Watchtower INTERNET MÜLEYECHI LIFRU
Watchtower
INTERNET MÜLEYECHI LIFRU
mapudungun
ü
  • ñ
  • Ñ
  • ü
  • Ü
  • BIBLIA
  • FILLQUE PUBLICACION
  • FILLQUE TRAHUN
  • bt cap. 27 pag. 211-217
  • “Cüme huldungulelfi engün”

Ngelai video tüfachi troquiñ meu.

Müna huesa, pepi pengelngelai ti video.

  • “Cüme huldungulelfi engün”
  • Cüme huldunguingün Dios ñi ngünenietual mapu
  • Fillque subtitulo
  • Ca femngechi dungu
  • Pablo “mañumtufi ta Chau Ngünechen, cafei rume nehuencontui” (Hechos 28:14, 15)
  • “Huall püle huesa dunguyengequei feichi troquiñche” (Hechos 28:16-22)
  • Pablo “cüme huldungulelfi engün”, ca femngechi femaiñ (Hechos 28:23-29)
  • “Amuldungulelfi engün Chau Ngünechen ñi ngünenietual ta mapu” (Hechos 28:30, 31)
  • Pablo Roma mew müley
    Tañi Lifru Biblia Nütram Nielu
  • Jewba kellukeeiñmu, feymu llükalayaiñ
    Ti Werken Kimeldungumekey Jewba ñi Ngünenien (ñi chillkatungeal) 2020
  • “Culpaconlan ta inei no rume ñi lan mu”
    Cüme huldunguingün Dios ñi ngünenietual mapu
  • “Nütramcaleluhuayiñ chem ñi rupan”
    Cüme huldunguingün Dios ñi ngünenietual mapu
Cüme huldunguingün Dios ñi ngünenietual mapu
bt cap. 27 pag. 211-217

CAPITULO 27

“Cüme huldungulelfi engün”

Presulei Pablo Roma mu, huelu amulei ñi amuldunguchequen

Hechos 28:11-31 mu entungei

1. Pablo ca tañi pu compañ, ¿chem mu maneluucülefui, ca chumngelu fente maneluucülefui?

PABLO presulen yengetui farcu mu 59 tripantu püle. Fütra farcu mu, yenielu quetran peno, tripai Malta mu tañi puhual ta Italia. Huechuñ farcu mu adentucünungei “Zeus ñi pu fotüm”, Cástor ca Pólux pingeingu. Pu che farcu mu miyaulu feipiquefuingün tüfa ñi cuñiutucuquefiel ti farcu (Biblia de estudio huincadungun mu mülei quiñe nota Hechos 28:11 mu, pefinge). Huelu Pablo ca tañi pu compañ Lucas ca Aristarco feyentuquelai chem dios griego no rume, doi mai poyequefingün ta Chau Jehová (Hech. 27:2). Fei tañi duam mu maneluuquefuingün ñi puhual Pablo ta Roma, fei ñi huldungual tati cümeque dungu, ca ñi incañpehual tati lonco ülmen ñi adquiñ mu (Hech. 23:11; 27:24).

2, 3. ¿Cheu püle rupai ti farcu? Com ñi rupan mu ta Pablo, ¿inei afcadinieyu?

2 Ti farcu puhui ta Siracusa, adngechi huariangefui ca rume falin-ngefui, Atenas ca Roma reque. Rupalu 3 antü, tripai ti farcu ñi puhual ta Regio, tüfa sur püle Italia mu mülei. Ayüfuingün ñi puhual ta Puteoli 320 kilometro camapulelu. Fei sur püle cüpai ti cürüf ñi quellueteu matu puhual, 2 antü mu müten puhuingün ta Puteoli. Tüfa püllelei Nápoles pingechi huaria famülque mu (Hech. 28:12, 13).

3 Pablo epe puucülefui ta Roma, üye mu mülei ñi peafiel tati lonco ülmen Nerón. Com tañi rupan farcu mu Chau Dios ‘itrofill dungu mu yafültucueyu’, afcadinieyu (2 Cor. 1:3). Feula doi inaduamafiyiñ ñi quisucünunoeteu Chau Jehová ca chumngechi amulei Pablo ñi ayühunquechi amuldunguchequen.

Pablo “mañumtufi ta Chau Ngünechen, cafei rume nehuencontui” (Hechos 28:14, 15)

4, 5. 1) Pablo ca tañi pu compañ, ¿chumngechi lloungeingün Puteoli mu? Presulelu rume Pablo, ¿chumngelu elungei ñi femngechi lifreleal reque? 2) Carcelconcülefule rume pu cristiano, ¿chem rupayafui tañi cüme femquen meu?

4 ¿Chumingün Pablo ca tañi pu compañ Puteoli mu? Biblia feipi: “Üyeu pepufiyiñ pu peñi ca pu lamngen, fei llellipueiñmeu taiñ mülenagal regle antü” (Hech. 28:14). ¡Rume inayentufali ñi femün com feichi pu peñi ca pu lamngen! Cüme lloufingün tañi pu huitran, ayühunquechi misahuingün tañi nieel. Huelu Pablo ca tañi pu compañ rume yafültucueyu engün. Feimu, doi llohuingün tañi hulün mu. Pablo presulefui rume, huelu elungei ñi femngechi cüme rupayal, ¿chumngechi fel tüfa? Pu soltau maneluhurpuingün Pablo mu tañi cüme femün meu, ¿feimu peno?

5 Pablo reque, ca femngechi rupaquei famülque mu. Quiñeque taiñ pu peñi ca pu lamngen carcelconcüleingün, huelu tañi cüme femquen mu engün elungequei ñi femal quiñeque dungu pepi femnoalu pu presu. Inaduamnge ñi rupan quiñe huentru Rumania mu, hueñelu condenangei 75 tripantu. Huelu eluhui ñi quimeltungeal Biblia ca poyeafiel ta Chau Jehová. Fente ñi cüme elcünufiel tañi femquen, pu autoridad carcel mu elfalcünueyu ñi quisu ngillacameal huaria mu. ¡Müna cüme dungu! Doyelchi mai, cüme femün mu Chau Dios ñi pu che, doi püramyengequei Chau Jehová (1 Ped. 2:12).

6, 7. Pu Roma cristiano, ¿chumngechi pengelingün tañi piuqueyechequen?

6 Pablo ca tañi pu compañ tripaingün Puteoli mu, fei namuntu amuingün 50 kilometro Vía Apia pingechi rüpü meu, fei ñi puhual Capua huaria mu. Feichi rüpü rume quimniengequefui, puuquefui ta Roma ca cementaucünungei reque fütraque cura mu. Pu che miyauquelu tati Vía Apia mu pequefui adngechi lelfün ca quiñeque mu pengequefui ti Mediterráneo lafquen. Feichi rüpü rumequefui ti Launa Pontina 60 kilometro püle camapulelu ta Roma, niefui fillque menoco ca üye mu mülefui Apio pingechi feria. Ti Roma trahunche quimlu ñi cüpalen Pablo ca tañi pu compañ feichi püle mu, trafyemefingün. Quiñeque engün puhuingün tati feria, caquelu üngümcülefuingün tati Cüla Umañtuhue pingechi ruca 50 kilometro püle camapulelu Roma mu. ¡Afmatufali fente tañi piuqueyeuquen engün! (Hech. 28:15).

7 Fente ñi ünufalngen ti feria Apio, pu che pepi ürcütuquelafuingün rume. Quiñe adümuhun huentru Horacio pingelu feipi feiti feria “mülequefui fentren che cüdauquelu farcu mu ca pu negociaquelu ngünecachequefui, nomnomquiyauquefui collella reque” pi. “Ünufalngei ti co” pi, feimu pilai ñi iyal üyeu. Fente ünufalngelu rume feiti feria, pu cristiano cüpalu Roma mu üngümniefingün Pablo ca tañi pu compañ üye mu, fei ñi compañafiel tañi puhual Roma mu.

8. Pablo mañumtufi ta Chau Dios pefiel mu tañi pu peñi ca pu lamngen, ¿chumngelu?

8 Pablo pefilu tañi pu peñi, mañumfi ta Chau Dios ca “rume nehuencontui” (Hech. 28:15). Pablo, ¿deu quimniepelafi feichi pu peñi ca pu lamngen? Piuqueyeniefi engün, fei pefilu engün müten, rume yafüluhui ca nehuencontui. ¿Chumngelu cai mañumfi ta Chau Dios? Quimniefui Chau Jehová tañi nehuen mu adniefi feichi pu peñi ca pu lamngen ñi pengelal femngechi piuqueyechen (Gál. 5:22). Famülque mu, ca femngechi Chau Dios adniefi pu cristiano ñi quisu müten duamuunoal, doi mai ñi duamtunieafiel caquelu che ca yafültucuafiel pu duamnielu (1 Tes. 5:11, 14).

9. ¿Chumngechi inayentuafuiñ pu cristiano lloufilu ta Pablo?

9 Por ejemplo, fentren peñi ca lamngen eluucüleingün ñi adnieaeteu Chau Dios tañi nehuen, fei cüme llouquefingün pu huitran-ngepaquechi loncolelu, pu misionero ca caquelu cristiano fill antü cüdahuelquefilu ta Chau Jehová. Tüfachi pu cristiano elcünuingün fentren dungu ñi femal tañi fütra cüdau Chau Jehová tañi duam mu. Feimu, acule tami trahunche mu ti huitran-ngepaquechi loncolelu, cümeafui tami ramtuhual: “¿Chumngechi doi quelluntucuafun? ¿Mangelpeafun mai ñi cüpayal tañi ruca mu? ¿Yafüluupeafun mai ñi trür amuldungual?”. Femülmi, rume cümelcangeaimi. Femngechi cümelcangeingün pu Roma cristiano, allcütufingün fentren cümeque dungu ñi nütrameleteu Pablo ca tañi pu compañ. ¿Rume ayüucülepelaingün? (Hech. 15:3, 4).

“Huall püle huesa dunguyengequei feichi troquiñche” (Hechos 28:16-22)

10. ¿Chumngei Pablo Roma mu? Ca, ¿chem femi üyeu?

10 “Puulu hula Roma huaria mu, Pablo elungei ñi quisu umayal”, quiñe soltau müten adquintunieyu (Hech. 28:16). Pablo presu elcünungei quiñe ruca mu. Fei doi lifrelefui caquelu presu mu, huelu trarilefui quiñe soltau mu. Trarilefui cadena mu, huelu chem no rume catrütulaeyu ñi amuldunguleal. Puulu üye mu, Pablo ürcütui 3 antü. Fei mütrümfalfi pu doi ülmenque judio, femngechi ñi feipiafiel tañi ineingen ca quimelelafiel tati cümeque dungu.

11, 12. Ñi huesa raquiduamnoal pu judio Roma mu, ¿chumi Pablo?

11 Pablo feipifi: “Pu peñi, iñche chumlan rume ñi caiñetuafiel taiñ pu che ca pu cuifiqueche ñi huimtun. Huelu Jerusalén huaria mu hultucungen tati pu Roma che ñi presuaeteu. Fei engün ramtucadungueneu, huelu peñmalaeneu chem dungu no rume tañi langümngeal”. Feimu ayüfuingün ñi lifrecünuafiel ta Pablo. “Huelu pu judio ayülai tüfachi dungu” pi Pablo, “feimu ültrentucungen reque ñi pepayafiel ta Roma ñi Lonco Ülmen ñi juiciantucuateu. Huelu cüpalan ñi dalluntucuafiel tañi pu chaf judio che” pifi (Hech. 28:17-19).

12 Feichi pu judio huesa raquiduamürpuafui Pablo mu, huelu Pablo feipifi “pu peñi”, femngechi pengelfi ñi doicülelu troquiunon ca quellufi ñi huesa raquiduamnoal (1 Cor. 9:20). Cafei, cüme feipifi ñi ayüquenon dalluntucuafiel tañi pu chaf judio, doi mai ayüfui ñi juiciantucuaeteu Roma ñi lonco ülmen. Huelu pu judio Roma mu mülelu chem quimlafuingün rume Pablo tañi rupan (Hech. 28:21). Chem feipingelafuingün rume, ¿chumngelu? Quiñe falin lifru feipi: “Ti farcu cheu ñi amulen Pablo, ¿fei tati hunen farcu peno puulu ta Italia rupalu ti puquem? Feimu inei no rume hune pepi puulayafui Roma mu ñi quimelelafiel Pablo tañi rupan, pu judio nielu autoridad no rume Jerusalén mu ca quiñe carta no rume”.

13, 14. Pablo quimeltui Chau Dios ñi ngünenietual ti mapu, huelu ¿chumi ñi entual tañi feipin? ¿Chumngechi inayentuafuiñ cai?

13 Pablo feipifi pu judio: “Pu Israel che ñi maneluhun mu iñche presulen, feimu cüpa pehuiyiñ taiñ nütramcahual”, femngechi cüme entui ñi feipin tañi raquiduamelafiel engün (Hech. 28:20). Feichi maneluhun ñi feipiel Pablo fei tañi quimeltuel pu cristiano, ñi cüpan tati Mesías ca tañi ngünenierpual. Feimu pu judio huiñoldungufingün ta Pablo: “Ayünieiñ taiñ allcütual chem raquiduamqueimi. Quimnieiñ huall püle huesa dunguyengequei feichi troquiñche tami inaquefiel” (Hech. 28:22).

14 Amuldungun mu, ¿chumngechi inayentuafuiñ ta Pablo? Cüme entuaiñ ramtun ca chem taiñ feipin, femngechi tati pu che doi cüpa quimafui tati Biblia. Taiñ femal tüfa nieiñ cümeque quellu, por ejemplo ti folleto Piuqueyenquechi quimeltucheaiñ, Ti papel taiñ pepicahuam ca ti folleto Eluwnge tami küme papeltual ka kimeltucheal. ¿Cüme ngüneduamquefimi tüfachi quellu?

Pablo “cüme huldungulelfi engün”, ca femngechi femaiñ (Hechos 28:23-29)

15. ¿Chem 4 dungu ñi femün Pablo inayentuafuiñ?

15 Pablo ca feichi pu judio Roma mu eluhuingün ñi ca huiño trahuluhual feichi ruca mu. Huiño trahuluulu “doi fentren che” acui. Pablo “com antü cüme huldungulelfi engün Chau Ngünechen ñi ngünenietual ta mapu. Pengelelfi Moisés tañi ley ca chem ñi huirintucuel Chau Ngünechen ñi pu huerquen”, femngechi “ñi feyentual ta Jesús meu” (Hech. 28:23). Meli quimeltun entuaiñ tüfa mu: 1) nütramcai Chau Dios ñi ngünenietual ta mapu, 2) cüme quimeltui ti rüf dungu ñi manelfalngeal, fei ñi puhual tañi piuque mu engün, 3) Chau Dios tañi huirintucuel mu entui tañi feipin, ca 4) raquiduamlai quisu mu müten, doi mai “com antü” amuldungufi. ¡Rume inayentufali ñi femün Pablo! Fei, ¿chem rupai? “Quiñeque che feyentui Pablo ñi feipin, caquelu che feyentulai. Quiñeulai ñi raquiduam engün, feimu hueluquentu amutuingün” (Hech. 28:24, 25).

16-18. ¿Chumngelu Pablo huesa duamlai tañi femün mu pu judio? ¿Iñchiñ cai, chumaiñ allcütunoeliyiñmu pu che?

16 Pablo afmatulai tañi femün mu feichi pu judio, ¿chumngelu? Deu rupafui femngechi dungu mu, cafei quimniefui ñi huirintucuel Chau Dios tañi pu huerquen (Hech. 13:42-47; 18:5, 6; 19:8, 9). Feimu, petu amutulelu pu judio pinolu ñi allcütual, Pablo feipifi: “Feimeu Isaías, Chau Ngünechen ñi huerquen, dungufi tamün pu cuifiqueche. Chau Dios ñi nehuen huercüeyu. Feipieyu: ‘Amunge tüfachi pu che meu. Feipiafimi engün: “Allcütuaimün, huelu loncontuculayaimün ñi chem pifel. Adquintuaimün, huelu chem no rume ngüneduamlayaimün. Tüfachi troquiñche ñi piuque cura reque felei”’” (Hech. 28:25-27). Feichi pu judio cura piuquengefuingün, feimu Chau Dios ñi cümeque dungu pepi puulai tañi piuque mu engün. ¡Huesa dungu fel!

17 Pablo cafei feipifi feichi pu judio: “Pu catripanche [...] allcütuafingün”, femngechi fentepui ñi feipin (Hech. 28:28; Sal. 67:2; Is. 11:10). Pablo quimniefui fentren judiongenolu cüme llohuingün tati cümeque dungu, feyentuingün Chau Dios ñi ngünenietual ta mapu (Hech. 13:48; 14:27).

18 Pablo reque, iñchiñ huesa duamlayaiñ pu che cüme llounole tati cümeque dungu, quimnieiñ fentren che amulayai feichi rüpü mu tañi yeafeteu rumel mongeleal (Mat. 7:13, 14). Huelu mai, cüme piuque mu llohuafiyiñ tati pu che eluulu ñi poyeafiel ta Chau Jehová, ¡ayüucüleaiñ llemai! (Luc. 15:7).

“Amuldungulelfi engün Chau Ngünechen ñi ngünenietual ta mapu” (Hechos 28:30, 31)

19. ¿Chem chumi Pablo huesaque dungu rupalu rume?

19 Ti inan dungu ñi huirintucuel Lucas Hechos mu rume yafültucuqueiñmu, Pablo mülenagi Roma mu 2 tripantu, quisu tañi alquilaelchi ruca mu. “Cüme llouquefui com tañi pu huitran. Amuldungulelfi engün Chau Ngünechen ñi ngünenietual ta mapu. Cafei nehuen piuque mu quimeltulelquefi Ñidol Jesucristo tañi dungu, chem no rume catrütulaeyu” (Hech. 28:30, 31). Rume cüme quimfalcülei Pablo tañi piuqueyechen, tañi rüf maneluuquen Chau Jehová mu ca tañi cüdauquen com piuque mu, ¡inayentufali llemai!

20, 21. ¿Inei engün cümelcangeingün Pablo tañi cüdau mu?

20 Pablo, ¿inei cüme lloufi tañi ruca mu? Quiñe tüfa feita Onésimo, esclavongefui Colosas mu huelu lefmahui. Pablo quellufi ta Onésimo ñi cristianongerpual, fei tañi saquin peñingerpui ca “manelfali” pifi. Doyelchi mai Pablo feipi: “Tañi fotüm Onésimo, chauyerpueneu” (Col. 4:9; Filem. 10-12). Quimfali, Onésimo rume nehuentucufi ta Pablo.a

21 Pablo tañi femün ca tañi amuldungun cafei quellufi caquelu che. Femngechi huirintuculelfi tati Filipos trahunche: “Tañi rupan mu quelluntucun ñi doi amuldungungeal Chau Dios ñi cümeque dungu. Pu soltau cüdahuelquefilu ta Roma ñi Lonco Ülmen ca com pu che ngüneduamingün iñche presulen ta Cristo ñi duam mu. Epe com pu peñi ca pu lamngen serfiquefilu ta Ñidol doi yafüluhuingün quimlu ñi presulen iñche. Ca nehuen piuquecünuhuingün ñi huldungual Chau Ngünechen ñi dungu llicanon mu” (Filip. 1:12-14).

22. ¿Ca chem femi Pablo presulelu Roma mu?

22 Presulelu Pablo Roma mu, allmalltui ñi huirintucual quiñeque carta rume falin-ngelu, famülque mu feichi carta coneltulei Biblia mu.b Com feichi carta rume quellufi pu cristiano feichi antü meu, ca fantepu amulei ñi quelluchequen (2 Tim. 3:16, 17).

PABLO CARTAI PRESULELU ROMA MU

Ti hunen rupa presulelu Pablo Roma mu, huirintucui 5 carta, 60 ca 61 tripantu püle. Filemón pingei quiñe tüfachi carta. Filemón cristianongefui ca niefui quiñe esclavo lefmaucülefulu, Onésimo pingelu. Pablo tañi carta mu feipi: “Cuifi cüme esclavongelafui”. Huelu feipifi ta Filemón “Onésimo cristianongerpui, iñche rume piuqueyefiñ, fei huiñoleltuayu ca cüme llohuafimi poyen peñi reque” (Filem. 10-12, 16).

Colosenses. Tüfachi carta, Pablo feipifi pu Colosas che Onésimo ñi cristianongen, fei engün reque (Col. 4:9). Onésimo ca Tíquico elfalcünungei quiñe falin cüdau, mülefui ñi yeal 3 carta: Filemón, Colosenses ca Efesios pingechi carta (Efes. 6:21).

Filipenses. Tüfa mu, Pablo feipifi pu Filipos che tañi presulen ca feipifi ñi chumlen Epafrodito, tüfa tati peñi ñi yelelfiel ti carta. Cuifi mu, pu Filipos che huercüfingün Epafrodito ñi quelluafiel ta Pablo, huelu huesa cutranürpui, epe lafui. Pablo feipi: “Eimün quimürpuimün ñi cutrancülefel Epafrodito, feimu hueñancülei”. Feimu ngülamtufi engün: “Falintuqueafimün femngechi huentru” (Filip. 1:7; 2:25-30).

Hebreos. Tüfachi carta huercülelngei pu cristiano judio tuhun-ngelu mülelu Judea mapu mu. Feipingenolu rume inei huirintucufi, chumngechi ñi adcünungen raquiduameleiñmu Pablo ñi huirintucuel. Cafei, “lemoria” pilefui Italia trahunche ca üitufi ta Timoteo, Pablo engu mülefulu Roma mu (Filip. 1:1; Col.1:1; Filem. 1; Heb. 13:23, 24).

23, 24. Pablo reque, ¿chumqueingün fentren peñi ca lamngen carcelconcülelu famülque mu?

23 Ti lifru Hechos feipilai, huelu quimnieiñ Pablo ñi presulefel 4 tripantu: 2 tripantu presucünungei Cesarea mu, ca 2 tripantu Roma mu. Fei hula, lifre tripai (Hech. 23:35; 24:27).c Ayüucülequefui ca fentecünulai ñi serfifiel ta Chau Dios com tañi pepilnieel mu. Ca femngechi femquei fentren peñi ca lamngen famülque mu. Carceltucungeingün tañi cristianongen mu, huelu fentecünuquelaingün ñi ayühunquechi amuldunguchequen. Inaduamnge ñi rupan taiñ peñi Adolfo, España mu. Fei eluulai ñi coneltual ejercito mu, feimu carceltucungei. Quiñe loncolechi soltau feipi ñi afmatulehuen pu soltau tañi femün mu taiñ peñi. Doi huesalcangelu rume, doi ayüucülequefui ca doi cüme dunguquefi tati pu soltau.

24 Pu soltau rume maneluuquefui Adolfo mu, fei quiñeque mu, nülacünulelquefuingün cheu tañi mülen. Pu soltau pemequefui ta Adolfo ñi huiñoldunguaeteu quiñeque ramtun Biblia mu. Quiñe soltau conquefui Adolfo tañi celda mu ñi papeltual ti Biblia, fei Adolfo adquintumequefui huecuntu ñi pengenoal ti soltau. ¡Ahuem, ti presulelu cuñiutucumequefui ti soltau! Ca femngechi fentren peñi ca lamngen püntütripaquelai Chau Jehová mu. Loncontucunieafiyiñ tañi femün engün, femngechi, huesa dungu rupafuliyiñ rume, doi ‘nehuen piuquecünuhuaiñ taiñ huldungual Chau Ngünechen ñi dungu llicanon mu’.

25, 26. ¿Chem dungu ngüneduami Pablo ñi femtripan pichin tiempo mu? Ca, ¿chumngechi ngüneduamqueiñ iñchiñ ñi femtripamequen famülque mu?

25 ¡Fentren cümeque dungu quimürpuiñ Hechos lifru mu! Afmatufali llemai com ñi rupan pu cristiano cuifi mu, doyelchi mai ñi femün Pablo tüfa mu, amuldungui “Chau Ngünechen ñi ngünenietual ta mapu” petu ñi presulen. Hunen capitulo mu, Jesús feipifi tañi pu inanieteu: “Elungelmün Chau Ngünechen ñi nehuen, yafüluhuaimün. Fei huldunguaimün iñche meu Jerusalén püle, com Judea, Samaria ca huall mapu püle” (Hech. 1:8). Feula, afchi capitulo Hechos mu, petu ñi rupanon 30 tripantu, Pablo presulei, huelu amulei ñi amuldunguchequen. Femngechi, femtripai Jesús tañi feipin, amuldungungei tati cümeque dungu “com mapu püle” (Col. 1:23).d Chau Jehová tañi nehuen mu adnieyu engün, ¡quimfali tañi fütra nehuen-ngen! (Zac. 4:6).

26 Famülque mu, feichi fütra nehuen ca quelluquefi pu dullin cristiano ca pu “caquelu ufisa” ñi amuldunguleal tati cümeque dungu doi 240 mapu mu (Juan 10:16; Hech. 28:23). ¿Eimi cai, amuldunguqueimi com tami pepilnieel?

¿CHEM DUNGU RUPAI PABLO RUPALU TI 61 TRIPANTU?

Ti lonco ülmen Nerón juiciantucufi ta Pablo, 61 tripantu püle, fei ¿lifre tripapelai? ¿Ca chem chumi Pablo? Quimngelai, ¿amupelai ta España chumngechi tañi feipiel? (Rom. 15:28). Clemente de Roma pingechi huentru, 95 tripantu püle, feipi Pablo ñi amun “fill mapu mu conhue antü püle”.

Lifrecünungelu hula, Pablo huirintuculelfi 2 carta ta Timoteo, ca quiñe huirintuculelfi ta Tito. Feichique carta feipieiñmu Pablo ñi amun Creta, Macedonia, Nicópolis ca Troas (1 Tim. 1:3; 2 Tim. 4:13; Tito 1:5; 3:12). Huelu ca huiño presuntucungei, ¿chumül chi ca cheu chi? ¿Nicópolis huaria mu peno, Grecia mu mülelu? Quimngelai, huelu 65 tripantu püle ca huiño presulen mülepui Roma mu. Feichi mu, Pablo feipingei ñi langümngeal. Ti adümuhun huentru Tácito nütramcai chem ñi rupan 64 tripantu püle, Nerón coila dalluntucufi pu cristiano ñi lüpümtucufiel quiñe fütra troquiñ Roma mu. Feimu, eluhui ñi inantucuafiel ca rume caiñetuafiel pu cristiano.

Feichi epungechi carta ñi huirintuculelfiel ta Timoteo, Pablo feipifi ñi matu pepayaeteu Marcos engu, quimniefui pichiñma mu ñi langümngeal. Cafei Pablo feipi Lucas ca Onesíforo ñi compañeteu ca rume yafültucueteu (2 Tim. 1:16, 17; 4:6-9, 11). Feichi antü meu, inei rume feipile ñi cristianongen, presuntucungeafui ca cutrancangeafui ñi langümngeal hula. Huelu Lucas ca Onesíforo llicaquelafuingu. Huirintuculu hula Epungechi Timoteo, ¿pichiñma mu langümngepelai Pablo, 65 tripantu püle? Rupalu 3 tripantu, ¿langümuupelai Nerón?

TATI CÜMEQUE DUNGU “DEU AMULDUNGUNGEI COM MAPU PÜLE”

Presulelu Pablo Roma mu, 61 tripantu püle, huirintucui: “[Tati cümeque dungu] deu amuldungungei com mapu püle” (Col. 1:23). ¿Deu amuldungungepefui mai “com mapu”? ¿Chumngechi adümürpuafuiñ tañi feipin?

Cuifi mu, quimngequelafui tunte ñi puhun ti mapu, pichin müten. Por ejemplo, doi 300 tripantu deu rupafui Alejandro Magno ñi nürpufiel Asia mapu ca quiñeque troquiñ India mu. Cafei, Julio César nürpufi Britania, 55 tripantu püle petu ñi mülepanon Jesús. Rupalu epe 100 tripantu, Roma ngünenierpufi Britania tañi sur mapu, Claudio tañi duam mu. Ca quimniengequefui ti Lejano Oriente, üye mu deumangequefui cüme seda pañu. Fei, feipilu Pablo “com mapu” ñi amuldungungen, ¿raquiduamcülepelafui com feichi mapu ñi quimniengequeel müten?

¿Deu amuldungungepefui mai Britania ca ti Lejano Oriente? Petu rupalafui peno. Pablo feipi ñi petu amuldungungenon España, 56 tripantu mu, feimu cüpa amui. Huelu 61 tripantu püle, huirintuculelfi pu Colosas trahunche ñi petu amuldungumenon üye mu (Rom. 15:20, 23, 24). Femnolu rume, deu amuldungungefui fentren mapu. Deu amuldungungefui pu judio ñi tuhun mapu ca cheu ñi tuhun pu che inaquefulu pu judio ñi huimtun, fautizaulu engün ti Pentecostés 33 tripantu mu. Cafei, pu apostol deu amuldungumefui caquelu mapu (Hech. 2:1, 8-11, 41, 42).

a Pablo, ¿ayüniepelafui mülenagal Onésimo engu? Huelu Roma tañi ley catrütueyu, cafei Onésimo mülefui ñi cüdahuelafiel ta Filemón. Tüfa ca cristianongefui, feimu Pablo huercülelfi quiñe carta ñi feipiafiel “poyen peñi reque troquinietuafimi. [...] Cüme llohuafimi ta Onésimo” pifi (Filem. 13-19).

b Inaduamnge ti huichulechi dungu: “Pablo cartai presulelu Roma mu”.

c Inaduamnge ti huichulechi dungu: “¿Chem rupai Pablo rupalu ti 61 tripantu?”.

d Inaduamnge ti huichulechi dungu: “Tati cümeque dungu ‘deu amuldungungei com mapu püle’”.

    Fillque chillca mapudungun mu (1993-2025)
    Tripayaimi
    Conaimi
    • mapudungun
    • Huercülelngeal
    • Chumcünuafimi ti pagina
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Términos y Condiciones de Uso
    • Política de privacidad
    • Configuraciones de privacidad
    • JW.ORG
    • Conaimi
    Huercülelngeal