¿Tunten pu Dungukelu Iney Ngen Jewba kimniefimi? Karuka ngeiñ chi, kam chaf küdawpelu chi ta, ka kiñewün amuiñ chillkatuwe ruka mew, kam eymi engu nütramkakefuiñ Biblia dungu mu. ¿Rüf iney am ta iñchiñ, ka chumngelu am (chemu) dungulelkeiñ tati che taiñ feyentun mu?

Iñchiñ pülleleiñ (püchü tripaleiñ) eymi mu. Kakewme tuwün nieiñ, ülmen-ngelu ka ülmen-ngenolu rume. Kiñeke mülekefuiñ kiñe religion mu, kakelu feyentukelafuiñ (mupitukelabuiñ) Ngünechen mu; welu may, petu Dungukelu Iney Ngen Jewba ngenolu, wüne kom iñchiñ küme chillkatukefuiñ Biblia ñi kimeltun (Hecho 17:11). Küme llowlu iñchiñ tüfachi kimeltun, fey wüla kidu taiñ duam mu dulliyiñ (ngümintuiñ) poyeafiel ta Chaw Ngünechen Jewba.

Kümelkamueiñmew ti chillkatun Biblia. Kom chi che reke, nieiñ weda dungu ka pepilnofalchi dungu; welu yafüluwkeiñ inanieafiel Biblia ñi werkün dungu taiñ mongen mew, feymew doy küme amuley taiñ mongen (Salmo 128:1, 2). Feymu llemay dungulelkefiyiñ ta che kümeke dungu taiñ kimeletew chi Biblia.

Eluwkeiñ Ngünechen ñi ngülam mu. Tüfachi ngülam mülelu Biblia mew kellukeeiñmew taiñ kümelkaleal. Kafey yafültukukeeiñmew ta yamnieafiel kakelu che, ngünenkachefe ngenoal, ka küme piwkengeal. Ka femngechi kellukeeiñmew külfünche ka küme küdawfe ngeal, kiñewküleal taiñ reñmawen (pu che) mu, ka yenieal lif mongen. Rüf maneluwküleiñ “Ngünechen tañi dullitunienofiel [ngümintunobel] kiñeke che müten ti pu kakelu mew”. Feymu taiñ peñiwen ka lamngewen wall Mapu püle tuwingün, ka püntülelayngün ñi mollfüñ mew ka politika dungu no rume. Chem che rume ngeliyiñ, kiñe trürümfalnochi trokiñchengeiñ (Hecho 4:13; 10:34, 35).

• Pu Dungukelu Iney Ngen Jewba, ¿chemu am trürngeiñ kake pu che mu?

• Biblia ñi kimeltun mew, ¿chem kümeke ngülam yenieiñ?

Fentren che rakiduamkeyngün ti pu Dungukelu Iney Ngen Jewba kiñe we religion tati. Welu may, kuyfi mu doy epu warangka regle pataka tripantu, tati kiñen rüfngechi Ngünechen niekefuy ñi pu kona, ka tüfa ‘dunguñpekeeyew’ engün (Isaías 43:10-12). Petu rupanolu 1931 tripantu, pu Chillkatukelu Biblia kimngekefuiñ. Welu ¿chumngelu am dullifiyiñ (chemu ngümintubiyiñ) Dungukelu Iney Ngen Jewba taiñ üytuwal?

Taiñ üy pengeli iney ngen taiñ Chaw Ngünechen. Ngünechen tañi üy, Jewba pingey, epe regle warangka rupa mülekey Biblia mu, femngechi pengelngey tati pu kuyfike wiringechi chillka mew. Fentren Biblia mew welutukungey Ñidol, Ngünechen kam Dios chew ñi mülemum Wenu Chaw tañi üy. Welu ti rüf Ngünechen dungufilu ta Moyse, kidu Jewba üytuwi ka feypifi: “Tüfa iñche ñi üy, turpu aflayay” (Éxodo 3:15). Femngechi ta trürümkünuwlay pu koylake dio mew. Feymu iñchiñ ülmenkawkeiñ yenial ta Chaw Ngünechen ñi lif fütra üy.

Pengeli taiñ werküetew. Ellaka mu mülefuy Abel küme piwkengechi wentru, fey fentren che amuley ñi dungulerpun engün ñi mupiltun Jewba mew. Fentren tripantu rupalerpulu ka Noe, Abraam, Sara, Moyse, David ka kakelu pu che konküleyngün tüfachi ‘alün che dunguñpekelu’ (Ebrew 11:4–12:1, TNM). Rakiduamnge, nielmi kiñe küme weni, welu kiñeke che weda dunguyefile tüfa, ¿chumafuymi eymi? Dunguñpeafuymi llemay, ka feypiafuymi kakelu che ti rüf dungu tami weni mew. Ka femngechi iñchiñ fente küme piwkentukunieiñ taiñ kimeltual ti rüf dungu taiñ Chaw Ngünechen mew.

Inayentukefiyiñ ta Jesu. Biblia üytufi ta Jesu ñi “rüf ka manel dunguñpekelu” (Apokalipsi [Revelación] 3:14, TNM). Jesu feypi ñi kimelelkeel tañi Chaw ñi üy ka “tañi feypiael rüfngechi dungu” Ngünechen mew (Juan 17:26; 18:37). Feymu tañi pu rüf inanieetew müley ta yenieal Jewba tañi üy ka nütramkalelafiel kom che. Feymu llemay, pu Dungukelu Iney Ngen Jewba yafüluwmekeiñ ñi femal.

• Kuyfi mu Chillkatukelu Biblia pingekefuiñ, welu ¿chumngelu (chemu) fewla pu Dungukelu Iney Ngen Jewba pingetuiñ?

• ¿Tunteñma mu niekey Jewba ñi dunguñpekeetew Mapu mu?

• Müley kiñe doy fütra dungukelu iney ngen Jewba, ¿iney am chi?

Biblia ta feypikünuy, dew lale ta Kristo, koylake kimeltuchefe tripayay tati pu wüne inayerpufilu Jesu mu, fey üñfitufingün Biblia ñi rüf dungu (Hecho 20:29, 30). Femngechi femi, tati koylake kimeltuchefe reyülfingun Jesu ñi kimeltun tati koylake kimeltun engu, feymu femfaluwingün ñi kristianongen (2 Timotew 4:3, 4). Feymu llemay, ¿chumngelu (chemu) feypiafuiñ ñi rüfngen taiñ kimün Biblia ñi kimeltun mu?

Akuy ti antü Jewba ñi wefentutual ñi rüf dungu. Ngünechen feypikünuy “tati rüf kimün alülerpuay” afaelchi antü mew (Daniel 12:4). 1870 tripantu mu, kiñe pichi trokiñche kintuy ti rüf dungu, ka ngüneduami pu iglesia ñi epe kom kimeltun mülenon ta Biblia mu. Feymu eluwingün ni inaduamal ti wünelechi kimeltun wirintukungelu Biblia mu. Ka Jewba kellueyew ñi küme kimal Biblia ñi dungu mew.

Rüf piwkengechi pu wentru küme chillkatukefuyngün ta Biblia. Tüfachi pu Chillkatukelu Biblia (femngechi pingekefuy kuyfi pu Dungukelu Iney Ngen Jewba) piwkentukuyngün ñi chillkatun. Fillke dungu mu ñi nien ta Biblia, wüne kiñe dungu ngüneduamkefuyngün, fey ka rupakefuyngün kangelu dungu mew ñi chillkatuniengerpual. Pekefulu engün kiñe kudawngechi dungu Biblia mu, kintukefuyngün kangelu versikulo mew ñi küme adümal feychi dungu, feymu fey engün ñi rakiduam tutewkülefulu Biblia ñi feypin mu, fey wirintukukefuyngün. Feymu ta Biblia kidutu kimfaluwkey. Femngechi femkefulu tüfa engün, ka famngechi femkeiñ famülke mew. Feymu llemay wiño weftuy ti rüf dungu tüfachi kimeltun mew: ta Chaw Ngünechen ñi üy ka tañi Ngünenien, chem duam niey tati pu che mew ka tati Mapu, chumletuy pu layelu chi che, ka tañi feypikünuel ta wiñomongetun mew. Fey engün ñi inaduamün mew, montulngeyngün fentren koylake feyentun mu ka welulkangechi femün (Juan 8:31, 32).

1879 tripantu mu ngüneduamingün ñi akun chi antü ta amuldungungeal ti rüf dungu kom wall Mapu püle. Feychi tripantu eluy ñi wirintukuafiel engün tachi chillka La Atalaya pingelu, fantepuw mu amuley taiñ wirintukuniefiel. Famülke mew Biblia ñi rüf dungu amuldungumekeiñ 240 lof mapu mew, ka doy 750 kewün dungu mu. ¡Turpu mülekelafuy fente rüf kimün!

• Lalu Kristo wüla, ¿chem dungu rupay Biblia tañi rüf dungu mew?

• ¿Chumngechi wiño weftulfiyiñ Ngünechen tañi rüf dungu?

Alün tripantu mu, pu Dungukelu Iney Ngen Jewba nentuwirintukukefuiñ, pünekefuiñ, ka yelelkefuiñ ta che fillke wirintukungechi Biblia. Welu rupalu chi antü, kiñe we rulpadungungechi Biblia duamniengefuy, femngechi doy küdawtunoal pu che “tañi kimürpuafiel engün tati rüfngechi dungu”, tüfa tañi ayükeel ta Ngünechen kom pu che mew (1 Timotew 2:3, 4). Feymew, 1950 tripantu mu llituy taiñ nentual gringu dungun mew kiñeke trokiñ Biblia, ti Traducción del Nuevo Mundo pingelu. Tüfachi Biblia wirintukungey femngechi dungukelu am ta che famülke, ka manelfalchi rulpadungungey kuñiwtukun mew doy 130 kewün dungu mu.

Kiñe pepilfalngechi Biblia ta duamniengefuy. Rupalu chi antü tati kewün dungu kaleketuy, ka fillke rulpadungungechi Biblia pepilfal-lay ñi dungu, femngechi am dunguwenolu ta che, fey küdawngey ñi kimngeal. Kafey, newe kuyfi mu müten, pengey kuyfike wirin chillka, fey tüfa engün kellukey ñi doy küme adümal tati ebrew, aramew ka griego dungun wirintukungelu chi Biblia.

Duamniengefuy kiñe rulpadungungechi Biblia küme inanieel Chaw Ngünechen ñi dungu. Pu rulpadungufe ngelay ñi welukünual Ngünechen ñi wirintukuelchi dungu, müley ñi küme inanieafiel engün tati wünen wirintukungen. Welu may epe kom ti rulpadungungechi Biblia mu tukungelay Ngünechen ñi üy, Jewba.

Duamniengefuy kiñe Biblia yamnieafilu ñi Dewmaetew (2 Pedro 1:21). Tati Traducción del Nuevo Mundo mu, wiño tukungetuy Jewba tañi üy epe regle warangka rupa mu chew ñi mülemum kuyfike wirin chillka mew, ti adentun mülelu nagaltu mu pengeli tüfa (Salmo 83:18). Tüfachi Biblia küme inaduam mew küdawmangey alün tripantu mu, feyta wüli Ngünechen ñi rakiduam doy kimfalngen mu, feymu ayüwün-ngechi papeltungekey. Nielmi kam nienolmi rume tati Traducción del Nuevo Mundo tami kewün dungu mu, yafültukuwaiñ tami fill antü papeltual Jewba ñi Dungu (Josué 1:8; Salmo 1:2, 3).

• ¿Chumngelu am (chemu) duamniengefuy kiñe we rulpadungungechi Biblia?

• Kom ti che ayülu ñi doy kimal Ngünechen tañi ayükeelchi dungu, ¿chem müley ñi femal fill antü?