu meu cüpa curatumun?”. 33 Pu judio feipi engün: “Curatungelayaimi tami cüme femün meu. Doi mai tami caiñetudungufiel ta Chau Ngünechen. Huentrungeimi rume, dioscünuhuimi”. 34 Jesús feipifi engün: “Eimün tamün ley meu, Chau Dios feipi: ‘Eimün ta dios’. ¿Felei no am? 35 Chau Ngünechen ñi huirintucuel huelucünungequelai. Chau Ngünechen, dios pifi tati pu che quisu ñi condenafiel. 36 Tañi Chau dullicünueneu ñi serfiafiel ca huercüeneu ta mapu mu. Huelu iñche feipilu ‘Chau Ngünechen ñi Fotümngen’, ¿chumngelu* ‘caiñetudungufimi ta Ngünechen’ pingen? 37 Femnoli tañi Chau ñi ayüel, feyentumulayan. 38 Huelu femli tañi Chau ñi ayüel, feyentumün iñche tañi femquen, feyentunolmün rume tañi feipin. Femngechi quimaimün ca feyentuleaimün tüfachi dungu: tañi Chau iñchiu quiñeucüleyu” pi Jesús. 39 Fei ca quiñe rupa pu judio ayüfui ñi nüafiel. Huelu Jesús lefmahui fei engün mu.

40 Fei huiño amui nometu leufü Jordán pingelu, cheu ñi fautizachequen Juan ellaca mu. Üyeu mülenagi Jesús. 41 Fentren che pemeyu. Feipi engün: “Quiñe afmatun dungu no rume femlai Juan. Huelu com ñi feipin tüfachi huentru meu, rüf tripai”. 42 Üyeu fentren che feyentui Jesús mu.

11 Betania pichi huaria mu cutrancülerquei quiñe huentru, Lázaro pingelu. Feichi huaria mu ca mülerquei María engu Marta, epu lamngenhuen. 2 María fei tati domo hutrunacümelfilu cüme nümün-ngechi aceite Ñidol Jesús ñi namun mu. Fei hula quisu tañi lonco mu* pihumüñmafi.* Tati huentru cutrancülelu, fei ta Lázaro, quisu tañi lamngen. 3 Feimeu Lázaro ñi pu lamngen feipifalfingün ta Jesús: “Ñidol, cutrancülei tami saquin hueni”. 4 Jesús allcülu tüfachi dungu feipi: “Tüfachi huentru cutrancülelai tañi layal. Doi mai ñi püramyengeal Chau Ngünechen ca tañi Fotüm”.

5 Jesús piuqueyefi ta Marta, María ca Lázaro. 6 Huelu quimlu ñi cutrancülen Lázaro, epu antü mülenagi Jesús feichi lof cheu ñi miyahun. 7 Fei hula Jesús feipifi tañi pu inanieteu: “Ca quiñe rupa amuaiñ ta Judea mapu”. 8 Huelu tañi pu inanieteu feipieyu: “Quimeltufe,* nehue chumül pu Judea che epe curatufeimu, ¿ca huiño cüpa amuimi?”. 9 Jesús huiñoldungui:* “Ti antü mari epu hora pelolequei, ¿felelai? Tuchi trecayaulu petu pelolelu ti antü turpu mutrurtucuuquelai, pequelu cai tüfachi mapu ñi pelon. 10 Huelu tuchi pun meu trecayaulu, nielai ta pelon. Feimu mutrurtucuuquei”.

11 Deu feipilu tüfachi dungu, Jesús ca feipi: “Taiñ hueni Lázaro umaucülei. Huelu iñche amuan ñi trepeltuafiel”.* 12 Fei tañi pu inanieteu feipieyu: “Ñidol, umaucülele Lázaro, tremotuai tati”.* 13 Rüfcünu mai, Jesús cüpa feipi ñi lan ta Lázaro. Huelu tañi pu inanieteu raquiduamingün ñi umaucülen müten tañi ürcütual. 14 Feimu Jesús cüme feipifi engün: “Lázaro lai. 15 Ayühun iñche ñi mülenon üyeu. Ñi chumal iñche quelluaimünmeu tamün doi feyentual. Amuaiñ cheu ñi mülen ta Lázaro”. 16 Feimeu Tomás, tati Epuntu pingelu,* feipifi pu caquelu inanieteu: “Iñchiñ ca amuaiñ, quiñentrür taiñ layal Jesús iñchiñ”.

17 Puulu Jesús, deu meli antürquei ñi rüngalcülen Lázaro. 18 Betania pichi huaria, cüla kilometro* püllelerquei ta Jerusalén. 19 Fentren judio yafültucupafingün ta Marta engu María tañi lamngen ñi lan mu. 20 Quimlu Marta ñi cüpalen Jesús, trafmefi. Huelu María ruca mu mülecai. 21 Fei Marta feipifi ta Jesús: “Ñidol, mülefulmi tüfa meu, ñi lamngen lalayafui. 22 Huelu iñche quimnien, chem rume ngillatufilmi ta Chau Dios, fei eluaimu”. 23 Jesús feipieyu: “Tami lamngen huiñomongetuai”. 24 Marta feipifi: “Afchi antü mu, huiñomongetule pu layelu, iñche quimnien ñi mongetual tañi lamngen”. 25 Jesús feipieyu: “Iñche tati huiñomongeltuchequelu ca tati hulquelu mongen. Tuchi feyentulu iñche mu, lale rume, huiñomongetuai. 26 Inei rume mongelelu feyentule iñche mu, turpu lalayai. ¿Feyentuimi tüfachi dungu?”. 27 Marta huiñoldungui:* “Mai Ñidol, feyentulen eimi tati Cristo, Chau Ngünechen ñi Fotüm. Tati feipicünungelu ñi cüpayal mapu meu”. 28 Deu feipilu tüfachi dungu, mütrümmefi tañi lamngen María, fei cafcü dungufi:* “Deu acui tati Quimeltufe, mütrümeimu tati”. 29 Allcülu müten María, huitrapürai, fei pemefi.

30 Jesús petu conpulai ti pichi huaria mu, doi mai petu mülerquei cheu ñi trafmeteu Marta. 31 María ñi ruca mu yafültucupaeyu quiñeque judio, fei ngüneduamlu engün María ñi lef huitrapüran ca ñi tripan, inafi engün. ¿Eltun meu* amupelai ñi ngümayal? pingün. 32 Feimeu María puhui cheu ñi mülen Jesús. Pefilu, lucutunagi tañi namun püle. Fei feipifi: “Ñidol, mülefulmi tüfa meu, ñi lamngen lalayafui”. 33 Fei Jesús ngüneduami ñi ngümangümangen María ca pu judio ñi compañeteu. Feimu rume cutrantupiuquei ca hueñancünagi. 34 Ramtui: “¿Cheu elcünufimün?”. “Cüpange Ñidol, fei peaimi” pingei. 35 Fei Jesús llancünagi tañi cülleñu. 36 Pu judio pefilu tüfachi dungu, feipi engün: “¡Quimfali fente ñi piuqueyefiel!”. 37 Huelu quiñeque che feipi: “Tüfachi huentru tremoltufi quiñe trauma huentru. Fei, ¿quellupelayafui am ñi lanoal ta Lázaro?”.

38 Jesús huiño cutrantupiuquei, fei amui ti rüngan meu. Rüfcünu, quiñe lolongerquei, fütra cura mu taculerquei. 39 Jesús feipi: “Nentufimün ti cura”. Huelu Marta, ti lachi huentru ñi lamngen, feipifi: “Ñidol, ¿huesa nümüpelai tati? Meli antü rupauyei”. 40 Jesús feipieyu: “Feyentulmi, peaimi Chau Ngünechen ñi pepiluhun, ¿feipipelaeyu ama?”. 41 Fei nentungei ti cura. Jesús lelipürai huenu mu, fei feipi: “Chau, mañumeyu tami allcütufiel ta iñche. 42 Iñche quimnien, eimi rumel allcütuqueen. Huelu feipiquen tüfachi dungu, femngechi pu che tañi hualloñmanieteu feyentuai eimi tami huercüfiel ta iñche”. 43 Jesús deu feipilu tüfachi dungu, nehuentu feipi: “¡Lázaro, tripapatunge!”. 44 Feiti huentru lafulu, tripapatui. Pañu meu trarilerquei ñi namun ca ñi cuhu. Ca quiñe pañu meu munulcülerquei ñi lonco. Fei Jesús feipi: “¡Nentupürolfimün, fei amutupe!”.

45 Fentren judio pepafilu ta María, ngüneduami Jesús ñi femün. Fei feyentuingün. 46 Huelu quiñeque judio amutui, fei nütramelpufingün pu fariseo Jesús ñi femün. 47 Feimu pu loncolechi sacerdote ca pu fariseo, trahulfingün ti Sanedrín.* Feipi engün: “¿Chumaiñ cai? Fentren afmatun dungu femquei tüfachi huentru. 48 Catrütunofiliyiñ, com pu che feyentuaeyu. Cafei pu Roma che, cüpayai ca müntuñmayaiñmu* Chau Ngünechen ñi ruca* ca taiñ troquiñche”. 49 Fei meu ca mülerquei Caifás, tüfa tati hunen lonco sacerdote feichi tripantu. Feipi: “Eimün chem loncontucuquelaimün rume. 50 Doi cümei ñi layal quiñe huentru müten pu che ñi duam mu. Huelu com ti troquiñche ñi apümcangenoal, ¿ngüneduamlaimün am?”. 51 Huelu feipilai tüfachi dungu quisu tañi pin mu. Doi mai, Caifás hunen lonco sacerdotengelu cai feichi tripantu, Chau Dios adcünueyu, fei feipicünui Jesús ñi layal pu che ñi duam mu. 52 Huelu feichi pu che müten no. Cafei ñi trahulafiel Chau Dios ñi pu yall huall püle mülelu, fei ñi quiñeucüleal engün. 53 Feimu feichi antü, eluhuingün ñi nütramcahual chumngechi langümafiel ta Jesús.

54 Feimu fentecünui ñi miyahun pu judio ñi adquiñ mu. Efraín huaria mu amui, huellin mapu meu* püllelerquei. Üyeu Jesús mülenagi tañi pu inanieteu engün. 55 Püllelerquei ñi femngeal pu judio ñi Pascua. Feimu petu ñi femngenon, fentren che fillque lof püle cüpalu huechui ta Jerusalén. Amui ñi liftuhual engün chumngechi ñi feipin Moisés ñi ley. 56 Fei quintuyahulfingün ta Jesús. Chau Ngünechen ñi ruca mu feipihuingün: “¿Chem pimün cai? ¿Cüpapeafui mai ti fiesta mu?”. 57 Huelu pu loncolechi sacerdote ca pu fariseo feipifingün pu che: “Quimülmün cheu ñi mülen Jesús, feipimuaiñ”. Femingün tüfachi dungu ñi presuafiel ta Jesús.

12 Cayu antü petu ñi femngenon ti Pascua, Jesús puhui ta Betania pichi huaria. Üyeu mülerquei Lázaro, feichi huentru Jesús ñi huiñomongeltufiel. 2 Fei mu pepicalelngei quiñe iyael ta Jesús. Marta serfimequefi pu che. Lázaro ca mülerquei quiñentrür pu imequelu engün. 3 Fei María nüi quiñe fotilla* nielu cüme nümün-ngechi aceite. Tüfachi aceite rume fali, re nardo deumangei.* Fei hutrunacümelfi ti aceite Jesús ñi namun meu. Fei hula quisu tañi lonco mu* pihumüñmafi.* Fei com ti ruca cüme nümülehuei feichi aceite mu. 4 Fei dungui Judas Iscariote, quiñe tañi pu inanieteu. Pichin antü rupalu, tüfa hultucufi ta Jesús tañi pu caiñe mu. Feipi: 5 “¿Chumngelu* 300 denario mu* fendengelai tüfachi cüme nümün-ngechi aceite? Feichi plata elungeafui pu pofre”. 6 Huelu tüfachi huentru, rüf duamlafi pu pofre, hueñefengerquei. Elfalcünulelngei ti caja cheu ñi trapümngequen ti plata. Huelu hueñequefui feichi plata. 7 Fei Jesús feipi: “Femcünufinge ti domo, fempe tüfachi dungu. Femngechi pepicaeneu ñi cuerpo* tañi rüngaltucungeal. 8 Pu pofre rumel mülequei eimün meu. Huelu iñche rumel mülelayan eimün mu” pi Jesús.

9 Fentren judio quimürpui Jesús ñi mülen ta Betania pichi huaria. Feimu amui engün. Huelu pemelafingün ta Jesús müten, ca pemefingün ta Lázaro, feichi huentru Jesús ñi huiñomongeltufiel. 10 Feimu pu loncolechi sacerdote nütramcahuingün chumngechi langümafiel ta Lázaro. 11 ¿Chumngelu cai?* Fentren judio amui ta Betania ñi ngüneduamal Lázaro ñi rupan, feimu feyentufingün ta Jesús.

12 Ca antü, tati fentren che cüpalu ti fiesta mu, quimürpuingün Jesús ñi püllelepan ta Jerusalén huaria mu. 13 Feimu entuingün rou anümca,* trafmefingün ta Jesús, fei huiraringün: “¡Montulngepe, llellipuiñ! ¡Fürenengepe tati cüpalu Chau Jehová* tañi üi mu! ¡Israel tañi Lonco Ülmen!”. 14 Jesús pei quiñe pichi burro, fei püracahuellfi. Chumngechi ñi feipilen Chau Ngünechen ñi huirintucuel: 15 “Llicalayaimi Sion ñi püñeñ, tami lonco ülmen cüpalei, püralei quiñe pichi burro meu”. 16 Tañi pu inanieteu, ellaca mu cüme adümlaingün tüfachi dungu. Huelu püramyengelu Jesús, acordaingün* fei ñi rupan chumngechi ñi feipilen Chau Ngünechen ñi huirintucuel.

17 Jesús huiñomongeltufilu ta Lázaro ca feipifilu ñi tripatual rüngan meu, fentren che adquintulerquei. Tüfa engün huldunguyahui chem ñi rupan. 18 Feimeu pu che allcülu Jesús ñi femün tüfachi afmatun dungu, trafmefingün. 19 Fei pu fariseo hueluquentu feipihuingün: “¿Ngüneduamlaimün am? Cüme tripalai taiñ dungu. ¡Com pu che inanieyu!”.

20 Cafei quiñeque Grecia che cüpaingün ti fiesta mu, ñi püramyeafiel ta Chau Dios. 21 Fei fülcontufingün* ta Felipe, tüfachi huentru Betsaida huaria cüpai, Galilea mapu mu. Fei pu Grecia che feipifingün ta Felipe: “Ñidol, ayüleiñ ñi peafiel ta Jesús”. 22 Felipe feipifi tüfachi dungu ta Andrés. Fei trür amuingu ñi nütramelafiel ta Jesús.

23 Jesús feipi: “Puhui ti antü ñi püramyengeal ti Huentru ñi Fotüm.* 24 Rüf feipihuayiñ, ti ngan cachilla ütrüfnagnole mapu mu ca lanole, quiñe fün müten ngeai. Huelu lale, hulai fentren fün. 25 Tati piuqueyefilu ñi mongen, ñamümafi. Huelu tati üdefilu ñi nieelchi mongen, montulafi tañi llohual rumel mongen. 26 Inei rume ayüle ñi serfiaeteu, inaechimeu. Cheu ñi mülen iñche, ca müleai tañi serfiqueteu. Ti Chau saquiafi inei rume tañi serfiqueteu iñche. 27 Iñche cutrantupiuquelen, ¿chem piafun cai? Chau montulen tüfachi antü meu. Huelu iñche cüpan ñi rupayal tüfachi dungu. 28 Chau püramyefinge tami üi”. Fei huenu mu tripai quiñe dungun. Feipi: “Deu femün llemai, fei ca quiñe rupa püramyeafiñ”.

29 Pu che üyeu mülelu allcüi tüfachi dungu. Tralcani pi quiñeque che. Caquelu feipingün: “Dungueyu quiñe cüme püllü”. 30 Fei Jesús feipi: “Iñche tañi duam mu allcüngelai tüfachi dungun, eimün tamün duam meu llemai. 31 Chau Dios juiciantucumequefi mapu mülechi pu che. Feula tati ngünenielu tüfachi mapu, huemünentungeai.* 32 Huelu iñche orcon mamüll meu pültrücünungeli, itrofill che cüpalyeafiñ iñche mu”. 33 Rüfcünu mai, Jesús feipi tüfachi dungu ñi pengelal chumngechi tañi layal. 34 Huelu tati pu che feipi: “Moisés ñi ley feipilei ti Cristo rumel müleai. ¿Chumngelu* eimi feipimi ti Huentru ñi Fotüm ñi pültrücünungeal? ¿Inei am feichi Huentru ñi Fotüm?”. 35 Feimu Jesús feipifi engün: “Pichiñma müleai ti pelon rangiñ eimün meu. Petu nielmün pelon, miyahuaimün fei mu. Femngechi hueulayaimünmeu ti dumiñ. Tati miyauquelu dumiñ mu quimlai cheu ñi amual. 36 Petu nielmün ti pelon, pengelaimün tamün feyentuniefiel ti pelon. Femngechi pelon ñi yallngeaimün” pi Jesús.

Deu feipilu tüfachi dungu amutui, fei ellcahui. 37 Jesús fentren afmatun dungu femürquei fei engün ñi adquiñ mu. Huelu feichi pu che feyentulaeyu. 38 Femngechi femtripai chem ñi feipin Isaías, Chau Ngünechen ñi huerquen. Fei feipi: “Chau Jehová,* ¿inei feyentui taiñ huercün dungu? ¿Inei pengelelngei Jehová* ñi nehuen?”.* 39 Cafei Isaías feipi chumngelu* feyentulai engün: 40 “Iñche traumacünuñmafiñ ñi nge engün ca curacünuñmafiñ reque ñi piuque. Femngechi ñi penoal engün ca ñi piuquentucunoal ñi chumal. Fei ñi huiñotunoal Chau Dios mu iñche tañi tremoltuafiel”.* 41 Isaías peñmafi Cristo ñi pepiluhun, feimu nütramcai tüfachi dungu fei meu. 42 Fentren gobernante ca feyentuingün Jesús mu. Huelu llicaniefi pu fariseo, feimu quimfaluuquelai ñi feyentun engün. Femngechi ñi huemünentungenoal engün* tati ngillatuhue ruca mu.* 43 Tüfa engün doi ayüquei ñi saquiaeteu pu che, huelu müte falintulai ñi saquiaeteu Chau Ngünechen.

44 Fei Jesús nehuentu feipi: “Tati feyentulu iñche mu, iñche müten feyentulaeneu. Ca feyentuniefi inei tañi huercüeteu ta iñche. 45 Inei rume ñi peeteu ta iñche, ca pefi inei tañi huercüeteu. 46 Pelon reque cüpan tüfachi mapu meu. Femngechi inei rume feyentule iñche mu, dumiñ mu miyaulayai. 47 Inei rume allcütule ñi feipin, huelu inanofile, iñche juiciantuculayafiñ. Cüpalan ñi juiciantucuafiel pu che, doi mai ñi montulafiel. 48 Inei tañi famentueteu ca llounolu iñche tañi feipin, niei chem tañi juiciantucuaeteu: iñche tañi feipin meu juiciantucungeai feichi che afchi antü mu. 49 Iñche tañi duam mu müten dungulan. Tañi Fütra Chau huercüeneu, fei feipicünueneu chem pial ca chem quimeltual. 50 Iñche quimnien, tañi Fütra Chau ñi feipin hulquei rumel mongen. Feimu com tañi feipin entuquen chumngechi ñi feipieteu tañi Chau” pi Jesús.

13 Fei petu ñi acunon ti Pascua, Jesús quimnierquei ñi epe puhun ti antü ñi elcünual tüfachi mapu, fei ñi huiñotual tañi Chau meu. Jesús piuqueyefi tañi pu inanieteu, tunte puulu ñi mongen piuqueyeniefi engün. 2 Petu imequelu engün, ti Huecüfü raquiduamelfi ta Judas Iscariote ñi hultucuafiel ta Jesús. Judas, Simón ñi fotüm ürque. 3 Jesús quimnierquei tañi Chau com ñi elfalcünueteu. Cafei quimnierquei Chau Dios ñi tuhun-ngen ca ñi huiñotual ta quisu meu. 4 Feimu petu imequelu engün, Jesús huitrapürai, quiñe püle nentui tañi huente tacun, fei nüi quiñe pañu. 5 Fei hula tucui co quiñe lafatorio meu. Fei cüchanamunfi tañi pu inanieteu. Fei ti pañu meu pihumüñmafi.* 6 Puulu Jesús cheu ñi mülen Pedro, fei ramtui: “Ñidol, ¿eimi cüchañmayaen tañi namun?”. 7 Jesús huiñoldungui:* “Feula ta quimlaimi chem tañi femmequen. Huelu rupalechi antü quimürpuaimi tati”. 8 “Turpu cüchañmalayaen tañi namun” pi Pedro. Huelu Jesús feipi: “Cüchañmanoeliyu tami namun, iñche tañi inanieteu ngelaimi”. 9 Simón Pedro feipi: “Ñidol, cüchañmaen tañi namun. Huelu ca cüchañmaen tañi cuhu ca tañi lonco”. 10 Jesús huiñoldungui:* “Feiti müñetulu, com lifcülei. Namun müten duamniei ñi cüchayal. Eimün lifcüleimün. Huelu quiñe ta eimün lifcülelai”. 11 Jesús quimnierquei inei ñi hultucuaeteu, feimu feipi “Quiñe ta eimün lifcülelai”.

12 Feimu deu cüchanamunfilu, huiño tucutui tañi huente tacun, fei anüpui inafül mesa meu. Ca feipifi: “¿Loncontucuimün chem tamün femfiel? 13 Eimün ta Quimeltufe ca Ñidol pimuquen. Cüme feipiqueimün. Rüfngei tüfachi dungu. 14 Fei iñche ta Ñidol ca tati Quimeltufe, huelu cüchaleluhuiyiñ tamün namun. Ca femngechi eimün, hueluquentu mülei tamün cüchañmahual tamün namun. 15 Iñche pengeleluhuiyiñ chem tamün femal. Feimu chumngechi ñi femün iñche, ca femngechi femaimün. 16 Rüf feipihuayiñ, ti cüdaufe doicülelai tañi ñidol meu. Ca tati huercüngelu doicülelai ta inei ñi huercüeteu. 17 Deu quimlu tüfachi dungu, ayüucüleaimün tamün inaniefiel. 18 Huelu com eimün femngechi femlaimün. Iñche quimniefiñ tañi pu dullinche. Huelu tüfachi dungu rupai ñi huechurpual Chau Ngünechen ñi huirintucuel. Feiti ifilu ti cofque iñche iñchiu caiñetunieneu. 19 Petu ñi rupanon tüfachi dungu, feipicünuhuiyiñ: femngechi huechurpule tüfa, eimün feyentuaimün tañi feipifiel iñche tañi ineingen. 20 Rüf feipihuayiñ, tuchi lloufile iñche tañi huercüfiel, iñche ta llouqueneu. Cafei iñche tañi llohueteu, llouquefi inei tañi huercüeteu ta iñche”.

21 Deu feipilu tüfachi dungu, Jesús rume hueñancünagi, fei feipi: “Rüfcünu feipihuayiñ, quiñe ta eimün hultucuaeneu tañi pu caiñe meu”. 22 Tañi pu inanieteu hueluquentu lelihuingün. Quimlaingün inei ñi feipingen tüfachi dungu. Feimu fill raquiduamcülehuei engün. 23 Quiñe tañi pu inanieteu, Jesús ñi piuqueyefiel, anülerquei tañi inafül püle. 24 Fei Simón Pedro ñiquefcünufi,* fei ramtufi: “¿Inei am ta feipimequefi tüfachi dungu?”. 25 Feimu ti huentru inaniefilu ta Jesús fampuhuli ñi lonco Jesús ñi rücu püle, fei ramtui: “Ñidol, ¿inei hultucuaimu tami pu caiñe meu?”. 26 Jesús huiñoldungui:* “Ngüfontucuan* ti cofque, fei eluafiñ feichi huentru”. Deu ngüfontucufilu* ti cofque, elufi ta Judas, Simón Iscariote ñi fotüm. 27 Judas deu lloulu ti cofque, Satanás conürquei tañi piuque mu. Feimu Jesús feipieyu: “Chem tami eluucülen ñi femal, matu huechunentunge”. 28 Huelu quiñe no rume inafül mesa mülelu quimlai chumngelu* ñi feipifiel tüfachi dungu. 29 Quiñeque raquiduamingün ta Jesús ñi feipifiel ta Judas “Ngillamenge chem taiñ duamnieel ñi femngeal ti fiesta”. Cam ñi füreneafiel pu pofre peno, Judas elfalcülerquei ti caja cheu ñi ngülümngequen plata. 30 Feimu lloulu ti cofque, tripai Judas. Deu dumiñcülerquei.

31 Deu amutulu Judas, Jesús feipi: “Feula püramyengei ti Huentru ñi Fotüm.* Cafei ti Fotüm ñi duam mu, püramyengei ta Chau Ngünechen. 32 Chau Ngünechen llemai püramyeafi ti Huentru ñi Fotüm, müchai müten femai tüfachi dungu. 33 Tañi pu hueni,* pichiñma müten mülean eimün mu. Quintumuan, huelu chumngechi ñi feipifiel tati pu judio, ca feipihuayiñ: ‘Cheu ñi amual iñche, eimün pepi amulayaimün’. 34 Eluhuayiñ quiñe hue huercün dungu: hueluquentu piuqueyehuaimün. Chumngechi iñche piuqueyehuiyiñ ta eimün, hueluquentu piuqueyehuaimün. 35 Femngechi hueluquentu piuqueyehulmün, com pu che quimai tamün inaniemufiel ta iñche”.

36 Simón Pedro ramtui: “Ñidol, ¿cheu amuaimi?”. Jesús huiñoldungui:* “Cheu ñi amual iñche, pepi inalayaen feula. Huelu cüpalechi antü mu femaimi”. 37 Pedro feipi: “Ñidol, ¿chumngelu* pepi inalayayu feula? Pepicaucülen ñi layal ta eimi mu”. 38 Jesús huiñoldungui:* “¿Rüf pepicaucüleimi tami layal ta iñche meu? Iñche feipicünuayu, petu ñi cacaranon* quiñe alca, eimi cüla rupa quimlafiñ piaimi”.

14 Jesús ca feipi: “Cutrantupiuquelayaimün, pengelaimün tamün feyentuniefiel ta Chau Ngünechen ca tamün feyentuniemufiel ta iñche. 2 Tañi Chau ñi ruca meu fentrelei mülehue. Femngenofule, feipiulayafuyiñ. Huelu iñche amutuan, pepicaleluhuayiñ quiñe mülehue. 3 Cafei deu amutuli ca pepicali quiñe mülehue, huiñotuan tamün yeupatuafiel taiñ quiñentrür müleal. Femngechi cheu müleli iñche, eimün ca müleaimün. 4 Cheu ñi müleal iñche, eimün quimnieimün ti rüpü” pi Jesús.

5 Tomás feipieyu: “Ñidol, quimlaiñ cheu tami amual. ¿Chumngechi quimafuiñ ti rüpü?”.

6 Jesús huiñoldungui:* “Iñche tati rüpü, ti rüfngelu ca tati mongen. Iñche meu müten pu che puhuafui tati Fütra Chau mu. 7 Quimniemuli ta iñche, ca quimafimün tañi Chau. Feula ta quimürpufimün, ca pefimün llemai”.

8 Felipe feipieyu: “Ñidol, pengelelmuiñ tami Chau. Fei cüme duamaiñ”.

9 Jesús feipi: “Pütrüñma mülepan quiñentrür eimün mu. Huelu eimi, ¿petu quimlaen, Felipe? Tuchi ñi peeteu iñche ca femngechi pefi tañi Fütra Chau. ¿Chumngelu cai* ‘Pengelelmuiñ tami Chau’ pien? 10 Tañi Chau iñchiu quiñeucüleyu. ¿Feyentulaimi am? Tañi feipifiel ta eimün iñche ñi dungu no tati. Huelu mai Fütra Chau huechunentumequei tañi dungu. Quiñeucüleyu iñchiu. 11 Feyentumuchi, tañi Chau iñchiu quiñeucüleyu. Huelu feyentunolmün tañi feipin, feyentumün tañi femquen. 12 Rüf feipihuayiñ, tuchi pengelquelu ñi feyentun iñche mu, femai iñche tañi femquen. Cafei doi fütraque dungu femürpuai, iñche amulelu cai ñi puhual tañi Chau meu. 13 Cafei feman chem rume tamün llellipuel iñche tañi üi meu. Femngechi tati Fotüm ñi duam mu, püramyengeai tañi Fütra Chau. 14 Feman tamün llellipuel iñche tañi üi meu.

15 Piuqueyemuli iñche, inayaimün tañi feipin. 16 Iñche llellipuafiñ tañi Chau, fei eluaimünmeu cangelu quellun* ñi rumel müleal eimün mu. 17 Elungeaimün Chau Ngünechen ñi nehuen, tati quimfalcünuquelu ti rüf dungu. Tati pu che pequelafi ca quimlafi tüfachi dungu. Feimu pepi llouquelafi. Huelu eimün quimniefimün Chau Ngünechen ñi nehuen. Tüfa mülei eimün meu ca elcünuquelaeimünmeu. 18 Iñche quisucünuulayayiñ,* huiñotuan eimün meu. 19 Pichiñma mu tati pu che pehuelayaeneu. Huelu iñche mongelen, eimün ca mongeleaimün. Feimu pemuan. 20 Feichi antü quimaimün tañi Chau iñchiu ñi quiñeucülen. Cafei iñche eimün ta quiñeucüleiñ. 21 Inei rume lloufile ca inaniefile tañi huercün dungu, feita piuqueyeneu. Tañi Chau piuqueyeafi tuchi piuqueyeteu ta iñche. Ca piuqueyeafiñ iñche. Fei quimfaluhuan feichi che mu” pi Jesús.

22 Judas ramtueyu: “Ñidol, ¿chem dungu rupai? ¿Chumngelu* quimfaluhuaimi iñchiñ meu, huelu caquelu che meu no?”. Judas Iscariote ñi ramtun no tati, cangelu Judas.

23 Jesús huiñoldungui:* “Ti che tañi piuqueyeteu, inayai tañi feipin, ca tañi Chau piuqueyeaeyu. Fei tañi Chau iñchiu cüpayayu feichi che mu taiñ quiñentrür müleal. 24 Inei ñi piuqueyenoeteu ta iñche, inaquelai tañi feipin. Tamün allcütumequen, iñche ñi dungu no tati. Tañi Chau ñi dungu llemai, iñche tañi huercüeteu.

25 Feipihuiyiñ tüfachi dungu quiñentrür mülelu iñchiñ. 26 Huelu iñche ñi üi mu, Fütra Chau huercüai tañi nehuen tamün quelluaeteu. Fei tüfa com dungu quimeltuaimünmeu, ca tuculpayaimünmeu* com tamün feipifiel iñche. 27 Eleluhuayiñ iñche ñi hulqueelchi tüngün.* Mapu mülechi pu che reque eluulayayiñ. Ngelai ñi hueñancüleal tamün piuque ca ñi llicaleal rume. 28 Allcütuimün tañi feipipeel: ‘Amutuan, fei huiñotuan ta eimün mu’. Piuqueyemuli, ayühuaimün ñi amual tañi Chau mu. Tañi Chau doicülei ta iñche meu. 29 Feipihuiyiñ tüfachi dungu petu ñi rupanon. Feimu femtripale hula, feyentuaimün tañi feipin. 30 Müte nütramcaulayayiñ ta eimün. Deu cüpalei ti ngünenielu ti mapu. Huelu ngünenielaeneu ta iñche. 31 Huelu com pu che tañi quimal ñi piuqueyeniefiel tañi Chau, femquen itrocom tañi feipieteu tañi Chau. Huitrapüramün, amutuaiñ.

15 Iñche tati rüfngechi anüm ofad. Tañi Chau, feiti dapiquefilu* ti anüm ofad. 2 Catrünentuñmaqueneu reque com feichi rou* fünquenolu. Huelu liftuquefi com feichi rou* fünquelu, femngechi ñi doi hulal fün. 3 Feichi dungu iñche tamün feipiufiel deu liftueimünmeu. 4 Quiñeucülemün iñche meu. Fei iñche quiñeucülean eimün mu. Tati rou* quisutu fünquelai. Mülei ñi quiñeucüleal ti anüm ofad meu. Ca femngechi eimün hul-layafuimün fün quiñeucülenolmün iñche meu. 5 Iñche tati anüm ofad, eimün tati rou.* Tuchi quiñeucülelu iñche meu, iñche quiñeucülean fei meu. Fei tüfa hulai fentren fün. Püntülelmün iñche meu,* pepi chumlayaimün rume. 6 Inei rume quiñeucülenole iñche meu, quiñe rou* reque feleai catrünentungelu, fei ancüai. Feichi rou* ñimitungequei, fei cütraltungequei. 7 Quiñeucülelmün iñche meu, cafei piuquentucunielmün tañi feipin, elungeaimün chem rume tamün llellipuel. 8 Rumel hulaimün fentren fün ca pengelaimün tamün inaniemufiel. Femngechi püramyengeai tañi Chau. 9 Chumngechi piuqueyeneu tañi Chau, ca femngechi piuqueyehuiyiñ ta eimün. Yafüluucülemün tamün femün meu, fei iñche ta piuqueyeniehuayiñ. 10 Iñche inaquefiñ tañi Chau ñi feipin, feimu piuqueyenieneu. Ca femngechi eimün, inanielmün tañi feipin, iñche piuqueyeniehuayiñ.

11 Feipihuiyiñ tüfachi dungu tamün rume ayüucüleal iñche reque. 12 Fei tüfa feipihuayiñ tamün femal: hueluconque piuqueyehuaimün chumngechi piuqueyehuiyiñ ta iñche. 13 Tati hulcünulu ñi mongen tañi pu hueni meu, doi fütra piuqueyechequei ta chem che meu rume. 14 Inanielmün tañi feipin, iñche tañi hueningeaimün. 15 Cüdaufe troquinieulayiñ, ti cüdaufe quimlai ñi chumquen tañi ñidol. Huelu iñche, com tañi feipieteu tañi Chau feipihuiyiñ. Feimu hueni troquiniehuiyiñ. 16 Eimün dullimulan ta iñche. Iñche mai ta dullihuiyiñ ta eimün. Elfalcünuhuiyiñ, fei hulnieaimün fün. Feichi fün rumel mülepe. Fei chem rume llellipulmün iñche tañi üi meu, ti Chau eluaimünmeu.

17 Feipihuiyiñ tamün femal tüfachi dungu, femngechi tamün hueluquentu piuqueyehual eimün. 18 Mapu mülechi pu che üdeelmünmeu, loncontucuaimün: petu ñi üdengenon ta eimün, iñche ta hune üdengen. 19 Mapu mülechi pu che reque femngefulmün, piuqueyengeafuimün. Huelu iñche dullihuiyiñ, fei mapu mülechi pu che reque femngelaimün, feimu üdeeimünmeu mapu mülechi pu che. 20 Piuquentucunieaimün tamün feipiufiel: ti cüdaufe doicülelai tañi ñidol meu. Caiñetungeli iñche, eimün ca caiñetungeaimün. Pu che inaniefile iñche tañi feipin, ca inayaingün eimün tamün feipin. 21 Iñche tañi üi meu pu che femaimünmeu com tüfachi dungu. Fei engün quimlai inei tañi huercüeteu iñche. 22 Cüpanofuli iñche ñi nütramcayafiel pu che, culpalayafuingün.* Huelu feula culpaconlaiñ* pilayaingün. 23 Tuchi üdenieteu ta iñche, ca üdeniefi tañi Chau. 24 Fillque afmatun dungu femün pu che ñi adquiñ meu. Inei no rume femngechi femlai. Femnofuli tüfachi dungu, culpalayafui engün.* Huelu feula peeneu engün, fei üdeeneu iñche ca tañi Chau. 25 Tüfachi dungu rupai ñi huechurpual chem ñi huirintuculen fei engün ñi ley meu, feipi: ‘Refalta* üdengen’. 26 Tañi Chau mu iñche huercüleluhuayiñ ti quellun,* tüfa ta Chau Ngünechen ñi nehuen quimfalcünuquelu ti rüf dungu. Tañi Chau mu cüpai. Fei tüfachi quellun huldunguai iñche meu. 27 Eimün ca mülei tamün huldungual iñche meu, ellaca mu müten compañniemun ta iñche.

16 Deu feipicünuhuiyiñ tüfachi dungu, femngechi elcünumulayan ta iñche. 2 Ngillatuhue ruca meu* huemünentungeaimün.* Puhuai ti antü, fei pu che langümaimünmeu. Serfimequefilu ta Chau Dios troquihuai. 3 Huelu ti pu che quimlaeneu ta iñche ca quimlafi tañi Chau no rume. Feimu femürpuai tüfachi dungu. 4 Feipicünuhuiyiñ tüfachi dungu. Femngechi puule ñi femtripayal, acordayaimün* tañi feipin.

Ellaca mu feipiulayiñ tüfachi dungu, quiñentrür mülelu cai iñchiñ. 5 Huelu feula amutuan cheu ñi mülen tuchi ñi huercüeteu. Fei inei no rume ta eimün ramtulaeneu ‘¿Cheu amuaimi?’. 6 Huelu mai feipilu iñche tüfachi dungu, eimün rume cutrantupiuqueimün. 7 Rüf feipihuiyiñ tati: amutuan eimün tamün cüme feleal. Amutunoli, huercülelngelayaimün feichi quellun.* Huelu amutuli, iñche huercüleluhuayiñ. 8 Fei cüpale feichi quellun, cüme quimfalcünulelafi com pu che inei ñi culpamequen,* inei ñi nor femmequen ca inei ñi juiciamequengen. 9 Hune quimfalcünuai ñi culpamequen* pu che, feyentunolu cai engün iñche meu. 10 Cafei quimfalcünulelafi pu che iñche tañi nor femquen, amulelu cai iñche cheu ñi mülen tañi Chau. Fei eimün pemuhuelayan. 11 Fei hula quimfalcünuai inei ñi juiciantucufiel ta Chau Dios, deu juiciantucufilu cai tati ngünenielu ti mapu.

12 Fentren dungu nütramcaleluhuafuyiñ. Huelu feula eimün pepil-layafuimün. 13 Huelu llohuaimün ti quellun, tüfa ta Chau Ngünechen ñi nehuen quimfalcünuquelu ti rüf dungu. Tüfa quimeltuaimünmeu ti rüfngelu. Quisu tañi pin mu dungulayai, huelu mai chem ñi allcütuel nütramcayai. Cafei feipiaimünmeu chem ñi rupayal. 14 Tati quellun püramyeaeneu, allcütuai iñche tañi dungu. Fei quimeltulelaimünmeu. 15 Com ñi quimün tañi Chau, iñche ta quimeltueneu. Feimu feipihuiyiñ, ti quellun quimeltuaimünmeu iñche tañi dungu. 16 Pichiñma mu pemuhuelayan. Huelu pichiñma rupale, pemutuan” pi Jesús.

17 Quiñeque tañi pu inanieteu allcütufilu, hueluquentu feipihuingün: “Feipieiñmu ‘Pichiñma mu pemuhuelayan. Huelu pichiñma rupale, pemutuan’. Ca feipi ‘Amuan cheu ñi mülen tañi Chau’. ¡Chem pimequei chi!”. 18 Ca feipi engün: “¿Chumngelu* pichiñma mu feipi? Quimlaiñ ñi chem pimequen”. 19 Jesús quimnierquei ñi cüpa ramtueteu engün. Feimu feipifi: “Iñche feipin ‘Pichiñma mu pemuhuelayan. Huelu pichiñma rupale, pemutuan’. ¿Tüfachi dungu mu ramtuumequeimün am? 20 Rüfcünu feipihuayiñ, eimün hueñancüaimün ca ngümayaimün. Huelu tati pu che ayüucüleai. Eimün cutrancahuaimün, huelu tamün cutrancahun, ayühun-ngerpuai. 21 Puulu ñi püñeñal quiñe domo cutrancauquei. Huelu deu püñeñlu, tuculpahuequelai* tañi cutrancauquen. Ayüucülequei ñi pefiel tañi pichiche. 22 Ca femngechi eimün, feula hueñancüleimün. Huelu huiño peutuaiñ. Fei rume ayüucüleai tamün piuque. Turpu müntuñmangelayaimün* feichi ayühun. 23 Feichi antü chem no rume ramtumuhuelayan. Rüfcünu feipihuayiñ, chem rume llellipufilmün tañi Chau iñche tañi üi meu, elungeaimün. 24 Fantepu mu chem no rume llellipulaimün iñche tañi üi meu. Llellipuqueaimün, fei llohuaimün. Femngechi rume ayüucüleaimün.

25 Pengelün dungu mu nütramcahuiyiñ. Huelu puhuai ti antü, fei nütramcaulayayiñ pengelün dungu mu. Huelu mai cüme quimfalcünuleluhuayiñ Fütra Chau ñi dungu. 26 Feichi antü llellipuafimün tañi Fütra Chau iñche ñi üi meu. Huelu duamfal-lai ñi dunguñpeafiel ta eimün tañi Chau meu. 27 Eimün ta piuqueyemun. Cafei feyentuimün ta Chau Ngünechen ñi huerquen-ngen ta iñche. Feimu tañi Chau piuqueyeimünmeu. 28 Fütra Chau ñi huerquen reque cüpan mapu mu. Feula elcünuan ti mapu, fei huiñotuan cheu ñi mülen tañi Chau” pi Jesús.

29 Tañi pu inanieteu feipieyu: “Feula mai ta quimfali tami feipin. Nütramcalaimi pengelün dungu mu. 30 Feula ta ngüneduamiyiñ tami quimnieel itrocom. Duamfal-lai tami ramtungeal. Feimu feyentuqueiñ tami cüpan Chau Dios mu”. 31 Jesús feipifi engün: “¿Feula feyentuimün? 32 Allcütumuchi, puhuai ti antü, deu puhui llemai. Caque quisuque eimün lefmahuaimün tamün ruca meu. Fei quisucünumuan. Huelu iñche quisulelan. Tañi Chau afcadinieneu. 33 Feipihuiyiñ tüfachi dungu tamün nieal cüme felen iñche tañi duam mu. Tüfachi mapu meu cutrancahuaimün. Huelu nehuen piuquecünuumün. Iñche ta hueucünufiñ mapu mülechi pu che” pi Jesús.

17 Jesús deu feipilu tüfachi dungu, adquintupürai huenu mu, fei feipi: “Chau, puhui ti antü, püramyefinge tami Fotüm, femngechi tami Fotüm püramyeaimu ta eimi. 2 Eimi elufimi autoridad com pu che meu, femngechi eluafi rumel mongen com feichi pu che tami elfalcünulelfiel. 3 Ñi nieal engün rumel mongen, mülei tami quimaeteu engün, tati quiñen rüfngechi Ngünechen, ca ñi quimafiel ta Jesucristo, eimi tami huercüfiel. 4 Iñche mapu mu püramyeyu. Huechunentun tati cüdau tami elfalcünufiel. 5 Chau, petu ñi deumangenon pu che mapu meu, iñche püramyengequefun eimi tami inafül püle. Feimu ca femngechi feula püramyeen tami inafül mu.

6 Mapu mu dullifimi quiñeque che, fei eluen. Iñche quimeltulelfiñ tami üi. Eimi tami pu chengefui, huelu eluen ta iñche. Fei engün inaquei tami feipin. 7 Feula quimürpuingün, com tañi elungeel iñche, eimi mu cüpai. 8 Eimi eluen quiñe huercün tañi feipial, iñche nütramcalelfiñ engün. Lloufingün, fei rüf quimürpuingün iñche ñi cüpan tami üi mu. Fei feyentuingün eimi tami huercüfiel ta iñche. 9 Fei engün ñi duam mu llellipuquen. Mapu mülechi pu che no, tami elufielchi pu che llemai, eimi tami pu chengelu cai engün. 10 Com tañi nieel iñche, eimi ta ngen-ngeimi. Ca com tami nieel eimi, iñche ngen-ngen. Cafei iñche püramyengen rangi tüfachi pu che meu.

11 Iñche elcünuan tüfachi mapu, amutuan cheu tami mülen. Huelu fei engün mülecayai mapu mu. Fütra Chau,* eimi eluen ñi yeal tami üi. Feimu tami üi ñi duam mu, cuñiutucufinge engün. Femngechi quiñeucüleaingün chumngechi quiñeucüleyu iñchiu. 12 Quiñentrür mülelu iñchiñ, cuñiutucufiñ engün tami üi ñi duam mu. Eimi eluen cai ñi yeal tami üi, incañpequefiñ engün. Feimu apümcangelaingün. Quiñe müten, tati feipingelu ñi apümcangeal. Femngechi huechurpuai tami huirintucuel. 13 Feula amutuan cheu tami mülen. Petu mülelu iñche mapu meu feipicünun tüfachi dungu, femngechi rume ayüucüleai ñi piuque engün, iñche reque. 14 Iñche quimeltulelfiñ tami feipin. Huelu mapu mülechi pu che reque femngelaingün, feimu tüfa engün üdequeyu. Cafei iñche mapu mülechi pu che reque femngelan.

15 Llellipulayayu tami nentuafiel engün tüfachi mapu meu. Huelu mai cuñiutucunieafimi ti Huecüfü meu.* 16 Mapu mülechi pu che reque femngelaingün. Cafei iñche mapu mülechi pu che reque femngelan. 17 Tami dungun, fei tati rüfngelu. Feimu tati rüf dungu meu, dullicünufinge engün tami serfiaeteu. 18 Chumngechi eimi huercüen rangi ti pu che meu,* cafei iñche huercüfiñ engün rangi ti pu che meu. 19 Fei engün ñi duam mu iñche dullicünungen tami serfiafiel. Femngechi tati rüf dungu meu, fei engün dullicünungeai tami serfiaeteu.

20 Fei engün meu müten llellipulaeyu. Caquelu che feyentuaeneu tüfa engün ñi feipin mu. Feichi pu che meu ca llellipueyu. 21 Fei com quiñeucüleai engün. Chau, quiñeucüleyu iñchiu. Fei ca femngechi fei engün quiñeucüleai ta iñchiu meu. Fei mapu mülechi pu che quimai eimi tami huercüfiel ta iñche. 22 Iñche saquifiñ engün, chumngechi eimi ta saquien. Femngechi quiñeucüleaingün chumngechi iñchiu quiñeucüleyu. 23 Iñche quiñeucülen fei engün mu. Cafei iñchiu quiñeucüleyu. Femngechi rüf quiñeucüleaingün. Fei mapu mülechi pu che quimai eimi tami huercüfiel ta iñche, ca tami piuqueyefiel engün chumngechi piuqueyeen ta iñche. 24 Chau, feichi pu che tami elfalcünufiel mülepe cheu ñi müleal iñche. Femngechi peai tati pepiluhun tami elufiel ta iñche. Petu ñi choyüngenon ti che mapu meu, eimi piuqueyeen. 25 Chau, eimi ta norngeimi. Mapu mülechi pu che rüf quimürpulaeimu. Huelu iñche quimnieyu, ca feichi pu che tami elfalcünulelfiel quimürpuingün tami huercüfiel ta iñche. 26 Quimeltulelfiñ engün tami üi. Ca fentecünulayan. Femngechi piuqueyecheaingün chumngechi piuqueyeen iñche. Fei quiñeucülean fei engün mu”.

18 Jesús deu feipilu tüfachi dungu, quiñentrür tañi pu inanieteu engün, nopui Cedrón pingechi rulu mapu. Fei amuingün quiñe lelfün mu üyeu mülelu. 2 Fei meu Jesús trahuluuquefui tañi pu inanieteu engün. Feimu Judas quimnierquefi feichi lelfün. Tüfa tati hultucuafilu ta Jesús. 3 Fei acui Judas, cüpalnierquei pu soltau ca pu llihuatulelu,* tüfa engün huercüeyu pu loncolechi sacerdote ca pu fariseo. Cüpalnierquei engün pelontuhue ca hueichahue. 4 Jesús com quimnierquei ñi chem rupayal. Feimu quiñe trecan fülcontufi engün.* Fei ramtui: “¿Inei am ta quintupefimün?”. 5 “Jesús, tati Nazaret che” pi engün. “Iñche tati” pi Jesús. Judas, ti caiñe, ca mülerquei.

6 Huelu “iñche tati” feipilu Jesús, pu huentru huiño trecautuingün. Fei tranpuhui engün. 7 Fei Jesús ca quiñe rupa ramtufi engün: “¿Inei am ta quintupefimün?”. “Jesús, feiti Nazaret che” pingün. 8 Jesús feipi: “Iñche tati feipihuiyiñ, quintuyahulmuli ta iñche, amutupe tüfachi pu huentru”. 9 Tüfachi dungu rupai ñi femtripayal Jesús ñi feipin: “Ñamümlafiñ quiñe che no rume tami elufiel ta iñche”.

10 Simón Pedro miyahuli quiñe fütra cuchillo, nentufi, fei catrünentuñmafi ñi pilun man püle tati hunen lonco sacerdote ñi cüdaufe. Malco pingerquei ti cüdaufe. 11 Huelu Jesús feipifi ta Pedro: “Huiño tucunge tati fütra cuchillo cheu tañi elngequem. ¿Pütoconoafulu cai iñche ti copa tañi Chau ñi elueteu?”.

12 Fei pu soltau, pu llihuatuquelu* ñi huercüel pu judio ca ti loncolechi soltau presufingün ta Jesús, fei trariñmafingün ñi cuhu. 13 Jesús hune yengei cheu ñi mülen ta Anás. Tüfa chedcuiyefi ta Caifás, tati hunen lonco sacerdotengelu feichi tripantu. 14 Tüfachi huentru Caifás ngülamturquefi tati pu judio doi cümei ñi layal quiñe huentru müten pu che ñi duam mu.

15 Simón Pedro ca quiñe huentru inaquefilu ta Jesús, quisu ñi inan püle mülerqueingu. Ti hunen lonco sacerdote quimnierquefi feichi huentru. Feimu Jesús engu conpui ti hunen lonco sacerdote ñi lepün ruca mu.* 16 Huelu Pedro huecuntu mülenagi, hulngiñ püle. Feimu ti cangelu huentru inaquefilu ta Jesús, feiti quimniefilu ti hunen lonco sacerdote, dungumefi ti llihuatulelu* hulngiñ püle. Fei Pedro ca conpui. 17 Fei ti domo llihuatulelu* hulngiñ püle, ramtufi ta Pedro: “Eimi ca inaquefimi feichi huentru, ¿felei no am?”. Pedro feipi: “Felelai, iñche no tati”. 18 Hutrengerquei, feimu pu cüdaufe ca pu llihuatuquelu* cütraltuingün. Fei ina cütral eñumtumequei engün. Pedro ca eñumtumequei.

19 Ti loncolechi sacerdote ramtucafi ta Jesús ñi ineingen tañi pu inanieteu ca ñi chem quimeltuqueel. 20 Jesús huiñoldungui:* “Fentren che ñi adquiñ mu nütramcaquen. Chau Ngünechen ñi ruca* ca fillque ngillatuhue ruca mu* quimeltuquen, cheu trahuluuquen pu judio che. Chem no rume ellcalen dunguquelan. 21 ¿Chumngelu* ramtucadunguen iñche? Ramtucafinge pu che allcütulu ñi feipin. Tüfa ñi mülen engün. Cüme quimnieingün ñi chem pin iñche”. 22 Jesús feipilu tüfachi dungu, quiñe llihuatuquelu* litrafcünueyu ca feipieyu: “¿Femngechi dunguquefimi ti loncolechi sacerdote?”. 23 Jesús huiñoldungui:* “Huesa entuli ñi dungun, feipien. Huelu rüf dungumequeli, ¿chumngelu* litrafcünuen?”. 24 Fei hula Anás huercüi ñi yengeal ta Jesús cheu ñi mülen Caifás, ti hunen lonco sacerdote. Jesús traricuhulerquei.

25 Petu rupalu tüfachi dungu, Simón Pedro mülenagcülerquei ina cütral mu. Fei ramtungei: “¿Eimi ca inaniequefimi?”. Pedro feipi ñi rüfngenon, feipi: “Felelai, iñche no tati”. 26 Üyeu ca mülerquei ti hunen lonco sacerdote ñi cüdaufe, tüfa parienteyefi ti huentru Pedro ñi catrünentuñmafiel ñi pilun. Fei tüfa feipifi ta Pedro: “¿Feichi huentru engu pepeyu ama lelfün meu?”. 27 Huelu Pedro ca quiñe rupa feipi ñi rüfngenon. Feimeu müten cacarai* quiñe alca.

28 Pulihuen, Jesús nentungei Caifás ñi ruca meu. Fei yengei ti gobernador ñi ülmen ruca meu.* Huelu pu judio conpulaingün. Pilai ñi podümuhual, femngechi ñi iyal ti Pascua mu. 29 Feimu Pilato tripatui cheu ñi mülen engün. Fei ramtufi: “¿Chem huesa femi tüfachi huentru?”. 30 Pu judio huiñoldungui:* “Huesa femi tüfachi huentru, feimu cüpalfiyiñ”. 31 Feimu Pilato feipifi engün: “Yetufimün, fei juiciantucufimün chumngechi ñi feipin tamün ley”. Pu judio feipingün: “Iñchiñ elungelaiñ ñi langümafiel inei no rume”. 32 Tüfachi dungu rupai ñi femtripayal Jesús ñi feipin chumngechi ñi layal.

33 Pilato ca huiño conputui ti gobernador ñi ülmen ruca meu. Mütrümfi ta Jesús, fei ramtufi: “¿Pu judio ñi lonco ülmen am ta eimi?”. 34 Jesús huiñoldungui:* “¿Eimi tami pin mu ramtumequeimi? ¿Cam allcüntucuimi iñche mu?”. 35 Pilato feipieyu: “¿Judio am ta iñche? Eimi tami pu che ca pu loncolechi sacerdote hultucueimu ta iñche meu. ¿Chumürqueimi am?”. 36 Jesús huiñoldungui:* “Iñche ñi ngünenietuafiel mapu trürlayai mapu müleyechi gobierno reque. Femngefule, tañi pu che quehuayafui iñche ñi hultucungenoal pu judio meu. Rüfcünu llemai, iñche ngünenietuli mapu, trürlayai mapu müleyechi gobierno reque”. 37 Fei Pilato ramtueyu: “¿Lonco ülmen-ngeimi?”. Jesús huiñoldungui:* “Eimi llemai feipimi ñi lonco ülmen-ngen ta iñche. Tüfachi dungu meu choyüngen, fei cüpan tüfachi mapu meu: ñi huldungual ti rüf dungu. Com tati inaquelu ti rüf dungu, allcütuquei tañi feipin”. 38 Pilato ramtui: “¿Chem am ti rüf dungu?”.

Deu feipilu tüfachi dungu tripatui cheu ñi mülen ti pu judio. Fei feipifi engün: “Peñmalafiñ chemu tañi culpan.* 39 Cafei Pascua mu huimtuleimün ñi lifrecünutuafiel quiñe presu. ¿Ayüleimün cai ñi lifrecünutuafiel pu judio ñi lonco ülmen?”. 40 Pu che huiño huiraringün: “Feichi huentru no. Lifrecünungepe ta Barrabás”. Barrabás hueñefe ürque.

19 Pilato feipi ñi yengetual ta Jesús ca ñi hulelcangeal refenque mu. 2 Pu soltau deumaingün quiñe chacai corona,* fei lonco meu tuculelfingün. Cafei quiñe coñol tacun* tuculelfingün. 3 Fei fülcontufingün* ca feipifingün: “¡Püramyengepe pu judio ñi lonco ülmen!”. Cafei litraftucuangefingün. 4 Pilato ca quiñe rupa tripai, fei feipifi ti pu che: “Allcütumün, huecuntu cüpaleluhuiyiñ tamün quimal iñche peñmalafiñ chemu tañi culpan”.* 5 Jesús tripai, fei ti chacai corona* ca ti coñol tacun tucunierquei. Fei Pilato feipifi ti pu che: “¡Tüfei tati huentru!”. 6 Huelu pu loncolechi sacerdote ca pu llihuatuquelu* pefilu ta Jesús huiraringün: “¡Orcon mamüll meu langümngepe! ¡Orcon mamüll meu langümngepe!”. Fei Pilato feipifi engün: “Yetufimün, fei eimün langümafimün. Iñche peñmalafiñ chemu tañi culpan”.* 7 Pu judio feipi: “Iñchiñ nieiñ quiñe ley. Tüfachi huentru Chau Ngünechen ñi Fotüm femfaluhui. Feimu feichi ley feipi ñi layal”.

8 Pilato allcülu ñi chem pin ti pu judio, rume llicai. 9 Huiño conpui ti gobernador ñi ülmen ruca mu. Fei ramtufi ta Jesús: “¿Cheu che am ta eimi?”. Huelu Jesús chem pilai rume. 10 Feimu Pilato feipifi ta Jesús: “¿Cüpa dungulaen? Iñche nien autoridad tami lifrenentungeal ca tami langümngeal.* ¿Quimlaimi am?”. 11 Jesús huiñoldungui:* “Chau Dios elunoelmu autoridad iñche meu, nielayafuimi tati. Feimu ti huentru ñi hultucueteu eimi mu, doi huesa culpai”.*

12 Feimu Pilato quintucahui chumngechi ñi lifrenentuafiel ta Jesús. Huelu ti pu judio huiraringün: “Lifrecünutufilmi, hueniyelayafimi ta Roma ñi Lonco Ülmen.* Inei rume feipile lonco ülmen-ngen ta iñche, caiñetudunguquefi ta Roma ñi Lonco Ülmen”. 13 Feimu Pilato allcülu tüfachi dungu, huecun entufi ta Jesús. Fei anücünuhui cheu ñi juiciantucungequem pu che. Feichi huancu mülerquei Curantu pingechi mülehue meu, Gábbatha pingei hebreo quehun mu. 14 Feichi antü pepicangequei ti Pascua. Fei rangiantü püle Pilato feipifi pu judio: “¡Tüfa ñi mülen tamün lonco ülmen!”. 15 Huelu fei engün huirari: “¡Famentufinge! ¡Famentufinge! ¡Orcon mamüll meu langümngepe!”. Fei Pilato ramtui: “¿Langümpeafiñ mai tamün lonco ülmen?”. Pu loncolechi sacerdote feipingün: “Tati ngünenielu Roma, fei müten taiñ lonco ülmen”. 16 Fei hula Pilato hultucufi ta Jesús, femngechi fei engün ñi langümafiel orcon mamüll meu.

Fei tüfa engün yetufi ta Jesús. 17 Meñcu yenierquei tañi orcon mamüll.* Fei amui Foro Lonco Lelfün,* Gólgota pingei hebreo quehun mu. 18 Üyeu orcon mamüll meu clafantucungei ta Jesús rangi epu huentru engu, quiñe tañi man püle, cangelu huele püle. 19 Cafei Pilato huirintucui quiñe letrero, fei orcon mamüll meu* tucufi, feipilelu: “Jesús, ti Nazaret che, pu judio ñi lonco ülmen”. 20 Feiti lelfün cheu clafantucungelu Jesús orcon mamüll meu, püllelerquei huaria mu. Feimu fentren judio che papeltuingün tüfachi letrero. Cafei tüfachi dungu huirintuculerquei hebreo, latin ca griego quehun mu. 21 Huelu pu judio ñi loncolechi sacerdote feipifingün ta Pilato: “Ngelai tami huirintucual ‘Pu judio ñi lonco ülmen’. Huelu mai huirintucuaimi fei ñi feipin ‘Iñche ta pu judio ñi lonco ülmen’”. 22 Pilato feipi: “Chem tañi huirintucuel, felecape müten”.

23 Deu clafantucungelu Jesús orcon mamüll meu, pu soltau meli troquiñ hudamcai tañi tacun, caque quiñeque engün ñi ngen-ngeal. Cafei nüñmafi engün tañi miñche tacun ñüdüfcülenolu, quiñe ngüren müten ürque. 24 Feimu hueluquentu feipihuingün: “Huichafcalayafiyiñ.* Sortiañmayafiyiñ inei ñi yeñmutual”. Tüfachi dungu rupai ñi femtripayal Chau Ngünechen ñi huirintucuel, feipilelu: “Hudamcai engün tañi tacuhun. Sortiaingün iñche tañi tacun”. Femngechi femingün tati pu soltau.

25 Inafül Jesús ñi orcon mamüll mu,* mülerquei tañi ñuque ca tañi ñuquentu. Cafei mülerquei María, Clopas tañi domo, cafei María Magdalena. 26 Jesús, fei tañi inafül püle pefi tañi ñuque ca tañi saquin inanieteu. Feipifi tañi ñuque: “Papai, tüfa ñi mülen tami püñeñ”. 27 Fei hula feipifi tañi inanieteu: “Tüfa ñi mülen tami ñuque”. Feichi antü mu müten, tüfachi huentru yefi ta Jesús ñi ñuque quisu tañi ruca mu.

28 Deu rupalu tüfachi dungu, Jesús quimi ñi femtripan com ñi feipieteu tañi Chau. Fei feipi: “Huihulen”. Femngechi huechutripai Chau Ngünechen ñi huirintucuel. 29 Üyeu mülerquei quiñe metahue apolelu cotrü pulcu mu. Fei rüngi mu* tucungei quiñe esponja cotrü pulcu ngüfontucungelu,* fei fampuhulelngei Jesús tañi hun mu. 30 Pichi pütocofilu ti cotrü pulcu, Jesús feipi: “Femün com tami feipifiel”. Famnacümi ñi lonco, fei lai.

31 Pepicahun Antü ngerquelu cai, pu judio feipifingün ta Pilato huatroñmangepe* pu huentru ñi chang ca yengetupe pu lachi cuerpo,* femngechi orcon mamüll meu mülenaglayai pu la. Feichi antü fütra ürcütun antü ngerquei. 32 Feimu pu soltau huatroñmafi ñi chang tati epu huentru. Tüfa engu clafantungerquei orcon mamüll mu Jesús engu. 33 Huelu ngüneduamlu engün ñi deu lan ta Jesús, huatroñmangelai tañi chang. 34 Fei quiñe soltau chüngartuculelfi quiñe huaiqui cadi püle. Feica müten tripai co mollfüñ engu. 35 Jesús ñi saquin inanieteu pefi tüfachi dungu, fei huldungui. Rüfngei tañi huldungun. Fei quimniei ñi rüfngen tañi feipiel, femngechi eimün feyentuaimün. 36 Tüfachi dungu rupai, fei ñi huechurpual Chau Ngünechen ñi huirintucuel: “Quiñe foro no rume huatroñmangelayai”. 37 Ca feipilei Chau Ngünechen ñi huirintucuel: “Adquintuafimün feiti huaiqui mu chüngartucungelu”.

38 Deu rupalu tüfachi dungu, cüpai José Arimatea huaria tuulu. Chem che rume quimlafui tüfachi huentru ñi feyentuquefiel ta Jesús, llicaniefilu cai tati pu judio che. Fei dungufi ta Pilato ñi yetuafiel ta Jesús ñi cuerpo. Pilato elueyu* ñi femal. Femngechi yetui Jesús ñi cuerpo. 39 Ca cüpai Nicodemo, cüpali mirra* reyülelu aloe engu.* ¿Cüla mari kilo fanepelai? Tüfachi huentru deu pemerquefi ta Jesús pun meu. 40 Nüingün Jesús ñi cuerpo, fei impolfingün* lino pañu meu, cüme nümün-ngechi lahuen nielu. Femngechi huimtulefui pu judio che ñi rüngaltucuafiel tañi pu layelu. 41 Cheu langümngelu Jesús orcon mamüll meu, mülerquei quiñe lelfün. Ca mülerquei quiñe hue rüngan, inei no rume rüngaltucungelafui tüfa mu. 42 Tüfachi rüngan püllelerquei. Fei mu elcünungei Jesús ñi cuerpo. Cafei feichi antü pu judio ñi Pepicahun Antü ürque.

20 Ti hunen antü semana mu, María Magdalena epe hun amui ti rüngan lolo meu. Fei ngüneduami ñi entungeel ti cura tacuniefilu ti lolo. 2 Feimu lefcülen amui ñi pemeafiel ta Simón Pedro ca ti cangelu inanieteu Jesús ñi piuqueyefiel. Fei María Magdalena feipifi engu: “Rüngan meu entungei Ñidol Jesús. Quimlaiñ cheu ñi elcünungeel”.

3 Fei Pedro ca ti cangelu inanieteu amuingu ti rüngan meu. 4 Trür lefi engu. Huelu ti cangelu inanieteu doi matu lefi ta Pedro mu. Fei hune puhui ti rüngan meu. 5 Pochongnaglu* ñi leliconal, pei tati lino pañu. Huelu conpulai. 6 Simón Pedro inalerquei. Fei puulu, conpui ti rüngan lolo meu. Pei tati lino pañu. 7 Ti pañu munulniefilu Jesús ñi lonco trür mülerquelai caquelu pañu engu. Cañpüle trücolerquei. 8 Fei hula conpui ti cangelu inanieteu, feiti hune aculu ti rüngan mu. Fei pei ca feyentui ñi feipingeel. 9 Feichi mu petu loncontuculai engu ñi chem pin Chau Ngünechen ñi huirintucuel: Jesús huiñomongeturqueai rangi tati pu layelu. 10 Feimu tüfa engu huiñotui tañi ruca mu.

11 Huelu María huecuntu huitralehuei. Inafül rüngan lolo meu ngümangümangerquei. Pochongnagi ñi adquintual. 12 Fei pei epu cümeque püllü lig tacun nielu.* Anülerquei cheu ñi elngefel Jesús ñi cuerpo,* quiñe lonco püle, cangelu namun püle. 13 Fei tüfa engu ramtufi ta María: “Papai, ¿chumngelu* ngümangümangeimi?”. Fei huiñoldungui:* “Entungei tañi Ñidol. Quimlan cheu ñi elcünungetun”. 14 Deu feipilu tüfachi dungu, huiñoquintui. Fei pefi ta Jesús, huitralerquei. Huelu María ngüneduamlai ñi ineingen. 15 Jesús ramtueyu: “Papai, ¿chumngelu* ngümangümangeimi? ¿Inei quintuyahulfimi?”. Huelu María, quiñe huentru lelfün mu cüdauquelu troquifi. Fei feipifi: “¿Eimi yepetulafimi ñidol? Feipien cheu elcünufimi. Fei iñche yemetuafiñ”. 16 “¡María!” feipieyu Jesús. Fei tüfa huiñoquintui, hebreo quehun mu feipifi: “¡Rabbóni!”. Tüfa cüpa feipi “Quimeltufe”. 17 Jesús feipieyu: “Neicümen. Petu püralan cheu ñi mülen tañi Chau. Feipimefinge tañi pu peñi: ‘Pürayan cheu ñi mülen tañi Chau, eimün tamün Chau cafei. Ca pürayan cheu ñi mülen tañi Ngünechen, eimün tamün Ngünechen cafei’”. 18 María Magdalena feipimefi tati pu inanieteu: “Pefiñ tati Ñidol”. Fei nütramelfi chem ñi feipieteu Jesús.

19 Feichi hunen antü ti semana mu, epe conantü, pu inanieteu trahulerquei engün. Huelu llicaniefi pu judio. Feimu llafentucuhui engün. Fei Jesús peufaluhui fei engün ñi rangiñ meu. Feipifi: “Mari mari”.* 20 Fei hula pengelelfi tañi cuhu ca tañi cadi. Feimu tañi pu inanieteu pefilu ti Ñidol, rume ayühui engün. 21 Jesús ca quiñe rupa feipifi engün: “Mari mari.* Chumngechi huercüeneu ti Chau, iñche ca huercühuayiñ ta eimün”. 22 Fei pimufi engün ca feipifi: “Llohuaimün Chau Ngünechen ñi nehuen. 23 Eimün rulpacünufilmün quiñe che ñi culpan,* deu rulpacünuñmangei llemai. Huelu femnolmün, rulpacünuñmangelayai tati”.

24 Huelu peufaluulu Jesús, ngerquelai quiñe tati mari epu apostol, Tomás feiti Epuntu pingelu.* 25 Feimu caquelu tañi pu inanieteu feipifi ta Tomás: “Pefiyiñ tati Ñidol”. Huelu tüfa feipieyu: “Penofili tañi huechodcülen ñi cuhu cheu ñi clafantucungeel, tucunoli tañi changüll cuhu feichi allfen mu, ca tañi cadi püle tucunoli tañi cuhu, turpu feyentulayan”.

26 Fei pura antü rupalu, Jesús ñi pu inanieteu ca trahulerqueingün ruca mu. Tomás ca mülerquei. Llafentuculelu rume ti puerta, Jesús peufaluhui fei engün ñi rangiñ mu. Fei feipifi engün: “Mari mari”.* 27 Fei feipifi ta Tomás: “Fau tucunge tami changüll cuhu. Lelinge tañi cuhu. Fampuhulnge tami cuhu, ca tucufinge iñche tañi cadi püle. Epu rume raquiduamhuelayaimi. Feyentunge”. 28 Tomás feipi: “Tañi Ñidol, tañi Ngünechen”. 29 Jesús feipifi: “¿Chumngelu* feyentuimi? ¿Tami pefiel ta iñche? Ayühun niei tuchi feyentulu, penolu rume”.

30 Cafei Jesús fentren afmatun dungu pengelelfi tañi pu inanieteu. Huelu com huiriconcülelai tüfachi chillca meu.* 31 Huelu tüfachi dungu huirintucungei tamün feyentual Jesús ñi Cristo ngen, Chau Ngünechen ñi Fotüm. Femngechi feyentulu cai eimün, llohuaimün mongen fei ñi üi mu.

21 Fei hula Tiberíades lafquen püle, Jesús ca quiñe rupa peufaluhui tañi pu inanieteu mu. Femngechi rupai ti dungu: 2 quiñentrür mülerquei Simón Pedro, Tomás tati Epuntu pingelu* ca Natanael, feiti Caná huaria tuulu Galilea mapu mu. Ca mülerquei Zebedeo ñi pu fotüm ca epu huentru inaquefilu Jesús. 3 Simón Pedro feipifi engün: “Entuchallhuamean”. Fei engün feipieyu: “Iñchiñ ca amuaiñ”. Fei amuingün, farcu mu pürapuingün. Huelu feichi pun, chem challhua no rume entulai engün.

4 Deu hunlu, Jesús inaltu lafquen mülerquei, huelu tañi pu inanieteu ngüneduamlaingün ñi ineingen. 5 Fei Jesús feipifi engün: “Pu hueni, ¿nielaimün iyael?”.* “Nielaiñ” pi engün. 6 Fei feipifi engün: “Farcu ñi man püle tucufimün ti challhuahue,* fei peaimün challhua”. Fei tucufilu engün, fentren challhua coni ti challhuahue meu,* fei pepi nentulafingün rume. 7 Jesús ñi saquin inanieteu feipifi ta Pedro: “¡Tati Ñidol ürque!”. Simón Pedro ella tucutuucülerquei,* feimu allcülu tüfachi dungu tucui ñi tacun ca lafquen mu ütrüftucuhui. 8 Huelu caquelu tañi inanieteu, pichi farcu mu amuingün. Huingüdyefingün ti apolechi challhuahue.* Ella concülerquei lafquen mu, 90 metro müten.*

9 Inaltu lafquen puulu engün, peingün cütral. Huente ailen mülerquei challhua, cafei mülerquei cofque. 10 Jesús feipifi engün: “Cüpalmün quiñeque challhua tamün hue entuel”. 11 Feimu Simón Pedro farcu mu pürai, fei huingüdentufi ti challhuahue* inaltu lafquen mu. Tüfa apolerquei, 153 fütraque challhua nierquei. Huelu fente apolelu rume, huichaflai ti challhuahue.* 12 Jesús feipifi engün: “Ipamün”. Fei quiñe tañi inanieteu no rume cüpa ramtulaeyu ñi ineingen. Com quimniei engün tati Ñidol ngen. 13 Jesús fülconi,* nüi ti cofque, fei eluyefi engün. Ca femngechi femfi ti challhua. 14 Tüfa tati cüla rupa tañi pu inanieteu ñi huiño petufiel ta Jesús deu huiñomongetulu rangi ti pu layelu mu.

15 Icünulu engün, Jesús ramtufi ta Simón Pedro: “Simón, Juan ñi fotüm, ¿doi piuqueyeen ta tüfa engün meu?”. Pedro huiñoldungui:* “Mai Ñidol, eimi quimnieimi, rume piuqueyeyu”. Jesús feipifi: “Elufinge iyael tañi pichique ufisa”. 16 Ca quiñe rupa ramtufi: “Simón, Juan ñi fotüm, ¿piuqueyeen cai?”. Fei huiñoldungui:* “Mai Ñidol, eimi quimnieimi, rume piuqueyeyu”. Jesús feipifi: “Camañelen tañi pichique ufisa”. 17 Ca huiño ramtufi: “Simón, Juan ñi fotüm, ¿piuqueyeen cai?”. Fei Pedro hueñancünagi cüla rupa ñi ramtueteu “¿Piuqueyeen cai?”. Feimu feipieyu: “Ñidol, eimi quimnieimi itrocom, quimnieimi, iñche rume piuqueyeyu”. Jesús feipifi: “Elufinge iyael tañi pichique ufisa. 18 Rüfcünu feipieyu: huechengelu eimi, quisu tucutuuquefuimi ca cheu tami ayünieel miyauquefuimi. Huelu füchalmi, norümaimi tami lipang, fei caque che tuculelaimu tami tacun. Cafei cheu tami ayünoel yengeaimi”. 19 Jesús feipi tüfachi dungu ñi pengelal chumngechi ñi layal ta Pedro. Femngechi püramyeafi ta Chau Ngünechen. Fei hula feipifi: “Eimi inaniecaen”.

20 Pedro huiñoquintui ca pefi ñi cüpalen Jesús ñi saquin inanieteu. Feichi ilu engün tüfachi huentru fampuhulnierquei ñi lonco Jesús ñi rücu püle. Fei ramturquefi: “Ñidol, ¿inei hultucuaimu tami pu caiñe meu?”. 21 Feimu Pedro pefilu tüfachi huentru, ramtufi ta Jesús: “Ñidol, ¿chumngeai tüfachi huentru?”. 22 Jesús feipieyu: “Ayünieli ñi mülenagal huiñotuli hula, ¿chumngelu* cüpa quimimi? Eimi inaniecaen müten”. 23 Feimu tüfachi huentru inaniefilu ta Jesús lalayai pimequei ti pu peñi. Huelu Jesús feipilai ñi lanoal, doi mai feipi: “Ayünieli ñi mülenagal huiñotuli hula, ¿chumngelu* cüpa quimimi?”.

24 Tüfa lle tati huldungulu tüfachi dungu ca huirintucufilu. Quimnieiñ ñi rüfngen tañi huldunguel.

25 Jesús femi fentren caquelu dungu. Itrocom huirintucungefule, feichi huirin chillca feilayafui mapu mu.

Cam: “Lloudungueyu”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Lloudungulelafiyiñ”.

Cam: “Lloudungui”.

Tüfa cüpa feipilei quiñe troquiñ mapu ñi epe mülenon che.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Tranu”.

Cam: “Püllelepan”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Rabí”. Ngüneduamnge “Rabí”.

Cam: “Chemu”.

Ngüneduamnge “Huentru ñi Fotüm”.

Cam: “Coneltupeafuyu”.

Femngechi feipiquefui pu judio ñi catrütudungucheal. Jesús yamün meu, papai feipifi tañi ñuque.

Cam: “Meñcuhue”.

Cam: “Meñcuhue”.

Ngüneduamnge “Pascua”.

Cam: “Templo”.

Cam: “Quechanentufi engün”.

Cam: “Conümpai, tuculpai”.

Cam: “Calül”.

Cam: “Conümpaingün, tuculpaingün”.

Ca feipiafui chi: “Huenu mu choyüngepatunole quiñe che”.

Cam: “Anca”.

Cam: “Lloudungui”.

Ngüneduamnge “Huentru ñi Fotüm”.

Tüfa cüpa feipilei quiñe troquiñ mapu ñi epe mülenon che.

Griego quehun feipilei: “Mapu”.

Griego quehun feipilei: “Mapu”.

Cam: “Rabí”. Ngüneduamnge “Rabí”.

Cam: “Lladcün”.

Cam: “Hufco, pozoco”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Lloudungui”.

Griego quehun feipilei: “Ti Chau”.

Cam: “Ti Mesías”. Ngüneduamnge “Mesías”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Rabí”. Ngüneduamnge “Rabí”.

Cam: “Respetangequelai”.

Cam: “Mongeltuafiel”.

Cam: “Chafo cutran”.

Tüfachi versiculo huirintuculelai fillque cuifique huirin chillca meu. Coneltulelai Chau Ngünechen ñi huirintucuel mu.

Cam: “Cahuitu, camilla”.

Ngüneduamnge “ürcütun antü”.

Cam: “Mongeltueteu”.

Cam: “Templo”.

Cam: “Yafcahuelayaimi”.

Cam: “Respetaquenofiel”.

Ngüneduamnge “piuqueyen”.

Ngüneduamnge “Huentru ñi Fotüm”.

Cam: “Pantion”.

Cam: “Mongeltuafiel”.

Cam: “Lloudungui”.

Ngüneduamnge “denario”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Chaihue”.

Cam: “Lladcüi”.

Griego quehun feipilei: “25 cam 30 estadio peno”. Quiñe estadio fei ta 185 metro.

Cam: “Conümpaingün, acordaingün”.

Cam: “Lloudungui”.

Ngüneduamnge “Huentru ñi Fotüm”.

Cam: “Lloudungui”.

Tüfa cüpa feipilei quiñe troquiñ mapu ñi epe mülenon che.

Cam: “Chemu”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Cam: “Calül”.

Griego quehun feipilei: “Eimün meu ngelai mongen”.

Cam: “Fütra trahunche”. Griego quehun feipilei: “Sinagoga”.

Cam: “Huesa duamelchequei”.

Griego quehun feipilei: “Ellaca mu müten quimniefui”.

Ngüneduamnge “apostol”.

Cam: “Lloudungui”.

Griego quehun feipilei: “Chau Ngünechen ñi Yamfal Che”.

Cam: “Huecüfüngei”.

Cam: “Ramada”. Huincadungun mu “Fiesta de los Tabernáculos” pingei.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Safsaf dungumequehui”.

Cam: “Templo”.

Tüfa cüpa feipi quimeltulaeyu pu loncolechi religioso.

Cam: “Chemu”.

Griego quehun feipilei: “Chem ñi huirintucungeel”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Conpapüllüleimi”.

Ngüneduamnge “circuncision”.

Cam: “Mongeltufilu”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Lladcütumun”.

Cam: “Safsaf dungumequelu”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Chemu”.

Cuifique manelfal huirintucun mu mülelai capitulo 7 versiculo 53 puulu ta capitulo 8 versiculo 11.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Templo”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Ngünam dungumequehuiyiñ”.

Ngüneduamnge “Huentru ñi Fotüm”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Yafcalu”.

Griego quehun feipilei: “Choyüngelaiñ pod cudumuhun meu”. Pornéia griego quehun mu. Ngüneduamnge “pod cudumuhun”.

Cam: “Ellaca mu langümchefengerpui”.

Cam: “Yafcafengeimi”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Conpapüllüleimi”.

Cam: “Conpapüllülelan”.

Cam: “Conpapüllülen”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Yafcai”.

Cam: “Yafcalai”.

Cam: “Chapad, pele”.

Cam: “Chapad, pele”.

Cam: “Cotumenge”.

Cam: “Cotumei”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Chapad, pele”.

Cam: “Cotumenge”.

Cam: “Cotun”.

Cam: “Chapad, pele”.

Cam: “Mongeltufilu”. Griego quehun feipilei: “Nülalelfi ñi nge”.

Cam: “Chapad, pele”.

Cam: “Cotun”.

Cam: “Respetaquelafi”.

Cam: “Yafcan che”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Lloudungupe”.

Cam: “Lloudunguingu”.

Cam: “Quechanentungeal”.

Griego quehun feipilei: “Sinagoga”.

Cam: “Yafcafengen”.

Cam: “Yafcafe chengen”.

Griego quehun feipilei: “Nülalelaeteu tami nge”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Yafcafe”.

Cam: “Yafcafengeimi”.

Cam: “Quechanentungei”.

Cam: “Quechanentungen”.

Ngüneduamnge “Huentru ñi Fotüm”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Püramyefi”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Yafcaconlayafuimün”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Malal ufisa”.

Cam: “Uhuamtulelu”.

Cam: “Aucan trehua, caita trehua”.

Cam: “Hudatripayai”.

Cam: “Montuñmalaeneu”.

Cam: “Conpapüllülei”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Conpapüllülelu”.

Cam: “Mongeltupeafui mai”. Griego quehun feipilei: “Nülalelpeafui mai tañi nge”.

Cam: “Templo”.

Huincadungun feipilei: “Fiesta de la Dedicación”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Tünai lonco, cal lonco”.

Cam: “Ancümüñmafi”.

Cam: “Rabí”. Ngüneduamnge “Rabí”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Nepeltuafiel”.

Cam: “Mongetuai”.

Cam: “Gemelo”.

Griego quehun feipilei: “15 estadio peno”. Quiñe estadio fei ta 185 metro.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Safsaf dungufi”.

Cam: “Pantion”.

Ngüneduamnge “Sanedrín”.

Cam: “Montuñmayaiñmu”.

Cam: “Templo”.

Tüfa cüpa feipilei quiñe troquiñ mapu ñi epe mülenon che.

Griego quehun feipilei: “Quiñe libra”. Tüfa quiñe libra romana, fanei 327 gramo peno.

Ngüneduamnge “nardo”.

Cam: “Tünai lonco, cal lonco”.

Cam: “Ancümüñmafi”.

Cam: “Chemu”.

Ngüneduamnge “denario”.

Cam: “Calül”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Chamida”. Palmera pingei ti anümca.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Cam: “Conümpaingün, tuculpaingün”.

Cam: “Püllecontufingün”.

Ngüneduamnge “Huentru ñi Fotüm”.

Cam: “Quechanentungeai”.

Cam: “Chemu”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Ngüneduamnge “Jehová”.

Griego quehun feipilei: “Ñi lipang”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Mongeltuafiel”.

Cam: “Quechanentungenoal engün”.

Griego quehun feipilei: “Sinagoga”.

Cam: “Ancümüñmafi”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Maichicünui ñi lonco”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Ifontucuan, huifontucuan”.

Cam: “Ifontucufilu, huifontucufilu”.

Cam: “Chemu”.

Ngüneduamnge “Huentru ñi Fotüm”.

Griego quehun feipilei: “Pichiqueche”. Femngechi feipingequefui ñi pengelal tañi piuqueyengeel ti che.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Ülcantunon”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Yafültucuchequelu”. Tüfa ta Chau Ngünechen ñi nehuen.

Cam: “Cuñifallcünuulayayiñ”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Conümpayaimünmeu, acordayaimünmeu”.

Cam: “Cüme duam”.

Cam: “Cuñiutucuquefilu”.

Cam: “Chamida”.

Cam: “Chamida”.

Cam: “Chamida”.

Cam: “Chamida”.

Cam: “Hudalelmün”.

Cam: “Chamida”.

Cam: “Chamida”.

Cam: “Yafcalayafuingün”.

Cam: “Yafcaconlaiñ”.

Cam: “Yafcalayafui engün”.

Cam: “Ngünam”.

Griego quehun feipilei: “Tati quelluchequelu”. Tüfa meu quiñe che reque feipingei ta Chau Ngünechen ñi nehuen.

Griego quehun feipilei: “Sinagoga”.

Cam: “Quechanentungeaimün”.

Cam: “Conümpayaimün, tuculpayaimün”.

Griego quehun feipilei: “Tati quelluchequelu”. Tüfa meu quiñe che reque feipingei ta Chau Ngünechen ñi nehuen.

Cam: “Yafcamequen”.

Cam: “Yafcamequen”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Conümpahuequelai, acordahuequelai”.

Cam: “Montuñmangelayaimün”.

Cam: “Yamfal Chau”.

Griego quehun feipilei: “Ti Huesañma”.

Griego quehun feipilei: “Mapu meu”.

Cam: “Uhuamtulelu”.

Cam: “Püllecontufi engün”.

Cam: “Uhuamtuquelu”.

Cam: “Hulngiñ ruca”.

Cam: “Uhuamtulelu”.

Cam: “Uhuamtulelu”.

Cam: “Uhuamtuquelu”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Templo”.

Griego quehun feipilei: “Sinagoga”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Uhuamtuquelu”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Ülcantui”.

Ngüneduamnge “gobernador”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Huayun corona”.

Cam: “Purpura tacun”.

Cam: “Püllecontufingün”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Huayun corona”.

Cam: “Uhuamtuquelu”.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Tami langümngeal orcon mamüll meu”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Yafcai”.

Griego quehun feipilei: “César”. Femngechi pingequefui quiñeque lonco ülmen Roma meu.

Ngüneduamnge “orcon mamüll”.

Cam: “Lengleng Lelfün”.

Ngüneduamnge “orcon mamüll”.

Cam: “Huicürcalayafiyiñ”.

Ngüneduamnge “orcon mamüll”.

Griego quehun feipilei: “Hisopo”. Tüfa quiñe anümca peno Palestina mapu mülelu. Tüfachi anümca 1,8 metro alüpüraquei. Ngüneduamnge “hisopo”.

Cam: “Ifontucungelu, huifontucungelu”.

Cam: “Trafoñmangepe”.

Cam: “Calül”.

Cam: “Eluñmaeyu”.

Ngüneduamnge “mirra”.

Cam: “Deyülelu”.

Cam: “Munulfingün”.

Cam: “Lloyünaglu”.

Cam: “Plang tacun nielu”.

Cam: “Calül”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Chemu”.

Griego quehun feipilei: “Niemün tüngün”. Femngechi chaliuquefui pu judio.

Griego quehun feipilei: “Niemün tüngün”. Femngechi chaliuquefui pu judio.

Cam: “Yafcan”.

Cam: “Gemelo”.

Griego quehun feipilei: “Niemün tüngün”. Femngechi chaliuquefui pu judio.

Cam: “Chemu”.

Ngüneduamnge “chumpol chillca”.

Cam: “Gemelo”.

Cam: “Chem challhua no rume”.

Cam: “Ñehueñ”.

Cam: “Ñehueñ”.

Cam: “Triltrangcülerquei”.

Cam: “Ñehueñ”.

Griego quehun feipilei: “200 codo peno”. Ngüneduamnge “codo”.

Cam: “Ñehueñ”.

Cam: “Huicürlai”.

Cam: “Pülleconi”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Lloudungui”.

Cam: “Chemu”.

Cam: “Chemu”.

    Fillque chillca mapudungun mu (1993-2025)
    Tripayaimi
    Conaimi
    • mapudungun
    • Huercülelngeal
    • Chumcünuafimi ti pagina
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Términos y Condiciones de Uso
    • Política de privacidad
    • Configuraciones de privacidad
    • JW.ORG
    • Conaimi
    Huercülelngeal