Makë
17 ˈE kienɛnmɛɛn nɛn, Jesu ˈle, ˈo kɔasɔ ˈkɛnwun ˈkɛmuën ˈˈba ˈama, -ba -tsɛ ˈe -bo ˈˈyɛ nɛn 18 ˈE -bo -ba -tsɛ hɔn -kashi ˈˈmën, -ba -ka -shɛ, Jesu -wɔ ˈe ˈˈdzhuɔ: ‘-Anunmanhɔɛ -mɛn ˈmun ˈˈdzhuɔ, ˈmun ya, tsabi ˈkö ˈˈhan ˈama ˈˈhan -ka -shɛ, ˈo -bë fe ˈmɛn -shi.’ 19 ˈBɛn ˈyi Jesu dzhu, -e -buö ˈo kɔasɔ ˈˈba dzhɛn, ˈakö -ba -mun kɛ ˈbiebie fɛn: ‘-E ˈˈle ˈmɛn, -e ˈˈle -kɛ?’ 20 Jesu -sho mmiɛ ˈˈmɛn: ˈMun ˈkɛnwun ˈkɛmuën ˈˈba ya ˈokö man, ˈhan ˈama ˈhan da -ka -shɛ. 21 Dubɛ, Tsabi Biɛɔn ˈo -bë ˈwu kɔ -Zö latɔɛ ˈla, -a -nɔn dzhui ˈo dzhi bɛn -ye nɛn ˈnun. Maan, tsabi ˈwɛn ˈwɔ bë fe kɛ -shi -yeɛ, -munshue ˈe -bë -bo ˈo! ˈO tsabi -pɛ ˈˈwɔ, ˈa nɔn ˈˈho ˈo ˈnun, ˈe -lë. 22 ˈE -bo -ba nɔn -ka -shɛ, Jesu -nɔn kpanwun, -o ɲɛn ˈe -to, -o ˈbue ya, -o nɛɛn -ze ˈo kɔasɔ ˈˈba. ˈAkö -o dzhu bɛn ˈˈyi: ˈMun nɛɛn, ˈe ˈˈyi -e -le mɛn dzhɛɛn. 23 ˈEkaan -o -nɔn -dubɛ ˈˈyi divɛn hɔn ˈla, -o ɲɛn ˈe -to, -o nɛɛn -ze ˈo kɔasɔ ˈˈba, ˈakö ˈba ˈkpakpa -ba -mëɛn. 24 ˈAkö Jesu -wɔ mmiɛ ˈˈdzhuɔ: ˈE ˈˈyi, -e -le mɛn -vën, -vën ˈˈyi ˈe ˈfu lɔ, tsabiɛ -bobobe ˈnun ˈwɛnfɛn. ˈE maan ˈˈyɛ -bë -shi -Zö ˈmɛnko ˈpɔpɔɛ -adanshɛ. 25 -Anunmanhɔɛ -mɛn ˈmun ˈˈdzhuɔ: -E -tshɔ nɛn -yɛ ze, -mɛn ˈpa ˈˈmën divɛn -pɛ ˈˈyi, ˈvɛtsuun ˈe ˈtsɛ ˈe lë ˈˈyi ˈmɛn kɛshi mën ˈe ˈpɔpɔɛ -Zö hobishii ˈla. 26 ˈEkaan -ba kɔ Pakë ˈnun -bua -Zö ˈhɛn, ˈakö -ba -ze Olivie -kui fɛn ˈlö. 27 ˈEkaan, Jesu -wɔ ˈo kɔasɔ ˈˈba ˈˈdzhuɔ: ˈMun ˈkpakpa ˈmun -bë bɛn ˈmɛn, ˈekun -Zö latɔɛ ˈla, -a lɛlɛ bɛn ˈˈyi: ‘ˈMɛn -bë -kun ˈgbandusɛɔ, ˈakö ˈgban ˈˈba, ˈˈba -bë ˈˈpuën ˈpa.’ 28 Maan mɛn sɛ -tshɔ ˈwi ˈla ɲɛn ˈfɔn, ˈmɛn ˈsɔn ˈˈpɛɛn du ˈmun Galile ˈlö. 29 ˈAkö Piɛ -wɔ kɛ ˈˈdzhuɔ: -Kɛsɛ ˈba walö ˈba sɛ ˈtshi bu -nunmën ˈɲɛn, ˈmɛn -yeɛ ˈmɛn sɛ ˈˈtshe ˈˈɲɛn bu -nunmën. 30 Jesu -sho kɛ ˈˈmɛɛn: -Anunmanhɔɛ -mɛn bu ˈˈdzhuɔ, -nɛn -beshekɛbi ˈˈyi nɛn, -kɔan ˈo ˈnun ko ˈhö, ˈbu -bë ˈdzhui ˈtshun ˈkɛhan ˈkün ˈo ˈˈlɔ ˈmɛn. 31 Maan Piɛ -wɔ ˈpa ˈe ˈˈdzhuɔ: -Yɛ sɛ ˈwi -le o, ˈa -da ˈwi, lëke ˈmɛn sɛ ˈˈdzhue ˈkun ˈmɛn ˈˈlɔ bu. ˈBa ˈwalöa, -ba -mɔn ˈba -ye ˈe ˈkököe ˈˈdzhu fɛn. 32 ˈEkaan Jesu ˈle, ˈo kɔasɔ ˈˈba ˈama, -ba -ze -tsɛ -bo ˈyi -a ˈˈkpɛ Jɛsemane,ˈakö -wɔ mmiɛ ˈˈdzhuɔ: ˈMun -kpë ˈe -bɛ ˈˈyi, ˈmɛn ze ˈˈnën -Zö dzhu. 33 ˈAkö -o -nɔn Piɛ, Jakë nanmɛ Jan -man -da nɛn -ze. ˈEnɛnbɔ -pi’a -mɔn Jesu -shi fɛn, ˈakö ˈbatokɔɛ -wuën ˈo. 34 ˈAkö -wɔ mmiɛ ˈˈdzhuɔ: Bɛnsɛn -mën mɛn kutsëbëɛn ˈla ˈvɛtsuun, ˈmɛn -le ˈwu. ˈMun -kpë -bɛ ˈˈyi, ˈmun ˈˈman la. 35 Jesu -ze ˈˈpɛn ˈtshɔke, -o -kan ˈhinkpɛ lɔ, -wɔ -Zö dzhu ˈˈnën yɛle, -yɛ sɛ ˈe -bosɔ ˈpɔn, ˈo ˈˈman nɔn -kadzhiwun ˈˈyɛ hɛn -hën. 36 Woayo : Aba (mɛn Yi), bu ˈˈbɔ -kɛ ˈkpakpa -bɔsɔ ˈze, -le ˈze -kadzhiwun ˈyi ˈyɛ bë -kan ˈmɛn , -e gba lɔ ɲɛn ˈmɛn dzhi! Maan -e ˈˈman mɛn -ye ˈyi -mɛn -yɛ ˈla -le, ˈe -kɔ bu -ye ˈyi -bɔ ˈla -yɛ nɛn. 37 ˈEkaan Jesu -bë ˈo kɔasɔ ˈkɛhan ˈˈba -shɔ nɔn, -o -hën ˈkun mmiɛ la. ˈAkö -wɔ Piɛ ˈˈdzhuɔ: Simɔn, -bɔ la! -Bu ˈˈpɔn sɛnhën ˈˈkɔ la hɛn -dɔhɛn ˈkö! 38 ˈMun -kpë hɛnpuɛn, ˈmun ˈˈnën -Zö dzhu, yɛle -kpëɔn ˈˈman nɔn ˈmun ˈgiegie. -Kɛ gbɛgbɛ -le hɔn tsabi ˈla maan ˈo dzhantɔ ˈˈpɔn sɛnhën. 39 ˈAkö -o -ze nɔn, -o nën -Zö dzhu, -o dzhu bɛn ˈkököe. 40 -O -bë ˈo kɔasɔ ˈˈba -shɔ nɔn ˈpɛ, ˈakö -o -hën ˈkun mmiɛ la, ˈekun la gbɛkpo -yɛ ˈba hɛn ko. ˈAkö -ba ˈˈlɔ bɛn ˈyi ˈba ˈshu kɛ ˈmɛɛn. 41 Tshun ˈkɛhan fɛn, -o -nɔn -bë -kan mmiɛ -o -she mmiɛ bɛn ˈˈyi -nda: -Dɔ ˈˈyi ˈnun ˈla maan ˈmɔn ˈpa ˈla, mɔn pun ˈɲɛn? -E -lë! -Dɔ ˈyi -a -fe Tsabi Biɛɔn -shi -kaɲanɲanlesɔ bɔa, -e -tsɛ. 42 ˈMun ɲɛn fɔn, -a ze. ˈMun -tsɛ! ˈO ˈwɛn ˈˈwɔ bë fe ˈmɛn -shi, -wɔ -bë. 43 Jesu -wɔ ˈpa bɛɛn ˈˈdzhuɔ, ˈakö ˈo kɔasɔ ˈkɛnwun ˈkɛmuën ˈˈba ya, ˈo ˈwɛn -a ˈˈkpɛ Juda -o -bë. ˈO ˈwɛn ˈle, tsabiɛ -bobobe ˈnun ˈama, -ba lö ˈtshɔ ˈle ˈanme ˈama -bë. ˈBa ˈwɛn ˈba ɲɛn mmiɛ -bë man -le tɛyisɔ -yɔ, kuekësɔ ˈle, Juifë tsakɔa ˈama. 44 Juda -o kë -kɛ ˈyi ˈo -le ɲɔn tsabiɛ ˈˈba, ˈba nɔn lɔ Jesu. -O dzhu bɛn ˈˈyi: ‘Tsabi ˈwɛn -mɛn sɛ ˈmɛn -tshɔn, ˈo man. ˈMun -pɔn ˈo, ˈakö ˈmun ˈsasa ˈo ze gbɛgbɛ ˈnun.’ 45 -O shun nɛn -ze kɛ -shɔ, ˈakö -o kpɛ kɛ: ˈPayi! ˈEkaan -o -tshɔn kɛ ˈmɛn. 46 ˈE -nunmën tsabiɛ ˈˈba -ba -kia -fuö Jesu fɛn, ˈakö -ba -pɔn kɛ. 47 Maan tsabiɛ ˈˈba ya, ˈo ˈkö -sën ˈtshɔ, -o -hö tɛyisɛ -kɔkɔɛ -kalösɛɔ ˈyi, -o -kɔ kɛ te lɔ. 48 Jesu -wɔ tsabiɛ ˈˈba -nda -shɛ: ˈˈGiesɛ maan ˈe -le ˈmɛn maan -mun lö ˈtshɔ ˈle, ˈanme ˈama -bë ˈmɛn ˈpɔn ˈpa? 49 Lëfɛn ˈkpakpa -mɛn hɔn ˈmun ya -zösun -kɔkɔɛ ˈla tsabiɛ -ka ˈˈkë, ˈe maan ˈmun ˈˈpɔn ˈmɛn. Maan ˈe ˈˈyi -e -le, yɛle bɛn ˈkɛ ˈyi -a dzhu -Zö latɔɛ ˈla, ˈe nɔn -le kɔ ˈe nɛn. 50 ˈEnɛnbɔ, ˈo kɔasɔ ˈˈba ˈkpakpa, -ba -fuö ˈpa fɛn kɛ. 51 ˈE maan sankɛtshɔ ˈkö talɛ ˈkö tshɔ hɔn dzhi, -o -da kɛ nɛn. -Ba ˈköe ˈkun ˈba ˈpɔn kɛ. 52 maan -o -sën mmiɛ -wɛn, -o -fɔn ˈo -talɛɛ -hun lɔ, ˈakö -o -nɔn -kpini nɛn -tö ˈpa -ze. 53 Tsabiɛ ˈˈba, -ba -nɔn Jesu -ze tɛyisɛ -kɔkɔɛɔ -kɔa ˈlö. Tɛyisɔ -yɔ, Juifë tsakɔa ˈle kuekësɔ ˈama, ˈba ˈkpakpa -ba -ya ˈlö. 54 Piɛ -o hɔn koko ˈlö, -o -da Jesu nɛn, ˈvɛtsuun -o -wuën tɛyisɛ -kɔkɔɛɔ -sawua fɛn ˈlö. -O -kpɔ lɔ ˈo ˈwɛn ˈle -kalösɔ ˈama, -ba ˈtshɛn nɔn. 55 Tɛyisɔ -yɔ ˈle bɛnɲɛnsɔ -kaka ˈama -ba bɛn ˈkö ˈyi ˈba nɔn -pi’a -da Jesu dzhi, ɲɔn ˈba nɔn ˈbu kɛ ˈtu, ˈakö ˈba nɔn -kun kɛ ˈˈkö, maan -ba ˈˈman ˈe -hën. 56 Tsabiɛ bobobe ˈnun -ba ˈˈshe -nanhɔɛ bɛn ˈkɛ ˈyi -ba dzhu Jesu dzhi -ye nɛn, ˈekun bɛn ˈkɛ ˈyi -ba dzhuɔ, -e ˈˈman ˈekö nɛn ˈˈlë. 57 Tsabiɛ tën ɲɛn fɔn, ˈakö -ba -tshe ˈtu ˈˈyi ko kɛ dzhi: 58 -Han -tɛn bɛn ˈˈyi ˈo ˈmën: ˈMɛn -bë ˈgba -zösɔn -kɔkɔɛ ˈyi tsabi -nɔn bɔ nɛn -le, ˈakö ˈmɛn nɔn lë ˈkɛhan -le ˈe fë ˈyi tsabi wɔ ˈˈnɔn bɔ nɛn ˈˈle. 59 ˈE maan ˈe bɛn ˈˈyɛ nɛn bɔbɔ, bɛn ˈkɛ ˈyi -ba ˈˈdzhu, -e ˈˈman ˈekö nɛn ˈˈlë. 60 ˈEnɛnbɔ tɛyisɛ -kɔkɔɛɔ, -o ɲɛn fɔn tsabiɛ ˈˈba ya, ˈakö -wɔ Jesu ˈbie: Bɔ ˈˈdzhuo bɛn ke? ˈˈƝan -kɛ maan -bɔ bu -ye dzhuɔ bɛn ˈkɛ ˈyi tsabiɛ ˈˈba -ba ˈˈdzhuɔ bu dzhi bɛn -ye nɛn? 61 Maan Jesu -da ˈmɛn, -o ˈˈdzhuo bɛn mii. Tɛyisɛ -kɔkɔɛɔ, -o -bie kɛ ˈpɛ: Bu maan ˈbu -le Krisë,ˈˈpɛɲɛnsɛ, -Zö Biɛn? 62 Jesu -sho kɛ ˈmɛɛn: ‘Aan, ˈmɛn man. ˈMun -bë -hën Tsabi Biɛɔn, -Zö sɛnhënsɛɔ bɔgbɔ fɛn, ˈo -tshu -zöfɔn ˈlö -bë -boe ˈla.’ 63 Bɛn ˈyi -o dzhu ˈwɛnfɛn, tɛyisɛ -kɔkɔɛɔ -o kiakia ˈo -talɛɛ, ˈakö -wɔ ˈe ˈˈdzhuɔ: -E ˈpa bie ˈkun ˈa ˈkpɛ -adanshɛshisɔ fë -bë ˈpɛ? 64 ˈMun ˈkökögbɛ -mun -tɛn ˈkun -o -ka -Zö. ˈˈƝan bɛn -mɔn ˈˈdzhuɔ? ˈBa ˈkpakpa -ba -sho ˈe ˈmɛɛn ˈkun ˈa -kuën kɛ. 65 Tsabiɛ tën -mɔn ˈmɛnsö hunhun kɛ dzhi ˈfuë fɛn. -Ba -nɔn -ka buö kɛ hian lɔ, -ba kɛ -ka -tsa ˈakö -ba kɛ ˈˈdzhuɔ: -Le -ketebosɛ -giman! Ba -nɔn -bo kɛ bɔtea gbɛ, -nsafɔ ˈˈba -ba -nɔn kɛ -ze. 66 ˈElabɔ Piɛ -nɔn hɔn -sawua fɛn -bɔ, tɛyisɛ -kɔkɔɛɔ ˈo -kalöshi ˈkö -bë ˈo -ye. 67 -O -hën Piɛ kɛ ˈtshɛn ˈnɔn, -o -tsɛ kɛ gbɛgbɛ ˈnun, ˈakö -wɔ kɛ ˈˈdzhuɔ: ‘Bu -ye ˈpɛ, -bu -le Jesu Nazarɛtësɔbiɔ ˈo kɔasɛ ˈkö’. 68 Maan Piɛ -o ˈtsho ˈe ˈkun ˈo ˈˈlɔ kɛ, ˈakö woayo: ˈMɛn ˈˈlɔ ye ˈˈwɔ oo, ˈmɛn ˈˈlɔ bɛn ˈyi -bɔ dzhu ˈˈdzhuɔ -bɔ. ˈAkö Piɛ -tshɔ -sawua fɛn -bɔ, -o -bë kpemën -bɔ. 69 ˈE -bɔ ˈpɛ, -kalöshiɔ -o -hën kɛ, ˈakö -wɔ ˈe ˈdzhuɔ ˈpɛ ˈze tsabiɛ ˈba hɔn ˈe -bɔ -ba tɛn: ‘Sɛnbi ˈˈwɛn, -o -le mmiɛ ya tsabi ˈkö.’ 70 Piɛ -o tsho ˈe ˈpɛ. -E -nɔn za ˈtshɔke, tsabiɛ ˈba hɔn ˈe -bɔ, -ba Piɛ -nda -shɛ ˈpɛ: ‘-Anunmanhɔɛ -bu -le ˈba ya tsabi ˈkö. ˈBu -ye ˈpɛ, Galilesɔbi -le bu.’ 71 ˈE maan Piɛ -o tsho -Zö, ˈakö -wɔ ˈe ˈˈdzhuɔ: ‘ˈMɛn ˈˈlɔ tsabi ˈwɛn -mɔn ˈˈdzhuɔ.’ 72 ˈEnɛnbɔ ˈakö kɔansan ˈkö -bo tshun ˈkɛmuën fɛn. ˈAkö bɛn ˈyi Jesu dzhu, -e -sɔn Piɛ hɛn: ‘-Kɔansaɔn ˈo nɔn -bo tshun ˈkɛmuën, bu -shi ˈe -aɲingba tshun ˈkɛhan ˈkun ˈo ˈˈlɔ ˈmɛn.’ Piɛ -tën bu, ˈakö -o -mɔn ˈwuën -wun fɛn.