Watchtower INTERNETANKIR BIBLIOTECA
Watchtower
INTERNETANKIR BIBLIOTECA
Aymara
ʼ
  • kʼ
  • tʼ
  • pʼ
  • chʼ
  • qʼ
  • BIBLIA
  • QELLQATANAKA
  • TANTACHÄWINAKA
  • nwt Romanos 1:1-16:27
  • Romanos

Janiw videojj utjkiti

Disculpapjjeta, janiw aka video uñjañjamäkiti

  • Romanos
  • Biblia Aymara. Machaq Mundon Jakirinakataki
Biblia Aymara. Machaq Mundon Jakirinakataki
Romanos

ROMANOS
ROMA CONGREGACIONAR QELLQAT CARTA

1 Naya Pablojj Cristo Jesusan mä esclavopätwa, apostolöñataki jawsatätwa, Diosan suma yatiyäwinakap qhanañchañatak uttʼayatarakïtwa.*+ 2 Uka suma yatiyäwinakjja, janïräkipanwa Diosajj profetanakap taypejj sagrado Qellqatanakan säna. 3 Uka suma yatiyäwinakajj Yoqapjjatwa parli, jupajj Davidan wawanakapat jutirïnwa,+ jaqjamaw nasïna,* 4 espíritu santon chʼamap taypirakiw Diosan Yoqapjam uñtʼatäjjäna,+ kunapachatï jupajj jiwatat jaktayatäkäna+ ukhaw ukajj pasäna. (Jïsa, jupajj Jesucristo Tatitusawa, 5 jupa taypiw jiwasajj wali khuyapayasiñsa apostolot serviñsa katoqtanjja,+ ukhamat taqe markankir jaqenakajj Diosar confiyasina*+ ukhamarak jupar istʼasina sutip jachʼañchapjjañapataki. 6 Jumanakajj uka markanak taypinkapjjaraktawa, Jesucriston arkiripäpjjañamatak jawsatäpjjtawa, ukhamat jupankapjjañamataki). 7 Taqe khitinakatï Roma markankasipkta, Diosan munatäpkta, santöñatak jawsatäpkarakta ukanakaruw nayajj qellqanipjjsma:

Dios Awkisana ukhamarak Tatit Jesucriston wali khuyapayasiñapasa sumankañapasa jumanakampïpan.

8 Jumanakan Diosar confiyapjjatamatjja* oraqpachanwa parlapjje, ukatwa nayraqatajj Jesucristo taypi taqe jumanakat Diosajar yuspärta. 9 Taqe chuymaw nayajj Diosar serviskta, jupan Yoqapjjat suma yatiyäwinak yatiyasa. Nayajj oración lurta ukhajja, jumanakat amtasipuntwa,+ Diosaw nayat uk qhanañchaspa. 10 Nayajj wal ruwtʼasirakta, ukhamat Diosan munañapächi ukhajja, kunjamatsa jumanakan ukar jutañataki. 11 Diosan bendicionapamp jumanakaru chʼamañchtʼañatakejj walpun uñjañ munapjjsma, ukhamat Diosar adorañan* wali suma saytʼatäpjjañamataki. 12 Nayajj purapat chʼamañchtʼasiñatakiw uñjañ munapjjsma,+ ukhamat jumanakansa nayansa Diosar confiyañajj* utjkistu ukamp chʼamañchtʼasiñasataki.

13 Jilatanaka, ak yatipjjañam nayajj munta, walja kutiw jumanakan ukar jutañ munayäta, ukhamat jaqenakar ukan yatiyasinjja discipulor tukuyañajataki, kunjamtï yaqha markanakan nayajj lurkta ukhama, ukampis jichhakamajj jarkʼataw uñjasta. 14 Griegonakarusa, yaqha markankir jaqenakarusa,* yatiñan jaqenakarusa, jan yatiñan jaqenakarus nayajj manütwa, 15 ukatwa jumanakarus suma yatiyäwinakjja Roma markan wal yatiyañ munapjjsma.+ 16 Janiw nayajj suma yatiyäwinakat phenqʼaskti.+ Uka suma yatiyäwinakajj Diosan chʼamapawa, taqe khitinakatï Diosar confiyapki* ukanakar salvañataki,+ nayraqatajj judionakaru,+ ukatjja griegonakaru.+ 17 Uka suma yatiyäwinak taypiw Diosajj cheqapar uñjirïtap uñachtʼayaski, khitinakatï jupar confiyapki* ukanakaw uk uñjapjje.+ Ukaw jupanakarojj Diosar confiyapjjañapatakejj* chʼamañchi, kunjamtï qellqatäki ukhama, ukansti siwa: “Cheqap sarnaqer jaqejja Diosar confiyatap* laykuw jakani”+ sasa.

18 Khitinakatï Diosar jan istʼapki, cheqaparus jan sarnaqapkaraki uka jaqenak contraw Diosajj colerasiñap+ alajjpachat uñachtʼayaski. Jupanakajj jan walinak lurasaw kunatï cheqäki+ uk jan uñtʼapjjañapatakejj jaqenakar jarkʼapjje. 19 Ukhamarus kunatï Diosat yatjjataskaspa ukajj jupanak taypin wali qhana amuykayawa, Diosaw jupanakatakejj uk sum qhanstayäna.+ 20 Jaqenakajj janis Diosarojj uñjapkchejja, jupajj kunjam Diosas ukajja, aka mundojj luratäkäna ukhat aksaruw qhan uñjasi. Kunatï luratäki ukanakanwa jupajj kunjam Diosas ukajj qhan amuyasi,+ wiñay chʼamapasa+ cheqpachapun Diosätapas+ qhan amuyasi. Ukhamajj janiw jupanakajj janiw yatipkayätti sasin sapkaspati. 21 Diosar uñtʼapkchïnsa, janiw juparojj Diosarjam jachʼañchapkänti, ni yuspärapkänsa, jan ukasti amuyunakapansa jan amuytʼiriw tukupjjäna, loqhe chuymanakapas chʼamaktʼatarakïnwa.+ 22 Wali yatiñanïpjjtwa sapkchïnsa, jan amuytʼasir jaqenakaruw tukupjjäna. 23 Diosajj wiñayatak jakiriwa,* jachʼar aptatarakiwa. Ukampis idolonakar adorasajja,* idolonakapar uñtatäkaspas ukhamwa Diosarojj uñjayapjje. Yaqhep idolonakajj jiwir jaqenakar uñtatäpjjewa, yaqhepanakajj jamachʼinakaru, pusi kayun animalanakaru, asirunakaru,* jararankhunakaru* uñtatäpjjarakiwa.+

24 Ukhamajj kunanaktï jupanakajj chuymanakapan munapkäna ukarjamaw Diosajj ajjtaskañanak lurapjjañapatak apjjaruyäna, ukhamat pachpa cuerponakapajj mä phenqʼäñapataki. 25 Kunatï Diosat cheqäki ukar creyiñat sipansa kunatï kʼarïki ukaruw jupanakajj creyipjjäna. Diosajj wiñayatak jachʼañchatäpan, jupaw taqe kun Lurir Diosajja. Amén. Jupanakajj Diosar adorañat* sipansa luratanakaparukiw adorapjjäna, servipjjarakïna. 26 Ukatwa Diosajj phenqʼaskañ qʼañu jucha* lurañ wal munapkäna ukar apjjaruyäna.+ Chachampi ikthapiñat sipansa warminakajj warmi masipampiw ikintasipjjäna, ukampis Diosajj janiw ukham sarnaqapjjañapatak lurkänti.+ 27 Ukhamarakiw chachanakajj warmimp ikthapiñat sipansa chacha masipampi ikintasipjjäna,+ sintipuniw jupanakajj qʼañu luräwinak jupanakkam lurañ munapjjäna. Chachanakajj chacha masipampiw kunatï ajjtaskayäki ukanak lurapjjäna, juchanakapatsa phoqatpachwa castigo katoqapjjäna.+

28 Jupanakajj janiw Diosar sumpach uñtʼañ munapkänti, ukatwa Diosajj jan wali amuyunakapar apjjaruyäna, ukhamat kunanakatï jan walïki ukanak lurapjjañapataki.+ 29 Jupanakajj jan cheqapar lurañanakampi,+ sinti jan wali lurañanakampi, taqe kun munañanakampi,*+ jan walinakampi phoqantatäpjjänwa, envidiasiñanakampi,+ jaqe jiwayañanakampi,+ chʼajjwañanakampi, engañjasiñanakampi,+ mayninakar tʼaqesiyañ amtanakampi+ phoqantatäpjjänwa, jupanakajj arunak apnaqerïpjjänwa,* 30 mayninakjjat jan wal parlirinaka,+ Diosar uñisirinaka, jan respetasirinaka, jachʼa jachʼa tukurinaka, wali wal tukurinaka, jan walinak lurañ amtirinaka,* awk taykarus jan istʼirinaka,+ 31 jan amuytʼasirinaka,+ arsutaparus jan phoqerinaka, pachpa familiaparus jan munasirinaka, jan sinttʼasirinaka. 32 Jupanakajj Diosan cheqa arunakap sum uñtʼasipki, khitinakatï ukanak lurapki ukanakajj jiwapjjañapawa,+ ukhampachas jupanakajj uka jan walinak lurasipkakiwa, khitinakatï ukanak lurapki ukanakarus walikiwa sasaw sapjje.

2 Khitïskamsay jumajj jilata, jumatï yaqhanakar juzgaskstajja,+ janiw juma pachpat arsuskasmati, maynir juzgasajja juma pachpaw juchañchastajja. Yaqhanakar juzguir jilata, kunanakatï jumatak jan walïki ukanakwa luraraktajja.+ 2 Jiwasajj yattanwa, Diosajj kunatï cheqäki ukarjamaw juzgui, khitinakatï ukanak lurapki ukanak contrarakiwa.

3 Ay jilata, jumatï ukanak luririnakar juzgasin juma pachpa ukanak luraskarakstajja, ¿Diosan juchañchäwipat escapaskäwa sasat amuyta? 4 Diosajj wali khuyapayasirïtap laykuw juman arrepentisiñamatak+ yanaptʼañ munasktamjja, ukampis janiw uk amuyktati, ¿uk jan amuyasati jumajj Diosan wali khuyaptʼayasirïtaparusa,+ suytʼasirïtaparusa,*+ paciencianïtaparus+ jiskʼachta? 5 Jumajj jan istʼasirïtam layku ukhamarak jan arrepentisiñ munatam laykojja, Diosan colerasiñapjja juma pachpatakiw imkatasisktajja. Diosajj cheqapar juzgkani uka urunwa uka colerasiñap uñachtʼayani.+ 6 Diosajj luratanakaparjamaw sapa maynirojj churarakini:+ 7 khitinakatï suma luräwinakan aguantasin jachʼañchäwi thaqasipki ukanakarojja, wiñay jakañampi jan ñusantir cuerpompwa jupajj churani.+ 8 Ukampis khitinakatï chʼajjwirïpki, kunatï cheqäki ukar jan istʼas sarnaqapki, jan ukasti kunatï jan cheqapäki ukanak lurasipki ukanakatakejja, Diosan castigopampi colerasiñapampiw utjani.+ 9 Taqe khitinakatï jan walinak lurapki uka jaqenakatakejja, tʼaqesiñampi llakisiñampiw utjani, nayraqatajj judionakataki, ukatjja griegonakataki. 10 Taqe khitinakatï suma luräwinak lurapki ukanakatakejja, jachʼañchäwimpi sumankañampiw utjani, nayraqatajj judionakataki,+ ukatjja griegonakataki.+ 11 Kuna laykutejj Diosajj janiw khitirus yaqhachkiti.+

12 Taqe khitinakatï ley jan uñtʼkasin juchachasipki ukanakajja, ley jan uñtʼkasas jiwapjjaniwa.+ Taqe khitinakatï leyirjam sarnaqkasin juchachasipki ukanakajja, leyirjam juzgatäpjjaniwa.+ 13 Khitinakatï ley aleqak istʼapki ukanakajj janiw Dios nayraqatan cheqap sarnaqer jaqet uñjatäpkiti, jan ukasti khitinakatï ley phoqapki ukanakaw Dios nayraqatan cheqap sarnaqer jaqet uñjatäpjjani.+ 14 Yaqha markankir jaqenakajj janis Diosan leyip uñtʼapkchejja,+ kunanaktï leyin siski ukanakwa jupanakajj lurapjje. Janis jupanakajj ley uñtʼapkchejja, uka leyejj chuymanakapankiwa. 15 Luratanakapampiw leyejj chuymanakapan qellqantatätap uñachtʼayapjje. Conciencianakapasa luratanakapajj waliti janicha ukwa jupanakar qhanañcharaki, ukhamatwa amuyunakapanjja jupanakajj juchanïpjjeti janicha uk yatisipjje. 16 Taqe ukanakajja, kunapachatï Diosajj jaqenakan imantatanakap Cristo Jesús taypi juchañchkani uka uruw pasani.+ Nayajj yatiykta uka suma yatiyäwinakarjamaw ukanakajj pasarakini.

17 Jumajj judiötwa sasaw sistajja,+ leyirus confiyaraktawa, Diosamp sumankatamatsa jachʼañchastawa, 18 Diosan munañapsa uñtʼaraktawa, kunatï wali sumäki ukanakarus walikiwa sasaw sistajja, Leyirjam yatichat jaqëtam layku.*+ 19 Jan payachasisaw juykhunakan irpiripätwa, chʼamakankapki ukanakan qhanapätwa, 20 jan amuytʼasirinakan yatichiripätwa, jiskʼa wawanakan yatichiripätwa sasin sistajja, Leyin utjki uka wali wakiskiri cheqa yatichäwinaksa uñtʼaraktawa... 21 jumajj yaqhanakar yatichirïtawa, ukhamajj ¿kunataraki juma pachpajj jan yatichasktasti?+ “Janiw lunthatasïtati”+ sasaw yatiytajja, ukhamajj ¿kunataraki lunthatasisktasti? 22 “Janiw adulterio jucha lurätati”+ sasaw yatichtajja, ukhamajj ¿kunataraki adulterio jucha lurasktasti? Idolonakarus wal jumajj uñistajja, ukhamajj ¿kunataraki templonakat lunthatasisktasti? 23 Jumajj leyit jachʼañchastawa, ukhamajj ¿kunataraki Ley pʼakintasajj Diosar jiskʼachtasti? 24 Kunjamtï qellqatäkejja, “jumanak kawsaw markanak taypin Diosan sutip contrajj jan wal parlapjje”.+

25 Cheqpachansa jumatï leyirjam sarnaqäta+ ukhakiw circuncisionajj*+ jumatak walïni, jumatï ley pʼakintaskstajja, circuncidasitamajj inamayakiwa. 26 Mä jan circuncidat+ jaqetï Leyin qellqatäki uka cheqap mayitanakarjam phoqaskchi ukhajja, jan circuncidatäkchi ukhasa circuncidat jaqerjam uñjatäniwa.+ 27 Jañchin jan circuncidat mä jaqejja, kuntï Leyin siski ukarjam phoqasaw jumar juchañchätam, jumajj qellqat leyinïkasasa circuncidatäkasas ley pʼakintirïtawa. 28 Khititejj laka mayaki “judiötwa” sasin siski ukajja, janiw cheqpach judiökiti,+ jañchin circuncidatäñasa inamayakiwa.+ 29 Antisas khititï chuymatpach judiöki ukaw cheqpach judiojja,+ khititejj Diosan espiritupampi chuymap circuncidayaski ukaw cheqpach circuncidatäñajja,+ ukajj janirakiw qellqat Leyit jutkiti.+ Uka jaqejj janiw jaqenakamp jachʼañchatäkiti, jan ukasti Diosaw juparojj jachʼañchi.+

3 Ukhamajj ¿kunas mä judiorojj yaqhanakat sipansa jilankayi, jan ukajj kunasa mä circuncidat* jaqetakejj utji? 2 Walja toqetwa jupanakajj jilankapjje. Nayraqatajja jupanakaruw Diosajj Qellqatanakap* churäna.+ 3 Ukhamajj ¿Diosar jan confiyiri* yaqhep judionakat kamsasispasa? Jupanakan Diosar jan confiyapjjatap* laykojj ¿janit jaqenakajj Diosar confiyjjapjjaspa? 4 ¡Janiwa! Taqe jaqenakasay kʼarinak parlasipkpan,+ kunatï cheqäki ukwa Diosajj parli.+ Kunjamatï qellqatäkejja: “Arunakamaw cheqap sarnaqer jaqëtam uñachtʼayani, juzgasipkätam ukhasa atiparakïtawa”.+ 5 Jan walinak luratasatejj Diosan cheqapar uñjirïtap qhanstaychejja, ¿kamsañänisa? Diosajj colerasiñap uñachtʼayki ukhajja ¿janiw cheqapar uñjkituti sañäniti? (Kunjamtï mä jaqejj parlki ukhamwa nayajj parlaskta). 6 ¡Janiwa! Diosatï jan cheqapäkchejja, ¿kunjamarak aka mundor juzganisti?+

7 Kʼarinak parlatajatï Diosan cheq parlirïtap uñachtʼaychi, jaqenakas uk amuyasin jupar jachʼañchapjjchi ukhajja, ¿kunatsa Diosajj mä jucharar jaqerjam uñjitu? 8 ¿Janit jiwasajj akham siskaraksna, “jan walinak lurañäni, ukhamat kunatï walïki ukanakan jutañapataki” sasajja? Ukhamsa jiwasajj parlksna ukhamwa yaqhep jaqenakajj kʼarintapjjestu. Cheqas uka jaqenakajj juchañchatäpjjañapawa.+

9 Ukhamasti ¿mayninakat sipans jukʼamp jilanktanwa sasat amuyañäni? ¡Janiw ukhamäkaspati! Kunjamtï qhanañchkayätanjja, judionakas griegonakas taqeniw juchar katuyatäpjje,+ 10 kunjamtï qellqatäkejja: “Janiw cheqap sarnaqer jaqejj utjkiti, ni maynis utjkiti,+ 11 janiw suma amuytʼasir mä jaqes utjkiti, janirakiw Diosar thaqer mä jaqes utjkiti. 12 Taqe jaqenakaw maysar saranukupjje, taqpachaniw jan kunatak servir jaqer tukupjje, janiw mä suma chuyman jaqes utjkiti, ni maynis utjkiti”.+ 13 “Mallqʼanakapas jistʼarat sepulturar uñtatawa, lajjranakapampis engañjapjjewa”.+ “Lakanakapansa asirunakan* venenopaw utji”.+ 14 “Lakanakapajj maldisiñampi colerasiñampi phoqantatawa”.+ 15 “Wila wartañatakis ratukiw kayunakapajj sarapjje”.+ 16 “Thakinakapanjja tʼunjañampi jan waltʼäwimpiw utji, 17 janirakiw sumankañ thaksa uñtʼapkiti”.+ 18 “Janirakiw Diosar ajjsarañas jupanakan utjkiti”.+

19 Jiwasanakajj yattanwa, taqe kunanaktï Leyejj siski ukanakajja, khitinakatï Leyirjam phoqapki ukanakatakiwa, ukhamat taqe jaqenakar amuktʼayañataki ukhamarak aka mundonkir taqe jaqenakajj Diosar cuenta churasin castigatäpjjañapataki.+ 20 Ukhamajj janiw khitis Leyirjam phoqasajj Dios nayraqatan cheqap sarnaqer jaqet uñjatäkaspati,+ antisas Leyi toqew kunas juchajja uk sum uñtʼawaytanjja.+

21 Jichhajj qhanpachaw amuyasjje, Dios nayraqatan cheqapar sarnaqer jaqet uñjatäñatakejj janiw ley phoqañajj wakiskiti,+ kunjamtï Leyisa Profetanakasa* qhanañchki ukhama.+ 22 Jïsa, taqe khitinakatï Diosar confiyapki* ukanakajja, Jesucristor confiyasaw* Dios nayraqatan cheqapar sarnaqer jaqet uñjatäpjjaspa. Jupajj janiw khitirus yaqhachkiti.+ 23 Taqeniw juchararäpjje, ukhamajj janiw khitis Diosjam cheqapäkaspati.+ 24 Cristo Jesusaw jupanakar juchat kutsuyasajj* mä regaljam churi,+ ukhamatwa jupanakajj Dios nayraqatan cheqapar sarnaqer jaqet uñjatäpjje.+ Uksti Diosaw wali khuyapayasirïtapat jupanakarojj gratisak churi.+ 25 Diosaw Cristorojj mä sacrificior uñtat churawayi, ukhamat jaqenakajj Criston wilapar confiyasin*+ Diosamp sumar mantapjjañapataki.+ Ukjja cheqapar uñjirïtap uñachtʼayañatakiw Diosajj luräna. Diosajj wali paciencianïtap laykuw* kuna juchanakatï nayrajj luraskäna ukanaksa perdonarakïna. 26 Aka tiempon cheqapar uñjirïtap uñachtʼayañatakiw+ Diosajj uk lurarakïna, ukhamat Jesusar confiyir* jaqenakarojj cheqap jaqet uñjki ukhasa,+ jupajj cheqapar uñjirïtap uñachtʼayasiñapataki.

27 Ukhamajj ¿mä jaqejj mä kunats jachʼañchasispati? Janiw jachʼañchaskaspati. ¿Kawkïr leyis jachʼañchasiñapatakejj jarkʼaspa? ¿Kawkïr leyitï luräwinak mayki ukati?+ Janiwa. Antisas kawkïr leyitï Diosar confiyañ* mayki ukaw jarkʼaspa. 28 Ukhamasti nanakajj akham amuyapjjta, mä jaqejj janiw leyir istʼasin luratanakapampikejj cheqap sarnaqer jaqet uñjatäkiti, jan ukasti Diosar confiyatap* laykuw cheqap sarnaqer jaqet uñjatajja.+ 29 Diosajj ¿judionakan Diosapakiti?+ ¿Janit yaqha markankir jaqenakan Diosapäkaraki?+ Jïsa, yaqha markankir jaqenakan Diosaparakiwa.+ 30 Niyakejjay Diosajj mayakïchejja,+ circuncidat jaqenakarojj jupar confiyapjjatap* laykuw cheqap sarnaqer jaqenakat uñjani,+ jan circuncidat jaqenakarusti jupar confiyapjjatap* laykuw cheqap sarnaqer jaqenakat uñjarakini.+ 31 Ukhamajj ¿Diosar confiyatas* laykuti jiwasajj ley chhaqtaytanjja? ¡Janiwa! Antisaw leyejj jukʼamp importantëtap uñachtʼaytanjja.+

4 Niyakejjay ukajj ukhamächejja, ¿Abrahán nayra awkisajj kun jikjjatawayi sañänisa? 2 May amuytʼañäni, Abrahanatï luratanakapat cheqap sarnaqer jaqet uñjatäspäna ukhajja, jupajj jachʼañchasispänwa, ukampis janiw Dios nayraqatan jachʼañchaskaspänti. 3 ¿Kamsis qellqatanjja? Ukanjja akham siwa: “Abrahanajj Jehová* Diosaruw confiyäna,* ukatwa jupajj cheqapar sarnaqer jaqet uñjatänjja”+ sasa. 4 Mä trabajir jaqerojja, janiw wali khuyapayasiñat pagaskiti, jan ukasti kunatï trabajitapat pagasiñapäki ukwa jupajj katoqe. 5 Maysa toqetjja, mä jaqetï lurañanakap jan lurkchi, jan wali jaqer cheqap jaqet uñjir Diosarojj confiyarakchi* ukhajja, confiyatap* laykojj cheqap sarnaqer jaqet uñjatawa.+ 6 Mä jaqejj janis leyinakarjampun sarnaqkchejja, Diosajj cheqapar sarnaqer jaqetwa juparojj uñji, ukatwa jupajj wal kusisi. Uka toqet akham sasaw Davidajj parlarakïna: 7 “Khitinakatï jan wali luratanakapat* perdonatäpki ukanakajj kusisipjjpan, juchanakapat perdonatäpki* ukanakas ukhamaraki. 8 Kawkïri jaqen juchaptï Jehová* Diosajj janipun amtasjjani uka jaqejj kusispan”+ sasa.

9 Ukhamajj ¿circuncidat* jaqenakakit kusisipjje, jan ukajj jan circuncidat jaqenakas kusisipjjarakicha?+ Jiwasajj akham sistanwa: “Abrahanajj Diosaruw confiyäna,* ukatwa jupajj cheqapar sarnaqer jaqet uñjatäna”+ sasa. 10 ¿Kunapachas Diosajj cheqapar sarnaqer jaqet jupar uñj-jjäna? ¿Circuncidatäjjäna ukhati, jan ukajj janïr circuncidatäkäna ukhacha? Janïr circuncidatäkäna ukhaw Diosajj cheqap jaqet jupar uñj-jjäna. 11 Diosasti circuncidayasim sasaw Abrahanarojj sarakïna. Uka circuncisionajj mä señalänwa,*+ kunjamsa Diosar confiyatap* laykojj janïr circuncidatäkasin cheqapar sarnaqer jaqet uñjatäjjäna uk uñachtʼayañatakïnwa. Ukhamatwa Abrahanajj taqe khitinakatï jan circuncidatäkasin Diosar confiyapki* ukanakan awkipar tukuwayi,+ Diosas cheqapar sarnaqer jaqetwa jupanakarojj uñjaraki. 12 Abrahanajj circuncidat jaqenakan awkiparakiwa, ukampis jupajj janiw circuncidasir jaqenakan awkipakïkiti, jan ukasti khitinakatï Diosar jupjam confiyapki,* ukarjam sarnaqapkaraki ukanakan awkiparakiwa. Cheqas janïr circuncidatäkasaw Abrahán awkisajj Diosar ukham confiyatap* uñachtʼayäna.+

13 Mä machaq mundo herenciat katoqäta sasaw Diosajj Abrahanar mä promesa arsüna, ukampis Diosajj janiw ley phoqapjjatap laykojj Abrahanarusa wawanakaparus uk siskänti,+ jan ukasti jupar confiyatap* laykuw uk säna, Diosajj cheqapar sarnaqer jaqetwa Abrahanarojj uñjäna.+ 14 Ukhamajj Leyirjam phoqer jaqenakatï Diosan herenciap katoqapjjchi ukhajja, Diosar confiyañajj* inamayakiwa, Diosan promesapas inamayakirakiwa. 15 Cheqpachansa Leyejj Diosan colerasiñapwa apani,+ ukampis kawkjantï leyejj jan utjki ukanjja, janirakiw ley pʼakintañajj utjkiti.+

16 Diosajja jupar confiyatap* laykuw Abrahanarojj mä promesa arsüna, ukhamatwa Diosan wali khuyapayasirïtapajj uñachtʼayasïna.+ Ukhamajj Diosan promesapajj Abrahanan taqpach wawanakapatakïnwa,+ ukampis janiw Ley phoqerinakatakikejj arsuskänti, jan ukasti khitinakatï Abrahanjam Diosar confiyapki* ukanakatakiw arsusirakïna. Jupajj taqe jiwasanakan awkisawa.+ 17 (Kunjamtï qellqatäkejja: “Nayaw jumarojj walja markanakan awkipäñamatak uttʼaysma”).+ Khitirutï Abrahanajj confiykäna* uka Diosan uñjkataw ukajj pasäna, uka Diosajj jiwatanakar jakañ chuririwa, kunanakatï janïr phoqaski ukanakatjja niyas phoqaskaspa ukhamwa parli.* 18 Kuntï Diosajj siskäna ukajj janis jaqenakatakejj kunjamatsa phoqasirjamäkchïnjja, Abrahanajj Diosan promesaparjamaw suytʼäna. Walja markanakan awkipäyäwa sasaw Abrahanajj Diosar confiyäna.* “Ukhamäniw wawanakamajja”+ sasin Diosajj siskäna ukarojj creyirakïnwa. 19 Abrahanajj janis Diosar confiyañan* aynachtʼkchïnjja, cuerpopajj jiwatäkaspas ukham jupajj amuyasïna (niya 100 maranëjjatap layku),+ Sara warmipas wawanïñatakejj wali jilïrëjjarakïnwa.+ 20 Ukampis Diosan promesap laykojja, janiw jupajj payachaskänti janis Diosar confiykaspa* ukhama, antisaw jupajj Diosar confiyatap* laykojj wali chʼaman tuküna, ukhamatwa Diosarus jachʼañcharakïna. 21 Kuntï Diosajj siski ukjja phoqaniwa sasaw Abrahanajj taqe chuyma confiyäna.+ 22 Ukatwa “jupajj cheqapar sarnaqer jaqet uñjatänjja”.+

23 “Cheqapar sarnaqer jaqet uñjatänwa” siski uka arunakajja, janiw jupa sapatakikejj qellqaskänti,+ 24 jan ukasti khitinakatï cheqap sarnaqer jaqet uñjatäpkani ukanakampitakiw qellqasirakïna, mä arunjja jiwasampitaki. Jïsa, khititejj Jesús Tatitusar jiwatanak taypit jaktayki uka Diosar creyitas laykuw cheqap sarnaqer jaqet uñjatäñäni.+ 25 Jesusajj juchanakas laykuw jiwañar apjjaruyatäna,+ Diosasti cheqap sarnaqer jaqet uñjatäñasatakiw jupar jaktayäna.+

5 Niyakejjay jichhajj Diosar confiyatas* laykojj cheqapar sarnaqer jaqet uñjatästanjja,+ Jesucristo Tatitus taypi Diosamp sumankatasat kusisipjjañäni.*+ 2 Cheqas jupar confiyatas* laykuw mä thakejj jiwasatak jistʼarasiraki, ukhamat Diosan jachʼa khuyapayasiñap katoqañasataki, jichhajj uka khuyapayasiñapwa katoqasktanjja.+ Ukhamajj Diosan jiwasar jachʼañchañap suykasajj kusisipjjañäni.* 3 Jan ukakïpanti, tʼaqesiñanakan uñjasisas kusisipjjañäni.*+ Cheqas jiwasajj yattanwa, tʼaqesiñanakajj aguantañatakiw yanaptʼistu,+ 4 aguantañasti Diosamp sum uñjatäñatakiw yanaptʼistu,+ Diosamp sum uñjatäñasti suytʼañatakiw yanaptʼistu,+ 5 suytʼañasti janirakiw chuyma pʼakintat uñjasiykistuti,+ Diosan munasiñapajj jiwasar churat espíritu santo taypiw chuymanakasan phoqtʼatäski.+

6 Aynachtʼatäskayätan+ ukhaw Cristojj jan wali jaqenak laykojj señalat tiempor jiwäna. 7 Mä jaqetakejj chʼamäspawa cheqapar sarnaqer mä jaqe layku jiwañajja, ukampis inas maynejj mä suma jaqe layku jiwañ munchispa. 8 Ukampis Diosajj akhamwa pachpa munasiñap uñachtʼayistu: juchararäskayätan ukhaw Cristojj jiwas layku jiwawayi.+ 9 Niyakejjay jichhajj jupan wilapampejj cheqapar sarnaqer jaqet uñjatästanjja,+ jupa taypirakiw Diosan colerasiñapat salvatäñäni.+ 10 Jiwasatï enemigopäkasina Yoqapan jiwatapat Diosamp sumar mantstanjja,+ Diosampi sumar mantatasatwa salvatäñäni, Jesusan jakaskatap layku. 11 Janiw ukakïkiti, Jesucristo Tatitus taypi Diosamp sumankatas laykojj kusisiraktanwa, jupa taypiw jichhajj Diosampejj mayamp sumankjjtanjja.+

12 Mä sapa jaqen juchapatwa juchajj aka mundor mantani, uka juchan utjatapatwa jiwañajj mantaniraki,+ ukhamatwa jiwañajj taqe jaqenakar katunti, taqenin juchachasipjjatap layku...+ 13 Janïr Leyejj utjkipanwa juchajj aka mundon utj-jjäna, ukampis leyejj jan utjki ukhajja, janiw khitirus kuna jucha luratapatsa juchañchaskaspati.+ 14 Ukampis jiwañajja, Adanat Moiseskamajj mä reyjamaw apnaqäna, khitinakatï Adanjam jan juchachasipkäna ukanakarus jiwañajj apnaqaskakïnwa. Adanasti khititejj jutañapäkäna ukar uñtasitarakiwa.+

15 Kuntï Diosajj churki uka regalojja, janiw juchampejj kikpäkiti. Mä sapa jaqen juchapatwa waljanejj jiwarasipki, ukampis Jesucriston wali khuyapayasirïtapatjja+ walja jaqenakaw+ Diosan wali khuyapayasiñapsa gratisak churki uka regalopsa katoqapjje. 16 Kunarutï mä sapa jaqen juchapajj aptʼawaykistu ukajja, Diosajj gratisak churki uka regalompejj janiw kikpäkiti.+ Mä jucha kawsaw walja jaqenakajj juchañchat uñjasipjje,+ ukampis walja juchanak lurasjjäna uka qhepatwa Diosajj uka regalo churäna, ukhamatwa Diosajj jaqenakarojj cheqapar sarnaqer jaqet uñj-jjaraki.+ 17 Mä sapa jaqen juchapatwa jiwañajj mä reyjam apnaqäna.+ Khitinakatï Diosan wali khuyapayasiñap katoqapki, ukhamarak Diosajj gratisak churki uka regalop katoqasin cheqapar sarnaqer jaqet uñjatäpki ukanakajja,+ mä sapa jaqe taypiwa, mä arunjja Jesucristo taypiw jakapjjani,+ reyjam apnaqapjjarakini.+

18 Kunjamtï mä jaqen juchapat taqe kasta jaqenakajj juchañchatäpkejja,+ ukhamarakiw cheqapar mä luräwi utjatapat taqe kasta jaqenakajj+ cheqap sarnaqer jaqet uñjatäjjapjje, jakañ katoqapjjaraki.+ 19 Kunjamtï mä sapa jaqen jan istʼasirïtapat walja jaqenakajj jucharar jaqet uñjatäpkejja,+ ukhamarakiw mä sapa jaqen istʼasirïtapat walja jaqenakajj cheqapar sarnaqer jaqet uñjatäpjjani.+ 20 Ukatjja Leyiw utj-jjarakïna, jaqenakan jukʼamp walja juchanak lurapjjatap uñachtʼayañataki.+ Kawkjantï juchajj jukʼamp utjkäna ukanjja, Diosan wali khuyapayasiñapajj jukʼampiw utjarakïna. 21 ¿Kuna amtampi? Kunjamtï juchajj jiwañampi mä reyjam apnaqkänjja,+ ukhamarakiw Diosan wali khuyapayasiñapajj jaqenakar cheqap jaqet uñjañatakejj mä reyjam apnaqe, ukhamat Jesucristo Tatitus taypi jaqenakajj wiñay jakañ katoqapjjañapataki.+

6 Ukhamajj ¿kamsañänisa? ¿Juchanak luraskakiñäniti, ukhamat Diosan wali khuyapayasiñapajj jukʼamp jiljjattañapataki? 2 ¡Janiwa! Niyakejjay juchatakejj jiwatäjjstanjja,+ ¿kunjamarak juchan jakaskakiñänisti?+ 3 ¿Janit yatipkta? Taqe khitinakatï Cristo Jesusan bautisatäktan ukanakajja,+ jiwäwipan bautisatätanwa.+ 4 Ukhamajj jiwäwipan bautisasisajj jupamp chika imantatäjjtanwa,+ ukhamat kunjamtï Cristojj alajjpachankir Awkin kʼajkir chʼamapampi jiwatanak taypit jaktayatäkänjja, ukhamarak jiwasanakajj mä machaq jakäwi jakañasataki.+ 5 Kunjamtï jupajj jiwkäna ukham jiwktan ukhajja, jupampejj mayakïtanwa.+ Ukhamatarakwa kunjamtï jupajj jaktankäna ukham jaktankañäni ukhajja, jupamp mayakëjjañäni.+ 6 Jiwasajj yattanwa, nayrajj kunjam jaqëyätansa ukajj jupamp chika lawar chʼakkatatäjjewa,*+ ukhamat jucharar cuerposajj jan chʼamani tukuñapataki,+ janiraki jukʼampis juchan esclavopäñasataki.+ 7 Cheqas maynejj jiwjje ukhajja, juchanakapat perdonatäjjewa.*

8 Ukhamarus jiwasajj creytanwa, jiwasatejj Cristompi jiwstanjja, jupampirakiw jakañäni. 9 Yatiraktanwa, niyakejjay Cristojj jiwatanak taypit jaktayatäjjchejja,+ janiw mayampis jiwjjaniti,+ janirakiw jiwañajj jupjjar chʼamanëjjeti. 10 Kuna kasta jiwañtï jupajj jiwkäna ukajja, juchanak chhaqtayañatakiw mä kutik jiwäna, janirakiw mayampsa jiwkaniti.+ Ukampis kuna kasta jakañtï jupajj jakki ukajja, Diosan munañap lurañatakiw jaki. 11 Ukhamarakiy jumanakajj juchatakejj jiwatäpkasmas ukham amuyasipjjam, ukampis Cristo Jesusan arkiripjamajj Diosan munañap lurañatakejj jakapkasmas ukham amuyasipjjam.+

12 Ukhamasti jan juchajj jiwir cuerponakamar mä reyir uñtatajj jukʼampi apnaqpanti,+ ukhamat cuerpon munañapar jan istʼapjjañamataki. 13 Janiraki jukʼampejj cuerponakam juchar katuyapjjamti, jan walinak lurañatak armanakar uñtatäkaspas ukhama. Jan ukasti khitinakatï jiwatäpkäna, jichhajj jakasipkaraki jupanakjamay Diosar katuyasipjjam, kunatï cheqapäki ukanak lurañatak armanakar uñtatäkaspas ukhamarakiy cuerponakam Diosar katuyapjjam.+ 14 Jumanakajj janiw leyimp apnaqatäjjapjjtati,+ jan ukasti Diosan wali khuyapayasiñapwa katoqapjjtajja,+ ukhamajj janiw juchajj mä patronar uñtatajj jumanakar apnaqañapäkiti.

15 Ukhamajj ¿kamsañänisa? Janiw leyimpi apnaqatäjjtanti, jan ukasti Diosan jachʼa khuyapayasiñapwa katoqtanjja ¿sasati juch lurañäni?+ ¡Janiwa! 16 ¿Janit yatipkta? Jumanakatï istʼasir esclavonakjam maynir katuyasipjjstajja, jupan esclavopäpjjtawa, jupar istʼapjjatam layku.+ Ukhamajj jumanakatï juchan esclavopäpjjstajja,+ jiwañaruw apapjjätam.+ Ukampis jumanakatï Diosan esclavopäpjjsta, jupar istʼapjjaraksta ukhajja, cheqapar sarnaqer jaqëpjjätawa. 17 Ukhamajj Diosar yuspärapjjañäni, kuna laykutejj jumanakajj mä tiempon juchan esclavopäpjjayätawa, jichhajj kuna kasta yatichäwtï Diosajj churapktam ukaruw taqe chuyma istʼapjjaraktajja. 18 Jïsa, juchat salvatäsajja+ kunatï cheqapäki ukan esclavoparuw tukupjjtajja.+ 19 Jañchin aynachtʼirïpjjatam laykojja, jaqenakan uñtʼat arunakampiw nayajj parlaskta. Jumanakajj mä esclavor uñtataw cuerponakamjja ajjtaskañanakaru ukhamarak jan wali lurañanakaru katuyasipjjayätajja, ukhamat kunatï jan walïki ukanak lurañataki. Jichhajj kunatï cheqapäki ukaruy cuerponakam katuyasipjjam, ukhamat kunatï santöki uk lurapjjañamataki.+ 20 Jumanakajj juchan esclavopäpkayäta ukhajja, kunatï cheqapäki ukajj janiw jumanakar apnaqapkayätamti.

21 Ukhamajj ¿kuna achuraki uka tiempon achoqapjjayätasti? Jumanakajj ukanakat jichhajj phenqʼasipjjtawa. Ukanakajj jiwañar apiriwa.+ 22 Ukhamarus niyakejjay jichhajj juchat salvatäsin Diosan esclavopäjjapjjstajja, achunakwa achoqasipktajja, uka achusti santo jakäwinakamawa,+ cheqas ukaw wiñay jakañar apirejja.+ 23 Kuntï juchajj pagot churki ukajj jiwañawa,+ ukampis kuntï Diosajj Cristo Jesús Tatitus taypi+ regalot churki ukajja wiñay jakañawa.+

7 Jilatanaka, ¿janit jumanakajj yatipkta? (khitinakatï ley uñtʼapki ukanakaruw parlaskta), Leyejj patronar uñtataw mä jaqerojj jakkipan apnaqe. 2 Ak amuytʼañäni, mä casarat warmejj chachap jakkipanjja, leyirjamajj chachapar chinkatatawa. Ukampis chachapatï jiwjjchejja, chachapan leyipat librëjjewa.+ 3 Ukhamajj uka warmitï chachapan jakaskipan yaqha chachampi casarasispajja, adulterio jucha luriri satäspawa.+ Ukampis chachapatï jiwjjchejja, chachapan leyipat librëjjewa. Ukhamajj jupatï yaqha chachampi casarasispajja, janiw adulterio jucha lurkiti.+

4 Jilatanakaja, Criston cuerpop taypejj ukhamarakiw jumanakajj Leyitak jiwatäjjapjjtajja, ukhamat yaqhankapjjañamataki.+ Jïsa, khititejj jiwatanak taypit jaktayatäki uka Cristonkapjjañamataki,+ ukhamat Diosatakejj suma achunak achoqañasataki.+ 5 Jiwasanakajj jañchin munañanakaparjam jakaskayätan ukhajja, kunjamsa jañchin jan wali munañanakapajj cuerposar juchar puriyi ukjja Leyiw qhanstayäna, uka jucharakiw jiwañar apistäna.+ 6 Ukampis jiwasajj Leyitak jiwatäjjtanwa,+ ukatwa jichhajj Leyit librëjjtanjja. Ukhamajj janiw nayra qellqat Leyimpi irpayasisajj Diosan esclavopäñasäkiti,+ jan ukasti espiritump irpayasisaw Diosan esclavopäñasajja.+

7 Ukhamajj ¿kamsañänisa? ¿Leyejj juchati? ¡Janiwa! Cheqpachansa Leyitejj jan utjkasapänjja, janiw nayajj kunas juchajj uk yatkiriskayätti.+ May amuytʼañäni: “Janiw yaqhankir munätati”+ sasin Leyejj jan siskaspäna ukhajja, janiw nayajj kunas yaqhankir munañajj uk yatkiriskayätti. 8 Ukampis kuntï mandamientojj siski ukarjamaw juchajj kunayman munañanak nayan utjayäna. Leyejj jan utjkäna ukhajja, juchajj jiwatänwa.+ 9 Leyejj jan utjkäna ukhajja, nayajj jakaskayätwa. Ukampis mandamientojj purinkäna ukhajja, juchajj wasitat jaktjjäna, nayasti jiwjjarakiyätwa.+ 10 Nayajj ak amuyta, kawkïr mandamientotï jakañar nayar apañapäkäna ukajja,+ jiwañaruw apitani. 11 Kuntï mandamientojj siski ukarjamaw juchajj nayar engañjitu, jiwayarakitu. 12 Ukhamasti Leyejj santowa, mandamientos santowa, cheqapawa, sumarakiwa.+

13 Ukhamajj ¿kunatï sumäki ukat nayarojj jiwayitu? ¡Janiwa! Jan ukasti juchaw nayarojj jiwayitu. Jïsa, kunatï sumäki uka taypiw juchajj jiwayitu,+ ukhamat kunas juchajj uk uñachtʼayasiñapataki. Mandamientonakaw juchajj sinti jan walïtap uñachtʼayi.+ 14 Jiwasajj yattanwa, Leyejj Diosankiwa, nayajj juchar aljantat jañchikïtwa.+ 15 Kuntï nayajj lurkta uk janiw amuykti: kuntï nayajj lurañ munkta ukjja janiw lurkti, jan ukasti kuntï nayajj uñiskta ukwa lurta. 16 Nayatï kunanaktejj jan munkta ukanak lursta ukhajja, amuyatajarjamajj Leyejj wali sumawa. 17 Ukampis khititï ukanak luraski ukajj janiw nayäkti, jan ukasti nayan utjki uka juchaw ukanak luraski.+ 18 Nayajj yattwa, nayanjja mä arunjja jañchijanjja, janiw kuna walis utjkiti. Kunatï walïki uk lurañ munañajj chuymajan utjchisa, janiw uk lurirjamäkti.+ 19 Kunatï walïki ukanak lurañ munasktwa, ukampis janiw lurkti, jan ukasti kuna jan walinaktï nayajj jan lurañ munkta ukanakwa lurta. 20 Ukhamajj nayatï jan lurañ munkta ukanak lursta ukhajja, khititejj ukanak lurki ukajj janiw nayäjjti, jan ukasti nayan utjki uka juchaw ukanak luraski.

21 Ukhamajj aka leyiw nayarojj apnaqetu: kunatï walïki uk lurañ nayajj munkta ukhajja, kunatï jan walïki ukaw nayamp chikäski.+ 22 Kunjam jaqëktï chuymajanjja, ukarjamaw nayajj Diosan leyipat wal kusista,+ 23 ukampis cuerpojan yaqha leyin utjatapwa uñjta. Uka leyisti amuyujan utjki uka ley contraw wal nuwasi,+ cuerpojan utjki uka juchan leyiparuw mä presor uñtat aparakitu.+ 24 ¡Wali llakkañ jaqëtwa! ¿Khitikis akham jiwañar apir cuerpot salvitani? 25 ¡Jesucristo Tatitus taypiw nayajj Diosar yuspärta! Amuyujampejj Diosan leyipan esclavopätwa, jañchijampisti juchan leyipan esclavoparakïtwa.+

8 Ukhamajj khitinakatï Cristo Jesusamp mayakïpki ukanakajja, janiw juchañchatäpkiti. 2 Espíritu santon leyipaw jumanakar jakañ churapjjtamjja, ukhamat Cristo Jesusamp mayaki jakapjjañamataki. Uka leyirakiw juchan leyipatsa jiwañan leyipatsa jumanakar salvapjjtamjja.+ 3 Jaqenakajj juchararäpjjatap laykojj+ janiw Ley sumpach phoqerjamäpkänti, janirakiw Leyejj phoqatpach salvirjamäkänti. Kuntï Leyejj jan lurirjamäkäna ukjja,+ Diosaw luräna, pachpa Yoqapar+ mä jucharar jaqer uñtat+ khitanisaw uk luräna, juchanak chhaqtayañataki. Ukhamatwa Diosajj jaqenakan utjki uka jucharojj juchañchi, 4 ukhamat kuntï Diosajj Leyin mayki uk phoqañasataki.+ Ukhamasti janiw jañchin munañaparjam sarnaqktanti, jan ukasti espíritu santompi irpayasisaw sarnaqtanjja.+ 5 Khitinakatï jañchin munañaparjam jakapki ukanakajja, jañchin munañanakapatakwa lupʼisipki.*+ Khitinakatï espíritu santompi irpayasis jakapki ukanakasti, kunanakatï espíritu santotakejj walïki ukanakwa lupʼipjjaraki.+ 6 Jañchin munañanakapat lupʼiñajja,* jiwañar apiriwa,+ ukampis espíritu santot lupʼiñajja, jakañaru ukhamarak sumankañar apiriwa.+ 7 Khitinakatï jañchin munañanakapat lupʼisipki* ukanakajja, Diosan enemigonakapäpjjewa,+ jupanakajj janiw Diosan leyipar istʼapkiti, ni istʼapkaspasa. 8 Ukhamajj khitinakatï jañchin munañaparjam sarnaqapki ukanakajja, janiw Diosar kusisiyapkaspati.

9 Diosan espíritu santopatï cheqpachapuni jumanakan utjchejja, janiw jañchin munañaparjam sarnaqapktati, jan ukasti espíritu santompi irpayasisaw jakapjjtajja.+ Ukampis maynitejj Cristjam jan amuykchi* ukhajja, janiw Cristonkkiti. 10 Cristotejj jumanakamp mayakïchejja,+ jucha kawsajj cuerpojj jiwatawa. Ukampis Dios nayraqatan cheqapar sarnaqer jaqet uñjatäpjjatam laykojja, espíritu santojj jakañ chuririwa. 11 Ukhamajj Jesusar jiwatanak taypit jaktaykäna uka Diosan espíritu santopatï jumanakampïchejja, khititï Cristo Jesusar jiwatanak taypit jaktaykäna+ uka Diosarakiw jumanakan utjki uka espíritu santop taypejj jiwir cuerponakamar jakañ churani.+

12 Ukhamajj jilatanaka, mä obligacionaw utjistu, ukampis jañchin munañaparjam jakañatakejj janiw obligatäktanti.+ 13 Jumanakatï jañchin munañaparjam jakapjjätajja, cheqpachapuniw jiwapjjäta. Ukampis jumanakatï espíritu santompi yanaptʼayasis cuerpon jan wali luräwinakap jiwayapjjäta ukhajja,+ jakapjjätawa.+ 14 Taqe khitinakatï Diosan espíritu santopampi irpayasis jakapki ukanakajja, Diosan wawanakapawa.+ 15 Diosan espiritupajj janiw esclavor tukuykistuti, ukhamat mayamp ajjsaras jakañasataki, jan ukasti uka espíritu taypiw Diosan wawapjam katoqatätanjja, uka espiritun chʼamañchtʼataw “¡Abba,* nanakan Awkija!”+ sasin artʼasiraktanjja. 16 Diosan espiritupajj+ chuymasamp chikaw Diosan wawanakapätas qhanañchi.+ 17 Ukhamajj jiwasatï Diosan wawanakapästanjja, herencia katoqerïtanwa. Cheqansa Diosatwa herencia katoqañäni, kunanaktï Jesusajj katoqkani ukanaksa katoqarakiñäniwa.+ Jiwasatï Cristomp chika tʼaqesiñäni+ ukhakiw jupamp chika jachʼañchatäñäni.+

18 Nayajj ak amuyta, kuna tʼaqesiñanakantï jichha tiempon uñjasktan ukanakajj janiw kunäkisa, kawkïr jachʼa bendicionanaktï Diosajj uñachtʼaykani ukhamarak jiwasas katoqkañäni ukanakamp igualtʼayatajja.+ 19 Diosan wawanakapajj qhanstayatäjjapjjani uka tiempon puriniñapjja, Diosan luratanakapajj* walpun suyasipki.+ 20 Diosan luratanakapajj inamay jakañar katuyatänwa,+ ukampis janiw pachpa munañapatjja, jan ukasti khititejj katuykäna ukan munañapat katuyatänwa. Ak suytʼañaw utjarakïna: 21 Diosan luratanakapajj tukusir cuerpon esclavopjam jakañatjja librëjjapjjaniwa,+ Diosan wawanakapjamaw libre jakapjjarakini. 22 Jiwasajj yattanwa, Diosan taqe luratanakapajj taqpachaniw jachasipki, taqpachanirakiw jichhakamajj wal tʼaqesisipki. 23 Janiw ukakïkiti, khitinakatï nayrïr achunak katoqktan, mä arunjja khitinakatï espíritu santo katoqktan ukanakajja,+ Diosan wawanakapjam katoqatäñ suykasajj ukhamarakiw chuymasan wal jachtanjja.+ Diosan wawanakapjam katoqatäñasatakejja Jesusaw juchat kutsuyasin* jucharar cuerposat salvistu. 24 Diosan jachʼa bendicionap suyaskayätan ukhaw Diosajj juchat salvistu. Mä jaqetejj kuntï suykäna uk uñj-jjchi ukhajja, janiw suyañapajj wakisjjeti, ukhamajj ¿kunjamarak kuntï uñj-jje uk suyaspasti? 25 Ukampis jiwasatejj kuntï jan uñjktan+ uk suyaskstanjja,+ aguantasa ukhamarak taqe chuymaw suyaskaktanjja.+

26 Aynachtʼatäktan ukhajja, espíritu santow yanaptʼistu.+ Awisajj oración lurañ munktan ukhajja, janiw kamsirjamäktansa, chuymasans amukiw jacharaktanjja. Ukampis espíritu santow ukapachajj jiwasatak ruwtʼarapistu. 27 Chuymanakas uñakipir Diosajja,+ kuntï espíritu santojj mayki uk yatiwa. Uka espíritu santow khitinakatï santöpki ukanakatakejj Diosan munañaparjam ruwtʼaski.

28 Jiwasajj yattanwa, Diosajj taqe kuns mä juntuki trabajiñapatakiw luri, ukhamat khitinakatï jupar munasipki ukanakar yanaptʼañataki, Diosan munañaparjam jawsatäpki ukanakar yanaptʼañataki.+ 29 Khitinakarutï ajlliñapäkäna ukjja Diosajj qalltatpachwa yatjjäna, Yoqapar uñtasitäpjjañapatakejj janïräkipan amtjjäna,+ ukhamat Yoqapajj walja jilanak+ taypin jilïr yoqäñapataki.+ 30 Ukhamarus khitinakatï Yoqapar uñtasitäpjjañapäkäna ukanakarojja,+ juparakiw jawsäna.+ Khitinakarutï jawskäna ukanakarojja, juparakiw cheqap sarnaqer jaqenakat uñjäna.+ Khitinakarutï jupajj cheqap sarnaqer jaqenakat uñjkäna ukanakarojja, juparakiw jachʼar aptäna.+

31 Ukhamajj ¿akanakat kamsañänisa? Diosatejj jiwasampïskchejja, ¿khitirak jiwas conträspasti?+ 32 Diosajj janiw pachpa Yoqaparus tʼaqesiñat salvkänti, jan ukasti taqe jiwasanak laykuw jiwañar apjjaruyäna,+ ukhamajj ¿janit Diosajj jiwasat khuyaptʼayasisajj Yoqapamp chika taqe kuns churkistani? 33 ¿Khitirak Diosan ajllitanakap contrajj arsunisti?+ Diosaw jupanakarojj cheqap sarnaqer jaqet uñji.+ 34 ¿Khitirak jupanakar juchañchanisti? Cristo Jesusaw jiwäna, jïsa, jupaw jiwatanak taypit jaktayatäna, jupaw Diosan kupëjjapan qontʼatäski,+ juparakiw jiwasanakatak ruwtʼarapistu.+

35 ¿Khitirak Criston munasiñapat apaqestaspasti?+ ¿Tʼaqesiñanakati, llakisiñacha, jan waltʼayatäñatak arknaqatäñacha, manqʼat awtjat sarnaqañacha, jan isinïñacha, jan waltʼañanakacha, jan ukajj espadacha?+ 36 Qellqatan akham siwa: “Jumar servipjjataj laykuw nanakarojj sapüru jiwayañ munapjjetu, khariñ ovejanakarjamaw uñjapjjarakitu”+ sasa. 37 Ukampis khititï jiwasar munaskistu ukan yanaptʼapampejja, taqe ukanakaruw jiwasajj qʼal atipjasktanjja.+ 38 Janiw nayajj Diosan munasiñapat payachaskti. Ukhamajj janiw jiwañasa, ni jakañasa, ni angelanakasa, ni gobiernonakasa, ni kunanakatï jichhajj utjki ukanakasa, ni jutkani ukanakasa, ni chʼamanakasa,+ 39 ni alayankki ukasa, ni manqhankki ukasa, ni kuna luratanakas Diosan munasiñapat apaqkistaspati, Cristo Jesús Tatitus taypiw Diosajj munasistu.

9 Criston arkiripjamajja, kunatï cheqäki ukwa nayajj parlaskta, janiw kʼariskti. Kunjamtï concienciajajj espíritu santomp irpatäsin qhanañchkejja, 2 wali jachʼa llakiw nayan utjitu, janirakiw jachañajj chuymajan tukuskiti. 3 Naya pachpaw jilanakaj laykojj Cristot jitheqtat mä maldisit jaqëñ munirista. Jïsa, khitinakatï parientenakajäpki, 4 mä arunjja khitinakatï israelitanakäpki ukanak layku. Jupanakaruw Diosajj wawanakapjam katoqäna,+ jachʼañcharakïna, jupanakampiw mä pacto luräna,+ Leyisa+ Diosar serviñasa+ jupanakar churatänwa, jupanakaruw Diosajj promesanakap arsüna.+ 5 Jupanakajj nayra awkinakasat jutirïpjjewa,+ uka nayra awkinakatwa Cristojj jutarakïna.+ Diosajj wiñayatak jachʼañchatäpan, jupaw taqe kuns apnaqe. Amén.

6 Ukhamajj ¿Diosan arupajj janiw phoqaskiti sañäniti? Janiwa. Taqe khitinakatï Israelan wawanakapäpki ukanakajj janiw taqenejj cheqpach israelitäpkiti.+ 7 Jupanakajj Abrahanat jutirïpkchisa, janiw taqenejj Abrahanan wawanakapäpkiti.+ Qellqatanjja siwa: “Wawanakama satäpkani ukanakajj Isaac taypiw jutapjjani”+ sasa. 8 Ukhamajj janiw Abrahanan taqe wawanakapajj Diosan wawanakapäpkiti,+ antisas khitinakatï Diosan promesaparjam nasipki+ ukanakaw Abrahanan cheqpach wawanakapäpjje. 9 Diosan promesapajj akhamänwa: “Akat mä mararuw nayajj jutäjja, ukapachatakejj Sarajj mä yoqall wawanïniwa”+ sasa. 10 Janiw ukakïkiti, Rebecajj Isaac nayra awkisatak ispa* wawanïñapäkäna ukhajja,+ ukhamarakiw Diosajj mä promesa arsüna. 11 Kunjamsa maynirojj ajllini ukjja, janïräkipanwa Diosajj amtjjäna, janiw jaqen luratanakaparjam uk amtkiti, jan ukasti khitirutï munki ukaruw Diosajj ajlli. Ukhamajj janïr uka ispa* wawanakajj nasipkäna, janirak kunatï walïki jan walïki ukanaks lurapkäna ukhajja, 12 akham sasaw Diosajj Rebecar säna: “Jilïristi sullkan esclavopäniwa”+ sasa. 13 Kunjamtï qellqatäkejja, Diosajj akham sänwa: “Nayajj Jacoburojj munasiyätwa, ukampis Esaurojj uñisiyätwa”+ sasa.

14 Ukhamajj ¿kamsañänisa? ¿Diosajj janit cheqaparjam uñjirïki? ¡Janiw ukhamäkaspati!+ 15 Diosajj akham sasaw Moisesar säna: “Khitirutï nayajj khuyaptʼayasiñampi uñjañ munkä ukaruw khuyaptʼayäjja, khitirutï sinttʼasiñamp uñjañ munkäjja ukaruw sinttʼasiñamp uñjarakëjja”+ sasa. 16 Ukhamajj janiw jaqen munañapatsa ni chʼamachasitapatsa ukajj luraskiti, jan ukasti kunjamtï khuyapayasir Diosajj munki ukarjamaw ukajj lurasi.+ 17 Qellqatansti Diosajj akham sasaw faraonar säna: “Aka laykuw nayajj jumar jakayasksma: chʼamajajj juma taypi uñachtʼayasiñapataki ukhamarak sutijajj taqe oraqpachan yatiyasiñapataki”+ sasa. 18 Ukhamajj khitirutï jupajj khuyapayañ munki ukaruw khuyapayi, khititï qala chuymäñ+ munapki ukarojj janiw jarkʼkiti.

19 Ukhamarus jumajj akham sitätawa: “¿Janejjay khitis Diosan amtap contrajj saytʼkaspatejja? Ukhamajj ¿kunatsa Diosajj jaqenakar juchañchaskaki?” sasa. 20 ¿Jumajj khitïtasa Diosar kutkatasiñataki?+ ¿Mä ñeqʼe vasojj “kunatsa akham lurista” sasajj luriripar saspati?+ 21 ¿Janit sañu lurirejj ñeqʼet+ kun lurañatakis autoridadanïki? ¿Janit jupajj kunatï sumäki uk apnaqañatak mä ñeqʼe vaso lurañatakisa, jan ukajj kunatï jan sumäki uk apnaqañatak mä ñeqʼe vaso lurañatakis autoridadanïki? 22 Diosajj jan wali jaqenakarojj colerasiñapsa chʼamapsa uñachtʼayaspawa, ukampis wali pacienciampiw jupanakar uñjäna. Kunatï jan sumäki uk apnaqañatak vasor uñtat jaqenakatakejj Diosajj wali coleratänwa, jupanakarojj jiwarayañas wakiskchïnjja, Diosajj wali pacienciampiw jupanakar uñjäna. 23 Ukhamatwa Diosajj kunja jachʼas jupajj uk uñachtʼayäna. Jïsa, khitinakatï khuyapayasiñamp uñjatäpki,+ mä arunjja kunatï sumäki uk apnaqañatak vasor uñtatäpki ukanakaruw uñachtʼayäna. Diosarakiw jupanakar jachʼañchañatakejj janïräkipan wakichäna, 24 mä arunjja ukanakajj jiwasätanwa. Diosajj janiw judionak taypitak jawskistuti, jan ukasti yaqha markanak taypitsa jawsarakistuwa.+ 25 Oseas qellqatanjja Diosajj akham siwa: “Kawkïrinakatejj jan markajäpki ukanakarojja ‘markaja’+ sasaw säjja, jan munatäkäna ukarojja, ‘munata’+ sasaw sarakëjja. 26 Kawkjantï jupanakarojj ‘janiw jumanakajj markajäpktati’ sasin sapkäna uka lugaranjja, ‘jakkir Diosan wawanakapa’ satäpjjaniwa”+ sasa.

27 Ukhamarus Israelat parlkasajj akham sasaw Isaías profetajj arnaqasïna: “Israelan wawanakapajj lamar qotankir chʼallar uñtat waljäskpansa, mä qhawqhanikiw salvatäpjjani.+ 28 Kuna laykutejj Jehová* Diosaw aka oraqerojj phoqatpacha, jankʼaki juzgani”*+ sasa. 29 Isaías profetajj akham sasaw arsurakïna: “Janitï ejercitonakan Jehová* Diosapajj jiltʼaykistaspäna ukhajja, jiwasajj Sodoma markjamaw uñjasisänjja, Gomorra markjamarakiw uñjasisänjja”+ sasa.

30 Ukhamajj ¿kamsañänisa? Yaqha markankir jaqenakajj janiw cheqapar sarnaqañatak chʼamachasipkänti, ukhampachas Diosar confiyapjjatap* laykojja+ Dios nayraqatan cheqapar sarnaqerit uñjatäpjjänwa.+ 31 Ukampis kuntï leyejj siski ukarjamas israelitanakajj cheqapar sarnaqañatak chʼamachasipkchïnjja, janiw jupanakajj ley phoqapkänti. 32 ¿Kunatsa ukhamänjja? Jupanakajj janiw Diosar confiyapjjatap* laykojj cheqap sarnaqer jaqet uñjatäñatak chʼamachasipkänti, jan ukasti luräwinakampiw cheqap sarnaqer jaqet uñjatäñ munapjjäna. Ukhamajj “lanktʼayir qalampiw” jupanakajj lanktʼasipjjäna.+ 33 Qellqatanjja akham siwa: “Sionanjja lanktʼayir mä qalwa uchaskta,+ tinkuyir mä qarqa.* Khititï ukar confiykani* ukajja, janiw chuyma pʼakintat uñjaskaniti”+ sasa.

10 Jilatanaka, cheqpachansa israelitanakan salvasipjjañap wal nayajj chuymajan munta, ukatakiw Diosarojj wal ruwtʼasirakta.+ 2 Nayajj ak jupanakat qhanañchirista, jupanakajj walsa Diosar serviñatakejj chʼamachasisipkchejja,+ Diosat jan sum yatisaw uk lurapjje. 3 Kunatï Diosatakejj cheqapäki ukjja janiw jupanakajj yatipkiti,+ antisas amtanakaparjamakiw kunatï cheqapäki uk lurapjje,+ ukatwa kunatï Diosatak cheqapäki ukarojj jan istʼapkiti.+ 4 Leyejj Cristompiw tukuyjje,+ ukhamat taqe khitinakatï Diosar confiyapki* ukanakajj cheqapar sarnaqer jaqet uñjatäpjjañapataki.+

5 Kunjamsa maynejj Leyirjam phoqasajj cheqapar sarnaqer jaqet uñjatäspa ukjja, akham sasaw Moisesajj qellqäna: “Kawkïr jaqetï Ley phoqki ukajja, ukarjamaw jakani”+ sasa. 6 Ukampis maynejj kunjamsa Diosar confiyatap* laykojj cheqapar sarnaqer jaqet uñjatäspa ukjja, akham sasaw qellqatan qhanañchi: “Jumajj jan chuymaman akham samti,+ ‘¿khitirak alajjpachar makatanisti?’+ sasa, ukajj Cristor apaqaniñampi sasispawa. 7 Janirak akham samti, ‘¿khitis mikʼayar* saraqani?’+ sasa, ukajj jiwatanak taypit Cristor apsuniñampi sasispawa”. 8 ¿Qellqatan kamsisa? Akham siwa: “Diosan arunakapajj jakʼamankiwa, pachpa lakamankiwa, pachpa chuymamankarakiwa”+ sasa. Uka “arunakwa” jiwasajj yatiyasktanjja, uka “arunakar” creyiñatakejj Diosar confiyañaw* wakisiraki. 9 Jumatejj lakamampi Jesusajj Tatituwa+ sasin jaqenakar yatiyäta, Diosaw jiwatanak taypit jupar jaktayi sasin chuymaman confiyarakïta* ukhajja, salvatäyätawa. 10 Dios nayraqatan cheqapar sarnaqer jaqet uñjatäñatakejja, maynejj chuymapanwa Diosar confiyañapa,* salvasiñatakejja lakapampiw jaqenakar yatiyañaparaki.+

11 Qellqatanjja akham siwa: “Khititejj jupar confiyki* ukajja, janiw chuyma pʼakintat uñjaskaniti”+ sasa. 12 Judionakasa griegonakasa igualakïpjjewa,+ taqenitakis mä Tatitukiw utji, jupajj taqe khitinakatï jupar artʼasipki ukanakarojj wal bendisi. 13 “Taqe khititï Jehová* Diosan sutip artʼaski ukajj salvatäniwa”.+ 14 Ukampis Diosar jan confiyasajj* ¿kunjamaraki jupar artʼasipjjanisti? Diosat jan istʼasajj ¿kunjamaraki jupar confiyapjjanisti?* Jan khitis yatiykanejj ¿kunjamaraki istʼapjjanisti? 15 Jupanakatï jan khitatäpkchejja, ¿kunjamarak yatiyapjjanisti?+ Kunjamtï qellqatäkejja: “¡Kunja sumasa khitinakatï suma yatiyäwinak yatiyapki ukanakan kayunakapajja!”.+

16 Ukampis jupanakatjja janiw taqenejj suma yatiyäwinakar istʼapkänti. Isaías profetajj akham sänwa: “Jehová* Dios, ¿kuntï nanakajj yatiyapkta ukarojj khitirak confiyisti?”*+ sasa. 17 Ukhamajj yatiyäwinak istʼki ukhakiw maynejj uka yatiyäwir confiyaspa.*+ Maynejj Cristot yatiyki ukhakiw uka yatiyäwinakajj istʼasiraki. 18 Ukhamarus nayajj jisktʼaraktwa, ¿janipunit jupanakajj uka yatiyäwinak istʼapkpachäna? Janiw ukhamäkiti. “Uka yatiyäwinakajj oraqpacharuw purïna, oraqen taqe thiyanakapan* jakirinakaruw uka yatiyäwinakapajj purïna”.+ 19 Nayajj jisktʼaraktwa, ¿janipunit israelitanakajj yatipkpachäna?+ Janiw ukhamäkiti. Jupanakajj yatipjjänwa, Moisesas akham sasaw nayraqat säna: “Yaqha markampiw jumanakarojj celoso uchasiyapjjäma, jan amuytʼasir markampiw colerayapjjäma”+ sasa. 20 Isaías profetajj jan ajjsarasaw sarakïna: “Khitinakatejj nayar jan thaqapkitäna ukanakaw jikjjatapjjetu,+ khitinakatejj nayat jan jisktʼasipkäna ukanakaw uñtʼapjjetu”+ sasa. 21 Diosasti Israel markat akham siwa: “Sapüruw jan istʼasiri jan amuytʼañ muniri markarojj nayan ukar kuttʼaniñapatak jawsta”+ sasa.

11 Ukhamasti nayajj jisktʼaraktwa, ¿Diosajj markapar apanukpachänti?+ ¡Janiwa! Nayajj mä israelitarakïtwa, Abrahanan wawanakapat jutiri, Benjamín tribut jutiriraki. 2 Kawkïr markarutejj Diosajj nayraqat ajlliskäna uka markaparojj janiw apanukkänti.+ ¿Kuntï qellqatajj Eliasat siski uk janit yatipkta? Jupajj akham sasaw Israel contrajj Diosar mayisïna: 3 “Jehová* Dios, profetanakamaruw jupanakajj jiwarayapjje, altaranakamsa qʼal allthapipjje, naya sapakiw jiltʼjjta, jichhajj nayaruw jiwayañ munapjjarakitu”*+ sasa. 4 ¿Diosajj jupar kamsänsa? Akham sänwa: “Markajatjja 7.000 jaqenakaw utjaskitu, jupanakajj janiw Baal diosatakejj qonqortʼasipkiti”+ sasa. 5 Jichha tiemponjja ukhamarakiw markapat jiltʼirinakajj utji,+ Diosaw jupanakarojj jachʼa khuyapayasiñapat ajllisi. 6 Ukhamajj jupanakatï jachʼa khuyapayasiñat ajllitäpjjchejja,+ janiw luratanakap laykojj ajllitäpkiti.+ Luratanakap laykutï jupanakajj ajllitäpjjaspajja, janiw jachʼa khuyapayasiñäjjaspati.

7 Ukhamajj ¿kamsañänisa? Kuntï Israelajj wal thaqki ukjja janiw jikjjatkiti, antisas ajllitanakaw uk jikjjatapjje.+ Mayninakasti chuymanakapwa qalarayasipjjäna,+ 8 kunjamtï qellqatan siskejja: “Diosaw jiwa iki jupanakjjarojj apayani,+ nayranakapsa jan uñjiri tukuyi, jiñchunakapsa jan istʼiri tukuyaraki, jichhürkamas ukhamäsipkakiwa”.+ 9 Davidas akham sarakïnwa: “Jupanakan mesapajj* mä sipitaru, mä tramparu, mä lanktʼayiri qalar tukpan, castigatäpjjarakpan. 10 Nayranakapas chʼamaktʼayatäpan ukhamat jan uñjapjjañapataki, atinakapsa wiñayatak kʼumuptayam”+ sasa.

11 Nayajj jisktʼaraktwa, ¿lanktʼasisajj jan mayamp sartañatakit judionakajj tinkupjjäna? ¡Janiwa! Antisas jupanakan ley pʼakintapjjatap laykuw yaqha markankir jaqenakatakejj salvasiñajj utji, ukhamat judionakajj jupanakat envidiasiñapataki.+ 12 Ukhamajj judionakan ley pʼakintapjjatap laykutejj aka mundonkir jaqenakajj bendisitäpjjchejja ukhamarak jukʼaru tukupjjatap laykutejj yaqha markankir jaqenakas bendisitäpjjchejja,+ jupanakajj phoqatäjjapjjani ukhajj ¡jukʼamp walja bendicionanakaw utjani!

13 Khitinakatï yaqha markankirïpkta ukanakaruw jichhajj parlapjjsma. Niyakejjay yaqha markanakar khitat apostolöstjja,+ Diosar serviñjja nayajj wali askitwa uñjta,+ 14 ukhamat inas nayjam judiöpki ukanakajj yaqha markankir jaqenakat envidiasipjjchispa, inas jupanak taypit mä qhawqhanir salvirista. 15 Jupanakan apanukutäpjjatap+ laykutejj aka mundonkir jaqenakajj Diosamp sumankapjjchejja, ¿kunjamarakïni jupanakar katoqaskani ukhasti? Jiwatat jakañaruw jupanakajj pasapjjani. 16 Ukhamarus nayraqat apaqaski uka jukʼa masatejj santöchejja, taqpach masajj santorakiwa. Saphitejj santöchejja, ramanakajj santorakiwa.

17 Olivo qoqan* yaqhep ramanakapajj apaqatänwa. Ukampis jumajj kʼitha olivo qoqäkasinsa uka olivo qoqar injertatätawa, saphipan suma umapatsa umaraktawa, 18 ukhamajj jan mayni ramanakatakejj jachʼa jachʼa tukumti. Jumatï uka ramanakatakejj jachʼa jachʼa tukstajja,+ jan ak armasimti, janiw jumajj saphir katjjäsktati, jan ukasti saphiw jumarojj katjjästamjja. 19 Ukatjja jumajj akham sätawa: “Nayar injertañatakiw yaqhep ramanakajj apaqatäpjjäna”+ sasa. 20 ¡Ukajj cheqäskapuniwa! Jupanakajj Diosar jan confiyapjjatap* laykuw apaqatäpjjäna,+ ukampis jumajj Diosar confiyatam* laykuw saytʼatäsktajja.+ Ukhamajj jachʼa jachʼa tukuñat sipansa jumajj ajjsaram. 21 Diosatï olivo qoqan* cheqpach ramanakapar jan perdonkchejja, janirakiw jumarojj perdonkätamti. 22 Ukhamajj Diosan munasiñapatsa+ colerasiñapatsa amuytʼam. Tinkurinakatakejj Diosan colerasiñapaw utji,+ ukampis jumatï Diosan munasiñapan sarnaqaskakïtajja, Diosan munasiñapaw jumatakejj utjani. Janitejj ukham lurkätajja, khuchoqataw uñjasirakïta. 23 Ukampis jupanakatï Diosar confiyapjjanejja,* injertatäpjjaniwa.+ Diosasti jupanakarojj wasitat injertjjaspawa. 24 Diosaw jumarojj kʼitha olivo qoqat* khuchoqasin huertankir olivor injerttamjja. Kunjamtï jan lurasiñapäki ukhamwa Diosajj jumar injerttamjja. Ukhamajj cheqpach ramanakarojj pachpa olivor wasitat injertarakispawa.

25 Jilatanaka, Diosan imantat amtap+ yatipjjañamwa nayajj munta, ukhamat wali yatiñanïpkasmas ukham jan tukupjjañamataki. Kuntï Diosajj imantki ukajj akawa: Israelankir yaqhep jaqenakajj chuymanakapwa qalarayasipjje, ukajj pasaniwa yaqha markanakat ajllitäpki ukanakan taqpach mantaniñapkama. 26 Ukhamatwa taqpach Israelajj+ salvatäni. Qellqatanjja akham siwa: “Sionatwa salvirejj mistunini,+ jupaw Jacobut jan wali luräwinak apaqani. 27 Juchanakap perdonkä+ ukhaw jupanakampi mä pacto luräjja”+ sasa. 28 Cheqansa suma yatiyäwinak maysar apanukusaw jupanakajj Diosan enemigopar tukupjje, ukhamatwa jumanakajj bendicionanak katoqapjjtajja. Ukampis nayra awkinakap laykuw Diosajj jupanakat mä qhawqhanir ajllisïna, ukhamat jupanakajj amigonakapäpjjañapataki.+ 29 Kunanaktï Diosajj churki ukanak churatapat janiw arrepentiskaniti, khitinakarutï jawski ukanakar jawsatapatsa janirakiw arrepentiskaniti. 30 Mä tiemponjja, jumanakajj Diosar jan istʼir jaqëpjjayätawa,+ jichhajj judionakan jan istʼasirïpjjatap+ laykuw Diosajj jumanakat khuyapayasipjjtamjja.+ 31 Jïsa, judionakan jan istʼasirïpjjatap laykuw Diosajj jumanakat khuyaptʼayasi. Jichhasti Diosajj judionakat khuyapayasirakispawa. 32 Jan istʼasirïpjjatap laykuw Diosajj taqenir presonakarjam uñj-jjäna,+ ukhamat taqenit khuyaptʼayasiñataki.+

33 ¡Kunja jachʼasa Diosan bendicionapajja! ¡Kunja jachʼasa Diosan yatiñapasa uñtʼañapasa! ¡Amtatanakapas jan yatjjatkayawa! ¡Thakinakapas jan amuykayarakiwa! 34 “¿Khitirak Jehová* Diosan amuyunakap yatispasti? Jan ukajj ¿khitirak Diosar akham luram saspasti?”.+ 35 Jan ukajj “¿khitirak Diosar nayraqat kuns churisti, ukhamat Diosajj jupar kuttʼayañapataki?”.+ 36 Taqe kunas Diosatwa juti, jupïpanwa taqe kunas utji, jupan munañapatwa taqe kunas utjaraki. Diosajj wiñayatak jachʼañchatäpan. Amén.

12 Ukhamajj jilatanaka, Diosan sinttʼasiñapatwa nayajj ruwtʼapjjsma, mä sacrificior uñtatay cuerponakam loqtapjjam,+ uka sacrificiojj jakkiri, santo,+ Diosan chuymapar purtʼkiri ukhamäñapawa, ukhamatwa Diosarojj suma amuyumpi servipjjäta.+ 2 Jan jukʼampejj akapachankir* jaqenakat yateqasis sarnaqjjapjjamti, jan ukasti amuyunakam machaqar tukuyapjjam,+ ukhamat machaqar tukupjjañamataki, ukhamatwa jumanak pachpajj Diosan munañap yatipjjäta.+ Diosan munañapajj sumawa, perfectowa, jupan chuymapsa kusisiyarakiwa.

3 Diosaw nayarojj wal khuyaptʼayasitu, ukatwa nayajj sapa maynir akham sapjjsma: jan maynis jupa pachpatjja amuypati kunatï amuyañäki ukat jukʼampjja.+ Antisas suma amuytʼasir jaqjam amuyapjjam, kunjamtï Diosajj jupar confiyañatak* yanaptʼapktam ukarjama.+ 4 Mä cuerpojj walja partenakaniwa,+ ukhamarus uka partenakajj janiw mä pachpa lurañanïpkiti. 5 Jiwasampejj ukhamarakiwa, waljanïkstansa Cristompi mayakïtas laykojj mä cuerpokïtanwa. Cuerpon partenakapjamajja, jiwaskamajj mayachtʼatätanwa.+ 6 Diosan wali khuyapayasirïtapatwa sapa maynejj may may lurañanak katoqtanjja.+ Ukhamajj profecía arunak parlañtejj katoqstanjja, profecianak parlapjjañäni, kunjamtï Diosajj jupar confiyañ* yanaptʼkistu ukarjama; 7 yaqhanakar serviñtejj katoqstanjja, yaqhanakar serviñatak wal chʼamachasipjjañäni; khititï yatichki ukajja, yatichaskakpan;+ 8 khititï maynir chʼamañchki ukajja, chʼamañchaskakpan;*+ khititejj churki ukajja, jan michʼasis churpan;*+ khititejj irpirïki ukajja, sum phoqarakpan;*+ khititejj khuyapayasiñ uñachtʼayki ukajja, kusisit chuymamp lurpan.+

9 Maynit maynikam taqe chuym munasipjjam.*+ Kunatï jan walïki ukjja uñisipjjam,+ kunatï walïki ukat katjjarusipjjam. 10 Maynit maynikamajj jilapurjam taqe chuyma munasipjjam. Maynit maynikam respetasiñansa* nayrankapjjam.+ 11 Wali qʼaphäpjjam,* jan jayräpjjamti.*+ Espíritu santoy jumanakar chʼam katjjataypan.+ Jehová* Diosarus mä esclavjam servipjjam.+ 12 Kuntï jutïrin katoqapkäta ukat wal kusisipjjam. Jan waltʼäwinakan uñjasisajj aguantapjjam.+ Oración lurapjjapunim.+ 13 Kunatï utjapktam ukanakjja santo jilatanakamp compartipjjam, qhawqhatï sapa maynitakejj munaski ukarjama.+ Jaqe masimarus katoqtʼasipkakim.*+ 14 Khitinakatï jan waltʼayañatak arknaqapktam ukanakarojj bendisisipkakim;+ bendisipjjam, jan maldisipjjamti.+ 15 Khitinakatï kusisipki ukanakampejj kusisipjjam; khitinakatï jachapki ukanakampejj jachapjjarakim. 16 Kunjamtï jumanak kikpat amuyapktajja, ukhamarak mayninakat amuyapjjam. Jachʼa jachʼa tukuñampejj jan apayasipjjamti,* antisas humilde chuymanïpjjam.+ Janirak wali yatiñanïpkasmas ukham tukupjjamti.+

17 Jan khitirus jan walit jan walimpi kuttʼayapjjamti.+ Kunanakatï taqe jaqenakan amuyuparjamajj walïki ukanak lurapjjam. 18 Kawkhakamay wakischini ukhakamajj taqe jaqenakampi sumankapjjam.+ 19 Munat jilatanaka, jan vengasipjjamti, antisas Diosar jaytapjjam, jupaw jan wali jaqenakarojj colerasiñap uñachtʼayaskani.+ Kunjamtï qellqatäkejja: “‘Nayaw vengasiskäjja, nayaw ukhamat ukham kuttʼayaskäjja’ siw Jehová* Diosajja”.+ 20 Ukampis “enemigomatï manqʼat awtjatächejja, manqʼa churam; umat pharjatächi* ukhajja, um churarakim. Ukham lurasajj pʼeqepjjaruw nina sankʼanak montontʼäta”.*+ 21 Jan walimpejj jan atipayasimti, antisas kunatï walïki ukampi jan walirojj atipjaskakim.+

13 Taqe jaqenakaw jilïr autoridadanakar istʼañapa.+ Janitï Diosäkaspajja janiw autoridadanakajj utjkaspati.+ Utjki uka autoridadanakajj Diosan permisopampiw lugaranakapar uchatäpjje.*+ 2 Ukhamajj khititï autoridadanak contra saytʼaski ukajja, kuntï Diosajj uttʼayki uka contraw saytʼasiski. Khitinakatï uka contra saytʼasipki ukanakajja, juchañchataw uñjasipjjani. 3 Marka apnaqerinakajj janiw kunatï walïki uk luririnakar ajjsarayañatak uchatäpkiti, jan ukasti jan walinak lurapki ukanakar ajjsarayañatak uchatäpjjewa.+ Jumatï autoridadanakar jan ajjsaras jakañ munsta ukhajja, kunatï walïki uk luraskakim,+ ukhamatwa autoridadanakajj jumar jachʼañchapjjätam. 4 Jupanakajj Diosan servirinakapäpjjewa, juman askimatak uchatäpjjarakiwa. Ukampis jumatï jan walinak luraskstajja, ajjsaram, janiw jupanakajj aleq ukhamaki espada apnaqapkiti. Jïsa, jupanakajj Diosan servirinakapäpjjewa, ukhamat khitinakatï jan walinak lurapki ukanakar castigañataki.

5 Ukhamajj autoridadanakaru istʼapjjañamajj wakisiwa, janiw castigo utjatap laykukejj istʼapjjañamäkiti, jan ukasti conciencianakam laykuw istʼapjjañamaraki.+ 6 Ukatwa jumanakajj impuestonaksa pagapjjaraktajja. Autoridadanakajj Diosan servirinakapäpjjewa, jaqenakar serviñatak uchatäpjjarakiwa. 7 Taqenirus kunatï wakiski uk churapjjam: impuesto mayki ukarojj impuesto churapjjam;+ pagayasiñ munki ukarojj pagapjjam; istʼatäñ munki ukarojj istʼapjjam;+ respetatäñ munki ukarojj respetapjjam.+

8 Jan khitirus kunansa manüpjjamti, antisas maynit maynikamajj munasiñak manüpjjam.+ Khititejj jaqe masipar munaski ukajj leyirjamaw phoqe.+ 9 Kuna laykutejj “janiw adulterio jucha lurätati,+ janiw jaqe masimar jiwayätati,+ janiw lunthatasïtati,+ janiw yaqhankir munätati”+ siski uka mandamientonakasa yaqha mandamientonakasa mayar tukuyatäjjewa, ukasti akawa: “Jaqe masimarojj juma kikparjam munasiñamawa”.+ 10 Khititejj munasiñanïki ukajj janiw jaqe masipar jan walinak lurkiti.+ Ukhamajj khititï yaqhanakar munaski ukajja, cheqpachapuniw leyirjam phoqaski.+

11 Kuntï sapksma uk lurapjjam. Kuna tiempons jakasktan uk jumanakajj yatipjjtawa, ikit sartapjjañamatakejj horasäjjewa.+ Creyentëjjayätan uka tiempot sipansa jichhajj salvacionasajj wali jakʼankjjewa. 12 Arumajj niyaw tukusiñampïski, urusti jakʼachasinjjarakiwa, ukhamajj chʼamakankir lurañanak apanukupjjañäni,+ qhanankir armanakampi uskuntasipjjañäni.+ 13 Urükaspas ukham sum sarnaqapjjañäni.+ Janiw jiwasajj jan wali loqhe fiestanakansa machjasiñanakansa, qʼañu juchanakansa,* jan phenqʼani jucha lurañansa,*+ chʼajjwañanakansa ni envidiasiñanakansa sarnaqañasäkiti.+ 14 Antisas Tatit Jesucristot yateqasis sarnaqapjjam,+ jan jumanakajj jañchin munañanakap lurañatakejj janïräkipan amtapjjamti.+

14 Khititï Diosar confiyañan* aynachtʼatäki ukarojj munasiñamp katoqapjjam.+ Jupatï jumanakjam jan amuykchi ukhajja, jan juzgapjjamti. 2 Diosar confiyir* jaqejj taqe kunwa manqʼaspa, ukampis Diosar confiyañan* aynachtʼatäki uka jaqejj verduranakakwa manqʼaspa. 3 Khititï manqʼki ukajja khititï jan manqʼki ukarojj janiw jiskʼachañapäkiti, khititï jan manqʼki ukajja manqʼki ukarojj janiw juzgañapäkiti,+ Diosaw juparojj sum katoqe. 4 ¿Khitirakït jumasti yaqhan serviripar juzgañatakisti?+ Uka servirejj uywiripatakiw saytʼatäskisa tinkutäskisa.+ Cheqas jupajj saytʼatäskaniwa, Jehová* Diosaw juparojj saytʼatäskañapatak yanaptʼaspa.

5 Mä jaqetakejja mä urojj yaqha urut sipansa wali sumawa,+ yaqha jaqetakisti taqe urunakajj pachpakirakiwa.+ Sapa maynejja kuntï amuyki ukat janipuniw payachasiñapäkiti. 6 Khititï mä uru wali sum uñjki ukajja, Jehová* Diosatakiw wali sum uñjaski. Khititï manqʼki ukajja, Jehová* Diosatakiw manqʼaski, Diosar yuspäratap layku.+ Khititï jan manqʼki ukajja, Jehová* Diosatakiw jan manqʼkiti, ukhampachas jupajj Diosaruw yuspäri.+ 7 Cheqas jiwas taypinjja janiw khitis jupa pachpatakikejj jakkiti,+ janirakiw khitis jupa pachpatakikejj jiwkiti. 8 Jiwasatï jakaskstanjja, Jehová* Diosatakiw jaktanjja,+ jiwasatï jiwstanjja, Jehová* Diosatakiw jiwtanjja. Ukhamajj jakañänis jiwañänisa Jehová* Diosanktanwa.+ 9 Cristojj aka amtampiw jiwäna, jaktarakïna: jiwatanakjjarusa jakirinakjjarusa autoridadanïñataki.+

10 ¿Kunatsa jilamar juzgta?+ Jan ukajj ¿kunatsa jilamar jiskʼachta? Taqeniw kawkjantï Diosajj juzgañatak qontʼaski uka nayraqatankañäni.+ 11 Kunjamtï qellqatäkejja: “Jehová* Diosajj akham siwa: ‘Kunjamtï nayajj cheqpachapuni jakkir Diosäktjja,+ taqe jaqenakaw nayraqatajan qonqortʼasipjjani, taqe jaqenakaw nayan Diosätaj qhan reconosipjjani’+ sasa”. 12 Ukhamajj sapa mayniw Diosarojj cuenta churañäni.+

13 Ukhamajj jan jukʼampi jiwaskamajj juzgasipjjañäniti.+ Antisas ak lurañatak chʼamachasiñäni: janipun mä jilatasan nayraqataparojj mä lanktʼayir qalsa ni kunatï cheqa thakit saranukuykaspa uksa uchañäniti.+ 14 Tatit Jesusan arkiripjamajj nayajj yattwa, creyiraktwa, janiw kunas aleq ukhamatak qʼañükiti. Kunapachatï jaqejj mä kunarus qʼañurjam uñjki ukhakiw jupatakejj ukajj qʼañojja.+ 15 Jilamarutï kuntï manqʼkta ukampejj chuyma ustʼaystajja, janiw munasiñan thakiparjamajj sarnaqjjtati.+ Jan jilamarojj kuntï manqʼkta ukampejj jan walir puriyamti, Cristojj jupa laykuw jiwarakïna.+ 16 Ukhamajj janiy jaqenakajj suma luräwinakamat jan wal parlapjjpanti. 17 Mä jaqetejj Diosan Reinopar* mantañ munchejja, janiw kunanaktï manqʼki umkaraki ukarjam mantkaniti,+ jan ukasti espíritu santon yanaptʼapampejj cheqapar sarnaqañapawa, jaqe masipampis sumankañapawa, kusisitäñaparakiwa. 18 Khititejj ukarjam Criston esclavopäki ukajja, Diosarojj kusisiyiwa, jaqenakansa suma uñjatarakiwa.

19 Ukhamajj kunanakatï mayninakamp sumankañatakisa+ maynit maynikam chʼamañchtʼasiñatakis yanaptʼkistu ukanak lurañatakejj chʼamachasiskakiñäni.+ 20 Jan jukʼampi manqʼa laykojj Diosan luratap ina chʼusar tukuyapjjamti.+ Cheqansa taqe kunas qʼomawa, maynitejj kuntï manqʼki ukampi yaqhanakar lanktʼasiychejja, ukajj janipuniw walïkiti.+ 21 Jukʼamp walïspaw aycha jan manqʼañajja, ni vino umañasa jan ukajj yaqhanak lurañasa, jilamatejj ukanak luratamat lanktʼaschi ukhajja.+ 22 Jumatï Diosar confiystajja,* ukham confiyatamjja* jumampi Diosampik yatpan. Maynitejj kuntï amtki uk lurchi, janirak uka luratapat jupa pachpajj juzgaskarakchi ukhajja, kusispan. 23 Ukampis jupatï payachasis manqʼchi ukhajja, niyaw juchañchatäjje, Diosar jan confiyas* manqʼatap layku. Cheqansa taqe kunatï Diosar jan confiyas* luraski ukajja, juchawa.

15 Khitinakatejj chʼamanïktan ukanakajja, jan chʼamanïpki ukanakar yanaptʼañasawa,+ ukhamat kuntï jupanakajj jan aguantirjamäpki ukanak aguantapjjañapataki, janiw jiwasan askisak thaqañasäkiti.+ 2 Sapa maynis kunatï jaqe masipar kusisiyki, yanaptʼkaraki ukanak thaqañapawa, ukhamat jupar chʼamañchtʼañataki.+ 3 Cristos janiw kuntï juparojj kusisiykaspa uk lurkänti.+ Jan ukasti qellqatarjamaw jupajj luräna, ukansti akham siwa: “Khitinakatejj jumar jiskʼachapktam ukanakan jiskʼachatanakapajj nayjjaruw juti”+ sasa. 4 Taqe kunanakatï nayra tiempon qellqaskäna ukanakajja, jiwasar yatichañatakiw qellqasiwayi,+ ukhamat kuntï Diosajj jutïrin churkistani uk suytʼañasataki.+ Uka Qellqatanakaw aguantañasatak yanaptʼistu, chuymachtʼarakistu.+ 5 Diosaw aguantañatakejj chʼam churistu, chuymacharakistu. Ukhamajj kunjamtï Cristo Jesusajj amuykänjja ukham amuyapjjañamatakiw nayajj Diosar mayta, 6 ukhamat mayar tukusina,+ mä aruki Jesucristo Tatitusan Dios Awkipar jachʼañchapjjañamataki.

7 Ukhamajj kunjamtï Cristojj katoqapktamjja,+ ukhamarak jumanakajj maynit maynikam katoqtʼasipjjam,+ ukhamat Diosar jachʼañchasiñapataki. 8 Nayajj sapjjsmawa, Cristojj circuncidatanakan* serviriparuw tukuwayi,+ ukhamat Diosan cheq parlirïtap uñachtʼayañataki, kuna promesanaktï Diosajj nayra awkinakapar arskäna ukanakajj cheqätap uñachtʼayañataki,+ 9 yaqha markanakas khuyapayasir Diosar jachʼañchapjjañapataki.+ Qellqatanjja akham siwa: “Ukatwa nayajj yaqha markanak taypin jumar jachʼañchäma, juman sutimatakiw alabanzanak cantarakëjja”+ sasa. 10 Mayampwa akham säna: “Markanaka, jupan markapamp chik kusisipjjam”+ sasa. 11 Ukatjja saskakiwa: “Taqe markanaka, Jehová* Diosar jachʼañchapjjam, taqe jiskʼa markanakas jupar jachʼañchapjjpan”+ sasa. 12 Isaías profetajj sarakiwa: “Mayniw Jesé chachan familiapat* jutani,+ juparakiw markanak apnaqañatak saytʼani.+ Juparuw markanakajj suytʼapjjani”+ sasa. 13 Suytʼañasatak yanaptʼkistu uka Diosay chuymanakamarojj phoqatpach kusisiñampi sumankañampi phoqantpan, juparu confiyapjjatam layku, ukhamat jumanakajj espíritu santon chʼamapampi taqe chuyma suytʼapjjañamataki.+

14 Jilatanaka, janiw nayajj jumanakat payachaskti, jumanakajj suma luräwinakampi wali yatiñampi phoqtʼatäpjjtawa, maynit maynikam ewjjtʼasiñatakisa* wakichtʼatäpjjaraktawa. 15 Ukampis mä qhawqha toqenakatwa jukʼamp qhanpach qellqanipjjsma, ukhamat jumanakar wasitat amtayañataki. Diosaw nayarojj wal khuyaptʼayasitu, ukatwa jumanakar qellqanipjjsma. 16 Juparakiw nayarojj Cristo Jesusan serviripjam ajllisitu, ukhamat Diosan suma yatiyäwinakap yaqha markanakar yatiyañajataki.+ Jïsa, nayajj uka santo luräwinwa trabajiskta,+ ukhamat yaqha markankirinakajj espíritu santomp qʼomachatäpjjañapataki, Diosatakis kusisiykir mä ofrendäpjjañapataki.

17 Cheqpachansa nayajj Cristo Jesusan arkiripätwa, Diosatakiw trabajiskarakta, ukatwa nayajj wal kusista. 18 Nayajj janiw luratanakajat parljjäti. Kunanaktï yaqha markankirinakan istʼasirïpjjañapatak Cristojj naya taypi lurki ukanakakwa parläjja. Cristojj arunakajampi, luratanakajampi, 19 señalanakampi, musparkañanakampi,+ Diosan espíritu santopampiw ukanak luräna. Ukhamasti Jerusalenat qalltasajj Ilírico provinciäki uksakamaw nayajj Cristot parlir suma yatiyäwinak phoqatpach yatiyta.+ 20 Ukatwa nayajj ak lurañ amtta, kawkjantï Criston sutipajj uñtʼatäjje uka cheqanakan suma yatiyäwinak jan yatiyañataki, ukhamat yaqhankir cimientopjjar jan utachañataki. 21 Ukanakajj kunjamatï qellqatäki ukarjamaw lurasïna, ukansti akham siwa: “Khitinakatï jupat jan yatipki ukanakaw jupar uñtʼapjjani, khitinakatï jupat jan istʼapki ukanakaw amuyapjjarakini”+ sasa.

22 Ukatwa nayajj walja kutis jutañ munkchiyätjja, jumanakan ukar jan jutkti. 23 Jichhajj jan yatiyat lugaranakajj janiw aksa toqenakan utj-jjetuti, walja* maranakatpachwa jumanakan ukar jutañ wal munasktjja. 24 Ukhamajj España markar sarkä ukhajja, jumanakaruw visittʼañ munta, mä qhawqha tiempo jumanakampïsasti, thaknam mä rat nayar compañtʼapjjetasma ukwa munarakta. 25 Ukampis jichhajj Jerusalén markar sarañampïsktwa, ukhamat santo jilatanakar yanaptʼañataki.*+ 26 Macedoniankir jilatanakasa Acayankir jilatanakas taqe chuymaw utjirinakapat churapjje, ukhamat Jerusalenan pobrëpki uka santo jilatanakar yanaptʼañataki.+ 27 Cheqas taqe chuymaw utjirinakapat churapjjäna, ukampis jupanakajj santo jilatanakar manüsipkänwa. Taqe kunanaktï santo jilatanakajj Diosat katoqapkäna ukanakjja, yaqha markankirinakaruw churapjjarakïna, ukatwa jupanakajj santo jilatanakar utjirinakapampi yanaptʼapjjañapajj* wakisïna.+ 28 Jichhajj kunanaktï jilatanakajj churapki ukanakwa Jerusalenar apaskta, ukhamat santo jilatanakar churjjañataki. Ukanak churañ tukuyjjasasti, España markar sarkasaw nayajj jumanakar visittʼapjjäma. 29 Nayajj yatiraktwa, jumanakan ukar jutkä ukhajja, Criston walja bendicionapampiw purinëjja.

30 Jilatanaka, Jesucristo Tatitusan sutipjjaru, ukhamarak espíritu santot jutki uka munasiñ taypiw nayajj ruwtʼanipjjsma, kunjamtï nayajj orasktjja ukhamarak jumanakajj Diosar taqe chuyma nayatak orapjjañamataki,+ 31 ukhamat Judeankir jan cristianöpki ukanakat salvasiñajataki,+ ukhamarak Jerusalén markankir santo jilatanakajj nayan yanaptʼaj sum katoqapjjañapataki.+ 32 Diosan munañapächi ukhajja, nayajj wali kusisitaw jumanakar visittʼapjjäma, maynit maynikamaw chʼamachtʼasiñäni. 33 Sumankañ churir Diosay taqe jumanakampïpan.+ Amén.

16 Cencreas+ congregacionan servir Febe kullakasaruw nayajj jumanakan ukar khitasinkta. 2 Tatitun arkiriparjamay juparojj munasiñamp katoqapjjam, kunjamtï santo jilatanakar katoqapkta ukhama.* Kunanakantï jupajj yanaptʼatäñ munki ukarjam yanaptʼapjjam,+ jupajj walja jilatanakar arjjatiriwa, naya pachparus arjjatarakitänwa.

3 Priscampir* Aquilampir+ aruntarapipjjeta, jupanakajj nayjamarakiw Cristo Jesusan luräwipan trabajtʼasipki, 4 niyarakiw naya laykus jakañap aptʼasipjje.+ Jupanakarojj janiw naya sapakejj yuspärkti, yaqha markankir taqe congregacionanakas yuspärapjjarakiwa. 5 Jupanakan utapankki uka congregacionarus aruntapjjam.+ Epéneto munat jilatajarus aruntapjjarakim, jupasti khitinakatï Asia toqen Criston discipulopar nayraqat tukupkäna ukanak taypinkarakiwa. 6 Mariarus aruntapjjam, jumanak laykuw jupajj wal trabajäna. 7 Andrónico ukhamarak Junias parientenakajarus aruntapjjam,+ jupanakajj nayamp chikaw carcelankapjjäna, apostolonakansa suma uñtʼatäpjjewa. Jupanakajj nayat sipansa walja tiempow Criston discipulopäjjapjje.

8 Ampliato munat jilatajarus aruntapjjam, jupajj Tatitun arkiriparakiwa. 9 Urbano jilatar aruntapjjam, jupajj jiwasjamarakiw Criston luräwipan trabajtʼaski, Estaquis munat jilatajarus aruntapjjarakim. 10 Cristot jan jitheqtir Apeles jilatar aruntapjjam. Aristóbulo jilatan utapankirinakarus aruntapjjarakim. 11 Herodión parientejarus aruntapjjam. Narcison utapankirinakat Tatitun arkiripäpki ukanakarus aruntapjjarakim. 12 Trifena, Trifosa kullakanakar aruntapjjam, jupanakajj Tatitun luräwipan wal trabajtʼasipki. Pérsida munat kullakasar aruntapjjam, jupajj Tatitun luräwipan wal trabajtʼäna. 13 Rufo jilatar aruntapjjam, jupajj Tatitun ajllit serviripawa, jupan mamaparus aruntapjjarakim, jupasti nayatakejj mä taykjamawa. 14 Asíncrito, Flegonte, Hermes, Patrobas, Hermas ukhamarak jupanakamp chikäsipki uka jilatanakampir aruntapjjam. 15 Filólogo jilatarusa Julia kullakarusa, Nereo jilatarusa kullakaparus aruntapjjam, Olimpas jilatarus aruntapjjarakim, jupanakamp chikäsipki uka santo jilatanakarus taqenir aruntapjjam. 16 Jumanakajj maynit maynikam jampʼattʼasis* aruntasipjjam. Criston taqpach congregacionanakapaw jumanakar aruntanipjjtam.

17 Jilatanaka, nayajj ewjjtʼanipjjsmawa, tʼaqa tʼaqa sarnaqañ utjayirinakatsa yaqhanakar lanktʼayirinakatsa amuyasipjjapunim. Ukanakajja jumanakajj yateqapkta uka yatichäwinak contrawa, ukhamajj jupanakat jitheqtapjjam.+ 18 Ukham jaqenakajj janiw Cristo Tatitusan esclavopäpkiti, jan ukasti pachpa munañanakapan esclavopäpjjewa. Jupanakajj mojjsa arunakampi, jachʼañchir arunakampiw jan amuytʼasirinakar engañjapjje. 19 Jumanakan istʼasirïpjjatamjja taqeniw yatipjje, ukatwa nayajj jumanakat wal kusista. Ukhamarus nayajj muntwa, kunatejj walïki ukatakejj yatiñanïpjjañama, kunatejj jan walïki ukatakejj inocentëpjjañamaraki.+ 20 Akat mä jukʼa tiempotjja, niyaw sumankañ churir Diosajj jumanakan kayunakamampi takjjatayasajj Supayar*+ tʼunjani. Jesús Tatitusan wali khuyapayasiñapajj jumanakampïpan.

21 Nayamp chika trabajir Timoteojj aruntanipjjtamwa, Lucio, Jasón, Sosípatro parientenakajas ukhamaraki.+

22 Naya Terciojja Tatitun sutipjjaruw aruntanipjjsma, nayaw aka carta qellqta.

23 Gayo+ jilatas aruntanipjjtamwa, jupaw nayarusa taqpach congregacionarus utapan katoqtʼapjjetu. Marka qollq apnaqer Erasto jilatasa Cuarto jilapas aruntanipjjaraktamwa. 24 *⁠——

25 Nayajj yatiykta uka suma yatiyäwinakarjama, Jesucristot yatiyaski uka yatiyäwirjamaw Diosajj suma saytʼatäpjjañamatak yanaptʼapjjätam. Uka suma yatiyäwinakasti Diosan imantat amtaparjamawa,+ juparakiw uk qhanstayi, walja tiempo imantatarakïnwa. 26 Jichhajj kuntï Diosajj imantkäna ukajj qhanstayatäjjewa. Profetanakan Qellqatanakapampiw taqe markankirinakajj kuntï Diosajj imantkäna ukanak yateqapjje. Ukajj wiñayatak jakiri Diosan arunakaparjamaw lurasi. Diosajj taqe markanakajj jupar creyipjjaspa, istʼapjjarakispa ukwa muni. 27 Ukhamajj Jesucristo taypiy Diosarojj wiñayatak jachʼañchaspan, jupa sapakiw yatiñan Diosajja.+ Amén.

Griego arunjja, “yaqhachatarakïtwa”.

Jan ukajja, “aka oraqen nasïna”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “yupaychañan”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “jan griegöpki uka jaqenakarusa”. Griego arunjja, “barbaronakarusa”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “Diosajj jan jiwiriwa”.

Jan ukajja, “yupaychasajja”.

Jan ukajja, “katarinakaru”.

Jan ukajja, “qatatnaqtir animalanakaru”.

Jan ukajja, “yupaychañat”.

“Qʼañu jucha” siski uk glosarion liytʼäta.

Jan ukajja, “yaqhankki uk wal munañanakampi”.

Jan ukajja, “cuento qʼepinakäpjjänwa”.

Jan ukajja, “jan walinak uñstayirinaka”.

Jan ukajja, “jiwasar aguantirïtaparusa”.

Jan ukajja, “arunakampi yatichat jaqëtam layku”.

“Circuncisión” siski uk glosarion liytʼäta.

“Circuncisión” siski uk glosarion liytʼäta.

Griego arunjja, “Arunakap”.

Jan ukajja, “jan feini; jan iyawsiri”.

Jan ukajja, “jan feinïpjjatap; jan iyawsapjjatap”.

Jan ukajja, “katarinakan”.

“Leyisa Profetanakasa” sasinjja, taqpach Hebreo Arut Qellqatanakatwa parlaski.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

“Juchat kutsuyaña” siski uk glosarion liytʼäta.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “jiwasar aguantirïtap laykuw”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Apéndice A5 liytʼäta.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “ley contra luratanakapat”.

Jan ukajja, “juchanakapat imjjatatäpki”.

Apéndice A5 liytʼäta.

“Circuncisión” siski uk glosarion liytʼäta.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “mä garantiänwa”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Ukajja, “kunanakatï jan utjki ukanakjja jupajj utjayiwa” sasaw jaqokipasirakispa.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “janis Diosar feinïkaspa; janis Diosar iyawskaspa”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Ukajja, “Diosampejj sumanktanwa” sasaw jaqokipasirakispa.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Ukajja, “kusisitätanwa” sasaw jaqokipasirakispa.

Ukajja, “kusisitätanwa” sasaw jaqokipasirakispa.

Variante: “kʼutkatatäjjewa”.

Jan ukajja, “librëjjewa”.

Jan ukajja, “piensasipki”.

Jan ukajja, “piensañajja”.

Jan ukajja, “piensasipki”.

Griego arunjja, “Criston jan espiritupanïkchi”.

Ukajja hebreo jan ukajj arameo aruwa, ‘papitu’ sañ muni. Jiskʼa wawanakaw nayra tiemponjj awkipar Abba sasin sapjjerïna.

“Luratanakapajj” sasinjja, jaqenakatwa jilapartejj parlaski.

“Juchat kutsuyaña” siski uk glosarion liytʼäta.

Jan ukajja, “gemelo”.

Jan ukajja, “gemelo”.

Apéndice A5 liytʼäta.

Griego arunjja, “tuktʼayasa jiskʼaptayas juzgani”.

Apéndice A5 liytʼäta.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Variante: “jaqhe”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “wali manqha pʼiyar”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Apéndice A5 liytʼäta.

Jan ukajja, “jan feinïsajj; jan iyawsasajj”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Apéndice A5 liytʼäta.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Variante: “qawayanakapan”.

Apéndice A5 liytʼäta.

Jan ukajja, “almaj jiwayañ munapjjaraki”.

Griego arunjja, “jupanakan mesanakapajja”.

Jan ukajja, “arbolan”.

Jan ukajja, “jan feinïpjjatap; jan iyawsapjjatap”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “arbolan”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “arbolat”.

Apéndice A5 liytʼäta.

“Akapacha” siski uk glosarion liytʼäta.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “ewjjtʼki ukajja, ewjjtʼaskakpan”.

Jan ukajja, “lakirki ukajja, jan michʼasis lakirpan”.

Jan ukajja, “pʼeqtʼirïki ukajja, taqe chuyma phoqarakpan”.

Jan ukajja, “Jan jumanakkamajj munasipkasmas ukham aleqak tukupjjamti”.

Jan ukajja, “honra uñachtʼayasiñansa”.

Jan ukajja, “Wali trabajirïpjjam; Taqe chuyma lurtʼirïpjjam”.

Jan ukajja, “lurañanakamanjja jan jayräpjjamti”.

Apéndice A5 liytʼäta.

Jan ukajja, “yanaptʼasipkakim”.

Jan ukajja, “Jachʼa jachʼa tukuñ amuyunakampejj jan apayasipjjamti”.

Apéndice A5 liytʼäta.

Variante: “wañjatächi”.

Ukajja, sumaptayañata, colerapsa apaqañatwa parlaski.

Mä arunjja, “Utjki uka autoridadanakajja yaqhepajj jilankapjjewa, yaqhepajj minusankapjjarakiwa, ukampis Diosat minusankapjjapuniwa”.

“Qʼañu jucha” siski uk glosarion liytʼäta.

“Jan phenqʼani jucha luraña” siski uk glosarion liytʼäta.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Apéndice A5 liytʼäta.

Apéndice A5 liytʼäta.

Apéndice A5 liytʼäta.

Apéndice A5 liytʼäta.

Apéndice A5 liytʼäta.

Apéndice A5 liytʼäta.

Apéndice A5 liytʼäta.

Apéndice A5 liytʼäta.

Jan ukajja, “Gobiernopar”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “jan feinïsa; jan iyawsas”.

Jan ukajja, “jan feinïsa; jan iyawsas”.

“Circuncisión” siski uk glosarion liytʼäta.

Apéndice A5 liytʼäta.

Griego arunjja, “saphipat”.

Jan ukajja, “yatichasiñatakisa”.

Ukajja, “mä qhawqha” sasaw jaqokipasirakispa.

Griego arunjja, “serviñataki”.

Griego arunjja, “servipjjañapajj”.

Jan ukajja, “kunjamtï santo jilatanakajj yaqhanakar katoqapki ukhama”.

Jupajj Priscila satarakïnwa.

Griego arunjja, “beso santompi”. Jikisisaw cristianonakajj jampʼattʼasisa aruntasipjjerïna.

Jan ukajja, “Satanás”.

Yaqhep nayra qellqatanakanjja, Romanos 16:24 qellqatajj janiw uñstkiti, janirakiw Diosan amuytʼayat Qellqatjam uñtʼatäkiti.

    Aymara qellqatanaka (2005-2026)
    Mistuñataki
    Mantañataki
    • Aymara
    • Apayañataki
    • Kunjamtï munkta ukarjam askichañataki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ak amtañamapuniwa
    • Aka amtanakanïpjjtwa
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Mantañataki
    Apayañataki