¿Quimquefuimi tüfa?
Ti ladrillo ñi pengeel cheu ñi mülequefel Babilonia, ¿chumngelu pengeli ñi rüfngen Biblia ñi feipilen?
PU ARQUEOLOGO rünganentuingün fentren millon ladrillo cheu ñi mülefel Babilonia, tüfachi ladrillo mu deumangefui ti huaria. Ti arqueologo Robert Koldewey feipi: “Horno mu deumangequefui ti ladrillo, huecun huaria mu. Tüfa mu mülei cüme fotra ca mülei fentren pichique anümca ñi cütraltungeal”.
Cuifique huirintucun pengeli ñi chumün pu Babilonia loncolelu, pünequefuingün horno ñi huesalcacheal. Mülei quiñe quim huentru cüdauquelu Universidad Toronto mu, Paul-Alain Beaulieu pingei, ca cüme adümquefi ñi chumün pu Asiria ca Babilonia che, fei feipi: “Fentren Babilonia huirintucun pengeli tati lonco ülmen ñi pin mu, lüpümngequefui ta che ñi caiñetufiel mu pu autoridad ca ñi yamnofiel ti poyengequelu”. Ngünenielu ti lonco ülmen Nabucodonosor huirintucungei tüfachi dungu: “Apümcayafimün, lüpümtucuafimün, cütraltuafimün, yengepe horno mu. Fitrun tripape, apümcangepe cütral mu”.
Com tüfa raquiduamelquefi pu papeltuquelu Biblia chem pin Daniel capitulo 3. Tüfa mu nütramcangequei ñi chumün ti lonco ülmen Nabucodonosor, deumai quiñe fütra oro estatua huecun Babilonia huaria mu, Dura laf mapu mu. Huelu cüla Hebreo hueche Sadrac, Mesac ca Abednego pingelu, pilaingün ñi pochongnagal ti estatua mu. Tüfa rume illculcaeyu ti lonco ülmen Nabucodonosor, fei huercüi ñi doi regle rupa ñi cofingeal ti horno ca ñi ütrüftucuafiel tüfachi cüla hueche ti horno cütral mu. Huelu quiñe nehuen-ngechi cüme püllü montuleyu engün (Dan. 3:1-6, 19-28).
© The Trustees of the British Museum. Licensed under CC BY-NC-SA 4.0. Source
Tüfachi ladrillo mu huirintucungei Nabucodonosor ñi üi
Ti ladrillo pengelu cheu ñi mülefel Babilonia pengeli ñi manelfalngen ta Biblia. Fentren tüfachi ladrillo mu huirintuculei chumngechi püramngequefui ti lonco ülmen. Quiñe ladrillo huirintuculei tüfa: “Nabucodonosor, Babilonia ñi lonco ülmen, iñche deuman ti ülmen ruca, tati lonco ülmen ñi ruca. Tüfa mu rumel ngüneniepe tañi pu cüpanche”. Tüfachi dungu trüri chem ñi feipilen Daniel 4:30, tüfachi versiculo mu Nabucodonosor mallma piuque mu feipi: “¿Tüfa no am tati Fütra Babilonia iñche tañi deumael tañi fütra nehuen meu, femngechi ñi püramyengeal tañi lonco ülmen-ngen?”.