Watchtower INTERNETANKIR BIBLIOTECA
Watchtower
INTERNETANKIR BIBLIOTECA
Aymara
ʼ
  • kʼ
  • tʼ
  • pʼ
  • chʼ
  • qʼ
  • BIBLIA
  • QELLQATANAKA
  • TANTACHÄWINAKA
  • g21 Núm. 3 págs. 10-13
  • ¿Kunsa Bibliajj yatichistu?

Janiw videojj utjkiti

Disculpapjjeta, janiw aka video uñjañjamäkiti

  • ¿Kunsa Bibliajj yatichistu?
  • ¡Sartapjjañäni! 2021
  • Jiskʼa pʼeqeñchäwinaka
  • Uka toqet jukʼamp yatjjatañataki
  • Bibliajj janiw akanak yatichkiti
  • ¿Kunjamatsa jakañ vidajj qalltäna?
    ¡Wiñayatakiw kusisit jakasisma! Bibliat yateqañataki
  • ¿Jumax khitin luratätasa?
    ¡Wiñayan wiñayapataki kusisita aka Uraqin jakasim!
¡Sartapjjañäni! 2021
g21 Núm. 3 págs. 10-13

¿Kunsa Bibliajj yatichistu?

“Kunapachatejj alajjpachas oraqes luraskäna ukhajj akhamaw pasäna” (Génesis 2:4). Uka arunakampejja, kunjamsa aka oraqejj uñsti ukwa Bibliajj qhanañchistu. ¿Kuntï cientificonakajj sapki kuntï Bibliajj siski ukampejj pachpakiti? Uk yatiñatakejj aka jisktʼanakar qhanañchañäni.

Qalltana: Alajjpachanakampi oraqempiw luratäna.

¿Alajjpachasa oraqes utjapunïnti?

Génesis 1:1 textojj akham siwa: “Qalltanjja Diosaw alajjpachsa oraqsa luräna” sasa.

Khä 1950 maranak nayrajja, wali uñtʼat cientificonakajj alajjpachasa oraqesa utjapunïnwa sasaw sapjjäna. Ukampis jichhak yatjjatasiwayki ukarjamajja, cientificonakat waljanejj alajjpachasa oraqesa mä qalltaniwa sasaw amuyapjje.

¿Qalltan aka oraqejj kunjamänsa?

Génesis 1:2, 9 textorjamajja, qalltan “oraqejj chʼusakïnwa, janirakiw jakañjamäkänsa” uma phoqakïnwa.

Ukajja cientificonakajj yatjjatawayapki ukarjamawa. Amuytʼañataki, biología toqet yatjjattʼata Patrick Shih chachajj siwa: ‘Oraqejj qalltan luratäkäna ukhajja, janiw samanajj utjkänti, janirakiw qoqanakasa yaqha jakirinakasa utjkänti’ sasa. Astronomy sat revistajj akham siwa: “Jichhak yatjjatatarjamajja, oraqejj uma phoqakïnwa, waña oraqejj mä jiskʼakiw utjpachäna” sasa.

¿Oraqer jarkʼaqki uka samanajj kunjamsa cambiawayi?

Génesis 1:3-5 textonjja, oraqer jarkʼaqki uka samanarojj qhanajj purïnwa, ukampis kawkhatsa qhantʼanïna ukajj janiw oraqetpachajj uñjaskänti sasaw qhanañchi. Intisa phajjsisa jaya tiempotwa sum uñjasiskpachäna (Génesis 1:14-18).

Aka oraqen jakapki ukanakajj 24 horanakani sojjta urun luratawa sasin Bibliajj janiw siskiti

Qalltanjja oraqer jarkʼaqki uka samanajj mä jukʼa qhanakwa oraqerojj puriyäna sasaw Centro Smithsonian de Investigaciones Ambientales ukajj qhanañchi. Akham saskakiwa: ‘Qalltanjja metano sasin uñtʼatäki ukaw oraqjjarojj mä urpur uñtata urpjjatäna, qhepatjja urpojj sartjjänwa alajjpachajj azulakiw uñjasjjäna’ sasa.

¿Oraqen jakirinakajj kunjamsa uñstapjjäna?

1. Nayrïr uru: Amuyatajja oraqer jarkʼaqki uka samanarojj mä jukʼa qhanakiw purïna (Génesis 1:3-5).

2. Payïr uru: Oraqejj uma phoqänwa mä urpuw urpjjatarakïna. Ukanakasti jaljtayatänwa (Génesis 1:6-8).

3. Kimsïr uru: Umanakajj mä cheqarukiw tantachthapisïna, waña oraqenakaw utj-jjarakïna (Génesis 1:9-13).

4. Pusïr uru: Intisa phajjsisa, aka oraqetpachaw uñjasjjäna (Génesis 1:14-19).

5. Phesqër uru: Diosajj chawllanaka jamachʼinakwa mirantapjjañapatakejj luräna (Génesis 1:20-23).

6. Sojjtïr uru: Diosajj jachʼa jiskʼa animalanakwa luräna. Uka uru tukuyatarojja nayrïr chacha warmiruw luräna (Génesis 1:24-31).

Génesis 1:20-27 textorjamajja, nayraqatajj chawllanakaw lurtʼatäna, ukatjja jamachʼinaka, ukjjarusti animalanakaw lurtʼatäna, qhepatjja jaqew lurtʼatarakïna. ¿Cientificonakajj kamsapjjesa? Nayrïr chawllanakajj nayrïr animalanakat sipans walja maranak nayraw utj-jjäna, jaqenakajj walja maranak qhepatwa utjaskäna sasaw sapjje.

Bibliajja aka oraqen jakapki ukanakajj janipuniw mä jukʼsa mayjtʼapkaniti sasajj janiw siskiti

“Kuntï Génesis 1 capitulon qhanañchki ukajj janis jachʼäkchejja, kuntï cientificonakajj yatjjatawayapki ukampejj niya pachpakiwa” (Física toqet yatjjatata Gerald Schroeder).

Bibliajj janiw akanak yatichkiti

Kuntï cientificonakajj yatjjatawayapki kuntï Bibliajj siski ukampejj janiw pachpäkiti sasaw yaqhep jaqenakajj sapjje. Ukampis kuntï Bibliajj siski uk jan sum amuytʼasinwa jila partejj ukham parlapjje.

Alajjpachasa aka oraqesa 6.000 maranakanikiwa sasin janiw Bibliajj siskiti. Jan ukasti ‘qalltanwa’ alajjpachasa aka oraqesa luratäna sasaw yatichi (Génesis 1:1). Kunapachas luratäna ukjja, Bibliajj janiw siskiti.

Kunanakatï aka oraqen jakapki ukanakajj 24 horanakani sojjta urun luratawa sasin Bibliajj janiw siski. Jan ukasti, uru sasinjja walja tiempotwa parlaski. Amuytʼañataki, aka oraqesa kunanakatï ukan jakapki ukanakasa, Génesis 1 capitulon sojjta urunakanwa Diosajj luräna siski ukajj uka pachpa tiempotwa parlaski. Taqe uka tiemporuw “kuna uruntejj Jehováa Diosajj oraqsa alajjpachsa lurkäna” sasin Bibliajj qhanañchi (Génesis 2:4). Ukhamajja, uka sojjta urunakajj wali jaya tiempowa sañwa muni, wali jaya tiemponwa aka oraqsa kunanakatï ukan jakapki ukanakas lurasiwayi.

Bibliajja aka oraqen jakapki ukanakajj janipuniw mä jukʼsa mayjtʼapkaniti sasajj janiw siskiti. Génesis libronjja animalanakajj “kunayman kasta” luratäpjjewa sasaw qhanañchi (Génesis 1:24, 25). Biblian “kunayman kasta” siski uka arunakajj janiw cientificonakan apnaqatäkiti, jan ukasti kunayman jakirinakat parlañatakiw apnaqasi. Ukhamasti “kunayman kasta” sasinjja, aka oraqen jakirinakat walja kastanaka sañ muni. ¿Kunsa ukat amuysna? Mä kasta animalasa, plantanakasa, jan ukajj yaqha ukhamanakasa tiempompejj mayjtʼapjjchispasa janiw yaqha kastarojj tukupkaspati.

¿Kunsa jumajj amuyta?

Bibliajja kunjamsa alajjpachasa aka oraqesa qalltawayi, qalltanjja oraqejj kunjamänsa jakañ vidajj kunjamsa utjawayi ukanakwa mä qhawqha arunakamp qhanañchi. Bibliajja taqe ukanak wali qhana, cheqwa yatichistu. Ukhamajj ¿khitis taqe kunanak lurawayi uk janit siskarakistaspa? Encyclopædia Britannica qellqatajj akham siwa: ‘Jakañ vidajja jaqejj jan amuykaspa ukarjamaw utjawayi. Kunjamsa jakañ vidajj uñstawayi ukajja janiw kuntï cientificonakajj sapki ukat mayja yatichkiti’ sasa.b

Ak amuytʼam

Génesis 1:1-2:4 texto liytʼasajja, jakäwejj kunjamsa uñstawayi uka toqet parliri kuna creencianakatï utjki ukamp igualtʼayam. Amuytʼañataki, babilonionakajja alajjpachasa oraqesa jaqenakasa mä warmi diosan jiwat cuerpopampita mä diosan wilapampitwa uñstawayi sasaw creyipjje. Nayra Egipto markanjja, Ra sat diosajj jachanakapatwa jaqenakar lurawayi sasaw creyipjjäna. China markanjja, wali jachʼa mä jaqen jiwat cuerpopatsa kunanakatï oraqen utjki ukanakajj utjkaspa, jaqenakajj kʼutinakapatsa jutapkaspa ukhamwa yaqhepajj creyipjjäna. Génesis libron qellqatäki ukajja, ¿uka creencianakamp pachpati? ¿Jan ukajj kuntï cienciajj yatichki ukamp pachpati?

¿Fue creado el universo? sat pusi minutonakan video uñtäta, ukjja Internetan jw.org cheqanwa jikjjatäta.

a Diosan sutipajj Jehová satawa sasaw Bibliajj qhanañchi.

b Encyclopædia Britannica ukajja, jakañ vidajj maynin luratäkaspasa ukham janiw yatichkiti.

    Aymara qellqatanaka (2005-2025)
    Mistuñataki
    Mantañataki
    • Aymara
    • Apayañataki
    • Kunjamtï munkta ukarjam askichañataki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ak amtañamapuniwa
    • Aka amtanakanïpjjtwa
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Mantañataki
    Apayañataki